Kosmiczne śnieżki

© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Kosmiczne śnieżki
Część II
Marek Godlewski
Amerykański miłośnik astronomii, łowca komet, Donald Edward Machholz znalazł nową, dziesiątą
już w swej karierze, kometę. Tradycyjnie nazwano ją nazwiskiem odkrywcy i skatalogowano według
kolejności odkrycia w danym roku. Przy odrobinie samozaparcia jesteśmy w stanie zaobserwować ją
gołym okiem.
Słowa kluczowe: kometa, Machholz, C/2004 Q2.
Pierwsze doniesienia na temat nowej komety pojawiły się pod koniec sierpnia 2004 roku, gdy
została odkryta za pomocą 15-centymetrowego teleskopu przez Dona Machholza z Colfax w Kalifornii.
Została nazwana imieniem swojego odkrywcy i skatalogowana jako C/2004 Q2. W grudniu ubiegłego
roku i w styczniu roku bieżącego wprawne i doświadczone w tego typu obserwacjach oko,
w sprzyjających okolicznościach, jest w stanie dojrzeć kometę na niebie.
Kometa do listopada poruszała się w kierunku nieba południowego, następnie zawróciła i obecnie
zmierza w kierunku północnej półkuli nieba.
W pierwszej części artykułu przedstawione zostały podstawowe informacje dotyczące komety
Machholz C/2004 Q2. Poniżej, dzięki uprzejmości Petera Lawrence’a z Sesley w Wielkiej Brytanii,
prezentujemy kilka zdjęć komety, zachęcając jednocześnie niezdecydowanych do podjęcia próby
zaobserwowania komety na niebie.
1
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Rys.1. Zdjęcie komety Machholz C/2004 Q2, zwanej też zieloną kometą, wykonane 31 grudnia 2004
roku o godzinie 19h40m czasu uniwersalnego; widoczny zielonkawy kolor komety oraz jej dwa
warkocze: jonowy i pyłowy.
2
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Rys 2. Kometa Machholz C/2004 Q2 sfotografowana 1 stycznia 2005 roku o 22h37m czasu
uniwersalnego. Charakterystyczne skupisko gwiazd w górnej części zdjęcia to gromada M45
(Plejady). Dobrze widoczny, w porównaniu z błękitem Plejad, zielonkawy kolor komety.
3
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Wersja dokumentu: 01
Rys 3. Paralaksa komety Machholz C/2004 Q2 (najjaśniejszy obiekt na zdjęciu głównym). Lewe
okienko przedstawia nałożenie na zdjęcie główne, wykonane przez Petera Lawrence w Selsey,
Wielka Brytania (50,7340N, 0,7880W), zdjęcia wykonanego przez Gerardo Addiego
w Montewideo – Urugwaj (34,9167S, 56,1667W). W dolnej części okienka widać podwójny
obraz komety. Powiększenie tego fragmentu przedstawia prawe okienko; zaznaczona jest
pozycja komety widzianej z Selsey oraz z Montewideo. Oba zdjęcia wykonane zostały 18 grudnia
2004 roku. Początek naświetlania obu zdjęć jednakowy (z dokładnością do 1s), 1h03m czasu
uniwersalnego. Kometa znajduje się znacznie bliżej nas niż gwiazdy, na tle których ją widzimy.
Dlatego obserwując ją z dwóch, oddalonych od siebie miejsc, jej obraz postrzegamy jako
„przesunięty” na tle gwiazd.
4
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Rys.4. Dwa, wykonane z tego samego miejsca, zdjęcia komety Machholz C/2004 Q2. Zdjęcie z lewej
strony wykonane o godz. 18h10m czasu uniwersalnego, zdjęcie z prawej strony o godz.
21h30m czasu uniwersalnego. Wyraźnie widać zmianę położenia komety na tle gwiazd.
5
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Rys.5. Zdjęcie komety Machholz C/2004 Q2 wykonane 4 stycznia 2005r. Widoczne oba warkocze
komety: jonowy (ion tail) i pyłowy (dust tail). W lewym, górnym rogu wstawiony fragment zdjęcia
po dokonaniu, celem lepszego uwidocznienia warkocza jonowego komety, komputerowego
zwiększenia kontrastu.
6
© Copyright by ZamKor
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel./faks (0 prefiks 12) 623-25-00
e-mail: [email protected]
adres serwisu: http://www.zamkor.pl
Dokument został pobrany z „Serwisu
dla nauczyciela”. Kopiowanie dozwolone
tylko dla nauczycieli korzystających
z podręczników Wydawnictwa Zamkor
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Data utworzenia dokumentu: 24/01/2005
Wersja dokumentu: 01
Rys.6. Zdjęcie komety Machholz C/2004 Q2 wykonane 2 stycznia 2005r. o godz. 23h51m czasu
uniwersalnego. Widoczne oba warkocze komety: jonowy i pyłowy. W lewym, dolnym rogu
wstawiony fragment zdjęcia po przetworzeniu komputerowym, mającym na celu lepsze
uwidocznienie obu warkoczy komety.
7