katalog zyto 2010.indd

Transkrypt

Żyto hybrydowe
Dostrzeż i wykorzystaj
różnice!
Katalog odmian 2010
Szanowni Państwo,
Odmiany żyta hybrydowego KWS LOCHOW od kilkunastu lat są wysoko oceniane
przez rolników i niezależne instytucje badawcze za całość swoich cech agronomicznych,
które bezpośrednio przekładają się na poziom uzyskiwanych plonów z jednostki
powierzchni. Wybór odpowiedniej odmiany do uprawy to bardzo poważana decyzja
i podstawa sukcesu w produkcji roślinnej. Właściwie dobrana do warunków agrotechnicznych gospodarstwa przyniesie wymierne korzyści w bilansie ekonomicznym uprawy.
Wzorem lat ubiegłych przygotowaliśmy broszurę, która przedstawi Państwu odmiany żyta
hybrydowego KWS LOCHOW na podstawie urzędowych badań i z pewnością pomoże
dokonać optymalnego wyboru. Oprócz charakterystyk odmianowych, prezentujemy wyniki
doświadczeń już zrealizowanych w ramach międzynarodowego projektu Rye Belt wspierającego producentów żyta - „Żywienie trzody chlewnej żytem hybrydowym” oraz „Żyto hybrydowe w badaniach wypiekowych”. Ponadto, w celu zapewnienia sprawnego i efektywnego
systemu finansowania produkcji żyta hybrydowego KWS LOCHOW na sezon 2010 podpisaliśmy partnerską umowę o współpracy z Bankiem Gospodarki Żywnościowej (BGŻ). Dzięki
temu otrzymujecie Państwo do dyspozycji możliwość wykorzystania alternatywnych środków
finansowych w postaci kredytu obrotowego na zakup nasion i uprawę żyta hybrydowego odmian KWS LOCHOW. Szczegółowe informacje o wspomnianym kredycie dostępne są w oddziałach regionalnych BGŻ lub pod numerem infolinii 0801 123 456.
Zapraszamy do współpracy i życzymy sukcesów w uprawie odmian żyta hybrydowego
KWS LOCHOW.
Agnieszka Sąsiadek i Thomas Blumtritt
Zarząd KWS LOCHOW POLSKA
2 | Katalog odmian 2010
Od chwastu do hybrydy
- kariera żyta jako gatunku
Żyto rozpoczęło swoją karierę jako chwast w uprawach pszenicy i jęczmienia w rejonie
Azji Mniejszej. Do dzisiaj zachowało niektóre cechy właściwe chwastom. Żyto jest bardziej
odporne niż pszenica na mrozy, choroby, suszę i niedobór składników pokarmowych. Dlatego mogło się rozprzestrzenić w surowym klimacie środkowej i północnej Europy i stać się
niemal jedynym zbożem chlebowym ludów słowiańskich, celtyckich i germańskich. Niestety
w rejonach o lepszej glebie i łagodniejszym klimacie nie mogło konkurować z pszenicą, dlatego przez długi czas uważane było za pokarm dla biednych. Jeszcze przed 40 laty żyto było
najczęściej uprawianym gatunkiem w naszej części Europy. W następnych dziesięcioleciach,
w dużej mierze za przyczyną szybkiego postępu hodowlanego w takich gatunkach
jak pszenica, jęczmień czy kukurydza, żyto zostało zepchnięte na stanowiska najsłabsze,
w których dzięki swej tolerancji na suszę i małym wymaganiom pokarmowym radzi sobie
lepiej niż inne gatunki. Obecnie jednak jest szansa na odwrócenie tej tendencji. Poprzez
nowoczesne metody hodowli roślin, a przede wszystkim przez hodowlę mieszańcową żyto
może znów konkurować plennością na wielu stanowiskach z pszenicą. Na poniższym rysunku przedstawiono analizę wyników doświadczeń porejestrowych przeprowadzonych
w Niemczech w latach 2000-2003.
Rysunek 1. Źródło: KWS LOCHOW GMBH 2004, Analiza 140 doświadczeń LSV 2000-2003.
Z przedstawionego diagramu wynika, że na stanowiskach, na których pszenica plonuje
słabiej niż 92 dt/ha średni plon żyta mieszańcowego jest wyższy. Przy tym, im słabsze stanowisko, tym różnica w plonowaniu na korzyść żyta hybrydowego jest większa. Dopiero na naj-
Katalog odmian 2010 | 3
lepszych glebach, gdzie pszenica plonuje powyżej 100 dt/ha jej potencjał plonotwórczy może
być w pełni wykorzystany.
W ostatnich 3 latach KWS LOCHOW POLSKA zarejestrowała w Polsce 5 nowych odmian żyta hybrydowego, które charakteryzują się jeszcze wyższym potencjałem plonowania
niż dotychczasowe czołowe odmiany, takie jak Fernando czy Picasso. Ich zwyżka plonu w porównaniu do odmian populacyjnych i syntetycznych przekracza często 20%.
Poprawiona została również konkurencyjność w stosunku do innych gatunków zbóż,
co potwierdzone zostało w doświadczeniu ścisłym prowadzonym w sezonach 2006/07,
2007/08 i 2008/09 we współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu.
Obiektami badań były odmiany wzorcowe COBORU: pszenicy ozimej - Tonacja, pszenżyta
ozimego - Moderato oraz żyta populacyjnego - Dańkowskie Diament i mieszańcowego
- Balistic. Doświadczenie przeprowadzono na glebach średnich (klasa 4a-4b) w trzech punktach doświadczalnych w różnych rejonach Polski. Dla wszystkich badanych odmian zastosowano jednakowy poziom agrotechniki: nawożenie azotowe 100-140 kg/ha, dwukrotna ochrona fungicydowa, skracanie źdźbła, herbicydy. Na kolejnych czterech rysunkach przedstawiono
graficznie średnie wartości plonu ziarna badanych gatunków w poszczególnych latach
i miejscowościach.
Rysunek 2. Plonowanie gatunków w 2007 roku.
Źródło danych: Doświadczenie KWS LOCHOW POLSKA i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu 2009-2007.
Najwyższy plon w roku 2007 (rys. 2) osiągnęła odmiana żyta mieszańcowego Balistic
przewyższając inne gatunki w dwóch miejscowościach (Walewice i Prusim) i ustępując nieznacznie pszenżytu Moderato w miejscowości Swojec. Średni plon pszenżyta Moderato
w 2007 roku był tylko o około 4 dt/ha niższy od żyta mieszańcowego, ale znacznie przewyższał plony odmian żyta populacyjnego i pszenicy. Gatunki te plonowały przeciętnie o około
30 dt/ha gorzej niż żyto mieszańcowe.
W roku 2008 (rys. 3) odmiana żyta mieszańcowego Balistic charakteryzowała się najwyższym średnim plonem ziarna, jednak jej plonowanie w poszczególnych miejscowościach
było dużo bardziej zróżnicowane i wahało się od 76,1 do 119,4 dt/ha. Pszenżyto Moderato
plonowało stabilniej (od 78,7 do 95,9 dt/ha), ale średnio na poziomie o ok. 9 dt/ha niższym niż
żyto mieszańcowe. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament dzięki bardzo dobremu plonowaniu w Prusimiu (104,3 dt/ha) wypadło tylko o 4 dt/ha gorzej od pszenżyta i o około 10 dt/ha
lepiej od pszenicy Tonacja, która powtórnie dała najniższe plony.
W ostatnim roku prowadzenia doświadczenia (rys. 4) ponownie żyto hybrydowe Balistic
potwierdziło swoją przewagę w plonowaniu nad innymi gatunkami, uzyskując średni
plon ziarna na poziomie 97,8 dt/ha. Plon tej odmiany był najwyższy we wszystkich lokalizacjach, ale charakteryzował się największą zmiennością w zakresie od 86,8 dt/ha w Swojcu do
110,8 dt/ha w Prusimiu. Pszenżyto Moderato plonowało we wszystkich miejscowościach niżej
(średnio o 10,6 dt) niż żyto hybrydowe Balistic, jednak jego plon był nieco bardziej stabilny
i zawierał się w przedziale od 77,2 dt/ha do 97 dt/ha. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament
w porównaniu do odmiany mieszańcowej Balistic plonowało średnio gorzej o 16,1 dt/ha
we wszystkich miejscowościach, natomiast w porównaniu do pszenżyta Moderato, już
tylko średnio 5,6 dt/ha niżej. Należy zaznaczyć, iż plon odmiany Dańkowskie Diament w miejscowości Swojec był nieznacznie wyższy (0,8 dt/ha) od pszenżyta Moderato. Pszenica ozima
Tonacja również w trzecim roku prowadzenia eksperymentu plonowała najniżej we wszystkich
punktach doświadczalnych. Jej plon były średnio niższy od najlepiej plonującego żyta hybrydowego o 21,9 dt/ha, od pszenżyta 11,4 dt/ha i o 5,8 dt/ha od żyta populacyjnego.
Rysunek 5. Plonowanie gatunków w latach 2007-2009.
Porównując średnie plony ziarna uzyskane w trzyletnim doświadczeniu ścisłym (rys. 5)
(2007-2009), które zostało przeprowadzone w różnych rejonach Polski można stwierdzić, że
żyto hybrydowe reprezentowane przez odmianę Balistic plonowało średnio najlepiej
we wszystkich latach prowadzonego doświadczenia, przewyższając pod tym względem
pszenżyto Moderato. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament plonowało niżej od żyta mieszańcowego oraz pszenżyta, natomiast pszenica ozima Tonacja charakteryzowała się najniższym średnim plonem wśród analizowanych gatunków.
Uzyskane wyniki w tym doświadczeniu są zbieżne z wynikami podobnych eksperymentów
przeprowadzonych w Niemczech i potwierdzają teorię, że uprawa pszenicy w warunkach ciągle zmniejszającej się ilości opadów spowodowanych zmianami klimatycznymi oraz mniejszymi różnicami w cenie zbóż konsumpcyjnych staje się na glebach lekkich coraz mniej opłacalna
i przegrywa konkurencję z innymi gatunkami zbóż.
Na rynku nasiennym oferowane są także odmiany syntetyczne żyta, lecz nie stanowią one
poważnej alternatywy dla odmian hybrydowych, ponieważ ich potencjał plonowania nie odbiega
w chwili obecnej od odmian populacyjnych, a przy tym posiadają szereg istotnych wad, takich
jak np. szczerbatość kłosa, której potencjalną konsekwencją jest porażenie sporyszem.
Firma KWS LOCHOW zauważając ten problem wcześniej także w życie mieszańcowym
podjęła intensywne działania naukowe i hodowlane, które doprowadziły do opracowania nowej,
unikalnej technologii POLLENPLUS®. Dzięki systemowi POLLENPLUS® nasze najnowsze wysokoplenne odmiany mogą wytwarzać bardzo duże ilości pyłku, co powoduje, że są znacznie odporniejsze na porażenie sporyszem. Według zarówno polskich, jak i niemieckich badań odmianowych najnowsze, wyposażone w system POLLENPLUS ® odmiany firmy KWS LOCHOW
nie odbiegają odpornością na sporysz od odmian populacyjnych i zdecydowanie przewyższają pod względem tej cechy odmiany hybrydowe i syntetyczne konkurencji.
Hodowca: dr inż. Paweł Dopierała
Kierownik marketingu: Bartosz Rudzki
Żyto hybrydowe z POLLENPLUS®
Innowacyjna technologia KWS LOCHOW
Najnowsze odmiany z systemem POLLENPLUS® są zdolne do wytwarzania bardzo dużych
ilości pyłku, co zdecydowanie lepiej chroni łan przed porażeniem sporyszem.
Sporysz: Konkurencja pomiędzy ziarnami pyłku a zarodnikami grzyba
Ilość wytwarzanego pyłku przez rośliny żyta ma istotny związek z podatnością odmian
na sporysz. W trakcie kwitnienia żyta dochodzi do współzawodnictwa pomiędzy pyłkiem a zarodnikami sporyszu.
Ziarno pyłku po dostaniu się na znamię słupka, przerasta go, następuje zapłodnienie
w wyniku czego zostaje zainicjowany proces tworzenia się ziarniaka. W przypadku, gdy zarodnik grzyba zainfekuje znamię słupka, przerośnie go, docierając do zalążni, w konsekwencji
czego zamiast ziarniaka powstaje sklerocja sporyszu.
W wyścigu między pyłkiem żyta a zarodnikami sporyszu, bardzo dużą rolę odgrywa mechanizm działania systemu POLLENPLUS ®. Poprzez wytwarzanie dużych ilości pyłku, kwiatki
zostają szybciej zapylone, co prowadzi do natychmiastowego zwarcia plew i odcięcia drogi
dostępu zarodnikom sporyszu.
POLLENPLUS® – Państwa korzyści
•
•
•
zapamiętaj ten znak
Wysokojakościowy surowiec
Korzystniejsze możliwości zagospodarowania wyprodukowanego surowca
Lepsze efekty produkcyjne w skarmianiu żytem
Chcesz poprawić ekonomikę
tuczu trzody chlewnej z żytem
hybrydowym KWS LOCHOW?
KWS LOCHOW POLSKA w ramach projektu Rye Belt we współpracy z naukowcami
Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz firmy Bllatin Polska przeprowadziło badania terenowe, które miały na celu sprawdzenie efektywności tuczu świń mieszankami paszowymi z dużym udziałem żyta hybrydowego Visello. Pierwszym etapem doświadczenia było przeprowadzenie analizy chemicznej żyta w celu określania poziomu związków antyżywieniowych
w ziarnie żyta (alkilorezorcynole, pentozany rozpuszczalne oraz inhibitory trypsyny). Powyższa
analiza wykazała (tab. nr 1), iż żyto hybrydowe Visello charakteryzuje się bardzo niską zawartością alkilorezorcynoli. Określony poziom zawartości tych substancji w życie był niższy niż
w pszenicy i pszenżycie oraz niewiele większy od jęczmienia. Aktywność antytrypsynowa
żyta Visello okazała się wysoka i jest wyższa niż w pszenicy i jęczmieniu, ale jest bardzo podobna do pszenżyta, które postrzegane jest jako dobry surowiec paszowy.
Tabela 1. Zawartość substancji antyżywieniowych w ziarnach zbóż wg analizy
wykonanej dla potrzeb doświadczenia (KWS LOCHOW 2010).
Alkilorezorcynole
(mg/kg)
Pentozany
rozpuszcz.(%)
Inhibitory
trypsyny (TUI/g)
Pszenica
522,70
1,035
0,279
Pszenżyto
505,85
1,916
1,403
Ziarno
Jęczmień
292,84
0,888
0,40
Żyto Visello
400,92
1,920
1,636
Żródło: Pracowania Chemii Zbóż Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Prof. dr hab. Ewa Makarska
Drugim etapem doświadczenia było przeprowadzenie trójfazowego tuczu świń, który odbył się w dwóch terminach. W eksperymencie dokładnie przebadano 150 sztuk świń rasy PIC.
Trzy grupy kontrolne żywione były typową mieszanką pełnoporcjową w której podstawowym
surowcem było ziarno jęczmienia. W grupach doświadczalnych część jęczmienia zastąpiono
żytem hybrydowym Visello w ilości starter - 10%, grower - 25%, finiszer - 50%.
Zwierzęta wszystkich grup osiągnęły bardzo dobre wskaźniki użytkowości tucznej, z tym
że w grupach żytnich istotnie lepsze było spożycie paszy oraz przyrosty dzienne, zaś w grupie
kontrolnej lepsze okazało się zużycie paszy na kg przyrostu masy ciała.
Rysunek 6. Żródło danych: Doświadczenie „Żyto hybrydowe Visello w żywieniu trzody chlewnej”.
Średnia mięsność obu grup była niemal identyczna, ale świnie tuczone żytem hybrydowym osiągały wyższą wagę oraz lepszą ocenę w klasyfikacji EUROP co przełożyło się w sposób wyraźny na średnią cenę sprzedawanej tuszy, która w grupie żytnie wyniosła średnio
428,77 zł, natomiast w grupie jęczmiennej tylko 406,13 zł.
Rysunek 7. Żródło danych: Doświadczenie „Żyto hybrydowe Visello w żywieniu trzody chlewnej”.
Biorąc pod uwagę, że koszt tuczu okazał się być niemal identyczny (1,92 zł w grupie żytniej
i 1,91 zł w grupie jęczmiennej), ponieważ mieszanki z żytem były tańsze, ale zużycie ich na
przyrost było wyższe, to podwyższona wartość sprzedaży tusz z grupy doświadczalnej zadecydowała o wyższej dochodowości tuczu żytniego w porównaniu do jęczmiennego.
Uzyskane wyniki w prezentowanym doświadczeniu stwierdzają, że żyto Visello
jest znakomitym surowcem paszowym, nie ustępującym wartością pokarmową tradycyjnej paszy dla świń za jaką uważany jest jęczmień. Dodatek żyta hybrydowego
znakomicie wpływa na jakość tusz, umożliwiając przy zbliżonych kosztach tuczu
wygenerowanie dodatkowego dochodu.
Żyto hybrydowe jest bardzo dobrą rośliną w płodozmianie dla gospodarstw, które prowadzą produkcję zwierzęcą, ale nie są w stanie samodzielnie wyprodukować odpowiedniej ilości
ziarna, z powodu braku w swoich zasobach gleb pod rośliny bardziej wymagające. Poprzez
lepszą adaptację żyta hybrydowego do wzrostu i rozwoju w słabszych warunkach glebowych
w porównaniu do pszenicy jak i pszenżyta, uprawa ta może się stać się tańszym i pewniejszym
źródłem surowca do produkcji pasz w gospodarstwie.
Żyto ma niski współczynnik transpiracji (350 litrów wody do wyprodukowania 1 kg suchej
masy), dzięki czemu bardzo oszczędnie gospodaruje wodą. Współczynnik transpiracji dla
pszenicy zawiera się w przedziale 450-500 (czyli pszenica w porównaniu do żyta potrzebuje
o 28-43% wody więcej na wyprodukowanie 1 kg s. m.) i dodatkowo pszenica nie posiada
specyficznych cech morfologicznych ani anatomicznych, które uodporniałyby ją na suszę.
Wczesne strzelanie w źdźbło oraz kłoszenie żyta w stosunku do pszenicy i pszenżyta czyni je
bardziej tolerancyjne na późnowiosenne posuchy. Jedynie ekstremalne niedobory wody w fazie zawiązywania ziarna i dojrzałości mlecznej mogą mocno obniżyć plon tej rośliny. Żyto hybrydowe z powyższych względów jest gatunkiem doskonale przygotowanym do uprawy
w warunkach gleb lekkich, co potwierdzone zostało w prezentowanym wcześniej trzyletnim
doświadczeniu ścisłym.
Pełny raport z uzyskanych wyników w przeprowadzonym doświadczeniu znajduje się w broszurze pt: „Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu trzody
chlewnej”. Zapraszamy do lektury!
Odmiany hybrydowe KWS LOCHOW
w badaniach wypiekowych chleba
KWS LOCHOW POLSKA w ramach projektu Rye Belt zleciła wykonanie badania próbek żyta w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie w celu
dokonania oceny wyróżników jakościowych surowca żyta wyprodukowanego z odmian Visello, Balistic, Amilo i Dańkowskie Diament ze zbioru w 2009 roku. Doświadczenie to miało na celu określenie przydatności mąki wyprodukowanej z ziarna żyta odmian hybrydowych i populacyjnych poprzez przeprowadzenie próbnych wypieków chleba i poddanie uzyskanych wypieków
ocenie zgodnie z wytycznymi metodyki, które zostały określone przez polską normę.
Chleb wypieczony z mąki pochodzącej z odmian hybrydowych Balistic i Visello
w przeprowadzonym doświadczeniu uzyskał najlepszą ocenę organoleptyczną oraz
charakteryzował się największą objętością ciasta. Wszystkich zainteresowanych bardziej szczegółowymi wynikami zapraszamy do zapoznania się z poniższym raportem, który
jest zamieszczony na www.kws-lochow.pl. Doświadczenie to powtórnie przeprowadzimy
w nadchodzącym sezonie z udziałem ziarna, które będzie pochodziło z tegorocznych zbiorów.
Charakterystykę poszczególnych parametrów jakościowych surowca żyta dostarczonego
do badań przedstawia tabela nr 2. Wszystkie próbki ziarna zostały poddane przemiałowi młynem laboratoryjnym CHOPIN CD1. Poniżej przedstawiamy raport końcowy z przeprowadzonego doświadczenia.
Tabela 2. Oznaczenia wybranych wyróżników jakościowych ziarna
oraz oceny wartości przemiałowej.
Oznakowanie próbki
ziarna żyta:
Amilo
Balistic
Visello
Dańkowskie
Diament
odmiana populacyjna
odmiana hybrydowa
odmiana hybrydowa
odmiana populacyjna
Masa 1000 ziaren (g) wg PN-68/R-74017
36,1
42
37
37,2
Gęstość (kg/hl) wg PN-73/R-74007
75,9
76,1
74,9
75,1
Wilgotność (%) wg PN-ISO 712:2002
13,5
12,8
12,6
12,8
Zawartość popiołu całkowitego
(% s.m.) wg PN-ISO 2171:1994
1,76
1,63
1,74
1,81
Liczba opadania (s)
wg PN-EN ISO 3093:2007
357
279
324
280
Zawartość białka (Nx5,7) (% s.m.)
wg PN-EN ISO 20483:2007
11,7
10,3
10,6
12
Przemiał laboratoryjny za pomocą młyna laboratoryjnego Chopin CD1
- wyciąg mąki (%)
49,7
49,7
49,8
49,5
- popiół mąki wg PN-ISO 2171:1994
0,51
0,51
0,57
0,53
1290
880
900
720
50
49
50
49,5
87,5
73,5
80
78
Ocena amylograficzna* wg PN-ISO 7973:2001
- maksymalna lepkość kleiku
skrobiowego (AU)
- temperatura początkowa
kleikowania (oC)
- temperatura końcowa kleikowania (oC)
* Oznaczanie cech amylograficznych wykonano dla mąki uzyskanej w przemiale badanej próbki ziarna żyta
za pomocą młyna laboratoryjnego Chopin CD1.
„Z uzyskanej w przemiale laboratoryjnym mąki wykonano serię wypieków laboratoryjnych.
Wypiek przeprowadzono w oparciu o własną metodykę uwzględniającą proces technologiczny wykorzystywany w praktyce piekarskiej. Wypiekano chleb żytni formowy, na kwasie wyprowadzanym przy użyciu kultur starterowych produkowanych przez firmę Lesaffre POLSKA.
Ciasta przygotowano w oparciu o recepturę na chleb żytni pytlowy.
W poniższej tabeli nr 3 podano wyniki uzyskane dla chleba z ciasta o optymalnej wydajności, ustalonej indywidualnie dla każdej badanej próbki. Dla wszystkich badanych próbek mąki
uzyskano niezbyt korzystny wynik wypieku ze względu na zbyt niską aktywność enzymatyczną badanych próbek ziarna i uzyskanej z niego mąki. Świadczą o tym wyniki ukwaszenia ciasta (kwasowość w stopniach i pH) oraz wyniki oceny jakościowej pieczywa, dokonane metodami instrumentalnymi, jak i liczba punktów uzyskanych w ocenie organoleptycznej. Według
metodyki oceny i klasyfikacji określonych w normie PN-A-74108 jako minimalną liczbę punktów świadczących o bardzo dobrej jakości pieczywa przyjmuje się poziom „co najmniej 36
pkt.”, zaś ocena punktowa w zakresie 31 - 35 pkt. to ocena dobra.
Tabela 3. Wynik oceny wartości wypiekowej mąki oraz oceny jakości pieczywa
uzyskanego w przemiale laboratoryjnym.
Amilo
Lp. Wyszczególnienie
Balistic
Visello
Dańkowskie
Diament
odmiana populacyjna odmiana hybrydowa odmiana hybrydowa odmiana populacyjna
Parametry technologiczne ciasta
1
Wydajność ciasta
172
172,5
170
170,5
2
Kwasowość ciasta (stopnie)
3,8
4,2
4
4,2
3
pH ciasta
4,8
4,6
4,6
4,5
1
Wydajność
Charakterystyka jakościowa pieczywa
147,4
147,9
145,7
146,1
3
2
Objętość 100 g pieczywa (cm )
wg PN-A-74108 przy użyciu
aparatu Sawy
246
265
272
258
3
Objętość pieczywa ze 100 g
mąki (cm3) wg PN-A-74108
przy użyciu aparatu Sawy
363
392
396
377
4
Wilgotność miękiszu (%)
wg PN-A-74108
45,8
45,4
45,6
45,6
5
Kwasowość miękiszu
(stopnie) PN-A-74108
2,6
3,4
3,1
3
6
Twardość miękiszu (G)
za pomocą aparatu Instron
3350
1900
2300
2100
7
Ocena organoleptyczna (pkt.)
wg PN-A-74108
31
34
34
33
Pieczywo uzyskane z trzech badanych próbek, reprezentujących odmiany hybrydowe
Balistic i Visello oraz odmianę Dańkowskie Diament, dla wszystkich uwzględnionych wyróżników jakościowych uzyskało bardzo zbliżoną ocenę (w organoleptycznej ocenie punktowej
33 - 34 pkt.). Najmniej korzystnie oceniono jakość pieczywa uzyskanego z próbki reprezentującej odmianę populacyjną Amilo, której ziarno wykazywało najwyższe wśród badanych próbek wartości parametrów charakteryzujących aktywność enzymatyczną ziarna tj. liczby opadania oraz maksymalnej lepkości kleiku skrobiowego. Miękisz pieczywa uzyskanego dla
odmiany Amilo wykazał najniższą wśród badanych próbek kwasowość, potwierdzającą problemy z właściwym ukwaszeniem kolejnych faz ciasta, oraz wyraźnie większą twardość w ocenie za pomocą aparatu Instron (3350, zaś pozostałe próbki od 1900 do 2300). Pieczywo to
uzyskało najniższą liczbę punktów (31 - jakość jeszcze dobra) w ocenie organoleptycznej
a także wykazało najniższą objętość.
W podsumowaniu należy jeszcze raz podkreślić, że wszystkie dostarczone do badania
próbki ziarna żyta wykazywały zbyt niski poziom aktywności enzymatycznej, co może stwarzać problemy w przemysłowej produkcji pieczywa. Zgodnie z informacjami uzyskanymi
od zakładów skupujących ziarno żyta do przetwórstwa na cele konsumpcyjne (głównie
do przemiału na mąkę na cele chlebowe) prawie wszystkie skupowane partie ziarna żyta ze
zbiorów 2009 roku wykazywały zbyt niską aktywność enzymatyczną, wykazując liczbę opadania na poziomie przekraczającym 250 sekund.
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań nie można sformułować wniosków różnicujących przydatność ziarna żyta jako surowca do produkcji mąki na cele
wypiekowe w zależności od kategorii odmiany – hybrydowa czy populacyjna.”
KIEROWNIK
Zakładu Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa
mgr inż. Wojciech Górniak
Chciałbyś obniżyć koszty
produkcji żyta ozimego?
Producent rolny często zadaje sobie pytanie: „Jaką wybrać odmianę żyta do siewu: populacyjną czy hybrydową?” Analizując wyniki doświadczeń, przeprowadzonych przez niezależne
instytucje, które badają odmiany roślin rolniczych pod względem ich wartości gospodarczej,
takie jak COBORU lub BSA w Niemczech, odpowiedź nasuwa się sama - lepiej wybrać odmianę hybrydową. W ostatnich dziesięciu latach (2000-2009) postęp hodowlany w Polsce
w zakresie plonu w odmianach populacyjnych był na poziomie 6 kg/ha/rok, więc bardzo
niewielkim, natomiast w odmianach hybrydowych na poziomie 96 kg/ha/rok, czyli 16 razy
większym.
Wnikliwie przeglądając wyniki plonowania odmian w badaniach PDO, które są doświadczeniami ścisłymi realizowanymi na terytorium całego kraju, można stwierdzić, że odmiany
żyta hybrydowego w porównaniu do odmian populacyjnych plonują średnio od 15 do 20%
wyżej i to zarówno na poziomie a1 (bez ochrony fungicydowej) jaki i a2 (z ochroną fungicydową,
retardantami oraz wyższym nawożeniem azotowym). Podobne rezultaty badań również otrzymali pracownicy naukowi Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie potwierdzając,
że „żyto mieszańcowe, bez względu na kompleks glebowy, gwarantuje wyższy o 13 - 25%
poziom plonowania niż odmiany populacyjne”. Należy zaznaczyć, że kilkunastoprocentowa przewaga w plonowaniu odmian hybrydowych nad populacyjnymi przy stosowaniu
identycznej technologii prowadzenia łanu jest faktem powtarzalnym w latach i obserwowanym w badaniach PDO od momentu zarejestrowania pierwszej odmiany żyta hybrydowego
w Polsce (rok 1994, odmiana Marder). Wiele gospodarstw rolnych dostrzegło we własnych
warunkach gospodarowania korzyści płynące z uprawy odmian żyta hybrydowego KWS
LOCHOW i swój wybór świadomie powtarza przy planowaniu uprawy żyta ozimego, ze względu na wyższy potencjał plonowania.
Każde przedsięwzięcie produkcyjne w gospodarstwie jest związane z kosztami, które rolnik na pewno będzie musiał ponieść przy jego realizacji. W przypadku produkcji roślinnej między innymi będzie trzeba obligatoryjnie wykonać uprawę gleby, przygotować łoże siewne, zasiać, zakupić materiał siewny, nawozy, preparaty do ochrony pestycydowej łanu oraz dokonać
zbioru kombajnem. Wszystkie wyżej wymienione koszty w obu uprawach będą identyczne,
oprócz kosztów związanych z zakupem materiału siewnego żyta hybrydowego, który w porównaniu do odmiany populacyjnej będzie droższy. Biorąc pod uwagę możliwość zebrania
o 20% większego plonu powyższa inwestycja będzie jak najbardziej słuszna, i zwróci się
z nadwyżką już w żniwa w postaci większych wydajności plonu ziarna z hektara. Chcąc bardziej efektywnie wykorzystać środki produkcji rolnej stosowane w uprawie żyta
ozimego najlepszym wyborem jest używanie do siewu odmian o najwyższym potencjale plonowania, a takim właśnie są odmiany hybrydowe KWS LOCHOW POLSKA.
Bardzo ważną decyzją przy planowaniu produkcji ziarna żyta z przeznaczeniem na cele
konsumpcyjne jest wybór odmiany, która już genetycznie posiada cechy spełniające wymagania przemysłu przetwórczego, ale również zabezpieczająca interesy producenta czyli rolnika. Dlatego nasz dział hodowli twórczej po to, aby pogodzić wymagania obu tych stron,
pracuje zgodnie ze starą hodowlaną maksymą: „Plon to nie wszystko, ale wszystko
bez plonu jest niczym”.
Selekcja materiałów i komponentów do nowych odmian jest tak ukierunkowana, aby producent rolny otrzymywał elitarny produkt w postaci wysokoplennych odmian, natomiast przetwórca miał do dyspozycji surowiec, który spełnia jego oczekiwania pod względem technologicznym.
Jednym z podstawowych kryteriów wymaganych od żyta jako surowca przeznaczonego na
konsumpcję jest liczba opadania, która w zależności od wymagań podmiotu skupowego zazwyczaj musi posiadać wartość minimum 110 sekund. W przypadku trudnych żniw nie wszystkie
odmiany będą dostatecznie długo utrzymywały ten parametr. Odmiany KWS LOCHOW charakteryzują się wysoką odpornością na porastanie ziarna w kłosach, dzięki czemu ziarno będzie
długo zachowywało odpowiednie parametry jakościowe, co ilustruje rysunek nr 8. Nasze od-
Rysunek 8. Porównanie wszystkich odmian żyta hybrydowego w Polsce i Niemczech zarejestrowanych
w Niemczech oraz odmian populacyjnych zarejestrowanych w Polsce względem plonu i jakości.
Źródło danych: Beschreibende Sortenliste 2009.
Skala 9 - stopniowa. 1 - ocena najmniej korzystna 9 - ocena najbardziej korzystna.
* ocena jakości = średnia ocen (liczba opadania, max. lepkość kleiku skrobiowego, temperatura kleikowania)
podzielone przez 3
miany posiadają dobrą odporność na porastanie ziarna w kłosach, dzięki czemu surowiec żyta
wyprodukowany z naszych odmian charakteryzuje się doskonałymi walorami jakościowymi
ziarna, co ilustruje rysunek nr 8.
Drugim bardzo ważnym parametrem jest odporność na sporysz. Według Polskiej Normy
PN-R74102:1996 surowiec przeznaczony do przerobu nie może zawierać więcej niż 0,05%
sklerocji sporyszu. Jest to bardzo rygorystyczna norma i w przypadku niekorzystnych warunków w trakcie kwitnienia żyta (wysoka lub niska temperatura, wysoka wilgotność powietrza,
obfite opady), surowiec pochodzący od odmian bardziej podatnych na sporysz, może nie
spełniać kryteriów stawianych przez firmy skupowe. Poniżej prezentujemy (rys. nr 9) wyniki
odporności odmian na sporysz, publikowane w Beschreibende Sortenliste 2009. Odmiany
KWS LOCHOW z systemem POLLENPLUS ® kolejny raz potwierdziły swoją doskonałą odporność na sporysz.
Rysunek 9. Podatność odmian żyta ozimego na sporysz w warunkach sztucznego,
prowokowanego zakażenia kłosów. Żródło danych: Beschreibende Sortenliste 2009 - wyciąg.
W zestawieniu odmiany, które były w sprzedaży w 2009 roku w Polsce.
Skala 9 - stopniowa. 1 - ocena najbardziej korzystna 9 - ocena najmniej korzystna.
Wybierz odpowiednią odmianę
Przy wyborze konkretnej odmiany mogą być pomocne poniższe tabele, przedstawiające wyniki doświadczeń koordynowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych,
prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego na terytorium całego
kraju. Dodatkowo zamieszczamy aktualne wyniki z Niemiec pochodzące z publikacji pod tytułem
„Beschreibende Sortenliste 2009” autorstwa BSA - odpowiednik COBORU w Polsce.
Żyto ozime
Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, 2007.
Tabela 4.
Lp.
Plon ziarna (% wzorca)
Liczba doświadczeń
Odmiany
poziom a 2
poziom a1
2009
2008
45
46
1
2007
2009
2008
43
77,2
2
Wzorzec, dt z ha
2007
2009
2008
79,3
61,0
89,5
90,8
72,8
85
93
93
88
92
91
90
92
90
3
2007
4
populacyjne
1
Agrikolo
23
23
23
2
Amilo
3
21
21
3
Bosmo
45
46
43
93
88
93
93
88
91
4
Dańkowskie Diament
45
46
43
93
95
95
93
95
94
5
Dańkowskie Złote
19
20
21
93
94
89
93
92
90
6
Daran
32
36
39
93
90
93
93
92
90
7
Domir
40
(16)
96
93
96
8
Kier
22
26
32
93
93
90
92
94
88
9
Matador
18
19
91
87
93
87
DE
93
10
Rostockie
28
35
31
92
89
94
91
88
90
11
Słowiańskie
20
24
36
93
87
92
92
89
91
12
Stanko
38
40
99
94
98
94
13
Walet
26
28
30
94
92
92
93
93
90
14
Warko
20
19
20
94
93
87
94
93
87
15
Włodko
3
1
22
85
86
Lp.
Plon ziarna (% wzorca)
Liczba doświadczeń
Odmiany
poziom a1
2009
1
2008
2007
2009
2
2008
poziom a 2
2007
2009
2008
3
2007
4
syntetyczne
16
Caroass
DE
25
28
30
80
91
91
81
93
17
Herakles
DE
40
42
(16)
95
96
94
95
96
109
94
mieszańcowe
18
Balistic
DE
45
46
(16)
106
109
121
104
19
Bellami
DE
45
(16)
(16)
108
109
117
106
20
Brasetto (d. LPH 84) DE
(16)
(16)
(16)
115
111
121
21
Fernando
46
43
108
105
22
Gonello (d. LPH 87) DE
(16)
(16)
(16)
113
121
23
Gradan Lp/
2
4
20
24
Konto
26
27
33
104
100
103
103
25
Minello
DE
45
(16)
(16)
109
108
119
110
26
Palazzo (d. LPH 88) DE
(16)
(16)
(16)
113
113
118
27
Picasso
DE
41
41
43
106
108
107
28
Placido
DE
45
46
(16)
111
103
120
29
Stach
5
26
31
100
98
30
Visello
45
46
(16)
108
115
DE
DE
112
108
98
109
107
100
100
103
107
108
108
109
105
101
107
100
108
Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach: Arant, Dańkowskie Nowe, Hegro, Wibro, Nawid F1
Wyniki odmian Amilo, Stach, Włodko, Gradan badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach
wybranych województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 8)
Kol. 1:
wzorzec: 2009 - Bosmo, Dańkowskie Diament, Balistic, Minello; 2008 - Bosmo, Dańkowskie Diament,
Balistic, Fernando; 2007 - Bosmo, Dańkowskie Diament, Fernando, Picasso;
Lp/
- mieszaniec liniowo-populacyjny
Kol. 2:
w nawiasie - doświadczenia rejestrowe (tylko poziom a1)
Kol. 3, 4: a1 - przeciętny poziom agrotechniki
a 2 - wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty
wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)
Źródło: Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe, COBORU 2009.
Zestawienie cech żyta ozimego według
Tabela 5.
Skłonność do
Nazwa
odmiany
Rok
rejestracji
Typ
odmiany
Wysokość
roślin
Wyleganie
Łamliwość
źdźbła
Mączniak
2
2005
2005
1992
2003
2006
2008
2000
2009
2007
2002
2002
2006
1980
2007
2008
2006
2004
2004
2009
2009
2009
2007
2008
2007
2001
2008
1998
2009
1999
2007
2004
2002
2006
2001
3
H
H
P
H
H
H
P
H
S
S
S
P
P
P
P
H
H
H
H
H
H
H
S
P
P
H
P
H
H
H
H
P
H
P
4
5
4
6
5
3
4
8
4
5
6
5
7
5
6
4
3
6
3
3
6
7
5
6
6
4
6
5
4
4
5
6
4
6
5
6
6
4
4
5
5
6
3
4
5
5
5
3
4
4
1
6
5
4
2
1
5
5
5
4
5
3
4
6
5
5
5
2
6
6
6
4
5
3
3
5
3
6
5
5
5
3
5
4
4
6
5
4
3
3
4
5
5
4
5
4
4
4
5
5
4
3
7
5
4
4
5
4
4
3
3
4
3
4
3
5
3
4
4
5
3
3
2
5
3
3
5
4
4
4
4
3
6
4
5
-
1
Agronom
Amato
Amilo
Askari
Balistic
Bellami
Boresto
Brasetto
Cantor
Caroass
Carotop
Conduct
Danko
Dańkowskie Diament
Dukato
Evolo
Festus
Fugato
Gonello
Guttino
Helltop
Hellvus
Kapitan
Marcelo
Matador
Minello
Nikita
Palazzo
Picasso
Placido
Rasant
Recrut
Visello
Walet
Źródło: Beschreibende Sortenliste 2009, wyciąg.
* odpowiednik polskiego COBORU
a1 - przeciętny poziom agrotechniki
a2 - wysoki poziom agrotechniki
Bundessortenamt 2009*
Podatność na
Struktura plonu
Rynchosporioza
Rdza
brunatna
Gęstość
łanu
Liczba ziaren
w kłosie
Masa tysiąca
ziaren
Plon a1
Plon a2
8
5
5
5
6
6
4
5
4
6
5
5
5
5
4
5
4
4
5
4
5
4
4
5
5
4
5
4
5
4
5
5
4
6
9
4
4
4
6
4
4
4
4
5
6
6
2
3
4
4
4
3
4
4
3
2
5
3
6
3
5
5
6
4
5
4
4
4
10
7
5
5
6
7
7
5
7
6
6
6
5
5
6
7
6
5
8
7
4
3
7
6
5
8
5
7
6
8
5
6
7
5
11
5
6
4
6
4
5
4
6
5
5
5
4
4
4
5
6
6
6
6
7
6
5
4
5
6
4
6
5
5
6
4
5
4
12
5
6
4
4
7
5
5
5
5
4
4
5
5
5
6
4
5
5
5
7
8
4
5
5
4
5
5
5
5
6
5
5
5
13
7
7
4
6
8
8
3
9
5
4
4
5
4
5
8
6
6
9
8
8
8
5
5
4
8
3
9
6
8
7
4
7
3
14
7
7
4
7
8
8
3
9
5
4
4
4
3
5
8
6
7
9
9
8
7
5
4
3
8
3
9
6
8
7
4
8
3
Nr kolumny: 4-9
Nr kolumny: 10-14
1 - cecha najbardziej korzystna
9 - cecha najmniej korzystna
1 - cecha najmniej korzystna
9 - cecha najbardziej korzystna
H - odmiana hybrydowa
P - odmiana populacyjna
S - odmiana syntetyczna
VISELLO
Nr 1 na rynku*
•
Najczęściej nabywana odmiana żyta hybrydowego w Polsce
przez producentów rolnych*
•
Uniwersalna odmiana - dzięki wysokiemu i stabilnemu potencjałowi plonowania
i doskonałym cechom technologicznym ziarna
•
Odmiana rekomendowana do uprawy przez - Listy Zalecanych Odmian
do uprawy na terenie 12 województw w Polsce
•
Możliwość uprawy w słabszych warunkach glebowych - sprawdza się
w stresowych warunkach uprawy
•
Bardzo dobra odporność na sporysz - technologia POLLENPLUS®,
chroni łan przed sporyszem
•
Źródło taniej paszy dla zwierząt - bardzo niska zawartość substancji
antyżywieniowych
•
Doskonały surowiec dla biogazowni - wysoki plon suchej masy z jednostki
powierzchni
•
100% nasion żyta hybrydowego - nie ma potrzeby stosownia 10% dodatku
odmiany populacyjnej do materiału siewnego
•
Siejemy przyszłość - z kwalifikowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA
* według badań Kleffmann Group Polska 2009
Rysunek 10. Źródło danych: Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009-2007 poziom a1,
100% = 72,5 dt/ha, Arkusze kwalifikacji polowej PIORiN 2009. Porównanie do odmian populacyjnych i syntetycznych mających największe udziały w kwalifikacji polowej w roku 2009.
Rysunek 11. Źródło danych: COBORU, Badania rejestrowe 2007, odmiany wzorcowe: Bosmo, Dańkowskie Diam.,
Fernando, Picasso; wzorzec = 33 szt./kg ziarna.
Profil odmiany
Cechy rolnicze:
• Wysokość roślin [cm] .......................138
• Odporność na wyleganie..................5,0
• Reakcja na Al+++ ................................5,0
Odporność na choroby:
• Mączniak .......................................... 7,6
• Rynchosporioza ............................... 7,4
• Rdza brunatana ................................ 7,4
• Rdza źdźbłowa ................................. 7,5
• Septorioza liści .................................6,8
• Choroby podstawy źdźbła ............... 8,2
Struktura plonu:
• Gęstość łanu* ......................................7
• Liczba ziaren w kłosie* ........................5
• MTZ [g] ...........................................30,6
• Plon a1 [%]** .....................................109
• Plon a2 [%]** ....................................107
Jakość:
• Podatność na sporysz* .......................3
• Liczba opadania ..................................6
• Porastanie ziarna w kłosach ................5
niskie
dość mała
średnia
dość mała
średnia
bardzo duża
dość mała
średnia
średnia
duża
średnia
przeciętna
bardzo dobry
bardzo dobry
niska
dość duża
średnia
Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg
* Beschreibende Sortenliste 2009
** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic
100% wzorca a1 = 77,2 dt/ha; 100% wzorca a 2 = 89,5 dt/ha
1 - ocena najmniej korzystna, 9 - ocena najbardziej korzystna.
PALAZZO
Odporność na wyleganie
•
Bardzo wysoka odporność na wyleganie - idealna do uprawy w warunkach
zwiększonego ryzyka wystąpienia wylegania roślin
•
Wysoki potencjał plonowania, potwierdzony w badaniach rejestrowych
COBORU 2007-2009 - 115% wzorca, ok. 20% wyższy plon od najlepszych odmian
populacyjnych
•
Optymalna do uprawy w słabszych warunkach glebowych - wysoka
tolerancja na Al+++, oraz małe zapotrzebowanie na regulatory wzrostu
•
Doskonała odporność na sporysz - odmiana z systemem POLLENPLUS®
•
•
Rysunek 12. Źródło danych: COBORU, Badania rejestrowe 2009 odmiany wzorcowe: Bosmo, Dańkowskie Diam.,
Minello, Balistic.
Rysunek 13. Źródło danych: Synteza Wyników Doświadczeń Rejestrowych COBORU 2009-2007 wzorzec:
2009 - Balistic, Minello, Dańkowskie Diament, Bosmo; 2008 - Balistic, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo;
2007 - Picasso, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo.
1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna.
Profil odmiany
Cechy rolnicze:
• Wysokość roślin [cm]........................142
• Odporność na wyleganie ..................5,9
• Reakcja na Al+++.................................5,0
• Mączniak ........................................... 7,8
• Rynchosporioza ................................ 7,3
• Rdza brunatana.................................6,4
• Rdza źdźbłowa .................................. 7,2
• Septorioza liści .................................6,9
• Choroby podstawy źdźbła.................8,1
Struktura plonu:
• Gęstość łanu* .......................................7
• Liczba ziaren w kłosie* .........................6
• MTZ [g] .............................................. 30
• Plon a1 [%]**...................................... 113
Jakość:
• Podatność na sporysz * .......................4
• Liczba opadania ...................................5
• Porastanie ziarna w kłosach .................5
dość niskie
duża
średnia
dość duża
średnia
średnia
dość mała
dość duża
średnia
duża
średnia do dużej
średnia
bardzo dobry
niska do średniej
przeciętna
przeciętna
** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic; 100% wzorca a1 = 77,2 dt/ha
GONELLO
Lider w plonie
•
Wysoki potencjał plonowania - 115% wzorca według PDO 2007-2009
•
Krótkie źdźbło i dobra odporność na wyleganie - dobry wybór
przy problemach z wyleganiem roślin i resztkami pożniwnymi
•
Doskonałe cechy technologiczne ziarna - surowiec poszukiwany
przez przemysł młynarski
•
Bardzo dobra rezystencja na choroby - szczególnie na mączniaka, septoriozę
liści i choroby podstawy źdźbła
•
Dobra odporność na stres - możliwość uprawy w rejonach z okresowymi
niedoborami wody
•
•
Rysunek 14. Źródło danych: Synteza wyników
doświadczeń rejestrowych COBORU 2009 poziom a1.
Rysunek 15. Źródło danych: Synteza Wyników Doświadczeń Rejestrowych COBORU 2009-2007 wzorzec:
2009 - Balistic, Minello, Dańkowskie Diament, Bosmo; 2008 - Balistic, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo;
2007 - Picasso, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo.
Profil odmiany
Cechy rolnicze:
• Reakcja na Al+++.................................5,0
• Mączniak ........................................... 7,9
• Rynchosporioza ................................ 7,1
• Rdza brunatana.................................6,4
• Rdza źdźbłowa .................................. 7,2
• Septorioza liści ..................................6,9
• Choroby podstawy źdźbła.................8,4
Struktura plonu:
• Gęstość łanu* .......................................8
• MTZ [g] ............................................29,9
• Plon a1 [%]**...................................... 112
Jakość:
• Podatność na sporysz* ........................4
• Liczba opadania ...................................7
niskie
średnia
średnia
dość duża
średnia
średnia
dość mała
dość duża
dość duża
duża do bardzo dużej
średnia do dużej
średnia
bardzo dobry
niska do średniej
duża
przeciętna
** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic;
BALISTIC plus 10
Standard w uprawie
•
Sprawdzona w praktyce rolniczej - wysoki plon, stabilne parametry jakościowe
ziarna
•
Odmiana rekomendowana do uprawy przez - Listy Zalecanych Odmian
do uprawy na terenie 9 województw w Polsce
•
Najniższa zarejestrowana odmiana żyta w Polsce - mniej resztek pożniwnych
do zagospodarowania
•
Najwyższa zawartość skrobi w ziarnie - możliwość uzyskania lepszej ceny
za wyprodukowany surowiec
•
Dobry profil zdrowotnościowy - bardzo duża odporność na rdzę brunatną
oraz dobra tolerancyjność na pozostałe choroby
•
Doskonałe cechy ziarna - najwyższa masa 1000 ziaren oraz najlepsze
wyrównanie ziarna
•
Rysunek 16. Źródło danych: COBORU, wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009-2007 poziom a1,
100% = 72,5 dt/ha; Arkusze kwalifikacji polowej PIORiN 2009. Porównanie do odmian populacyjnych, mieszańcowych i syntetycznych mających największe udziały w kwalifikacji polowej w roku 2009.
Rysunek 17. Żródło danych: COBORU, wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009.
Profil odmiany
Cechy rolnicze:
• Reakcja na Al+++.................................5,0
• Mączniak ........................................... 7,6
• Rynchosporioza ................................ 7,1
• Rdza brunatana................................. 7,2
• Rdza źdźbłowa .................................. 7,5
• Choroby podstawy źdźbła................ 8,2
Struktura plonu:
• Gęstość łanu* .......................................7
• MTZ [g] ............................................32,4
• Plon a1 [%]**......................................106
• Plon a2 [%]** .....................................104
Jakość:
• Liczba opadania ...................................6
niskie
dość mała
średnia
średnia
średnia
bardzo duża
dość mała
średnia
dość duża
duża
mała do średniej
duża
bardzo dobry
bardzo dobry
niska do średniej
dość duża
średnia
BRASETTO
Tęga odmiana (Odmian dostępna od jesieni 2011)
•
Odmiana wzorcowa w COBORU - wysoki potencjał plonowania oraz doskonałe
cechy agronomiczne
•
Mocne i elastyczne źdźbło - dobra wytrzymałość na mechaniczną łamliwość źdźbła
•
Przeciętne wymagania glebowe - możliwość uprawy na wszystkich
stanowiskach nadających się do uprawy żyta
•
Świetny profil zdrowotnościowy - duża odporność na mączniaka,
choroby podstawy źdźbła, rdzę żdźbłową i septoriozę liści
•
Wielokierunkowe możliwości zagospodarowania zebranego plonu
- konsumpcja, pasza, etanol, substrat do produkcji biogazu
•
•
Rysunek 18. Źródło danych: Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009 poziom a1, 100% = 77,2 dt/ha.
Porównanie do najlepiej plonujących odmian z typu: hybrydowego, syntetycznego i populacyjnego.
Profil odmiany
Cechy rolnicze:
• Wysokość roślin [cm]........................ 141
• Reakcja na Al+++.................................5,0
• Mączniak ........................................... 7,8
• Rynchosporioza ................................ 7,0
• Rdza brunatana.................................6,7
• Rdza źdźbłowa .................................. 7,6
• Choroby podstawy źdźbła................ 8,2
Struktura plonu:
• Gęstość łanu* .......................................7
• MTZ [g] ............................................31,5
• Plon a1 [%]**...................................... 115
Jakość:
• Liczba opadania ...................................5
dość niskie
dość duża
średnia
dość duża
średnia
średnia
dość duża
dość duża
dość duża
duża
średnia do dużej
dość duża
bardzo dobry
niska do średniej
przeciętna
przeciętna
Ogólne wskazówki uprawowe do prowa
Klasa gleby
IIIb - IVa
IVa - IVb
V
w dobrej kulturze
Termin siewu / pożądana liczba roślin na m2
W celu ustalenia terminu siewu proszę spojrzeć na mapkę na stronie 24. Głębokość siewu 2 cm max 3 cm!
Gęstość siewu uzależnić od terminu, warunków glebowych (pH, zasobność, kultura gleby) oraz przedplonu.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt z naszym przedstawicielem!
wczesny
55 dni
wegetacji jesiennej*
160 – 180
roślin/m2
150 – 170
roślin/m2
140 – 160
roślin/m2
optymalny
45 dni
180 – 200
roślin/m2
170 – 200
roślin/m2
160 – 180
roślin/m2
opóźniony
35 dni
220 – 250
roślin/m2
220 – 240
roślin/m2
200 – 220
roślin/m2
500 – 600
kłosów/m2
420 – 520
kłosów/m2
350 – 450
kłosów/m2
Pożądana
gęstość łanu
Nawożenie azotowe
Całkowita kalkulacja dawki N: Oczekiwany plon w dt/ha x 2kg = N całkowity,
pomniejszony Nmin (0 - 60 cm) zależny od przedplonu, gleby, nawożenia
organicznego
Jesienna dawka azotu do 30 kg/ha przy pozostawieniu słomy lub zebraniu wysokiego
plonu rośliny przedplonowej
Ocena plantacji przed ruszeniem wegetacji
A – słabe rozkrzewienie 1 - 2 pędów na roślinie (późny siew)
B – średnie rozkrzewienie 3 - 4 pędów na roślinie
C – mocne rozkrzewienie 6 -10 pędów na roślinie
Rozpoczęcie wegetacji
lub tuż przed
(zaw. Nmin 0 – 30 cm)
Strzelanie w źdźbło
BBCH 31/32 (zaw. Nmin 30 – 60 cm)
A
70 – 80 kg N/ha
+ siarka
(ok. 10 kg)
70 – 80 kg N/ha
+ siarka
(ok. 10 kg)
60 – 70 kg N/ha
+ siarka
(ok. 10 kg)
B
60 – 70 kg N/ha
+ siarka
50 – 70 kg N/ha
+ siarka
50 – 60 kg N/ha
+ siarka
C
40 – 50 kg N/ha
+ siarka
30 – 50 kg N/ha
+ siarka
40 – 50 kg N/ha
+ siarka
50 – 60 kg N/ha
+ siarka
(ok.10 kg)
50 – 60 kg N/ha
+ siarka
(ok. 10 kg)
70 N/ha
+ siarka
(ok. 6 kg)
(w przypadku częstych
suszy, drugą dawkę przyspieszyć i zaaplikować
w formie amidowej)
Ostatnia dawka BBCH 39/49
40 kg N/ha
40 kg N/ha
ewent. 30 kg N/ha
dzenia łanu żyta hybrydowego
Regulatory wzrostu
Tabela 6.
Faza rozwojowa
Sugerowane dawki preparatów.
Ilość preparatu należy dostosować do aktualnego stanu
roślin, opadów atmosferycznych, obsady, prowadzonej
technologii oraz warunków atmosferycznych panujących
w czasie wykonywania zabiegu. Do zabiegów można
dołączyć dokarmianie dolistne Mg, Mn, Cu – jeżeli etykieta
stosowanego środka na to pozwala!
BBCH 30/31
1,0 l CCC720
0,8 CCC720
1,0 l CCC720
+ 0,2 trineksapak + 0,15 trineksapak + 0,15 trineksapak
etylu
etylu
etylu
0,2 trineksapak
0,2 trineksapak
60 g Ethefon
etylu
etylu
(jeśli występuje zagrożenie
BBCH 35/39
wylegania)
Lub BBCH 37/39
Fungicydy
Herbicydy
Insektycydy
0,7 l Terpal C
0,5 l Terpal C
-
BBCH 30 - 35
Choroby podstawy źdźbła, mączniak, rynchosporioza
– w przypadku zagrożenia. Przykładowe substancje czynne (prochloraz + propiconazol, cyprodinil, fenpropimorph,
flusilazol).
BBCH 39 - 59
Rynchosporioza, Rdza brunatna, Rdza czarna. Przykładowe substancje czynne: (tebukonazol, epoksykonazol,
flusilazol, metkonazol)
Łan produkcyjny należy monitorować w ciągu całej wegetacji. W przypadku wcześniejszych porażeń fungicydy stosować objawowo. Nie wykonywać zabiegów w czasie
kwitnienia żyta.
Termin jesienny
BBCH 11 - 12
Stosować zgodnie z instrukcją producenta. Przykładowe
zalecane substancje czynne (pendimetalina + izoproturon,
diflufenikan + izoproturon, chlorosulfuron)
Termin wiosenny
Nie zalecamy stosowania preparatów z grupy fenoksykwasów (2-4 D, MCPA, mekoprop-p, dichloroprop-p)
oraz IPU. Dikambę stosować maksymalnie do końca
krzewienia.
Jesień, wiosna
Przy wczesnych siewach, jesienią monitorować łan w kierunku szkodników np.: ploniarka, mszyce, rolnice. Wiosną:
mszyce, wciornastek, skrzypionka. Zabieg wykonać zalecanym preparatem. Nie wykonywać zabiegów w czasie
kwitnienia żyta!
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt z naszym przedstawicielem lub doradcą. Wszystkie
ww. zabiegi należy wykonywać zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej. Powyższe zalecenia nie zwalniają
od zapoznania się z etykietą stosowanego środka.
* liczone od dnia wysiewu roślin
Proszę zapoznać się z naszymi uwagami na stronie 50.
Fazy rozwojowe zbóż
według skali BBCH
Jeśli chcesz osiągnąć plon wyższy niż referencyjny
w Polsce, koniecznie stosuj się do poniższych zasad
1. Siej żyto wcześnie w odpowiednio przygotowaną glebę!
Żyto hybrydowe, aby zaprogramowało odpowiednio wysoki plon musi być wysiane
wcześnie w odleżaną glebę. Najwcześniejszy termin siewu żyta przypada na teren północno-wschodniej Polski (5 września), natomiast najpóźniejszy na terenach zachodnich (15
września). Termin siewu należy dobrać tak, aby rośliny w okresie jesiennym osiągnęły minimum fazę pełni krzewienia (BBCH 25), dzięki czemu okres w którym różnicuje się kłos w roślinie będzie dłuższy co z kolei przełoży się na większą ilość ziaren w kłosie. Przy wysiewie
180 szt. kiełkujących ziaren na m2, rośliny powinny mieć do dyspozycji ok. 55 dni wegetacji
jesiennej (licząc od dnia siewu). Jest to spowodowane tym, iż żyto krzewi się głównie jesienią
i niemal w każdym przypadku konsekwencją późnego terminu siewu jest obniżenie poziomu
plonowania (rysunek nr 15). Późny termin siewu można tylko w pewnym zakresie zniwelować
poprzez zwiększanie normy wysiewu. W przypadku bardzo późnego terminu siewu żyta
hybrydowego zasadne jest wzięcie pod uwagę zamiany rośliny uprawnej np. na pszenżyto
lub pszenicę, które również krzewią się wiosną i z pewnością zareagują mniejszą zniżką
plonu.
Rysunek 19. Źródło: KWS LOCHOW GmbH, 2002.
Optymalne terminy siewu wg IUNiG dla poszczególnych rejonów w Polsce ilustruje rysunek 16. Przy rzadkich, wczesnych siewach żyta mieszańcowego, optymalne terminy siewu
żyta, sugerowane przez IUNiG powinno się przyśpieszyć minimum o 5 dni.
Wczesny siew jest szczególnie ważny na glebach lekkich w celu wytworzenia odpowiedniej
masy korzeni przybyszowych (fotografia poniżej), co pozwoli w przyszłości roślinom lepiej tolerować stresy związane z niedoborami wody.
W przypadku pytań odnośnie terminu siewu lub gęstości siewu, prosimy o kontakt z naszymi przedstawicielami.
Zdjęcie wykonane 22.10.2009 - roślina z lewej strony data siewu
30.09.2009, roślina z prawej data siewu 15.09.2009. Obie rośliny
pochodzą z jednego pola. Widać duże różnice rozwojowe między
roślinami, które na pewno będą miały wpływ na poziom plonowania.
Żyto Visello, siew 16.09.08, gleba klasy
IV b okolice Wschowy,
data wykonania zdjęcia 17.11.08.
Rysunek 20. Źródło: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
2. Głębokość siewu – „Żyto musi widzieć niebo”!
Zbyt głęboki siew - to jeden z najczęstszych błędów popełnianych w agrotechnice żyta
(patrz zdjęcie poniżej). Nasiona powinny być umieszczone na głębokości 2 cm - nie głębiej.
Tylko w przypadku gorszych warunków wilgotnościowych dopuszcza się siew na głębokość
3 cm. Głębsze siewy zawsze opóźniają wschody, osłabiają rośliny, ograniczają krzewienie,
skracają czas wegetacji jesiennej. Konsekwencja tego błędu jest tylko jedna - obniżenie poziomu plonowania. Należy pamiętać również o tym, że żyto hybrydowe sieje się rzadko i dlatego
wysiew nasion powinien być wykonany z największą precyzją.
Błędy popełnione w trakcie siewu są nie do naprawienia - chyba, że ktoś chciałby dokonać
„przesiewu” a ten zabieg jest bardzo kosztowny i raczej nieopłacalny. W trakcie wykonywana
siewu należy cyklicznie sprawdzać zadaną głębokość pracy maszynie, pamiętając o tym, iż ilość
nasion w skrzyni nasiennej w trakcie siewu cały czas maleje, co pośrednio może wpływać na
zmianę głębokości pracy siewnika. Powyższa sytuacja uzależniona jest od typu posiadanego
siewnika.
Międzywężle
korzeniowe
Zdjęcie wykonane 22.10.2009. Termin siewu 15.09.2009. Wszystkie rośliny pochodzą z jednej lokalizacji. Roślina z lewej strony siana na głębokość 2 cm rośliny z prawej strony siew
wykonany na głębokość 5 cm. Mała masa korzeniowa, osłabiony rozwój, wytworzone bardzo
długie międzywęźle korzeniowe.
3. Chwasty w życie zwalczymy jesienią!
Zabieg herbicydowy najkorzystniej wykonać jesienią w fazie BBCH 11/12 (chyba, że
etykieta preparatu sugeruje inny termin lub kondycja roślin nie pozwala na wykonanie
zabiegu). W przypadku wczesnych i rzadkich siewów żyta jest to nawet konieczne. Jesienna walka z chwastami jest zawsze łatwiejsza, skuteczniejsza i mniej szkodliwa dla rośliny
uprawnej. Jest to również bardziej ekonomiczne rozwiązanie, niż przeniesienie całej strategii herbicydowej na wiosnę. Oczywiście zdarza się, że trzeba wiosną wykonać zabieg
korekcyjny, ale są to zazwyczaj tanie zabiegi, skierowane tylko w określoną, wąską grupę
chwastów.
Bardzo dobrymi herbicydami, zwalczającymi szerokie spektrum chwastów, do stosowania w terminie jesiennym, są preparaty zawierające w swym składzie następujące substancje
czynne: pendimetalina + izoproturon; diflufenikan + izoproturon; diflufenikan + mezosulfuron
+ jodosulfuron. Wszystkie ww. mieszaniny substancji czynnych odznaczają się wysoką efektywnością w zwalczaniu chwastów, ze względu na wielokierunkowy, wzajemnie uzupełniający się sposób oddziaływania na chwasty (doglebowo i nalistnie). Stosując jeden z wyżej
zaproponowanych wariantów, można już w okresie jesiennym skutecznie wyeliminować
z łanu niepożądane rośliny (chwasty), które konkurują z rośliną uprawną o wodę, światło
i składniki pokarmowe.
Preparaty zawierające w swym składzie diflufenikan korzystniej jest zastosować na plantacjach żyta z wczesnym terminem siewu. Na plantacjach pochodzących z późniejszych siewów, dawki > 50 - 60 g dff na hektar (etykiety wszystkich środków zalecają minimum 125 g / ha,
więc dwukrotnie więcej), mogą powodować przyhamowanie wzrostu roślin oraz przyczyniać
się do powstania przebarwień na liściach, jeżeli po wykonaniu zabiegu, temperatura powietrza
przez kilka kolejnych dni wegetacji obniży się do poziomu poniżej 0oC. Zahamowanie wzrostu
w roślinach z późnego siewu jest bardzo istotnym czynnikiem w uprawie żyta, ponieważ to
zjawisko, przy niekorzystnym układzie temperatur w okresie wegetacji jesiennej, może nie
dopuścić do osiągnięcia przez żyto fazy pełni krzewienia przed spoczynkiem zimowym, co
pośrednio będzie miało wpływ na zbierany w przyszłości plon. Oczywiście, gdy temperatura
wzrośnie do poziomu około 10oC, rośliny rozłożą toksyny i wcześniej obserwowane niekorzystne objawy ustąpią. W celu rozszerzenia skuteczności działania na samosiewy rzepaku, chabra
i tasznik, mieszaninę diflufenikanu z izoproturonem możemy wzbogacić o chlorosulfuron. Herbicydy posiadające w swoim składzie pendimetalinę i izoproturon są mniej agresywne dla zbóż
w niższych temperaturach. Strategię herbicydową opartą o te dwie substancje czynne, można
polecić do stosowania na plantacjach sianych zarówno w optymalnym jak i późniejszym terminie agrotechnicznym, choć z wiosną możemy mieć problemy z chabrem, przytulią, rdestem
oraz samosiewami rzepaku, co oczywiście możemy wyeliminować wiosennymi zabiegami
korekcyjnymi.
Najczęstszymi przyczynami obniżającymi skuteczności działania herbicydów jesiennych
jest: zbyt mała wilgotność gleby w trakcie wykonywania zabiegu, niedokładne pokrycie gleby
cieczą roboczą („dziury” w filmie herbicydowym powstające w wyniku występowania dużych
agregatów glebowych i resztek pożniwnych na polu, zbyt mała ilość cieczy roboczej (poniżej
200 l/ha), błędnie dobrane dysze do oprysku, za niska dawka zastosowanej substancji czynnej), zbyt późny termin wykonania zabiegu (przerośnięte chwasty), silne opady deszczu powodujące wymywanie substancji czynnej w głębsze warstwy gleby. W przypadku niezadowalającej skuteczności jesiennych oprysków herbicydowych będziemy zmuszeni do wykonania
zabiegu korekcyjnego w terminie wiosennym. Jest to i tak o wiele lepsza perspektywa niż
rozpoczęcia walki z chwastami dopiero na wiosnę, ponieważ większość chwastów na pewno
będzie wyraźnie osłabiona po wykonaniu zabiegów herbicydowych w terminie jesiennym i będzie można je łatwo zwalczyć zabiegami wiosennymi. Dużo trudniej walczy się z przerośniętymi chwastami, występującymi na plantacjach bez jesiennej ochrony herbicydowej. Oczywiście
w pewnym zakresie można również je wyeliminować, ale tak agresywne zabiegi mogą przyczynić się do obniżenia plonu żyta.
Żyto hybrydowe siane w optymalnym lub wczesnym terminie, wiosną bardzo szybko
przechodzi z fazy krzewienia do strzelenia w źdźbło (stadium „pierwszego kolanka”). W tak
bardzo zawansowanym stadium rozwoju mamy do dyspozycji niezbyt szeroką paletę herbicydów do walki z chwastami dwuliściennymi, ponieważ większość preparatów możemy
stosować tylko do końca fazy krzewienia. W przypadku konieczności wykonywania takich
zabiegów w terminie wiosennym należy stosować najniższe zalecane dawki przez producenta środka. Nie zalecamy preparatów z grupy fenoksykwasów (2,4 - D, MCPA, mekoprop-p, dichloroprop-p) oraz IPU (chwasty jednoliścienne) do stosowania w terminie wiosennym. Szczególne środki ostrożności należy również zachować przy stosowaniu
preparatów zawierających w swym składzie dikambę, która dość często towarzyszy wyżej
wymienionym substancjom. Dikamba posiada rejestrację do końca fazy krzewienia żyta
i w przypadku przekroczenia tej fazy rozwojowej, można doprowadzić do uszkodzenia
roślin. Powyższe uszkodzenia mogą być dodatkowo spotęgowane, jeżeli po wykonaniu
zabiegu wystąpi silne obniżenie temperatury powietrza (poniżej zera). Z pewnością lepszym rozwiązaniem będą środki należące do grupy sulfonylomoczników, choć i tu czyhają
pewne niebezpieczeństwa. Ograniczeniem dla tej grupy środków jest niska temperatura.
Czynnik ten w tym przypadku działa dwukierunkowo. Z jednej strony obniża skuteczność
działania na chwasty, z drugiej strony staje się niebezpieczny dla rośliny chronionej, ponieważ ta, w niskich temperaturach nie jest w stanie rozłożyć substancji czynnej i w skrajnych
przypadkach może to doprowadzić do uszkodzenia żyta. Sprawdzonymi substancjami
czynnymi do walki z chwastami w terminie wiosennym są: tifensulfuron, tribenuron, amidosulfuron, jodosulfuron + mezosulfuron + mefenpyr, jodosulfuron + mefenpnyr. Oczywiście
dobór preparatu lub preparatów herbicydowych oraz ich dawki na ha należy zawsze
dostosować do spektrum chwastów występujących w uprawie oraz do warunków atmosferycznych panujących w trakcie i po wykonaniu zabiegu.
4. Regulatory wzrostu (retardanty): Żyto musi stać do zbioru!
W intensywnych technologiach prowadzenia łanu żyta, musimy skorzystać z dobrodziejstwa środków, które przeciwdziałają wyleganiu roślin. Aktualnie w Polsce mamy zarejestrowane 3 substancje czynne przeciwdziałające temu zjawisku: etefon, trineksapak etylowy oraz
chloromekwat - popularnie zwany „CCC” (w Polsce dostępny pod różnymi nazwami handlowymi). W Niemczech zarejestrowana jest jeszcze jedna substancja czynna - Prohexadion-Calcium + Mepiquatchlorid - w Polsce niedostępna.
Regulatory wzrostu należy stosować rozważnie, ponieważ przy zastosowaniu nieodpowiednich dawek (zarówno za niskich jak i za wysokich) mogą przyczynić się do obniżenia
plonu. Z powodu braku w literaturze polskiej tak obszernych informacji o substancjach czynnych zapobiegających wyleganiu żyta, poniżej prezentujemy dane pochodzące z rynku niemieckiego. Dwie poniższe tabele z pewnością pomogą dobrać odpowiedni preparat do konkretnej fazy rozwojowej roślin i zastanych warunków atmosferycznych. Tabela nr 7 przedstawia
wszystkie zarejestrowane preparaty w życie (rynek niemiecki), natomiast tabela nr 8 wskazuje
ich efektywne działanie na rośliny, które jest uzależnione od terminu aplikacji.
Tabela 7. Zarejestrowane regulatory wzrostu w życie ozimym w Niemczech (stan, marzec 2007).
Substancja
czynna
Nazwa
handlowa
Max. dawka
Ilość
l, g/ha
zabiegów
21
Chloromekwat
Tineksapak
etylowy
CCC 720
Cycocel 720
2,0
1
Moddus
0,3
1
0,6
1
Zaw. sub.
czynn. g /l
BBCH
29
30
31
32
37
39
49
720
250
Mepiquat-chl.
ProhexadionCalcium
Medax Top
1,5
1
300+50
Etefon
Camposan
Extra
1,1
1
660
Źródło: Roggen Getreide mit Zukunft! za N.U. AGRAR 2007
Tabela 8. Terminy stosowania regulatorów wzrostu.
Moddus
Hamowanie wytwarzania hormonów wzrostu
Medax Top
• Aplikacja przed wzrostem wydłużeniowym (rozpoczęciem fazy strzelania w źdźbło czyli BBCH 30)
CCC
• CCC silnie „skraca” rośliny przed uwolnieniem pierwszego kolanka
• Powtórne skrócenie możliwe w momencie ukazania się 3 kolanka
• Moddus i Medax Top działają jeszcze w czasie strzelania w źdźbło ponieważ ingerują
w syntezę giberelin w późniejszym czasie
• CCC + Modus i Medax Top, zastosowane w późniejszych fazach strzelania w źdźbło nie mają
żadnego wpływu na skrócenie dolnych międzywęźli
Camposan
Hamuje aktywność hormonów wzrostu
• Najsilniejszy efekt w czasie intensywnego wzrostu wydłużeniowego
• Skraca środkowe i górne międzywęźla
• Ostrożnie z wysokim dawkami w czasie wysokiej temp. od BBCH 37
Źródło: Roggen Getreide mit Zukunft! za HUMBOLD-UNIVERSITET
W życie strategicznie najważniejszy jest pierwszy zabieg regulujący wzrost. Ma on bardzo
duże znaczenie, ponieważ przygotowuje nam solidny „fundament” do utrzymywania rośliny
w pionie. W dobrze rozwiniętych łanach (> 800 szt. pędów na m2) powinien on być wykonany
w fazie końca krzewienia (BBCH 30) lub pierwszego kolanka (BBCH 31).
W przypadku stosowania samego CCC, zabieg należy wykonać przed uwolnieniem
pierwszego kolanka. W dalszych fazach rozwojowych CCC działa już stanowczo słabiej
i efektywniejsze jest zastosowanie trineksapaku etylu lub mieszaniny obu tych substancji
Tabela 9. Dopasowanie wielkości dawek stosowanych regulatorów wzrostu do warunków agrotechnicznych i atmosferycznych występujących w trakcie wykonywania zabiegu.
Optymalna temperatura działania środków: CCC 10 - 12 °C, Moddus 10 -12°C, Etefon 14 °C.
Słoneczna pogoda wzmacnia działanie CCC i Moddusa i może do pewnego stopnia kompensować niskie temperatury występujące w trakcie wykonywania zabiegu. Dodatek adiuwantów (środków wspomagających)
wzmacnia działanie CCC, Moddusa i Etefonu oraz zwiększa ich skuteczność w niskich temperaturach.
Czynniki
sustancja aktywna
CCC 720 g/l
Moddus 250g/l
Etefon 480 g/l
chlorek
chloromekwatu
Trineksapak
etylu
Etefon
Uwagi
niskie temperatury
CCC < 10°C, Moddus < 14°C,
Etefof < 18°C
słoneczna pogoda
słoneczna pogoda
wzmacnia działanie CCC
i Moddusa
wysokie temperatury
CCC > 18°C
Moddus, Etefon > 20°C
wcześniejszy termin
zastosowania
NIE
późniejszy termin
zastosowania
Etefon max. do pojawienia się
pierwszych ości
wysokie zaopatrzenie
w azot
korekta w przypadku
intensywnego dodatkowego
nawożenia organicznego
mała gęstość łanu
do fazy BBCH 30 CCC
lub CCC + Moddus
wspomagają proces krzewienia
duża gęstość łanu
nie stosować CCC
i Moddus przed BBCH 31
duże uwilgotnienie gleby
mała zdolność gleby
do magazynowania wody
ograniczyć lub mocno
zredukować dawki
regulatorów wzrostu
przy silnych stresach
spowodowanych suszą
duży udział zbóż
w płodozmianie > 65%
niebezpieczeństwo
wystąpienia kompleksu
chorób podstawy źdźbła
wczesny termin siewu
duża dostępność
hormonów wzrostu
późny termin siewu
zastosowanie CCC w fazie
BBCH 21 lub Moddusa
w fazie BBCH 30 wpływa
na wzmocnienie pędów
bocznych
- działania zostanie wzmocnione
- zmniejszyć dawkę
- zwiększyć dawkę
- średnia dawka
Źródło: Informacje zebrane przez KWS LOCHOW POLSKA
czynnych. W łanach z późnych siewów
zabieg należy nieco przyśpieszyć i wykonać go przed zakończeniem fazy
krzewienia (BBCH29/30, jeśli warunki
agrotechniczne i stan roślin na to pozwolą) w celu stabilizacji rozkrzewienia.
Oczywiście należy wtedy zastosować
zredukowane dawki stosowanej substancji czynnej. Drugi zabieg należy
wykonać w fazie BBCH 37/39. Mamy
wtedy do dyspozycji etefon lub trineksapak etylowy.
Każdorazowo podejmując decyzję
o wykonaniu zabiegu i dobierając odpowiednią dawkę preparatu musimy wziąć
pod uwagę następujące czynniki: ogólny stan roślin, gęstość łanu, warunki wilgotnościowe gleby, temperaturę powietrza, nasłonecznienie etc. Należy
pamiętać też o tym, iż susza pośrednio
również pomaga nam nieco skrócić
rośliny. Podpowiedzi, które mogą być
pomocne przy określaniu dawki regulaŹdźbło z lewej strony: zabieg wykonany w fazie
tora wzrostu zawarte są w tabeli nr 9.
BBCH 31 (700 g CCC + 0,2 l Moddus), oraz BBCH 37 (0,15
W przypadku łączenia zabiegu „skracal Moddus); źdźbło z prawej strony bez stosowania regulatorów wzrostu.
nia” wraz z ochroną fungicydową opartą
na bazie środków triazolowych, należy
zredukować ilości regulatora wzrostu o ok. 10-15 % docelowej dawki, jeżeli w mieszaninie
zbiornikowej planujemy zastosować pełne, zalecane dawki obu preparatów.
5. Fungicydy: „Panie, żyto da sobie radę” - nie traktuj żyta po macoszemu!
Uprawa żyta w wielu przypadkach traktowana jest bardzo ekstensywnie. Często w trakcie wegetacji roślin rolnicy nie wykonują żadnych oprysków preparatem fungicydowym
(grzybobójczym), twierdząc że żyto „da sobie radę”. Oczywiście żyto „da sobie radę”, również bez ochrony fungicydowej, tylko należy sobie postawić pytanie: „Jakie są moje ambicje
względem oczekiwanego plonu”? Jeśli ambicje są większe niż aktualny poziom plonu referencyjnego w Polsce (≈ 22 dt/ha), dobrze byłoby w momencie zauważenia na roślinach
pierwszych symptomów chorobowych zareagować i wykonać oprysk przeciwko rozpoznanej chorobie. W przypadku żyta nie muszą to być bardzo drogie, wyszukane preparaty, a roślina ta jak żadna inna odwdzięczy się zwyżką plonu, która na pewno przyniesie konkretny
efekt ekonomiczny.
Dzięki uprzejmości firmy N.U. AGRAR WSCHÓD działającej na terytorium Polski, przedstawiamy bardzo obszerny artykuł, dotyczący strategii fungicydowej dla żyta ozimego.
Zastosowanie fungicydów w życie ozimym
Często w momencie poruszania zagadnień związanych z ochroną żyta przed chorobami
grzybowymi szuka się związku tylko z rdzą brunatną i sporyszem. Oprócz tych dwóch chorób
lekceważona zostaje rola mączniaka, pleśni śniegowej (Microdichium nivale) oraz rhynchosporiozy zbóż. Do tego minimalizuje się często także podatność żyta na choroby podsuszkowe.
Nie zlekceważyć chorób podstawy źdźbła
Przede wszystkim w związku z miejscem żyta w płodozmianie oraz wskutek wczesnego
wysiewu żyto jest silnie narażone na porażenie przez Pseudocercosporella herpotrichoides.
W miejscach, które regularnie cierpią z powodu suszy na przełomie kwietnia i maja mogą
wystąpić znaczne szkody spowodowane tą chorobą. Główną przyczynę tego stanu rzeczy
można upatrywać we wczesnym siewie oraz we wpływie mokrej i łagodnej zimy, a także może
to zostać dodatkowo spotęgowane w czerwcu wskutek nastania okresu deszczowego.
Bardzo często zlekceważone zostają zauważalne na polu objawy porażenia pleśnią śniegową. W szczególności porażenie to ma miejsce w latach, w których przez długi czas utrzymywała się spoista pokrywa śnieżna (2008/2009). Jeśli rozwój tego grzyba nie zostanie w porę
zatrzymany, doprowadzi on do masowego zamierania roślin na polu.
Pleśń śniegowa może zostać zwalczona poprzez użycie fungicydów zawierających Prochloraz w kombinacji z Tebuconazolem lub Metconazolem.
Pierwsze infekcje powodujące łamliwość źdźbeł powinny zostać zwalczone poprzez użycie Cyprodinilu zanim rozpocznie się faza strzelania w źdźbło. Substancją aktywną, która
powoduje zwiększenie wytrzymałości łamiących się źdźbeł jest Imidazol. Innym sposobem,
choć nie tak skutecznym jak Imidazol w walce z łamliwością źdźbeł, jest zastosowanie mieszaniny dwóch substancji: Prochloraz + Carbendazim (np. 1,0 l/ha Prokarb 380 EC).
Wczesne choroby liści w życie ozimym
W porównaniu z innymi rodzajami zbóż takie choroby jak: mączniak, Rhynchosporium
a także porażenie liści M. nivale w życie mają często znaczenie tylko we wczesnych stadiach
rozwojowych (do fazy strzelania w źdźbło). W miejscach, na których występuje widoczna
susza na początku lata, choroby, które swój rozwój mają ściśle uzależniony i powiązany z wysoką wilgotnością powietrza, w sposób naturalny ulegają zanikowi. Rhynchosporium może
w wilgotnych i zimnych latach (w warunkach jakie panowały wiosną 2006 roku), przemieścić
się aż na górne liście i doprowadzić do znacznego ubytku plonu. Zwalczanie Rhynchosporium
w życie może nastąpić przy użyciu fungicydów z grupy Azoli, do tego nadają się przede
wszystkim Flusilazol (w preparacie Alert) lub też Tebuconazol (Horizon) i Metconazol (Caramba), które w kombinacji z Prochlorazem (Mirage) ogranicza także występowanie M. nivale.
Mączniak, którego występowanie jest niemal nieuniknione w polskich warunkach, powinien zostać jak najszybciej wyeliminowany z plantacji, jeśli zaobserwowano już jego symptomy
na polu. W słabej plantacji żyta mączniak powinien zostać wcześnie zwalczony, aby przede
wszystkim uniknąć straty pędów. Kiedy żyto do rozpoczęcia fazy strzelania w źdźbło wytworzy maksymalnie 600 silnych pędów/m2, mączniak musi zostać natychmiast usunięty. Łatwo
i szybko można zwalczyć mączniaka poprzez zastosowania Morpholine (Fenpropidin, Spiroxamine i Fenpropimorph). Stosując Cyproconazol, który działa hamująco na rozwój mączniaka
można przy okazji zwalczyć rdzę.
Najbardziej niebezpieczna w życie jest rdza brunatna
Bardzo niebezpieczną chorobą żyta jest rdza brunatna. Idealne warunki do powstawania
infekcji rdzą brunatną to temperatura: 15°C w nocy, natomiast w ciągu dnia temperatury powyżej 25°C. Ponadto liść powinien pozostać mokry przynajmniej przez okres 4 godzin. Do dalszego rozwoju rdzy brunatnej konieczne jest duże promieniowanie słoneczne.
W podatnych na rdze odmianach żyta grzyb może wykształcić nowe zarodniki po uzyskaniu sumy temperatur w ciągu dnia wynoszącej 90°C. Po pęknięciu skórki, które nastąpiło
w wyniku nagromadzenia zarodników grzyba (urediniospor) zostaną one szybko rozsiane
przez wiatr i deszcz. Przy przeciętnych temperaturach wynoszących ok. 20°C grzyb może już
po upływie 5 dni wykształcić nowe pokolenie zarodników. Z tego też powodu rdzę brunatną
możemy zaliczyć do najszybciej rozprzestrzeniających się grzybów.
W zależności od obszaru, gatunku i terminu wysiewu pierwsze infekcje wywołane rdzą
brunatną można zauważyć w życie już jesienią. Na glebach lekkich żyto jest bardziej narażone
na występowanie rdzy brunatnej czy też mączniaka niż na glebach ciężkich. Na dobrych glebach (klasa 3 i lepsza) infekcje rdzą brunatną pojawiają się rzadziej.
Zakres występowania mączniaka i rdzy brunatnej zależy także od kondycji żyta. Oczywistym jest, że brak miedzi oraz potasu powoduje szybsze rozprzestrzenianie się tych dwóch
chorób (szczególnie ma to miejsce na glebach lekkich).
W zależności od intensywności choroby, rdza brunatna w życie powinna zostać zwalczona
przed rozpoczęciem strzelania w źdźbło. Rozwój rdzy brunatnej zostaje zahamowany poprzez
Tebuconazol (Falkon, Horizon, Orius), Metconazol (Caramba), Epoxiconazol (Duett Ultra, Opus)
lub też Cyproconazol (Artea).
Na obszarach, na których występuje duże nasilenie rdzy brunatnej oraz w przypadku
podatnych odmian żyta zaleca się zapobiegać powstawaniu infekcji przede wszystkim na górnych, nowo wykształconych liściach stosując Azoxystrobinę, Pyraclostrobinę czy też Fluoxastrobinę (w ilości 50% dawki maksymalnej). Strobiluryna, w zależności od wielkości zastosowanej dawki, ochrania kolejne 1 do 2 liście tkwiące jeszcze w pochwie liściowej.
Wysokie wymagania rdzy brunatnej dotyczące temperatur w ciągu dnia i nocy powodują,
że należy liczyć się z jej szybkim rozprzestrzenianiem się na wielu obszarach dopiero na
początku lub w połowie maja (jeśli oczywiście zostanie przekroczona temperatura graniczna
20°C). Intensywność promieniowania słonecznego osiąga dopiero w maju wystarczającą siłę,
której potrzebuje grzyb, aby się masowo rozprzestrzenić.
Aż do uzyskania dojrzałości woskowej ziarna, rdza nie powinna przenieść się na górne
3 liście oraz na źdźbło. W zależności od stopnia infekcji oraz pogody konieczne jest dwukrotne zwalczanie rdzy brunatnej w EC 32/37 oraz na krótko przed kwitnieniem w EC 59 (albo
też jednorazowe działanie w EC 39/59).
Wielkość dawki środka w celu zwalczenia rdzy brunatnej:
• Rdza - leczniczo - od momentu pojawienia się pierwszych symptomów rdzy brunatnej
75 g Tebuconazol (Horizon)
125 g Flusilazol
(Alert)
45 g Epoxiconazol (Tango Star, Juwel TT)
40 g Cyproconazol (Alto)
40 g Metconazol (Caramba)
90 g Fluqinconazol (Vista)
Tabela 10. Skuteczność preparatów fungicydowych w życie (wyciąg).
Nazwa
handlowa
Formulacja
Substancje
aktywne
Środek
formulacja
Alert
SC
Flusilazol
Carbendazim
Amistar
SC
Azoxystrobin
Artea
EC
Bumper
EC
Bumper Super
EC
Caramba
SL
Propiconazol
Cyproconazol
Propiconazol
Prochloraz
Propiconazol
Metconazol
Łamliwość
źdźbła
Mączniak
leczn.
prew.
leczn.
R+
(+)R
(+)
-
+(+)
Pleśń
śniegowa
Rdza
prew.
leczn.
prew.
leczn.
-
+++
++
+++
+
-
-
+(+)
(+)
-
+++
-
+
(+)++
++
++
++
+
+
R
-
Rhynchosporium
+(+)
prew.
leczn.
prew.
-
-
(+)
+
(+)++
+
+
+
-
-
R+
++
-
(+)
(+)++
++
+
+
++
++
-
-
(+)
+
++
++
+++
++
++
+
++
++
+(+)
+++
(+)+
+(+)
++
+(+)
-
-
-
++
+
(+)
(+)
+
(+)
-
-
-
(+)
++
++
+++
++
(+)
(+)
++
+(+)
++
+
+++
++
++
+
++
+++
+++
++
+
++
Metrafenone
Capalo
Epoxiconazol
Fenpropimorph
Corbel
EC
Fenpropimorph
-
Epoxiconazol
Duett Ultra
R
Tiofanate-metyl
Tebuconazol
Falcon
EW
Spiroxamine
-
-
++
+
Triadimenol
Fandango
EC
Fluoxastrobin
Prothiconazol
R
Flamenco
SC
Fluquinconazol
-
-
(+)
++
+
(+)
++
++
-
-
Horizon / Orius
EW
Tebuconazol
-
-
(+)
+
+
+
+++
++
(+)
(+)
Impuls
EC
Spiroxamine
-
-
++
+
(+)
(+)
+
(+)
(+)
-
(+)
(+)
R
++
++
+++
+++
+
+
R++
+
-
(+)
+
++
-
-
++
++
Kresoxim-m.
Juwel TT
SE
Epoxiconazol
Fenpropimorph
Mirage 450
EC
Opera
SE
Proline
EC
Prosaro
EC
Soprano/ Opus
SC
Stratego
EC
Talius
EC
Tango Star
SE
Tilt Plus
EC
Prochloraz
Pyraclostrobin
Epoxiconazol
Prothioconazol
Tebuconazol
Prothioconazol
Epoxiconazol
-
-
++
++
++
+++
++
++
-
+
++
++
+
+
++
++
++
++
(+)
+
++
++
++
++
++
++
-
-
-
Trifloxystrobin
R
Propiconazol
Fenpropimorph
Propiconazol
Fenpropidin
Twist
SC
Trifloxystrobin
Unix
WG
Cyprodinil
Vista
SE
Zamir
EC
Fluoxastrobin
Prothioconazol
Prochloraz
Tebuconazol
+
R
Proquinazid
Epoxiconazol
R
+
(+)+
+(+)
++
+++
(+)
(+)
(+)++
++
+
++
-
-
(+)
+++
-
-
-
-
(+)
+
++
+
(+)++
++
-
(+)
-
-
++
+
(+)++
+(+)
+
+
+
-
(+)
++
-
++(+)
-
-
(+)
+(+)
-
-
-
-
++
+++
+
++
++
++
(+)+
++
++
+
++
++
-
-
+++
++
++
+
++
++
+++ bardzo dobre działanie
(+) konieczny partner
++ dobre działanie
- brak działania
leczn. - działanie lecznicze
prew. - działanie prewencyjne
R
(+)
++
R
-
(+)
+ częściowe działanie
R = odporność
Środek, np.
Horizon
Falcon
Tango Star
Juwel TT
Alert
Caramba
Wielkość dawki
0,3 - 0,5
0,6 - 1,0
0,5 - 0,7
0,35 - 0,5
0,5 - 0,75
0,6 - 0,75
Dodatkowe działanie
S. nodorum, (Fusarium ssp.), S. tritici
Mehltau, Fusarium ssp. S. tritici, S. nodorum
S. tritici, S. nodorum, Rhynchosporium
S. tritici, S. nodorum, Rhynchosporium
Rhynchosporium
Fusarium ssp., S. tritici
• Rdza - ochraniająco - działanie zapobiegawcze
Działanie ochraniające nowe przyrosty żyta
Azoxystrobin (Amistar)
75 - 125 g
(3 - 6 tygodni)
Fluoxastrobin (Fandango)
80 - 125 g
(3 - 6 tygodni)
Pyraclostrobin (Opera)
100 - 150 g
(3 - 6 tygodni)
Działanie ochraniające tylko zainfekowane liście (Azole, których działanie utrzymuje
się dłużej niż 8 dni)
60 g Fluquinconazol
45 g Metconazol
60 g Epoxiconazol
100 g Tebuconazol
Środek, np.
Amistar
Fandango
Opera
Vista
Tango Star
Caramba
Wielkość dawki
0,3 - 0,5
0,8 - 1,2
0,6 - 1,0
1,2 - 1,5
0,6 - 0,8
0,75 - 1,0
Dodatkowe działanie
M. nivale
Rhynchosporium, Ramularia, M. nivale
Ramularia, (Rhynchosporium)
Rhynchosporium, Ramularia, M. nivale
Rhynchosporium
Fusarium ssp., (Rhynchosporium)
W przypadku gdy zaobserwowano pojawienie się pierwszych zarodników rdzy brunatnej
(urediniospor) już w EC 32/37, powinna zostać ona zwalczona w EC 37/39. Dodatkowo należy
zastosować silny, leczniczy środek (np. Caramba) w kombinacji ze środkiem działającym
ochraniająco (np. Amistar, Flamenco), aby zapobiec w ten sposób rozprzestrzenianiu się rdzy
na górne liście aż do fazy kwitnienia.
Po wystąpieniu objawów w EC 32/37 należy możliwie długo opóźnić zastosowanie ostatniego zabiegu fungicydowego po okresie kłoszenia się, ale musi to nastąpić zanim odbędzie
się pierwsze pylenie, ponieważ oprysk może uszkodzić pyłek lub też spowodować jego sklejenie się. Pylenia w przypadku wcześnie wysianej plantacji należy oczekiwać najwcześniej
od 18.05, natomiast we wschodniej i północnej Polsce od 25.05.
Oprócz zwalczania istniejących infekcji, górne liście oraz źdźbło powinny być ochraniane
aż do fazy dojrzałości woskowej ziarna. W celu długotrwałej ochrony zaleca się zastosowanie
Strobiluryn. Strobiluryna na suchych rejonach powinna zostać zastosowana w niewielkiej ilości, ponieważ wywołuje ona efekt „zielenienia się”, który powoduje między innymi późniejsze
dojrzewanie słomy, co pociąga za sobą również opóźnione przemieszczanie się asymilatów
z liści do ziarna. Jako alternatywę można na tych obszarach zastosować Epoxiconazol (Tango
Star, Soprano, Opus) oraz Fluquinconazol (Vista). Obydwa azole mają mniejszą rozpuszczalność w wodzie niż Tebuconazol czy też Cyproconazol i dlatego wykazują długotrwałe działanie szczególnie na zainfekowane już liście.
Sporysz (Claviceps purpurea) atakuje na początku tylko pojedyncze, nie zapylone rośliny.
Wydzielają one tzw. „rosę miodową“ zawierajacą zarodniki grzyba. Jeśli kłosy nie posiadające
jeszcze zapylonych kwiatów będą miały z nimi styczność, zostaną zainfekowane. Rozprzestrzenianie się ich na plantacji następuje zazwyczaj poprzez kontakt źdźbeł między sobą,
które spowodowane jest np. przez owady, które poruszają się w otwartych kwiatach i przenoszą zarodniki. Nie należy jednak przede wszystkim lekceważyć przenoszenia zarodników
przez mszyce. W wyniku tego należy zastosować na mszyce oraz inne owady środki owadobójcze w kombinacji ze środkami chroniącymi kłos.
6. Nawożenie azotowe: Żyto pierwsze w kolejce po azot na wiosnę!
Żyto ozime do wytworzenia 1 dt ziarna wraz z słomą potrzebuje około 2 kg N. Oczekując
plonu na poziomie 70 - 80 dt, powinniśmy zapewnić roślinie do dyspozycji około 140 - 160 kg
N, oczywiście pomniejszając tę ilość o azot mineralny, który roślina ma dostępny z zapasów
glebowych. Jego zawartość jest dość trudna do oszacowania i wymaga od rolnika dość sporej wiedzy na temat własnego pola.
Zawartość azotu mineralnego jest zależna między innymi od: pH gleby, struktury gleby,
przebiegu pogody (temperatura, opady), przedplonu i może zawierać się w przedziale od 20
do ponad 100 kg N/ha. Aby dokładnie określić zawartość azotu mineralnego znajdującego się
w glebie w okresie wiosennym, należy pobrać próby i wykonać test Nmin w Stacji ChemicznoRolniczej. Wiedza na temat dostępności azotu mineralnego w glebie pozwala bardziej precyzyjnie oszacować i rozplanować nawożenie tym składnikiem w trakcie wegetacji roślin.
Pierwsza dawka N powinna być zastosowana tuż przed, lub wraz z ruszeniem wegetacji
wiosennej. Termin wykonania tego zabiegu jest bardzo istotny, ponieważ żyto spośród wszystkich ozimin, wznawia najszybciej wegetację, już przy 2-3°C. W praktyce termin ten jest często
opóźniany z prozaicznej przyczyny. W pierwszej kolejności w gospodarstwach jest zasilana
azotem pszenica lub jęczmień. Co jest oczywiście błędną strategią, ponieważ oba te gatunki
wymagają wyższej temperatury do wznowienia wegetacji tj. 3-5°C i mogą być nieco później
zasilone azotem. Żyto w tym czasie już rośnie i jeżeli zostanie zasilone późno, jako ostatnia
uprawa w gospodarstwie istnieje bardzo duże ryzyko przegłodzenia łanu, czego konsekwencją są oczywiście straty w plonie.
W pierwszej dawce powinniśmy zaaplikować ok. 50-70 kg N. Dawkę należy uzależnić od
stanu plantacji. Na mocno rozkrzewionych i gęstych plantacjach powinniśmy dawkę ograniczyć do około 40-50 kg N/ha, aby nie prowokować roślin do wytworzenia dodatkowych, płonnych źdźbeł. W przypadku plantacji z późnych siewów z rozkrzewieniem na poziomie 2-1 pędu
/ roślinę dawka powinna wynosić około 80 kg N/ha.
Drugą dawkę N aplikujemy na przełomie pierwszego, drugiego kolanka (BBCH 31/32).
Ma ona za zadanie ustabilizować liczbę źdźbeł na m2 i ograniczyć redukcje kwiatków i kłosków
w kłosie. Bardzo pomocna w tym okresie jest obserwacja okna nawozowego. Jest to mała
część pola nienawożona N, na której będzie można wcześniej obserwować symptomy braku
azotu na roślinach, niż w pozostałej części pola. W przypadku spostrzeżenia na starszych liściach lub słabszych pędach, pierwszych objawów głodu azotowego (zmiana barwy na jasnozieloną), należy podjąć decyzję o zastosowaniu drugiej dawki N. Intensywność objawów
powinna przesądzić o wielkości dawki, która z reguły zawiera się w przedziale 50-60 kg N/ha
(im silniejsze objawy tym dawka większa). Zmniejszenie lub przesunięcie zabiegu w czasie
wywoła redukcję słabszych źdźbeł, przyśpieszenie i zwiększenie ilości nawozu wywoła efekt
odwrotny. W tę dawkę możemy wkalkulować część azotu, który roślina otrzyma z mineralizacji.
Na glebach bardzo słabych i terenach z częstymi okresami suszy można drugą dawkę przyśpieszyć i zaaplikować całość w formie amidowej (Mocznik).
Trzecią ostatnią dawkę w wysokości ok. 40 kg N, aplikujemy przed rozpoczęciem kłoszenia w fazie BBCH 49. Decyzję o wielkości tej dawki musimy podjąć na podstawie wizualnej oceny zapowiadającego się poziomu plonowania plantacji i przewidywanego przebiegu
pogody.
7. Nawożenie podstawowe i mikroelementy
O ważności nawożenia podstawowego chyba nikogo nie trzeba przekonywać. Zgodnie
z ponadczasowym prawem minimum Liebiga: „Wysokość plonów określa ten składnik
pokarmowy, który występuję w glebie w ilości najniższej w stosunku do potrzeb
rośliny”. Żyto, tak jak każda inna roślina, podlega temu samemu prawu i do optymalnego
rozwoju oraz wydania wysokiego plonu musi mieć do dyspozycji określoną ilość poszczególnych składników pokarmowych. Krótko mówiąc – „natury się nie da oszukać”.
W agrotechnice żyta nader często zdarzają się sytuacje, kiedy ta roślina trafia na gleby
bardzo ubogie w fosfor i potas. Nawożenie magnezem oraz siarką jest też często zaniedbywane, gdyż z reguły są aplikowane w formie „oprysku” lub wcale, a powinny być podawane
również w formie stałej w odpowiednich ilościach. Dokładając jeszcze do tego nieodpowiednią
wartość pH gleby, sytuacja dla rośliny uprawnej staje się dość skomplikowana.
Brak nawożenia fosforem i potasem przez 2 lata na glebach lżejszych (a na takich przecież
najczęściej uprawia się żyto), znacznie obniża efektywność nawożenia azotem. Rośliny zaopatrywane tylko w azot nie mają możliwości wydania wysokiego plonu, ponieważ ich potencjał
plonotwórczy jest determinowany przez brak odpowiednich ilości pozostałych składników
pokarmowych. Często w takich wypadkach winą za niski plon obarcza się odmianę, natomiast
faktyczną przyczyną problemu są niedobory pokarmowe.
Najlepszym rozwiązaniem w takich przypadkach jest zdecydowanie się na pobranie prób
glebowych (zgodnie z metodyką) i wykonanie podstawowej analizy chemicznej, która przedstawi nam zasobność w P, K, Mg oraz wartość odczynu pH (koszt ok. 9 PLN). Po zapoznaniu
się z wynikami analizy, należy odpowiedzieć na pytanie: Jakie są braki w glebie i ile, którego,
bądź których pierwiastków powinno się dostarczyć roślinie, aby mogła dobrze się rozwijać
i przygotować do wydania wysokiego plonu. Przy niskich zasobnościach danego składnika
powinniśmy stosować wyższe dawki niż to wynika z zapotrzebowania żyta. Przy ustalaniu
nawożenia dla żyta w zmianowaniu, pomocna może być tabela nr 11, która przedstawia, jakie
ilości składników pokarmowych mogą być pobrane oraz jakie ilości są „wywożone” z pola
wraz z plonem. Oczywiście należy wziąć pod uwagę zagospodarowanie resztek pożniwnych,
wymywanie, pH etc.
Tabela 11. Średnie pobranie składników pokarmowych (ziarno + słoma) przez żyto.
N
P2O5
K 2O
MgO
CaO
S
B
Cu
Zn
Mn
kg/ha
kg/ha
kg/ha
kg/ha
kg/ha
kg/ha
g/ha
g/ha
g/ha
g/ha
40 dt/ha
110
40
75
15
15
10
40
30
120
350
60 dt/ha
150
60
115
22
22
15
45
40
150
400
80 dt/ha
200
80
150
30
30
20
50
50
200
600
1,8
0,6
0,5
0,25
0,1
0,2
-
-
-
-
Korekta +/na każdą
1 dt ziarna
Roggen – Getreide mit Zukunft! za SLOTTA, 1992
Mikro i makroelementy można zaaplikować wraz z pierwszym wiosennym zabiegiem
pestycydowym, jeżeli pozwala na to etykieta stosowanego preparatu. Gleba w tym czasie nie
jest jeszcze dostatecznie ogrzana i rośliny często mają problemy z pobieraniem składników
z roztworu glebowego. Na rynku dostępne są również mikroelementowe nawozy dolistne
w formie chelatowej, które warto stosować w krytycznych fazach rozwojowych zbóż lub sytuacjach kiedy pobieranie z gleby substancji pokarmowych jest upośledzone np. susza, nieodpowiednie pH gleby, zła struktura gleby. Wykonując taki zabieg z pewnością zniwelujemy bezobjawowe niedobory składników pokarmowych i uratujemy tanim kosztem sporą część
plonu.
W celu zapobiegnięcia niedoborom magnezu dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie
siarczanu magnezu w formie oprysku. Na rynku dostępny jest siarczan magnezu w dwóch
formach jednowodny z zawartością 26% MgO oraz siedmiowodny o zawartości 16% MgO. Ich
maksymalne stężenia jakie możemy zastosować to: 5 kg siedmiowodnego lub 3 kg jednowodnego na każde 100 litrów cieczy opryskowej. Aby zabieg był w pełni skuteczny temperatura
w trakcie wykonywania zabiegu powinna oscylować w okolicach 15oC, ponieważ ciecz robocza powinna długo przebywać na powierzchni roślin. Silna operacja promieni słonecznych po
zabiegu nie jest wskazana ze względu na szybkie odparowanie cieczy i możliwość poparzenia
roślin.
8. Insektycydy
Pierwszy zabieg insektycydowy wykonujemy na jesieni i możemy go połączyć wraz
z zabiegiem herbicydowym. W tym okresie skierowany on jest przeciw mszycom i ploniarce, która dość często atakuje wczesne zasiewy żyta. Wiosną należy zwrócić szczególną uwagę na wciornastka (przed wykłoszeniem), mszyce i skrzypionki. Nie można
również bagatelizować pojawienia się innych szkodników. Zabiegi wykonać zalecanymi
preparatami.
Larwa
w środku
źdźbła
Roślina uszkodzona przez ploniarkę (z lewej strony uszkodzone źdźbło, z prawej strony larwa w środku źdźbła).
9. Serwis
Żyto hybrydowe w jednostkach siewnych: dopasowujemy nasz produkt do Państwa
oczekiwań. Wszystkie odmiany żyta hybrydowego KWS LOCHOW POLSKA są oferowane w jednostkach siewnych. Jedna jednostka siewna, niezależnie od numeru partii materiału siewnego, zawsze zawiera jeden milion kiełkujących ziaren.
Tańszy materiał siewny:
Cena obsiania jednego hektara nie będzie już uzależniona od zdolności kiełkowania i masy
1000 ziaren. Producent będzie płacił tylko za żywe nasiona i będzie mógł dokładnie obliczyć
swoje zapotrzebowanie na materiał siewny.
Przeliczanie:
W celu ułatwienia obliczeń przygotowaliśmy dla Państwa kalkulatory do szybkiego i precyzyjnego obliczania ilości wysiewu. Nasz przedstawiciel regionalny chętnie go Państwu dostarczy.
Wielkość opakowań:
Żyto hybrydowe dostępne będzie w dwóch rodzajach opakowań:
S-Bag
1 milion kiełkujących
ziaren (≈ 40 kg)
M-Bag
15 milionów kiełkujących
ziaren (≈ 600 kg)
Od jesieni 2009 roku wraz z firmą Väderstad wystartowaliśmy z nową inicjatywą polegającą na przeprowadzeniu w 5 różnych gospodarstwach na terenie całego kraju zasiewów żyta
hybrydowego - z wykorzystaniem technologii uprawy gleby i siewu firmy Väderstad. Łącząc
wiedzę i doświadczenia obu firm, chcemy zmienić dotychczasową formę organizowania
imprez polowych. Na dużych areałach (20 ha każda lokalizacja) prowokujemy błędy w technologii uprawy i siewu aby unaocznić ich konsekwencje w efektach produkcji. Podpowiadamy,
jak osiągnąć maksymalne plony uwzględniając indywidualne warunki funkcjonowania gospodarstwa. Zapraszamy Państwa do odwiedzenia naszych Demofarm. Więcej informacji na ten
temat mogą Państwo uzyskać u przedstawicieli KWS LOCHOW POLSKA i VÄDERSTAD
oraz na www.kws-lochow.pl
W tej krótkiej broszurze starałem się przedstawić najczęściej popełniane błędy, jakie
zauważyłem, w trakcie swojej pracy w terenie, jako przedstawiciel. W każdym przypadku
wyeliminowanie wyżej opisanych błędów i dostosowanie technologii prowadzenia łanu do
fizjologii tej rośliny, przekładało się na zwiększenie dotychczas uzyskiwanych plonów w gospodarstwach, zarówno na glebach średnich jak i lekkich.
Zdaję sobie sprawę, że wiele problemów z zakresu uprawy żyta hybrydowego nie zostało
w tej publikacji poruszone i pewnie pojawią się konkretne pytania z Państwa strony, na które ja
lub nasi pracownicy udzielą odpowiedzi. Mam jednak nadzieję, że poświęcony czas na lekturę
tej broszury nie zostanie uznany za stracony, a informacje w niej zawarte, poparte wieloletnimi
doświadczeniami pomogą w wyborze odmiany i optymalizacji agrotechniki prowadzenia łanu,
co na pewno przyczyni się do efektywnego wykorzystania potencjału plonowania naszych
odmian żyta hybrydowego.
Bartosz Rudzki
Kierownik Marketingu
UWAGA
Wszystkie udzielone przez nas informacje w tej broszurze są wynikiem naszej najlepszej
wiedzy. Przedstawione charakterystyki odmian, porównania, wykresy odzwierciedlają wyniki
uzyskane z badań krajowych, PDO oraz z doświadczeń własnych. Mimo zachowania jak największej staranności z naszej strony nie możemy w pełni zagwarantować, iż podane wyniki,
charakterystyczne dla danej odmiany, zostaną osiągnięte w stu procentach pod każdym
względem. Charakteryzują się bowiem one naturalną zmiennością dla warunków środowiska
rolniczo-przyrodniczego. Należy więc je rozumieć jako informacje o potencjale plonowania
i jakości, a nie jako bezwarunkową gwarancję ich uzyskania. Przed zastosowaniem środka
ochrony roślin, prosimy bezwzględnie zapoznać się z aktualną etykietą stosowania.
Oferta sprzedażowa
KWS LOCHOW POLSKA 2010
PSZENICA OZIMA
JULIUS B
JĘCZMIEŃ OZIMY
LOMERIT
PSZENŻYTO OZIME
TRIGOLD
wielorzędowy
Nowy standard
pszenicy chlebowej
GALVANO A
Wysoka MTZ
Uznana marka wśród
jęczmion ozimych
Kombinacja wysokiego plonu
i dobrej zdrowotności
FRIDERICUS
wielorzędowy
Wielorzędowa extraklasa
KWS OZON B
Do uprawy na terenie
całego kraju
WINTMALT
dwurzędowy browarny
Jęczmień ozimy browarny
ANTHUS B
Krzepka odmiana
www.kws-lochow.pl
KWS LOCHOW POLSKA Sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy, tel.: 71 392 73 00
Polska południowo-zachodnia
Polska północno-wschodnia
Region 1
Marcin Hoffmann - przedstawiciel handlowy
tel. 601 189 739
Region 6, 7
Paweł Zakrzewski - przedstawiciel handlowy
tel. 605 570 430
Region 2
Maciej Marczewski - doradca agrotechniczny
tel. 663 360 560
Polska środkowa
Polska północno-zachodnia
Region 5
Roman Żekieć - przedstawiciel handlowy
tel. 605 280 190
Region 4
Krzysztof Zamczyk - doradca agrotechniczny
tel. 601 690 608
Region 3
Rafał Prętkowski - doradca agrotechniczny
tel. 697 640 940
Region 8
Łukasz Job - doradca agrotechniczny
tel. 601 189 879
Polska południowo-wschodnia
Region 10
Jarosław Tokarski - przedstawiciel handlowy
tel. 603 654 901
Region 9
doradca agrotechniczny
tel. 693 950 940
Kierownik marketingu
Bartosz Rudzki - tel. 71 39 27 306
Product Manager
Anna Dopierała - tel. 71 39 27 305
KWS LOCHOW POLSKA Sp. z o.o.
Kondratowice
ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
tel.: 71 39 27 300
www.kws-lochow.pl
Dystrybutor

katalog zyto 2010.indd

Transkrypt

Podobne dokumenty

Lista Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy w województwie

Żyto ozime

Stawki podatku rolnego

Najczęściej zadawane pytania w uprawie żyta

Planowane badania podstawowe na rzecz postępu biologicznego w

Informacja o stawce podatku rolnego

do uprawy w województwie lubuskim na rok 2016

MONITOR POLSKI

Regionalne Targi Rolnicze "Gołaszyn – wiosna 2016"