Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej

Ministerstwo Sportu i Turystyki
Rzeczypospolitej Polskiej
Światowa Organizacja Handlu po raz kolejny dyskutowała o usługach
turystycznych
2009-07-28
Zadaniem powołanej w 1994 roku Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja
międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej
wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, kwestie
przestrzegania praw własności intelektualnej. W strukturze Światowej Organizacji Handlu
(WTO) funkcjonuje m.in. Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami (ang. General Agreement
on Trade in Services-GATS). Jest to wielostronne porozumienie ustanawiające prawnotraktatowe ramy międzynarodowego handlu usługami.
Celem GATS jest zapewnienie Państwom Członkowskim WTO lepszego dostępu do rynków
poprzez ograniczenie lub zniesienie środków oddziaływujących niekorzystnie na handel
usługami. Postanowienia Układu GATS stosuje się kompleksowo do wszystkich usług, które
podzielono na 12 sektorów (oprócz niektórych usług transportu lotniczego).Usługi turystyczne
zaliczane są do sektora 9 zatytułowanego „Turystyka i usługi związane z podróżowaniem", w
skład którego wchodzą cztery podsektory: 1) hotele, restauracje i catering, 2) agenci
turystyczni i touroperatorzy, 3) przewodnicy turystyczni; 4) inne.
W 1999 r. Rada Handlu Usługami – będąca organem WTO – rozpoczęła dyskusję nad
potrzebą innego ujęcia usług turystycznych w ramach GATS. Dyskusja wprawdzie nie
doprowadziła do żadnych zmian w ramach sektora 9, jednakże uświadomiła Państwom
Członkowskim WTO, że obecne ujęcie usług turystycznych w GATS nie tylko nie
odzwierciedla w pełni ich ekonomicznego znaczenia, ale także utrudnia określenie
faktycznego stopnia liberalizacji tego sektora.
Ponownie do tej kwestii powrócono w 2009 r. Na nieformalnym spotkaniu Rady Handlu
Usługami, które odbyło się w lutym 2009 r., zobowiązano Sekretariat do przygotowania
raportów zawierających analizy poszczególnych sektorów usługowych objętych Układem o
Liberalizacji Handlu Usługami. Przyjęto, że raporty stanowić będą podstawę do dyskusji na
posiedzeniu Rady Handlu Usługami. W oparciu o raporty określono główne problemy, wokół
których powinna się koncentrować dyskusja. Opracowano szczegółowy harmonogram
spotkań. Przy ustalaniu kolejności omawiania poszczególnych sektorów usługowych
podstawowym kryterium była liczba państw, które podjęły zobowiązania w danym sektorze.
Przy zastosowaniu tego kryterium na pierwszym miejscu znalazły się usługi turystyczne, a na
kolejnych usługi telekomunikacyjne i komputerowe.
Opracowany przez Sekretariat projekt Raportu na temat usług turystycznych, był
przedmiotem nieformalnej dyskusji na posiedzeniu Rady Handlu Usługami, na którym
zgłoszono do niego uwagi. Uwagi te zostały uwzględnione przy opracowaniu kolejnej jego
wersji (dokument S/C/W/298), która stanowiła podstawę do dyskusji na posiedzeniu Rady
Handlu Usługami w dniu 23.06.2009 r. Zaproponowano, aby dyskusja koncentrowała się na
następujących problemach:
Czy w ramach GATS należy rozszerzyć definicję turystyki tak, aby nią objąć usługi
„powiązane z turystyką" – i tym samym rozszerzyć zakres zobowiązań podejmowanych
przez Państwa Członkowskie w tym sektorze?
Czy Klasyfikacja SICTA (Klasyfikacja usług związanych z turystyką) byłaby przydatna
dla przyszłych negocjatorów, przy podejmowaniu zobowiązań odnośnie sektora
turystycznego?
Jakie mogą być skutki obecnego kryzysu dla sektora usług turystycznych? Czy Rządy
Państw Członkowskich powinny wspierać turystykę?
Jakie korzyści mogą odnieść kraje rozwijające się ze zmian technologicznych i ich
wykorzystania w turystyce?
Czy istnieje potrzeba zebrania szczegółowych informacji na temat regulacji dotyczących
turystyki obowiązujących w każdym z Państw Członkowskich?
Czy istnieje międzynarodowa akceptacja dla wprowadzenia międzynarodowych
standardów usług turystycznych, jako czynnika umożliwiającego wzrost handlu
usługami, włączając w to ułatwienia w przepływie osób?
Czy należy zwrócić większą uwagę na fakt, że liberalizacja handlu w sektorze turystyki
w dużej mierze zależy od liberalizacji innych sektorów?
Czy Państwa Członkowskie mogłyby ponownie rozważyć możliwość przyjęcia do GATS
Aneksu dotyczącego usług turystycznych?
Do Raportu zatytułowanego „Usługi turystyczne" pisemne uwagi zgłosiły: Organizacja
Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Światowa Organizacja Turystyki(UN WTO)
oraz Bank Światowy.
Na posiedzeniu w dniu 23.06.2009 r. poświęconym usługom turystycznym przedstawiciel
Sekretariatu Rady Handlu Usługami podkreślił, że przygotowując Raport skoncentrowano się
na tych problemach turystyki, które są ważne z punktu widzenia GATS. Turystyka jest
sektorem, który się szybko rozwija i jest ściśle powiązana z wieloma innymi sektorami. Jest
bardzo wrażliwa na zmiany, dlatego obecny kryzys gospodarczy wywiera na nią istotny
wpływ. Podkreślił, że przekazany dokument ma charakter bazowy, dlatego pożądane są
wszelkie uwagi zarówno co do jego treści jak i struktury. Uwagi te zostaną wykorzystane przy
opracowaniu jego ostatecznej wersji.
Przedstawiciele państw biorących udział w dyskusji podkreślali, że jest to dokument bardzo
potrzebny, ponieważ zwraca uwagę na rolę jaką turystyka odgrywa w gospodarce państw
członkowskich WTO. W wystąpieniach z reguły zwracano uwagę na rolę turystyki w
gospodarce danego państwa lub grupy państw. Niektóre państwa odnosiły się również do
pytań postawionych przez Sekretariat. W wystąpieniach zwracano uwagę na problemy, które
zasługują na szczególną uwagę lub zostały w Raporcie pominięte. W większości wystąpień
podkreślano potrzebę rozwoju i doskonalenia metodologii prowadzenia badań statystycznych
w turystyce, uwzględnienia w Raporcie informacji na temat polityki turystycznej państw
członkowskich, obowiązujących w nich regulacji prawnych dotyczących turystyki, nadal
występujących ograniczeń w międzynarodowym handlu usługami turystycznymi oraz w
przepływie kadr i dostępie do komputerowych systemów rezerwacji usług turystycznych.
Zwracano uwagę na potrzebę wspierania rozwoju turystyki w państwach rozwijających się
oraz zapewnienia im większego udziału we wpływach z turystyki, a także na negatywne, dla
wielości ruchu turystycznego, konsekwencje „wyolbrzymiania" przekazywanych turystom
informacji o zagrożeniach występujących na odwiedzanych przez nich obszarach. Dokonując
oceny Raportu zwracano uwagę, że pominięto w nim wiele istotnych problemów mających
znaczenie dla turystyki takich, jak: ocieplanie się klimatu, jej aspekty socjalne, przyrodnicze i
kulturowe. Pominięto również kwestie pojawiania się nowych form turystyki (turystyki
zdrowotnej, ekoturystyki) oraz respektowania zasad zrównoważonego rozwoju.
W podsumowaniu dyskusji, odnosząc się do kwestii pominięcia w Raporcie wielu ważnych dla
turystyki problemów, takich jak polityka turystyczna państw członkowskich, ocieplanie się
klimatu czy pojawianie się nowych form turystyki raz jeszcze podkreślono, że przygotowując
go skoncentrowano się tylko na kwestiach ważnych z punktu widzenia GATS i celowo
pominięto kwestie, które nie mają istotnego znaczenia dla problematyki liberalizacji handlu
usługami. Dyskusja pokazała jednak, że istnieje potrzeba rewizji Raportu i uwzględnienia
w nim takich kwestii jak bariery w handlu usługami czy ograniczenia w przepływie osób.
Raport, po dokonaniu w nim zmian, uzupełnień i uściśleń, na które zwrócono uwagę w czasie
dyskusji, zostanie opublikowany.
Raport oraz przeprowadzona na jego podstawie dyskusja na forum Rady Handlu Usługami są
dowodem, iż zarówno Światowa Organizacja Hadlu jak i państwa członkowskie mają
świadomość faktu, iż obecne ujęcie turystyki w ramach GATS nie odzwierciedla jej
faktycznego znaczenia w gospodarce państw członkowskich oraz daje zniekształcony obraz
stopnia liberalizacji tego sektora. Jednakże mimo tej świadomości obowiązujący w WTO
system podejmowania decyzji (wymagana jest zgoda wszystkich państw członkowskich)
powoduje, że nie należy się spodziewać szybkich zmian w tym ujęciu.