Archiwa południowej Ukrainy - Archiwum Państwowe w Piotrkowie

Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim
Archiwa południowej Ukrainy
W dniach 5-11.10.2016r. dyrektor Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim – dr Tomasz Matuszak, odbył
archiwalną podróż na południe Ukrainy. Celem wyjazdu była kontynuacja dotychczasowych i nawiązanie nowych
kontaktów z przedstawicielami ukraińskiej służby archiwalnej.
Pierwszym celem na mapie podróży był Mikołajew, w którym znajduje się siedziba Czarnomorskiego Narodowego
Uniwersytetu im. Piotra Mohyły oraz Państwowego Archiwum Obwodu Mikołajewskiego. W dniu 7.10.2016r. jako
pierwsze miało spotkanie z władzami Uniwersytetu, który reprezentował dr Włodzimierz Beglica – prorektor ds.
naukowych. Podczas spotkania omówiono możliwości współpracy pomiędzy polskimi archiwami państwowymi a
Czarnomorskim Narodowym Uniwersytetem im. Piotra Mohyły w zakresie badań nad losami Polaków, których
skomplikowane losy skierowały zarówno do Mikołajewa, jak i do innych miast na południu Ukrainy. Następnie dr
Tomasz Matuszak wygłosił wykład w języku rosyjskim dla studentów dziennikarstwa nt. „Archiwa państwowe w Polsce.
Struktura i zadania”. Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem, tym bardziej że jednym z wątków przewodnich była
dostępność zdigitalizowanych materiałów archiwalnych na portalu szukajwarchiwach.pl Następnie delegacja udała się
do Muzeum Krajoznawczego zlokalizowanego w dawnych koszarach floty, celem zapoznania się z prezentowaną
ekspozycją.
Kolejnym punktem programu była wizyta w Państwowym Archiwum Obwodu Mikołajewskiego. Gości powitała dr hab.
Larysa Lewczenko – dyrektor archiwum. Spotkanie było również okazją do udzielenia wywiadu lokalnej stacji
telewizyjnej. Po zapoznaniu się z ekspozycją wydawnictw oraz wystawą poświęconą wizycie archiwistów ukraińskich w
archiwach w Piotrkowie Trybunalskim, Tomaszowie Mazowieckim i Łodzi w 2014 roku, miało miejsce spotkanie z
pracownikami archiwum. Podczas spotkania Tomasz Matuszak przybliżył ukraińskim kolegom specyfikę pracy w
polskich archiwach państwowych oraz odpowiadał na licznie zadawane pytania. W dalszej części wizyty
zaprezentowano infrastrukturę i wyposażenie mikołajewskiego archiwum oraz archiwalia związane z Polakami licznie
zamieszkującymi Mikołajew.
Następnego dnia, tj. 8.10.2016r. w Czarnomorskim Narodowym Uniwersytecie im. Piotra Mohyły w Mikołajewie miała
miejsce konferencja naukowa pod hasłem „Archiwa w służbie społeczeństwa i obywateli”. Współorganizatorami tego
przedsięwzięcia, obok Uniwersytetu, były również Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Archiwum
Państwowe w Łodzi i Fundacja „Niedaleko” w Piotrkowie Trybunalskim. Podczas konferencji wygłoszono dziewięć
referatów w języku ukraińskim i rosyjskim. Stronę polską reprezentowali: dr Tomasz Matuszak z wystąpieniem w
języku rosyjskim „Archiwa w służbie obywateli. Uwagi na marginesie badań genealogicznych”, mgr Renata Matuszak –
pracownik archiwum Filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim z wystąpieniem „Etyka
zawodu archiwisty w kontekście badań naukowych” oraz mgr Piotr Zawilski – dyrektor Archiwum Państwowego w
Łodzi z wystąpieniem „Digitalizacja i dostęp do materiałów archiwalnych w Internecie - przykłady rozwiązań
przyjętych w Polsce”. Ostatnie wystąpienie z powodu nieobecności referenta wygłosił Tomasz Matuszak. Większość
wystąpień wzbogacona była prezentacjami multimedialnymi, a konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem ze
strony studentów historii, licznie zgromadzonej Polonii oraz lokalnych mediów.
W dniu 10.10.2016r. we wczesnych godzinach porannych miało miejsce spotkanie z Włodzimierzem Lewczukiem –
dyrektorem Państwowego Archiwum Obwodu Odeskiego. W ramach wizyty Tomasz Matuszak zapoznał się z
infrastrukturą archiwum oraz prezentacją materiałów archiwalnych związanych z losami Polaków żyjących w Odessie,
począwszy od końca XVIII wieku. Następnie miało miejsce spotkanie z Dariuszem Szewczykiem – Konsulem
Generalnym RP w Odessie, z którym podzielono się doświadczeniami wynikającymi z dotychczasowych spotkań z
przedstawicielami archiwów ukraińskich.
W godzinach popołudniowych, po przebyciu blisko 200 km, polska delegacja dotarła do Państwowego Archiwum
Obwodu Chersońskiego. Delegację przyjął Wiktor Lebiedź – dyrektor archiwum oraz zastępcy dyrektora – Halina
Procenko i Irina Miakowa. Trzygodzinne spotkanie sprzyjało wymianie poglądów i doświadczeń. W Chersoniu również
1
Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim
przygotowano prezentację dokumentów z zasobu, dotyczących Polaków zamieszkujących te tereny.
Wszystkie wizyty były niezwykle interesujące. Strona ukraińska deklarowała chęć współpracy w omawianych
obszarach działalności o tematyce historycznej i archiwalnej. Podróż sprzyjała również poznaniu historii Mikołajewa i
Odessy, wraz z licznymi pamiątkami historii związanymi z Polakami.
2