29.10.2002 DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

138
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
12/t. 2
32002D0837
29.10.2002
DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
L 294/74
DECYZJA RADY
z dnia 30 września 2002 r.
przyjmująca program szczegółowy (Euratom) badań i szkoleń w zakresie energii jądrowej (2002–2006 r.)
(2002/837/Euratom)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
(5)
Niniejszy program jest otwarty na uczestnictwo krajów po
zawarciu koniecznych umów w tym celu oraz jest także, z
wyjątkiem badań syntezy jądrowej, otwarty na poziomie
projektu oraz na zasadzie wzajemnych korzyści na uczestnictwo podmiotów z państw trzecich i organizacji międzynarodowych odnośnie do współpracy naukowej.
(6)
Wdrażając niniejszy program, należy położyć nacisk na
wsparcie mobilności badaczy i innowacji we Wspólnocie,
a także działania w zakresie współpracy międzynarodowej
z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi.
Szczególną uwagę należy zwrócić na kraje kandydujące.
(7)
Działalność badawcza prowadzona w ramach niniejszego
programu powinna być zgodna z fundamentalnymi zasadami etycznymi, w tym zasadami określonymi w art. 6
Traktatu o Unii Europejskiej i w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, powinna także uwzględniać
potrzebę społecznej akceptacji niniejszej działalności.
(8)
W następstwie komunikatu Komisji „Kobiety i Nauka” oraz
rezolucji Rady z dnia 20 maja 1999 r. (5) i dnia 26 czerwca
2000 r. (6) oraz rezolucji z dnia 3 lutego 2000 r. Parlamentu Europejskiego (7) w sprawie tego zagadnienia, rozpoczęto wdrażanie planu działań w celu wzmocnienia
i zwiększenia pozycji i roli kobiet w nauce i badaniach,
który powinien zapewnić poszanowanie równości szans,
bez względu na płeć.
(9)
Niniejszy program powinien zostać wdrożony w sposób
elastyczny, skuteczny i przejrzysty, uwzględniając istotne
interesy, w szczególności interesy środowisk naukowych,
przemysłowych, użytkowników oraz odpowiednich
władz. Działalność badawcza prowadzona zgodnie z tymi
interesami powinna zostać przystosowana, gdzie konieczne, do potrzeb polityki Wspólnoty oraz do naukowego
i technologicznego rozwoju.
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 7 akapit pierwszy,
uwzględniając wniosek Komisji (1),
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego (2),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)
Decyzją nr 2002/668/Euratom (4) Rada przyjęła szósty
program ramowy Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) dla badań jądrowych i działań szkoleniowych, przyczyniający się także do utworzenia Europejskiego Obszaru Badań (2002–2006 r.) (zwany dalej
„programem ramowym”) mający być wdrożonym poprzez
programy badawcze i szkoleniowe opracowane zgodnie z
art. 7 Traktatu, które określają szczegółowe zasady ich
wdrożenia, ustalają czas ich trwania oraz przewidują
środki uznane za niezbędne.
(2)
Zasady uczestnictwa przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i uniwersytetów we wdrażaniu programu ramowego, (zwane dalej „zasadami uczestnictwa”) powinny
mieć zastosowanie do niniejszego programu.
(3)
Wydatki administracyjne Komisji w celu wdrożenia niniejszego programu odzwierciedlają dużą ilość personelu
oddelegowanego do laboratoriów w Państwach Członkowskich i do projektu ITER (Międzynarodowy Eksperymentalny Reaktor Nuklearny).
(4)
Do czasu zakończenia międzynarodowych negocjacji
w sprawie programu ITER oraz ewentualnej decyzji w sprawie jego wspólnego wdrożenia, powinna zostać utrzymana przywódcza rola Wspólnoty Europejskiej odnośnie
do badań syntezy jądrowej.
(1) Dz.U. C 181 E z 30.7.2002, str. 112.
(2) Opinia wydana dnia 13 czerwca 2002 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(3) Dz.U. C 221 z 17.9.2002, str. 97.
(4) Dz.U. L 232 z 29.8.2002, str. 34.
(5) Dz.U. C 201 z 16.7.1999, str. 1.
(6) Dz.U. C 199 z 14.7.2001, str. 1.
(7) Dz.U. C 309 z 27.10.2000, str. 57.
12/t. 2
(10)
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
Uczestnictwo w działaniach niniejszego programu
powinno być propagowane poprzez publikację niezbędnych informacji dotyczących treści, warunków i procedur
udostępnianych terminowo oraz w kompleksowy sposób
potencjalnym uczestnikom, w tym ze stowarzyszonych
krajów kandydujących oraz innych państw stowarzyszonych.
139
Artykuł 4
1. Szczegółowe zasady dotyczące finansowego uczestnictwa
Wspólnoty w szczegółowym programie są określone w art. 2
ust. 2 programu ramowego.
2. Program szczegółowy jest wdrażany za pomocą instrumentów
określonych w załączniku III.
(11)
Komisja, we właściwym czasie, poleci przeprowadzenie
niezależnej oceny dotyczącej działalności prowadzonej
w zakresie objętym niniejszym programem. Taka ocena
zostanie przeprowadzona w duchu otwartości odnoszącej
się do wszystkich uczestników.
3. Zasady dotyczące uczestnictwa mają zastosowanie do programu szczegółowego.
Artykuł 5
(12)
Przeprowadzono konsultacje z Komitetem NaukowoTechnicznym,
1. Komisja opracowuje program pracy dla wdrożenia programu
szczegółowego, przedstawiając dokładniej cele oraz naukowe
i technologiczne priorytety określone w załączniku I, harmonogram wdrożenia oraz instrumenty, które można wykorzystać.
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
1. Zgodnie z programem ramowym, program szczegółowy
(Euratom) badań i szkoleń w zakresie energii jądrowej (zwany
dalej „programem szczególnym”) zostaje przyjęty na okres od
dnia 30 września 2002 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.
2. Cele oraz naukowe i technologiczne priorytety dla programu
szczegółowego są określone w załączniku I.
Artykuł 2
Zgodnie z załącznikiem II do programu ramowego suma
uważana za niezbędną do wykonania programu szczegółowego
wynosi 940 milionów EUR, w tym maksymalnie 16,5 % sumy na
wydatki administracyjne Komisji. Wskaźnikowe rozbicie tej sumy
jest podane w załączniku II do niniejszej decyzji.
Artykuł 3
Wszelkie działania badawcze przeprowadzane zgodnie z
programem szczegółowym są prowadzone zgodnie z
fundamentalnymi zasadami etycznymi.
2. Program pracy uwzględnia istotne działania badawcze prowadzone przez Państwa Członkowskie, kraje stowarzyszone, organizacje europejskie i międzynarodowe. Gdzie stosowne program
jest uaktualniany.
Artykuł 6
1. Komisja jest odpowiedzialna za wdrożenie programu szczegółowego.
2. Do celów wdrażania programu szczegółowego Komisję
wspiera komitet konsultacyjny. Członkowie tego komitetu mogą
się zmieniać w zależności od różnych tematów znajdujących się
w porządku obrad komitetu. Dla aspektów związanych z syntezą
jądrową, skład komitetu oraz szczegółowe zasady operacyjne
i procedury mające do niego zastosowanie są ustanowione
w decyzji Rady 84/338/Euratom, EWWiS, EWG z dnia 29 lipca
1984 r. dotyczącej struktur i procedur zarządzania oraz koordynacji wspólnotowych działań badawczych, rozwojowych
i demonstracji (1). Dla aspektów związanych z syntezą jądrową
mają zastosowanie zasady i procedury określone w decyzji Komisji z dnia 16 grudnia 1980 r. dotyczącej komitetu konsultacyjnego dla programu syntezy jądrowej.
(1) Dz.U. L 177 z 4.7.1984, str. 25.
140
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
Artykuł 7
1. Komisja regularnie składa sprawozdanie z ogólnego postępu
w sprawie wdrażania programu szczegółowego, zgodnie z art. 5
ust. 2 programu ramowego, załączane są również informacje
w sprawie finansowych aspektów programu.
2. Komisja zapewnia przeprowadzenie niezależnego monitoringu i oceny przewidzianej w art. 5 i 6 programu ramowego
dotyczącego działań prowadzonych w zakresie objętym niniejszym programem szczegółowym.
12/t. 2
Artykuł 8
Niniejsza decyzja skierowana jest do Państw Członkowskich.
Sporządzono w Brukseli, dnia 30 września 2002 r.
W imieniu Rady
B. BENDTSEN
Przewodniczący
12/t. 2
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
ZAŁĄCZNIK I
NAUKOWE I TECHNOLOGICZNE CELE ORAZ OGÓLNE KIERUNKI DZIAŁAŃ
1.
Wstęp
Jako źródło 35 % energii elektrycznej produkowanej w Unii Europejskiej, energia jądrowa jest przedmiotem
dyskusji w sprawie walki ze zmianami klimatu oraz zmniejszenia uzależnienia Unii Europejskiej od energii.
Należy jednakże stawić czoło nowym wyzwaniom. Kontrolowana synteza termojądrowa jest jedną z
długoterminowych opcji dla zaopatrzenia w energię, w szczególności dla scentralizowanego zaopatrzenia
w podstawowe obciążenie elektryczne. Priorytetem jest postęp w kierunku wykazania naukowej
i technologicznej możliwości otrzymywania energii z syntezy jądrowej oraz oszacowania jej trwałych
właściwości. W krótkim okresie należy znaleźć sposoby postępowania z odpadami nuklearnymi, które są
zarówno bezpieczne jak i społecznie akceptowane, a dokładniej wdrożyć techniczne rozwiązania odnośnie do
zarządzania odpadami o długim czasie połowicznego zaniku. Innowacyjne koncepcje dla bezpieczniejszego
wykorzystania syntezy jądrowej powinny być również przedmiotem badań jako ewentualny wkład w celu
sprostania europejskim potrzebom energetycznym w nadchodzących dekadach. Wysokie standardy ochrony
przed promieniowaniem obowiązujące we Wspólnocie muszą zostać utrzymane poprzez ukierunkowane
i skoordynowane badania, w szczególności nad skutkami niskiego poziomu narażenia na promieniowanie.
Współpraca na poziomie europejskim, w tym wymiana naukowców oraz wspólne programy badawcze jest już
ustalona w tej dziedzinie. W odniesieniu do odpadów nuklearnych, ochrony przed promieniowaniem oraz
innej działalności, współpraca ta będzie wzmacniana i pogłębiana na poziomie programu i projektu w celu
lepszego wykorzystania zasobów (zarówno zasobów ludzkich jak i obiektów do przeprowadzania
eksperymentów) oraz wspierania wspólnego europejskiego stanowiska i podejścia do kluczowych problemów,
zgodnie z potrzebami Europejskiego Obszaru Badawczego. Zostaną utworzone powiązania z krajowymi
programami oraz zostanie podjęta współpraca z państwami trzecimi, w szczególności z USA, Nowymi
Niepodległymi Państwami (NIS) byłego Związku Radzieckiego, Kanadą i Japonią. W przypadku syntezy
jądrowej, Wspólnota, Państwa Członkowskie oraz kraje związane z działaniami objętymi programem
ramowym Euratom będą nadal pracować w ramach zintegrowanego programu działań.
Zostanie zapewniona współpraca w ramach programu Wspólnego Centrum Badawczego dotyczącego
„bezpieczeństwa jądrowego i zabezpieczeń”.
2.
Priorytetowe obszary tematyczne
2.1. Badania energii syntezy jądrowej
Cele
Energia syntezy jądrowej w drugiej połowie stulecia mogłaby wnieść wkład w produkcję na dużą skalę bez
emisyjnego podstawowego obciążenia elektrycznego. Postępy dokonane w badaniach energii syntezy jądrowej
uzasadniają dalsze energiczne starania w kierunku długoterminowego celu, jakim jest elektrownia syntezy
jądrowej. Praca teoretyczna oraz badania doświadczalne na istniejących urządzeniach na całym świecie,
w szczególności dotyczące Wspólnego Cyklotronu Europejskiego (JET), ustaliły naukową oraz techniczną
gotowość do skonstruowania projektu następnej generacji po JET w celu demonstracji naukowej
i technologicznej możliwości otrzymania energii z syntezy jądrowej. Ogólnoświatowa współpraca w zakresie
badań energii syntezy jądrowej zaowocowała postępem związanym ze szczegółowym inżynieryjnym
projektem takim jak urządzenie „the Next Step”, ITER, w celu zwiększenia spalania w działaniu indukcyjnym
ze zwiększeniem mocy Q > 10, wykazując wytwarzanie 400 MW mocy syntezy jądrowej przez około
400 sekund, co pozwala na badanie spalanej plazmy w warunkach odpowiednich do produkcji energii.
Udane zakończenie działań projektowania inżynieryjnego odnośnie do ITER jest możliwe, zgodne ze
zorientowanymi na reaktory działaniami Wspólnoty w sprawie badań energii syntezy jądrowej w celu podjęcia
decyzji o realizacji „the Next Step”. Z zastrzeżeniem pozytywnego wyniku międzynarodowych negocjacji
w sprawie prawnych i instytucjonalnych warunków ustanowienia osoby prawnej ITER oraz negocjacji
dotyczących jego wspólnego wdrożenia (budowy, działania, wykorzystania oraz wycofania z eksploatacji),
szczegółowa decyzja może zapaść w okresie 2003–2004, tak aby budowa mogła w rzeczywistości rozpocząć
się w okresie 2005–2006. Zatem, okres 2003–2006 musi być postrzegany jako okres przejściowy oznaczony
potrzebą zracjonalizowania działań europejskich z powodu silnego zorientowania programu w kierunku „the
Next Step”.
141
142
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
Jeśli zostanie podjęta decyzja, realizacja „the Next Step” zmobilizuje znaczne zasoby ludzkie i środki finansowe.
W chwili podjęcia decyzji o rozpoczęciu projektu, wymagane będzie dostosowanie bieżących wysiłków
europejskich partnerów Euratom w dziedzinie syntezy jądrowej oraz zmiany organizacyjne, w szczególności
w celu skierowania wspólnego europejskiego wkładu do ITER. Zostanie zapewniona kontynuacja znaczącego
programu badania i rozwoju, w tym przejście między działaniami obecnie prowadzonymi w ramach
stowarzyszeń (1) i JET, który stałby się „programem towarzyszącym” w dziedzinie fizyki i technologii syntezy
jądrowej, gdy budowa urządzenia „the Next Step”/ITER, jeśli zostanie podjęta decyzja, osiągnie stały status po
roku 2006.
Priorytety
i)
Program stowarzyszeń w dziedzinie fizyki i technologii
Program stowarzyszeń będzie obejmować:
— Badania i rozwój w fizyce syntezy jądrowej i inżynierii plazmy, koncentrując się na przygotowaniu
działania ITER oraz badaniach i wyliczeniach wzorów toroidalnego magnetycznego utrzymania,
w szczególności kontynuacji budowy stellaratora Wendelstein 7-X oraz działaniu istniejących
instalacji w stowarzyszeniach Euratom.
— Uporządkowane działania w dziedzinie badań i rozwoju w technologii syntezy jądrowej,
w szczegółowych badaniach nad materiałami syntezy jądrowej oraz uczestnictwo w działaniach
w dziedzinie badań i rozwoju dotyczących wycofania z eksploatacji JET, co jest przewidziane na końcu
okresu jego działania.
— Badania aspektów socjoekonomicznych, koncentrując się na ocenie kosztów gospodarczych oraz
społecznej akceptacji energii syntezy jądrowej, na zasadzie uzupełnienia odnośnie do dalszych badań
nad bezpieczeństwem i aspektami związanymi ze środowiskiem; koordynację, w kontekście
utrzymywania kontaktów, badań cywilnych nad zamknięciem bezwładnościowym w Państwach
Członkowskich oraz ewentualne alternatywne koncepcje; upowszechnianie wyników oraz informacji
ogółowi społeczeństwa; mobilność i szkolenia.
Wnosząc wkład do programu stowarzyszeń, pierwszeństwo otrzymają wielostronne działania mające na
celu skoncentrowanie działań na wspólnych projektach, takich jak te bezpośrednio związane z działaniem
JET oraz „the Next Step”/ITER i/lub szkoleniem personelu. W zależności od decyzji o realizacji ITER i jego
harmonogramu, aktualne wsparcie Wspólnoty zostanie dostosowane do działań stowarzyszeń, zostanie
również rozważone wycofanie z eksploatacji kilku obiektów. Zostaną zapewnione odpowiednie środki
w celu utrzymania silnej europejskiej koordynacji działań związanych z syntezą jądrową, która dowiodła
swojej przydatności na przestrzeni lat.
Zakres towarzyszących krajowych programów dotyczących fizyki i technologii syntezy jądrowej, który
jest wymagany w stowarzyszeniach i europejskim przemyśle w celu pełnego wykorzystania ITER, będzie
uzależniony a) od poziomu europejskiego udziału w ITER i b) od tego gdzie zostanie zlokalizowany. Może
to pociągać za sobą inwestycje mające na celu utrzymanie eksperymentów na urządzeniach syntezy
jądrowej w Europie na poziomie klasy światowej oprócz uruchomienia działania ITER oraz
odpowiedniego programu rozwoju technologicznego.
ii)
Wykorzystanie urządzeń cyklotronu JET
Urządzenia JET nadal będą wykorzystywane w ramach Europejskiej Umowy na rzecz Rozwoju Syntezy
Jądrowej (EFDA) w związku z przygotowaniem uruchomienia ITER poprzez zakończenie
wykorzystywania zwiększenia wydajności obecnie w toku. Stosowanie obiektów JET będzie stopniowo
wycofywane zgodnie z harmonogramem realizacji ITER oraz dostępnością koniecznych środków
finansowych.
iii) „the Next Step”/ITER
Projekt programu ramowego Euratom (2002–2006) obejmuje kontynuację działań „the Next Step” w celu
uczestnictwa w jego budowie w drugiej połowie okresu projektu. Ponieważ jednak decyzje odnośnie do
ITER nie są uzależnione jedynie od instytucji Unii Europejskiej, lecz także od międzynarodowych
partnerów Unii Europejskiej, proponowany program działań musi być otwarty odnośnie do ostatecznej
lokalizacji i zakresu „the Next Step”/ITER oraz dokładnej zawartości towarzyszącego krajowego
programu. Badania przeprowadzane w celu przygotowania ewentualnej europejskiej lokalizacji zostaną
zakończone.
(1)
Ustanowienie związków na mocy umów o stowarzyszeniu między Wspólnotą a podmiotami w Państwach Członkowskich
i w krajach stowarzyszonych z programem ramowym EURATOM.
12/t. 2
12/t. 2
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
Udział Unii Europejskiej w ITER obejmowałby wkład w budowę sprzętu i instalacji, które znajdowałyby
się w granicach lokalizacji ITER i byłyby niezbędne do jego wykorzystania, a także wkład w koszty
związane z obsadzeniem personelu, zarządzaniem oraz wsparciem projektu podczas budowy. Poziom
oraz charakter takiego udziału będzie uzależniony od wyniku negocjacji z międzynarodowymi partnerami
Unii Europejskiej oraz lokalizacji ITER. W przypadku gdy ITER zostanie zlokalizowany w Europie, udział
Unii Europejskiej obejmował będzie również koszty jakie zostaną poniesione przez Europę jako stronę
pełniącą rolę Strony Przyjmującej.
2.2. Zarządzanie odpadami radioaktywnymi
Cele
Brak szeroko uzgodnionego podejścia odnośnie do zarządzania i usuwania odpadów jest jedną z głównych
przeszkód dla trwającego i przyszłego stosowania energii jądrowej. W szczególności, odnosi się to do
zarządzania i usuwania odpadów o długim czasie połowicznego zaniku ich komponentów w składowiskach
geologicznych, które będą potrzebne bez względu na to jaka metoda obróbki zostanie wybrana dla zużytego
paliwa i wysokiego poziomu odpadów. Same badania nie mogą zapewnić społecznej akceptacji; jednakże są
potrzebne w celu rozwinięcia i przetestowania technologii składowania, zbadania odpowiednich lokalizacji,
wspierania podstawowych naukowych ustaleń odnoszących się do bezpieczeństwa i metod oceny
bezpieczeństwa, oraz rozwijania procesów podejmowania decyzji, które są postrzegane jako uczciwe
i sprawiedliwe przez zaangażowanych członków grupy interesów.
Badania są również potrzebne w celu określenia technicznego i gospodarczego potencjału koncepcji dla
wytwarzania energii jądrowej zdolnej do lepszego wykorzystania materiałów rozszczepialnych oraz
wytwarzania mniejszej ilości odpadów, ich podziału i przemiany w celu obniżenia zagrożeń związanych z
odpadami na skalę przemysłową.
Priorytety badawcze
i)
Badania nad geologiczną likwidacja odpadów
Cele dotyczą ustalenia solidnych technicznych podstaw odnośnie do demonstracji bezpieczeństwa
związanego z usuwaniem zużytego paliwa oraz odpadów o długim czasie połowicznego zaniku
w formacjach geologicznych oraz mają wspomagać rozwój wspólnego europejskiego podejścia do
głównych kwestii związanych z zarządzaniem i usuwaniem odpadów.
— Pogłębianie wiedzy podstawowej, rozwój oraz badanie technologii: badania zostaną skoncentrowane
na kluczowych fizycznych, chemicznych i biologicznych procesach; wzajemnym oddziaływaniu
między różnymi naturalnymi i sztucznymi barierami, ich długoterminową stabilnością oraz
sposobami wdrażania technologii usuwania odpadów w podziemnych laboratoriach badawczych.
— Nowe i ulepszone narzędzia: badania będą się koncentrować na modelach wykonania oraz ocenie
bezpieczeństwa i metodologiach demonstracji długoterminowego bezpieczeństwa, analizie
wrażliwości i niepewności, rozwoju oraz ocenie alternatywnych środków wykonania i lepszej kontroli
procesów, które charakteryzują się właściwym stosunkiem do społecznych obaw dotyczących
usuwania odpadów.
ii)
Podział i transmutacja oraz inne koncepcje w odniesieniu do produkcji mniejszej ilości odpadów podczas wytwarzania
energii jądrowej
Cele dotyczą ustalenia praktycznych sposobów obniżenia ilości i/lub zagrożenia powodowanego
odpadami przeznaczonymi do likwidacji poprzez podział i transmutację oraz zbadania potencjału
koncepcji dla energii jądrowej odnośnie do produkcji mniejszej ilości odpadów.
— Podział i transmutacja: badania będą się koncentrować na podstawowych ocenach całościowej
koncepcji; demonstracji na małą skalę najbardziej obiecujących technologii podziału; dalszym
rozwoju technologii transmutacji; oraz oszacowaniu ich przemysłowej wykonalności.
— Koncepcje dotyczące produkcji mniejszej ilości odpadów: badania będą się koncentrować na zbadaniu
potencjału dla bardziej wydajnego wykorzystywania materiału rozszczepialnego w istniejących
reaktorach oraz innych koncepcji dotyczących produkcji mniejszej ilości odpadów podczas
wytwarzania energii jądrowej.
143
144
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
2.3. Ochrona przed promieniowaniem
Cele
Promieniowanie jest szeroko stosowane w medycynie oraz przemyśle (w tym wytwarzaniu energii jądrowej)
a jego bezpieczeństwo jest stwierdzane na podstawie zdrowej polityki ochrony przed promieniowaniem i jej
skutecznego wdrożenia. Badania wspólnotowe podtrzymują europejską politykę oraz wnoszą wkład w wysoki
poziom ochrony osiągnięty w praktyce. Niniejsze standardy musza zostać utrzymane i, w niektórych
przypadkach, ulepszone, a badania odgrywają kluczową rolę w tym procesie. Głównym celem jest rozwiązanie
niepewności ryzyka narażenia na promieniowanie niskimi i przewlekłymi dawkami (tj., na poziomie typowo
napotykanym przez ludność oraz w miejscach pracy), co pozostaje kontrowersyjną naukową i polityczną
kwestią i ma istotny wpływ na stosowanie promieniowania zarówno w medycynie jak i przemyśle. Badania
wspólnotowe w innych obszarach będą się koncentrować na lepszym wykorzystaniu krajowych starań,
głównie dzięki ich bardziej efektywnej integracji poprzez współpracę i ukierunkowane badania, gdzie
stanowiłyby one uzupełnienie albo współdziałałyby z programami krajowymi.
Priorytety badawcze
— Kwantyfikacja ryzyka związanego z niskim oraz przedłużającym się narażeniem na promieniowanie:
badania będą się koncentrować na badaniach epidemiologicznych narażonej ludności, oraz na badaniach
biologii komórkowej i molekularnej dotyczących wzajemnego oddziaływania między promieniowaniem
a DNA, komórkami, organami i ciałem ludzkim.
— Narażenie na oddziaływanie promieniowania medycznego oraz naturalne źródła promieniowania:
poprawa bezpieczeństwa skuteczności medycznego stosowania promieniowania; lepsze zrozumienie,
ocena i zarządzanie naturalnymi zasobami, w szczególności, naturalnie występującymi materiałami
radioaktywnymi.
— Ochrona środowiska naturalnego i radioekologia: koncepcyjne i metodologiczne podstawy dla ochrony
środowiska naturalnego; lepsza ocena i zarządzanie wpływem naturalnych i sztucznych źródeł
promieniowania na człowieka i środowisko.
— Ryzyko i zarządzanie w sytuacji zagrożenia: lepsze podejście do zarządzania ryzykiem; bardziej skuteczne
i spójne zarządzanie w sytuacji zagrożenia w Europie, włączając regenerację obszarów zanieczyszczonych.
— Ochrona miejsca pracy: poprawiony monitoring oraz zarządzanie narażeniem na oddziaływanie
promieniowania w miejscu pracy w branżach związanych z narażeniem na promieniowanie.
3.
Inna działalność w zakresie technologii jądrowych i bezpieczeństwa
Cele
Do celów należy wspieranie polityki Unii Europejskiej w dziedzinie zdrowia, energii i środowiska, w celu
zapewnienia, iż europejski potencjał jest utrzymywany na wysokim poziomie w istotnych dziedzinach nie
objętych priorytetami tematycznymi oraz dokonania wkładu w utworzenie Europejskiego Obszaru
Badawczego.
Priorytety badawcze
i)
Innowacyjne koncepcje
Do celów należy oszacowanie potencjału innowacyjnych koncepcji oraz rozwinięcie ulepszonych
i bezpieczniejszych procesów w dziedzinie energii jądrowej. Badania będą ukierunkowane na:
— Ocenę potencjału innowacyjnych koncepcji i rozwoju ulepszonych i bezpieczniejszych procesów
związanych z wytwarzaniem i eksploatacją energii jądrowej, które zostały zidentyfikowane jako
oferujące dłużej trwające korzyści pod względem bezpieczeństwa, wpływ na środowisko naturalne,
wykorzystanie zasobów, odporność na rozprzestrzenianie się lub różnorodność zastosowania.
12/t. 2
12/t. 2
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
ii)
Edukacja i szkolenie
Celem jest lepsza integracja europejskiej edukacji i szkolenia w zakresie bezpieczeństwa jądrowego
i ochrony przed promieniowaniem w celu zwalczenia spadku zarówno liczby studentów jaki i placówek
kształcących dostarczających niezbędne kwalifikacje i wiedzę w celu dalszego bezpiecznego
wykorzystywania energii jądrowej oraz innych zastosowań promieniowania w przemyśle i medycynie.
Wsparcie będzie ukierunkowana na:
— rozwinięcie bardziej zharmonizowanego podejścia do edukacji w dziedzinie nauk jądrowych
i inżynieryjnych w Europie i jego wdrożenie, włączając lepszą integrację krajowych zasobów
i potencjału.
Będzie to uzupełniane wsparciem dla członków towarzystw naukowych, specjalnymi kursami
szkoleniowymi, siecią kształcenia, dotacjami dla młodych pracowników naukowych z Nowych
Niepodległych Państw i państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz transnarodowym dostępem do
infrastruktury. W zakresie infrastruktur, będzie promowany transnarodowy dostęp do obiektów.
Kolejnym krokiem będzie rozpoczęcie wspólnej analizy przyszłych potrzeb Unii Europejskiej
dotyczących zasobów ludzkich, kompetencji i narzędzi eksperymentalnych w połowie okresu projektu.
iii) Bezpieczeństwo istniejących instalacji jądrowych
Celem jest poprawa bezpieczeństwa istniejących instalacji jądrowych w Państwach Członkowskich
i krajach kandydujących w pozostałym okresie ich działania i w okresie późniejszego wycofania z
eksploatacji, wykorzystując znaczną wiedzę i doświadczenie z badań eksperymentalnych i teoretycznych
osiągnięte na arenie międzynarodowej. Badania będą ukierunkowana na:
— zarządzanie elektrownią włączając skutki starzenia się i wydajności paliwa; zarządzanie poważnymi
awariami, włączając rozwój zaawansowanych, numerycznych kodów symulacyjnych; integracja
europejskiego potencjału i wiedzy w zakresie praktycznego wycofania z eksploatacji; rozwój bazy
naukowej na rzecz bezpieczeństwa i najlepszych praktyk na poziomie europejskim.
145
146
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
12/t. 2
ZAŁĄCZNIK II
INDYKATYWNY PODZIAŁ SUMY
Kwota
(milionów EUR)
Rodzaje działalności
1.
2.
Priorytetowe obszary tematyczne badań
890
1.1.
Kontrolowana synteza termojądrowa (1)
750
1.2.
Zarządzanie odpadami radioaktywnymi
90
1.3.
Ochrona przed promieniowaniem
50
Inna działalność w zakresie technologii jądrowych i bezpieczeństwa
50
Suma
(1) Włącznie do maksymalnej wysokości 200 milionów EUR na rzecz ITER.
940
12/t. 2
PL
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
ZAŁĄCZNIK III
ŚRODKI NA WDROŻENIE PROGRAMU
W celu wdrożenia programu szczególnego, oraz zgodnie z decyzją 2002/668/Euratom oraz zasadami uczestnictwa,
Komisja zastosuje różne instrumenty.
Komisja oceni wnioski zgodnie z kryteriami oceny przedstawionymi w wyżej wymienionych decyzjach.
Bezpośrednie działania w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego wdrożone w dziedzinie syntezy
termonuklearnej oraz w ramach umów, porozumień lub osób prawnych, których Wspólnota jest stroną lub
członkiem, odpowiadają zasadom, które zostały dla nich ustalone, zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym zasad
uczestnictwa.
W trakcie przeprowadzania programu, Komisja może odwołać się do pomocy technicznej.
Przewidziano następujące instrumenty dotyczące wdrożenia niniejszego programu:
1. Instrumenty dotyczące energii syntezy jądrowej
W dziedzinie badań energii syntezy jądrowej zgodnie z ppkt 1.1 załącznika I, szczegółowy charakter działań
w tym obszarze wymaga wykonania przepisów szczególnych. Podjęte projekty będą przeprowadzane na
podstawie procedur wymienionych w:
— umowach stowarzyszenia,
— Europejskiej Umowie na rzecz Rozwoju Syntezy Jądrowej (EFDA),
— każdym innym wielostronnym porozumieniem zawartym między Wspólnotą a organizacjami
stowarzyszonymi i/lub osobami prawnymi, które mogą zostać założone, po zaopiniowaniu przez
kompetentny komitet konsultacyjny,
— innych umowach o ograniczonym okresie obowiązywania, w szczególności z organami Państw
Członkowskich lub państw związanych z programem ramowym Euratom,
— umowach międzynarodowych obejmujących projekty, takie jak ITER, przeprowadzane w ramach
współpracy z państwami trzecimi.
Działania w celu skoordynowania oraz wsparcia badań energii syntezy jądrowej mogą dotyczyć badań na rzecz
niniejszych działań, wsparcia odnośnie do wymiany informacji, odwołania się do możliwości wykorzystania
zewnętrznej wiedzy fachowej włączając niezależną ocenę działań, stypendia i programy szkoleniowe, publikacje
oraz inne działania celem wsparcia transferu technologii.
2. Instrumenty w innych dziedzinach
W dziedzinach zarządzania odpadami radioaktywnymi i ochrony przed promieniowaniem dotyczących
priorytetowych obszarów tematycznych badań zgodnie z ppkt 1.2 i 1.3 załącznika I, a także odnośnie do innej
działalności zgodnie z pkt 2, Wspólnota, z uwzględnieniem zasad uczestnictwa, wniesie wkład w:
— sieci doskonałości, dążące do wzmocnienia i rozwoju doskonałości naukowej i technologicznej Wspólnoty
poprzez integrację, na poziomie europejskim, potencjału badawczego aktualnie istniejącego lub
wyłaniającego się zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym,
147
148
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
— zintegrowane projekty, przygotowane w celu zwiększenia konkurencyjności Wspólnoty lub zwrócenia się
w kierunku głównych potrzeb społecznych poprzez mobilizację zasadniczej większości badań i zasobów rozwoju
technologicznego oraz kompetencji,
— ukierunkowane projekty badawcze lub szkoleniowe, zaprojektowane aby uzyskać nową wiedzę celem znacznej
poprawy lub rozwoju nowych produktów, procesów lub usług, lub w celu zaspokojenia innych społecznych
potrzeb lub polityki Wspólnoty, lub w celu demonstracji wykonalności nowych technologii oferujących
potencjalne gospodarcze korzyści, lecz które nie mogą być bezpośrednio skomercjalizowane, lub celem
ułatwienia rozpowszechnienia nowej wiedzy na skalę europejską oraz lepszej integracji krajowych działań,
— działania mające na celu wspieranie i rozwój zasobów ludzkich i mobilności,
— działania koordynacyjne, mające na celu wspieranie i poparcie skoordynowanych inicjatyw dotyczących zakresu
badań i innowacyjnych podmiotów gospodarczych dążących do polepszonej integracji,
— szczególne działania wspierające, takie jak działania mające na celu wykorzystanie wyników badań oraz
przekazanie wiedzy, oraz działania na rzecz infrastruktury, odnoszące się do, na przykład, transnarodowego
dostępu lub przygotowawczej pracy technicznej (włączając analizę wykonalności),
— zintegrowane inicjatywy infrastrukturalne, łączące w pojedynczym działaniu kilka działań niezbędnych dla
wzmocnienia i rozwoju badań infrastruktur w celu zapewnienia usług na poziomie europejskim.
Budżetowa interwencja Wspólnoty w pośrednie działania jest skierowana na ośrodki badawcze, uniwersytety, firmy
oraz organy krajowe i organy międzynarodowe zlokalizowane w Państwach Członkowskich i w europejskich
państwach stowarzyszonych, które prowadzą działalność badawczą. Te drugie mogą również działać jako pośrednicy
we wspólnotowej interwencji budżetowej. Instytucje w Nowych Niepodległych Państwach (NIS) i organizacje
międzynarodowe mogą wyjątkowo otrzymać finansowanie wspólnotowe w przypadku gdy okaże się to konieczne
do osiągnięcia celów programu. Finansowy wkład Wspólnoty według typu instrumentu jest wymieniony w tabeli
poniżej.
Działania w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego włącznie z działaniami demonstracyjnymi
i szkoleniowymi oraz finansowy wkład Wspólnoty według typu instrumentu (1)
Typ instrumentu
Wkład Wspólnoty (*) (2)
Sieci Doskonałości
Dotacja na integrację: maksymalnie w wysokości 25 % wartości
potencjału i zasobów proponowanych na integrację przez uczestników jako stała kwota w celu wsparcia wspólnego programu działań (3)
Zintegrowane projekty
Dotacja do budżetu w maksymalnej wysokości:
— 50 % na badania
— 35 % na demonstrację
— 100 % na niektóre inne działania, takie jak szkolenie personelu
badawczego i zarządzanie konsorcjum (5) (6)
Ukierunkowane projekty badawcze lub szkoleniowe
Dotacja do budżetu w maksymalnej wysokości 50 % budżetu (4) (5)
Działania mające na celu wsparcie i rozwój
zasobów ludzkich i mobilności
Dotacja do budżetu w maksymalnej wysokości 100 % budżetu (4),
w razie potrzeby jako suma ryczałtowa
Działania koordynacyjne
Dotacja do budżetu w maksymalnej wysokości 100 % budżetu (4)
(*) W niniejszej rubryce budżet oznacza plan finansowy szacujący wszelkie zasoby i wydatki niezbędne do przeprowadzenia działań.
(1) Pośrednie działania w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego wdrożone w dziedzinie syntezy termojądrowej oraz w ramach
umów, porozumień lub osób prawnych, których Wspólnota jest stroną lub członkiem, odpowiadają zasadom, które zostały dla
nich ustalone, zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym zasad uczestnictwa.
(2) Jako ogólna zasada, finansowy wkład Wspólnoty nie może pokrywać 100 % wydatków związanych z pośrednim działaniem z
wyjątkiem projektów obejmujących cenę zakupu ustalaną na mocy warunków stosowanych w procedurach udzielania zamówień
publicznych lub przyjmującą formę określonej z góry sumy ryczałtowej wcześniej ustalonej przez Komisję.
Jednakże finansowy wkład Wspólnoty może zostać poniesiony do wysokości 100 % wydatków związanych z działaniami pośrednimi, jeśli uzupełnią one wydatki inaczej poniesione przez uczestników. Także, w konkretnym przypadku działań koordynacyjnych, pokryje on 100 % budżetu niezbędnego dla koordynacji działań sfinansowanych przez samych uczestników.
(3) Niniejsza stawka różni się w zależności od różnych obszarów.
(4) Uwzględniając specyficzne warunki, konkretne osoby prawne, w szczególności instytucje publiczne, otrzymają finansowanie do
wysokości 100 % ich marginalnych/dodatkowych kosztów.
(5) Stopa pomocy może być różnicowana zgodnie z zasadami Wspólnoty dotyczącymi zakresu pomocy państwa przeznaczonej na
badania i rozwój uzależnionej od tego czy działania związane są z badaniami (maksymalnie 50 %) lub demonstracją (maksymalnie 35 %) lub innymi wdrażanymi działaniami takimi jak szkolenie personelu badawczego (maksymalnie 100 %) lub zarządzanie
konsorcjum (maksymalnie 100 %).
(6) Działania dotyczące zintegrowanej inicjatywy odnoszące się do infrastruktury muszą zawierać jedno działanie współpracy (działanie koordynacyjne: maksymalnie 100 % budżetu) oraz przynajmniej jedno z następujących działań: działalność badawczą (maksymalnie 50 % budżetu) lub szczególne działania usługowe (szczególne działania wspierające, na przykład, transnarodowy dostęp
do infrastruktur badawczych: maksymalnie 100 % budżetu).
12/t. 2
12/t. 2
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
PL
Typ instrumentu
Wkład Wspólnoty (*) (1)
Szczególne działania wspierające
Dotacja do budżetu w maksymalnej wysokości 100 % budżetu (2) (5)
w razie potrzeby jako suma ryczałtowa
Zintegrowane inicjatywy odnoszące się do
infrastruktury
Dotacja do budżetu: w zależności od typu działania, w wysokości 50
do 100 % budżetu (2) (3) (4)
(*) W niniejszej rubryce budżet oznacza plan finansowy szacujący wszelkie zasoby i wydatki niezbędne do przeprowadzenia działań.
(1) Jako ogólna zasada, finansowy wkład Wspólnoty nie może pokrywać 100 % wydatków związanych z pośrednim działaniem z
wyjątkiem projektów obejmujących cenę zakupu ustalaną na mocy warunków stosowanych w procedurach udzielania zamówień
publicznych lub przyjmującą formę określonej z góry sumy ryczałtowej wcześniej ustalonej przez Komisję.
Jednakże finansowy wkład Wspólnoty może zostać poniesiony do wysokości 100 % wydatków związanych z działaniami pośrednimi, jeśli uzupełnią one wydatki inaczej poniesione przez uczestników. Także, w konkretnym przypadku działań koordynacyjnych, pokryje on 100 % budżetu niezbędnego dla koordynacji działań sfinansowanych przez samych uczestników.
(2) Uwzględniając specyficzne warunki, konkretne osoby prawne, w szczególności instytucje publiczne, otrzymają finansowanie do
wysokości 100 % ich marginalnych/dodatkowych kosztów.
(3) Stopa pomocy może być różnicowana zgodnie z zasadami Wspólnoty dotyczącymi zakresu pomocy państwa przeznaczonej na
badania i rozwój uzależnionej od tego czy działania związane są z badaniami (maksymalnie 50 %) lub demonstracją (maksymalnie 35 %) lub innymi wdrażanymi działaniami takimi jak szkolenie personelu badawczego (maksymalnie 100 %) lub zarządzanie
konsorcjum (maksymalnie 100 %).
(4) Działania dotyczące zintegrowanej inicjatywy odnoszące się do infrastruktury muszą zawierać jedno działanie współpracy (działanie koordynacyjne: maksymalnie 100 % budżetu) oraz przynajmniej jedno z następujących działań: działalność badawczą (maksymalnie 50 % budżetu) lub szczególne działania usługowe (szczególne działania wspierające, na przykład, transnarodowy dostęp
do infrastruktur badawczych: maksymalnie 100 % budżetu).
(5) W kwestii działań na rzecz badań infrastruktury odnoszących się do przygotowawczej pracy technicznej (włączając analizę wykonalności) oraz rozwój nowej infrastruktury, uczestnictwo Wspólnoty jest ograniczone do maksymalnej wysokości budżetu odpowiednio 50 % i 10 %.
149