ŚW. GRZEGORZA Z NAZJANZU

9 maja 2016r.- Poniedziałek
ŚW. GRZEGORZA Z NAZJANZU
( Biskupa, Wyznawcy i Doktora Kościoła )
S. Gregorii Nazianzeni Episcopi Confessoris Ecclasiae Doctorum - III classis
Tempora: Feria II post Ascensionem
9 maja 2016r. [ kolor szat białe ] Poniedziałek – Św. Grzegorza z Nazjanzu, Biskupa,
Wyznawcy i Doktora Kościoła ( 3. kl.) Msza wspólna nr 20 „In médio:, s. 690, , Lekcją „Iustus cor
suum” umieszczoną przy końcu Mszy wspólnej, s. 693., Gloria, bez Credo, prefacja o
Wniebowstąpieniu Pańskim, bez Communicantes wł.
Św. Grzegorz urodził się w Arianz w Kapadocji. Gorliwie studiował w Cezarei, w
Aleksandrii i w Atenach. W Atenach związał się przyjaźnią ze św. Bazylim. Obydwaj zostali
później mnichami i biskupami. Św. Grzegorz został biskupem Nazjanzu, a później patriarchą w
Konstantynopolu. Obronił swoje owieczki przed herezją ariańską, ale znużony ciągłymi sporami
zrezygnował z urzędu patriarchy i usunął się do Nazjanzu, gdzie poświęcił się wyłącznie
modlitwie i studiom teologii. Dzieła jego odznaczają się taką głębią, że nadano mu przydomek
Teologa» i zaliczono w poczet czterech wielkich Doktorów Kościoła Wschodniego. Św. Grzegorz
zmarł około roku 390.
3klasy
Szaty białe
Syr15,5
In médio Ecclésiæ apéruit os eius: et
implévit
eum
Dóminus
spíritu
sapiéntiæ et intelléctus: stolam
glóriæ índuit eum. Allelúia, allelúia.
Ps91,2
Ps. Dobrze jest wysławiać Pana i śpiewać Bonum est confitéri Dómino: et
imieniu Twemu, o Najwyższy. V. Chwała psállere
nómini
tuo,
Altíssime.
Ojcu.
V. Glória Patri.
ORATIO:
Boże, Tyś dał ludowi swemu świętego Deus, qui populo tuo aeternae salutis
Grzegorza
za
pośrednika
zbawienia beatum
Gregorium
ministrum
wiecznego, spraw, prosimy Cię, abyśmy tribuisti: praesta quaesumus; ut.
mogli mieć orędownikiem w niebie tego, quem Doctorem vitae habuimus in
który na ziemi był dla nas mistrzem życia. terris,
intercessorem
habere
Przez Pana.
mereamur in caelis. Per Dominum.
LECTIO:
Syr 39,6-14
Sprawiedliwy już od zarania czujnie Iustus cor suum tradet ad vigilándum
zwraca swe serce do Pana, który go dilúculo ad Dóminum, qui fecit illum,
stworzył, i przed obliczem Najwyższego się et
in
conspéctu
Altíssimi
modli. Otwiera usta swe do modlitwy i za deprecábitur. Apériet os suum in
własne winy przeprasza. Jeżeli bowiem oratióne,
et
pro
delíctis
suis
zechce wielki Bóg, to go napełni duchem deprecábitur.
Si
enim
Dóminus
zrozumienia, a wtedy na kształt deszczu magnus volúerit, spíritu intellegéntias
wyda on z siebie słowa mądrości i będzie replébit illum: et ipse tamquam
wielbił Pana modlitwą. Właściwie kieruje imbres mittet elóquia sapiéntiæ suæ,
swą radę i wiedzę, i wnika myślą w Boże et in oratióne confitébitur Dómino: et
tajemnice. Jawnie ukazuje wyuczoną ipse
díriget
consílium
eius
et
mądrość i chlubi się z prawa Przymierza disciplínam, et in abscónditis suis
Pańskiego. Wielu będzie wysławiać jego consiliábitur.
Ipse
palam
fáciet
roztropność, a nigdy nie ulegnie on disciplínam doctrínæ suæ, et in lege
zapomnieniu. Pamięć o nim nie zaginie, a testaménti
Dómini
gloriábitur.
imię jego będzie żywe z pokolenia w Collaudábunt multi sapiéntiam eius,
pokolenie. Narody będą opowiadały jego et usque in saeculum non delébitur.
mądrość, a zgromadzenie wiernych głosić Non recédet memória eius, et nomen
będzie jego chwałę.
eius requirétur a generatióne in
INTROITUS:
W pośrodku Kościoła Pan otworzył jego
usta, napełnił go duchem mądrości i
rozumu i przyodział go szatą chwały.
Alleluja, alleluja.
generatiónem.
Sapiéntiam
eius
enarrábunt gentes, et laudem eius
enuntiábit ecclésia.
GRADUALE:
Alleluja, alleluja. V. Umiłował go Pan i
przyozdobił, przyodział go szatą chwały.
Alleluja. V, Sprawiedliwy wyrośnie jak lilia
i kwitnąć będzie przed Panem na wieki.
Alleluja.
EVANGELIUM:
Onego czasu: Rzekł Jezus uczniom swoim:
Wy jesteście solą dla ziemi. Lecz jeśli sól
utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic
się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i
podeptanie przez ludzi. Wy jesteście
światłem świata. Nie może się ukryć
miasto położone na górze. Nie zapala się
też światła i nie stawia pod korcem, ale na
świeczniku, aby świeciło wszystkim, którzy
są w domu. Tak niech świeci wasze światło
przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre
uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest
w niebie. Nie sądźcie, że przyszedłem
znieść
Prawo
albo
Proroków.
Nie
przyszedłem
znieść,
ale
wypełnić. Zaprawdę. bowiem powiadam
wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą,
ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni
się
w
Prawie,
aż
się
wszystko
spełni. Ktokolwiek więc zniósłby jedno z
tych przykazań, choćby najmniejszych, i
uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w
królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i
uczy wypełniać, ten będzie wielki w
królestwie niebieskim.
OFFERTORIUM:
Sprawiedliwy
zakwitnie
jak
palma,
rozrośnie się jak cedr na Libanie. Alleluia,
alleluia.
SECRETA:
Panie, niech nam nie zabraknie serdecznej
modlitwy świętego Grzegorza,
Twego
Biskupa i Doktora, która zaleci Tobie
naszą ofiarę i wyjedna nam Twoje
przebaczenie. Przez Pana.
PRAEFATIO DE ASCENSIONE DOMINI:
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne
i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie
Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze
święty, wszechmogący, wieczny Boże: przez
Chrystusa,
Pana
naszego.
On to swoim zmartwychwstaniu jawnie się
Allelúia, alleluia Syr45,9 Amávit eum
Dóminus, et ornávit eum: stolam
glóriæ índuiteum Oz14,6
Iustus
germinábit sicut lílium: et florébit in
ætérnum ante Dóminum. Allelúia.
Mt 5,13-19
In illo témpore: Dixit Iesus discípulis
suis: Vos estis sal terræ. Quod si sal
evanúerit, in quo saliétur? Ad níhilum
valet ultra, nisi ut mittátur foras, et
conculcétur ab homínibus. Vos estis
lux
mundi.
Non potest
cívitas
abscóndi supra montem pósita. Neque
accéndunt lucérnam, et ponunt eam
sub módio, sed super candelábrum, ut
lúceat ómnibus qui in domo sunt. Sic
lúceat lux vestra coram homínibus, ut
vídeant
ópera
vestra
bona,
et
gloríficent Patrem vestrum, qui in
coelis est. Nolíte putáre, quóniam veni
sólvere legem aut prophétas: non veni
sólvere, sed adimplére. Amen, quippe
dico vobis, donec tránseat coelum et
terra, iota unum aut unus apex non
præteríbit a lege, donec ómnia fiant.
Qui ergo solvent unum de mandátis
istis mínimis, et docúerit sic hómines,
mínimus vocábitur in regno coelórum:
qui autem fécerit et docúerit, hic
magnus vocábitur in regno coelórum.
Ps91,13
Iustus ut palma florébit: sicut cedrus,
quæ in Líbano est multiplicábitur.
Alleluia, alleluia
Sancti Gregori Pontíficis tui at que
Doctóris nobis, Dómine, pia non desit
orátio:
quæ
et
múnera
nostra
concíliet; et tuam nobis indulgéntiam
semper obtíneat. Per Dominum.
Vere dignum et iustum est, æquum et
salutáre, nos tibi semper et ubíque
grátias ágere: Dómine sancte, Pater
omnípotens,
ætérne
Deus:
per
Christum, Dóminum nostrum. Qui
post resurrectiónem suam ómnibus
ukazał wszystkim swoim uczniom i w ich
oczach wzniósł się do nieba, aby dać nam
udział
w
swoim
Bóstwie.
Przeto z Aniołami i Archaniołami, z
Tronami i Państwami oraz ze wszystkimi
hufcami wojska niebieskiego śpiewamy
hymn ku Twej chwale, wołając bez końca:
discípulis suis maniféstus appáruit et,
ipsis cernéntibus, est elevátus in
coelum, ut nos divinitátis suæ
tribúeret esse partícipes. Et ídeo cum
Angelis et Archángelis, cum Thronis et
Dominatiónibus cumque omni milítia
coeléstis exércitus hymnum glóriæ
tuæ cánimus, sine fine dicéntes:
Łk 2,42
COMMUNIO:.
Oto wierny i roztropny sługa, którego Pan Fidélis servus et prudens, quem
postawił nad swoją czeladzią, by każdemu constítuit dóminus super famíliam
wydzielał żywność w odpowiednim czasie. suam: ut det illis in témpore trítici
Alleluia, alleluia.
mensúram. Alleluia, alleluia.
POSTCOMMUNIO:
Prosimy Cię, Panie, niech święty Grzegorz, Ut nobis, Dómine, tua sacrifícia dent
Twój Biskup i znamienity Doktor, wstawi salútem: beátus Gregori Póntifex tuus
się jako orędownik, aby ta ofiara Twoja et
Doctor
egrégius,
quaesumus,
dała nam zbawienie. Przez Pana.
precátor accédat. Per Dominum.
BIBLIA PAULISTÓW:
LECTIO:
Syr 39,5-14
Wczesnym rankiem zwróci swe serce do PANA, który go stworzył. Będzie się modlił w
obecności Najwyższego, otworzy swe usta do modlitwy i będzie przepraszał za swoje
grzechy. Jeżeli PAN Najwyższy zechce, napełni go duchem roztropności, on zaś wypowie
słowa mądrości, w modlitwie dziękując PANU. Sam pokieruje się radą i wiedzą, będzie
rozważał ukryte tajemnice. Wyjawi on swoje wykształcenie i wychowanie, będzie się
chlubił Prawem przymierza PANA. Jego mądrość wielu będzie wychwalać, nie zostanie
zapomniany na wieki. Pamięć o nim nie zginie, a jego imię będzie żywe po wszystkie
pokolenia. Jego mądrość będą sławiły narody i będą go chwalić na zgromadzeniu. Jeśli
żyje długo, jest po tysiąckroć szczęśliwy, a gdy umrze, pozostaje po nim jego imię. Chcę
dalej wyłożyć moje rozważania, gdyż jestem nimi wypełniony jak księżyc w pełni.
Posłuchajcie mnie, święci synowie, a rozwiniecie się jak róża zasadzona nad strumieniem
wody. Jak Liban wydacie woń przyjemną i rozwiniecie się jak kwiat lilii. Podnieście głos i
śpiewajcie razem, wychwalajcie PANA we wszystkich dziełach!
EVANGELIUM:
Mt5,13-19
Onego czasu: Rzekł Jezus uczniom swoim: Wy jesteście solą ziemi. Lecz jeśli sól straci
swoją właściwość, czym się ją posoli? Nie nadaje się do niczego, chyba tylko na
wyrzucenie i podeptanie przez ludzi. Wy jesteście światłem dla świata. Nie może się
ukryć miasto położone na górze. Nie zapala się też lampy po to, by ją schować pod
garncem, lecz stawia się ją na świeczniku, żeby świeciła wszystkim, którzy są w domu.
Tak też niech świeci wasze światło dla ludzi, aby widzieli wasze dobre czyny i chwalili
waszego Ojca, który jest w niebie. Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo
Proroków. Przyszedłem nie po to, aby je znieść, ale wypełnić. Zapewniam was: Dopóki
ziemia i niebo będą istnieć, nie zmieni się w Prawie ani jedna litera, ani jedna kreska, aż
się wszystko spełni. Kto zniesie choćby jedno z najmniejszych przykazań i tak będzie
nauczał ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. Kto je natomiast wypełni
i nauczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebieskim.
Grzegorz urodził się w roku 329 lub 330 w Arianzie, w pobliżu Nazjanzu w Kapadocji
(obecnie Turcja). Podobnie jak św. Bazyli Wielki, pochodził z rodziny świętych. Świętą była jego
babka - Nonna, brat - św. Cezary i siostra - św. Gorgonia. Ojciec św. Grzegorza, również Grzegorz,
był biskupem Nazjanzu. Pierwsze nauki Grzegorz pobierał w Nazjanzie (337-343) u swego wuja
Amfilochiusza (uczył go krasomówstwa), studia średnie odbył w Cezarei Kapadockiej (343-349), a
następnie udał się na studia wyższe retoryki do Cezarei Palestyńskiej (349-352), gdzie zapoznał się
z nauką Orygenesa i stał się odtąd jego wielbicielem. W tym czasie podążył do Aleksandrii (351352), gdzie metropolitą był wówczas sławny św. Atanazy Wielki. W samą Wielkanoc przyjął
chrzest, mając 28 lat (358). Na dalsze studia udał się do Aten, gdzie odbywał je wraz ze św.
Bazylim Wielkim (352-358). Po powrocie do ojczyzny zajął się administrowaniem rodzinnym
majątkiem (359-361). W uroczystość Bożego Narodzenia z rąk ojca otrzymał święcenia kapłańskie
i
odtąd
pomagał
mu
w
duszpasterstwie
i
w
zarządzaniu
diecezją
(361-363).
Grzegorz pragnął jednak życia pustelniczego. Udał się więc do Neocezarei w Poncie, gdzie
przebywał już wtedy św. Bazyli (363-364). Posłuszny jednak ojcu wrócił do Nazjanzu i nadal
pomagał mu w zarządzaniu diecezją (364-371). Kiedy św. Bazyli został metropolitą w Cezarei
Kapadockiej (372), w tym samym roku namówił Grzegorza, by przyjął biskupstwo w Sasimie.
Grzegorz nie czuł się dobrze na tym urzędzie i dlatego usunął się do klasztoru św. Tekli w Seleucji
Izauryjskiej, gdzie spędził cztery lata (375-379).
Po wkroczeniu cesarza Teodozego I Wielkiego do Konstantynopola, Grzegorza powołano
na metropolitę Konstantynopola. Cesarz uroczyście wprowadził go do katedry Hagia Sofia. Od
maja do lipca 381 roku odbywał się w Konstantynopolu sobór powszechny. Przewodniczył mu
biskup Antiochii, Melecjusz, a po jego nagłej śmierci - Grzegorz. Na soborze tym metropolitom
Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy przyznano tytuł patriarchów. Grzegorz był
więc pierwszym patriarchą Konstantynopola. Wkrótce jednak zrzekł się tej godności i udał się do
Karbala Arianzos, gdzie oddał się wyłącznie kontemplacji i pracy pisarskiej (382).
Zmarł w rodzinnym Arianzie w roku 389 lub 390. Data jego zgonu nie jest pewna (tradycja
prawosławna podaje 25 stycznia 389 r.). Cesarz Konstantyn II (912-959) sprowadził jego relikwie z
Arianzu do Konstantynopola, gdzie umieścił je w kościele Dwunastu Apostołów. Obecnie część tych
relikwii znajduje się w Rzymie, w bazylice św. Piotra (w kaplicy św. Grzegorza), w klasztorze
benedyktynek S. Maria in Campo Marzio oraz w Mantui w kościele św. Andrzeja.
Wspomnienie św. Grzegorza obchodzi się wraz ze wspomnieniem św. Bazylego. Jak na ziemi
łączyła ich przyjaźń, tak po śmierci łączy ich wspólna chwała. Grzegorz był wielkim teologiem,
humanistą i poetą. Spuścizna literacka po nim jest bardzo bogata. Na pierwszym miejscu wypada
wymienić jego kazania. Pozostało ich do naszych czasów czterdzieści pięć. Obszerna kiedyś
musiała być jego korespondencja, skoro do dziś zachowało się szczęśliwie aż 245 listów. Grzegorz
zasłynął ponadto jako jeden z największych poetów Kościoła Wschodniego. Ocalało aż 507 jego
poetyckich utworów. Opiewa w nich tajemnice wiary, swoje osobiste przeżycia, uniesienia
mistyczne i wydarzenia współczesne. Jest patronem bazylianów i poetów.
W ikonografii św. Grzegorz ukazywany jest jako biskup rytu bizantyjskiego lub w
pontyfikalnych szatach rytu rzymskiego. Czasami u jego stóp Lucyfer - symbol herezji. Jest
przedstawiany jako starszy mężczyzna z jasnokasztanową, krótką brodą i znaczną łysiną czołową.
Zazwyczaj prawą rękę ma złożoną w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma Ewangelię. Jego
atrybutami są: anioł, księga Ewangelii, paliusz.