Autor przedstawia modele opozycji w pięciu państwach

Autor przedstawia modele opozycji w pięciu państwach: Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, Włoszech,
Polsce oraz w Unii Europejskiej. Badane przypadki cechuje z jednej strony odmienność systemów władzy,
z drugiej łączy wiele cech wspólnych. Ukazane problemy są ważne i ciągle aktualne dla współczesnych nauk
politycznych, a także dla praktyki życia politycznego. Autor znakomicie porusza się w zawiłościach teorii
i praktyki opozycji politycznych poszczególnych państw i ponadnarodowego związku, jakim jest Unia
Europejska, gdzie opozycja polityczna działa w niejednoznacznych ramach instytucjonalnych. Systematyzuje
przy tym fakty i zjawiska, co jest dodatkowym walorem książki. Praca przeznaczona dla studentów nauk
politycznych, prawa i socjologii, a także dla każdego, kto interesuje się mechanizmami działania
współczesnej demokracji.
Zbigniew Machelski
politolog, profesor zwyczajny, kierownik Katedry Systemów Politycznych w Instytucie Politologii
Uniwersytetu Opolskiego. Zajmuje się teorią demokracji, systemami politycznymi, strukturami terytorialnymi
państwa, partiami i systemami partyjnymi oraz opozycją polityczną. Szczególne miejsce w jego dorobku
naukowym wyznaczają prace poświęcone Włochom i systemowi politycznemu Republiki Włoskiej. Autor
siedmiu monografii, dwóch prac pod redakcją oraz ponad stu artykułów naukowych opublikowanych w
czasopismach polskich i zagranicznych.
Z recenzji
Prof. UW, dr hab. Jarosław Szymanek:
Książka prof. Zbigniewa Machelskiego jest pracą napisaną na znakomitym wręcz poziomie merytorycznym.
Autor wykazał się perfekcyjną znajomością problemów oraz, co równie ważne, bardzo dobrym rozeznaniem
poziomu jego zbadania w nauce światowej, o czym najlepiej świadczy bogata, wielojęzyczna literatura,
w której nie zabrakło praktycznie żadnej liczącej się pracy na temat opozycji i wszelkie tematy pochodne.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział I. Opozycja jako czynnik wpływu i zmiany politycznej
1. Władza i opozycja
1.1. Konstytucjonalizm i legitymizacja opozycji
1.2. Parlamentaryzm i opozycja parlamentarna
2. Inkorporacja konfliktu społecznego w systemie reprezentacji
2.1. Modele podziałów socjopolitycznych
3. Modele i typologie opozycji parlamentarnej
3.1. Wybrane typologie w literaturze zachodniej
3.2. Wybrane typologie w literaturze polskiej
4. Zjawisko „znikania” opozycji i depolityzacja
4.1. Demokracja deliberatywna
Rozdział II. Zjednoczone Królestwo: archetyp opozycji parlamentarnej
1. Geneza brytyjskiego systemu parlamentarnego i opozycji
2. Proces instytucjonalizacji opozycji
2.1. Rywalizacja partyjna w Izbie Gmin
3. Prerogatywy i struktura opozycji
3.1. Lider opozycji
3.2. Gabinet cieni
3.3. Debaty i większość w Izbie Gmin
3.4. Zapytania w Izbie Gmin
3.5. Petycje
4. Przyszłość instytucjonalna parlamentu Zjednoczonego Królestwa
Rozdział III. Niemcy: między modelem koncyliacyjnym i konfrontacyjnym
1. Monarchiczna tradycja parlamentaryzmu niemieckiego
1.1. System totalitarno-nazistowski i opozycja
1.2. Opozycja w III Rzeszy
2. Konstytucyjne gwarancje prawa do opozycji
2.1. Status opozycji parlamentarnej
2.2. Federalizm i opozycja
3. Instytucjonalizacja funkcji opozycji
3.1. Frakcje parlamentarne
3.2. Organizacja pracy Bundestagu i opozycja
4. Procedury obrad Bundestagu i konstruktywna opozycja
4.1. Niemiecki model opozycji kooperatywnej
Rozdział IV. Francja: trudna i opóźniona instytucjonalizacja opozycji
1. V Republika: opozycja w warunkach systemu semiprezydenckiego
1.1. Opozycja antysystemowa
1.2. „Trzecia droga” Giscarda d’Estaing
2. Alternacja władzy i koabitacja
2.1. Koabitacja jako regulowana alternacja władzy
3. Zmiany instytucjonalne i opozycja
3.1. Reforma konstytucyjna z 2008 roku
3.2. Funkcje kontrolne
4. Bilans reform instytucjonalnych i stabilność rządowa
Rozdział V. Włochy: od zablokowanej demokracji do alternacji władzy
1. System polityczny bez alternacji władzy
1.1. „Pierwsza” Republika
1.2. Kryzys i upadek „pierwszej” Republiki
2. Opozycja w doktrynie włoskiego prawa konstytucyjnego
2.1. Zmiany regulaminów parlamentarnych
2.2. Reformy konstytucji
3. Wpływ ordynacji wyborczej na system partyjny
3.1. Struktura partyjna i opozycja
4. Destrukturyzacja systemu politycznego
4.1. Destrukturyzacja systemu partyjnego
4.2. Zmiana wyznaczników relewancji opozycji
Rozdział VI. Polska: opozycyjność i opozycja jako czynniki zmiany systemowej
1. Geneza podziału politycznego
1.1. Zachowania opozycyjne w PRL
2. Fasadowość demokracji w III RP
2.1. Specyfika podziału politycznego
2.2. Alternacja władzy
3. Konstytucyjne podstawy i praktyka organizowania się opozycji w sejmie
3.1. Status ugrupowań opozycyjnych w sejmie
3.2. Dyscyplina klubowa i powoływanie organów sejmu
3.3. Decyzje ustawodawcze oraz funkcja kontrolna
4. Podział polityczny i opozycja po wyborach w 2015 roku
Rozdział VII. Unia Europejska: demokracja bez opozycji parlamentarnej?
1. Pierwiastki federalizmu w systemie politycznym Unii Europejskiej
1.1. Proces polityczny
1.2. Wyjściowe założenia integracji europejskiej
2. Mechanizm systemu instytucjonalnego
2.1. Opozycja w systemie instytucjonalnym UE
3. Kierownictwo parlamentarne, frakcje, komisje, tworzenie koalicji
4. Labirynt instytucjonalny i opozycja
Zakończenie
Punkt wyjścia
Opozycja w systemach demokratycznych
Opozycja w systemach niedemokratycznych
Jakość demokracji i czynniki instytucjonalizacji opozycji
Opinia publiczna i opozycja polityczna
Bibliografia