Prognozy pozyskania grubizny drewna w Polsce w perspektywie 20

Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Konferencja naukowo-techniczna pt.: Możliwości oraz
uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Instytut Badawczy Leśnictwa
Prognozy pozyskania drewna w Polsce w
perspektywie 20 lat oraz możliwości ich
wykorzystania do szacowania zasobów drewna
na cele energetyczne
Stanisław Zajączkowski
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Zakres prezentacji
1. Prognozy rozwoju zasobów leśnych oraz możliwości pozyskania drewna w
lasach będących w zarządzie PGL Lasy Państwowe oraz w lasach
prywatnych (w okresie 2011-2031).
2. Udział drewna przeznaczanego na opał oraz udział drobnicy i pozostałości
zrębowych – jako teoretyczne możliwości wykorzystywania drewna na cele
energetyczne – w aspekcie wprowadzonych zmian prawnych
(Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r.).
3. Szacowane teoretyczne ilości drewna na cele energetyczne w kolejnych
okresach prognozy (na lata 2011-2031) w PGL Lasy Państwowe oraz
w lasach prywatnych.
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Założenia do prognoz rozwoju zasobów drzewnych oraz
możliwości użytkowania głównego w Lasach Państwowych
i w lasach prywatnych
1. Stan obecny zasobów – w układzie powierzchniowej i miąższościowej
tabeli klas wieku (oddzielnie dla LP i lasów prywatnych). Łącznie obie te
kategorie stanowią około 96% powierzchni lasów w Polsce.
2. Prognoza rozwoju zasobów – w okresie 2011–2031 – została
sporządzona w podziale na LP i lasy prywatne, przy następujących
założeniach:
•
•
•
zmiany struktury powierzchni i miąższości uwzględniają przewidywane użytkowanie
główne oraz przesunięcia między klasami wieku wynikające z upływu czasu;
wzrost przeciętnych zasobności (na 1 ha) – zgodnie z trendem wzrostu
obserwowanym w ostatnim 20-leciu – wskazującym na wysoką akumulację
przyrostu (wyższego od tablicowego);
wzrost powierzchni leśnej w LP oraz w lasach prywatnych przyjęto zgodnie
z trendem z ostatnich lat.
3. Prognozowane użytkowanie główne oszacowano za pomocą
wskaźników intensywności użytkowania rębnego i przedrębnego w klasach
i podklasach wieku określonych m.in. przy wykorzystaniu danych z:
•
•
wykonania zadań zawartych w planach urządzenia lasu (w PGL LP);
WISL (głównie w lasach prywatnych).
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Aktualny stan powierzchni, miąższości oraz wysokość etatów
użytkowania głównego w Lasach Państwowych
Powierzchnia lasów – 7 072,4 tys. ha
Miąższość na powierzchni leśnej – 1 772,5 mln m3 grubizny
Przeciętna zasobność – 250,6 m3/ha
Średni wiek – 60 lat
Etat użytk. rębnego – 16,7 mln m3 grubizny netto
(52% użytkowania głównego)
Etat użytk. przedrębnego – 15,7 mln m3 grubizny netto (48%)
Łączny etat użytkowania głównego – 32,4 mln m3 grubizny netto
fot. M. Szczygielski
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się powierzchni
w Lasach Państwowych w okresie 2011-2031
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się średniego wieku
w Lasach Państwowych w okresie 2011-2031
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się powierzchni, miąższości oraz
bieżącego przyrostu miąższości w Lasach Państwowych
w okresie 2011-2031
Lata
Powierzchnia
Miąższość
Przeciętna miąższość
Spodziewany bieżący
przyrost miąższości
[m3/ha]
251
[m3/ha rocznie]
7,9
2011
[tys. ha]
7 072,4
[mln m3 grubizny]
1 772,5 – 100%
2021
7 112,4
1 930,7 – 109%
271
7,9
2031
7 152,4
2 035,3 – 115%
285
7,7
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się możliwości użytkowania
głównego w Lasach Państwowych w okresie 2011-2031
Możliwości użytkowania głównego
[mln m3 grubizny netto rocznie]
Lata
2011
2021
2031
procent [%]
rębny
przedrębny
razem
16,7
52
20,4
55
23,5
58
15,7
48
16,5
45
17,2
42
32,4 – 100%
100
36,9 – 114%
100
40,7 – 126%
100
Szacowana intensywność użytkowania w stosunku do
przyrostu:
2011 – 4,6 m3/ha
72% przyrostu
2021 – 5,2 m3/ha
82% przyrostu
2031 – 5,7 m3/ha
91% przyrostu
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
fot. M. Szczygielski
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Aktualny stan powierzchni, miąższości oraz etatów
w lasach prywatnych
Powierzchnia lasów – 1 685,7 tys. ha
Miąższość na powierzchni leśnej – 349,5 mln m3 grubizny
Przeciętna zasobność – 207,3 m3/ha
Średni wiek – 46 lat
Użytkowanie rębne* – 1,1 mln m3 grubizny netto (52%)
Użytkowanie przedrębne* – 2,8 mln m3 grubizny netto (48%)
Łączne użytkowanie główne* – 3,9 mln m3 grubizny netto
* wielkości oszacowane na podstawie danych z WISL
fot. M. Szczygielski
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się powierzchni
w lasach prywatnych w okresie 2011-2031
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się średniego wieku
w lasach prywatnych w okresie 2011-2031
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się powierzchni, miąższości oraz
bieżącego przyrostu miąższości w lasach prywatnych
w okresie 2011-2031
Powierzchnia
Miąższość
Lata
2011
2021
2031
[tys. ha]
[mln m3 grubizny]
1 685,7
349,4 – 100%
1 835,7
421,6 – 121%
1 965,7
484,4 – 139%
Przeciętna miąższość
na 1 ha
[m3/ha]
207
230
247
Spodziewany bieżący
przyrost miąższości
[m3/ha rocznie]
6,9
6,5
6,5
przyrost [m3/ha grubizny rocznie]
PRZYROST BIEŻĄCY drzewostanów w lasach prywatnych
6,9
6,5
6,5
2011
2021
lata
2031
6
5
4
3
2
1
0
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Prognoza kształtowania się możliwości użytkowania
głównego w lasach prywatnych w okresie 2011-2031
Lata
2011
2021
2031
Możliwości użytkowania głównego
[mln m3 grubizny netto rocznie]
procent [%]
rębny
przedrębny
razem
1,1
2,8
3,9 – 100%
29
71
100
2,0
2,9
4,9 – 126%
41
59
100
3,0
3,0
6,0 – 154%
51
49
100
Szacowana intensywność użytkowania w stosunku do
przyrostu:
2011 – 2,9 m3/ha 40% przyrostu
2021 – 3,3 m3/ha 49% przyrostu
2031 – 3,8 m3/ha 57% przyrostu
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
fot. M. Szczygielski
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Podsumowanie
lata
2011
2021
2031
Możliwości użytkowania
PGL LP
(w mln m3 netto)
32,4
36,9
40,7
Możliwości użytkowania
lasy prywatne
(w mln m3 netto)*
3,9
4,9
6,0
36,3
100%
41,8
115%
46,7
129%
Razem
* na podstawie WISL
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Wnioski odnośnie prognoz rozwoju zasobów leśnych
oraz możliwości użytkowania głównego
1. Opracowane prognozy wskazują na duże różnice w dynamice zmian
zasobów
leśnych
oraz
możliwości
użytkowania
głównego
między Lasami Państwowych a lasami prywatnymi.
2. Różnice te wynikają przede wszystkim z różnego aktualnego stanu lasu,
tj. zdecydowanie wyższego średniego wieku w Lasach Państwowych
(60 lat) niż w lasach prywatnych (46 lat) oraz znacznie mniejszej
intensywności użytkowania głównego w lasach prywatnych niż w Lasach
Państwowych.
3. Duży przewidywany wzrost możliwości użytkowania głównego
w lasach prywatnych wskazuje na znaczne rezerwy w ilości
dostarczanego drewna w Polsce na potrzeby przemysłu oraz odbiorców
indywidualnych.
4. Przedstawione dane powinny być traktowane jako prognozy wstępne –
podlegające cyklicznej weryfikacji na podstawie coraz pełniejszych
informacji uzyskiwanych z okresowych prac urządzeniowych oraz WISL –
przetwarzanych w niedalekiej przyszłości – w ramach budowanego
obecnie banku danych o lasach.
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Wykorzystanie danych z prognoz do szacowania zasobów
drewna na cele energetyczne
1. Do wstępnego szacowania podaży drewna na cele energetyczne mogą
posłużyć dane dotyczące udziału sortymentów drewna, które mogą być
wykorzystywane w energetyce do produkcji energii ze źródeł
odnawialnych.
2. Z zapisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 18 października
2012 r. wynika, że od 1 stycznia 2013 r. do energii ze źródeł
odnawialnych nie zalicza się energii elektrycznej lub ciepła
wytworzonego z drewna pełnowartościowego.
3. Do sortymentów poza drewnem pełnowartościowym należą w
szczególności: grubizna drewna opałowego, drewno małowymiarowe;
mogą być tutaj zaliczone także pozostałości zrębowe.
4. Oszacowanie udziału tych grup drewna w stosunku do prognozowanych
wielkości możliwości użytkowania głównego w PGL Lasy Państwowe
oraz w lasach prywatnych pozwala równocześnie oszacować
teoretyczne (potencjalne) wielkości drewna na cele energetyczne.
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Pozyskanie wybranych sortymentów drewna w PGL
Lasy Państwowe (wg GUS 2002-2011)
Grubizna opałowa netto
Lata
Grubizna
Ogółem netto
[tys.
Drewno małowymiarowe
udział
[%]
m3]
[tys.
Udział [%]
drob.ogółem/
drob. opałowa
m3]
2001
23471
1438
6,1
1643
2002
25595
1927
7,5
1808
2003
27134
2094
7,7
2086
2004
28699
1817
6,3
2294
2005
28164
1855
6,6
2207
2006
28700
2025
7,1
2142
2007
32314
2086
6,5
1777
2008
30695
2277
7,4
1855
2009
31188
2496
8,0
1916
2010
31882
2418
7,6
1888
Razem za okres
(2001-2010)
287842
20433
7,1
19616
12381
7,0
4,0
7,1
4,1
8,0
4,7
8,0
4,6
7,8
4,6
7,5
4,6
5,5
3,4
6,0
4,1
6,1
4,4
5,9
4,4
6,8
4,3
154779
11302
* Według GUS [2002-2011]
7,3
9578
6472
6,2
4,2
Razem za okres
(2006-2010)
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Pozyskanie wybranych sortymentów drewna w lasach
prywatnych w latach 2001-2010
Lata
Grubizna
ogółem netto
Grubizna opałowa netto
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Razem za okres (2001-2010)
1153
1111
1151
1269
1124
1098
1348
1248
1089
1244
11835
131
122
142
152
149
158
172
171
177
210
1584
Udział [%]
11,4
11,0
12,3
12,0
13,3
14,4
12,8
13,7
16,3
16,9
13,4
Razem za okres (2006-2010)
6027
888
14,7
* według GUS [2002-2011]
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
[tys. m3]
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Udział wybranych sortymentów w stosunku do grubizny
netto pozyskanego drewna w PGL Lasy Państwowe
oraz w lasach prywatnych
PGL Lasy Państwowe [%]
Lasy prywatne [%]
Grubizna drewna opałowego
7,5
13,0
Drewno małowymiarowe
6,0
5,0
Pozostałości zrębowe
5,0
5,0
Razem
18,5
23,0
Sortymenty
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Teoretyczne wielkości drewna na cele energetyczne
(tj. poza drewnem zaliczonym do pełnowartościowego)
w okresie 2011-2031
Sortymenty
PGL Lasy Państwowe
Lasy prywatne
Razem
[mln m3]
2011
Grubizna drewna opałowego
2,43
0,51
2,94
Drewno małowymiarowe
1,94
0,20
2,14
Pozostałości zrębowe
1,62
0,20
1,82
Razem
5,99
0.91
6,90
Grubizna drewna opałowego
2,77
0,64
3,41
Drewno małowymiarowe
2,21
0,24
2,45
Pozostałości zrębowe
1,84
0,24
2,08
Razem
6,82
1,12
7,94
Grubizna drewna opałowego
3,05
0,78
3,83
Drewno małowymiarowe
2,44
0,30
2,74
Pozostałości zrębowe
2,04
0,30
2,34
Razem
7,53
1,38
8,91
2021
2031
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Stwierdzenia i wnioski
1. Dane z ostatnich 10 lat dotyczące struktury pozyskanego drewna
wskazują, że udział grubizny drewna stanowiącego teoretyczną bazę na
cele energetyczne wynosi około 18,5% w stosunku do pozyskiwanej
w Lasach Państwowych grubizny netto oraz około 23% – odpowiednio
w lasach prywatnych.
2. Oszacowano, że w kolejnych okresach prognozy teoretyczna baza
drewna na cele energetyczne będzie wzrastała zarówno w PGL Lasy
Państwowe, jak również w lasach prywatnych.
3. Wielkości te w Lasach Państwowych wyniosą w kolejnych okresach
prognozy około: 6,0 (2011 r.); 6,8 (2021 r.) i 7,5 mln m3 (2031 r.), a w
lasach prywatnych odpowiednio: 0,9; 1,1 i 1,4 mln m3.
4. Ocena faktycznie dostępnych na cele energetyczne wielkości drewna
z Lasów Państwowych oraz z lasów prywatnych wymaga bardziej
szczegółowych analiz uwzględniających m.in.:
• zapotrzebowanie ludności na drewno opałowe;
• ilości drewna pozostawianego w lesie (grubizny i drobnicy) ze względu
na ochronę ekosystemów leśnych;
• zasadność przeznaczania dużych ilości drewna z lasu do wytwarzania
energii ze źródeł odnawialnych;
• ilości drewna z plantacji energetycznych roślin szybkorosnących (spoza
gospodarstw leśnych).
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych
Sękocin Stary, 20-21 listopada 2012 r.
Dziękuję za uwagę
fot. M. Szczygielski
Stanisław Zajączkowski - Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej