PODSTAWY PRAWNE EGZAMINU Egzamin gimnazjalny

PODSTAWY PRAWNE EGZAMINU
Egzamin gimnazjalny przeprowadza się w ostatnim roku nauki w gimnazjum na mocy art. 9 ust. 1 pkt
2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn.
zm.). Zakres wiadomości i umiejętności sprawdzanych na egzaminie określa podstawa programowa
kształcenia ogólnego wprowadzona rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia
2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół (DzU z 2009 r. nr 4, poz. 17).
Zasady przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego określają następujące akty wykonawcze:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków
i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania
sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (DzU nr 83, poz. 562, z późn. zm.)
rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 kwietnia 2008 r. w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania
sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (DzU nr 65, poz.
400, z późn. zm.) .
Podstawę dostosowania formy i warunków egzaminu do indywidualnych potrzeb uczniów
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie stanowią następujące akty
wykonawcze:
•
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych
oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych
lub integracyjnych (DzU nr 19, poz. 167)
•
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych
oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz
w ośrodkach (DzU nr 19, poz. 166)
Niniejszy informator opracowano na podstawie upowaŜnienia zawartego w art. 9a ust. 2 pkt 1 lit. b
cytowanej ustawy. W informatorze oprócz podstawy prawnej egzaminu podano jego zwięzły opis
oraz przykładowe zadania egzaminacyjne wraz z rozwiązaniami. W zestawach egzaminacyjnych
mogą wystąpić takŜe zadania innego typu oraz zadania odnoszące się do innych wymagań
edukacyjnych spośród określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Jedynym
skutecznym sposobem przygotowania uczniów do egzaminu jest nauczenie ich tego, co jest
niezbędne do spełnienia wszystkich wymagań z podstawy programowej.
OPIS EGZAMINU
Główne zmiany
Od roku szkolnego 2011/2012 egzamin gimnazjalny będzie przeprowadzany na nowych zasadach.
•
Egzamin będzie sprawdzał opanowanie przez słuchaczy wiadomości i umiejętności
określonych w wymaganiach ogólnych i szczegółowych zawartych w podstawie programowej
kształcenia ogólnego.
•
Egzamin będzie się składał z takich samych części jak dotychczasowy, ale kaŜda część
będzie miała inną strukturę. Inaczej teŜ będzie wyglądać zaświadczenie o szczegółowych
wynikach egzaminu gimnazjalnego.
•
Część egzaminu z języka obcego nowoŜytnego będzie podzielona na dwa poziomy:
podstawowy i rozszerzony. Do sześciu języków obcych, z których obecnie moŜna zdawać
egzamin, dojdzie język ukraiński (Egzamin z języka ukraińskiego będzie moŜna zdawać od
roku szkolnego 2013/2014).
Zasady ogólne
Egzamin gimnazjalny obejmuje wiadomości i umiejętności zawarte w wymaganiach określonych
w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do wybranych przedmiotów
nauczanych w trzecim i wcześniejszych etapach edukacyjnych. Egzamin ma formę pisemną.
Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia gimnazjum, ale nie określa się minimalnego
wyniku, jaki zdający powinien uzyskać, toteŜ egzaminu nie moŜna nie zdać.
Części egzaminu
Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej
i części dotyczącej języka obcego nowoŜytnego.
Część humanistyczna składa się z zadań z zakresu języka polskiego oraz zadań z zakresu historii
i wiedzy o społeczeństwie. Zadania z języka polskiego mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą.
Wśród zadań otwartych z języka polskiego znajduje się dłuŜsza wypowiedź pisemna. Zadania
z historii i wiedzy o społeczeństwie mają formę zamkniętą.
Część matematyczno-przyrodnicza składa się z zadań z zakresu matematyki oraz zadań z zakresu
przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii. Zadania z matematyki mają formę
zamkniętą lub otwartą. Zadania z przedmiotów przyrodniczych mają formę zamkniętą.
W części dotyczącej języka obcego nowoŜytnego gimnazjalista dokonuje wyboru jednego
z siedmiu
języków:
angielskiego,
francuskiego,
hiszpańskiego,
niemieckiego,
rosyjskiego,
ukraińskiego i włoskiego, z zastrzeŜeniem, Ŝe gimnazjalista moŜe wybrać tylko ten język, którego
uczył się w gimnazjum jako przedmiotu obowiązkowego. Ta część egzaminu ma dwa poziomy:
podstawowy i rozszerzony.
Przebieg egzaminu
W celu przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego naleŜy złoŜyć pisemną deklarację wyboru języka
obcego. Deklarację składa się dyrektorowi gimnazjum nie później niŜ 20 września roku szkolnego,
w którym gimnazjalista przystępuje do egzaminu. W imieniu uczniów niepełnoletnich deklarację
składają ich rodzice lub prawni opiekunowie. Osoby pełnoletnie składają deklarację samodzielnie.
Egzamin odbywa się w kwietniu. KaŜdą część egzaminu przeprowadza się innego dnia. Części
humanistyczna i matematyczno-przyrodnicza trwają po 150 minut. Część egzaminu z języka obcego
nowoŜytnego trwa 60 minut na kaŜdym z poziomów: podstawowym i rozszerzonym.
Wyniki egzaminu
Prace egzaminacyjne sprawdzają wykwalifikowani egzaminatorzy według jednolitych kryteriów.
Po sprawdzeniu prac ustala się wyniki egzaminacyjne w następujących sześciu zakresach:
język polski
historia i wiedza o społeczeństwie
matematyka
przedmioty przyrodnicze
język obcy nowoŜytny na poziomie podstawowym
język obcy nowoŜytny na poziomie rozszerzonym
KaŜdy zdający otrzyma zaświadczenie o szczegółowych wynikach swojego egzaminu. Dla kaŜdego
z powyŜszych zakresów będą podane dwie liczby: wynik procentowy oraz wynik centylowy.
•
Wynik procentowy to odsetek punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej), które zdający
zdobył za zadania mierzące wiadomości i umiejętności z danego zakresu. Na przykład, jeśli
zdający za zadania matematyczne zdobył 23 punkty spośród 30 moŜliwych do zdobycia, to
uzyska wynik procentowy równy 77.
•
Wynik centylowy to odsetek liczby gimnazjalistów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy
uzyskali z danego zakresu wynik taki sam lub niŜszy niŜ zdający. Na przykład zdający,
którego wynik centylowy w zakresie matematyki wynosi 85, dowie się, Ŝe 85% wszystkich
gimnazjalistów uzyskało za zadania matematyczne wynik taki sam jak on lub niŜszy, a 15%
gimnazjalistów uzyskało wynik wyŜszy.
Wyniki egzaminacyjne są ostateczne i nie mogą być podwaŜone na drodze sądowej.
Informacja dla ucznia (słuchacza) dotycząca przebiegu egzaminu
Prawa i obowiązki ucznia (słuchacza) przystępującego do egzaminu określa rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania
sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. nr 83, poz. 562, z późn. zm.).
1. Uczeń (słuchacz) zgłasza się na kaŜdą część egzaminu w miejscu i czasie wyznaczonym
przez przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego, którym jest dyrektor szkoły.
2. O ustalonej godzinie zdający wchodzą do sali pojedynczo, według kolejności na liście
i zajmują wyznaczone im miejsca. KaŜdy uczeń (słuchacz) powinien mieć przy sobie
dokument stwierdzający toŜsamość (np. waŜną legitymację szkolną) i okazać go, jeśli
zostanie o to poproszony.
3. Na egzamin uczeń (słuchacz) przynosi ze sobą wyłącznie przybory do pisania
i rysowania: pióro lub długopis z czarnym tuszem/atramentem, ołówek przeznaczony
jedynie do rysowania, gumkę, linijkę, ekierkę, cyrkiel i kątomierz. Nie wolno przynosić
i uŜywać Ŝadnych urządzeń telekomunikacyjnych.
4. Przewodniczący zespołu nadzorującego w obecności przedstawicieli zdających odbiera
pakiety z zestawami egzaminacyjnymi i przenosi je do sali egzaminacyjnej.
5. Zestawy egzaminacyjne rozdaje się zdającym o godzinie wyznaczonej w harmonogramie
ogłoszonym przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej jako godzina rozpoczęcia
egzaminu z danego zakresu.
6. Po otrzymaniu zestawu egzaminacyjnego, na polecenie przewodniczącego zespołu
nadzorującego, zdający ma obowiązek:
−
zapoznać się z instrukcją zamieszczoną na pierwszej stronie arkusza; w razie
wątpliwości moŜe poprosić o jej wyjaśnienie członków zespołu nadzorującego
−
sprawdzić, czy zestaw egzaminacyjny jest kompletny, tzn. czy ma wszystkie strony
i czy są one wyraźnie wydrukowane, czy jest karta odpowiedzi; braki natychmiast
zgłasza przewodniczącemu zespołu nadzorującego, po czym otrzymuje kompletny
zestaw, co potwierdza czytelnym podpisem w odpowiednim miejscu protokołu
egzaminu
−
zapisać swój trzyznakowy kod i numer PESEL oraz umieścić naklejki z kodem
w wyznaczonych miejscach na arkuszu i karcie odpowiedzi oraz wypełnić matrycę
znaków na karcie odpowiedzi (w przypadku uczniów (słuchaczy) korzystających
z zestawów dostosowanych, tj. G…-…4, G…-…5, G… -…6, G…-…7, G…-…8,
czynności związane z kodowaniem wykonują członkowie zespołu nadzorującego).
7. Czas przeznaczony na rozwiązywanie zadań liczy się od momentu zapisania na tablicy
(planszy) godziny rozpoczęcia pracy i wynosi odpowiednio:
a) w części humanistycznej:
• zestaw egzaminacyjny z historii i wiedzy o społeczeństwie – 60 minut; w przypadku
uczniów (słuchaczy), dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony –
nie więcej niŜ 80 minut
• zestaw egzaminacyjny z języka polskiego – 90 minut; w przypadku uczniów
(słuchaczy), dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony – nie więcej niŜ 135
minut
b) w części matematyczno-przyrodniczej:
• zestaw egzaminacyjny z przedmiotów przyrodniczych – 60 minut; w przypadku
uczniów (słuchaczy), dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony –
nie więcej niŜ 80 minut
• zestaw egzaminacyjny z matematyki – 90 minut; w przypadku uczniów (słuchaczy),
dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony – nie więcej niŜ 135 minut
c) w części z języka obcego nowoŜytnego:
• zestaw egzaminacyjny na poziomie podstawowym – 60 minut; w przypadku uczniów
(słuchaczy), dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony – nie więcej niŜ 80
minut
• zestaw egzaminacyjny na poziomie rozszerzonym – 60 minut; w przypadku uczniów
(słuchaczy), dla których czas trwania egzaminu moŜe być przedłuŜony – nie więcej niŜ 90
minut
8. Przewodniczący zespołu nadzorującego zapisuje na tablicy (planszy), w miejscu widocznym
dla kaŜdego zdającego, czas rozpoczęcia i zakończenia rozwiązywania zadań. W przypadku
egzaminu z języka obcego nowoŜytnego bezpośrednio po zapisaniu czasu rozpoczęcia
i zakończenia rozwiązywania zadań odtworzone zostaje nagranie z płyty CD.
9. Zdający rozwiązuje zadania i zapisuje odpowiedzi w wyznaczonych miejscach wyłącznie
długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem (tylko rysunki wykonuje ołówkiem).
10. Zdający zaznacza odpowiedzi do zadań zamkniętych na karcie odpowiedzi (nie dotyczy
uczniów (słuchaczy) niewidomych, słabowidzących, z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim, niesprawnych ruchowo oraz uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się).
11. W czasie pracy z zestawem egzaminacyjnym zdający pracuje samodzielnie i nie zakłóca
przebiegu egzaminu, a w szczególności:
a) nie opuszcza sali egzaminacyjnej (tylko w szczególnie uzasadnionej sytuacji moŜe opuścić
salę
po uzyskaniu
pozwolenia
przewodniczącego
zespołu
nadzorującego
i
przy
zachowaniu warunków uniemoŜliwiających kontaktowanie się zdającego z innymi osobami,
z wyjątkiem konieczności skorzystania z pomocy medycznej)
b) nie opuszcza wyznaczonego mu w sali miejsca
c) w Ŝadnej formie nie porozumiewa się z innymi zdającymi
d) nie wypowiada uwag i komentarzy
e) nie zadaje Ŝadnych pytań dotyczących zadań egzaminacyjnych
12. W przypadku
−
stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań egzaminacyjnych przez ucznia
(słuchacza)
−
wniesienia przez ucznia (słuchacza) do sali egzaminacyjnej urządzenia telekomunikacyjnego
albo korzystania przez ucznia (słuchacza) z urządzenia telekomunikacyjnego w sali
egzaminacyjnej
−
zakłócania
przez
ucznia
(słuchacza)
prawidłowego
przebiegu
egzaminu
w sposób
utrudniający pracę pozostałym uczniom (słuchaczom)
przewodniczący szkolnego zespołu egzaminacyjnego przerywa danemu uczniowi (słuchaczowi)
pracę z zestawem egzaminacyjnym, uniewaŜnia mu odpowiednią część egzaminu i nakazuje
opuszczenie sali egzaminacyjnej, co odnotowuje w protokole przeprowadzenia egzaminu.
13. Zdający, który ukończył pracę przed wyznaczonym czasem, zgłasza to przewodniczącemu
zespołu nadzorującego przez podniesienie ręki i zamyka swój arkusz. Przewodniczący lub
członek zespołu nadzorującego odbiera pracę. Dodatkowo, jeŜeli zdający zgłasza
zakończenie pracy wcześniej niŜ na 10 minut przed zakończeniem czasu przeznaczonego na
pracę z zestawem – por. pkt 6.1.k) powyŜej – przed odebraniem jego zestawu
egzaminacyjnego przewodniczący lub członek zespołu nadzorującego sprawdza, czy uczeń
(słuchacz) zaznaczył odpowiedzi na karcie odpowiedzi. Po otrzymaniu pozwolenia na
opuszczenie sali uczeń (słuchacz) wychodzi, nie zakłócając pracy pozostałym piszącym.
14. Po upływie czasu przeznaczonego na rozwiązywanie zadań uczniowie (słuchacze) kończą
pracę z zestawem egzaminacyjnym i stosują się do poleceń przewodniczącego zespołu
nadzorującego.
15. Praca z drugim zestawem egzaminacyjnym w danym dniu rozpoczyna się po przerwie
i przebiega zgodnie z zasadami opisanymi w punktach od 6. do 14.
16. Uczniowie (słuchacze) posiadający opinię/orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej
lub zaświadczenie lekarskie o chorobie lub czasowej niesprawności oraz ci, którzy mają
pozytywną opinię rady pedagogicznej, mają prawo do zdawania egzaminu w warunkach
i formach dostosowanych do ich dysfunkcji (zgodnie z Komunikatem dyrektora Centralnej
Komisji Egzaminacyjnej z 31 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu dostosowania warunków
i form przeprowadzania w roku szkolnym 2011/2012 sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego
do potrzeb uczniów (słuchaczy) ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym
niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagroŜonych niedostosowaniem
społecznym, opublikowanym na stronie internetowej CKE).
17. JeŜeli zdający uzna, Ŝe w trakcie egzaminu zostały naruszone przepisy dotyczące jego
przeprowadzania, moŜe w terminie 2 dni od daty odpowiedniej części egzaminu zgłosić
pisemne
zastrzeŜenia
do
dyrektora
właściwej
okręgowej
komisji
egzaminacyjnej.
ZastrzeŜenie musi zawierać dokładny opis zaistniałej sytuacji.
18. Dyrektor właściwej okręgowej komisji egzaminacyjnej rozpatruje zastrzeŜenia w terminie 7 dni
od daty ich otrzymania. Rozstrzygnięcie dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej jest
ostateczne. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów dotyczących przeprowadzania
egzaminu, na skutek zastrzeŜeń, o których mowa w pkt 17, lub z urzędu dyrektor okręgowej
komisji egzaminacyjnej, w porozumieniu z dyrektorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej,
moŜe uniewaŜnić dany egzamin, jeŜeli to naruszenie mogło wpłynąć na jego wynik.
19. Stwierdzenie podczas sprawdzania prac egzaminacyjnych niesamodzielnego rozwiązywania
zadań przez uczniów (słuchaczy) skutkuje uniewaŜnieniem odpowiedniej części egzaminu
tych
zdających
(decyzję
podejmuje
dyrektor
okręgowej
komisji
egzaminacyjnej,
w porozumieniu z dyrektorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej). Uczeń (słuchacz)
przystępuje ponownie do odpowiedniej części egzaminu w terminie ustalonym przez
dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
20. W przypadku stwierdzenia podczas sprawdzania pracy niesamodzielnego rozwiązywania
zadań przez ucznia (słuchacza), który ponownie przystąpił do odpowiedniej części egzaminu,
dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej, w porozumieniu z dyrektorem Centralnej Komisji
Egzaminacyjnej, uniewaŜnia odpowiednią część egzaminu tego ucznia (słuchacza).
W zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu dla danego ucznia (słuchacza),
w miejscach przeznaczonych na wpisanie wyników uzyskanych z poszczególnych arkuszy
wchodzących w skład danej części egzaminu, wpisuje się „0%”.
Źródło:
Informator o egzaminie gimnazjalnym od roku szkolnego 2011/2012
Centralnej Komisji Egzaminacyjnej