DATY KLASA II

DATY KLASA II
Lp.
DATA
WYDARZENIE
1
1492 r.
2
3
1492 – 1501
1493 r.
4
5
1498 r.
1505 r.
6
7
8
1506 – 1548
1517 r.
1519 – 1522
9
1525 r.
10
11
12
13
14
1534 r.
1536 r.
1543 r.
1555 r.
1548 – 1572
1562 r.
Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
• data cezura: koniec średniowiecza, początek czasów nowożytnych
Panowanie Jana I Olbrachta
Król Polski Jan I Olbracht zwołał pierwszy sejm walny w Piotrkowie
(król, senat, izba poselska)
Odkrycie przez Vasco da Gama drogi morskiej do Indii
Konstytucja nihil novi („nic nowego”)
• początek demokracji szlacheckiej
Panowanie Zygmunta I Starego
Wystąpienie Marcina Lutra – początek reformacji (powstanie luteranizmu)
• Wyprawa Ferdynanda Magellana (opłynięcie kuli ziemskiej)
• Ostatnia wojna polsko-krzyżacka (za panowania Zygmunta I Starego)
Hołd pruski (Albrecht Hohenzollern złożył hołd Zygmuntowi I Staremu)
• wielki mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern przekształcił
państwo zakonne w świeckie Prusy Książęce (sekularyzacja)
• Prusy Książęce (Księstwo Pruskie) pozostały lennem Polski do poł. XVII w.
Henryk VIII ogłosił się głową kościoła anglikańskiego (anglikanizm)
Wystąpienie Jana Kalwina (kalwinizm)
Dzieło Mikołaja Kopernika o „O obrotach sfer niebieskich”
Pokój w Augsburgu (zakończył wojny religijne w Niemczech)
Panowanie Zygmunta II Augusta (koniec dynastii Jagiellonów)
Mistrz zakonu kawalerów mieczowych w Inflantach złożył hołd Zygmuntowi II
Augustowi (Księstwo Kurlandii zostało lennem Rzeczpospolitej)
Powstanie Komisji Morskiej (z inicjatywy króla Zygmunta II Augusta)
• stworzenie pierwszej w dziejach Polski marynarki wojennej
Unia polsko – litewska w Lublinie (Rzeczpospolita Obojga Narodów)
Noc św. Bartłomieja we Francji (rzeź hugenotów)
Książę francuski Henryk Walezy pierwszym królem elekcyjnym
• artykuły henrykowskie, pacta conventa
• Konfederacja warszawska (podstawa tolerancji religijnej w Polsce)
Panowanie Stefana Batorego
Założenie przez Stefana Batorego Akademii Wileńskiej (drugiego uniwersytetu
powstałego na ziemiach Rzeczpospolitej po Akademii Krakowskiej)
Rozejm w Jamie Zapolskim
• kończył wojnę Stefana Batorego z Iwanem IV Groźnym o Inflanty (Polska
odzyskała Inflanty)
Powstanie kościoła grecko-katolickiego (unickiego) w Rzeczpospolitej
Pokój nantejski (zakończył wojny religijne we Francji)
Bitwa pod Kircholmem
• zwycięstwo Polaków pod wodzą hetmana Jana Karola Chodkiewicza w walce
ze Szwedami
Zygmunt III Waza przeniósł swą siedzibę z Krakowa do Warszawy
• Kraków oficjalnie pozostał stolicą, Warszawa była miastem rezydencjonalnym
Wojna polsko – rosyjska
• bitwa pod Kłuszynem (zwycięstwo Polaków pod wodzą hetmana Stanisława
Żółkiewskiego)
• Pokój w Polanowie (przyłączenie do państwa polskiego na wschodzie ziemi
smoleńskiej, czernichowskiej i siewierskiej) – Rzeczpospolita obejmowała
wówczas największy obszar w swych dziejach
1568 r.
15
17
1569 r.
1572 r.
1573 r.
18
1576 – 1586
1579 r.
19
1582 r.
20
1596 r.
1598 r.
1605 r.
1609 r.
21
1609 – 1612
1610 r.
22
1634 r.
23
24
1618 – 1648
1620 r.
25
1621 r.
26
1627 r.
1643 – 1715
1648 r.
1651 r.
27
28
1652 r.
1654 r.
29
1655 r.
1656 r.
30
1657 r.
31
1660 r.
32
1672 r.
33
1673 r.
34
1683 r.
1689 r.
35
1699 r.
1700 – 1721
1717 r.
1732 r.
36
1764 – 1795
1767 – 1768
Wojna trzydziestoletnia (pierwsza w dziejach wojna ogólnoeuropejska)
Bitwa pod Cecorą (klęska Polaków w walce z Turkami)
• śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego
Bitwa pod Chocimiem (zwycięstwo Polaków w walce z Turkami)
• śmierć hetmana Jana Karola Chodkiewicza
Bitwa morska pod Oliwą (zwycięstwo Polaków w walce ze Szwedami)
Panowanie Ludwika XIV we Francji („Król Słońce”)
Powstanie Chmielnickiego na Ukrainie
Bitwa pod Beresteczkiem (podczas powstania Chmielnickiego)
• jedna z największych bitew w XVII w., wojska polskie pod dowództwem króla
Jana Kazimierza pokonały oddziały tatarsko-kozackie
Szlachcic Władysław Siciński zawetował przedłużenie obrad sejmowych
• sposób zerwania sejmu stał się precedensem pozwalającym na przerywanie
kolejnych obrad, przyczyniło się to do kryzysu w państwie
• liberum veto zniosła dopiero Konstytucja 3 Maja (1791 r.)
Ugoda w Perejasławiu (pomiędzy Bohdanem Chmielnickim a Rosją,
zapoczątkowała kolejną wojnę pomiędzy Polską i Rosją)
Potop szwedzki
• obrona klasztoru na Jasnej Góry w Częstochowie
Śluby lwowskie Jana Kazimierza
• monarcha oddał Rzeczpospolitą pod opiekę Matki Boskiej
Utrata zwierzchności lennej Polski nad Prusami Książęcymi
• Jan Kazimierz zrzekł się zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi na rzecz
Brandenburgii (w zamian za zerwanie sojuszu ze Szwecją podczas potopu),
decyzja ta miała fatalne skutki dla Polski w następnym stuleciu (powstanie
silnego państwa pruskiego)
Pokój w Oliwie kończący wojnę polsko – szwedzką
• Rzeczpospolita straciła większą część Inflant
• Jan Kazimierz zrzekł się tytułu króla Szwecji
Układ w Buczaczu
• Rzeczpospolita podpisała z Imperium Osmańskim upokarzający układ, na mocy
którego zrzekła się na rzecz Turcji dużego obszaru południowej Ukrainy
i zobowiązała się do płacenia sułtanowi haraczu
Bitwa pod Chocimiem (zwycięstwo Polaków pod wodzą hetmana Jana
Sobieskiego w walce z Turkami)
Bitwa pod Wiedniem („Odsiecz Wiednia”)
• zwycięstwo Jana III Sobieskiego nad Turcją
Deklaracja Praw uchwalona przez parlament w Anglii
• władza królewska poddana została kontroli parlamentu, co uczyniło Anglię
pierwszą na świecie monarchią parlamentarną
Pokój w Karłowicach (podpisany po wojnach z Turcją w Europie)
• Rzeczpospolita odzyskała prawobrzeżną Ukrainę i Podole
Wielka wojna północna (walka o hegemonię w Europie między Rosją a Szwecją)
• Rzeczpospolita pod rządami Augusta II Mocnego została uwikłana w konflikt
po stronie Rosji
Sejm niemy w Rzeczpospolitej
• król i szlachta pod presją Rosji zostali zmuszeni do ugody
• od czasów wielkiej wojny północnej i sejmu niemego rozpoczął się okres
uzależnienia Rzeczpospolitej od Rosji
Traktat trzech czarnych orłów – przymierze zawarte przez Rosję, Prusy i Austrię,
uważane za zapowiedź późniejszej współpracy trzech mocarstw, która
doprowadziła do rozbiorów Rzeczpospolitej
Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego (ostatni król Polski)
Sejm w Warszawie, na którym pod naciskiem Rosji uchwalono tzw. prawa
kardynalne (podstawowe) potwierdzające dotychczasowe przywileje szlachty:
wolną elekcję, liberum veto, prawo do wypowiadania królowi posłuszeństwa
1768 – 1772
37
38
1772 r.
1773 r.
39
40
41
1773 r.
1775 – 1783
04.07.1776 r.
1787 r.
1789 r.
42
43
44
1788 – 1792
03.05.1791 r.
1792 r.
45
1793 r.
46
1794 r.
47
48
1795 r.
1797 r.
1804 r.
1805 r.
49
50
1807 – 1815
1815 r.
Konfederacja barska
• część polskiej szlachty zawiązała w miasteczku Bar na Ukrainie zbrojną
konfederację celem obrony wiary katolickiej i złotej wolności szlacheckiej
(przez niektórych historyków konfederacja barska uważana jest za pierwsze
polskie powstanie narodowe)
I rozbiór Polski
Sejm rozbiorowy w Warszawie
• zatwierdził I rozbiór Polski (protest Tadeusza Rejtana)
• powołał Komisję Edukacji Narodowej
Herbatka bostońska
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych (rewolucja amerykańska)
Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych
Konstytucja USA (pierwsza na świecie ustawa zasadnicza)
Rewolucja francuska
• Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
Obrady Sejmu Wielkiego (Czteroletniego)
Konstytucja 3 Maja (pierwsza w Europie i druga na świecie)
Konfederacja targowicka
• przeciwnicy reform w Rzeczpospolitej podpisali w Petersburgu w porozumieniu
z carycą Katarzyną II akt konfederacji ogłoszony w Targowicy
• konfederacja była dla Rosji pretekstem do interwencji zbrojnej w Polsce
• po zwycięskiej bitwie pod Zieleńcami w obronie Konstytucji 3 Maja król
Stanisław August Poniatowski ustanowił najwyższe polskie odznaczenie
wojskowe – order Virtuti Militari
II rozbiór Polski (zatwierdzony na sejmie w Grodnie)
• sejm w Grodnie był ostatnim sejmem zwołanym w Rzeczpospolitej
Powstanie kościuszkowskie (insurekcja kościuszkowska)
• bitwa pod Racławicami (wojsko polskie pod dowództwem Tadeusza Kościuszki
pokonało oddziały rosyjskie)
• bitwa pod Maciejowicami (przegrana wojsk polskich)
III rozbiór Polski
Utworzenie Legionów Polskich we Włoszech pod dow. gen. J. H. Dąbrowskiego
• powstała „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”, obecny hymn Polski
Koronacja cesarska Napoleona Bonaparte
Bitwa pod Austerlitz
• Napoleon pokonał armię austriacko-rosyjską – jego zwycięstwo historycy
wojskowości określili jako drugie (po Kannach Hannibala) arcydzieło taktyki
dowódczej w historii wojen
• Święte Cesarstwo Rzymskie (I Rzesza Niemiecka 962 – 1806) przestało istnieć
Księstwo Warszawskie (utworzone przez Napoleona Bonaparte)
Upadek Napoleona pod Waterloo
Na ocenę celującą: 70 dat (łącznie z datami na szarym tle)
Na ocenę bardzo dobrą: 50 dat (z wyłączeniem dat na szarym tle)
Na ocenę dobrą: 30 dat (20 dat /wymagania na ocenę dostateczną/ i 10 dat zapisanych niebieską czcionką)
Na ocenę dostateczną: 20 dat (15 dat zapisanych czerwoną czcionką i 5 dat pogrubioną czarną czcionką)
Na ocenę dopuszczającą: 15 dat zapisanych czerwoną czcionką