PraŜmów - strona główna
Transkrypt
PraŜmów - strona główna
Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów opracowana przez: PPUH „BaSz” przy współpracy Urzędu Gminy PraŜmów PraŜmów 2003 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ SPIS TREŚCI Spis treści ZałoŜenia i cel opracowania Strategii Rozwoju Gminy I. Gmina PraŜmów 1.1. Historia gminy PraŜmów 1.2. Informacje ogólne o gminie 1.3. PołoŜenie i środowisko przyrodnicze gminy 1.4. Samorząd Gminy 1.5. Działalność samorządu gminy w latach 1990-2002 II. Diagnoza stanu sfery społecznej 2.1. Ludność 2.2. Oświata 2.3. SłuŜba zdrowia 2.4. Mieszkalnictwo 2.5. Kultura 2.6. Opieka społeczna 2.7. Bezpieczeństwo publiczne 2.8. Sport, turystyka, rekreacja 2.9. Aktywność społeczna III. Diagnoza stanu infrastruktury technicznej 3.1. Zaopatrzenie w wodę 3.2. Kanalizacja 3.3. Sieć gazownicza 3.4. Zaopatrzenie w ciepło 3.5. Energetyka 3.6. Gospodarka odpadami 3.7. Komunikacja 3.8. Telefonizacja IV. Diagnoza stanu sfery gospodarczej 4.1. Przemysł 4.2. Rolnictwo i leśnictwo 4.3. Aktywność gospodarcza mieszkańców gminy 4.3.1. Handel 4.3.2. Usługi 4.3.3. Gastronomia 4.4. Banki 4.5. Struktura zatrudnienia str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. 2 4 6 6 7 8 8 11 26 26 30 33 36 38 41 43 45 46 47 47 52 52 52 55 55 55 59 60 60 60 68 71 71 71 71 72 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ V. Diagnoza stanu środowiska 5.1. Ochrona powietrza 5.2. Ochrona wód 5.3. Ochrona przyrody 5.4. Eksploatacja złóŜ kopalin VI. Raporty z „Sesji Planowania Strategicznego” 6.1. Raport z Sesji Planowania Strategicznego 6.2. Raport z MłodzieŜowej Sesji Planowania Strategicznego VII. Analiza zasobów gminy VIII. Misja oraz cele strategiczne i cele operacyjne Gminy IX. Optymalne kierunki rozwoju gminy 9.1. Sfera społeczna 9.2. Infrastruktura techniczna 9.3. Sfera gospodarcza 9.4. Ekologia X. Harmonogramy realizacyjne najwaŜniejszych zadań XI. Zestawienie oczekiwanych efektów długofalowych realizacji strategii CZĘŚĆ II Plan zadań Gminy PraŜmów do roku 2018 Autor zdjęć: Krzysztof Bucholc str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. str. 74 74 75 75 76 77 77 85 93 96 113 114 114 115 116 117 str. 138 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ ZAŁOśENIA I CEL OPRACOWANIA STRATEGII ROZWOJU GMINY Rozpoczynając proces planowania strategicznego w gminie musimy odpowiedzieć sobie na pytanie co rozumiemy przez planowanie strategiczne i dlaczego jest ono gminie potrzebne. Większość gmin posiada plany rozwojowe w poszczególnych dziedzinach Ŝycia społecznego, jednak kolejność i zakres ich wdraŜania zaleŜy zwykle od nacisków róŜnych grup czy moŜliwości pozyskania środków na określony typ zadań. PoniewaŜ praktycznie kaŜdy samorząd ma w swoim budŜecie za mało środków w stosunku do potrzeb, zachodzi więc konieczność określenia priorytetów w taki sposób, aby osiągnąć moŜliwie najlepszą efektywność wydatkowanych środków. Proces planowania strategicznego naleŜy rozpoczęć od dokładnej analizy stanu gminy w podstawowych sferach Ŝycia społecznego. Wnioski z przeprowadzonej diagnozy powinny stanowić punkt wyjścia do określenia mocnych i słabych stron gminy a następnie zdefiniowania wynikających z nich szans i zagroŜeń. MoŜna w ten sposób wyznaczyć obszary priorytetowe oparte na mocnych stronach gminy i dla tych obszarów określić strategiczne cele i zadania. Proces ten powinien mieć charakter ciągły - niezbędny jest bieŜący monitoring i ocena wdraŜania planów strategicznych. Pozwala to na wprowadzanie we właściwym czasie korekt i poprawek w programach realizacyjnych. WaŜnym aspektem planowania strategicznego jest moŜliwie szeroka konsultacja społeczna planowanych rozwiązań. Im większa grupa mieszkańców gminy jest zaangaŜowana w proces planowania, tym łatwiej w przyszłości wprowadzać w Ŝycie wnioski wynikające ze strategii. Ponadto doświadczenie i znajomość problemów gminy stanowi najcenniejsze źródło informacji o lokalnych potrzebach i dąŜeniach. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ I GMINA PRAśMÓW 1.1. Historia Gminy PraŜmów Pierwsze wzmianki o PraŜmowie oraz znajdującej się tu parafii pochodzą z początku XV wieku. Od roku 1468 do 1768 właścicielami PraŜmowa i okolicznych miejscowości był ród PraŜmowskich herbu Belina. Z tego rodu pochodził między innymi Mikołaj PraŜmowski – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski. Kolejnymi właścicielami dóbr praŜmowskich – do końca XVIII Belina Nałęcz wieku była rodzina Roztworowskich herbu Nałęcz. Na początku wieku XIX PraŜmów kupił Piotr Czołchański herbu Sas, pięć lat później Wilhelm Antoni von Klewitz. Od 1805 roku przez sto lat PraŜmów naleŜał do rodziny Ryxów herbu Pierścień, w XX wieku kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W okolicach PraŜmowa miały miejsce liczne bitwy i potyczki – w okresie „potopu” na miejscowym cmentarzu pochowano Ŝołnierzy szwedzkich, w czasie powstania styczniowego stoczono tu bitwę między wojskami carskimi, dowodzonymi przez generała Mallera-Zakomelskiego i oddziałem powstańczym, dowodzonym przez Grabowskiego. Pierwsze wzmianki o parafii w PraŜmowie pochodzą z Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ roku 1406. Znajdował się tu kościół drewniany, spalony w czasie działań wojennych w 1656 roku. Murowany kościół został wzniesiony na początku XIX wieku przez Piotra Czołchańskiego, dokończenie budowy i wystrój wnętrza ufundował Franciszek Ryx. W PraŜmowie znajdowała się siedziba gminy do roku 1867, kiedy to miejscowości okoliczne znalazły się w gminie Wągrodno. Od 1 lipca 1952 roku zmieniono nazwę gminy na Wola Wągrodzka, a od 1973 funkcjonuje gmina PraŜmów z siedzibą w Woli PraŜmowskiej. 1.2. Informacje ogólne o gminie Gmina PraŜmów połoŜona jest w południowej części województwa mazowieckiego, w powiecie piaseczyńskim. Sąsiaduje z Miastem i Gminą Piaseczno od północy, Miastem i Gminą Góra Kalwaria od wschodu, Miastem i Gminą Tarczyn od zachodu oraz miastem i Gminą Grójec i Gminą Chynów od południa. Na terenie gminy znajduje się 27 sołectw, obejmujących łącznie 28 miejscowości. Liczba mieszkańców wynosi 7387 (stan na 31.12.2002). Ogólna powierzchnia gminy – 8611 ha, z czego 67,6% zajmują uŜytki zielone, a 23,1% lasy i grunty leśne. Przez obszar gminy przepływa rzeka Jeziorka, część terenu gminy obejmuje swym zasięgiem Chojnowski Park Krajobrazowy. Gmina jest w pełni zwodociągowana i posiada kompleksową sieć telefoniczną. Na terenie gminy funkcjonują: dwa gimnazja i dwie szkoły podstawowe, trzy ogniska TPD i dwie świetlice socjoterapeutyczne, Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej z 2 Ośrodkami Zdrowia: w PraŜmowie i w Uwielinach, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Biblioteka Publiczna. W gminie nie ma większych zakładów przemysłowych, liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wynosi około 350 – w większości jest to działalność handlowa i usługowa. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 1.3. PołoŜenie i środowisko przyrodnicze gminy Gmina PraŜmów połoŜona jest na pograniczu Równiny Warszawskiej i Wysoczyzny Rawskiej. Zachodnią granicę gminy stanowi rzeka Jeziorka. Lasy, w znacznej części wchodzące w skład Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, znajdują się w zachodniej i północnej części gminy. Średnie roczne opady wahają się w granicach 450-600 mm, średnia roczna temperatura wynosi około +80C, długość okresu wegetacyjnego około 210 dni. 1.4. Samorząd Gminy W wyniku wyborów samorządowych do Rady Gminy kadencji 2002 –2006 weszły następujące osoby: 1. Halina Mikus 2. Robert Gajda 3. Sławomir Ciborek 4. Danuta Zofia Błaszczyk 5. Eugeniusz Jacek Tokaj 6. Barbara Agnieszka Dobrowolska 7. Andrzej Tadeusz Walicki 8. Witold Balikowski – Przewodniczący Rady Gminy 9. Marianna Jędral – Wiceprzewodnicząca Rady Gminy 10.Stefan Leszek Kwiatkowski 11.Jan Grzęda 12.Jerzy Stanisław Habiera 13.Halina Szymańska – Kania 14.Józef Antoni Kamiński 15.Robert Dulewski Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Wójt Gminy PraŜmów – Sylwester Puchała – wybrany w wyborach bezpośrednich w dniu 27.10.2002 Zastępca Wójta Gminy PraŜmów – Małgorzata Maciejewska – Pietrucha Sekretarz Gminy PraŜmów – Ewa Rasińska Skarbnik Gminy PraŜmów – Agnieszka Rzepińska Rada Gminy PraŜmów w dniu 28 listopada 2002 roku powołała następujące komisje: Komisja Rewizyjna w składzie: 1. Barbara Dobrowolska 2. Józef Kamiński 3. Stefan Kwiatkowski Komisja Planu Miejscowego w składzie: 1. Robert Gajda 2. Jerzy Habiera 3. Eugeniusz Tokaj Komisja Zdrowia w składzie: 1. Sławomir Ciborek 2. Halina Mikus 3. Halina Szymańska - Kania Komisja Sportu w składzie: 1. Witold Balikowski 2. Robert Dulewski 3. Jan Grzęda Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Komisja Oświaty w składzie: 1. Marianna Jędral 2. Barbara Dobrowolska 3. Halina Szymańska - Kania Komisja BudŜetowa w składzie: 1. Marianna Jedral 2. Stefan Kwiatkowski 3. Eugeniusz Tokaj Komisja Statutowa w składzie: 1. Barbara Dobrowolska 2. Robert Gajda 3. Halina Mikus Komisja Inicjatyw Gospodarczych w składzie: 1. Robert Dulewski 2. Marianna Jędral 3. Józef Kamiński 4. Halina Mikus 5. Eugeniusz Tokaj Komisja Rolna i Ochrony Środowiska w składzie: 1. Jerzy Habiera 2. Józef Kamiński 3. Stefan Kwiatkowski Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 1.5. Działalność samorządu gminy w latach 1990 – 2002 Na potrzeby niniejszego opracowania działalność samorządu gminy PraŜmów zostanie przedstawiona przez prezentację realizacji budŜetów gminy oraz głównych inwestycji w latach 1990 – 2002. Wykonanie dochodów budŜetu Gminy PraŜmów wg waŜniejszych źródeł: DOCHODY L.P Źródła pochodzenia 1. Środki otrzymane z budŜetu centralnego 2. Środki otrzymane z budŜetu wojewódzkiego 3. Dochody z majątku gminy 4. Podatki i opłaty RAZEM 1990 210000 % 56,12 164200 43,88 374200 100 W roku 1991 zmieniła się klasyfikacja budŜetowa. Dochody wg nowej klasyfikacji zamieszczono w poniŜszych tabelach. L.P Źródła pochodzenia 1. Subwencja ogólna z budŜetu 2. Dotacja celowa na zadania zlecone 3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji 5. Dochody z majątku gminy 6. Podatki i opłaty RAZEM 1991 252825 7612 % 52,55 1,58 161649 % 29,78 6200 1992 40650 160769 % 2,73 10,81 1,14 30000 2,02 1993 220725 45,87 374951 69,08 1255946 84,44 481162 100 542800 100 1487365 100 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dochód na 1 mieszkańca 2500 2000 1500 1396,4 1123,4 1088,5 1911,8 2167,7 1415,9 1836,1 1583,0 500 2291,9 zł 1000 0 Grójec Chynów Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ L.P Źródła pochodzenia 1994 % 1995 % 1996 % 1. Subwencja ogólna z budŜetu 53407 2,99 66552 2,36 979592 23,86 2. Dotacja celowa na zadania zlecone 3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 231481 12,99 577531 20,46 341191 8,31 74527 1,81 130000 3,17 4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji 5. Dochody z majątku gminy 83071 4,66 631834 22,39 27180 0,66 1414381 79,36 1546268 54,79 2553879 62,19 1782340 100 2822185 100 4106369 100 1997 % 1998 % 1999 % 1. Subwencja ogólna z budŜetu 1178409 24,16 1454465 22,48 1866622 26,39 2. Dotacja celowa na zadania zlecone 3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 396461 8,13 433732 6,70 578009 8,17 81204 1,67 81432 1,26 46012 0,65 4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji 5. Dochody z majątku gminy 100000 2,05 50000 0,77 45000 0,64 30799 0,63 85450 1,32 165589 2,34 6. Podatki i opłaty 3090312 63,36 4364856 67,47 4370778 61,81 4877185 100 6469935 100 7072010 100 2000 % 2001 % 2002 % 1. Subwencja ogólna z budŜetu 2322097 29,91 2830981 35,46 3312887 35,12 2. Dotacja celowa na zadania zlecone 3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 603107 7,77 686433 8,60 762714 8,09 159130 2,05 34739 0,43 53182 0,56 4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji 5. Dochody z majątku gminy 102500 1,32 305511 3,83 44639 0,57 98248 1,23 108480 1,15 6. Podatki i opłaty 4531939 58,38 4027850 50,45 5196024 55,08 7763412 100 7983762 100 9433287 100 6. Podatki i opłaty RAZEM L.P Źródła pochodzenia RAZEM L.P Źródła pochodzenia RAZEM Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ L.P Źródła pochodzenia 2003 plan % 1. Subwencja ogólna z budŜetu 3251684 34,10 2. Dotacja celowa na zadania zlecone 3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 584345 6,13 4040 0,04 4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji 5. Dochody z majątku gminy 118000 1,24 6. Podatki i opłaty 5576801 58,49 9534870 100 RAZEM * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Struktura dochodów budŜetu gminy PraŜmów w 2002 roku 35,12% Subwencja ogólna z budŜetu Dotacja celowa na zadania zlecone Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieŜących 55,08% Dochody z majątku gminy 8,09% 0,56% 1,15% Podatki i opłaty Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Udział dochodów własnych w dochodach ogółem 90 80 70 50 67,3 73,7 39,5 20 52,4 75,0 Piaseczno 60,6 79,0 60,1 30 KonstancinJeziorna 40 80,2 % 60 10 0 Grójec Chynów Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ WYDATKI Dział Rolnictwo Leśnictwo Transport Gospodarka komunalna Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Opieka społeczna Administracja rządowa i samorządowa Razem kwota 23400 800 58500 63700 1990 %budŜet inwestycje % 7,01 22900 97,86 0,24 17,54 58500 100,00 19,09 99300 29,77 900 16200 70800 0,27 4,86 21,22 333600 100 81400 24,40 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1990: - budowa dróg – 58.500 budowa wodociągów – 22.900 Udział wydatków na inwestycje w budŜecie gminy w latach 1990 - 2002 12000000 10000000 8000000 wydatki inwestycyjne 6000000 pozostałe wydatki 4000000 2000000 0 2003 plan 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział kwota Rolnictwo Leśnictwo Transport Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna RóŜna działalność Administracja rządowa i samorządowa RóŜne rozliczenia Razem 1991 %budŜet inwestycje 1992 %budŜet inwestycje % kwota 5,51 0,19 22,52 26,16 9092 0 108500 140000 1,89 0 22,55 29,10 105000 100* 60000 21000 55,30 15,00 29920 1028 122250 142000 10000 2,08 20000 100* 12522 2,31 8500 1,77 26600 4,90 11386 2,37 10000 1,84 2500 15000 50 158572 0,52 3,12 0,01 32,96 2000 15000 50 176430 0,37 2,76 0,01 32,50 17562 481162 3,65 100 5000 542800 0,92 100 206000 42,81 57000 156000 100* 100* 9500 6,69 26400 99,25 248900 45,85 * środki nie wykorzystane w roku poprzednim wchodziły w wydatki inwestycyjne roku następnego Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1991: - budowa wodociągów budowa linii energetycznych budowa garaŜu OSP remonty dróg remont Agronomówki - 105.000 - 15.000 - 20.000 - 60.000 - 6.000 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1992: - budowa wodociągów budowa dróg budowa kotłowni CO modernizacja Komisariatu remonty szkół budowa oświetlenia ulic wapnowanie pól - 50.000 - 156.000 - 20.000 - 5.500 - 6.400 - 4.000 - 7.000 % Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Wydatki inwestycyjne w dziale rolnictwo i w dziale transport w budŜecie gminy 12000000 10000000 transport wydatki inwestycyjne 8000000 6000000 rolnictwo wydatki inwestycyjne 4000000 2000000 pozostałe wydatki 0 2003 plan 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 Wydatki inwestycyjne w dziale gospodarka komunalna i w dziale oświata w budŜecie gminy 12000000 10000000 oświata wydatki inwestycyjne 8000000 6000000 gospodarka komunalna wydatki inwestycyjne 4000000 2000000 pozostałe wydatki 0 2003 plan 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo Leśnictwo Transport Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport RóŜna działalność Administracja rządowa i samorządowa Bezpieczeństwo publiczne Razem kwota 1993 %budŜet inwestycje 20670 11000 285800 212400 1994 %budŜet inwestycje % kwota 5,07 92,44 85,11 100* 681083 11000 233345 141480 36,85 0,60 12,63 7,66 578490 165108 84,94 100* 17136 12,11 56304 3,05 12813 22,76 70326 3,81 25000 9918 245000 1487 1,35 0,54 13,26 0,08 1562 371621 0,08 20,11 773547 41,86 407655 11900 335800 149400 27,41 0,80 22,58 10,04 49100 3,30 91250 6,14 17500 18900 129800 0 1,18 1,27 8,73 0,00 400 265660 0,03 17,86 10000 0,67 10000 100,00 0 0,00 1487365 100 550120 36,99 1848126 100 6750 3500 7,40 18,52 * środki nie wykorzystane w roku poprzednim wchodziły w wydatki inwestycyjne roku następnego Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1993: - budowa dróg - 285.800 - konserwacja pomników przyrody - 11.000 - zakup wapna i materiału siewnego - 20.670 - budowa i modernizacja ulic - 146.000 - budowa gazociągu Kolonia Gościeńczyce - 66.400 - wykonanie CO w mieszkaniach nauczycieli - 6.750 - malowanie budynku Ośrodka Zdrowia - 3.500 - zakup samochodu dla Policji - 10.000 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1994: - budowa wodociągów - 578.490 - budowa i modernizacja dróg - 165.108 - modernizacja oświetlenia ulic - 17.136 - modernizacja remiz OSP - 12.813 % Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo Leśnictwo Transport Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport RóŜna działalność Administracja rządowa i samorządowa Bezpieczeństwo publiczne RóŜne rozliczenia Urzędy naczelnych organów władzy państwowej i sądownictwa Razem kwota 1995 %budŜet inwestycje 1996 %budŜet inwestycje % kwota 27,69 0,00 6,60 7,01 877956 10000 341911 222328 33,18 0,38 12,92 8,40 1008182 100* 251620 43258 73,59 19,46 1166240 0 278216 295372 78359 2,96 9998 12,76 102158 2,43 118501 4,48 978186 23,22 34763 30367 325399 5368 1,31 1,15 12,30 0,20 48364 87113 442831 21750 1,15 2,07 10,51 0,52 0 599686 0,00 22,66 7208 778543 0,17 18,48 0 0,00 0,00 1481 0 0,06 0,00 6246 0,00 0,15 2646119 100 4212227 100 25548 1338606 4,26 50,59 917897 78,71 133711 7193 48,06 2,44 1058801 25,14 * środki nie wykorzystane w roku poprzednim wchodziły w wydatki inwestycyjne roku następnego Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1995: - budowa wodociągów - 1.004.233 - budowa dróg - 251.620 - budowa remizy OSP 9.998 - modernizacja oświetlenia ulicznego - 43.258 - komputeryzacja Urzędu i centrali telefonicznej - 25.548 3.949 - oczyszczalnia ścieków Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1996: - budowa wodociągów - 917.897 - budowa dróg - 133.711 - budowa oświetlenia ulic - 7.193 % Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo Transport Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport RóŜna działalność Administracja rządowa i samorządowa Bezpieczeństwo publiczne RóŜne rozliczenia Urzędy naczelnych organów władzy państwowej i sądownictwa Razem kwota 1997 %budŜet inwestycje 729743 347663 31078 1998 %budŜet inwestycje % kwota 85,34 68,39 7,54 1145836 530292 521395 18,42 8,53 8,38 821012 340457 66947 71,65 64,20 12,84 23000 16,17 99050 7,43 1350466 21,71 855065 402453 412145 17,74 8,35 8,55 107302 2,23 142240 2,29 1289302 26,76 1664873 26,77 59300 39674 538300 11007 1,23 0,82 11,17 0,23 68900 64957 718043 19678 1,11 1,04 11,54 0,32 2858 1082424 0,06 22,46 1002 1333075 0,02 21,43 0 0,00 1819 0,03 10000 8983 0,21 0,19 0 7837 0,00 0,13 4818813 100 6219945 100 1108484 23,00 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1997: - 729.743 - budowa wodociągów - budowa dróg - 347.663 - budowa oświetlenia ulic - 31.078 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1998: - 821.012 - budowa wodociągów - budowa dróg - 340.457 - budowa oświetlenia ulic - 66.947 - budowa i modernizacja remizy OSP - 23.000 - budowa budynku Urzędu Gminy - 99.050 % Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo Transport Gospodarka komunalna Gospodarka mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport RóŜna działalność Administracja rządowa i samorządowa Bezpieczeństwo publiczne Urzędy naczelnych organów władzy państwowej i sądownictwa Razem kwota 1999 %budŜet inwestycje 577192 320835 48505 2000 %budŜet inwestycje % kwota 54,16 61,96 7,79 946847 385339 559897 11,90 4,84 7,03 946847 328897 32385 100,00 85,35 5,78 145253 1,82 25991 17,89 3481922 43,75 1144530 32,87 5500 0,36 2484150 31,21 1065798 517780 622869 15,27 7,42 8,92 171361 2,46 2220531 31,81 79590 169844 660728 24920 1,14 2,43 9,47 0,36 86698 166057 625470 27006 1,09 2,09 7,86 0,34 230 1440066 0,00 20,63 1401 1528105 0,02 19,20 5306 0,08 600 0,01 864 0,001 4952 0,06 6979887 100 7959547 100 59630 1006162 2,69 14,42 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 1999: - budowa wodociągów - 577.192 - budowa dróg - 320.835 - budowa oświetlenia ulic - 48.505 - budowa Szkoły Podstawowej - 33.440 - budowa sali gimnastycznej - 4.190 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 2000: - budowa wodociągów - 946.847 - budowa dróg - 328.897 - 32.385 - budowa oświetlenia ulic - budowa i modernizacja remizy OSP - 25.991 - budowa Szkoły Podstawowej - 868.202 - budowa sali gimnastycznej - 276.328 - zakup komputerów - 5.500 % Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo i łowiectwo Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Urzędy naczelnych organów władzy państwowej i sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona p..poŜ. Obsługa długu publicznego RóŜne rozliczenia Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Opieka społeczna Edukacyjna opieka wychowawcza Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport Razem kwota 2001 %budŜet inwestycje 613752 407600 2002 %budŜet inwestycje % kwota 99,22 81,75 464386 321109 63739 5,29 3,66 0,73 12200 1800931 9436 0,14 20,51 0,11 618603 498610 45446 6,77 5,46 0,50 102330 1682113 8004 1,12 18,42 0,09 72438 0,79 89958 1,02 3602 0,04 15076 0,17 0 4593221 120998 677960 36920 0,00 50,30 1,32 7,42 0,40 0 4362684 144794 715523 35000 0,00 49,68 1,65 8,15 0,40 533019 5,84 628679 7,16 99508 1,09 91945 1,05 39311 9132083 0,43 100 26266 8781725 0,30 100 20990 1,25 1903848 41,45 4500 0,66 3010396 32,97 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 2001: - budowa wodociągów - 613.752 - budowa dróg - 407.600 - budowa oświetlenia ulic - 59.706 - budowa Szkoły Podstawowej - 1.226.998 - budowa sali gimnastycznej - 659.676 - zakup komputerów i sprzętu - 42.664 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budŜetu roku 2002: - 419.658 - budowa wodociągów - wykonanie projektu Stacji Uzdat. Wody - 39.800 - budowa dróg - 189.718 - zakup komputerów - 29.385 - budowa Szkoły Podstawowej - 783.655 - budowa sali gimnastycznej - 411.103 - budowa parkingu - 50.376 - budowa ogrodzenia - 12.626 - wykonanie elewacji Gimnazjum - 76.801 - 81.361 - budowa oświetlenia ulic % 459458 189718 98,94 59,08 10885 0,60 1347061 30,88 81361 12,94 2094483 23,85 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dział Rolnictwo i łowiectwo Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Urzędy naczelnych organów władzy państwowej i sądownictwa Bezpieczeństwo publiczne i ochrona p..poŜ. Obsługa długu publicznego RóŜne rozliczenia Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Opieka społeczna Edukacyjna opieka wychowawcza Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport 2003 plan kwota %budŜet inwestycje % 1605198 15,86 1599198 99,63 285000 2,82 166000 58,25 80801 0,80 40000 1975163 1056 0,40 19,51 0,01 98947 0,98 10000 0,10 50000 4417453 142900 672421 35000 0,49 43,64 1,41 6,64 0,35 595080 5,88 92351 0,91 20000 0,20 Razem 10121370 100 wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 11800 0,60 863000 12900 19,54 9,03 40000 6,72 2692898 26,61 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne planowanie w budŜecie roku 2003: - budowa wodociągów - 100.000 - budowa stacji uzdatniania wody Łoś - 1.149.198 - budowa stacji uzdatniania wody Uwieliny - 350.000 - budowa dróg - 166.000 - 28.700 - zakup komputerów i sprzętu - wykonanie ogrodzenia i parkingu - 22.000 - budowa sali gimnastycznej - 807.000 - rozbudowa szkoły w Uwielinach - 30.000 - budowa oświetlenia ulic - 40.000 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Wydatki na 1 mieszkańca 3000 2500 2000 1538,8 1127,0 2042,7 1245,0 2333,4 1628,7 1921,2 500 1652,6 1000 2446,6 zł 1500 0 Grójec Chynów Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ II DIAGNOZA STANU SFERY SPOŁECZNEJ 2.1. Ludność Gmina PraŜmów (wg stanu na 31.12.2002 r.) liczy 7387 mieszkańców. Pod względem powierzchni ogólnej PraŜmów zajmuje 4 miejsce, a pod względem liczby mieszkańców 6 miejsce w powiecie (na 6 gmin). Porównanie gęstości zaludnienia daje gminie PraŜmów 6 miejsce. Ruch naturalny ludności gminy w latach 1990 – 2002 przedstawia tabela: Rok Ogólna liczba Zgony Zameldowania Wymeldowania Urodzenia ludności na pobyt stały 1993 6682 67 124 80 107 1994 6713 71 91 75 91 1995 6803 67 131 57 88 1996 6833 71 114 67 73 1997 6929 68 164 75 78 1998 7035 62 127 70 105 1999 7118 79 145 66 82 2000 7198 67 140 68 77 2001 7296 59 116 41 94 2002 7387 77 152 62 80 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów MałŜeństwa 116 71 70 75 74 84 90 80 90 80 Liczba mieszkańców gminy systematycznie rośnie. Tendencja wzrostowa wynika z dodatniego przyrostu naturalnego (dodatni przyrost naturalny moŜna zaobserwować w gminach wiejskich powiatu piaseczyńskiego, w gminach miejsko-wiejskich jest on ujemny) oraz dodatnim wynikiem salda zameldowań na pobyt stały. Porównanie gęstości zaludnienia gmin w powiecie piaseczyńskim oraz dla gmin sąsiednich przedstawia wykres: Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Gęstość zaludnienia 400 350 300 250 Grójec Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 67,2 Chynów 0 190,1 195,8 85,3 170,1 87,0 50 160,5 100 299,7 150 357,2 200 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Liczbę ludności w poszczególnych obwodach statystycznych (stan na 12.01.2002) przedstawia tabela: Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. Sołectwo Biały Ług Błonie Bronisławów Chosna Dobrzenica Gabryelin Jaroszowa Wola Jeziórko Kolonia Gościeńczyce Koryta Kędzierówka Krępa Krupia Wólka Ludwików Ławki Łoś Nowy PraŜmów Nowe Wągrodno Piskórka PraŜmów Ustanów Uwieliny Wągrodno Wilcza Wólka Wola PraŜmowska Wola Wągrodzka Zadębie Zawodne RAZEM * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Liczba mieszkańców 142 53 176 89 155 715 274 493 89 97 342 199 274 49 198 447 420 170 260 390 840 449 206 139 323 146 110 142 7387 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Struktura wiekowa ludności w latach 1990 – 2002 Wiek Płeć 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 * 0-6 7-15 16-19 20-65 20-60 pow.65 pow.60 M K M K M K M K M K 358 350 524 485 205 189 1965 1647 234 538 356 349 517 483 239 197 1976 1667 249 551 371 366 513 482 242 209 1974 1677 250 556 351 383 518 466 239 220 1991 1685 258 571 338 374 528 480 211 210 2040 1711 249 572 353 359 509 486 221 227 2058 1732 271 587 347 339 506 474 215 206 2080 1779 283 604 337 332 503 475 239 226 2102 1816 280 619 339 339 507 478 243 224 2133 1855 294 623 321 329 512 478 254 237 2160 1901 296 630 332 306 491 492 256 219 2200 1970 304 628 322 309 497 491 254 234 2245 2000 303 641 312 297 494 504 227 208 2330 2068 305 642 wg danych Urzędu Gminy PraŜmów M 3286 3337 3350 3357 3366 3412 3431 3461 3516 3543 3583 3621 3668 Razem K M+K 3209 6495 3247 6584 3290 6640 3325 6682 3347 6713 3391 6803 3402 6833 3468 6929 3519 7035 3575 7118 3615 7198 3675 7296 3719 7387 Wskaźnik udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym do ludności w wieku produkcyjnym – dane porównawcze dla roku 2001 – dla gminy PraŜmów wynosił 71,9% (dla powiatu piaseczyńskiego – 58%, dla województwa mazowieckiego 63%. W 2002 roku wskaźnik ten przyjął dla gminy PraŜmów wartość 67,9%. Strukturę wiekową ludności gminy PraŜmów (stan na 31.12.2002 r.) przedstawia poniŜszy wykres: Struktura wiekowa ludności gminy PraŜmów powyŜej 65 lat 305 642 powyŜej 60 lat od 20 do 65 lat 2330 Kobiety MęŜczyźni 2068 od 20 do 60 lat 208 227 od 16 do 19 lat 504 494 od 7 do 15 lat 297 312 od 0 do 6 lat 0 500 1000 1500 2000 2500 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.2. Oświata Na terenie gminy PraŜmów funkcjonują gminne placówki oświatowe: 2 szkoły podstawowe (w Uwielinach i w PraŜmowie ) oraz 2 gimnazja (w Uwielinach i w PraŜmowie). Liczbę uczniów w poszczególnych latach szkolnych przedstawia tabela: Rok szkolny 1990/91 1991/92 1992/93 1993/94 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 SP w Uwielinach 283 269 245 248 245 231 253 264 283 268 253 271 282 SP w PraŜmowie 348 352 350 359 349 331 359 362 365 324 292 300 295 Gimnazjum w Uwielinach 26 69 114 109 Gimnazjum w PraŜmowie 38 100 137 154 RAZEM 631 621 595 607 594 562 612 526 648 656 714 822 840 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Na przestrzeni lat 1990-2000 obserwuje się stabilizację (z niewielkimi wahaniami) liczby dzieci w szkołach podstawowych, przy systematycznym spadku liczby dzieci w wieku szkolnym w regionie i w kraju, będącym efektem niŜu demograficznego. W ostatnich trzech latach rośnie liczba uczniów szkół podstawowych, przy spadku w skali województwa. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Kwalifikacje kadry pedagogicznej w latach 1990 – 2003 przedstawia tabela: Rok szkolny 1990/91 1991/92 1992/95 1993/94 1994/95 1995/96 1996/97 1997/98 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 Liczba nauczycieli szkoły 28 27 32 37 38 42 41 42 41 68 70 78 82 Poziom wykształcenia przedszkola razem 3 31 3 30 3 35 4 41 4 42 4 46 3 44 3 45 4 45 4 72 4 74 4 82 4 86 dr 1 1 1 mgr 11 13 14 14 16 18 17 17 17 40 47 61 62 WZ 3 3 4 2 2 2 2 3 9 11 10 7 12 SN 9 8 9 12 11 12 12 12 9 9 9 6 7 SP 8 6 8 11 13 14 13 11 9 12 7 7 4 SZ 2 2 1 - dr – wyŜsze doktorat, mgr – wykształcenie wyŜsze magisterskie, WZ – wyŜsze zawodowe, SN – Studium Nauczycielskie, SP –średnie pedagogiczne, SZ – średnie zawodowe Systematyczny wzrost liczby nauczycieli z wykształceniem wyŜszym (magisterskim i zawodowym) oraz zmniejszanie się liczby nauczycieli z wykształceniem średnim wpływają na wzrost poziomu nauczania w szkołach gminnych. Kwalifikacje kadry pedagogicznej w Gminie PraŜmów (rok szkolny 2002/2003) przedstawia tabela: Lp. Placówka oświatowa 1. SP w Uwielinach 2. SP w PraŜmowie 3. Gimnazjum Publiczne w Uwielinach 4. Gimnazjum Publiczne w PraŜmowie RAZEM Liczba Liczba uczniów nauczycieli Wykształcenie 282 295 109 23 29 16 dr 1 - mgr 18 16 15 WZ 3 5 1 SN 1 5 - SP 1 2 - SZ - 154 18 - 13 3 1 1 - 840 86 1 62 12 7 4 - Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Baza lokalowa placówek oświatowych w gminie przedstawia się następująco: Nazwa placówki Liczba sal Liczba miejsc Powierzchnia Sale Powierzchnia dydaktycznych dydaktycznych uŜytkowa w gimnastyczne dydaktyczna sali m2 gimnastycznej w m2 7 210 990 1 76 SP w Uwielinach SP w PraŜmowie Gimnazjum Publiczne w Uwielinach Gimnazjum Publiczne w PraŜmowie 9 190 800 - - 3 90 158 - - 8 200 742 - - Wykształcenie nauczycieli w latach 1990 - 2003 70 60 50 40 dr 30 mgr 20 wyŜsze zawodowe studium nauczycielskie 10 średnie pedagogiczne 0 2002/03 2001/02 2000/01 1999/00 1998/99 1997/98 1996/97 1995/96 1994/95 1993/94 1992/93 1991/92 1990/91 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.3. SłuŜba zdrowia W Samodzielnym Zespole Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego funkcjonują dwa ośrodki zdrowia: w PraŜmowie: - poradnia ogólna - 2 poradnie dla dzieci - poradnia „K” - gabinet stomatologiczny - gabinet fizykoterapii - gabinet zabiegowy - laboratorium Ośrodek dysponuje m.in. aparatem EKG, aparatem do sztucznego oddychania, podstawowym wyposaŜeniem laboratorium, unitem stomatologicznym, urządzeniami do fizykoterapii (częściowo wypoŜyczonymi z KRUS) oraz sprzętem komputerowym. W ośrodku zatrudnionych jest 5 lekarzy (łącznie 3 etaty), 3 pielęgniarki (3 etaty) oraz 9 osób personelu pomocniczego (łącznie 5,75 etatu) w Uwielinach: - poradnia ogólna - 2 poradnie dla dzieci - gabinet stomatologiczny - gabinet zabiegowy Ośrodek dysponuje m.in. aparatem EKG, aparatem do sztucznego oddychania, unitem stomatologicznym oraz sprzętem komputerowym. W ośrodku zatrudnionych jest 4 lekarzy (łącznie 2,55 etatu), 2 pielęgniarki (2 etaty) oraz 2 osoby personelu pomocniczego (łącznie 1 etat) Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Działalność Gminnego Ośrodka Zdrowia w 2002 roku przedstawia tabela: Lp. Rodzaj usług medycznych w 2002 r. 1. Wizyty domowe – dorośli dzieci 2. Szczepienia 3. Wizyty u noworodków do 1 r. Ŝ. 4. Stomatologia - liczba przyjętych pacjentów - w tym wyleczenia - w tym usunięcia zębów 5. Porady w poradni K 6. Porady w poradni D - w tym patronaŜe 7. Porady dla dorosłych - w tym domowe 8. Porady ogólne razem 9. Laboratorium ogółem - w tym morfologia - w tym badanie moczu - w tym badanie poziomu cukru 10. Zabiegi - w tym iniekcje - inne zabiegi RR EKG * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów OZ PraŜmów Ilość 148 88 603 55 2035 OZ Uwieliny Ilość 72 45 581 58 2370 1780 588 551 2422 55 5632 148 8605 3565 1620 1875 2191 1290 689 2426 58 6277 72 8703 - 1816 563 994 276 617 537 162 1596 350 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.4. Mieszkalnictwo Wg roczników statystycznych liczba mieszkań w 1996 r. wynosiła 1718, a ich łączna powierzchnia - 118600 m2. W 1997 było 1728 mieszkań o łącznej powierzchni 119800 m2, w 2001 r. -1856 mieszkań o powierzchni 134935 m2. Dynamikę rozwoju budownictwa w gminie PraŜmów moŜna przedstawić porównując liczby wydawanych w ostatnich latach przez Urząd Gminy pozwoleń na budowę. Ilość wydanych pozwoleń na budowę w latach 1991 – 2002 Budynki Budynki Budynki mieszkalne gospodarcze inwentarskie Lp. Rok l 1991 21 4 2 1992 48 3 3 1993 52 9 4 1994 19 9 5 1995 99 6 6 1996 91 28 7 1997 86 6 8 1998 205 17 9 1999 211 13 10 2000 69 + 64 4+6 11 2001 155 15 12 2002 144 10 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 5 7 6 3 4 - Budynki inwentarsko – składowe Inwentarsko - gospodarcze 1 Budynki letniskowe 9 6 2 1 4 3 3 7 2 2+1 3 2 Systematyczne zwiększanie się liczby budynków mieszkalnych budowanych w ostatnich latach (przy braku wyraźnych tendencji wzrostowych w innych sektorach budownictwa) związane jest m.in. z funkcjonowaniem tzw. „ulgi budowlanej” oraz atrakcyjnym połoŜeniem gminy (bezpośrednie sąsiedztwo aglomeracji warszawskiej). Gmina administruje 20 mieszkaniami komunalnymi. Wskaźnik liczby mieszkań na 1000 mieszkańców gminy jest najniŜszy spośród gmin powiatu piaseczyńskiego. Liczbę mieszkań w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w gminach powiatu piaseczyńskiego przedstawia wykres: Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców 400 350 300 250 Chynów 327,6 300,8 PraŜmów Powiat (średnia) 253,0 Lesznowola 308,6 259,3 KonstancinJeziorna 321,9 295,9 Góra Kalwaria 100 283,7 150 346,4 200 50 0 Grójec Tarczyn Piaseczno * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.5. Kultura Funkcję upowszechniania kultury na terenie gminy pełni Gminna Biblioteka Publiczna z siedzibą w Szkole Podstawowej w PraŜmowie. Funkcjonują równieŜ filie biblioteki: w Uwielinach i w Wągrodnie. Placówka księgozbiór zakupy 2002 2002 2001 2002 2001 2002 PraŜmów 7935 347 470 459 6756 6652 Uwieliny 4900 157 191 179 2789 1798 Wola Wągrodzka 7379 214 179 160 2518 1887 20214 718 840 798 12063 10337 RAZEM czytelnicy wypoŜyczenia W ostatnich latach obserwuje się nieznaczny spadek czytelnictwa – dotyczy to głownie placówek na terenach wiejskich. Jedną z przyczyn jest brak środków na zakup nowości wydawniczych Porównanie podstawowych wskaźników dotyczących działalności biblioteki w przeliczeniu na 100 mieszkańców: Księgozbiór Zakupy Czytelnicy WypoŜyczenia nowości Powiat piaseczyński 282,57 7,08 16,92 346,43 BPMiG Piaseczno 307,28 7,02 20,89 445,87 BPMiG Konstancin-Jeziorna 303,99 5,97 16,98 318,16 BPMiG Góra Kalwaria 203,97 4,19 14,55 305,42 GBP Lesznowola 303,88 13,55 9,81 225,10 GBP PraŜmów 275,58 9,79 10,88 140,93 Woj. mazowieckie 298,73 7,09 17,01 314,24 Woj. mazowieckie (bez Warszawy) 324,61 5,06 15,93 280,54 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ OBIEKTY ZABYTKOWE Obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków Starostwa Piaseczyńskiego: l.p. Lokalizacja 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Obiekt Właściciel Łoś, ul. Park Nadleśnictwo Chojnów Parkowa 213 PraŜmów, ul. Dwór, Własność prywatna Kasztanów 4 gorzelnia PraŜmów, ul. Kościół pw. Św. Parafia Rzymsko-Katolicka Fr. Ryxa 37 Franciszka z AsyŜu PraŜmów PraŜmów, ul. Dwór (obecnie Gmina PraŜmów Fr. Ryxa 41 Ośrodek Zdrowia) PraŜmów, ul. Park Własność prywatna Fr. Ryxa 41a Ustanów, ul. Dwór Własność prywatna Parkowa 4 Ustanów, ul. Park Własność prywatna Parkowa 4a-d Wola Dwór (obecnie Gmina PraŜmów PraŜmowska, Urząd Gminy) ul. Główna 57 Zadębie Chałupa Własność prywatna * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Decyzja z Nr rejestru dnia 1978 07.04.1977 17.05.1956 05.05.1962 1979 1980 1982 17.05.1956 1983 17.05.1956 1983 17.05.1956 1984 17.05.1956 1985 17.05.1956 1986 1987 17.05.1956 1989 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.6. Opieka społeczna Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej mieści się w PraŜmowie przy ul. Czołchańskiego. Realizuje zadania z zakresu pomocy dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej. Podstawowe dane, dotyczące działalności Ośrodka Pomocy Społecznej zamieszczone są w poniŜszych tabelach. Zasiłek stały Rodzaj świadczenia Zasiłek okresowy Zasiłek celowy Ochrona macierzyństwa liczba Liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba osób, osób w osób, osób w osób, osób w osób, osób w Rok którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie wydano wydano wydano wydano decyzję decyzję decyzję decyzję 1994 24 92 116 495 148 443 39 198 1995 32 119 126 576 142 457 29 113 1996 31 117 139 533 138 359 22 109 1997 15 54 112 456 195 470 15 64 1998 15 50 100 413 237 679 15 75 1999 30 92 85 304 248 677 14 67 2000 33 75 58 195 151 495 12 51 2001 35 83 154 464 14 56 2002 32 91 69 271 164 539 14 66 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Renta Socjalna liczba liczba osób, osób w którym rodzinie wydano decyzję 19 66 21 74 26 69 36 90 39 92 39 97 Środki finansowe na opiekę społeczną wg źródeł pochodzenia przedstawia tabela: Rok Zadania własne (kwota) 1994 29000 1995 45000 1996 62197 1997 95000 1998 158158 1999 120447 2000 51400 2001 74500 2002 94900 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Zadania zlecone (kwota) 155000 190693 242330 253000 265000 249526 305000 333147 382000 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Liczba osób objętych pomocą społeczną w latach 1994 - 2002 300 zasiłek stały 250 200 zasiłek okresowy 150 zasiłek celowy 100 ochrona macierzyństwa 50 renta socjalna 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 0 Wydatki na opiekę społeczną wg źródeł w latach 1994 - 2002 600000 500000 400000 Zadania zlecone Zadania własne 300000 200000 100000 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 0 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.7. Bezpieczeństwo publiczne POLICJA W PraŜmowie przy ul. Franciszka Ryxa znajduje się Rewir Dzielnicowych, podlegający Powiatowej Komendzie Policji w Piasecznie. Nominalna obsada kadrowa przewiduje 7 etatów, obecnie pracuje 5 osób (4 policjantów i Kierownik Rewiru). Placówka dysponuje jednym radiowozem. Statystykę najczęściej występujących na terenie gminy PraŜmów przestępstw przedstawia zestawienie: L.p. Kategoria przestępstwa 2000 2001 2002 l Rozboje i gwałty 9 6 7 2 KradzieŜe 35 48 60 3 KradzieŜe z włamaniem 67 93 66 4 PoŜary 4 3 4 5 Znęcania 15 10 13 6 Niealimentacja 8 5 3 7 Groźby karalne 14 11 13 8 Zniszczenie mienia 12 8 11 9 Zgony, samobójstwa 7 3 6 11 14 19 183 201 202 10 Inne wydarzenia Razem * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ OCHOTNICZE STRAśE POśARNE Na terenie gminy PraŜmów działa pięć jednostek Ochotniczych StraŜy PoŜarnych. WyposaŜenie jednostek w sprzęt ratowniczo-gaśniczy przedstawia poniŜsza tabela: Miejscowość OSP Rodzaj sprzętu Wągrodno Star 244 GBA szt. 2, śuk GLM Wola PraŜmowska Star 244 GBA, śuk GLM Uwieliny Star 244 GBA Nowy PraŜmów Star 200 GBM Jeziórko Star 660 GBM * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Statystykę działalności jednostek OSP w latach 1995 - 2002 przedstawia zestawienie: Rok Ilość zdarzeń Rodzaj poŜaru 1995 16 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 1996 27 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 1997 34 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 1998 43 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 1999 74 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 2000 51 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 2001 18 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy 2002 55 zabudowania gosp., budynki mieszkalne, lasy * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.8. Sport, turystyka, rekreacja SPORT W gminie PraŜmów działają dwa uczniowskie kluby sportowe, zajmujące się głównie treningami piłki noŜnej: - Uczniowski Klub Sportowy „Błyskawica” przy Szkole Podstawowej w PraŜmowie - Uczniowski Klub Sportowy „Tęcza” – przy Gimnazjum Publicznym w Uwielinach Tradycją stał się coroczny, rozgrywany od maja do lipca, Gminny Turniej Piłki NoŜnej „O Puchar Wójta Gminy PraŜmów”. W turnieju biorą udział druŜyny reprezentujące poszczególne miejscowości gminy. TURYSTYKA, REKREACJA Atrakcyjne turystyczne tereny – duŜe kompleksy leśne połoŜone w pobliŜu rzeki Jeziorki – nie są w pełni wykorzystane. Brakuje infrastruktury turystycznorekreacyjnej, miejsc noclegowych. Na terenie gminy funkcjonują duŜe zespoły ogródków działkowych: - w okolicach Nowego PraŜmowa – POD „Sosenka” i POD „PraŜynka” - w okolicach Woli PraŜmowskiej – POD „Biała Brzoza” - w okolicach Błonia – POD „PraŜmów” - w okolicach Krępy – POD „Krępa” Na terenie gminy powstało w ostatnich latach kilka stadnin. Ten rodzaj spędzania wolnego czasu staje się coraz bardziej modny, co moŜe być dla tych terenów szansą na rozwój w przyszłości. Szczególnie dobre warunki do konnych przejaŜdŜek są w miejscowościach leŜących w pobliŜu Chojnowskiego Parku Krajobrazowego – takich jak : Łoś, Piskórka, Jeziórko. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 2.9. Aktywność społeczna Od reaktywowania samorządu lokalnego istotną rolę w budowie infrastruktury gminnej odgrywały tzw. Społeczne Komitety, aktywnie angaŜując się w budowę wodociągów gminnych. Obecnie działają: Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły w PraŜmowie, powołany w listopadzie 1998r. Społeczny Komitet Sali Gimnastycznej i Rozbudowy Szkoły w Uwielinach, powołany w lutym 1999r. Podobne inicjatywy lokalne będą waŜnym czynnikiem wspierającym Samorząd w związku z planami kanalizacji oraz gazyfikacji gminy. Szczególnie waŜna wydaje się podjęta niedawno uchwała Rady Gminy PraŜmów w sprawie zasad organizowania, dofinansowania i realizacji lokalnych inicjatyw inwestycyjnych w Gminie PraŜmów. Uchwała ta stwarza niezbędne ramy prawne i organizacyjne dla działania Komitetów oraz realizowania inwestycji gminnych przy ich współudziale finansowym. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom ze Środowisk Wiejskich, załoŜone w 1999 roku, organizuje pomoc materialną oraz imprezy na rzecz dzieci. Jedną z moŜliwości oceny aktywności mieszkańców gminy jest analiza uczestnictwa w wyborach. Frekwencja w wyborach samorządowych, parlamentarnych oraz prezydenckich w latach 1998 – 2001 przedstawia się następująco: Wybory Frekwencja (%) Samorządowe – 1998 r. 56 Parlamentarne – 2001 r. 31 Prezydenckie – 2000 r. 35 Samorządowe – 2002 r. 51 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ III DIAGNOZA STANU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 3.1. Zaopatrzenie w wodę Na terenie gminy PraŜmów funkcjonują cztery Stacje Uzdatniania Wody: - SUW Łoś, o wydajności 300 m3/dobę, posiada 1 ujęcie - SUW Krupia Wólka, o wydajności 450 m3/dobę, posiada 2 ujęcia - SUW Uwieliny, o wydajności 700 m3/dobę, posiada 1 ujęcie - SUW Wola Wągrodzka, o wydajności 900 m3/dobę, posiada 3 ujęcia W roku 2003 planuje się budowę automatycznej stacji uzdatniania wody o wydajności 845 m3/dobę w Łosiu. Przewiduje się równieŜ modernizację stacji w Krupiej Wólce i rozbudowę stacji w Uwielinach. Wg danych z roczników statystycznych stan sieci wodociągowej przedstawiała się następująco: 1996 rok – 38,3 km, 392 przyłącza, 1997 rok – 46,4 km, 621 przyłącze 2001 rok – 82,5 km, 1990 przyłączy 2003 rok – 111,5 km, 2328 przyłączy Wskaźniki długości sieci wodociągowej na 1 km2 powierzchni dla gminy PraŜmów są znacznie niŜsze niŜ średnia powiatowa, a wskaźnik długości sieci wodociągowej na 1000 mieszkańców znacznie przewyŜsza średnią powiatową. Porównanie wskaźników dotyczących sieci wodociągowych na terenie powiatu piaseczyńskiego przedstawiają poniŜsze wykresy: Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Długość sieci wodociągowej na km2 powierzchni gminy 3,00 2,50 0,64 0,96 1,56 2,17 1,01 0,87 0,50 1,44 1,00 2,33 1,50 2,68 km/km2 2,00 0,00 Grójec Chynów Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Podstawowe informacje o wodociągach w gminie przedstawia tabela: Lp. Miejscowości zwodociągowane Długość sieci wodociągowej (km) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. Biały Ług Błonie Bronisławów Chosna Dobrzenica Gabryelin Jaroszowa Wola Jeziórko Kolonia Gościeńczyce Koryta Kędzierówka Krępa Krupia Wólka Ludwików Ławki Łoś Nowy PraŜmów Nowe Wągrodno Piskórka PraŜmów Ustanów Uwieliny Wągrodno Wilcza Wólka Wola PraŜmowska Wola Wągrodzka Zadębie Zawodne RAZEM 2,8 0,1 2,9 0,5 5,2 9,5 5,1 11,9 2,0 1,6 1,9 4,9 4,3 1,6 2,5 7,9 5,4 0,4 1,7 4,2 10,3 5,9 5,0 3,3 4,0 2,8 1,2 2,6 111,5 Liczba gospodarstw i posesji posiadających przyłącza 43 7 61 17 60 231 82 287 30 25 96 82 93 12 59 179 147 33 86 100 275 85 58 30 45 29 24 52 2328 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Długość sieci wodociągowej na 1000 mieszkańców 14,0 12,0 10,0 12,26 9,53 7,97 11,25 7,49 8,97 4,0 12,73 6,0 11,65 km 8,0 2,90 2,0 0,0 Grójec Chynów Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 200 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 3.2. Kanalizacja Na terenie gminy PraŜmów nie ma oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnej. Ścieki z gospodarstw domowych i instytucji odprowadzane są do przydomowych zbiorników (szamb). Ścieki z szamb wywoŜone są przez wyspecjalizowane firmy do oczyszczalni ścieków w Piasecznie i Grójcu. Rozpoczęcie inwestycji w zakresie kanalizacji planuje się na rok 2004. Porównanie wskaźników długości sieci kanalizacyjnej na km2 powierzchni i na 1000 mieszkańców dla gmin powiatu piaseczyńskiego przedstawiają poniŜsze wykresy: 3.3. Sieć gazownicza Na terenie gminy nie ma sieci gazociągowej. Gaz sieciowy doprowadzony jest z gazociągu w sąsiedniej gminie do dwóch miejscowości: Dobrzenica i Kolonia Gościeńczyce. Liczba uŜytkowników – około 150 posesji. Gmina posiada opracowaną koncepcję gazyfikacji. Projektowana stacja redukcyjno-pomiarowa zlokalizowana będzie w okolicach Wągrodna. Inwestycje budowy sieci uzaleŜnione są od zainteresowania mieszkańców. 3.4. Zaopatrzenie w ciepło Gospodarka cieplna na terenie gminy PraŜmów opiera się na kotłowniach lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła, w większości przypadków opalanych paliwem stałym. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Długość sieci kanalizacyjnej na km2 powierzchni gminy 0,60 0,50 0,33 0,06 Grójec Chynów Powiat (średnia) Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 0,00 PraŜmów 0,00 0,25 0,05 0,21 0,10 0,40 0,20 0,51 0,30 0,36 km/km2 0,40 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Długość sieci kanalizacyjnej na 1000 mieszkańców 2,50 2,00 1,50 Grójec Chynów Powiat (średnia) Lesznowola Tarczyn Piaseczno * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 0,97 1,30 0,00 0,00 PraŜmów KonstancinJeziorna 0,55 1,21 Góra Kalwaria 1,42 1,31 0,50 1,73 2,38 km 1,00 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 3.5. Energetyka Gmina PraŜmów zasilana jest energią elektryczną siecią administrowaną przez Zakład Energetyczny Konstancin-Jeziorna. Przez teren gminy przechodzi tranzytowa linia wysokiego napięcia 220 kV , nie związana bezpośrednio z systemem energetycznym gminy. Linie średniego napięcia doprowadzają energię do 120 stacji transformatorowych, w przewaŜającej części typu STS. Około 10% sieci wymaga remontów i modernizacji. Na terenie gminy znajduje się 1045 punktów oświetleniowych, zlokalizowanych przy drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 3.6. Gospodarka odpadami Gmina PraŜmów nie posiada własnego wysypiska odpadów komunalnych. Śmieci gromadzone są w pojemnikach w poszczególnych miejscowościach i wywoŜone przez specjalistyczne firmy na wysypisko w Łubnej oraz Międzygminne Wysypisko Odpadów SłuŜew. Szacunkowa ilość odpadów wywoŜonych w ciągu roku – około 220 ton. 3.7. Komunikacja Sieć komunikacyjną gminy PraŜmów tworzą: drogi wojewódzkie Piaseczno – Grójec i Wola PraŜmowska – Sobików, 10 odcinków dróg powiatowych (łącznie 40,4 km), oraz drogi gminne i lokalne (dojazdowe). Jeden z wariantów budowy sieci autostrad zakłada przebieg nitki autostrady w sąsiedztwie PraŜmowa. Długość dróg, rodzaj i stan nawierzchni przedstawiają poniŜsze zestawienia. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Długość i stan nawierzchni dróg w zaleŜności od właściciela przedstawia tabela: Lp. Drogi Długość w km Nawierzchnia ulepszona nie ulepszona 21,5 27,6 12,8 30,4 149,6 79,5 162,4 1. 2. 3. 4 Krajowe Wojewódzkie 21,5 Powiatowe 40,4 Gminne 180,0 Ogółem 241,9 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Wykaz dróg wojewódzkich l.p. nr Kierunek długość drogi nawierzchnia (km) stan nawierzchni 1 722 Piaseczno - Grójec 9,0 asfalt dobry 2 683 Wola PraŜmowska - Sobików 12,5 asfalt dobry 21,5 asfalt dobry RAZEM * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Wykaz dróg powiatowych l.p. nr kierunek długość drogi nawierzchnia stan nawierzchni (km) 1 01337 Łoś – Jeziórko 7 asfalt dobry 2 01330 Ustanów – Jeziórko – Krępa 4 asfalt dobry 3 01325 Krępa – Bronisławów 1,9 / 1,9 asfalt / grunt dobry 4 01328 Ustanów – Uwieliny 5 asfalt dobry 5 01329 Piskórka – Wągrodno 4,7 asfalt dość dobry 6 01333 Kamionka – Biały Ług 3,2 grunt zły 7 01334 Wola Wągrodzka – Chosna 1,4 / 1,7 asfalt / grunt dobry / zły 8 01335 Wola Wągrodzka – Zadębie 2,8 asfalt dość dobry 9 01337 Nowy PraŜmów – PraŜmów 0,8 / 4,0 asfalt / grunt dobry / dość dobry 10 01337 Zawodne – Nowy PraŜmów 2,0 grunt dość dobry RAZEM 27,6 / 12,8 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów asfalt / grunt Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Wykaz dróg gminnych l.p. wieś ilość dróg nawierzchnia łączna długość (km) 1 Biały Ług 2 Błonie 3 Bronisławów 4 5 Chosna Dobrzenica 6 Gabryelin 7 8 Jaroszowa Wola Jeziórko – Ustanówek 9 10 Kamionka Kędzierówka 11 Kolonia Gościeńczyce 12 13 14 15 16 Koryta Krępa Krupia Wólka Ludwików Ławki 17 Łoś 18 Nowy PraŜmów 19 Nowe Wągrodno 20 21 Piskórka PraŜmów 22 23 24 25 Ustanów Uwieliny Wągrodno Wilcza Wólka 26 27 28 29 Wola PraŜmowska Wola Wągrodzka Zadębie Zawodne 2 2 2 9 1 5 8 6 2 4 2 6 12 1 19 2 9 2 4 1 1 1 4 4 6 1 9 1 22 1 17 2 7 9 2 16 22 7 3 1 2 23 5 1 21 asfalt grunt asfalt grunt ŜuŜel asfalt grunt grunt asfalt grunt asfalt grunt grunt asfalt grunt leśna grunt asfalt grunt asfalt grunt asfalt grunt grunt grunt asfalt grunt asfalt grunt asfalt grunt asfalt grunt grunt asfalt grunt grunt grunt grunt asfalt grunt grunt grunt grunt grunt RAZEM asfalt RAZEM grunt 1,45 0,25 2,35 2,83 0,2 1,1 3,89 4,47 1,7 3,7 2,0 1,5 8,35 0,57 4,88 1,15 3,4 1,85 2,5 1,0 0,3 0,66 1,3 1,7 3,5 1,2 4,05 1,43 10,83 2,1 17,5 1,55 5,3 4,16 1,6 5,56 9,45 4,62 0,25 2,33 1,25 15,07 2,36 0,94 11,25 22,9 136,5 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Układ drogowy zapewnia dobre połączenia między miejscowościami w gminie oraz połączenia z sąsiednimi gminami. Stan nawierzchni jest zróŜnicowany, remontów i modernizacji wymagają głównie drogi gminne. Na terenie gminy znajdują się dwie stacje benzynowe. KOLEJ Na terenie gminy krzyŜują się dwie linie kolejowe: - relacji Warszawa – Radom (stacje: Ustanówek, Czachówek Środkowy, Czachówek Południowy) - relacji Łuków – Skierniewice (stacje Nowy PraŜmów i Bronisławów) Kolej realizuje przewozy pasaŜerskie i towarowe. 3.8. Telefonizacja Centrala telefoniczna, obsługująca teren gminy znajduje się w PraŜmowie. Liczba abonentów telefonii przewodowej wynosiła: - w roku 1996 – 1016 abonentów - w roku 1997 – 1022 abonentów Obecnie liczbę abonentów (łącznie z telefonami radiowymi) szacuje się na 3000. NiezaleŜnie od sieci telefonizacji stacjonarnej rozwija się sieć telefonii komórkowej. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ IV DIAGNOZA STANU SFERY GOSPODARCZEJ 4.1. Przemysł Na terenie gminy PraŜmów nie ma zakładów, które moŜna zakwalifikować jako przemysłowe. Działalność produkcyjna zostanie przedstawiona w rozdziale dotyczącym działalności gospodarczej mieszkańców. Główne zakłady to: - Soki Dr Witt w Ustanowie – przetwórstwo owoców - Spółdzielnia Usług Rolniczych w PraŜmowie z filią w Ustanowie 4.2. Rolnictwo i leśnictwo ROLNICTWO Około 2/3 powierzchni gminy PraŜmów stanowią uŜytki rolne. Ponad 81% powierzchni uŜytków rolnych jest własnością rolników indywidualnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi około 4,5 ha. Strukturę indywidualnych gospodarstw rolnych przedstawia poniŜsza tabela: L.p. Wielkość Liczba Łączna % łącznej gospodarstwa (ha) gospodarstw powierzchnia powierzchni 1 1-2 680 1100 17 2 2-5 440 1825 28 3 5–7 160 1965 15 4 7 – 15 170 2210 34 5 PowyŜej 15 20 494 6 1450 6594 100 RAZEM Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strukturę własnościową powierzchni gminy PraŜmów przedstawia tabela: Grupy rejestrowe Pow. ogólna UŜytki rolne Lasy Wody Tereny Pozost. budów grunty Grunty Sady Łąki Pastwiska Razem orne 39 3 7 5 54 Grunty w 68 zasobie AWRSP Grunty w 1130 11 3 zasobie ALP Pozostałe 166 24 1 7 grunty Skarbu Państwa Grunty 72 40 6 komunalne Gminy Indywidualne 6594 4088 301 488 gospodarstwa Inne grunty 422 148 5 29 indywidualne Grunty 81 53 7 spółdzielni Grunty 17 7 2 Kościołów Grunty 61 wspólnot wiejskiej Razem 8611 4410 310 549 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 11 - 2 1 3 17 1107 2 2 2 8 40 46 9 4 67 7 53 9 1 3 6 508 5385 670 53 106 380 17 199 79 3 47 94 2 62 10 1 4 4 2 11 - - 2 4 - - 61 - - - 552 5821 1993 69 170 558 Struktura uŜytkowania gruntów gminy PraŜmów: ha % Ogólna powierzchnia ewidencyjna 8611 100 uŜytki rolne razem 5821 67,6 w tym: grunty orne uŜytki zielone 4720 81,1 1101 18,9 lasy oraz tereny zadrzewione 1993 23,1 grunty pod wodami 69 0,8 nieuŜytki 170 2,0 tereny pozostałe 558 6,5 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Udział powierzchni uŜytków rolnych w powierzchni ogółem 90 80 70 76,79 Grójec Powiat (średnia) Chynów 63,94 PraŜmów Lesznowola 66,81 73,31 Tarczyn KonstancinJeziorna 52,89 60,51 20 Góra Kalwaria 30 61,02 40 80,24 50 74,59 % 60 10 0 Piaseczno * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Gleby w gminie PraŜmów według klas bonitacyjnych: GRUNTY ORNE Lp klasa l. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz Razem UśYTKI ZIELONE ha % klasa ha % 353 485 882 1058 1323 265 44 4410 8 11 20 24 30 6 1 100 I II III 33 3 IV 573 52 V VI VIz Razem 429 66 1101 39 6 100 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Grunty klas III i IV stanowią 63%, a grunty klas V i VI – 37% powierzchni uŜytków rolnych. Zamieszczony niŜej podział gleb wg kompleksów potwierdza dominację gleb Ŝytnich w areale uŜytków rolnych. Udział gleb według kompleksów w gminie PraŜmów: Lp. l. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Kompleks przydatności l - pszenny bardzo dobry 2 - pszenny dobry 3 - pszenny wadliwy 4 - Ŝytni bardzo dobry 5 - Ŝytni dobry 6 - Ŝytni słaby 7 - Ŝytni bardzo słaby 8 - zboŜowo-past. mocny 9 - zboŜowo-past. słaby Razem Powierzchnia ha 300 2100 1800 900 600 900 2011 8611 % 3 24 21 11 7 11 23 100 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Powierzchnię zasiewu (w ha) głównych upraw w latach 1990 – 1998 przedstawia tabela: Zasiewy Powierzchnia zasiewu 1990 Powierzchnia zasiewu 1994 Powierzchnia zasiewu 1998 2590 1100 450 30 360 330 320 450 600 3640 2340 950 400 40 340 310 300 400 400 3140 1955 805 205 25 320 300 300 475 380 2810 ZboŜa: - Ŝyto - pszenica - jęczmień - mieszanki - owies -pszenŜyto Pozostałe Ziemniaki Ogółem * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Na przestrzeni ostatnich lat moŜna zaobserwować zmniejszanie się areału upraw zboŜowych i wzrost areału upraw pozostałych, głównie warzyw. Wskaźniki hodowli trzody chlewnej w gminie PraŜmów są znacznie niŜsze od średniej dla województwa mazowieckiego i średniej krajowej. Hodowla bydła jest na poziomie zbliŜonym do wartości średnich Znaczenie hodowli w gospodarce gminnej jest marginalne. Stan pogłowia zwierząt w latach 1990 – 2002 przedstawia tabela: 1990 1994 1998 2002 Ogółem bydło 2100 w tym: krowy 950 Trzoda chlewna 2150 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 1840 890 2050 1650 750 2000 950 550 1400 Wyszczególnienie Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Porównanie wskaźników hodowli zwierząt gospodarskich wygląda następująco: Zwierzęta gospodarskie w przeliczeniu na 100 ha uŜytków rolnych w 1998 r. Gmina PraŜmów Województwo mazowieckie Polska Ogółem bydło 40,5 42,9 37,7 w tym: krowy 18,3 25,2 19,2 Trzoda chlewna 49,0 88,8 103,9 * wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2000 Zwierzęta gospodarskie w przeliczeniu na 100 ha uŜytków rolnych w 2001 r. Gmina PraŜmów Województwo mazowieckie Polska Ogółem bydło 16,3 35,5 31,0 w tym: krowy 9,4 20,9 16,0 Trzoda chlewna 24,1 71,9 93,0 * wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 LEŚNICTWO Lasy i grunty leśne zajmują 1899 ha, co stanowi około 22% powierzchni ogólnej gminy. PrzewaŜają bory mieszane i świeŜe oraz wielogatunkowe lasy liściaste (grądy), a w dolinach rzek – łęgi. Lasy państwowe zajmują powierzchnię 1130 ha, lasy prywatne – 863 ha. Zasobami leśnymi administruje Nadleśnictwo Chojnów. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Udział powierzchni lasów w powierzchni ogółem 35 30 20 15 13,14 11,39 Chynów Grójec 19,64 12,92 16,63 5 12,54 18,63 10 22,05 29,79 % 25 0 Powiat (średnia) PraŜmów Lesznowola Tarczyn Piaseczno KonstancinJeziorna Góra Kalwaria * wg Rocznik a Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 4.3. Aktywność gospodarcza mieszkańców gminy Na przestrzeni lat 1990 – 2002 moŜna zaobserwować systematyczny wzrost ogólnej liczby firm handlowych (wzrost o około 280%), usługowych (wzrost o 430%) i zakładów gastronomicznych w stosunku do wyjściowego roku 1990. Dynamikę zmian ogólnej liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Urzędzie Gminy PraŜmów w ostatnich latach przedstawia poniŜsze zestawienie: Lp. Rok Ogółem Handel 1. 1990 133 68 2. 1991 168 81 3. 1992 202 90 4. 1993 222 107 5. 1994 238 116 6. 1995 242 119 7. 1996 259 122 8. 1997 303 136 9. 1998 332 143 10. 1999 348 147 11. 2000 382 159 12. 2001 441 177 13. 2002 474 191 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Usługi Gastronomia 64 84 108 111 118 117 131 160 182 194 216 256 276 1 3 4 4 4 6 6 7 7 7 7 8 7 Na sumaryczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych składają się wahania liczby tych podmiotów w poszczególnych sołectwach. Przykładową dynamikę zmian w tym zakresie na przestrzeni ostatnich 3 lat przedstawia poniŜsze zestawienie: Aktywność gospodarcza mieszkańców poszczególnych sołectw gminy PraŜmów – liczba nowych podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w 2000 r., 2001 r. i 2002 r. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ L.p. Sołectwo Handel 2000 1 Biały Ług 2 Błonie 3 Bronisławów 4 Chosna 5 Dobrzenica 1 6 Gabryelin 2 7 Jaroszowa Wola Jeziórko 8 2001 Usługi 2002 2000 2001 Gastronomia 2002 2000 2001 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 6 13 10 1 3 1 3 4 1 5 1 1 1 2 Kolonia Gościeńczyce 10 Koryta 9 2 1 11 Kędzierówka 12 Krępa 2 13 Krupia Wólka 3 2 2 1 2 1 1 2 2 2 6 3 2 1 2 1 1 14 Ludwików 15 Ławki 2 2 16 Łoś 1 6 3 7 7 1 1 17 Nowy PraŜmów 2 2 5 3 8 1 1 5 6 1 18 Nowe Wągrodno 19 Piskórka 1 2 20 PraŜmów 1 7 21 Ustanów 7 4 2 6 14 6 6 1 5 4 3 2 1 1 22 Uwieliny 23 Wągrodno 24 Wilcza Wólka 1 25 Wola PraŜmowska 26 Wola Wągrodzka 27 Zadębie 28 Zawodne 2 2 1 1 1 1 1 1 3 1 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 1 1 1 2002 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Dynamika zmian liczby podmiotów gospodarczych w latach 1990 -2002 300 250 200 Handel Usługi Gastronomia 150 100 50 0 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 4.3.1. Handel Handel jest waŜnym i dynamicznie rozwijającym się elementem gospodarki gminnej. Wskaźnik liczby placówek handlowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wynosi dla gminy PraŜmów 26,0 (ten sam wskaźnik dla powiatu – 12,9, dla województwa – 12,1). Tak wysokie wskaźniki są charakterystyczne dla gmin połoŜonych przy drogach dojazdowych w pobliŜu duŜych aglomeracji miejskich. 4.3.2. Usługi Na terenie gminy zarejestrowanych jest 276 firm usługowych. Podmioty te są bardzo zróŜnicowane – od osób fizycznych, prowadzących indywidualną działalność usługową do firm zatrudniających kilkanaście osób np. Spółdzielnia Usług Rolniczych w PraŜmowie, Rol-Bud Sewis. Wskaźnik ilości firm usługowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wynosi 37,6. 4.3.3. Gastronomia Działające na terenie gminy PraŜmów placówki gastronomiczne zlokalizowane są przy drogach przelotowych. Znaczący wzrost liczby punktów gastronomicznych (od 1 w 1990 roku do 7 w 2002) wiąŜe się ze zwiększeniem ruchu tranzytowego przez gminę. 4.4. Banki Obsługę bankową ludności oraz podmiotów gospodarczych z terenu gminy PraŜmów prowadzi Bank Spółdzielczy Tarczyn Oddział w PraŜmowie. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 4.5. Struktura zatrudnienia Poziom bezrobocia na terenie gminy PraŜmów w latach 1992-2002 Lata Bezrobotni Ogółem 1992 374 1993 355 1994 281 1995 253 1996 173 1997 126 1998 142 1999 200 2000 278 2001 368 2002 388 * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów Z prawem do zasiłku 216 215 164 162 101 47 31 51 45 59 57 Strukturę bezrobocia w gminie PraŜmów w 2002 r. przedstawia tabela: Ogółem W tym kobiety absolwenci Bezrobotni w wieku Pozostający bez pracy produkcyjnym 388 176 22 388 powyŜej 12 m-cy 164 Z prawem do zasiłku 57 * wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2000 Wskaźnik bezrobocia dla gminy PraŜmów wynosi 6,9 %. Ten sam wskaźnik dla powiatu piaseczyńskiego wynosi 8,2%, dla województwa mazowieckiego – 13,0% (dane porównawcze dla roku 2001). Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Poziom bezrobocia na terenie gminy PraŜmów w latach 1992-2002 Lata 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Bezrobotni Ogółem Kobiety 374 182 355 193 281 146 253 144 173 105 126 74 142 77 200 105 278 140 368 182 388 176 Z prawem do zasiłku Ogółem Kobiety 216 104 215 116 164 88 162 96 101 61 47 29 31 18 51 29 45 21 59 26 57 28 Absolwenci Ogółem Kobiety 28 18 25 18 35 20 23 19 3 2 10 5 9 5 18 8 20 10 46 28 22 6 Główni pracodawcy na terenie gminy PraŜmów L.p Przedsiębiorstwo - Lokalizacja branŜa Liczba Liczba zatrudnionych instytucja zatrudnionych z gminy PraŜmów 1 Danpol PraŜmów Produkcja mebli 18 12 2 Soki „Dr Witt” Ustanów Przetwórstwo 67 16 rolno-spoŜywcze 3 Spółdzielnia Usług PraŜmów usługi 22 20 Rolniczych 4 „Agrocentrum” PraŜmów Przetwórstwo 10 3 rolno-spoŜywcze 5 WZM-BUDPraŜmów Handel – materiały 7 6 SERWIS budowlane 6 MOSSPOL Ustanów Przetwórstwo 9 0 rolno-spoŜywcze 7 Bank Spółdzielczy PraŜmów Usługi bankowe 4 1 w Tarczynie filia w PraŜmowie 8 ROL-BUDUstanów Usługi budowlane 12 8 SERWIS Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ V DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA 5.1. Ochrona powietrza Nie prowadzi się szczegółowych badań zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy PraŜmów. NajbliŜsze stałe punkty pomiarowe znajdują się w Sochaczewie (55 km w kierunku płn-zach.) Belsku DuŜym (20 km w kierunku południowym), Mińsku Mazowieckim (40 km w kierunku płn-wsch.), i w Warszawie (25 km w kierunku północnym). Wyniki pomiarów stęŜenia SO2 i NO2 w w/w punktach przedstawia tabela: L.p. Rodzaj Wartość zanieczyszczenia dopuszczalna Belsk Warszawa Sochaczew DuŜy Mińsk Mazowiecki 3 (µg /m rok) 1 Dwutlenek siarki 40 8,4 12,8 8,0 10,5 2 Dwutlenek azotu 40 9,8 36,6 42,5 31,3 * wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999” Średnie (roczne) wartości emisji zanieczyszczeń gazowych dla powiatu piaseczyńskiego wynoszą: • dwutlenek siarki – 84 ton/km2 • tlenki azotu – 30 ton/km2 • dwutlenek węgla – 15670 ton/km2 Badania poziomu opadu pyłów oraz metali cięŜkich prowadzone są m.in. dla rejonu Warszawy L.p. Rodzaj Wartość dopuszczalna Warszawa (rejon) zanieczyszczenia 3 Opad pyłu 200 (µg /m3rok) 83,3 4 Opad ołowiu 100 (mg /m3rok) 20,2 5 Opad kadmu 10 (mg /m3rok) 0,7 * wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999” Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 5.2. Ochrona wód Na obszarze gminy PraŜmów prowadzone są badania czystości odcinków rzeki Jeziorka. Wyniki ostatnich badań (1998 rok) przedstawia poniŜsza tabela: Klasyfikacja rzek (km) Badana dł. Jeziorka 39 fizyko-chemiczna bakteriologiczna ogólna II III non II III non II III non 0 24 15 0 3,1 35,9 0 0 39 * wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999” Rozbudowa systemu kanalizacyjnego w gminie wpłynie docelowo na poprawę wskaźników czystości wód. Dolina Jeziorki i połoŜony tam rezerwat „Łoś” podlega ochronie szczególnej – zakazane są regulacje rzek, zmiany w zadrzewieniach nadbrzeŜnych i roślinności. 5.3. Ochrona przyrody W rejonie rzeki Jeziorki utworzono (rozporządzenie Wojewody Warszawskiego z 01.03.1993 r.) Chojnowski Park Krajobrazowy. Obejmuje on swym zasięgiem część obszaru gminy. Zgodnie z rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego z 18 października 2000 na terenie Parku wprowadzono szereg zakazów, mających ochronę obszarów o duŜych walorach przyrodniczych. Dotyczy to m.in. zakazu lokalizacji nowych budynków i budowli (z wyjątkiem budownictwa zagrodowego oraz inwestycji liniowych), zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych, ponadnormatywnego zanieczyszczania środowiska. i degradacji Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ W rejestrze powiatu piaseczyńskiego znajdują się następujące pomniki przyrody, zlokalizowane na terenie gminy PraŜmów: L.p. Nr rejestru 1 2 3 4 5 6 Opis obiektu 418 420 421 786 300 300 Szczegółowa lokalizacja grab zwyczajny PraŜmów – park sosna zwyczajna PraŜmów – cmentarz 2 lipy drobnolistne PraŜmów – przy drodze wojewódzkiej 722 dąb szypułkowy PraŜmów – nad Jeziórką 2 świerki pospolite Łoś – park nad Jeziórką 3 wiązy pospolite, Łoś – park nad Jeziórką 3 buki zwyczajne 7 391 dąb szypułkowy Ustanów – park podworski „Prezes” 8 963 dąb szypułkowy Wilcza Wólka – przy drodze Zawodne-Racibory 9 964 lipa drobnolistna 10 419 dąb szypułkowy Wola PraŜmowska – park przy Urzędzie Gminy 2 sosny 11 784 dąb szypułkowy Zawodne – posesja prywatna 12 785 5 dębów szypułkowych Zawodne – posesja prywatna * wg danych Urzędu Gminy PraŜmów 5.4. Eksploatacja złóŜ kopalin Na terenie gminy nie występują złoŜa kopalin. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ VI RAPORTY Z SESJI PLANOWANIA STRATEGICZNEGO 6.1. Raport z Sesji Planowania Strategicznego Geneza i zakres Raportu W dniu 22 marca 2003 r. w Gimnazjum w PraŜmowie - w ramach prac nad „Strategią Rozwoju Gminy PraŜmów” odbyła się „Sesja Planowania Strategicznego”. W sesji uczestniczyli mieszkańcy Gminy zaproszeni przez władze samorządowe oraz przedstawiciele PPUH „BaSz”. Celem sesji było wypracowanie metodą analizy SWOT danych wyjściowych do określenia optymalnych kierunków rozwoju gminy. Uczestnicy sesji pracowali w trzech grupach. KaŜda z grup, wspólnie z moderatorem prowadzącym zajęcia, określała misję, mocne i słabe strony gminy oraz zagroŜenia i szanse jej rozwoju. Na zakończenie sesji zostały przedstawione wstępne wyniki prac w kaŜdej grupie. Raport zawiera: ♦ listę uczestników sesji, ♦ propozycje zgłoszone przez poszczególne grupy: ∗ mocnych stron Gminy ∗ słabych stron Gminy ∗ zagroŜeń rozwoju Gminy ∗ szans rozwoju Gminy ∗ misji ♦ zestawienia najwaŜniejszych zagadnień w kaŜdym z elementów analizy SWOT w poszczególnych grupach, ♦ listę osób wybranych przez poszczególne grupy do uczestnictwa w „Warsztatach Planowania Strategicznego” Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ LISTA OBECNOŚCI GRUPA „A” 1. Stefan Stolarski 2. Stanisław Domaniak 3. ElŜbieta Postek 4. Jan Grzęda 5. Sławomir Ciborek 6. Janusz Serafin 7. Józef Kania 8. Eugeniusz Tokaj 9. Marian Brzeziński 10. Witold Balikowski 11. Teresa Jagiełło 12. BoŜena Kordasz GRUPA „B” 1. Teresa Rybińska 2. Teresa Maroszek-Chlebuś 3. Bogda Jasińska-RóŜyc 4. Ewa Ostapowicz 5. Danuta Dudkiewicz 6. Jadwiga Anuszewska 7. Marianna Jędral 8. Barbara Dobrowolska 9. Stanisław Strzyga 10. Krystyna Zelman 11. Małgorzata Maciejewska-Pietrucha 12. Józef Kamiński Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 13. Maria Bertrandt 14. Sławomir Bogusław Zajączkowski 15. Bogumiła Kaźmierczak 16. Sylwester Puchała GRUPA „C” 1. Maryla Matulka 2. Ewa Rasińska 3. Halina Mikus 4. Stefan Kwiatkowski 5. Jadwiga Szałajko 6. Eugeniusz Szynkiewicz 7. Jan Matulka 8. GraŜyna Jarosławska 9. Robert Dulewski 10.Halina Szymańska-Kania 11.Andrzej Walicki 12.Jacek Szczytowski Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MISJA Grupy wypracowały następujące definicje Misji: Grupa „A” Gmina PraŜmów posiada w pełni rozwiniętą infrastrukturę (wodociągi, kanalizacja, przyłącza gazowe) oraz szkolnictwo i zapewnia wszechstronną opiekę medyczną. Jest gminą bezpieczną, zasobną, dającą mieszkańcom moŜliwość wszechstronnego rozwoju i zatrudnienia. Mieszkańcy Gminy są zadowoleni z polityki władz lokalnych. Grupa „B” Gmina PraŜmów to gmina bezpieczna, czysta ekologiczne, o charakterze mieszkaniowo-usługowym, rekreacyjnym, z rolnictwem ekologicznym. Zapewnia społeczeństwu miejsca pracy, rynki zbytu, zdrową Ŝywność, obiekty uŜyteczności publicznej, promująca zdrowy styl Ŝycia, z pełną infrastrukturą techniczną. Zamieszkują ja świadomi i aktywni obywatele. Grupa „C” Gmina PraŜmów jest ośrodkiem rekreacyjnym, będącym „sypialnią Warszawy”, charakteryzującym się: - pełną infrastrukturą techniczną i społeczną - zdrowym stanem środowiska - duŜym bezpieczeństwem - bliskością usług społecznych - szeroką współpracą międzynarodową PraŜmów jest czysty i przyjazny dla ludzi i środowiska. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MOCNE STRONY W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „mocnych stron”: Grupa „A” TEMAT L.p. 1 Zdrowe, nieskaŜone środowisko naturalne 2 PołoŜenie w pobliŜu aglomeracji warszawskiej 3 Dobra sieć drogowa 4 Tereny z moŜliwością wykorzystania pod budownictwo oraz rekreację 5 Niski poziom bezrobocia 6 Rozwój demograficzny gminy 7 Placówki oświatowe 8 Handel i usługi 9 90% zwodociągowanie gminy Grupa „B” TEMAT L.p. 1 PołoŜenie w pobliŜu Warszawy 2 Czyste środowisko 3 Atrakcyjny krajobraz gminy (Chojnowski Park Krajobrazowy) 4 Atrakcyjne tereny dla budownictwa mieszkaniowego 5 Dobra sieć dróg Grupa „C” L.p. TEMAT 1 PołoŜenie geograficzne – w pobliŜu Warszawy 2 Walory środowiskowo-przyrodnicze 3 Rozwinięta edukacja 4 Funkcja mieszkalna i rekreacyjna gminy 5 Infrastruktura (wodociągi i telekomunikacja) Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ SŁABE STRONY W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „słabych stron”: Grupa „A” TEMAT L.p. 1 Brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków 2 Potrzeby w zakresie gazyfikacji 3 Słaby stan komunikacji PKS 4 Działalność gospodarcza 5 Braki w bazie oświatowej – sale gimnastyczne, obiekty sportowe, przedszkole 6 Stan nawierzchni dróg i infrastruktury drogowej (oświetlenie) 7 Brak konserwacji urządzeń melioracyjnych 8 Bezpieczeństwo publiczne (brak posterunku policji) 9 Postępujące zanieczyszczenie (np. wód powierzchniowych) 10 Brak mieszkań komunalnych 11 Słaby dostęp do specjalistycznej opieki medycznej, brak apteki Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Nierozwinięta infrastruktura techniczna w zakresie: kanalizacji, gazociągów, nawierzchni dróg, chodników, rowów, ścieŜek rowerowych, oświetlenia ulicznego (częściowo) 2 Brak miejsc pracy 3 Brak obiektów sportowych, rekreacyjnych i turystycznych 4 Niewystarczająca ilość obiektów kultury 5 Źle funkcjonująca komunikacja PKS 6 Brak aptek Grupa „C” L.p. TEMAT 1 Zła infrastruktura – kanalizacja, gazyfikacja, elektryfikacja (konieczność modernizacji) 2 Brak bezpieczeństwa 3 Zła komunikacja 4 Brak propozycji oświatowych, kulturalno-społecznych dla młodych 5 Brak promocji gminy w zakresie agroturyzmu i „małego biznesu” 6 Brak jasnego planu zagospodarowania przestrzennego Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ ZAGROśENIA W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „zagroŜeń”: Grupa „A” TEMAT L.p. 1 Narkomania i alkoholizm 2 Degradacja środowiska naturalnego i związane z tym zagroŜenie zdrowia mieszkańców 3 Wzrost przestępczości 4 Niewłaściwa polityka państwa 5 PoŜary lasów 6 ZagroŜenia zewnętrzne – wojna i uŜycie środków chemicznych Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Zła polityka Rządu: - finansowanie gmin - rolnictwo - budownictwo - bezpieczeństwo publiczne 2 Bezrobocie 3 Patologie społeczne: - alkoholizm - przestępczość - narkomania 4 Mała aktywność społeczeństwa 5 Zaśmiecenie terenu (lasy, rowy) Grupa „C” L.p. TEMAT 1 Zła polityka Państwa 2 Mały dopływ pieniędzy do Urzędu Gminy 3 Brak planu szczegółowego zagospodarowania gminy 4 Ogólna bierność społeczeństwa 5 Zanieczyszczenie środowiska Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ SZANSE W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „szans”: Grupa „A” TEMAT L.p. 1 Właściwa polityka podatkowa i finansowa państwa 2 Pozyskanie inwestorów zewnętrznych 3 Pozyskiwanie funduszy z Unii Europejskiej 4 Rozwój przedsiębiorczości 5 Zorganizowanie ośrodków rekreacyjnych 6 Zwiększenie zatrudnienia 7 Promocja Gminy i współpraca na poziomie powiatu i województwa Grupa „B” TEMAT L.p. 1 Promocja gminy 2 Rolnictwo ekologiczne i przetwórstwo płodów rolnych 3 Rozwój turystyki i agroturystyki 4 Rozwój budownictwa mieszkaniowego i usługowego 5 Wykorzystanie środków pomocowych z Unii Europejskiej Grupa „C” L.p. TEMAT 1 Napływ ludności, aktywizacja społeczeństwa 2 Agroturystyka weekendowa i letnia – ośrodki rekreacyjne 3 Czystość gminy 4 Inwestowanie w młodych 5 Wsparcie gminy przez państwo Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 6.2. Raport z MłodzieŜowej Sesji Planowania Strategicznego Geneza i zakres Raportu W dniu 14 marca 2003 r. w Gimnazjum w PraŜmowie - w ramach prac nad „Strategią Rozwoju Gminy PraŜmów” odbyła się „MłodzieŜowa Sesja Planowania Strategicznego”. W sesji uczestniczyli mieszkańcy Gminy zaproszeni przez władze samorządowe oraz przedstawiciel PPUH „BaSz”. Celem sesji było wypracowanie metodą analizy SWOT danych wyjściowych do określenia optymalnych kierunków rozwoju gminy. Uczestnicy sesji pracowali w trzech grupach. KaŜda z grup, określała misję, mocne i słabe strony gminy oraz zagroŜenia i szanse jej rozwoju. Na zakończenie sesji zostały przedstawione wstępne wyniki prac w kaŜdej grupie. Raport zawiera: ♦ listę uczestników sesji, ♦ propozycje zgłoszone przez poszczególne grupy: ∗ mocnych stron Gminy ∗ słabych stron Gminy ∗ zagroŜeń rozwoju Gminy ∗ szans rozwoju Gminy ∗ misji ♦ zestawienia najwaŜniejszych zagadnień w kaŜdym z elementów analizy SWOT w poszczególnych grupach, Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ LISTA OBECNOŚCI GRUPA „A” 1. Dorota Rosłaniak – Gimnazjum w Uwielinach 2. Agnieszka Chojecka – Gimnazjum w Uwielinach 3. Karolina Romanowska – Gimnazjum w Uwielinach 4. Agnieszka Pietrucha – Gimnazjum w Uwielinach 5. Sylwia Smółka – Gimnazjum w Uwielinach 6. Bartek Adaszewski – Gimnazjum w PraŜmowie 7. Iwona Nowak – Gimnazjum w PraŜmowie 8. Krzysztof Stankowski – Gimnazjum w PraŜmowie 9. Marcin Wasilewski – Gimnazjum w PraŜmowie 10.Paulina Muranowicz – Gimnazjum w PraŜmowie 11.Monika Rybicka – Gimnazjum w PraŜmowie 12.Anna Pieleszek – Gimnazjum w PraŜmowie 13.Daniel Raczkowski – Gimnazjum w Uwielinach GRUPA „B” 1. Sylwia Szczepaniak – Gimnazjum w PraŜmowie 2. Aleksandra Gurynow – Gimnazjum w PraŜmowie 3. Katarzyna Stańska – Gimnazjum w PraŜmowie 4. Kamil Mydłowski – Gimnazjum w PraŜmowie 5. Damian Nyc – Gimnazjum w PraŜmowie 6. Mateusz Majewski – Gimnazjum w PraŜmowie 7. Konrad Tuszyński – Gimnazjum w PraŜmowie 8. Radek Rybiński – Gimnazjum w PraŜmowie 9. Paweł Kośk – Gimnazjum w PraŜmowie 10.Dorota Brzózka – Gimnazjum w PraŜmowie 11.Agnieszka Strzyga – Gimnazjum w PraŜmowie GRUPA „C” 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Katarzyna Popowicz – Gimnazjum w Uwielinach Daniel Madetko – Gimnazjum w Uwielinach Tomasz Zarębski – Gimnazjum w Uwielinach Rafał Paczkowski – Gimnazjum w Uwielinach Bogusia Pawlak – Gimnazjum w Uwielinach Karol Olszewski – Gimnazjum w Uwielinach Paulina Misztal – Gimnazjum w Uwielinach Kinga Borowska – Gimnazjum w Uwielinach Tomasz Pietrucha – Gimnazjum w Uwielinach Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MISJA Grupy wypracowały następujące definicje Misji: Grupa „A” Po powrocie do gminy po 15 latach zauwaŜyliśmy kolosalne zmiany. Gmina zmieniła się na lepsze. Powstały oczyszczalnie ścieków, wodociągi i gazociągi, a w samym centrum gminy wybudowano hipermarket, z którego teraz korzysta wielu mieszkańców z gminy i okolic. Dzieci bezpiecznie bawią się na terenie placu zabaw, a młodzieŜ moŜe rozerwać się na dyskotece, w kinie czy w teatrze. Ludzie nie narzekają na bezrobocie, bo Unia sfinansowała zakłady pracy. Znajdują się tu ośrodki sportowe i rekreacyjne, jest moŜliwość nauki jazdy konnej, gry w tenisa, a na rowerze moŜna jeździć po specjalnie do tego przeznaczonych ścieŜkach rowerowych, nie potrącając przechodniów. Powstał duŜy bank, który ułatwia pobierania pieniędzy z załoŜonych kont, co wcześniej nie było moŜliwe, bo bank znajdował się daleko. Na rzece Jeziorce zbudowano zalew – i teraz zjeŜdŜają tu turyści. Cmentarze wreszcie zostały wyłoŜone kostką brukową, co bardzo ułatwia chodzenie – szczególnie osobom starszym podczas zimy i jesieni. MłodzieŜ ma teraz bliŜej do szkoły, bo wybudowano nowe liceum. Grupa „B” Gmina PraŜmów 2018 rok. Gmina rozwinęła się pod względem przemysłowym, kulturalnym i oświatowym. Najnowsze technologie sprzyjają poprawie stanu środowiska. Rolnicy zaczęli przekształcać swoje gospodarstwa na agroturystyczne. Unowocześniono ośrodek zdrowia, powstała apteka. Drogi zostały zmodernizowane. Coraz więcej młodych ludzi dostaje się na studia, poniewaŜ powstała szkoła średnia o bardzo wysokim poziomie. Liczba ludności stale się powiększa, poniewaŜ powstały nowoczesne osiedla mieszkaniowe. Do kaŜdego budynku doprowadzony został gaz ziemny. Istnieją kluby młodzieŜowe, ścieŜki rowerowe, a takŜe kino i teatr. Powstały nowe formy aktywnego wypoczynku: basen, korty tenisowe i hale sportowe. Ciekawe, jak nasza gmina będzie wyglądać za kolejne 15 lat. Grupa „C” Gmina PraŜmów w roku 2018. Po tych 15-tu latach polepszania się naszej gminy staje się ona coraz lepsza. Powstają nowe kina, restauracje oraz dyskoteki. Rozwinęła się sieć komunikacyjna, powstały oczyszczalnie ścieków, a takŜe supermarkety. Ludzie maja pracę, a dzieci rozwijają swoje zainteresowania. Mamy nadzieję, Ŝe będziemy starali się ulepszać naszą gminę. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MOCNE STRONY W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „mocnych stron”: Grupa „A” L.p. TEMAT 1 DuŜy obszar zalesiony 2 Związek Harcerstwa ZHR 3 Dogodne połoŜenie geograficzne 4 Małe zanieczyszczenie środowiska 5 Wodociągi 6 Rzeka 7 Rozwój kulturalny 8 Edukacja 9 Dobrze funkcjonujący Ośrodek Zdrowia 10 Dogodna sieć komunikacyjna Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Lasy 2 Rzeka 3 Ośrodek Zdrowia 4 Rozwijające się szkoły 5 PołoŜenie blisko Warszawy 6 Niski poziom zanieczyszczeń 7 Wodociągi 8 Atrakcyjne tereny rekreacyjne 9 Świetlice środowiskowe 10 Dowozy dzieci i młodzieŜy do szkół Grupa „C” L.p. 1 Czyste powietrze 2 Lasy 3 śyzne gleby 4 Kolej 5 Dobre połoŜenie 6 Ośrodki zdrowia 7 Rozbudowa szkół 8 Handel – sklepy TEMAT Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ SŁABE STRONY W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „słabych stron”: Grupa „A” L.p. TEMAT 1 Brak kanalizacji i oczyszczalni 2 Brak rozrywek dla młodzieŜy 3 Brak ośrodków sportowo-rekreacyjnych 4 Zły stan dróg 5 Brak obiektów uŜyteczności publicznej 6 Brak szkół wyŜszych 7 Słaba sieć handlowa 8 Brak aptek i szpitala 9 Brak banku 10 Brak gazociągu Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Brak apteki 2 Brak chodników 3 Brak oświetlenia dróg i słabe ich oznakowanie 4 Bezrobocie 5 Brak szkół średnich, przedszkoli i Ŝłobków 6 Mała ilość zakładów pracy 7 Brak odpowiedniego zagospodarowania terenu 8 Brak obiektów sportowych 9 Brak miejsc rozrywki dla młodzieŜy 10 Słaby stan dróg 11 Brak gazociągów i kanalizacji 12 Słaby stan wody w wodociągach 13 Brak stacji PKP (teren PraŜmowa) Grupa „C” L.p. TEMAT 1 Mało miejsc rozrywki 2 Słaby stan dróg 3 Brak ścieŜek rowerowych, chodników, parków 4 Brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków 5 Brak ośrodków rekreacyjnych Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 6 7 8 9 10 11 12 13 Zanieczyszczenie rzek Słabo rozwinięta komunikacja Brak aptek i szpitala Słabe oświetlenie dróg Słabe wyposaŜenie szkół Brak przedszkola Brak zakładów kosmetycznych i fryzjerskich DuŜe bezrobocie ZAGROśENIA W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „zagroŜeń”: Grupa „A” L.p. TEMAT 1 Przemoc, wojna, terroryzm 2 Zbyt duŜa liczba samochodów, produkująca duŜe zanieczyszczenia 3 Brak funduszy 4 Złe zarządzanie gminą 5 ZagroŜenia spowodowane działalnością natury 6 Wykup ziemi przez cudzoziemców 7 Wyginięcie zwierząt 8 Ujemny przyrost naturalny 9 Większe bezrobocie Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Brak środków finansowych 2 Niekorzystne róŜnice społeczne w państwie 3 Starzenie się mieszkańców 4 Migracja ze wsi do miast 5 Wojna z Irakiem Grupa „C” L.p. TEMAT 1 Problemy finansowe gminy 2 Bezrobocie 3 Rozwój narkomanii i alkoholizmu 4 Przestępczość 5 Konkurencja innych gmin Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 6 7 8 Słaba interwencja policji Choroby cywilizacyjne Mały przyrost naturalny SZANSE W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię waŜności „szans”: Grupa „A” L.p. TEMAT 1 Unia Europejska 2 Inwestycje zagraniczne 3 Dofinansowanie inwestycji w kulturę i oświatę 4 Kontrola zanieczyszczenia środowiska 5 Programy rozwoju wsi i rolnictwa 6 Rozbudowa szkół 7 Tworzenie nowych miejsc pracy 8 Dofinansowanie inwestycji ekologicznych 9 MoŜliwość podróŜowania po krajach Unii Europejskiej w poszukiwaniu pracy Grupa „B” L.p. TEMAT 1 Dofinansowanie gmin wiejskich 2 Korzyści związane z Unia Europejską 3 Migracja z miast na wieś 4 Wysoki poziom nauczania 5 Stworzenie nowych miejsc pracy Grupa „C” TEMAT L.p. 1 Wejście do Unii Europejskiej 2 Pomoc Państwa 3 Ochrona środowiska 4 Współpraca z innymi gminami 5 Rozwój Warszawy i okolic Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ WNIOSKI: 1. Główne zagadnienia wybijające się z przyjętych definicji misji to: ♦ poprawa poziomu Ŝycia mieszkańców gminy (infrastruktura techniczna i społeczna) ♦ stan środowiska naturalnego – przedstawiany jako jeden z najistotniejszych czynników, warunkujących rozwój ♦ wykorzystanie walorów gminy do rozwoju funkcji rekreacyjnowypoczynkowych i „sypialni” dla aglomeracji warszawskiej ♦ pozyskanie środków zewnętrznych na rozwój gminy (dotacje, subwencje oraz pozyskanie inwestorów) 2. Szczególną uwagę uczestnicy Sesji zwrócili na „inwestowanie w młodzieŜ” – podnoszenie poziomu oświaty, rozwój kultury, sportu oraz niezbędnej do tego bazy i zaplecza. Lepsza organizacja czasu wolnego zmniejsza zagroŜenie patologiami społecznymi. 3. Mocne strony gminy to – zdaniem uczestników Sesji – walory turystycznorekreacyjne, wynikające z połoŜenia i warunków naturalnych (rzeka, lasy) oraz czystego, nieskaŜonego środowiska. 4. Słabe strony gminy to głównie brak istotnych elementów infrastruktury technicznej – kanalizacji, gazociągów, zły stan dróg oraz infrastruktury społecznej – apteki, kin, wiejskich ośrodków kultury, obiektów sportowych. MłodzieŜ zwraca teŜ uwagę na sprawy dla niej najistotniejsze – m.in. brak moŜliwości spędzania wolnego czasu. 5. Głównymi zagroŜeniami dla rozwoju gminy są – zdaniem młodzieŜy – brak środków na inwestycje oraz rosnące bezrobocie. Dla rozwoju agroturystyki i produkcji zdrowej Ŝywności duŜe znaczenie ma stan środowiska naturalnego. Wśród zagroŜeń pojawia się równieŜ temat z pierwszych stron gazet – wojna w Zatoce Perskiej. 6. Szanse na rozwój gminy wiąŜą się głównie z napływem kapitału (inwestorzy, dotacje, środki pomocowe Unii Europejskiej) oraz ekologicznym rolnictwem. Na uwagę zasługuje docenienie konieczności inwestowania w młodzieŜ i edukację, bo nie jest moŜliwy rozwój bez dobrze wykształconych kadr. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ VII. ANALIZA ZASOBÓW GMINY Podsumowanie „Analizy SWOT” przeprowadzone w ramach „Warsztatów Planowania Strategicznego”: MOCNE STRONY 1. PołoŜenie w pobliŜu Warszawy 2. Walory środowiskowo-przyrodnicze 3. Zasoby terenów pod inwestycje 4. Wysoki stopień zwodociągowania i telefonizacji gminy 5. Sieć drogowa i linie kolejowe SŁABE STRONY 1. Brak kanalizacji, gazociągów, przestarzała sieć elektroenergetyczna 2. Zły stan nawierzchni dróg, problemy komunikacyjne 3. Niewystarczająca baza infrastruktury społecznej 4. Zły stan bezpieczeństwa mieszkańców 5. Brak miejsc pracy ZAGROśENIA 1. Niewłaściwa polityka Państwa wobec gmin wiejskich 2. Rosnące bezrobocie 3. Patologie społeczne i wzrost przestępczości 4. Degradacja środowiska naturalnego 5. Wpływ sytuacji międzynarodowej na gospodarkę w Polsce Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ SZANSE 1. Polityka podatkowa i finansowa Państwa wspierająca budownictwo 2. Rozwój agroturystyki, ekologicznego rolnictwa oraz rekreacji 3. Pozyskanie inwestorów i tworzenie nowych miejsc pracy 4. Środki pomocowe na rozwój infrastruktury i przedsiębiorczości 5. Promocja gminy „Stan posiadania” Gminy PraŜmów został szczegółowo przedstawiony w rozdziałach opisujących diagnozę stanu obecnego gminy. W tej części „Strategii” zostaną szerzej omówione te zasoby gminy, które uczestnicy „Sesji Planowania Strategicznego” oraz „Warsztatów Planowania Strategicznego” uznali za „mocne strony”, i z którymi wiąŜą swoje plany rozwojowe. 7.1. PołoŜenie w pobliŜu Warszawy Gmina PraŜmów połoŜona jest w powiecie piaseczyńskim, bezpośrednio sąsiadującym z Warszawą. Istnieją dogodne połączenia drogowe z Warszawą – drogą wojewódzką przez Piaseczno oraz drogami powiatowymi do dróg krajowych nr 7 i nr 79. Na terenie gminy znajdują się równieŜ stacje kolejowe, połoŜone na linii łączącej Warszawę z Radomiem. PołoŜenie i sieć komunikacyjna, w zestawieniu z rosnącym zapotrzebowaniem na atrakcyjne, podmiejskie tereny budowlane, stanowią istotny walor, umoŜliwiający rozwój budownictwa mieszkalnego i rekreacyjnego na obszarze gminy PraŜmów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 7.2. Walory środowiskowo-przyrodnicze Część obszaru gminy PraŜmów leŜy w obrębie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Z tego faktu wynikają rygory dotyczące inwestowania na terenach objętych ochroną, ale z drugiej strony obszary leśne i przepływające przez gminę rzeki Jeziorka i Zielona stanowią dobrą bazę dla rozwoju rekreacji i aktywnego wypoczynku. 7.3. Zasoby terenów pod inwestycje Teren gminy, ze względu na swoje połoŜenie, stanowi atrakcyjny rejon dla inwestorów zainteresowanych budową domów mieszkalnych, letniskowych oraz obiektów handlowo-usługowych i gospodarczych. Urząd Gminy posiada w swych zasobach niewiele działek, przewaŜająca część terenów potencjalnie inwestycyjnych znajduje się w rękach prywatnych. 7.4. Wysoki stopień zwodociągowania i telefonizacji gminy Inwestycje prowadzone przez Samorząd w poprzednich latach umoŜliwiły doprowadzenie sieci wodociągowej do wszystkich sołectw na terenie gminy. Podobny stopień zaawansowania ma sieć telefonii stacjonarnej. 7.5. Sieć drogowa i linie kolejowe Sieć drogowa na terenie gminy zapewnia komunikację z sąsiednimi gminami oraz umoŜliwia dogodne połączenia między poszczególnymi sołectwami. Problemem jest zła – w większości przypadków – jakość nawierzchni oraz parametry techniczne drogi. Na terenie gminy krzyŜują się dwie linie kolejowe: Warszawa – Radom oraz Łuków – Skierniewice. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ VIII. MISJA ORAZ CELE STRATEGICZNE I CELE OPERACYJNE GMINY PRAśMÓW Planowanie rozwoju gminy Proces planowania rozwoju gminy, oparty o przeprowadzoną analizę stanu obecnego gminy i uwzględniający wnioski z analizy SWOT ma na celu ustalenie w jakim kierunku powinna zdąŜać gmina przez najbliŜsze kilkanaście lat. Określenie i dokładne zdefiniowanie celu (celów) działania pozwala na dobór optymalnych rozwiązań umoŜliwiających osiągnięcie zamierzeń. Proces planowania przebiega zgodnie z przedstawionym niŜej schematem. DąŜenie strategiczne (misja) Cele strategiczne Cele operacyjne Strategie wdraŜania Programy Konkretne działania Zakres niniejszego dokumentu (Strategii Rozwoju Gminy) obejmuje ustalenie misji, celów strategicznych i celów operacyjnych harmonogramów głównych zadań gminy (programów). oraz określenie Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ DąŜenie Strategiczne (Misja) DąŜeniem strategicznym gminy jest zapewnienie wzrostu poziomu Ŝycia mieszkańców oraz zrównowaŜonego rozwoju gminy w oparciu o posiadane zasoby i moŜliwości. Wszelkie działania podejmowane przez Samorząd powinny słuŜyć tym właśnie celom. Realizacja misji wymaga podejmowania szeregu działań. Wybór optymalnych dróg rozwoju powinien być poprzedzony rzetelną analizą moŜliwości gminy i moŜliwie szeroką konsultacją społeczną. Efektem tego procesu jest określenie celów strategicznych. Cel Strategiczny Cel Strategiczny jest to miejsce, do którego chcemy dojść, wykorzystując określone w analizie SWOT dla gminy - mocne strony do realizacji - równieŜ określonej w analizie SWOT - szansy rozwoju. Do realizacji celów strategicznych niezbędna jest akceptacja społeczna, gdyŜ czas realizacji celów obejmuje zwykle kilka kadencji władz samorządowych. Celem strategicznym moŜe być równieŜ podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie określonych w analizie SWOT słabych stron gminy. Mocne Strony Odpowiadające im Cel strategiczny Szanse Rozwoju Słabe Strony Strategia Konwersyjna Mocna Strona (Zneutralizowane ZagroŜenie) Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MISJA GMINY PRAśMÓW DąŜenie strategiczne (misję) Gminy PraŜmów, opierając się na wynikach sesji planowania strategicznego i warsztatów planowania strategicznego, moŜna zdefiniować następująco: Gmina PraŜmów to nowoczesna, ekologiczna i bezpieczna gmina, wykorzystująca w pełni swoje walory turystyczno – rekreacyjne. Dzięki pełnej infrastrukturze technicznej i dobrym warunkom komunikacyjnym jest atrakcyjnym terenem dla inwestycji mieszkaniowych, rekreacyjnych i gospodarczych. Odpowiednio wyposaŜone obiekty infrastruktury społecznej słuŜą mieszkańcom i gościom odwiedzającym gminę. Analizując wyniki sesji planowania strategicznego w gminie PraŜmów moŜna równieŜ określić cele strategiczne, które mają poparcie społeczne i dają szanse na rozwój gminy. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ CELE STRATEGICZNE I. Warto osiedlić się w gminie PraŜmów Walory gminy PraŜmów związane z połoŜeniem i systemem komunikacyjnym umoŜliwiają rozwój budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego. Cel strategiczny, jaki stawia przed sobą Samorząd to stworzenie optymalnych warunków dla inwestorów, zainteresowanych osiedleniem się na terenie gminy (działki budowlane, rezydencjonalne), aktywnym wypoczynkiem (działki rekreacyjne i letniskowe), działalnością gospodarczą nie pogarszającą stanu środowiska naturalnego (działki pod obiekty handlowe, usługowe, produkcyjne). Ze względu na rosnące zainteresowanie zamieszkaniem poza obszarami wielkomiejskimi pojawia się szansa na realizowanie w szerszym zakresie przez gminę PraŜmów kilku funkcji: - „sypialni dla Warszawy” - terenów wypoczynkowych dla mieszkańców Warszawy - terenów pod nieuciąŜliwą działalność gospodarczą Mocne Strony ♦ PołoŜenie w pobliŜu Warszawy ♦ Wysoki stopień zwodociągowania i telefonizacji gminy ♦ Zasoby terenów pod inwestycje ♦ Sieć drogowa i linie kolejowe ♦ Walory środowiskowoprzyrodnicze Odpowiadające im Szanse Cel strategiczny Rozwoju ♦ Polityka podatkowa i finansowa Państwa wspierająca budownictwo I Cel Strategiczny: ♦ Pozyskanie inwestorów – tworzenie nowych miejsc Warto osiedlić się pracy ♦ Środki pomocowe na rozwój w gminie PraŜmów infrastruktury i przedsiębiorczości ♦ Promocja gminy Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ II. Gmina PraŜmów zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom Funkcjonujące na terenie gminy sieci infrastruktury technicznej oraz obiekty infrastruktury społecznej nie spełniają rosnących oczekiwań mieszkańców gminy. Celem, jaki stawia przed sobą Samorząd jest doprowadzenie w ciągu najbliŜszych 15 lat do objęcia całego obszaru gminy kompleksową infrastrukturą techniczną oraz modernizacja i poprawa wyposaŜenia placówek infrastruktury społecznej. Dla zrealizowania tego celu niezbędne będą działania inwestycyjne i organizacyjne, w efekcie których poprawi się dostępność urządzeń infrastrukturalnych, stan sieci drogowej, funkcjonowanie placówek oświaty, słuŜby zdrowia, kultury i sportu, nastąpi poprawa stanu bezpieczeństwa. Słabe Strony Strategia Konwersyjna ♦ Brak kanalizacji, gazociągów, II Cel Strategiczny: przestarzała sieć elektroenergetyczna Gmina PraŜmów ♦ Zły stan nawierzchni zapewnia wysoki dróg, problemy poziom Ŝycia swoim komunikacyjne mieszkańcom ♦ Niewystarczająca baza infrastruktury społecznej ♦ Brak miejsc pracy ♦ Zły stan bezpieczeństwa mieszkańców ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ Mocna Strona (Zneutralizowane ZagroŜenie) Pełna infrastruktura techniczna Dobry stan systemu komunikacyjnego Nowe miejsca pracy Infrastruktura społeczna odpowiadająca lokalnym potrzebom Bezpieczna gmina Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ III. Gmina PraŜmów - centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku Celem, jaki stawia przed sobą samorząd jest wykorzystanie walorów środowiskowo-przyrodniczych gminy dla stworzenia na terenie gminy lokalnego centrum rekreacji i wypoczynku. Wykorzystując fakt, Ŝe pobliska Warszawa stanowi duŜe zaplecze potencjalnych uŜytkowników przewiduje się budowę urządzeń i obiektów rekreacyjnych przeznaczonych do wypoczynku weekendowego, a nawet popołudniowego. Dla realizacji tego celu mogą być tworzone ścieŜki rowerowe, plenerowe obiekty sportowe, parkingi i punkty biwakowe. Analiza moŜliwości budowy zbiorników wodnych i ewentualne inwestycje w tym zakresie zwiększą atrakcyjność gminy. Mocne Strony ♦ PołoŜenie w pobliŜu Warszawy ♦ Walory środowiskowoprzyrodnicze, ♦ Sieć drogowa i linie kolejowe ♦ Zasoby terenów pod inwestycje Odpowiadające im Szanse Cel strategiczny Rozwoju ♦ Rozwój agroturystyki, III Cel Strategiczny: ekologicznego rolnictwa oraz rekreacji ♦ Środki pomocowe na rozwój Gmina PraŜmów – centrum rekreacji i infrastruktury i aktywnego przedsiębiorczości wypoczynku ♦ Pozyskanie inwestorów – tworzenie nowych miejsc pracy ♦ Promocja gminy Cele strategiczne powinny określać kierunki działań zmierzających do likwidacji lub złagodzenia głównych problemów utrudniających rozwój gminy. Hierarchię zdefiniowanych celów w zestawieniu z głównymi problemami gminy (określonymi na Sesji Planowania Strategicznego) moŜna przedstawić przy pomocy „Macierzy celów i problemów”. PomoŜe to zidentyfikować te zagadnienia i obszary problemowe, które mają istotny wpływ na realizację załoŜonych celów. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ MACIERZ CELÓW I PROBLEMÓW GMINY PRAśMÓW Zgodność problemów z celem I Cel Strategiczny II Cel Strategiczny III Cel Strategiczny Problemy / cele Warto osiedlić się w gminie PraŜmów ♦ PSp 2 Poprawa wyposaŜenia społeczne i bazy lokalowej placówek infrastruktury PSp 1 – bezrobocie społecznej zwiększy zainteresowanie PSp 2 – słabe wyposaŜenie osiedlaniem się na terenie gminy placówek infrastruktury ♦ PSp 3 społecznej Poprawa stanu PSp 3 – brak poczucia bezpieczeństwa w bezpieczeństwa gminie zwiększy zainteresowanie osiedlaniem się na PSp 4 – brak oferty dla młodzieŜy terenie gminy Problemy Gmina PraŜmów zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom Gmina PraŜmów – centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku ♦ PSp 1 Nowe miejsca pracy na terenie gminy zwiększa dochody mieszkańców i podniosą poziom Ŝycia ♦ PSp 1 Rozwój funkcji rekreacyjnowypoczynkowych gminy pozwoli utworzyć nowe miejsca pracy ♦ PSp 2 Poprawa wyposaŜenia placówek infrastruktury społecznej podniesie standard Ŝycia mieszkańców gminy ♦ PSp 2 Dobrze funkcjonująca baza infrastruktury społecznej będzie zachętą dla gości ♦ PSp 3 Poprawa stanu bezpieczeństwa wpłynie na poprawę standardu Ŝycia mieszkańców gminy ♦ PSp 4 „Inwestowanie w młodzieŜ” zmniejszy wpływ patologii społecznych ♦ PSp 3 Poprawa stanu bezpieczeństwa zwiększy zainteresowanie wypoczynkiem na terenie gminy Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Zgodność problemów z celem I Cel Strategiczny II Cel Strategiczny III Cel Strategiczny Problemy / cele Problemy ekologiczne PE 1 – brak kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni PE 2 – niska świadomość ekologiczna mieszkańców Warto osiedlić się w gminie PraŜmów Gmina PraŜmów zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom Gmina PraŜmów – centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku ♦ PE 1 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej umoŜliwi rozwój budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego ♦ PE 1 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej podniesie komfort Ŝycia mieszkańców gminy ♦ PE 1 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej podniesie walory agroturystyczne gminy ♦ PE 2 Edukacja proekologiczna umoŜliwi lepsze gospodarowanie energią oraz popularyzację alternatywnych źródeł energii ♦ PE 2 Edukacja proekologiczna przyczyni się do lepszego wykorzystania walorów turystyczno – rekreacyjnych gminy ♦ PE 3 Rozwiązanie problemu utylizacji odpadów podniesie estetykę gminy ♦ PE 3 Likwidacja dzikich wysypisk poprawi estetykę gminy i podniesie jej walory turystyczno – rekreacyjne ♦ PE 3 Sprawny system zbierania i utylizacja odpadów poprawi estetykę gminy i PE 3 – nierozwiązany zwiększy problem zainteresowanie utylizacji inwestorów odpadów „dzikie” wysypiska odpadów Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Zgodność problemów z celem I Cel Strategiczny II Cel Strategiczny III Cel Strategiczny Problemy / cele Warto osiedlić się w gminie PraŜmów Gmina PraŜmów zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom ♦ PI 1 Budowa systemu kanalizacji poprawi stan czystości gleby, wód powierzchniowych i gruntowych, zwiększając tym samym atrakcyjność turystyczno♦ PI 2 PI 2 – zły stan dróg w ♦ PI 2 Poprawa jakości dróg rekreacyjną gminy gminie Poprawa stanu dróg w i infrastruktury drogowej w gminie gminnym układzie ♦ PI 2 PI 3 – nierozwiązany komunikacyjnym usprawni transport Dobry stan dróg problem wewnątrzgminny i ułatwi ruch ludzi i infrastruktury utylizacji miedzy „sypialnią” a poprawi drogowej jest odpadów miejscem pracy bezpieczeństwo w argumentem ruchu drogowym zachęcającym PI 4 – brak potencjalnych ♦ PI 3 gazyfikacji uŜytkowników Rozwiązanie ♦ PI 3 znajdujących się na problemu utylizacji Sprawny system odpadów poprawi zbierania i utylizacji terenie gminy obiektów estetykę gminy i odpadów poprawi rekreacyjnych estetykę gminy zwiększy jej atrakcyjność dla inwestorów ♦ PI 3 ♦ PI 4 Sprawny i efektywny Gazyfikacja gminy system utylizacji daje moŜliwość ♦ PI 4 odpadów stałych Budowa sieci przechodzenia z wpływa na estetykę i gazociągowej ogrzewania zwiększa atrakcyjność węglowego na mniej atrakcyjność turystyczną gminy dla inwestorów uciąŜliwe w eksploatacji i „przyjazne” dla środowiska ogrzewanie gazowe mieszkań ♦ PI 1 Kompleksowa infrastruktury kanalizacja sanitarna jest czynnikiem technicznej sprzyjającym dla budownictwa PI 1 – brak kanalizacji mieszkaniowego oraz sanitarnej i działalności oczyszczalni gospodarczej Problemy ♦ PI 1 System odprowadzania ścieków z mieszkań likwiduje uciąŜliwości wynikające z eksploatacji szamb Gmina PraŜmów – centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Zgodność problemów z celem I Cel Strategiczny II Cel Strategiczny III Cel Strategiczny Problemy / cele Warto osiedlić się w gminie PraŜmów ♦ PS 1 Rozwój inwestycji strukturalne budowlanych na terenie gminy pozwoli utworzyć nowe PS 1 – brak miejsc miejsca pracy: pracy okresowe w PS 2 – brak gotowych budownictwie i stałe – handel i usługi terenów pod inwestycje ♦ PS 2 PS 3 – brak środków Pozyskiwanie i zbrojenie nowych na rozwój terenów gminy inwestycyjnych oraz wsparcie obrotu ziemią przez mieszkańców umoŜliwi zwiększenie gminnej oferty inwestycyjnej Problemy ♦ PS 3 Nowi mieszkańcy gminy to w perspektywie większe wpływy do gminnego budŜetu Gmina PraŜmów zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom ♦ PS 1 Polityka gminy, sprzyjająca rozwojowi sektora małych i średnich firm w gminie poprawi stan rynku pracy i sytuację materialną rodzin ♦ PS 3 Aktywne poszukiwanie zewnętrznych środków na rozwój przyspieszy osiągniecie stanu kompleksowej infrastruktury i poprawi standard Ŝycia mieszkańców Gmina PraŜmów – centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku ♦ PS 1 Podnoszenie atrakcyjności turystycznej gminy pozwoli uruchomić program robót publicznych i prac interwencyjnych ♦ PS 2 Przygotowanie nowych terenów pod inwestycje umoŜliwi rozwój bazy wypoczynkoworekreacyjnej na terenie gminy ♦ PS 3 Powstanie nowych obiektów turystyczno –rekreacyjnych zwiększy wpływy do budŜetu gminy Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ CELE OPERACYJNE Realizacja celów strategicznych wymaga podjęcia szeregu działań. Główne kierunki tych działań definiuje się jako cele operacyjne. W większości przypadków wykonanie zadań wynikających z celu operacyjnego przybliŜa nas do kilku celów strategicznych - działania uzupełniają się wzajemnie, tworząc pewien spójny program rozwoju gminy. Przedstawione niŜej propozycje celów operacyjnych zostały określone po analizie „macierzy celów i problemów” i przybliŜają nas do osiągnięcia oczekiwanych efektów. A. Stała oferta terenów pod inwestycje B. Kompleksowa infrastruktura techniczna C. Dobry system komunikacyjny D. Oferta gminy dociera do zainteresowanych E. Gmina PraŜmów wspiera rozwój gospodarczy F. Gmina PraŜmów atrakcyjnym partnerem G. Infrastruktura społeczna spełnia oczekiwania mieszkańców H. PraŜmów - gmina bezpieczna I. „MłodzieŜ – najwaŜniejszą gminną inwestycją” J. Nowe miejsca pracy na terenie gminy K. Poprawa atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej gminy L. Rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej M. PraŜmów - gmina ekologiczna N. Estetyka otoczenia naszą wizytówką Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ CELE STRATEGICZNE GMINY PRAśMÓW II Gmina PraŜmów I Warto osiedlić się w gminie PraŜmów A B C D III zapewnia wysoki poziom Ŝycia swoim mieszkańcom E F G H I Gmina PraŜmów centrum rekreacji i aktywnego wypoczynku J K L M CELE OPERACYJNE GMINY PRAśMÓW N Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Stała oferta terenów pod inwestycje Cel, jaki stawia przed sobą Samorząd Gminy to posiadanie odnawianego na bieŜąco zasobu działek budowlanych, rekreacyjnych, pod działalność gospodarczą. Będzie się to wiązać z koniecznością dostosowania planów zagospodarowania przestrzennego, rozbudową sieci infrastrukturalnych. Gmina posiada niewielki areał własnych terenów – znaczące zasoby znajdują się w rękach prywatnych właścicieli. Ułatwienie obiegu informacji o ofertach sprzedaŜy i ofertach kupna działek będzie wpływało na zwiększenie ruchu budowlanego – Urząd Gminy powinien być „bankiem informacji” w tym zakresie. Kompleksowa infrastruktura techniczna W czasie realizacji Strategii podstawowe składniki infrastruktury technicznej – kanalizacja, gazociągi, system elektroenergetyczny, system utylizacji odpadów – zostaną wykonane (lub zmodernizowane) we wszystkich sołectwach. Zakres prac jest bardzo duŜy, konieczne więc będzie podzielenie zadań na etapy i dostosowanie do moŜliwości finansowych gminy oraz zabieganie o środki zewnętrzne na realizację poszczególnych zadań. Dobry system komunikacyjny Ten cel zakłada doprowadzenie do odpowiednich parametrów technicznych dróg na terenie gminy oraz budowę (rozbudowę) niezbędnych elementów infrastruktury drogowej – chodników, oświetlenia ulicznego, ścieŜek rowerowych, parkingów itp. System komunikacyjny powinien zapewniać dobre połączenia wewnątrz gminy, umoŜliwiać sprawne przejazdy tranzytowe oraz – przede wszystkim – moŜliwie w najlepszy sposób umoŜliwiać komunikację z Warszawą. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Oferta gminy dociera do zainteresowanych Gminna oferta jest(i będzie) róŜnorodna: działki budowlane, rekreacja i wypoczynek, usługi i produkcja gminnych podmiotów gospodarczych. Konieczne jest opracowanie systemu promocji gminnej oferty, tworzonej we współpracy podmiotów gospodarczych, firm usługowych i odpowiedniej komórki Samorządu Gminy, zapewniającego maksymalną skuteczność działań w tym zakresie. Gmina PraŜmów wspiera rozwój gospodarczy Rozwój gospodarczy gminy powinien być wspierany przez Samorząd systemem ulg dla osób i firm tworzących nowe miejsca pracy. Realizacja tego celu wymaga teŜ działań pobudzających aktywność mieszkańców gminy – gminny system wspierający lokalne inicjatywy powinien zachęcać mieszkańców do podejmowania wspólnych działań. Gmina PraŜmów atrakcyjnym partnerem Gmina powinna być partnerem dla instytucji finansujących rozwój lokalny – posiadać profesjonalną umiejętność sporządzania aplikacji o środki pomocowe i rozliczeń realizowanych programów. Konieczne będzie utworzenie zespołu pracowników Urzędu Gminy, którego zadaniem będzie bieŜące działanie w programach pomocowych. Wszechstronne korzyści dla gminy moŜe przynieść równieŜ współpraca z innymi samorządami (w kraju i za granicą), dotycząca m.in. wymiany doświadczeń w realizacji programów kulturalnych, społecznych i edukacyjnych, wspólnych inwestycji w zakresie ochrony środowiska, promocji lokalnej oferty itp. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Infrastruktura społeczna spełnia oczekiwania mieszkańców Baza lokalowa infrastruktury społecznej oraz wyposaŜenie placówek musi nadąŜać za lokalnymi potrzebami. Działające na terenie gminy szkoły powinny zapewniać uczącej się tam młodzieŜy poziom kształcenia, który umoŜliwi im dobre przygotowanie do nauki w szkołach średnich i wyŜszych. Wymaga to zarówno odpowiednich warunków nauczania (baza lokalowa), wyposaŜenia placówek w pomoce naukowe oraz stałego podnoszenia kwalifikacji przez kadrę pedagogiczną. Podobne działania powinny być podjęte w celu poprawy zakresu i jakości świadczonych dla mieszkańców usług medycznych. Zdaniem uczestników Sesji Planowania Strategicznego konieczne jest równieŜ podjęcie starań o utworzenie na terenie gminy apteki. PraŜmów - gmina bezpieczna Na poprawę stanu bezpieczeństwa złoŜą się działania inwestycyjne (chodniki, oświetlenie uliczne, monitoring) oraz organizacyjne (m.in. praca z młodzieŜą). Konieczne będzie równieŜ zabieganie o poprawę wyposaŜenia instytucji ochraniających ludność (policja i straŜ poŜarna). Poziom bezpieczeństwa jest istotnym czynnikiem, od którego będą uzaleŜnione decyzje o osiedleniu się na terenie gminy oraz korzystaniu z lokalnej oferty rekreacyjno-wypoczynkowej. „MłodzieŜ – najwaŜniejszą gminną inwestycją” Celem długofalowym jest zapewnienie młodzieŜy optymalnych warunków edukacyjnych oraz stworzenie moŜliwości rozwijania zainteresowań w ramach oferty pozalekcyjnej szkół i placówek kulturalnych. Konieczne jest opracowanie projektu działań, który będzie skutecznie przeciwdziałał rosnącym zagroŜeniom patologiami. Program powinien być oparty o Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ wykorzystanie istniejącej bazy kulturalno-oświatowej, powinien zakładać rozbudowę gminnej bazy sportowo-rekreacyjnej i wymaga ścisłego współdziałania samorządu, placówek oświatowych, kulturalnych, sportowych oraz współdziałania z osobami zaangaŜowanymi w pracę dla młodzieŜy. Nowe miejsca pracy na terenie gminy Celem jest stworzenie w gminie warunków atrakcyjnych dla inwestorów i systemu zachęt dla kapitału zewnętrznego. Sektor MSP (Małych i Średnich Przedsiębiorstw) w najefektywniejszy sposób tworzy nowe miejsca pracy. Wsparcie inwestorów przez samorząd (ulgi podatkowe, ułatwienia w zakupie terenów pod inwestycje, „ekspresowa” obsługa w Urzędzie) będzie dodatkową zachętą, uzupełniającą atut atrakcyjnego połoŜenia gminy. Poprawa atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej gminy PołoŜenie gminy i warunki środowiskowe dają szansę na rozwój rekreacji. Konieczne jest opracowanie programu zwiększającego atrakcyjność gminy w tym zakresie – zalesianie słabszych gleb, analiza moŜliwości budowy zbiorników wodnych, budowa ścieŜek rowerowych, parkingów, wykorzystanie połączeń kolejowych itp. i dostosowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej Realizacja tego celu nie jest bezpośrednio zadaniem gminy. Samorząd powinien stworzyć odpowiednie warunki dla inwestorów i wspierać rozwój tego sektora. Funkcjonujące na terenie gminy placówki kulturalne i sportowe Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ muszą stanowić uzupełnienie (dodatkowe atrakcje, zwiększające liczbę gości odwiedzających gminę) dla firm branŜy turystyczno-rekreacyjnej. PraŜmów - gmina ekologiczna Celem wszelkich działań Samorządu Gminy powinna być poprawa (a przynajmniej niedopuszczenie do pogorszenia) stanu środowiska naturalnego. Dla realizacji tego celu konieczne jest uzupełnienie sieci kanalizacyjnej i gazociągowej, wprowadzenie systemu utylizacji odpadów z ich segregacją, likwidacja „dzikich wysypisk”, podjęcie szerokiej akcji edukacyjnej, kierowanej zarówno do dzieci, jak i dorosłych. Pozytywnym skutkiem moŜe być równieŜ promocja oszczędzania energii i popularyzacja wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Estetyka otoczenia naszą wizytówką Estetyka gminy będzie najlepszą zachętą dla inwestorów zainteresowanych osiedleniem się na terenie gminy oraz dla gości korzystających z oferty rekreacyjnej. Główne działania w tym zakresie to: systematyczna modernizacja systemu komunikacyjnego, uzupełnianie brakujących chodników na terenach zabudowanych, utrzymanie w odpowiednim stanie rowów odwadniających, wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów stałych. Wygląd obiektów samorządowych i ich otoczenia musi stanowić wzór dla mieszkańców gminy. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ IX. OPTYMALNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY Optymalne kierunki rozwoju gminy wynikają z jej realnych moŜliwości i powinny odpowiadać preferencjom mieszkańców. Ustalając główne kierunki rozwoju w poszczególnych sferach funkcjonowania gminy naleŜy uwzględnić następujące zasady: • zasada zrównowaŜonego rozwoju, polegająca na uwzględnieniu w planach rozwojowych zarówno aspektów społecznych jak i finansowych, z jednoczesnym uwzględnieniem wymogów ekologii. • wielofunkcyjny rozwój gminy, polegający na równomiernym rozwijaniu nowoczesnego rolnictwa oraz preferowanych przez mieszkańców gałęzi przemysłu, rzemiosła, handlu i usług. • zgodność kierunków rozwoju gminy z celami i priorytetami strategicznymi, zapisanymi w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego: Zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i regionu w układzie europejskim i globalnym Przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach Ŝycia ludności w województwie Poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza WydłuŜenie trwania Ŝycia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez zmianę stylu Ŝycia oraz poprzez zmniejszenie rozpowszechnienia chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych i uzaleŜnień Ukształtowanie toŜsamości kulturowej regionu Bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 9.1. Sfera społeczna Działalność Samorządu w zakresie sfery społecznej ma duŜe znaczenie dla zrównowaŜonego rozwoju gminy. Potrzeby i oczekiwania mieszkańców, przedstawione w czasie prac nad Strategią Rozwoju Gminy wskazują na pewne braki i niedogodności, które naleŜy sukcesywnie eliminować, podejmując działania w celu: poprawy stanu bezpieczeństwa (m.in. poprawa stanu dróg i otoczenia drogowego, przeciwdziałanie patologiom społecznym, intensywna praca z młodzieŜą oraz zwiększenie kadr i poprawa wyposaŜenia policji) poprawy stanu bazy placówek oświatowych (sale gimnastyczne, wyposaŜenie) poprawy dostępności specjalistycznych usług medycznych oraz powstania apteki na terenie gminy zwiększenia liczby placówek, organizujących czas wolny młodzieŜy (obiekty sportowe, placówki kulturalno-oświatowe itp.) Wymienione wyŜej działania będą sprzyjały realizacji celu strategicznego, jakim jest wzrost budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego. 9.2. Infrastruktura techniczna Realizacja przyjętych celów strategicznych gminy wymaga systematycznej rozbudowy sieci infrastruktury technicznej. Zdaniem mieszkańców gminy – najistotniejszym problemem jest brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków. Jest to jednocześnie najbardziej kosztowna inwestycja i w związku z tym musi być rozłoŜona w czasie. Równocześnie muszą być realizowane zadania z zakresu: gazyfikacji gminy – w zaleŜności od zainteresowania w poszczególnych sołectwach Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ modernizacji sieci elektroenergetycznych docelowego rozwiązania problemu zbiórki odpadów stałych modernizacji dróg na terenie gminy oraz „infrastruktury drogowej”, niezbędnej do sprawnego funkcjonowania systemu komunikacji Ze względu na skalę planowanych zadań konieczne będzie podjęcie starań o wsparcie inwestycji z funduszy zewnętrznych (budŜet państwa, środki pomocowe Unii Europejskiej, fundusze ochrony środowiska) oraz współpraca z instytucjami zarządzającymi elementami infrastruktury na terenie gminy (Zakład Energetyczny, Starostwo Powiatowe, Urząd Marszałkowski). 9.3. Sfera gospodarcza Działania Samorządu Gminy PraŜmów w zakresie rozwoju sfery gospodarczej polegać powinny na stworzeniu sprzyjającej atmosfery dla rozwoju sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw – przygotowanie terenów pod inwestycje gospodarcze, usprawnienie obsługi inwestorów przez Urząd Gminy, wdroŜenie systemu zachęt i preferencji dla osób i firm tworzących nowe miejsca pracy – zwłaszcza w obszarach zgodnych z celami strategicznymi gminy: budownictwo, usługi dla ludności, usługi turystyczno-rekreacyjne, produkcja energii odnawialnej oraz inna działalność nie wpływająca negatywnie na stan środowiska naturalnego. Na powodzenie programów rozwoju gospodarczego znaczący wpływ będzie miała równieŜ aktywność władz samorządowych – promocja gminy, pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych, współdziałanie z wyspecjalizowanymi mieszkańców. instytucjami w obszarze edukacji gospodarczej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ 9.4. Ekologia Rozwój osadnictwa oraz funkcji turystyczno-rekreacyjnych gminy wymaga połoŜenia szczególnego nacisku na działania proekologiczne m.in.: rozbudowę systemu kanalizacyjnego, segregację odpadów i odzysk surowców wtórnych, racjonalizację gospodarki energią zalesianie słabych gleb i budowa zbiorników retencyjnych poprawa estetyki gminy – dotyczy to m.in. likwidacji „dzikich wysypisk” w lasach Bardzo istotnym czynnikiem, wspierającym poprawę stanu środowiska naturalnego jest edukacja proekologiczna młodzieŜy i dorosłych. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ X. HARMONOGRAMY REALIZACYJNE NAJWAśNIEJSZYCH ZADAŃ Zdefiniowane w poprzednim rozdziale cele strategiczne Gminy PraŜmów wymagają podjęcia szeregu zadań. Mają one róŜny „cięŜar gatunkowy” i ich realizacja zajmie okresy czasu o róŜnej długości. WaŜne jest moŜliwie szybkie rozpoczęcie działania i późniejszy stały monitoring osiąganych rezultatów. PoniŜsze zestawienia zawierają najwaŜniejsze zadania, jakie naleŜy podjąć, aby w załoŜonym czasie osiągnąć zamierzone cele. Treść zadania - zapisana hasłowo - definiuje pewne obszary, których szczegółowe „rozpracowanie” niezbędne jest do osiągnięcia celów operacyjnych. Sposób realizacji - to zestawienie głównych działań, które trzeba podjąć. Część z nich moŜe wykonać gmina. Przy realizacji innych konieczna będzie współpraca z róŜnymi instytucjami. Zawsze jednak stroną inicjującą i koordynującą zadanie musi być samorząd. Podmiot realizujący - w tej rubryce podano propozycję instytucji, które z racji swej działalności i obowiązków statutowych, powinny włączyć się w realizację zadania (niektóre zadania – waŜne dla gminy – naleŜą do zadań własnych innych instytucji - np. Powiatu czy Zakładu Energetycznego. Wiodącą rolę pełnić więc powinny te instytucje, a Gmina funkcję pomocniczą). W niektórych przypadkach moŜna załoŜyć współfinansowanie zadania. Termin realizacji - szacunkowy termin rozpoczęcia i zakończenia zadania. W niektórych przypadkach działania powinny być prowadzone w sposób ciągły i mogą być kontynuowane równieŜ po roku 2018. Źródła finansowania - w kaŜdym przypadku budŜet gminy będzie miał udział w finansowaniu zadania. Gmina musi podjąć starania w celu pozyskania środków „zewnętrznych” na realizację określonych przedsięwzięć. Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program pozyskiwania i udostępniania terenów pod inwestycje Treść zadania 1 Program powinien zawierać analizę aktualnego „stanu posiadania” przez gminę terenów inwestycyjnych, terenów potencjalnie moŜliwych do pozyskania oraz zasobów prywatnych, połoŜonych na terenach inwestycyjnych. Elementami programu będą teŜ: harmonogram przygotowywania nowych działek budowlanych do zbycia (zbrojenie terenu, drogi dojazdowe) oraz utworzenie systemu informowania potencjalnych nabywców o gminnej ofercie. Sposób realizacji • Inwentaryzacja potencjalnych terenów inwestycyjnych • Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego, uwzględniających plany inwestycyjne • Uzupełnienie brakujących sieci infrastrukturalnych • Promocja gminnej oferty terenów inwestycyjnych Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program wodociągowania i kanalizacji gminy Treść zadania 2 Osiągnięcie stanu docelowego, jakim jest całkowite wyeliminowanie przydomowych zbiorników ścieków (szamb) wymaga znacznych środków, dlatego konieczne jest zabieganie o zewnętrzne wsparcie dla inwestycji oraz podział zadania na etapy. Koncepcja kanalizacji określa optymalny system zbierania i oczyszczania ścieków w zaleŜności od ukształtowania terenu, gęstości zaludnienia, planów rozwojowych. Program powinien być opracowywany po przeprowadzeniu konsultacji na temat moŜliwości wspólnych inwestycji (i wspólnych wniosków o środki pomocowe) z sąsiednimi gminami. Sposób realizacji • Modernizacja stacji uzdatniania wody i uzupełnienie sieci wodociągowej na terenie gminy • Opracowanie koncepcji kanalizacji gminy • Opracowanie harmonogramów inwestycji • Opracowanie dokumentacji technicznej • Pozyskanie środków zewnętrznych na inwestycje • Realizacja zadań Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Fundacje wspierające ochronę środowiska • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej • Środki mieszkańców Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program gazyfikacji gminy Treść zadania 3 Rozwój sieci gazociągowych uzaleŜniony jest od zapotrzebowania społecznego, a to zaleŜy od relacji cenowych nośników opracowaną energii. koncepcję Gmina gazyfikacji, posiada zakładającą doprowadzenie sieci do wszystkich sołectw. Realizacja poszczególnych odcinków będzie rozpoczęta, gdy liczba zainteresowanych uzasadni ekonomicznie inwestycję. Zwiększenie liczby domów ogrzewanych gazem moŜna osiągnąć popularyzując termomodernizację budynków. Sposób realizacji • Opracowanie harmonogramów inwestycji • Opracowanie dokumentacji technicznej • Pozyskanie zewnętrznego wsparcia na realizację inwestycji • Realizacja zadań Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Fundacje wspierające ochronę środowiska • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej • Środki mieszkańców Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program modernizacji sieci energetycznych Treść zadania 4 Ustawa „Prawo energetyczne” nakłada na gminę obowiązek opracowania wieloletniego programu zaopatrzenia gminy w energię elektryczną. Z programu wynikają podstawowe potrzeby inwestycyjne, które będą realizowane samodzielnie przez Zakład Energetyczny oraz przez Zakład Energetyczny wspólnie z gminą. Program wymaga zaopiniowania przez Wojewodę i Urząd Marszałkowski. Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego sieci elektroenergetycznych • Opracowanie harmonogramów modernizacji sieci • Opracowanie harmonogramów modernizacji oświetlenia drogowego • Realizacja zadań Podmiot realizujący Zakład Energetyczny Rada Gminy PraŜmów Termin realizacji Źródło finansowania 2003 – 2018 • Środki Zakładu Energetycznego • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program utylizacji odpadów stałych Treść zadania 5 Ustawy „Prawo ochrony środowiska” i „Ustawa o odpadach” nakładają na samorządy gminne obowiązek opracowania gminnego programu ochrony środowiska oraz gminnego planu gospodarki odpadami. Dokumenty te określają stan obecny oraz kierunki działań zmierzających do poprawy stanu ekologicznego gminy oraz racjonalizacji gospodarki odpadami. Programy te, uzgadniane z samorządem powiatowym, muszą być aktualizowane co 4 lata. Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego środowiska • Opracowanie programu działań na najbliŜsze 4 lata • Opracowanie harmonogramu działań • Realizacja inwestycji • BieŜący monitoring realizacji programu Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Fundacje wspierające ochronę środowiska • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program modernizacji sieci drogowej Treść zadania 6 System komunikacyjny gminy, składający się z dróg administrowanych przez róŜne szczeble administracji samorządowej, stanowi kluczowy element dla rozwoju gminy. Konieczne jest opracowanie – w porozumieniu z samorządem powiatowym i wojewódzkim – programu oraz harmonogramów modernizacji dróg. Koszty inwestycji wymagają podjęcia starań o środki pomocowe na ten cel. Ponadto jeden z wariantów programu budowy autostrad zakłada przebieg autostrady w bezpośrednim sąsiedztwie gminy. W zaleŜności od ostatecznych decyzji konieczne będzie dostosowanie gminnego systemu drogowego. Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego dróg na terenie gminy • Opracowanie harmonogramów remontów i modernizacji dróg • Pozyskanie środków pomocowych • Realizacja zadań Podmiot realizujący Rada Gminy PraŜmów Rada Powiatu Sejmik Wojewódzki Termin realizacji Źródło finansowania 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki własne powiatu • Środki własne urzędu marszałkowskiego • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program rozwoju komunikacji Treść zadania 7 Program powinien zawierać analizę stanu obecnego i potrzeb inwestycyjnych niezbędnych do sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemu komunikacji. Część zadań, zlokalizowanych w pasach drogowych będzie w kompetencjach zarządzającego daną drogą. Realizacja celów strategicznych gminy zakłada tworzenie obiektów wspierających rozwój turystyki i rekreacji (parkingi, ścieŜki rowerowe). Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego „otoczenia” sieci drogowej • Opracowanie harmonogramów zadań • Realizacja zadań Podmiot realizujący Rada Gminy PraŜmów Rada Powiatu Sejmik Wojewódzki Termin realizacji Źródło finansowania 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki własne powiatu • Środki własne urzędu marszałkowskiego • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program promocji gminy Treść zadania 8 Skuteczna promocja jest jednym z istotniejszych warunków osiągnięcia załoŜonych celów strategicznych gminy. Oferta będzie róŜnorodna, zróŜnicowane będą teŜ grupy docelowe odbiorców. Niezbędny jest profesjonalizm, gwarantujący dotarcie odpowiedniej oferty w odpowiednim czasie i formie do dobrze zidentyfikowanej grupy zainteresowanych. Sposób realizacji • Utworzenie gminnego zespołu d/s promocji gminy • Opracowanie kompleksowego programu promocji • WdroŜenie programu Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program wspierania lokalnych inicjatyw gospodarczych Treść zadania 9 Sektor małych i średnich przedsiębiorstw moŜe tworzyć miejsca pracy w praktycznie kaŜdym rejonie i przy stosunkowo niewielkim nakładzie środków. Wspieranie powstawania małych firm jest najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania bezrobociu, jaki moŜe prowadzić samorząd. mieszkańców rozpocząć się gminy od Pobudzanie w tym aktywności zakresie umoŜliwienia im powinno zdobycia podstawowej wiedzy na temat prowadzenia własnej firmy, podstaw księgowości, uzyskiwania kredytów, marketingu itp. Mieszkańcy poszczególnych rejonów gminy mogą podejmować róŜnego rodzaju inicjatywy, które przyczynią się do realizacji celów strategicznych. Sposób realizacji • Analiza lokalnych potrzeb w zakresie szkoleń • Opracowanie gminnego programu preferencji dla osób i firm tworzących nowe miejsca pracy • WdroŜenie programu Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Fundacje i fundusze wspierające rozwój sektora MŚP • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program pozyskiwania środków na rozwój gminy Treść zadania 10 Realizacja celów strategicznych w zakładanym czasie nie jest moŜliwa przy wykorzystaniu jedynie środków z budŜetu gminy. Funkcjonuje szereg programów, które mogą wspierać róŜnorodne inicjatywy, zarówno samorządowe, jak i prowadzone przez działające w gminie organizacje pozarządowe. Konieczne jest więc zabieganie o środki zewnętrzne. Dla poprawy skuteczności takich starań gmina powinna posiadać zespół osób, profesjonalny które będą przygotować w stanie w sposób aplikacje o środki pomocowe oraz prawidłowo rozliczać prowadzoną inwestycję Sposób realizacji • Powołanie zespołu d/s pozyskiwania środków zewnętrznych na rozwój gminy • Szkolenia dla członków zespołu Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program współpracy z samorządami w kraju i za granicą Treść zadania 11 Współpraca z innymi samorządami w kraju i za granicą powinna być stałym punktem działalności gminy. Wymiana doświadczeń pozwala wykorzystać rozwiązania wprowadzone i sprawdzone w innych gminach. Sposób realizacji • Utworzenie gminnego zespołu ds. współpracy z samorządami • Opracowanie oferty współpracy z innymi gminami • Nawiązanie kontaktów z wybranymi gminami Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program dostosowania infrastruktury społecznej do potrzeb 12 mieszkańców Treść zadania Instytucje sfery społecznej w znaczący sposób wpływają na standard Ŝycia mieszkańców gminy. Inwestycje poprawiające warunki lokalowe, a tym samym warunki pracy, placówek oświatowych, kulturalnych, ochrony zdrowia oraz uzupełnianie i modernizacja wyposaŜenia są działaniami niezbędnymi dla zrównowaŜonego rozwoju gminy. Opracowanie programu powinno rozpocząć się od analizy potrzeb placówek sfery społecznej. Opracowane harmonogramy działań muszą finansowe uwzględniać samorządu i z realne tego moŜliwości względu realizowane w dłuŜszym przedziale czasowym. Sposób realizacji • Analiza stanu bazy oświatowej w gminie • Analiza potrzeb słuŜby zdrowia • Analiza potrzeb w zakresie kultury • Opracowanie harmonogramów działań • Realizacja zadań Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej będą Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program poprawy stanu bezpieczeństwa Treść zadania 13 Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców oraz rozwój turystyki wymagają podjęcia szeregu działań, efektem których będzie poprawa stanu bezpieczeństwa. Elementami kompleksowego programu powinny być m.in. programy edukacyjne, organizacja czasu wolnego dla młodzieŜy, poprawa wyposaŜenia Policji i OSP itp. Sposób realizacji • Opracowanie raportu o stanie bezpieczeństwa w gminie • Opracowanie i wdroŜenie programu rozwoju OSP • Opracowanie i wdroŜenie programu przeciwdziałania patologiom społecznym Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program dla młodzieŜy Treść zadania 14 „Inwestowanie w młodzieŜ” powinno być prowadzone wielopłaszczyznowo. Najistotniejszymi działaniami w tym zakresie będzie tworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy oraz rozbudowa infrastruktury, poprawiająca warunki Ŝycia na wsi. Oprócz działań „przyszłościowych” konieczne jest podnoszenie poziomu kształcenia oraz wyjście do młodzieŜy z ofertą (kulturalną, sportową, rozrywkową itp.) organizacji wolnego czasu. Sposób realizacji • Opracowanie i wdroŜenie programu organizacji wolnego czasu dla młodzieŜy Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Fundacje i fundusze wspierające programy edukacyjne • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program pozyskiwania inwestorów Treść zadania 15 Kapitał, niezbędny dla rozwoju gminy, nie zawsze musi przechodzić przez budŜet gminny. Jest szereg dziedzin, których rozwój powinien być realizowany przez inwestorów indywidualnych, a rolą samorządu jest wspieranie tych działań. Wprowadzenie systemu zachęt dla inwestorów, obejmujących m.in. ulgi podatkowe, ułatwienia w nabyciu terenów, sprawna obsługa w urzędzie gminy (np. uzyskanie certyfikatu ISO i wdroŜenie jego zasad przez Urząd Gminy) Sposób realizacji • Opracowanie i wdroŜenie systemu zachęt dla inwestorów Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program rozwoju agroturystyki Treść zadania 16 Rozwój agroturystyki jest w tym programie traktowany nie tylko jako wspieranie tworzenia bazy noclegowej i gastronomicznej na terenach o znacznych walorach rekreacyjnych, ale równieŜ rozwój gospodarstw ekologicznych, które będą produkować i przetwarzać produkty rolne zgodnie z zasadami produkcji zdrowej Ŝywności. Sposób realizacji • Analiza moŜliwości rozwoju agroturystyki i gospodarstw ekologicznych na terenie gminy • Opracowanie zasad wsparcia inicjatyw w tym zakresie • Promocja gminnej oferty agroturystycznej Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki mieszkańców gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program zalesień gleb niŜszych klas Treść zadania 17 Wycofanie z uŜytkowania rolniczego gleb najniŜszych klas i ich zalesienie poprawia stosunki wodne w glebie, podnosi (perspektywicznie) atrakcyjność turystyczną gminy, umoŜliwia (równieŜ perspektywicznie) gospodarcze wykorzystanie lasu. Jest więc to dobra inwestycja, która powinna objąć kwalifikujące się do zalesienia tereny zarówno gminne, jak i prywatne. Sposób realizacji • Opracowanie „mapy terenów pod zalesienia” • Opracowanie harmonogramów zalesień • Realizacja zadań Podmiot realizujący Rada Gminy PraŜmów Starostwo Powiatowe Termin realizacji Źródło finansowania 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki Starostwa • Środki rolników • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program rozbudowy bazy turystyczno-rekreacyjnej Treść zadania 18 Budowa obiektów turystyczno-rekreacyjnych nie jest bezpośrednio zadaniem gminy. Samorząd powinien ocenić zapotrzebowanie na takie obiekty, przewidzieć optymalną lokalizację w planach zagospodarowania przestrzennego i zabiegać o pozyskanie inwestorów. Sposób realizacji • Opracowanie raportu o stanie zaplecza turystycznorekreacyjnego w gminie • Opracowanie programu rozwoju bazy turystycznorekreacyjnej • Pozyskanie inwestorów Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki inwestorów • Środki własne gminy • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program popularyzacji odnawialnych źródeł energii Treść zadania 19 Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii jest szansą na poprawę lokalnego bilansu energetycznego oraz pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. Samorząd gminy – w ramach opracowania załoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, powinien przeprowadzić analizę moŜliwości rozwoju tej dziedziny. Efekty powinny znaleźć odbicie w lokalnych planach zagospodarowania przestrzennego. Celowym będzie opracowanie systemu zachęt dla inwestorów, chcących budować instalacje produkujące energię odnawialną. Sposób realizacji • Opracowanie analizy moŜliwości budowy odnawialnych źródeł energii na terenie gminy • Opracowanie systemu zachęt dla inwestorów • Promocja oferty Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki inwestorów • Środki z budŜetu państwa • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ Program poprawy estetyki gminy Treść zadania 20 Program poprawy estetyki gminy powinien zakładać ścisłe współdziałanie samorządu z mieszkańcami. Docelowy system zbierania odpadów stałych i ich utylizacji powinien zawierać rozwiązania, które eliminują moŜliwość wywoŜenia śmieci na „dzikie wysypiska”. WaŜnym elementem programu powinna być modernizacja dróg i ich otoczenia. Sposób realizacji • Analiza moŜliwych działań, podnoszących estetykę gminy • Opracowanie harmonogramu działań • Realizacja zadań Podmiot realizujący Termin realizacji Źródło finansowania Rada Gminy PraŜmów 2003 – 2018 • Środki własne gminy • Środki mieszkańców gminy • Środki Unii Europejskiej Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ XI. ZESTAWIENIE OCZEKIWANYCH EFEKTÓW DŁUGOFALOWYCH REALIZACJI STRATEGII Działania na rzecz zrównowaŜonego rozwoju gminy muszą być działaniami wielokierunkowymi. Niektóre zadania, przedstawione w harmonogramach realizacyjnych, nie wymagają duŜych nakładów finansowych, ale intensywnych działań organizacyjnych i podjęcia dodatkowych zadań przez pracowników Urzędu Gminy i Gminnych Jednostek Organizacyjnych. Część zadań nie jest moŜliwa do zrealizowania w zakładanym czasie bez wsparcia zewnętrznego, dlatego bardzo istotnym czynnikiem musi być konsolidacja mieszkańców i zgodna współpraca przy staraniach o środki pomocowe. Podjęcie realizacji przedstawionych propozycji powinno umoŜliwić Gminie zrealizowanie swojej Misji i osiągnięcie określonych w niniejszym dokumencie celów strategicznych. Oczekuje się, Ŝe do roku 2018, w efekcie podjętych działań: ∗ gmina będzie systematycznie pozyskiwać środki zewnętrzne na inwestycje infrastrukturalne ∗ zwiększy się napływ inwestorów ∗ rozwinie się budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne ∗ wszystkie sołectwa na terenie gminy będą posiadały kanalizację sanitarną ∗ zostanie dokończona gazyfikacja gminy ∗ zostanie zmodernizowana sieć elektroenergetyczna i oświetlenie uliczne ∗ zostanie wprowadzona selektywna zbiórka odpadów stałych Strategia Rozwoju Gminy PraŜmów __________________________________________________________________________ ∗ zostaną zmodernizowane drogi na terenie gminy ∗ powstaną ścieŜki rowerowe oraz parkingi i miejsca biwakowe ∗ poprawi się baza lokalowa instytucji sfery społecznej ∗ poprawi się stan bezpieczeństwa w gminie ∗ zwiększy się atrakcyjność turystyczno-rekreacyjna gminy ∗ poprawi się estetyka gminy ∗ zostanie nawiązana współpraca z „gminami partnerskimi” Realizacja przyjętych zamierzeń moŜliwa jest jedynie przy duŜym zaangaŜowaniu zarówno Samorządu, jak i mieszkańców Gminy. Konieczny jest równieŜ stały monitoring i bieŜąca kontrola stanu realizacji poszczególnych zadań.