regulamin odznaki „szlakiem fortyfikacji i podziemi”

SZANOWNI KRAJOZNAWCY I TURYŚCI
Twierdze i zespoły fortyfikacyjne są istotnym elementem krajobrazu kulturowego Polski.
Tą zasadą kierował się kol. Michał Spława-Neyman, inicjator i autor pierwszego
regulaminu tej odznaki krajoznawczej. Był członkiem Klubu Turystyki Motorowej
„PRZEMYSŁAW” w Poznaniu, wieloletnim członkiem i wiceprzewodniczącym Komisji
Turystyki Motorowej Zarządu Głównego PTTK, Zasłużonym Przodownikiem Turystyki
Motorowej i Przodownikiem Turystyki Kolarskiej, Instruktorem Szkolenia Kadry Turystyki
Motorowej. W trudnym okresie dla turystyki dał z siebie wszystko, aby utrzymać jej rangę
na rynku turystycznym w kraju. Niespodziewana śmierć 23.11.2001 r. przerwała Jego
zacięcie turystyczne i pasmo sukcesów motorowych. Dla uczczenia pamięci tego
zasłużonego działacza uhonorowanego wieloma odznaczeniami, przekazujemy Wam
zweryfikowany i zmodyfikowany Regulamin Odznaki „Szlakiem Fortyfikacji i Podziemi”,
aby jej zdobywanie było wspomnieniem o Koledze Michale.
Komisja Turystyki Motorowej
ZG PTTK
REGULAMIN
ODZNAKI „SZLAKIEM FORTYFIKACJI I PODZIEMI”
Twierdze i zespoły fortyfikacyjne są istotnym elementem krajobrazu kulturowego Polski.
Znaczna ich część zlokalizowana jest w otwartych przestrzeniach środowiska naturalnego
o wybitnych walorach przyrodniczych. W Polsce jest blisko 30 podziemnych obiektów
dostosowanych dla ruchu turystycznego. Mają one różny charakter i pochodzenie.
Wszystkie są atrakcyjne turystycznie, niepowtarzalne i unikalne. Zwiedzanie podziemnych
tras dostarcza nie tylko poczucia przygody, ale może być także bardzo praktyczne,
pouczające lekcje przyrody i historii. Każda z nich ma swoje tajemnice, legendy, duchy,
gnomy i skrzaty a także żywych mieszkańców. W celu poznania tych walorów
krajoznawczych Komisja Turystyki Motorowej ZG PTTK, wprowadza dla szerokich mas
turystów, nie tylko zmotoryzowanych odznakę turystyczno-krajoznawczą pod nazwą:
„Szlakiem Fortyfikacji i Podziemi”.
1. Odznaka „Szlakiem Fortyfikacji i Podziemi” jest odznaką trzystopniową o jednakowym
wzorze dla wszystkich stopni.
2. Odznakę zdobywa się w kolejności stopni. W jednym roku można zdobyć jeden
stopień. Nie ustala się czasu zdobywania poszczególnych stopni.
3. Warunkiem zdobywania kolejnych stopni jest potwierdzenie zwiedzania odpowiedniej
ilości obiektów.
4. Turysta ubiegający się o odznakę prowadzi „Dzienniczek Zwiedzania” w dowolnej
formie, w którym gromadzi potwierdzenia zwiedzanych obiektów w postaci jednego z
n/w warunków:
• odcisku pieczątki zwiedzanego obiektu,
• odcisku pieczątki nazwy miejscowości w której obiekt jest położony,
• odcisku pieczątki sąsiedniej miejscowości, w przypadku braku możliwości
potwierdzenia obiektu, w którym obiekt jest położony,
• bardzo krótkiego opisu obiektu,
• zdjęcia fotograficznego turysty na tle zwiedzanego obiektu.
5. Jeżeli turysta przedstawi udokumentowany obiekt, nie wymieniony w wykazie, będzie
on zaliczony przez Zespół Weryfikacyjny, który przy wydawaniu najbliższej edycji
Regulaminu, zamieści go w wykazie.
6. Odznakę mogą zdobywać wszyscy turyści, którzy ukończyli 8 lat.
7. Obiekty zwiedzane podczas zdobywania jednego stopnia odznaki, nie mogą być
powtarzane w trakcie zdobywania następnych stopni.
8. Nadwyżka zwiedzonych obiektów w danym stopniu odznaki zostaje zaliczona na
wyższy stopień odznaki.
9. Zespołem Weryfikacyjnym oraz dystrybutorem odznaki jest Oddział Wojskowy PTTK w
Chemie, ul. Lubelska 139d/15, 22-109 Chełm 6, tel. (0-82) 565-59-67; mobile (+48)
504989631.
10. W celu przyznania odznaki należy „Dzienniczek Zwiedzania” przesłać do Zespołu
Weryfikacyjnego. Do przesyłki należy dołączyć zaadresowaną kopertę zwrotną wraz ze
znaczkiem pocztowym na list polecony.
11. Zespół Weryfikacyjny odsyłając zainteresowanym „Dzienniczek Zwiedzania” z
potwierdzeniem przyznania odznaki wysyła jednocześnie odznakę za pobraniem
pocztowym.
12. Odznakę można zdobywać równocześnie z innymi odznakami turystyki kwalifikowanej.
13. Odznaka może zostać nadana honorowo osobom fizycznym i prawnym, za duże
zasługi i osiągnięcia na forum krzewienia wiedzy dotyczącej fortyfikacji i podziemnych
tras turystycznych.
14. Interpretacja wymagań niniejszego regulaminu należy do Zespołu Weryfikacyjnego
Oddziału Wojskowego PTTK w Chełmie.
15. Wykaz obiektów wymaganych na odznaki wszystkich stopni jest zamieszczony w
niniejszym Regulaminie wg podziału na województwa. (załącznik).
16. Warunki zdobywania odznaki „Szlakiem Fortyfikacji i Podziemi”:
RODZAJ OBIEKTU
TW – twierdze
LU – linie umocnień
FS – forty, schrony
MW – muzea wojskowe
TP – turystyczne trasy podziemne
Stopień
brązowy
2
1
5
4
2
Stopień
srebrny
4
1
15
6
5
Stopień
złoty
6
3
25
12
10
17. Regulamin obowiązuje od 01.12.2003 roku.
KTM ZG PTTK w dniu 22.02.2003 po naniesieniu kilku poprawek Uchwałą nr 01/2003
przyjęła Regulamin Odznaki „Szlakiem Fortyfikacji i Podziemi”. Odznaka została
zatwierdzona uchwałą Prezydium ZG PTTK Nr 88/2003 z dnia 30 maja 2003 r.
Komisja Turystyki Motorowej
Zarządu Głównego PTTK
Oddział Wojskowy PTTK W Chełmie
2
WYKAZ OBIEKTÓW WYMAGANYCH DO ZWIEDZANIA
1. Województwo Dolnośląskie
TW
TW
TW
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
TP
TP
TP
TP
TP
TP
TP
TP
TP
TP
TP
Głogów
Kłodzko
Srebrna Góra
Jelenia Góra
Miłoszewo
Jawor
Jelenia Góra
Legnickie Pole
Świdnica
Wrocław
Głuszyca
Jelenia Góra
Kletno
Kletno
Kłodzko
Kowary
Nowa Ruda
Walim
Wałbrzych
Złotoryja
Złoty Stok
–
–
–
Schrony pod miastem
Podziemna fabryka
Muzeum Wojskowe
Skansen uzbrojenia WP
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Kompleks „Osówka”
Schrony pod miastem
Jaskinia Niedźwiedzia
Była kopalnia uranu
Podziemny „Labirynt” twierdzy
Była kopalnia uranu
Muzeum Górnictwa
Kompleks „Rzeczka”
Kopalnia „Julia”
Była kopalnia złota
Była kopalnia złota
2. Województwo Kujawsko-Pomorskie
TW
TW
TW
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
TP
TP
TP
Chełmno
Grudziądz
Toruń
Bydgoszcz
Bydgoszcz
Bydgoszcz
Golub Dobrzyń
Grudziądz
Szubin
Toruń
Grudziądz
Toruń
Toruń
–
–
–
Schrony przeciwlotnicze „ZACHEMU”
Schrony „Przedmieścia Bydgoszcz”
Muzeum tradycji POW
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Cytadela
Fort IV – St. Żółkiewski
Fort XIII – K. Kniaziewicz
3. Województwo Lubelskie
TW
LU
MW
MW
MW
MW
MW
MW
TP
TP
Zamość
Roztocze
Dęblin
Kraśnik
Lublin
Tomaszów Lubelski
Zamość ul. Podgroble
Wola Gułowska
Chełm
Zamość
–
Linia Mołotowa
Muzeum Wojskowe
Muzeum 24 Pułku Ułanów
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum „Arsenał”, ekspozycja plenerowa oręża
Muzeum Kleberczyków
Chełmskie Podziemia Kredowe
Bastion VII – trasa turystyczna
4. Województwo Lubuskie
TW
LU
FS
FS
FS
FS
Kostrzyn nad Odrą
Kaława
Cigacice
Krzystkowice
Przewóz
Sieniawka
–
Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU)
Linia Fortyfikacyjna n/Odrą
Podziemna fabryka
Podziemna fabryka
Podziemna fabryka
3
FS
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
MW
TP
TP
Świdnica
Świerków
Zasieki
Drzonów
Dobiegniew
Krosno Odrzańskie
Międzyrzecz
Witnica
Żagań
Kaława
Boryszyn
Schrony przeciwlotnicze
Podziemna fabryka
Podziemna fabryka
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Chwały Oręża Polskiego
MuzeuM Wojskowe
Podziemna trasa MRU
Pętla Boryszyńska na MRU
5. Województwo Łódzkie
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
Jeleń k/Tomaszowa
Konewka k/Spały
Sieradz
Sochaczew
Krośniewice
Kutno
Łódź
Piotrków Trybunalski
Polichno
Sochaczew
Tomaszów Mazowiecki
Schron kolejowy
Schron kolejowy
Schrony n/Wartą
Niemieckie fortyfikacje z 1944 r.
Muzeum Wojskowe
Muzeum Bitwy n/Bzurą
Muzeum Tradycji NiepodległościoweJ I Oddział Radogoszcz
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Bitwy n/Bzurą
Skansen Rzeki Pilicy – ekspozycja pojazdów militarnych
6. Województwo Małopolskie
TW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
TP
TP
TP
TP
TP
Kraków
Chochołów
Dębno
Dołęga
Kraków
Miechów
Tarnów
Bochnia
Jerzmanowice
Kraków
Wieliczka
Wierzchowie
–
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Kopalnia Soli
Jaskinia Nietoperzowa
Smocza Jama
Kopalnia Soli
Jaskinia Wierzchowska Górna
7. Województwo Mazowieckie
TW
TW
TW
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
Dęblin
Nowy Dwór Mazowiecki – Modlin
Warszawa
Beniaminów
Kruszyna
Legionów
Lesiów
Łomża/Piątnica
Łomża/Nowogród
Mława
Pionki (okolice)
Zajezierze
Legionowo
Liw
Mniszew
Ostrołęka
Studzianki Pancerne
Warka
Warszawa
–
–
–
Fort rosyjski z 1910 roku
Schrony bojowe poniemieckie (obóz jeniecki)
Fort rosyjski „Władimir”
Stoki – Schrony poniemieckie
Forty przedmieścia
Schrony bojowe z 1939 roku
Polskie schrony bojowe z 1939 roku
Schrony – magazyny prochu fabryki „PRONIT”
Fortyfikacje na lewym brzegu
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Skansen bojowy WP
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojska Polskiego
4
MW
MW
MW
MW
MW
TP
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Muzeum Wojska Polskiego w Forcie Czerniakowskim
Muzeum Niepodległości
Muzeum im. Gen. Sikorskiego
Cytadela
Muzeum Kolejnictwa – pociąg pancerny
W fortach twierdzy Warszawa
8. Województwo Opolskie
FS
MW
MW
MW
MW
Stary Grodków
Góra św. Anny
Leśnica
Łambinowice
Opole
Umocnienia dawnego lotniska
Muzeum Wojskowe
Muzeum Czynu Powstańczego
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
9. Województwo Podkarpackie
TW
LU
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
TP
Przemyśl
Przemyśl
Dybawka
Krasiczyn
Łuczyce
Medyka
Siedliska
Stępina – Cieszyna. Fryszak
Żarnowa k/Strzyżowa
Dukla
Gorlice
Łańcut
Rzeszów
–
wzdłuż obecnej granicy z Ukrainą – Linia Mołotowa
Obiekty fortyfikacyjne
Obiekty fortyfikacyjne
Obiekty fortyfikacyjne
Obiekty fortyfikacyjne
Obiekty fortyfikacyjne
Zespół niemieckich schronów z okresu II w. św.
Niemiecki podziemny kolejowy schron dla pociągu sztabowego
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzealna ekspozycja pamiątek 10 Pułku Strzelców Konnych
Trasa turystyczna pod rynkiem starego miasta
10. Województwo Podlaskie
TW
LU
Osowiec – Kompleks Wojskowy
Augustów
LU
Lipsk n/Biebrzą
LU
LU
LU
LU
LU
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
MW
Okolice Drohiczyna, Siemiatycz,
Mielnika, Niemirowa
Nowogród
Łomża
Osowiec
Wizna
Góra Strękowa k/Wizny
Kolno
Lipsk n/Biebrzą
Piątnica k/Łomży
Augustów
Białystok
Osowiec
Suwałki
–
Polski odcinek umocniony z 1939r.
Fragmenty linii Mołotowa (grodzieński, osowiecki, zambrowski
rejon umocniony)
Brzeski rejon umocniony
Polski odcinek umocniony z 1939 r.
Polski odcinek umocniony z 1939 r.
Polski Odcinek umocniony z 1939 r.
Polski odcinek umocniony z 1939 r.
Pole bitwy z umocnieniami z 1939 r.
Schrony „Linii Mołotowa”
Schrony z 1940 roku (radzieckie)
Carskie forty z XIX w.
Muzeum 1 Pułku Ułanów Krechowieckich
Muzeum Wojska Polskiego
Muzeum Twierdzy Osowiec
Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny
11. Województwo Pomorskie
TW
LU
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
Gdańsk
Wał Pomorski
Darłowo
Gdańsk
Hel
Kępa Oksywska
Łeba
Westerplatte
Ustka
–
odcinek północny Wałcz – Szczecinek – Biały Bór
tzw. Chiński Mur
Fort Grodzisko
Forty z 1939 roku
Forty obronne z 1939 roku
Pozostałości poligonu V-1, V-2
Ruiny fortyfikacji z 1939 roku
Pozostałości fortów bojowych
5
MW
MW
MW
MW
MW
MW
TP
Gdańsk
Gdynia
Gdynia
Hel
Malbork
Westerplatte
Mechowo k/Pucka
Muzeum Twierdzy Wisłoujście
Muzeum Marynarki Wojennej
Muzeum na okręcie „Błyskawica”
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wartowni Nr 1
Trasa podziemna w grotach
12. Województwo Śląskie
LU
LU
FS
FS
FS
MW
MW
MW
TP
TP
TP
TP
Tąpkowice – Bobrowniki – Bytom – Łagiewniki – Ruda Śląska –
Godula – Ruda Śląska – Orzegów – Ruda Śląska – Wirek –
Mikołów – Jamna
Obszar Warowny „Śląsk”
Niemiecka Linia Obrony Zagłębia
Górnośląskiego
Krzyżowa k/Jeleśni
Sosnowiec
Węgierska Górka
Będzin
Częstochowa
Tarnowskie Góry
Tarnowskie Góry
Tarnowskie Góry
Zabrze
Zabrze
Miedary – Zbrosławice – Zabrze – Nieborowce – Pilchowice
Rygiel obronny z 1939 r.
Forty obronne z 1939 r.
Forty obronne z 1939 r.
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe (Arsenał na Jasnej Górze)
Muzeum Wojskowe
Kopalnia srebra i ołowiu
Sztolnia Czarnego Pstrąga
Skansen podziemny „GUIDO”
Skansen „Królowa Luiza”
13. Województwo Świętokrzyskie
MW
TP
TP
TP
TP
Skarżysko Kamienna
Chęciny
Krzemionki k/Ostrowca
Opatów
Sandomierz
Muzeum im. Orła Białego
Jaskinia Raj
Kopalnia krzemienia pasiastego
Dawne piwnice kupieckie
Trasa turystyczna
14. Województwo Warmińsko - Mazurskie
TW
LU
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
Giżycko
Wincenty, Świdry
Bakłarzewo
Gierłoż
Gołdap
Kolno
Kruklanki
Mamerki
Martjany
Pisz
Pozezdrze
Radzieje
Szeroki Bór
Gierłoż
Grunwald
Stębark
Twierdza Boyen
Linia „Ost Wall”
Skansen fortyfikacyjny
Schrony sztabowe „Kwatery Hitlera”
Schrony i kompleks fabryczny V-2
Schrony bojowe
Linia schronów GRU
Schrony sztabowe Dowództwa Wojsk Lądowych III Rzeszy
Schrony bojowe GRU
Niemieckie schrony bojowe
Schrony sztabowe Himmlera
Schrony sztabowe Hansa Lemersa
Schrony sztabowe Göringa
Muzeum Wojskowe
Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej
Muzeum Wojskowe
15. Województwo Wielkopolskie
TW
FS
FS
FS
FS
FS
MW
MW
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Kórnik
Krotoszyn
–
Cytadela
Fort „Colombo”
Fort VII
Fort VIII
Schrony przeciwlotnicze – Dworzec Główny PKP
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
6
MW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
Lednogóra
Lipka
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Wałcz
Zdbice
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli
Muzeum Wojskowe „Armii Poznań”
Wielkopolskie Muzeum Wojskowe
Wagon pancerny (pociąg ratowniczy ul. Kolejowa)
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
16. Województwo Zachodnio - Pomorskie
TW
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
FS
MW
MW
MW
MW
MW
MW
MW
Kołobrzeg
Biały Bór
Borne Sulinowo
Kołobrzeg
Młyniska
Police
Świnoujście
Świnoujście
Świnoujście
Zalesie
Cedynia
Czelin
Gozdowice
Kołobrzeg
Koszalin
Mirosławiec
Siekierki
–
Schrony bojowe
Schrony na poligonie
Pruskie forty artyleryjskie
Fort twierdzy Kostrzyn
Schrony przeciwlotnicze Fabryki
Schrony baterii nadbrzeżnej i przeciwdesantowej
Rejon Baterii „Goeben”
Pruskie forty artyleryjskie
Pozostałości wyrzutni V-3
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wojskowe
Muzeum Oręża Polskiego
Muzeum Wojskowe
Muzeum Wału Pomorskiego
Muzeum Wojskowe
7