Metadane scenariusza

„Carpe diem” – czyli Horacego sposób na godne życie
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
•
zna poglądy na życie Horacego,
•
zna sylwetkę twórczą Horacego,
•
zna pojęcia epikureizmu i stoicyzmu,
•
potrafi wskazać różnice między stoicyzmem i epikureizmem,
•
zna twórców omawianych nurtów filozoficznych, potrafi scharakteryzować ich
literackie sylwetki oraz wymienić ich dzieła,
•
potrafi wyjaśnić znaczenie maksymy „Carpe diem”,
•
potrafi wyjaśnić znaczenie dosłowne i symboliczne zwrotu „Non omnis moriar”.
b) Umiejętności
Uczeń:
•
potrafi pracować z tekstem – wyszukuje fragmenty ilustrujące wypowiedziany
wcześniej sąd,
•
potrafi samodzielnie oraz przy pomocy nauczyciela sporządzić krótką notatkę,
•
zdobywa umiejętności samodzielnego wypowiadania się i wyrażania własnych sądów.
2. Metoda i forma pracy
Heureza, dyskusja, elementy wykładu, praca indywidualna i zbiorowa.
3. Środki dydaktyczne
Karta pracy z notatką – tabelka do uzupełnienia
Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, PWN, Warszawa 1973.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Uczniowie otrzymują teksty wierszy i czytają je po cichu.(mogą to być fragmenty
wybrane przez nauczyciela lub zawarte w podręczniku).
2. Następnie nauczyciel czyta teksty na głos.
3. Konkretyzacje uczniowskie.
4. Pytanie nauczyciela o wrażenia dotyczące danego tekstu.
5. Nauczyciel charakteryzuje sylwetkę twórczą Horacego.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zadaje szereg pytań, na które uczniowie odpowiadają, popierając swój sąd
odpowiednim fragmentem tekstu.
Pytania węzłowe:
•
Kto jest podmiotem lirycznym?
•
O czym mówi podmiot?
•
Czym jest dla podmiotu lirycznego poezja?
•
Co oznacza dla niego zwrot „Non omnis moriar”?(wyjaśnienie znaczenia oraz
symboliki);
•
Do czego podmiot liryczny przyrównuje poezję?
•
Co zapewnia twórcy jego poezja? Czym jest dla niego?
•
Jaki trwały ślad może pozostawić po sobie każdy człowiek?
2. Uczniowie zapisują temat lekcji.
3. Nauczyciel przechodzi do interpretacji pieśni 31 „Do Apollina”. Uczniowie pracują z
tekstem. Wypowiadają swoje sądy. Odpowiadają na pytania prowadzącego:
•
Jaka jest forma wiersza?
•
Kto jest adresatem?
•
O co podmiot liryczny prosi Apollina?
•
Dlaczego podmiot liryczny nie prosi o dobra materialne?
•
Jakie wartości nie są ważne dla poety?
•
Dlaczego podmiot liryczny kieruje swoja prośbę do Apollina?
4. Uczniowie czytają i interpretują pieśń 11 „Nie pytaj próżno”. Odpowiadają na pytania
prowadzącego:
•
O czym mówi ta oda?
•
Do kogo jest adresowana?
•
Jaką receptę na życie zawiera?
5. Interpretacja pieśni 16 „Do Mecenasa”. Uczniowie pracują z tekstem. Wypowiadają
swoje sądy. Odpowiadają na pytania prowadzącego:
•
Do kogo zwraca się podmiot liryczny?
•
Kto to jest Mecenas?(wyjaśnienie pojęcia)
•
Jaką filozofię życia wyznaje Horacy w tej pieśni?
•
Jak Horacy traktuje dobra materialne? Jaki ma do nich stosunek?
•
Jakie wartości są dla poety najważniejsze? (posłuż się cytatem)
c) Faza podsumowująca
Uczniowie otrzymują tabelkę przygotowaną wcześniej przez nauczyciela i wypełniają ją
(załącznik 1). Wypisują i porównują cechy charakterystyczne dla nurtu stoickiego oraz
epikurejskiego.
5. Bibliografia
1. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik
terminów literackich, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1976.
2. Jaworski S., Terminy literackie. Słownik szkolny, PWN, Warszawa 1991.
3. Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, PWN, Warszawa 1973.
4. Zieliński T., Starożytność bajeczna, PWN, Warszawa 1975.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
STOICYZM
EPIKUREIZM
cytaty wybrane z pieśni potwierdzające
cechy nurtów filozoficznych
cytaty wybrane z pieśni potwierdzające
cechy nurtów filozoficznych
Twórca
ZENON Z KITION
Twórca
EPIKUR Z SAMOS
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Na następnej lekcji nauczyciel ocenia i koryguje tabele uzupełnione przez uczniów.