Gliny ogniotrwałe - PORTAL - Państwowy Instytut Geologiczny

30. G L I N Y O G N I O T R W A Ł E
Gliny ogniotrwałe są podstawowym surowcem stosowanym w przemyśle materiałów
ogniotrwałych. Te plastyczne gliny wykazują zdolność do tworzenia się czerepu ceramicznego o
znacznej wytrzymałości mechanicznej. Uzyskuje się go po wypaleniu w wysokich
temperaturach, powyŜej 1500 ° C.
Z kilkunastu udokumentowanych złóŜ tej kopaliny w południowo-zachodniej i centralnej
Polsce, tylko dwa są eksploatowane. Największe zagospodarowane złoŜe Rusko-Jaroszów
znajduje się w województwie dolnośląskim, a drugie co do wielkości - Kryzmanówka,
w województwie mazowieckim.
Stan zasobów glin ogniotrwałych oraz stopień ich zagospodarowania przedstawiono w
tabeli 30.1.
Tabela 30.1
GLINY OGNIOTRWAŁE -mln t
Wyszczególnienie
ZASOBY OGÓŁEM
Ilość
złóŜ
17
Razem
55.01
Zasoby geologiczne
bilansowe
A+B+C1
C2
54.30
pozabilansowe
Zasoby
przemysłowe
0.71
110.36
3.08
0.20
0.20
-
0.91
0.91
-
3.08
2.71
0.37
w tym - zasoby złóŜ nie zagospodarowanych
Razem 6
48.62
48.47
0.15
1. ZłoŜa rozpoz. szczegółowo
6
48.62
48.47
0.15
106.02
106.02
-
w tym - złoŜa, których eksploatacji zaniechano
8
1.26
0.90
0.36
3.44
-
w tym - zasoby złóŜ zagospodarowanych
Razem 3
5.13
4.93
1. ZłoŜa zakładów czynnych
2
3.81
3.61
2. ZłoŜa eksploatowane okresowo
1
1.33
1.33
Razem -
W 2008 r. stan geologicznych zasobów bilansowych glin ogniotrwałych wynosił
55,01 mln t. Był niŜszy o 0,14 mln t w stosunku do roku ubiegłego, przede wszystkim w
wyniku wydobycia.
Geologiczne zasoby bilansowe tej kopaliny rozpoznane szczegółowo (w kat. A+B ,C1)
określane są na 54,30 mln t. Stanowi to 98,7 % całości udokumentowanych zasobów
bilansowych glin ogniotrwałych. ZłoŜa eksploatowane zawierają 3,81 mln t zasobów
geologicznych bilansowych co stanowi 6,9 % całości zasobów bilansowych glin ogniotrwałych.
Zasoby złóŜ zagospodarowanych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 3,61 mln t co stanowi
94,7 % ogółu zasobów bilansowych złóŜ eksploatowanych.
Zasoby przemysłowe glin ogniotrwałych wynoszą 3,08 mln t, co stanowi 5,6 % ogółu
geologicznych zasobów bilansowych tych glin oraz 60 % bilansowych zasobów geologicznych
złóŜ zagospodarowanych.
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
GLINY OGNIOTRWAŁE
2
Wydobycie glin ogniotrwałych w 2008 r. wyniosło 149 tys. t i jest mniejsze o 21 tys. t w
stosunku do ubiegłego roku. Spadek wydobycia glin ogniotrwałych wystąpił w złoŜu RuskoJaroszów (o 25 tys. t). Łącznie wydobyto ze złoŜa Rusko-Jaroszów 125 tys. t, (wszystkich
gatunków glin) co stanowi 83,9 % krajowego wydobycia. Surowiec z tego złoŜa moŜe być
wykorzystany w stanie naturalnym bądź stosowany po przeróbce jako tzw. „gliny palone”. W
złoŜu Kryzmanówka zanotowano wzrost wydobycia o 3 tys. t.
W trakcie eksploatacji złóŜ powstają odpady nieprzydatne gospodarczo, które zalegają
na składowiskach. W złoŜu Rusko-Jaroszów przybyło 767,17 tys. t odpadów.
W 2008 r. import glin ogniotrwałych, zapraw i mas budowlanych wyniósł 369,17 tys. t i
utrzymał się na poziomie z roku poprzedniego. Eksport wyniósł 60,98 tys. t i był mniejszy o
1,26 tys. t w stosunku do roku ubiegłego. Eksportowany jest surowiec głównie ze złoŜa RuskoJaroszów. Kierunki importu i eksportu podano w tabeli 30.2.
Tabela 30.2
Kierunki polskiego importu i eksportu glin ogniotrwałych,
zapraw i mas budowlanych
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
IMPORT
Ilość
tys. ton
Świat (ogółem)
369,17
Kraj
Niemcy
Ukraina
Wielka Brytania
Austria
Francja
Czechy
Chiny
Holandia
Słowacja
Węgry
Belgia
Włochy
Szwecja
Dania
Szwajcaria
20,03
303,36
4,59
15,25
2,78
9,92
3,88
1,28
2,78
0,74
0,52
1,16
1,80
0,40
0,35
EKSPORT
Wartość Lp.
Kraj
Ilość
tys. PLN
tys. ton
172 651
Świat (ogółem)
60,98
47 121
37 725
28 362
18 025
7 590
7 234
6 151
5 561
3 329
2 833
2 465
2 207
1 881
700
538
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ukraina
Rosja
Szwecja
Czechy
Niemcy
Słowacja
Litwa
Austria
Rumunia
Białoruś
Egipt
Bułgaria
Szwajcaria
Włochy
Kazachstan
4,81
6,37
12,99
12,75
7,42
4,27
3,87
0,66
0,73
1,03
0,28
0,44
1,66
0,29
0,55
Wartość
tys. PLN
71 024
12 047
11 916
10 590
9 225
5 879
5 709
2 277
1 645
1 611
1 554
1 271
1 138
985
714
559
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
GLINY OGNIOTRWAŁE
3
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a takŜe wielkość wydobycia z
poszczególnych złóŜ zestawiono w tabeli 30.3.
Tabela 30.3
Wykaz złóŜ glin ogniotrwałych – w tys. t
Lp.
Stan
zag.
złoŜa
ZŁOśA UDOKUMENTOWANE
złóŜ : 17; OGÓŁEM
Nazwa złoŜa
woj. DOLNOŚLĄSKIE
złóŜ : 5
Zasoby
geologiczne
przemybilansowe
słowe
55 016
3 082
44 095
1 905
Wydobycie
149
Powiat
125
1
2
Czerwona Woda SW
Lusina-Udanin
p.Południowe
Z
R
22
29 016
-
- Zgorzelec
- Środa Śl.
3
4
5
Lusina-Udanin p.Północne
RóŜana
Rusko-Jaroszów
woj. LUBUSKIE
złóŜ : 7
R
R
E
6 117
6 961
1 979
3 243
1 905
372
- Środa Śl.
- Środa Śl.
125 Świdnica
-
1
2
3
4
5
6
7
Chwaliszowice
Łęknica
Łęknica II
Łęknica III
Łęknica-pole Edward
Małomice I
Małomice II
woj. ŁÓDZKIE
złóŜ : 1
T
Z
Z
Z
Z
Z
R
1 328
402
195
328
990
tylko pzb.
372
-
1
śarnów
woj. MAZOWIECKIE
złóŜ : 4
Z
tylko pzb.
7 678
805
- Opoczno
23
1
2
3
4
Borkowice-Radestów
Jakubów
Kryzmanówka
Rusinów
R
Z
E
R
5 229
314
1 830
305
805
-
23
-
-
śary
śary
śary
śary
śary
śagań
śagań
Przysucha
Przysucha
Przysucha
Przysucha
Opracowała: Janina Dyląg
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy