Nr wniosku: 248541, nr raportu: 13161. Kierownik (z rap.): mgr

Nr wniosku: 248541, nr raportu: 13161. Kierownik (z rap.): mgr

Nr wniosku: 248541, nr raportu: 13161. Kierownik (z rap.): mgr Mariusz Kanturski
Mszyce stanowią niezwykle ważną gospodarczo nadrodzinę w obrębie rzędu pluskwiaków. Jako poważne szkodniki wielu
gatunków drzew, krzewów oraz roślin zielnych bardzo często przyczyniają się do strat materialnych w przemyśle drzewnym,
sadownictwie oraz ogrodnictwie. Aby odpowiednio zrozumieć zagrożenia płynące z żerowania tego typu owadów konieczne jest
poznanie ich morfologii i biologii.
Jedną z wielu bardzo słabo poznanych grup mszyc dendrofilnych, mogących stanowić poważne zagrożenie gospodarcze,
są europejskie gatunki z rodzaju Eulachnus Del Guercio, 1909 należące do podrodziny mszyc zwanych miodownicami –
Lachninae.
Celem projektu doktorskigo była rewizja taksonomiczna gatunków z rodzaju Eulachnus opisanych lub występujących na
terenach Europy, w którym wiele taksonów uważanych było za synonimy dwóch najczęściej występujących gatunków: E. agilis
oraz E. rileyi. Zadania badawcze obejmowały szczegółowe analizy morfologiczne gatunków reprezentujących odmienne cechy
budowy zewnętrznej, analizy taksonomiczne gatunków, których tożsamość była przez wiele lat kwestionowana, określenie
stopnia zagrożenia gatunków introdukowanych poza obszar naturalnego występowania, a także poznanie stosunków
pokrewieństwa najczęściej występujących i zróżnicowanych morfologicznie gatunków na podstawie analiz z użyciem markerów
molekularnych.
Na podstawie szczegółowych analiz morfologicznych z użyciem mikroskopu świetlnego oraz skaningowego mikroskopu
elektronowego ustalono aktualną liczbę 12 gatunków z rodzaju Eulachnus występujących w Europie. Przeprowadzono analizę
tożsamości gatunkowej E. cembrae, uważanego do tej pory za synonim E. pumilae znanego ze wschodniej Azji, co
spowodowałoby sytuację obecności elementu krańcowo wschodnio-palearktycznego w europejskiej faunie rodzaju Eulachnus.
Wyodrębniono trzy morfologiczne grupy gatunków w badanym rodzaju, głównie na podstawie różnic w owłosieniu oraz
sklerotyzacji grzbietowej strony ciała. Na podstawie znanego rozmieszczenia trzech najczęściej spotykanych gatunków w
Europie przeprowadzono modelowanie potencjalnej niszy ekologicznej na wszystkich kontynentach w przypadku ich
introdukcji poza obszar naturalnego zasięgu ich występowania i będących wtedy poważnymi szkodnikami sosen.
W wyniku szczegółowych analiz taksonomicznych zaproponowano aktualną listę 12 gatunków z rodzaju Eulachnus w
Europie. Poza kwestionowanym gatunkiem E. cembrae zrewidowano tożsamość E. alticola oraz E. intermedius, które uznano
za dobre gatunki. Trzy gatunki uznano za synonimy: E. cretaceus = E. agilis, E. pallidus = E. tuberculostemmatus, E. tauricus
= E. rileyi. Opisano nowy gatunek E. stekolshchikovi Kanturski sp. nov. z obszaru północnej Rosji oraz Szkocji. Opisane zostały
do tej pory nieznane: założycielki rodu pięciu gatunków (E. agilis, E. brevipilosus, E. cembrae, E. nigricola oraz E. rileyi),
samica amfigoniczna E. brevipilosus oraz samce E. brevipilosus i E. tuberculostemmatus.
Po raz pierwszy przedstawiono filogenezę gatunków z rodzaju Eulachnus w oparciu o analizę markerów molekularnych,
potwierdzającą wyniki uzyskane na podstawie badań taksonomicznych.
Przedstawione efekty projektu stanowią niezwykle kompleksowe (porównawcze i wielowymiarowe) analizy jakie stanowić
mogą wzór dla badań afidologicznych. Wyniki otrzymane w trakcie trwania projektu są istotnym wkładem w rozwój badań
entomologicznych.