docRaport_listopad_2013
download 
Reklamacja Transkrypt
Raport_listopad_2013
Raport z monitoringu za miesiąc listopad 2013 r. Streszczenie W okresie objętym raportem rozpoczęły się prace nad jednym tylko projektem aktu prawnego. Projektowane zmiany kodeksu postępowania cywilnego dotyczą wyłączenia spod egzekucji sądowej przedmioty, które są niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnikowi lub członkom jego rodziny. W raporcie zawarto trzy wystąpienia RPO dotyczące: braku możliwości orzeczenia przez sąd o prawie do lokalu socjalnego w przypadku eksmisji na podstawie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności, problemów związanych z ograniczeniem oferty oświatowej dla dzieci w przedszkolach publicznych oraz w sprawie braku możliwości usunięcia na wniosek dłużnika wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej. Pozostałe omawiane dokumenty mają charakter informacyjny. Jest to raport NIK poświęcony kontraktom socjalnym wskazujący na ich niską efektywność, oraz dwie publikacje GUS: przedstawiająca dane na temat centrów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej i warsztatów terapii zajęciowej oraz poświęcona budownictwu mieszkaniowemu w Polsce w okresie do października 2013 r. Raport zamykają podsumowanie i wnioski. Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 1 Struktura raportu: Streszczenie ...................................................................................................................... 1 Wstęp................................................................................................................................ 3 Pomoc społeczna .............................................................................................................. 4 NIK o kontraktach socjalnych ................................................................................... 4 Publikacja GUS: centra integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej i warsztaty terapii zajęciowej w 2012 r. ..................................................................... 6 Oświata ........................................................................................................................... 10 Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie pobierania opłat za naukę i opiekę w publicznych przedszkolach. ................................................................... 10 Mieszkalnictwo ............................................................................................................... 11 Informacja GUS: Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-X 2013 r...................... 11 Sprawy związane z egzekucją komorniczą ..................................................................... 13 Projekt ustawy o zmianie ustawy kodeks postępowania cywilnego...................... 13 Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ochrony przed bezdomnością osób eksmitowanych. ............................................................................................. 14 Wystąpienie do Ministra Gospodarki w sprawie braku możliwości usunięcia na wniosek dłużnika wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej. ... 15 Podsumowanie i wnioski ................................................................................................ 16 Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 2 Wstęp Listopad nie obfitował w nowe inicjatywy legislacyjne w obszarze polityki społecznej. Jedynym nowym aktem prawnym, nad którym rozpoczęły się prace to poselski projekt zmian w kodeksie postępowania cywilnego. Zakłada on wyłączenie spod egzekucji przedmiotów niezbędnych dłużnikowi lub członkom jego rodziny w codziennym funkcjonowaniu, w związku z niepełnosprawnością. W poprzednich raportach omawiano wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich zwracających uwagę na bulwersujące przypadki odbierania przez komorników osobom niepełnosprawnym niezbędnych im przedmiotów (np. aparatu słuchowego). Projekt posłów PO rozwiązuje ten problem. Rzecznik Praw Obywatelskich w sprawach mieszczących się w zakresie monitoringu interweniował trzykrotnie. Wystąpienia dotyczyły braku możliwości orzeczenia przez sąd o prawie do lokalu socjalnego w przypadku eksmisji na podstawie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności. Postanowienie o przysądzeniu własności wydawane jest w przypadku nabycia nieruchomości na licytacji, w toku egzekucji długów. Zmiana przepisów czyniąca prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności tytułem egzekucyjnym, uprawniającym do żądania opróżnienia nieruchomości z jej byłych właścicieli bez konieczności przeprowadzania dodatkowego postępowania o eksmisję podyktowana była dążeniem do zwiększenia atrakcyjności licytowanych lokali dla kupujących. Cel ten osiągnięto zapominając o konieczności ochrony dłużników przed bezdomnością. Rzecznik zajął się też skargami rodziców zbulwersowanych ograniczeniem oferty edukacyjnej dla dzieci w przedszkolach publicznych związanym z ustawowym ograniczeniem odpłatności za dodatkowe zajęcia. umieszczonych w Trzecia rejestrach interwencja dotyczyła dłużników, związanych problemów dłużników z przepisów brakiem pozwalających dłużnikom na usunięcie wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej. Problem ten wpisuje się w szerszy kontekst zagadnień związanych z Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 3 działalnością Biur Informacji Gospodarczej. Tematyka ta szerzej poruszana była w raporcie za poprzedni miesiąc. Wśród dokumentów o charakterze informacyjnym warto zwrócić uwagę na raport NIK, zawierający interesujące dane na temat niskiej skuteczności kontraktów socjalnych. Raport GUS na temat budownictwa mieszkaniowego zwraca uwagę na malejącą rolę budownictwa komunalnego. Kolejny raport zawiera dane statystyczne dotyczące centrów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej i warsztatów terapii zajęciowej. Pomoc społeczna NIK o kontraktach socjalnych Jak wynika z raportu w ostatnich czterech latach zawierano średnio około 70-80 tys. kontraktów socjalnych rocznie. W 2012 r. zawarto nieco ponad 83 tys. kontraktów, którymi objęto 130 tys. osób. W ocenie kontrolerów NIK skuteczność realizowanych przez OPSy kontraktów socjalnych ciągle jest zbyt mała. W latach 2005-2010 kształtowała się ona, w 35 ośrodkach pomocy społecznej objętych kontrolą, na poziomie około 30%, a w latach 2011-2012 zmniejszyła się do ok. 15%. Oznacza to, że kontrakt socjalny przyczynił się do usamodzielnienia jedynie co 7 osoby nim objętej. Pozostałe osoby nadal korzystały ze wsparcia jako beneficjenci pomocy społecznej lub zarejestrowani bezrobotni. Jednocześnie w latach 2011-2012 r. nastąpił trzykrotny wzrost bezrobocia wśród osób które objęte były kontraktem. Za przyczynę niskiej efektywności kontraktów socjalnych kontrolerzy NIK uznali wadliwe rozwiązania prawne, niedostatecznie wspierające ich realizację. Autorzy raportu zauważają że realizacja kontraktów jest w opinii pracowników socjalnych Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 4 trudna i czasochłonna, oraz że są one realizowane w stanie niewystarczającego zatrudnienia. Kłopotliwe dla pracowników socjalnych jest też obciążenie pracą niezwiązaną z pracą socjalną. NIK zwraca również uwagę, że dla pełnej oceny skuteczności kontraktów konieczne jest monitorowanie losów uczestnika po okresie realizacji kontraktu. Brak takiej praktyki bardzo utrudnia ocenę skuteczności kontraktów Kolejnym problemem, na który zwrócili uwagę kontrolerzy NIK była niedostateczna współpraca między OPSami a Urzędami Pracy. Jak stwierdza raport – ograniczała się ona do wymiany danych o beneficjentach. Niewielka część osób, spośród tych, które ukończyły realizację kontraktu, było obejmowanych działaniami aktywizacyjnymi przez Urząd Pracy. Najważniejsze postulaty NIK w obszarze którego dotyczyła kontrola to: Umożliwienie pracownikom socjalnym wykonywania pracy socjalnej poprzez powierzenie zadań administracyjnych innym osobom; wypracowanie modelu kompleksowej współpracy służb pomocy społecznej i służb zatrudnienia zarówno podczas realizacji kontraktu jak i później; wprowadzenia dla beneficjentów kontraktów finansowanych ze środków krajowych ułatwień wspomagających ich realizację, np. w zakresie dostępu do żłobków i przedszkoli lub finansowania kosztów dojazdu na zajęcia, podobnie jak to miało miejsce w przypadku projektów finansowanych ze środków unijnych; opracowanie systemu monitoringu skuteczności kontraktów socjalnych, umożliwiającego stałe ich doskonalenie, ze szczególnym uwzględnieniem ich skuteczności w długim okresie. Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii. Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 5 Znaczenie dla PK EAPN: Kontrakt socjalny jest ważymy narzędziem mającym przyczyniać się do aktywizacji osób dotkniętych ubóstwem i w konsekwencji przyczynić się do ich usamodzielnienia oraz uniezależnienia od pomocy. Planowane zmiany w systemie pomocy społecznej zmierzają do dalszego upowszechniania narzędzia jakim jest kontrakt socjalny i zwiększenia konsekwencji jakie ponosiliby beneficjenci w przypadku nie zawarcia kontraktu. Dlatego informacja o skuteczności kontraktów socjalnych jest istotna. Warte uwagi wydają się zwłaszcza postulaty zacieśnienia współpracy między OPSami a Urzędami Pracy oraz monitorowania sytuacji uczestników kontraktów po ich zakończeniu. Dokument dostępny na: http://www.nik.gov.pl/plik/id,5611,vp,7265.pdf Data wpływu Opublikowany na stronach NIK 14 listopada 2013 r. Zgłoszony przez NIK Aktualny Stan Prac Opublikowany Znaczenie dla PK EAPN Wysokie Publikacja GUS: centra integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej i warsztaty terapii zajęciowej w 2012 r. W publikacji tej przedstawiono dane statystyczne charakteryzujące działalność trzech rodzajów jednostek ekonomii społecznej: centrów integracji społecznej (CISów), zakładów aktywności zawodowej (ZAZ-ów) oraz warsztatów terapii zajęciowej (WTZ-ów). Centra Integracji Społecznej Zgodnie z omawianym dokumentem w 2012 r. w Polsce działały 92 CISy. Większość z nich, bo około 3/4, prowadzonych było przez organizacje non-profit, a 1/4 – przez gminy. Wśród 68 CIS-ów prowadzonych przez organizacje non-profit prawie 3/4 działało w ramach stowarzyszeń, co 6-ty prowadzony był przez fundację, a co 10-ty Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 6 – przez podmiot wyznaniowy. Status organizacji pożytku publicznego posiadało 4 na 10 podmiotów non-profit prowadzących CIS-y. W 2012 r. odbiorcami działań centrów integracji społecznej było około 5,4 tys. osób. Najczęściej uczestnikami zajęć z zakresu integracji społecznej i zawodowej były osoby długotrwale bezrobotne (69% podopiecznych CIS-ów), 10% beneficjentów korzystało ze wsparcia CIS-ów w związku z niepełnosprawnością. Wśród klientów CIS znalazły się także osoby uzależnione od alkoholu po przejściu leczenia odwykowego (8%) i bezdomni realizujący indywidualne programy wychodzenia z bezdomności (7%). Niewielki był udział beneficjentów z chorobami psychicznymi lub uzależnionych od środków psychoaktywnych, które przeszły leczenie odwykowe bądź uchodźców realizujących program integracji (łącznie 2%). Zakłady aktywności zawodowej ZAZ-y działają w oparciu o ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W 2012 r. na terenie kraju działało 69 zakładów aktywności zawodowej. Tworzą one miejsca pracy dla osób ze stwierdzonym znacznym stopniem niepełnosprawności oraz niektórych grup osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Założycielami prawie 2/3 z zakładów były organizacje non-profit, a pozostała 1/3 prowadzona była przez jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy lub powiaty (mniej więcej po połowie). Ponadto jeden zakład prowadzony był przez spółdzielnię socjalną. Wśród 43 zakładów działających w ramach sektora non-profit najczęściej organami prowadzącymi były stowarzyszenia (30), rzadziej fundacje (8) i społeczne podmioty wyznaniowe (5). Prawie 7 na 10 podmiotów non-profit prowadzących ZAZ-y posiadało status organizacji pożytku publicznego. W 2012 r. na jedno województwo przypadały średnio 4 zakłady aktywności zawodowej. Najliczniej ZAZ-y występowały w województwie śląskim, wielkopolskim i podkarpackim (odpowiednio 10, 9 i 8), podczas gdy w województwie lubuskim nie funkcjonowała żadna placówka tego typu, a w łódzkim i podlaskim odnotowano jedynie po jednej. Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 7 W 2012 r. we wszystkich zakładach aktywności zawodowej zatrudnionych było 3,5 tys. osób, na 2,4 tys. pełnych etatów. Średnia liczba zatrudnionych w jednej placówce wyniosła 51 pracowników, a uwzględniając wymiar czasu pracy – na jeden ZAZ przypadało średnio 35 pełnych etatów. Osoby z orzeczoną niepełnosprawnością stanowiły 75% zatrudnionych. Pośród nich największą grupą (67%) były osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (1,8 tys.), drugą co do wielkości grupę (31%) stanowiły osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (0,8 tys.), zaś najmniej liczną – osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności (2%). Warsztaty terapii zajęciowej WTZ-y działają w oparciu o ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Uczestnictwo w warsztatach ma wspomagać proces rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób poprzez rozwijanie umiejętności codziennego funkcjonowania, zaradności osobistej, sprawności psychofizycznej oraz kompetencji zawodowych. Warsztaty mogę być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia oraz inne podmioty. W 2012 r. działalność prowadziły 672 warsztaty terapii zajęciowej. Najczęściej organizatorami warsztatów były fundacje i stowarzyszenia oraz społeczne podmioty wyznaniowe – łącznie 77% warsztatów. Dalsze 19% warsztatów działało w ramach sektora publicznego, a przede wszystkim w ramach jednostek samorządu terytorialnego i instytucji im podległych. Wśród nielicznej grupy pozostałych warsztatów (4%) najwięcej działało w ramach spółdzielni socjalnych (2%) i zakładów pracy chronionej (1%). W 2012 r. 421 organizacji prowadziło łącznie 520 warsztatów. Stowarzyszenia (367), społeczne podmioty wyznaniowe (87) i fundacje (66). Spośród wszystkich podmiotów non-profit, które były organizatorami warsztatów, niemal 64% posiadało status organizacji pożytku publicznego. W 2012 r. najwięcej warsztatów terapii zajęciowej miało swoje siedziby w województwie wielkopolskim (12%) oraz mazowieckim (11%). Województwa, w Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 8 których działało najmniej warsztatów to opolskie (2%) i lubuskie (3%) oraz podlaskie, świętokrzyskie i zachodniopomorskie (po 4%). Średnio na jedno województwo przypadały 42 takie placówki. W 2012 roku z zajęć w warsztatach terapii zajęciowej skorzystało 24,3 tys. osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Autorzy raportu zwracają uwagę na zwiększenie się w latach 2005-2012 liczby wszystkich placówek, o których była mowa: CIS-ów o 163% w stosunku do stanu z 2005, ZAZ-ów o 123% i WTZ-ów o 11%. Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie. Znaczenie dla PK EAPN: Dokument ma znaczenie jedynie informacyjne. Pozytywnie należy ocenić wzrastającą liczba placówek oferujących miejsca pracy dla osób wykluczonych i niepełnosprawnych. Zwraca również uwagę duże zaangażowanie w tym obszarze organizacji pozarządowych. Dokument dostępny na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/Centra_integracji_spolecznej_2012.pdf Data wpływu Opublikowany na stronach GUS 29 listopada 2013 r. Wydany przez Główny Urząd Statystyczny Aktualny Stan Prac Opublikowany Znaczenie dla PK EAPN Średnie Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 9 Oświata Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie pobierania opłat za naukę i opiekę w publicznych przedszkolach. Skarga Rzecznika ma związek z nowymi przepisami mającymi zapewniać równy i powszechny dostęp do edukacji przedszkolnej, zgodnie z którymi koszt godziny opieki wykraczającej poza realizację podstawy programowej nie może przekraczać 1 zł. Rodzice w skargach do Rzecznika wskazują, że spowodowało to rezygnację przedszkoli z zajęć nie będących częścią podstawy programowej, ale przyczyniających się do jej uzupełnienia np. lekcji podstaw języków obcych. Ponadto niejednolita interpretacja przepisów w zależności od gminy prowadzi do różnic w standardzie nauki. Część gmin przyjęła bowiem interpretację, zgodnie z którą rady rodziców mogą zbierać dobrowolne składki lub pozyskiwać środki z innych źródeł (np. od sponsorów) i środki te przeznaczać na zorganizowanie dodatkowych zajęć edukacyjnych. Rzecznik zwróciła się do Ministra Edukacji z prośbą o rozważenie możliwości poszerzenia podstawy programowej o podstawy języka obcego oraz zajęcie przez MEN stanowiska w sprawie właściwej wykładni obowiązujących przepisów. Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie. Znaczenie dla PK EAPN: Wystąpienie dotyka ważnego problemu. Z jednej strony nowelizacja przepisów miała za zadanie zapewnienie równego dostępu do wychowania przedszkolnego wszystkim rodzicom, bez względu na status majątkowy. Brak dodatkowych środków od rodziców skłonił gminy do ograniczenia zakresu zajęć nieobjętych podstawą programową. Wzbudziło to protesty rodziców, którzy mają możliwości i są skłonni Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 10 ponosić dodatkowe opłaty, by zapewnić dzieciom możliwość uczestnictwa w dodatkowych zajęciach. Propozycja RPO, aby poszerzyć podstawę programową w publicznych przedszkolach wydaje się słuszna i godna poparcia, jej ewentualna realizacja przyczynia się do poszerzenia oferty oświatowej dla dzieci a jednocześnie nie przyczynia się do różnicowania najmłodszych w zależności od statusu majątkowego rodziców. Poruszając temat opieki przedszkolnej warto też zwrócić uwagę na ciągle zbyt niską dostępność do opieki i edukacji przedszkolnej. Zgodnie z danymi publikowanymi przez Komisję Europejską wychowaniem przedszkolnym objętych jest mniej niż 50% dzieci powyżej 3 roku życia1. Dokument dostępny na: http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/ Data wpływu 27 listopada 2013 r. Zgłoszony przez Rzecznik Praw Obywatelskich Aktualny Stan Prac Wystąpienie skierowane do MEN Znaczenie dla PK EAPN Wysokie Mieszkalnictwo Informacja GUS: Budownictwo mieszkaniowe w okresie I-X 2013 r. Zgodnie z raportem w okresie styczeń-październik 2013 r. oddano do użytkowania 117 647 mieszkań, tj. o 2,1% mniej niż w 2012 r. (kiedy odnotowano wzrost o 19,0%) i o 16,5% więcej niż w 2011 r. Barcelona Objectives. The development of childcare facilities for young children in Europe with a view to sustainable and inclusive growth. European Commission, Luksemburg 2013. Raport dostępny na: http://ec.europa.eu/justice/genderequality/files/documents/130531_barcelona_en.pdf 1 Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 11 W okresie dziesięciu miesięcy 2013 r. wydano pozwolenia na budowę 116 978 mieszkań, tj. o 17,2% mniej niż w analogicznym okresie 2012 r. Zmniejszyła się również liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – do 111 644 mieszkań, tj. o 12,1% mniej. Najwięcej mieszkań zbudowali inwestorzy indywidualni (56,7%), a następnie deweloperzy (38,5%). Spółdzielnie mieszkaniowe oddały do użytkowania 2906 mieszkań. W budownictwie komunalnym oddano 1505 mieszkań, czyli o 28,9% mniej niż w analogicznym okresie w 2012 r. W ramach społecznego budownictwa czynszowego i zakładowego oddano łącznie 2 682 mieszkań, 959 mieszkań w budownictwie czynszowym, (o 10,0% mniej niż rok wcześniej), oraz 218 mieszkań budownictwie w zakładowym, tj. o 6,3% więcej niż w analogicznym okresie 2012 roku. Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie Znaczenie dla PK EAPN: Dokument ma charakter informacyjny. Szczególną uwagę zwraca śladowy wkład budownictwa komunalnego w pulę nowooddanych mieszkań, jak również spadek tej liczby w stosunku do roku poprzedniego. Informacja ta skłania do głębszego przyjrzenia się wsparciu publicznemu dla budownictwa komunalnego i postawienia pytań odnośnie jego skuteczności. Budownictwo komunalne przyczynia się do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób ubogich, stąd jego stan jest kwestią ważną dla Komitetu. Dokument dostępny na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PBS_budown_mieszkan_10m2013.pdf Data wpływu Opublikowano na stronach GUS 19 listopada 2013 r. Zgłoszony przez Główny Urząd Statystyczny Aktualny Stan Prac Opublikowany Znaczenie dla PK EAPN Średnie Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 12 Sprawy związane z egzekucją komorniczą Projekt ustawy o zmianie ustawy kodeks postępowania cywilnego Projekt autorstwa grupy posłów PO dotyczy wprowadzenia przepisów wyłączających spod egzekucji sądowej przedmioty, które są niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnikowi lub członkom jego rodziny. Przepisy chroniące przed egzekucją przedmioty potrzebne do normalnego funkcjonowania osobom niepełnosprawnym znajdują się w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, brak ich jednak, jak do tej pory, w kodeksie postępowania cywilnego. Opinie o projekcie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie. Znaczenie dla PK EAPN: Projekt ustawy ma związek z bulwersującymi przypadkami odbierania przez komorników niepełnosprawnym dłużnikom przedmiotów niezbędnych do codziennego funkcjonowania. Praktyka ta była przedmiotem wystąpienia RPO omówionego w poprzednich raportach z monitoringu. Komitet powinien rozważyć zajęcie stanowiska wobec tego projektu. Dokument dostępny na: http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/Projekty/7-020-824-2013/$file/7-020-8242013.pdf Data wpływu 8 listopada 2013 r. Zgłoszony przez Grupa posłów PO Aktualny Stan Prac Skierowany do opinii Biura Legislacyjnego Sejmu i Biura Analiz Sejmowych Znaczenie dla PK EAPN wysokie Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 13 Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ochrony przed bezdomnością osób eksmitowanych. W wystąpieniu Rzecznik zwraca uwagę Ministra Sprawiedliwości na problem osób, których nieruchomość, służąca zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, została w toku egzekucji sądowej sprzedana w wyniku licytacji. Po nowelizacji przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego z 16 września 2011 r. (weszła w życie w maju 2012 r.) osoba, która nabyła nieruchomość na podstawie licytacji uzyskując prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest uprawniona nie tylko do wprowadzenia jej w posiadanie, lecz również do żądania opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń, bez potrzeby nadania postanowieniu klauzuli wykonalności. Do czasu nowelizacji prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności stanowiło tytuł egzekucyjny do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości. Przepis ten umożliwiał nabywcy jedynie wprowadzenie w posiadanie, nie zaś opróżnienie nieruchomości. By dokonać eksmisji osób zajmujących przedmiotową nieruchomość nowy właściciel musiał wytoczyć odrębne powództwo o eksmisje. W aktualnym stanie prawnym, w przypadku eksmisji przeprowadzanej na podstawie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności, na żadnym etapie postępowania sąd nie jest uprawniony do orzekania o prawie do lokalu socjalnego w tym również w przypadku osób, które na mocy przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów są objęte szczególną ochroną przed bezdomnością (m.in. kobiety w ciąży, osoby małoletnie i niepełnosprawne i wspólnie zamieszkali z nimi opiekunowie, emeryci i renciści uprawnieni do świadczeń z pomocy społecznej, jeśli osoby te nie mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany). Rzecznik Prosi Ministra Sprawiedliwości o zajęcie stanowiska w sprawie oraz rozważenie podjęcia działań legislacyjnych w celu zapewnienia tej grupie osób ochrony przed bezdomnością. Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 14 Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie. Znaczenie dla PK EAPN: Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego miała na celu między innymi uczynienie bardziej atrakcyjnymi dla kupującego nieruchomości licytowanych w ramach egzekucji długów. Cel ten osiągnięto nie uwzględniając przy tym konieczności ochrony dłużników przed bezdomnością. Problematyka zawarta w wystąpieniu, podobnie jak inne problemy dotyczące ochrony praw dłużników, bezdomności i ochrony praw lokatorów, powinny znaleźć się w obszarze zainteresowania Komitetu. Dokument dostępny na: http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/ Data wpływu 12 listopada 2013 r. Zgłoszony przez Rzecznik Praw Obywatelskich Aktualny Stan Prac Wystąpienie przesłano do Ministra Sprawiedliwości Znaczenie dla PK EAPN Średnie Wystąpienie do Ministra Gospodarki w sprawie braku możliwości usunięcia na wniosek dłużnika wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej. Wystąpienie rzecznika związane jest z licznymi skargami dotyczącymi braku przepisów pozwalających dłużnikom na usunięcie wpisu zamieszczonego przez biuro informacji gospodarczej. Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych przyznaje uprawnienie do usuwania informacji gospodarczej z rejestru tylko wierzycielom i biurom informacji gospodarczej. Wobec braku odpowiednich regulacji zabezpieczających dłużnika, w sytuacji gdy wierzyciel nie dopełnia obowiązku usunięcia danych z rejestru (co bardzo często zdarza się w praktyce), dłużnikowi pozostaje jedynie wystąpienie z powództwem o Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 15 ochronę dóbr osobistych, co budzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony wolności i praw człowieka i obywatela. Rzecznik zwróciła się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie. Opinie o dokumencie: Brak opublikowanych opinii o dokumencie. Znaczenie dla PK EAPN: Problemy wynikające ze znalezienia się w BIK są dla osób zadłużonych dotkliwe. Problem ten był szerzej omawiany w raporcie z monitoringu za miesiąc październik w związku z publikacją przez Ministerstwo Gospodarki zielonej księgi poświęconej systemowi informacji o wiarygodności płatniczej. Poruszany w wystąpieniu problem wpisuje się w szersze spektrum zagadnień związanych z funkcjonowaniem tego systemu. Dokument dostępny na: http://www.sprawy-generalne.brpo.gov.pl/ Data wpływu 13 listopada 2013 r. Zgłoszony przez Rzecznik Praw Obywatelskich Aktualny Stan Prac Przesłano do Ministra Gospodarki Znaczenie dla PK EAPN Średnie Podsumowanie i wnioski Z raportu NIK wynika, że kontrakty socjalne nie są obecnie efektywnym narzędziem aktywizacji beneficjentów pomocy społecznej. W niewielkim stopniu przyczyniają się one do usamodzielnienia się zawierających kontrakt, co więcej ich skuteczność nie tylko nie rośnie, ale drastycznie się obniżyła. Jednocześnie projektowane zmiany w pomocy społecznej zakładają częstsze wykorzystywanie kontraktów socjalnych. Dlatego podniesienie problemu ich skuteczności powinno stać Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 16 się kwestią priorytetową. Organizacje pozarządowe mogą przy tej okazji realizować zadania związane z identyfikacją barier obniżających efektywność kontraktów socjalnych i inne zadania związane z ewaluacją ich stosowania. Raport GUS zwraca uwagę na bardzo niewielki udział budownictwa komunalnego wśród nowododawanych mieszkań i fakt że liczba ta zmalała w stosunku do roku poprzedniego. Skłania to do stawiania pytań o efektywność wsparcia budownictwa komunalnego. Z zadowoleniem odnotować należy wzrastającą liczbę centrów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej i warsztatów terapii zajęciowej. Świadczy to o rozwoju tych podmiotów ekonomii społecznej, które tworzą miejsca pracy dla coraz większej liczby osób. Zwraca uwagę wiodąca rola organizacji pozarządowych w prowadzeniu takich placówek. Wydaje się, że wszystkie wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich omawiane w niniejszym raporcie związane są z problemem niedostatecznej uwagi poświęconej wpływowi stanowionego prawa na najsłabszych członków społeczeństwa. Reforma mająca na celu uczynienie bardziej atrakcyjnymi do zakupu licytowane lokale mieszkalne pozostawiła licytowanych dłużników bez ochrony przed bezdomnością. Przepisy o systemie informacji o wiarygodności płatniczej chronią interesy wierzycieli, jednak w niedostatecznym stopniu dłużników. Reforma ustawy o systemie oświaty dotycząca między innymi zmniejszenia odpłatności ponoszonych przez rodziców za korzystanie z przedszkoli nie miała się odbić na jakości opieki. Jak twierdzili rządzący straty ponoszone przez samorządy w związku z brakiem środków od rodziców w całości rekompensować miała dotacja z budżetu państwa. Okazało się jednak, że stało się inaczej. Troska o jakość stanowionego prawa, szczególnie w zakresie wpływu na sytuację osób ubogich, stoi w centrum zainteresowania Polskiego Komitetu EAPN, a sytuacja w tym zakresie wskazuje na potrzebę intensyfikacji działań zmierzających do poprawy sytuacji w tym obszarze. Projekt „EAPN Polska – wspólnie budujemy Europę Socjalną” współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej 17
