PROGRAM STRATEGICZNEGO ROZWOJU AGLOMERACJI

Załącznik nr 1
do uchwały Nr XLI/374/97
Rady Miasta Opola
z dnia 22 maja 1997 roku
PROGRAM STRATEGICZNEGO ROZWOJU
AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
Dokument końcowy Rady Liderów Lokalnych Aglomeracji Opolskiej opracowany w ramach
projektu „Strategie Rozwoju Gmin Śląska Opolskiego” realizowanego od października 1995
roku.
Niniejszy dokument jest wspólną własnością członków Rady Liderów Lokalnych
Aglomeracji Opolskiej. Intencją twórców tego dokumentu jest stworzenie impulsu dla wszystkich uczestników polityki lokalnej, a zwłaszcza Rady Miasta Opola i Rad Gmin
w Dobrzeniu Wielkim, Komprachcicach, Prószkowie,Tarnowie Opolskim i Turawie tworzących
Aglomerację Opolską, do uruchomienia działań wspierających intensywne zmiany strukturalne tego obszaru.
Redakcja końcowa: Apolonia Klepacz
Konsultacja naukowa: Prof. dr hab. Janusz Słodczyk
2
Spis treści:
1.
2.
3.
4.
str.
WPROWADZENIE
4
1.1.
Geneza i cele projektu „Strategie rozwoju gmin Śląska Opolskiego” 4
1.2.
Fazy realizacji projektu
5
ANALIZA STRATEGICZNA AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
6
2.1.
Cechy charakterystyczne Aglomeracji Opolskiej
6
2.2.
Główne nierównowagi strukturalne Aglomeracji Opolskiej
8
2.3.
Analiza mocnych i słabych stron
10
2.4.
Analiza szans i zagrożeń
13
2.5.
Podsumowanie
17
WIZJE I CELE ROZWOJOWE AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
19
3.1.
Wizja rozwoju
19
3.2.
Cele główne i cele szczegółowe
20
IDEE PROJEKTÓW ROZWOJOWYCH
24
Załączniki :
1. Uchwała Rady Miasta dotycząca przystąpienia do realizacji projektu :Strategie Rozwoju
Gmin Śląska Opolskiego”
2. Skład Rady Liderów Lokalnych Aglomeracji Opolskiej.
3
1. WPROWADZENIE
Lokalne strategie nie zawierają odpowiedzi na rozwiązanie kluczowych problemów
makroekonomicznych, są jedynie odpowiedzią na lokalne potrzeby. W trakcie ich tworzenia
władze gminy odbierają sygnały dotyczące nie tylko lokalnych potrzeb, ale także sygnały o
potencjalnych możliwościach ich zaspokojenia.
Dyskusję nad potrzebą konstruowania lokalnych i regionalnych programów rozwoju
miast i gmin, będących odwzorowaniem potrzeb lokalnych społeczności, podjęto na terenie
województwa opolskiego z początkiem 1995 roku. Efektem tych dyskusji było przystąpienie
znakomitej większości gmin Śląska Opolskiego do projektu pod nazwą „Strategie Rozwoju
Gmin Śląska Opolskiego” koordynowanego przez Związek Gmin Śląska Opolskiego przy
wsparciu merytorycznym i finansowym Fundacji im. Friedricha Eberta.
W październiku 1995 roku Rada Miasta Opola podjęła uchwałę (zał.1.) o przystąpieniu miasta do realizacji tego projektu, co oznaczało akceptację metodologii i formy pracy nad
strategią oraz zasięgu współpracy międzygminnej.
Niniejsze opracowanie jest rezultatem pracy warsztatowej Rady Liderów Lokalnych
Aglomeracji Opolskiej, powołanej do realizacji projektu „Strategie Rozwoju Gmin Śląska
Opolskiego” . Skład Rady zamieszczono w załączniku 2.
1.1. Geneza i cele projektu „Strategie Rozwoju Gmin Śląska Opolskiego”
Projekt Strategie Rozwoju Gmin Śląska Opolskiego oparty o doświadczenia rządu Północnej Nadrenii-Westfalii w zakresie promowania zmian strukturalnych w gospodarce i polityce społecznej oraz motywowania wszystkich uczestników przemian strukturalnych do organizowania inicjatyw i podejmowania współpracy w skali lokalnej, subregionalnej i regionalnej, jest transferem myśli i metodologii planowania strategicznego.
Centralnym założeniem metody planowania strategicznego była integracja różnych
dziedzin polityki gospodarczej i społecznej na płaszczyźnie regionalnej. W kilkunastu regionach, które nie stanowiły nowego szczebla podziału terytorialnego, lecz były pojmowane,
jako grupy uczestników lokalnej kooperacji, powstałe na zasadach pełnej dobrowolności,
współpracowali przedstawiciele władz komunalnych, izb przemysłowo-handlowych i rzemieślniczych, związków zawodowych, biur pracy, szkół wyższych i częściowo związków
pracodawców. Status samorządności gmin tworzących te regiony nie uległ ograniczeniu, bowiem regiony te nie posiadały ani praw terytorialnych, ani środków finansowych do wyłącznej
swojej dyspozycji, ani rzeczywistych kompetencji decyzyjnych . Także władzom nadrzędnym
nie zostały odebrane żadne kompetencje, gdyż efekty kooperacji na płaszczyźnie regionalnej
miały dla tych władz, przy podziale środków finansowych, jedynie charakter propozycji lub
zalecenia. W planach rządu krajowego, regionalne koncepcje rozwoju stanowiły platformę
dyskusji o przyszłości regionów.
Generalnym celem projektu realizowanego w Opolu jest opracowanie strategicznego
programu rozwoju miasta Opola i sąsiadujących z nim gmin metodą planowania partnerskiego, czyli drogą społecznego planowania i rozwiązywania problemów.
Podjęcie prac nad konstruowaniem strategii rozwoju Opola wspólnie z sąsiednimi
gminami wzięło się z faktu, iż to ponad 130 tysięczne miasto, jest silnie powiązane funkcjonalnie i strukturalnie z otaczającymi je gminami i razem z nimi tworzy blisko 200 tysięczną
aglomerację. Dla mieszkańców gmin sąsiednich, Opole jest miejscem pracy, zapleczem
oświatowym, naukowym i kulturalnym oraz usługowym. Natomiast gminy podopolskie stanowią nie tylko „zielone płuca” i „sypialnię” miasta , ale są pokaźnym rynkiem pracy i zaple-
4
czem żywnościowym Opola. Istnieją również możliwości międzygminnego współdziałania,
np. w zakresie tworzenia i wykorzystania infrastruktury komunalnej.
Realizacja projektu Strategie Rozwoju… dzięki zastosowaniu, planowania partnerskiego, jako metody pracy opartej o procedurę grupowego podejmowania decyzji, zapewniła
realizację takich celów szczegółowych jak:
osiągnięcie szerokiej reprezentatywności grup decyzyjnych, do której mogą włączyć się
praktycznie wszyscy zaangażowani w problemy własnego otoczenia,
uzyskanie akceptowanego przez społeczność lokalną programu rozwoju,
zintegrowanie przedstawicieli różnych grup społecznych i instytucji biorących udział w
programie,
wytworzenie trwałych form współpracy międzygminnej,
spełnienie wymogu demokratyzacji w podejmowaniu decyzji, wysoko ocenianego przez
wielu sponsorów (np. rząd, fundacje, EWG).
1.2. Fazy realizacji projektu
W warunkach Śląska Opolskiego projektem objęte jest prawie całe województwo,
zorganizowane w dwanaście dobrowolnie związanych wspólnot ponadlokalnych. Jedną z nich
pod nazwą Aglomeracja Opolska tworzy Opole wraz z sąsiadującymi gminami, a mianowicie
Dobrzeniem Wielkim, Komprachcicami, Prószkowem, Tarnowem Opolskim i Turawą.
Wszystkie gminy uczestniczące w tej wspólnocie ponadlokalnej, zgłosiły chęć współpracy w
sposób dobrowolny i usankcjonowały swój udział w realizacji projektu poprzez uchwałę Rady
Gminy.
Fazy realizacji projektu obejmowały następujące etapy:
1. Prace analityczne, zmierzające do rozpoznania i oceny aktualnej sytuacji gospodarczej,
społecznej i ekologicznej,
2. Prace koncepcyjne reprezentantów społeczności gmin, tworzących Radę Liderów Lokalnych (RLL), prowadzące do określenia wizji i celów rozwoju gmin,
3. Prace nad projektami rozwojowymi, mające na celu opracowanie idei projektów rozwojowych, jak również sposobów ich realizacji, wstępnego szacunku kosztów i źródeł ich finansowania.
Ostatnim etapem realizacji jest wprowadzanie projektów w życie, poprzez podejmowanie
inicjatyw budżetowych oraz monitoring procesów realizacyjnych. Zagadnienia te wykraczają
poza ramy tego opracowania z uwagi na fakt, iż ten etap nie został jeszcze zrealizowany
.
Prace analityczne wykonane przez pracowników urzędów gminnych zaowocowały
raportem diagnozującym sytuację gospodarczą, społeczną i ekologiczną Opola i Wspólnoty
Opolskiej. Raport ten stanowi aktualną „fotografię” subregionu obejmującą zbiory informacji
w następujących polach tematycznych: ludność i osadnictwo, gospodarka, rynek pracy, rynek
nieruchomości, infrastruktura techniczna, infrastruktura społeczna, środowisko i zasoby naturalne. Materiały te z założenia stanowiły bazę informacyjną dla analizy mocnych i słabych
stron oraz szans i zagrożeń (analiza SWOT).
Prace koncepcyjne, w których głównymi aktorami byli członkowie Rady Liderów Lokalnych, prowadzono w formie warsztatów, metodą moderacji wizualnej. Podczas siedmiu
warsztatów odbywających się od początku kwietnia do końca września 1996 roku dokonano
identyfikacji cech charakterystycznych obszaru Aglomeracji, następnie analizy słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń, by na ich podstawie określić wizje i cele rozwojowe Aglomeracji oraz wyprowadzić idee projektów rozwojowych wraz z ustaleniem priorytetów w ich
5
zakresie. Główni uczestnicy warsztatów, członkowie Rady Liderów Lokalnych stanowią reprezentację społeczności Opola i sąsiednich gmin. Znajdują się w niej reprezentanci środowisk gospodarczych, społecznych i politycznych. Uczestnictwo w pracach Rady było w pełni
dobrowolne i wymagało jedynie przestrzegania podstawowych reguł obowiązujących wszystkich uczestników tego gremium, takich jak: akceptacja metody pracy warsztatowej, zasada
odroczonego wartościowania, budowanie na pomysłach innych, aktywność, kreatywność itd.
2. ANALIZA STRATEGICZNA AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
Budowa programu strategicznego wymagała zdefiniowania założeń strategii. Pierwszym elementem założeń są dobrze określone cechy charakterystyczne obszaru , jego tożsamość i występujące nierównowagi strukturalne, które określono dla analizowanego obszaru
Aglomeracji. Kolejny element, jakim jest przeprowadzona analiza otoczenia regionalnego,
krajowego, międzynarodowego czy strukturalnego, mającego charakter uwarunkowań zewnętrznych, pozwolił na określenie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń Aglomeracji Opolskiej.
Prace prowadzono w dwóch zespołach roboczych utworzonych z członków Rady Liderów Lokalnych w następujących grupach zagadnień:
• Ludność i osadnictwo
• Środowisko i zasoby naturalne
• Gospodarka
• Rynek pracy
• Infrastruktura techniczna i rynek nieruchomości
• Infrastruktura społeczna
W przeprowadzonej analizie bardzo dokładnie rozróżniono zmiany, jakie mogą następować w
czasie. Po pierwsze, rozróżniono sytuację obecną, pozwalającą na określenie mocnych i słabych stron analizowanego obszaru, od przyszłej - związanej z jego możliwościami i zagrożeniami. Dla każdego horyzontu czasu określono pozytywy ( mocne strony i szanse) oraz negatywy (słabe strony i zagrożenia).
Poniżej zamieszczono wyniki przeprowadzonej przez Radę Liderów Lokalnych analizy strategicznej.
2.1. Cechy charakterystyczne Aglomeracji Opolskiej
Rada Liderów Lokalnych na zapytanie : „Jaka jest Aglomeracja Opolska?” określiła
szereg cech i wyróżników tego obszaru, takich jak:
• Niedoskonała infrastruktura techniczna
Obszar Aglomeracji wyróżnia się niepełną infrastrukturą techniczną w zakresie urządzeń wodno-kanalizacyjnych i gazowych. Zaniedbania te dotyczą głównie peryferyjnych
dzielnic miasta i gmin ościennych. Na uwagę zasługuje również niedoskonałość w zakresie
telefonizacji, zwłaszcza gmin otaczających miasto. Poważnym mankamentem tego obszaru
6
jest niewydolność układu komunikacyjnego, zarówno w świetle połączeń lokalnych jak i tranzytowych oraz bardzo niska jakość stanu dróg.
• Zaniedbania w środowisku naturalnym
Zaniedbania te obejmują: znaczny stopień zanieczyszczenia wód i powietrza, powodowany przez uciążliwe dla środowiska zakłady przemysłowe, brak skutecznej ochrony wód
głębinowych, niedoskonały stan higieny komunalnej, brak prac modernizujących drogi, słabe
wykorzystanie rekreacyjne wyspy Bolko i rozlewiska Odry. Podkreślono również, że w dziedzinie ochrony środowiska obserwuje się za mało konkretnych działań, a zbyt dużo deklaracji.
• Znakomite walory turystyczne obszaru
O walorach turystycznych Aglomeracji decyduje położenie pośród lasów i posiadanie
zbiorników wodnych do wykorzystania rekreacyjnego. Ponadto walory turystyczne wzbogaca
oferta kulturalna Opola, w zakresie placówek i imprez kulturalnych.
• Zróżnicowana struktura ludności
Zróżnicowanie to dotyczy pochodzenia ludności. Obszar Aglomeracji zamieszkuje
ludność napływowa oraz ludność rodzima, w znaczym stopniu deklarująca przynależność do
mniejszości niemieckiej. Rozmieszczenie tych grup ludności jest nierównomierne. Uznano
również, że społeczeństwo Aglomeracji jest zdezintegrowane i wykazuje dużą słabość kulturową.
• Zaniedbania w sferze społecznej
Zwrócono uwagę na zaniedbania w oświacie, małą promocję zdolnej i utalentowanej
młodzieży, małą troskę o zorganizowanie czasu wolnego młodzieży i idący za tym brak poczucia bezpieczeństwa. Podkreślano niski stopień wykorzystania obiektów oświatowych i
kulturalnych. Pozytywnie natomiast rysuje się opieka nad ludźmi chorymi rozwinięta przez
Caritas.
• Dobre nasycenie obiektami infrastruktury społecznej
Uznano , że teren Aglomeracji wykazuje dobry stopień nasycenia placówkami oświatowymi, służby zdrowia i kulturalnymi. Niedostateczny jest tylko stan ich funkcjonowania,
wykorzystania oraz wyposażenia.
• Dostatecznie nasycony rynek pracy
Rynek pracy z niskim wskaźnikiem bezrobocia wyróżnia się posiadaniem kadr o średnich i wysokich kwalifikacjach.
• Korzystne położenie geograficzne i komunikacyjne
Na cechę tę składają się : położenie na głównym szlaku komunikacyjnym Wschód Zachód na trasie A4, bliskość granic państwa, korzystne położenie i struktura geograficzna
terenu oraz dostępność komunikacyjna miasta Opola (drogowa, kolejowa i wodna).
• Prowincjonalny obraz miasta
Obserwowany mało dynamiczny rozwój miasta na tle innych Aglomeracji, brak centr
miastotwórczych zdecydowało o podkreśleniu negatywnego wrażenia prowincjonalizmu.
• Średni stopień uprzemysłowienia i nasycenia strukturą usług
7
2.2. Główne nierównowagi strukturalne Aglomeracji Opolskiej
Rada Liderów Lokalnych określiła również główne nierównowagi strukturalne, których przejawy odnotowano w wielu sferach funkcjonowania obszaru Aglomeracji.
• Niedostateczne wykorzystanie walorów turystycznych i rekreacyjnych
*dużo niewykorzystanych terenów rekreacyjnych i sportowych
*mało miejsc do bezpiecznej rekreacji dzieci i młodzieży
*zbyt mało zamierzeń proekologicznych
*mała ilość i różnorodność lokali gastronomicznych
*mało sprawnych rozwiązań komunikacyjnych i dróg
*brak dogodnych miejsc parkingowych
*słaby rozwój telefonizacji gmin
*niedostateczna promocja miasta i jego walorów
• Duże ograniczenie budownictwa mieszkaniowego
*niewykorzystanie uzbrojonych terenów budowlanych
*za dużo źle zagospodarowanych i zaniedbanych terenów
*zbyt mało gruntów komunalnych
*zbyt mało środków finansowych na realizację potrzeb lokalnych i regionalnych
*słaba infrastruktura techniczna w aspekcie potrzeb społecznych i urbanistycznych
• Niedostateczna infrastruktura techniczna
*nieuporządkowana gospodarka ściekowa
*niedostateczna sieć kanalizacyjna
*zaniedbania w melioracji
*brak dbałości o bezpieczeństwo ujęć wody
*brak oczyszczalni ścieków w gminach i wydolności istniejących
*obfitość i różnorodność nośników energii i zasobów wód na potrzeby społeczne
• Uciążliwości ruchu drogowego
*niedoskonały system komunikacyjny
*mało dobrych i bezpiecznych dróg i chodników
*mało miejsc parkingowych
*dużo samochodów
*zbyt duże natężenie ruchu drogowego
*nadmierny hałas powodowany ruchem kolejowym i samochodowym
*zanieczyszczenie środowiska przez pojazdy samochodowe
• Nierównowagi gospodarcze
*brak polityki pro inwestycyjnej
*brak nowych inwestycji przemysłowych i usługowych
*niewielki rozwój w sferze usług
*mało przemysłu o wysokiej technologii i ekologicznego
*duże bezrobocie wśród młodzieży i nisko wykwalifikowanej kadry
*niewykorzystanie potencjału ludzkiego
8
• Niedostateczne zabezpieczenie warunków realizacji aspiracji mieszkańców
*zbyt mało interesujących miejsc pracy
*słaby rozwój sektora usług
*ograniczona oferta edukacyjna
*duża ilość placówek oświatowych i naukowych
*zbyt mało wysoko i specjalistycznie wykształconej kadry
*słaba oferta kulturalna
• Zagrożenia społeczne
*zbyt dużo agresji w społeczeństwie
*dużo alkoholików i ludzi marginesu społecznego
*brak działań profilaktycznych
*niska skuteczność policji i miejskich służb porządkowych
*niedostateczna troska o osoby niepełnosprawne i przewlekle chore
*za mało instytucji użyteczności publicznej
• Nierównowagi w komunikacji międzyludzkiej
*za mało odważnych działań i dyskusji
*zbyt dużo koncepcji
*brak nawyków społecznego rozwiązywania problemów lokalnych
Poszukiwanie wspólnych dla Opola i sąsiadujących z nim gmin dziedzin funkcjonowania organizmu miejskiego pozwoliło na wskazanie następujących problemów, wymagających mikroregionalnej kooperacji lub rozwiązań kompleksowych dla całego obszaru. Problemami tymi są:
• budowa i modernizacja sieci komunikacyjnej, infrastruktury komunalnej , oświatowej i
służby zdrowia,
• budownictwo mieszkaniowe, jako podstawa rozwoju miasta i jego otoczenia,
• poprawa standardu i warunków życia mieszkańców całej Aglomeracji, poprzez ożywienie
gospodarcze regionu,
• aktywizacja społeczności lokalnej Aglomeracji w zakresie sportu, rekreacji i wypoczynku,
• promocja gospodarcza i turystyczna Aglomeracji,
• wymiana doświadczeń w zakresie zarządzania gminą i rozwijania samorządności.
9
2.3. Analiza mocnych i słabych stron
Wyniki analizy mocnych i słabych stron, przeprowadzone przez Radę Liderów Lokalnych w sześciu polach tematycznych , przedstawiono poniżej. Kolejność prezentowanych w
tabelach atutów i słabości Aglomeracji uwzględnia rangę i wagę jaką liderzy nadawali tym
cechom.
1. LUDNOŚĆ I OSADNICTWO
MOCNE STRONY
1.
•
•
•
SŁABE STRONY
Nasze cechy:
1. Bariery rozwoju ludności i osadnictwa:
otwartość i tolerancyjność społeczeństwa
gospodarność mieszkańców
średnia zasobność mieszkańców
•
•
•
•
mała ilość mieszkań komunalnych
zaniedbania cywilizacyjne osiedli peryferyjnych
mały przyrost naturalny
starzenie się społeczeństwa
trudny start młodzieży w dorosłość
•
2. Równomierny rozkład osadniczy i demo- 2. Wysoki koszt utrzymania codziennego graficzny
„drogie życie” w Opolu
3. Zróżnicowanie narodowe i kulturowe spo- 3.Skonfliktowanie liderów życia społecznego
łeczności lokalnej
i politycznego
4. Przenikanie się wartości kulturowych,
4. Odradzanie się nacjonalizmów
5. Liczne więzi i kontakty zagraniczne miesz- 5. Stan wykształcenia
• słaby wskaźnik wykształcenia aglomeracji
kańców
• odpływ wykształconej kadry z regionu
• mała dążność ludności osiadłej do awansu społecznego
2. ŚRODOWISKO I ZASOBY NATURALNE
MOCNE STRONY
1. Walory turystyczne i krajoznawcze
• jeziora w Turawie, wyrobiska pożwirowe
• wyspa Bolko,
• lasy - Suchy Bór., Dębska Kuźnia
2. Zasoby naturalne
• Wyspa Bolko - oaza zieleni i spokoju
• czyste wody głębinowe
• tereny upraw rolniczych i ogrodniczych
• surowce dla przemysłu cementowego
• surowce dla przetwórstwa leśnego
SŁABE STRONY
1.Zły stan środowiska
• Zanieczyszczenie wód Odry i jej dopływów
• duże zanieczyszczenie powietrza, gruntów i wody
• brak zabezpieczenia ujęcia wodnego (Utrata)
2. Różnorodność źródeł, rodzajów skażeń i
zanieczyszczeń
• szkody komunikacyjne, zniszczone drogi, hałas,
zanieczyszczenia spalinami ciężkiego transportu
• za dużo niekontrolowanych skażeń np. wycieków
• zanieczyszczenia przemysłowe (cementownie)
• wysoki poziom zanieczyszczeń o charakterze niskiej emisji (kominy, piece)
3. Polityka lokalna
3. Ochrona środowiska
• zbyt mało inwestycji ochrony środowiska
• brak „ciężkiego przemysłu”
• wiązanie inwestycji z potrzebą ochrony środowiska • brak doraźnych zabezpieczeń przed hałasem
(np. stacje benzynowe a inwestycje proekologiczne) • brak skutecznych rozwiązań dotyczących zmniejszenia uciążliwości ruchu samochodowego
10
4. Kształcenie uniwersyteckie w zakresie 4. Polityka lokalna
• brak pomysłu na zagospodarowanie środowiska
ochrony środowiska na potrzeby regionu
przyjaznego dla mieszkańców (np.Bolko)
• brak lokalnych preferencji dla inwestycji proekologicznych i „czystych technologii”
5. Niski poziom higieny mieszkańców
• za dużo psów i brak rozwiązań higienicznych
• niski poziom sanitarny zaplecza gastronomicznego
3. GOSPODARKA
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
1. Ogólne uwarunkowania rozwoju gospo- 1. Bariery rozwoju gospodarki
• brak parków przemysłowych
darczego
• zaniedbana
baza
przemysłu
cementowo• zaplecze naukowe
wapienniczego
• baza surowcowa dla przemysłu mineralnych mate- • brak przemysłu rolno-spożywczego i przetwórstwa
•
•
riałów wiążących
• niewykorzystanie potencjału i bazy kompleksu
baza surowcowa dla przemysłu rolno-spożywczego
przemysłowego Metalchemu
duże rezerwy nośników energii ( energia elektrycz- • brak dogodnych rozwiązań komunikacyjnych
na, woda, ciepło, gaz)
• brak uzbrojonych terenów pod inwestycje
2. Czynniki wewnętrzne
2. Dobre warunki lokalne
• brak lokalnej koncepcji restrukturyzacji i ożywienia
• tereny pod zabudowę przemysłową
małych i średnich zakładów produkcyjnych
• zaplecze techniczne Metalchemu - parkiem przemy•
•
• mały stopień zaawansowania prywatyzacji
• słaba promocja działań gospodarczych
• brak więzi między rynkiem a kształceniem
słowym
względnie duże zaplecze rzemieślnicze
tanie ciepło z Elektrowni Opole
3. Brak uwarunkowań prawnych sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości, drogie
kredyty
4. RYNEK PRACY
MOCNE STRONY
1. Potencjał ludzki
SŁABE STRONY
1. Niedomogi w zatrudnieniu absolwentów
• duża ilość kadry o wysokich kwalifikacjach
• wysoka specjalizacja zawodowa rynku pracy
• brak możliwości zatrudnienia dużej ilości absolwentów, bezrobocie wśród młodzieży
• pracodawcy stronią od zatrudnienia młodzieży
• niedostosowany system szkolnictwa do potrzeb
rynku pracy
2. Dobre prognozy
2. Bariery rozwoju gospodarczego
• wzrost ilości miejsc pracy
• brak atrakcyjnych miejsc pracy
• możliwości rozwoju przemysłu tworzącego miejsca • brak programu restrukturyzacji istniejącego przepracy
mysłu
• wyjazd fachowców do pracy za granicę
• prestiż stolicy województwa
• brak prawdziwego bezrobocia
• brak ulg podatkowych, inwestycyjnych dla inwestorów
11
3. Doraźne łagodzenie bezrobocia przez
dużą ilość ofert pracy na czas określony
3. Czynniki zewnętrzne
• wysokie opłaty ZUS i podatkowe
• niedoinwestowanie gmin
• zbyt małe nakłady inwestycyjne gmin
• utrudnienia dla inwestorów zagranicznych
4. Kontakty zagraniczne
4. Czynniki wewnętrzne
•
brak frontu robót publicznych
• możliwość pracy w Niemczech i współpraca z rynkiem zachodnim
• brak zdecydowanej polityki władz miasta w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia
5. Bariery rozwoju rynku pracy
• słaba infrastruktura komunikacyjna
• nieprzewidywalność w perspektywie czasowej rynku pracy
• brak mechanizmów stymulacji do podjęcia pracy
• brak chętnych do pracy w usługach
• brak aktywnych postaw w poszukiwaniu pracy
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I RYNEK NIERUCHOMOŚCI
MOCNE STRONY
1.Bogate zasoby energetyczne
SŁABE STRONY
1. Komunikacja
• duża ilość nośników energii
• dobra jakość wody
• posiadanie elektrowni Opole
•
•
•
•
•
2. Odra - magistrala wodna
zły układ komunikacyjny
złe rozwiązania systemowe - brak obwodnicy
fatalny stan dróg
uciążliwy brak parkingów
brak ciągów rowerowych i pieszych
niewykorzystanie Odry jako arterii komunikacyjnej
•
2. Stan budynków
• zły stan techniczny budynków mieszkalnych
• niedostosowanie budynków użyteczności publicznej
dla osób niepełnosprawnych
• zły stan zabezpieczeń p.-poż instytucji kultury
3. Dobre połączenia kolejowe i autobusowe
3. Infrastruktura komunalna
• słaba infrastruktura na terenach peryferyjnych
• nierównomierne uzbrojenie terenów w gaz, ciepło,
kanalizację
• nierównomierne rozmieszczenie sieci telefonicznej
• brak parków obfitujących w zieleń
4. Baza surowcowa i przemysłowa
• przemysł cementowy
• baza surowcowa dla przemysłu cementowego
5. Dobre uzbrojenie terenu
w centrum miasta
4.
•
•
5.
12
Stan wód
niewystarczająca oczyszczalnia
brak kolektora na Młynówce
Niewykorzystanie
magazynowej
bazy
przemysłowo-
6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
MOCNE STRONY
1. Oświata i nauka
• rozwinięta sieć placówek oświaty
• placówki szkolnictwa wyższego i instytuty naukowe
• wyspecjalizowana kadra naukowa
2.Zaplecze kulturalno-sportowe
• nie w pełni wykorzystana baza kulturalna
• ponadlokalne oddziaływanie kultury opolskiej
• bogata sieć bibliotek
• duża ilość terenów rekreacyjnych
• duża ilość biur podróży
3. Służba zdrowia i opieka społeczna
• wystarczająca sieć placówek służby zdrowia
• wyspecjalizowana kadra służby zdrowia
dobrze rozwinięty system opieki społecznej
4. Wystarczające zaplecze handlowe
SŁABE STRONY
1. Zaplecze kulturalno-sportowe
• niedoinwestowanie bazy kulturalnej
• słaba oferta pozalekcyjna w szkołach
• niewykorzystane obiekty sportowe i rekreacyjne
• zły stan techniczny obiektów sportowych
• brak krytej pływalni
2. Zaplecze usługowe
•
•
•
•
•
mało zakładów usługowych dla ludności
mało hoteli
brak tanich schronisk młodzieżowych
mało punktów gastronomicznych
niewielka różnorodność oferty hotelowej i gastronomicznej
3. Bezpieczeństwo publiczne
• mała ilość komisariatów policji i straży miejskiej
• słabe wyposażenie techniczne policji i straży miejskiej
• ograniczone możliwości działania straży miejskiej
4. Zdrowie
• słabe wyposażenie techniczne służby zdrowia
• brak hospicjum
2.4. Analiza szans i zagrożeń
Również analiza szans i zagrożeń Aglomeracji Opolskiej wykonana została przez Radę Liderów Lokalnych w sześciu polach tematycznych . Zaprezentowane poniżej zbiory
szans i zagrożeń usystematyzowane są wg. rangi i wagi jaką Liderzy nadawali tym cechom.
1. LUDNOŚĆ I OSADNICTWO
SZANSE
1. Zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe
• dobre współżycie ludności
• brak konfliktów z mniejszościami narodowymi
• zróżnicowanie kulturowe
ZAGROŻENIA
1. Zagrożenia migracji ludności
•
•
•
•
słaba migracja do Opola
stara zniszczona substancja mieszkaniowa
zaburzenia rynku pracy przez czasową emigrację
brak taniego budownictwa mieszkaniowego
duże koszty budownictwa jednorodzinnego
2. Szanse dla osadnictwa
•
2. Zagrożenia osadnictwa w Opolu
• równomierny układ osadniczy
• centralne położenie Opola w regionie
• splendor stolicy województwa
• brak koordynacji działań rozbudowy sieci osadniczej Opola i gmin ościennych
• słaba drożność systemu komunikacyjnego
13
• rozległe tereny umożliwiające rozwój miasta i regionu
• rozwój infrastruktury związany z elektrownią
• autostrada połączona z obwodnicą miasta
• nierównomierność bazy infrastruktury Opola
• brak pełnych połączeń infrastrukturalnych Opola i
gmin otaczających
• brak koncepcji dogodnego połączenia Opola z autostradą A4
3. Rozwój infrastruktury społecznej
3. Bezpieczeństwo publiczne
• wpływ środowiska akademickiego na rozwój miasta • wzrost patologii społecznej
• udział studentów w życiu miasta
• niewykorzystana baza kulturalna i sportowa
• rozwój szkolnictwa średniego i uczelni - podniesienie poziomu wykształcenia mieszkańców
• szeroka oferta edukacyjna, różnorodność kierunków
kształcenia
• różnorodność oferty kulturalnej (teatr, filharmonia,
festiwale, galerie, rozwój telewizji lokalnej)
4. Rozwój trzeciego sektora
• rozwój handlu i usług
• wejście wyżu demograficznego na rynek pracy
4. Demograficzne
• spadek liczby urodzeń
• bezrobocie w niektórych grupach zawodowych, np.
w oświacie
• brak dążeń ludności miejscowej do kształcenia
wyższego
5. Czasowa emigracja zarobkowa
• możliwość dodatkowego zarobku
• zdobywanie nowych doświadczeń
2. ŚRODOWISKO I ZASOBY NATURALNE
SZANSE
1. Działania proekologiczne
ZAGROŻENIA
1. Zagrożenia przemysłowe
•
•
•
•
•
•
•
•
nowoczesne wysypiska odpadów komunalnych
likwidacja małych kotłowni
instalacja mokrego odsiarczania
drobne inicjatywy dotyczące ochrony środowiska
ciepło z elektrowni
•
2. Zasoby naturalne
duże zapylenie cementem
szkody górnicze
wyrobiska po surowcach dla cementowni
elektrownia (transport węgla i popioły)
żwirownie
•
2. Zagrożenia komunikacyjne
• duże zasoby doskonałej wody pitnej
• lasy jako źródło surowca
• surowce dla przemysłu cementowo-wapienniczego
• brak ekranów przy drogach i trakcjach kolejowych
• ruch tranzytowy przez centrum Opola
• złe rozwiązania komunikacyjne w centrum
3. Zasoby rekreacyjne
3. Niedorozwój infrastruktury technicznej
• duże tereny rekreacyjno-sportowe
• lasy jako tereny rekreacyjne
• wykorzystanie wyrobisk jako terenów wypoczynkowych
• Turawa - zaplecze turystyczno - rekreacyjne
• brak kanalizacji i systemów oczyszczania ścieków
w wielu częściach Aglomeracji
• brak systemu oczyszczania Odry
• zanieczyszczenie Odry i sieci kanałów w mieście
4. Rzeka Odra
• Odra jako szlak transportowo-komunikacyjny
• Odra jako atrakcja turystyczna
14
3. GOSPODARKA
SZANSE
1. Otoczenie ekonomiczne
ZAGROŻENIA
1. Brak systemu ulg inwestycyjnych
• zróżnicowana struktura gospodarcza
• brak stabilizacji systemu podatkowego
• rozwój usług i małej przedsiębiorczości
• brak stabilizacji systemu prawnego
• zaplecze surowcowe dla przemysłu rolnospożywczego i drzewnego
• zasoby energetyczne
• rezerwy terenów pod rozwój miasta
• tereny pod parki przemysłowe ,np. Metalchem
• dobre położenie Aglomeracji - między Wrocławiem
a Katowicami
2.Rozwój miejscowych uczelni inwestycją 2. Brak technologii wysoko rozwiniętych
• brak przemysłu „wysokich technologii”
dla potrzeb lokalnej gospodarki
• funkcjonowanie bez modernizacji i restrukturyzacji
starej substancji przemysłowej
3. Budownictwo mieszkaniowe „lokomoty- 3.
•
wą” gospodarki
•
4. Otoczenie kulturalno-społeczne
4.
•
• atrakcyjność kulturalna miasta
• sieć różnorodnych placówek oświatowych
•
• zróżnicowany rynek pracy
•
• wypracowany system kształcenia zawodowego -
Brak uwarunkowań zewnętrznych
brak kapitału
brak lotniska i szybkich połączeń komunikacyjnych
Polityka lokalna
brak lokalnych preferencji dla inwestycji proekologicznych i „czystych technologii”
słaba promocja gospodarcza Aglomeracji
brak efektywnie działającego lobby gospodarczego
rzemieślniczego
5.Prowincjonalizm
kulturalnego
otoczenia
społeczno-
4. RYNEK PRACY
SZANSE
1. Rozwój gospodarczy
ZAGROŻENIA
1. Bariery rozwoju
• tereny dla rozwoju gospodarczego miasta
• brak preferencji dla inwestorów
• posiadanie niewykorzystanej bazy i potencjału • wysokie podatki dla inwestorów
ludzkiego istniejących zakładów
• zbyt długie postępowanie restrukturyzacyjne w
przypadku likwidacji (Peters)
• rozwój budownictwa mieszkaniowego
• podjęcie rozbudowy infrastruktury komunalnej
2. Różnorodność rynku pracy
2. Niskie wynagrodzenia
•
• brak motywacji finansowej do pracy
• generalnie niskie płace
• wadliwość systemu wynagradzania w firmach państwowych i jednostkach budżetowych
•
tworzony inkubator przedsiębiorczości
brak monokultury na rynku pracy
3. Absolwenci
3. Brak zmian w sposobach kształcenia
• nieelastyczność systemu kształcenia
15
• specjaliści - absolwenci własnych szkół wyższych • uboga oferta edukacyjna dla zmieniającego się
rynku pracy
• duża liczba absolwentów z wykształceniem ogól• duża liczba absolwentów niespecjalistów
• brak możliwości szybkiego przekwalifikowania
pracowników
nym zdolna do przekwalifikowania
4. Istniejące możliwości obniżenia napięć na 4. Brak instrumentów regulujących rynek
rynku pracy
pracy
• praca w usługach w niepełnym wymiarze godzin
• monopol Urzędów Pracy
•
zła struktura organizacyjna Urzędów Pracy
• wzrost zapotrzebowania na usługi w czasie imprez
•
słabość ustawy o bezrobociu
miejskich i regionalnych (festiwal, konfrontacje)
• niedostosowanie Kodeksu Pracy do małych firm
5. Kontakty zagraniczne
5. Niedomogi systemów fiskalnych
• szansa pracy dla mieszkańców Aglomeracji z po- • szara strefa gospodarcza
wodu znajomości języka niemieckiego
• słabe strony systemu ubezpieczeń społecznych
• możliwości pracy w Niemczech
• antymotywacyjność systemu podatkowego
5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I RYNEK NIERUCHOMOŚCI
SZANSE
ZAGROŻENIA
1. Wykorzystanie istniejących zasobów dla 1. Nierozwiązanie problemu komunikacji
• brak postępów na budowie opolskiego odcinka
budownictwa
• wykorzystanie bogatych zasobów ciepła
• wykorzystanie bogatych zasobów wody pitnej
• bogate zasoby surowców budowlanych
autostrady
• niewybudowanie mostu i obwodnicy
• nierozwiązanie problemu miejsc do parkowania
2. Uaktywnienie polityki dotyczącej mienia 2. Stagnacja w budownictwie
• niewykorzystanie istniejących zasobów terenów pod
komunalnego
budownictwo
• stosowanie przez miasto pro inwestorskiej polityki
•
brak dogodnych kredytów dla budownictwa
nieruchomościami
•
ograniczone inflacją TBS (tanie budownictwo so• przyspieszenie prywatyzacji mienia komunalnego
cjalne)
• wykorzystanie terenów przygotowanych do rozwoju
przemysłu
3. Uporządkowanie systemu komunikacyjne- 3. Niezrealizowanie pełnej kanalizacji miasta
go miasta
• wykorzystanie położenia komunikacyjnego
• szybka likwidacja ruchu tranzytowego
• lepsze wykorzystanie komunikacyjne Odry
4. Uporządkowanie centrum miasta
4. Brak jednoznacznych rozwiązań prywaty• wydzielenie strefy pieszej obudowanej obwodnicą i zacji mienia komunalnego
siecią parkingów
• dalsze przekształcenia struktury funkcjonalnoprzestrzennej centrum
• rekonstrukcja głównego ciągu handlowego
5. Rozwój budownictwa mieszkaniowego
5. Spekulacyjne ceny terenów budowlanych
16
6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
SZANSE
1. Potencjał kulturowy
ZAGROŻENIA
1. Zagrożenia w oświacie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
festiwale (piosenki, teatralne, perkusyjny)
promocja kultury na rynkach europejskich
bliskość potencjału Czech i Niemiec
różnorodność kulturowa i etniczna „motorem postępu”
•
brak pieniędzy na oświatę
uboga oferta zajęć pozalekcyjnych
niewykorzystany potencjał intelektualny młodzieży
system oświaty niedostosowany do potrzeb miasta
brak kształtowania postaw aktywności zawodowej i
społecznej u dzieci i młodzieży
brak preferencyjnych kredytów dla studentów na
naukę
2. Wykorzystanie istniejącej bazy oświatowo- 2. Opóźnienia w przebiegu reformy samorząnaukowej
du
• wyższe uczelnie
• różnorodność instytucji oświatowych i kulturalnych
• dostosowanie struktury kształcenia do potrzeb rynku
• zbyt mały udział gmin w budżecie centralnym
• aktywizacja delegatów sejmiku w pracach na rzecz
Aglomeracji
3. Służba zdrowia i pomoc społeczna
3. Brak wybitnych i dobrych fachowców
•
•
•
•
•
szpital wojewódzki
• brak warunków w mieście do wprowadzania systestałe dyżury po południu i wieczorem w przychodni
mu zatrudniania konkursowego
Caritas stacja opieki i ośrodek rehabilitacji
• słabe płace w sektorze państwowym i budżetowym
dobrze rozwinięta struktura pomocy społecznej
• brak mieszkań dla pozyskiwanych fachowców i
ludzi wysoko wykształconych
dobre rozmieszczenie sieci placówek służby zdrowia i dostępność lekarzy
4. Zasobność dużej grupy społeczeństwa
• stosunkowo niskie bezrobocie
• duża ilość samochodów świadcząca o tym, że jest
lepiej niż pokazują statystyki
5. Wykorzystanie bazy Metalchemu do poprawy stanu służby zdrowia
6. „Dialog” - współdziałanie sąsiedzkie w
zakresie pomocy społecznej.
4. Brak systemowych rozwiązań służby
zdrowia
• brak lekarzy domowych
• drogie lecznictwo prywatne i lekarstwa
• nierównomierność nasycenia kadrą placówek służby
zdrowia
• brak motywacji do pracy dla lekarzy w gminach
5.Zagrożenia porządku publicznego
•
•
•
•
•
brak służb porządkowych w gminach (straż gminna)
wzrost liczby środowisk patologicznych
niedoskonałe prawo, słaba karalność
upadek autorytetów i negatywne wzorce społeczne
akceptacja społeczna postawy „cwaniaka”
pobłażliwość dla ludzi łamiących prawo
•
6. Uboga oferta spędzania wolnego czasu
7. Brak aktywności zawodowej i społecznej
(bierność) mieszkańców
8. Słaba promocja własnego dorobku kulturalnego
17
2.5. Podsumowanie
Poniższe uwagi nie mają charakteru oceny merytorycznej, lecz służą wskazaniu wyraźnie
artykułowanych przez Radę Liderów Lokalnych mocnych i słabych stron Aglomeracji Opolskiej oraz
szans i zagrożeń tego obszaru analizowane poprzez rozpoznanie otoczenia lokalnego, regionalnego a
nawet uwarunkowań międzynarodowych.
Główne atuty naszego obszaru wskazane przez Liderów to:
• korzystne położenie geograficzne i łatwa dostępność komunikacyjna ,
• równomierność układu osadniczego,
• sprzyjające warunki rozwoju turystyki i rekreacji,
• rozwijające się uczelnie, tworzące ośrodek akademicki,
• powiązania międzynarodowe, głównie rodzinne,
• gospodarność społeczeństwa,
• niski poziom bezrobocia.
Za najdotkliwsze słabe strony Aglomeracji uznano:
• uciążliwy układ komunikacyjny,
• niedorozwój podstawowej infrastruktury komunalnej,
• zaniedbania w ochronie środowiska,
• głęboki kryzys w budownictwie mieszkaniowym.
Szanse mikroregionu Aglomeracji Opolskiej upatruje się w:
• podniesieniu wykształcenia mieszkańców przez rozwój ośrodka akademickiego,
• autostradzie A4 , przeprawie mostowej i obwodnicy miejskiej,
• rozwoju trzeciego sektora (usług i handlu),
• restrukturyzacji i prywatyzacji sfery gospodarczej obszaru,
• wykorzystaniu walorów turystycznych, historycznych i kulturowych .
Główne zagrożenia wynikają z:
• niskiego udziału nowoczesnych technologii w gospodarce,
• małej współpracy środowisk naukowych z praktyką gospodarczą i społeczną,
• braku niezbędnych środków finansowych,
• niestabilności przepisów prawnych i finansowych,
• wykorzystywania odmienności narodowych i kulturowych do antagonizowania społeczności lokalnej,
• braku kształtowania postaw aktywności zawodowej i społecznej zwłaszcza dzieci i młodzieży.
18
3. WIZJE I CELE ROZWOJOWE AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
Kolejnym krokiem pracy koncepcyjnej Rady Liderów Lokalnych było tworzenie wizji
rozwoju miasta i sąsiadujących z nim gmin. Zdecydowano, że pod pojęciem wizji rozumie się
pożądany kierunek rozwoju i przyszłą pozycję rozpatrywanego obszaru, tj. miasta Opola wraz
z Dobrzeniem Wielkim, Komprachcicami, Prószkowem, Tarnowem Opolskim i Turawą.
Wizję rozwoju tworzy zbiór pożądanych społecznie cech, zjawisk i procesów. Zapisany w
sposób dynamiczny pozwala następnie na sformułowanie celów rozwoju miasta oraz horyzontu docelowego poszczególnych działań realizacyjnych. Natomiast w odniesieniu do wizji
uznano, że nie powinny mieć ściśle określonego horyzontu czasowego.
3.1. Wizja rozwoju
W odniesieniu do Aglomeracji Opolskiej sformułowano następujące wizje rozwoju:
„Aglomeracja Opolska nowoczesnym miastem z rozwiniętym ośrodkiem
akademickim i naukowym oraz zapleczem businessowo - kongresowym”
„Opole stolicą regionu europejskiego - miejscem tworzenia więzi partnerskich Polaków , Niemców i Czechów, przenikania się tradycji, kultur
i nowoczesności”
„Aglomeracja Opolska przestrzenią miejską zintegrowaną technicznie i
społecznie, o rozwiniętej funkcji handlowo-usługowej i administracyjnej”
Główne przesłanki, którymi kierowali się Liderzy przy formułowaniu wizji wyniknęły z:
• uznania Opolskich Uczelni głównym i podstawowym czynnikiem miastotwórczym ,
• możliwości wykorzystania położenia geograficznego oraz różnorodnej struktury narodowościowej i kulturowej do utworzenia specyficznego ponadregionalnego ośrodka kulturotwórczego,
• wielkości miasta, ze średnią liczbą mieszkańców, z nieprzedymensjonowanym potencjałem
przemysłowym i atrakcyjnymi walorami środowiska naturalnego,
• potrzeby głebokiej restrukturyzacji i aktywizacji gospodarczej tego obszaru oraz rozbudzenia aspiracji i dążeń jego mieszkańców,
• dążności do wyrównania poziomu i warunków życia we wszystkich miejscach Aglomeracji.
19
3.2. Cele główne i cele szczegółowe
Na podstawie bilansu słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń Aglomeracji z
jednej strony oraz sformułowanych wizji rozwojowych tego obszaru z drugiej strony, ustalono
listę celów głównych i szczegółowych rozwoju miasta.
Cele główne obejmują:
1. Rozbudowę i modernizację infrastruktury komunikacyjnej.
2. Likwidację zaniedbań infrastruktury komunalnej .
3. Rozwój budownictwa mieszkaniowego.
4. Ożywienie rynku pracy przez aktywizację inwestycji usługowych,
infrastrukturalnych, proekologicznych
5. Tworzenie miejsc pracy w powiązaniu z obecną i przyszłą infrastrukturą gospodarczą.
6. Dbałość o środowisko naturalne.
7. Restrukturyzację szkolnictwa.
8. Poprawę warunków życia mieszkańców i bezpieczeństwa
publicznego.
9. Podniesienie atrakcyjności miasta i regionu
20
Natomiast cele szczegółowe są zebrane w pięciu dziedzinach, w których były formułowane przez Radę Liderów i zaprezentowane poniżej.
Cele szczegółowe :
I. LUDNOŚĆ I OSADNICTWO
1.
•
•
•
2.
3.
Podniesienie poziomu atrakcyjności miasta i regionu przez:
organizację nowych cyklicznych imprez kulturalnych , sportowych i turystycznych
rozwój zaplecza usługowego
dbałość o „akademickość” miasta
Promocja miasta i regionu
Rozszerzanie wymiany partnerskiej miast i regionów
II ŚRODOWISKO I ZASOBY NATURALNE
A. Dbałość o środowisko naturalne
1. Rozbudowa sieci kanalizacji i systemu oczyszczania ścieków
2. Nowoczesne rozwiązania komunikacyjne w centrum miasta i na jego obrzeżach (obwodnica, parkingi, itp.)
3. Stworzenie efektywnego i ciągłego systemu kontroli stanu zanieczyszczenia środowiska
4. Segregacja i zagospodarowanie odpadów
5. Likwidacja niskiej emisji - ciepło z elektrowni
6. Włączenie się Aglomeracji Opolskiej do programu oczyszczania Odry
7. Aktywizacja młodego środowiska naukowego w zakresie podejmowania tematów prac i
poszukiwania rozwiązań z dziedziny ochrony środowiska (np. likwidacja szkód górniczych
i rewitalizacja zdegradowanych ekologicznie terenów)
B. Wykorzystanie zasobów naturalnych
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Odra jako droga transportowo-komunikacyjna
Wykorzystanie ciepła z Elektrowni „OPOLE”
Wykorzystanie wysp: Bolko i Pasieka, jako terenów rekreacyjnych Opola
Wykorzystanie posiadanych gleb do rozwoju ogrodnictwa
Zagospodarowanie wyrobisk pomarglowych jako terenów sportowo-rekreacyjnych
Zainteresowanie zagranicznych sąsiadów Odrą jako drogą wodną
Zasoby naturalne podstawą rozwoju gospodarczego i turystycznego Opola i okolicy (lasy,
jeziora, wody mineralne i pitne, surowce mineralne)
21
III RYNEK PRACY I GOSPODARKA
A. Tworzenie nowych miejsc pracy w powiązaniu z obecną i przyszłą infrastrukturą przemysłową.
1. Rozwój budownictwa mieszkaniowego przez przygotowanie i udostępnienie terenów pod
budownictwo po niespekulacyjnych cenach.
2. Wspomaganie rozwoju drobnej przedsiębiorczości
3. Rozwój usług
4. Wykorzystanie Odry jako drogi transportu.
5. Oparcie rozwoju gospodarczego o autostradę i przemysł motoryzacyjny
6. Tworzenie parków przemysłowych ( przygotowanie terenów pod parki)
7. Oparcie rozwoju gospodarczego o rafinerię i wielką chemię
8. Wykorzystanie bazy przemysłowej Tarnowa Opolskiego i innych zakładów cementowych
B. Restrukturyzacja szkolnictwa
1. Unowocześnienie programów szkolnych o elementy aktywności ujawniających i rozwijających predyspozycje dzieci i młodzieży
2. Oparcie rozwoju i modyfikacji szkolnictwa zawodowego o przyszłościowe wizje rozwoju
regionu.
3. Ograniczenie kształcenia zawodowego na rzecz kształcenia ogólnego
4. Rozwój szkolnictwa zawodowego w oparciu o rzemiosło i funkcjonujący rynek pracy
C. Likwidacja barier rozwoju
1. Tworzenie ulg podatkowych dla inwestorów
2. Tworzenie preferencyjnych kierunków (dziedzin) rozwoju gospodarczego i lokalizacji dla
różnorodnych inicjatyw gospodarczych
3. Opracowanie lokalnego systemu preferencji inwestycyjnych
4. Aktywizacja biur pracy i poszukujących pracy
5. Zmniejszenie kosztów zatrudnienie pracowników
IV. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I RYNEK NIERUCHOMOŚCI
1.
2.
3.
4.
Systemowe rozwiązania układu komunikacyjnego miasta i sieci parkingów
Poprawa jakości dróg i chodników
Likwidacja zaniedbań infrastruktury komunalnej w Aglomeracji
Prywatyzacja mienia komunalnego (szybkie znalezienie gospodarza dbającego o stan tego
mienia)
5. Przygotowanie terenów pod inwestycje
6. Dopasowanie rozwiązań technicznych do potrzeb niepełnosprawnych - dopuśćmy niepełnosprawnych do głosu
22
7. Zabezpieczenie miasta w pływalnie
8. Rozwiązanie problemu toalet miejskich
V. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
1. Zabezpieczenie minimum finansowego na funkcjonowanie szkół
2. Rozbudowa kompetentnej podstawowej opieki leczniczej
3. Poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania oświaty
4. Wykorzystanie niskonakładowych a efektywnych metod diagnozowania i leczenia
5. Efektywne wykorzystanie obiektów szkolnych
6. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa publicznego
7. Promocja i propagowanie profilaktyki leczniczej
8. Uaktywnienie dzieci i młodzieży w zakresie uprawiania sportów masowych
9. Tworzenie warunków do praktycznej nauki języków obcych.
10.Rozbudowa bazy turystycznej i hotelowej
23
4. Idee projektów rozwojowych Aglomeracji Opolskiej
Rada Liderów Lokalnych zgłosiła projekty rozwojowe, które zostały ujęte w 4 grupach problemowych, a mianowicie:
•
•
•
•
Rynek pracy i gospodarka
Środowisko i zasoby naturalne
Infrastruktura techniczna i rynek nieruchomości
Infrastruktura społeczna oraz ludność i osadnictwo
Za pomocą badań ankietowych ustalono wagę poszczególnych projektów oraz wskazano na
kolejność ich realizacji.
Zgłoszono następujące projekty , które przedstawione są wg. ich ważności uznanej przez
RLL.
I. RYNEK PRACY I GOSPODARKA
ważność
Temat projektu
projektu
Opracowanie lokalnego systemu preferencji inwestycyjnych w powiązaniu z kie1.
runkami rozwoju miasta i regionu
Modernizacja systemu komunikacyjnego w mieście i okolicy podstawą do rozwo2.
ju rynku pracy dla bezrobotnych
Przygotowanie terenów pod inwestycje gospodarcze, społeczne , kulturalne oraz
3.
sportowo-rekreacyjne
Opracowanie eksperckie nt. tworzenie nowych miejsc pracy i aktywizowanie roz4.
woju gospodarczego i społecznego w preferencyjnych dla miasta kierunkach, z
wykorzystaniem atutów miasta:
• przyszłych ważnych ciągów komunikacyjnych - autostrady i Odry
• posiadanej bazy cementowo-wapienniczej
• powiązań kooperacyjnych z przemysłem motoryzacyjnym
• przyszłą rafinerią i opolską „wielką chemią”
5.
6.
Wykorzystanie posiadanych zasobów infrastruktury gospodarczej i przemysłowej
do budowy parków przemysłowych (np. Metalchem)
Tworzenie nowych miejsc pracy w zakładach rzemieślniczych - aktywizacja rzemiosła
• przygotowywanie obiektów i terenów pod nowe zakłady rzemieślnicze
• opracowanie polityki aktywizacji rozwoju rzemiosła poprzez np. system ulg w podatkach i
czynszach lokalnych
• preferencje dla miejscowych zakładów rzemieślniczych w pozyskiwaniu zamówień publicznych
7.
Restrukturyzacja nieefektywnego przemysłu - prywatyzacja, modernizacja, itp.
Jednocześnie jako priorytetowe i konieczne do realizacji w najbliższym czasie uznano potrzebę oparcia rozwoju rynku pracy o projekt :
„Modernizacja systemu komunikacyjnego w mieście i okolicy podstawą do rozwoju
rynku pracy dla bezrobotnych”
24
II. ŚRODOWISKO I ZASOBY NATURALNE
ważność
Tytuł projektu
projektu
Ograniczenie zanieczyszczeń komunikacyjnych i hałasu poprzez wyeliminowanie
1.
ruchu tranzytowego przez centrum miasta
Budowa wspólnej dla Opola, Komprachcic, Dobrzenia i Prószkowa sieci kanali2.
zacyjnej i modernizacja istniejących oczyszczalni ścieków
Budowa kolektora „Młynówka” i kanalizacji sanitarnej i deszczowej w centrum
3.
miasta
Wykorzystanie ciepła z elektrowni Opole dla potrzeb komunalnych i indywidual4.
nych odbiorców
• włączenie elektrowni w sieć WPEC-u
• budowa ciepłociągów do gmin okolicznych
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej i systemu oczyszczania ścieków Aglomeracji i
5.
Wspólnoty
• opracowanie koncepcji i projektów technicznych
• wspólne określenie harmonogramu działań inwestycyjnych
• wspólne finansowanie i montaż środków
„ODRA” program drożności komunikacyjno-transportowej
6.
• program rewitalizacji rzeki
• zagospodarowanie sportowo-rekreacyjne
• modernizacja , jako drogi transportowej
• zainteresowanie programem władz państwowych i regionalnych, środowisk
gospodarczych, partnerów z państw ościennych, użytkowników tej drogi wodnej
Kompleksowe rozwiązanie segregacji i wykorzystania odpadów w Opolu
7.
Aktywizacja środowiska naukowego Opola do rozwiązywania problemów z za8.
kresu ochrony środowiska i pozyskiwania energii
Zagospodarawanie wyrobisk na cele rekreacyjno-sportowe (Malina, Silesia)
9.
Wykorzystanie oczyszczalni ścieków w Czarnowąsach dla północnej części Opola
10.
Jednocześnie jako priorytetowe i konieczne do realizacji w najbliższym czasie uznano projekty:
1.
Budowa kolektora „Młynówka” i kanalizacji sanitarnej i deszczowej w centrum
miasta
2.
Wykorzystanie ciepła z elektrowni Opole dla potrzeb komunalnych i indywidualnych odbiorców
2.1. włączenie elektrowni w sieć WPEC-u
2.2. budowa ciepłociągów do gmin okolicznych
25
III. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I RYNEK NIERUCHOMOŚCI
ważność
projektu
Poprawa jakości dróg
1.
Tytuł projektu
• kompleksowy plan modernizacji
• budowa obwodnicy i przeprawy mostowej
• program zachęt dla inwestorów do partycypacji w budowie i modernizacji dróg
2.
3.
4.
Systemowe rozwiązania komunikacyjne
• włączenie miasta w układ komunikacyjny autostrady
• skrzyżowania wielopoziomowe (np. ul. Niemodlińska i przejazd kolejowy)
• radykalna poprawa połączenia osiedla ZWM z centrum miasta
• budowa sieci parkingów wokół ścisłego centrum
Likwidacja zaniedbań infrastruktury komunalnej Aglomeracji Opolskiej
poprzez budowę, rozbudowę i modernizację
• uwzględnienie aktywności i inicjatyw mieszkańców w zakresie modernizacji
sieci kanalizacyjnych i gazowych
Przygotowanie terenów dla inwestorów poprzez
•
•
•
•
wytyczenie dogodnych terenów inwestycyjnych
komunalizacja tych gruntów
uzbrojenie terenów inwestycyjnych
budowa dróg dojazdowych
• sprzedaż terenów inwestorom
5.
6.
7.
8.
9.
Opracowanie uzasadnionego ekonomicznie programu sprzedaży obiektów i terenów komunalnych w mieście , uwzględniającego generalne kierunki rozwoju
Analiza przestrzeni i obiektów miasta pod kątem dostępności dla niepełnosprawnych z uwzględnieniem ich opinii i oczekiwań
Systematyczna aktualizacja planów przestrzennego zagospodarowania zgodnie ze
strategią rozwoju gminy
Budowa i utrzymanie toalet miejskich
Budowa pływalni na każdym osiedlu
Jednocześnie jako priorytetowe i konieczne do realizacji w najbliższym czasie uznano
projekty:
1.
2.
3.
Poprawa jakości dróg
1.1. kompleksowy plan modernizacji
1.2. budowa obwodnicy i przeprawy mostowej
1.3. program zachęt dla inwestorów do partycypacji w budowę i modernizację
dróg
Systemowe rozwiązania komunikacyjne
2.1. włączenie miasta w układ komunikacyjny autostrady
2.2. skrzyżowania wielopoziomowe (np. ul. Niemodlińska i przejazd kolejowy)
2.3. radykalna poprawa połączenia osiedla ZWM z centrum miasta
2.4. budowa sieci parkingów wokół ścisłego centrum
Likwidacja zaniedbań infrastruktury komunalnej Aglomeracji Opolskiej
3.1. poprzez budowę, rozbudowę i modernizację
26
3.2.
uwzględnienie aktywności i inicjatyw mieszkańców w zakresie modernizacji sieci kanalizacyjnych i gazowych
IV.INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ORAZ LUDNOŚĆ
I OSADNICTWO
ważność
tytuł projektu
projektu
Dostosowanie sieci placówek oświatowych do potrzeb środowisk lokalnych i go1.
spodarki z uwzględnieniem aspiracji młodzieży i prognozy demograficznej
• analiza potrzeb rynku pracy dzisiaj i w przyszłości
• badania preferencji i aspiracji młodzieży
• prognoza demograficzna dla potrzeb oświatowych i szkolnych
• koncepcja stworzenia systemu i sieci szkół o wysokim stopniu przydatności i
efektywności
• koncepcja zagospodarowania wolnych obiektów oświatowych
• wykorzystanie zaplecza gospodarczego i usługowego do kształcenia zawodowego
Koncepcja rozwoju placówek lecznictwa otwartego i zamkniętego w Aglomeracji
2.
i Wspólnocie w świetle kryterium zwiększenia dostępności mieszkańców do placówek służby zdrowia
• określenie potrzeb mieszkańców regionu
• ustalenie mapy niezbędnej lokalizacji i dostatecznego wyposażenia placówek
lecznictwa zamkniętego, otwartego, zakładów rehabilitacji itp.
• określenie potrzeb kadrowych i wielkości nakładów finansowych na realizację
projektu
Masowe
badania przesiewowe - wykorzystanie niskonakładowych a efektywnych
3.
metod diagnozowania i leczenia w podniesieniu stanu zdrowotności ludzi
• przeszkolenie lekarzy
• uświadomienie i promocja tych metod w społeczeństwie
• wyposażenie placówek w niezbędny sprzęt
Rozbudowa bazy turystycznej i hotelowej
4.
• budowa nowych i modernizacja starych obiektów hotelowych i turystycznych
• rozbudowa sieci gastronomicznej i rozrywkowej
• wyznaczenie nowych terenów sportowo-rekreacyjnych
• organizacja centrum informacji turystycznej
Opracowanie koncepcji rozwoju turystycznego miasta - stolicy „zielonego regio5.
nu”
Jednocześnie jako priorytetowe i konieczne do realizacji w najbliższym czasie uznano projekty:
1.
Dostosowanie sieci placówek oświatowych do potrzeb środowisk lokalnych i gospodarki z uwzględnieniem aspiracji młodzieży i prognozy demograficznej
1.1. analiza potrzeb rynku pracy dzisiaj i w przyszłości
1.2. badania preferencji i aspiracji młodzieży
1.3. prognoza demograficzna dla potrzeb oświatowych i szkolnych
27
1.4.
1.5.
1.6.
2.
koncepcja stworzenia systemu i sieci szkół o wysokim stopniu przydatności
i efektywności
koncepcja zagospodarowania wolnych obiektów oświatowych
wykorzystanie zaplecza gospodarczego i usługowego do kształcenia zawodowego
Koncepcja rozwoju placówek lecznictwa otwartego i zamkniętego w Aglomeracji
i Wspólnocie w świetle kryterium zwiększenia dostępności mieszkańców do placówek służby zdrowia
2.1. określenie potrzeb mieszkańców regionu
2.2. ustalenie mapy niezbędnej lokalizacji i dostatecznego wyposażenia placówek lecznictwa zamkniętego, otwartego, zakładów rehabilitacji itp
2.3.
określenie potrzeb kadrowych i wielkości nakładów finansowych na realizację projektu
28
Zał. 2
RADA LIDERÓW LOKALNYCH
AGLOMERACJI OPOLSKIEJ
1.
Marek Błaszkowicz
Wojewódzki Urząd Pracy
2.
Piotr Ciona
KPN
3.
Alicja czarny
Wojewódzki Urząd Pracy
4.
Godfryd Długosz
Przew. Rady Gminy w Turawie
5.
Leon Gaj
Przew. Rady Gminy w Komprachcicach
6.
Bogumiła Gruszczyńska
Rada Miasta Opola
7.
Wiesław Henzler
Politechnika Opolska
8.
Dororota Jędrzejczyk
Izba Rzemieślnicza
9.
Jadwiga Jurkiewicz
Zrzeszenie Kupiectwa Polskiego
10.
Magdalena Kasprzyk
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
11.
Krystian Kobyłka
Teatr Lalki i Aktora
12.
Wilhelm Kondziela
Przew. Rady Gminy w Tarnowie Opolskim
13.
Henryk Kurp
OPZZ
14.
Stanisław Łągiewka
PChD
15.
Herman Miklis
Przew. Rady Gminy w Prószkowie
16.
Franciszek Moczko
Przew. Rady Gminy w Dobrzeniu Wielkim
17.
Andrzej Namysło
Przew. Rady Miasta w Opolu
18.
Janusz Nawarowski
Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność”
19.
Ewa Olszewska
Zastępca Prezydenta Opola
20.
Wiesław Pałczyński
Rejonowy Urząd Pracy
21.
Teresa Poleszuk - Spakowska Przedstawiciel Sejmiku Samorządowego
22.
Adam Rak
Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o.
29
23.
Marek Sabat
Izba Lekarska
24.
Jerzy Siwicki
Wodociągi i Kanalizacja
25.
Stanisław Skakuj
Rada Miasta Opola
26.
Janusz Słodczyk
Uniwersytet Opolski
27.
Ireneusz Sołek
Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność”
28.
Justyn So³tys
Bakn Pekao S.A.
29.
Kazimierz Szczygielski
30.
Stefan Warzecha
Przew. Rady Gminy w Dobrzeniu Wielkim
31.
Bogdan Wedemski
Rada Miasta Opola
32.
Dorota Wiśniewska
Elektrownia Opole
33.
Bożena Żołyńska - Jastrząb
I Liceum Ogólnokształcące w Opolu
34.
Urszula Żuk - Sosnowska
Rada Miasta Opola
Poseł na Sejm, Unia Wolności
Obserwatorami warsztatów byli:
1.
Czesław Tomalik
Związek Gmin Śląska Opolskiego
2.
Alicja Goriaczko
Związek Gmin Śląska Opolskiego
3.
Iwona Niedojadło
Fundacja i. F. EBERTA
4.
Anita Worbs
Rzecznik Prasowy Prezydenta Miasta Opola
30