Rozpowszechnienie palenia tytoniu oraz świadomość szkodliwości

Rozpowszechnienie palenia tytoniu oraz świadomość szkodliwości

PRACE ORYGINALNE
Ilona DZWILEWSKA1
Ma³gorzata M. BRZÓSKA1
Marcin EJSMONT2
Rozpowszechnienie palenia tytoniu oraz
œwiadomoœæ szkodliwoœci tego na³ogu dla
zdrowia wœród studentów Uniwersytetu
Medycznego w Bia³ymstoku
Prevalence of tobacco smoking and awareness
of its harmfulness for the health among students
of the Medical University of Bialystok
Zak³ad Toksykologii
Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku
Kierownik: Dr hab. Ma³gorzata M. Brzóska
1
Studenckie Ko³o Naukowe przy Zak³adzie
Toksykologii
Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku
2
Dodatkowe s³owa kluczowe:
palenie papierosów
studenci
badanie ankietowe
Additional key words:
cigarette smoking
students
questionnaire survey
Adres do korespondencji:
Mgr Ilona Dzwilewska
Zak³ad Toksykologii
Uniwersytet Medyczny w Bia³ymstoku
15-222 Bia³ystok, ul. Adama Mickiewicza 2C
Tel.: 85 748 56 04; Fax: 85 748 56 04
e-mail: [email protected]
858
Palenie tytoniu, pomimo wieloletnich dzia³añ maj¹cych na celu jego
ograniczenie, stanowi najbardziej rozpowszechniony na³óg zarówno w Polsce, jak i na œwiecie. Niepokój budzi
fakt palenia papierosów przez bardzo
m³ode osoby oraz pracowników zawodów zaufania spo³ecznego, do których
nale¿¹ przedstawiciele s³u¿by zdrowia.
Pracownicy s³u¿by zdrowia, a zw³aszcza lekarze, powinni stanowiæ wzorzec
zachowañ pro-zdrowotnych. Wyniki
wielu badañ wskazuj¹, i¿ wielu pracowników s³u¿by zdrowia rozpoczyna
palenie tytoniu w okresie studiów. W
zwi¹zku z powy¿szym celem niniejszej
pracy by³a ocena rozpowszechnienia
na³ogu palenia tytoniu i œwiadomoœci
jego szkodliwoœci dla zdrowia wœród
studentów uczelni medycznej. Badanie
mia³o charakter ankietowy. Zosta³o
przeprowadzone w latach 2010 - 2011
wœród studentów Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku. Spoœród 560
studentów uczestnicz¹cych w badaniu
144 (25,7%) zdeklarowa³o siê jako na³ogowi palacze papierosów, a 416
(74,3%) - jako osoby niepal¹ce, jednak¿e a¿ 97 osób z tej grupy (23,3%) poda³o, i¿ pali sporadycznie. Do na³ogowego lub sporadycznego palenia papierosów przyzna³o siê ³¹cznie 241 studentów (43%). Palenie papierosów za
szkodliwe dla zdrowia uzna³o 97,3%
ankietowanych, a jako g³ówn¹ tego
przyczynê wymieni³o choroby, w tym
g³ównie nowotwory. 83% respondentów pal¹cych papierosy przyzna³o, i¿
¿a³uje, ¿e pali, a 56,3% osób z tej grupy próbowa³o (co najmniej raz) zaprzestaæ palenia. A¿ 91,2% pal¹cych studentów przyzna³o, i¿ planuje zerwaæ z
na³ogiem lub, co najmniej ograniczyæ
liczbê wypalanych papierosów. Szczegó³owa analiza ankiet pozwoli³a stwierdziæ, i¿ œwiadomoœæ szkodliwoœci palenia papierosów dla zdrowia jest wysoka wœród studentów Uniwersytetu
Medycznego w Bia³ymstoku, a zdecydowana wiêkszoœæ ankietowanych ma
Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 10
Tobacco smoking, in spite of numerous activities undertaken to its
limitation, constitutes the most widespread habit consisting a public health
problem in Poland and all over the
World. A reason of special anxiety is
smoking by very young persons and
civil servants, including, representatives of the health service. They, including especially physicians, should
provide the healthy pattern of life.
Available data shows that numerous
workers of the health service start
smoking at university. Thus, the aim
of this study was to evaluate the prevalence of tobacco smoking and the level
of knowledge of harmfulness of this
habit for the health among students.
The data were collected through
anonymous questionnaire containing
numerous questions on the subject of
the smoking habit. The study was performed during 2010 and 2011 year
among students (volunteers) of the
Medical University of Bialystok. Among
the 560 respondents, 144 individuals
(25.7%) admitted to smoke habitually
and 416 students (74.3%) declared
themselves as non-smokers; however,
97 of the non-smoking individuals
(23.3%) admitted to smoke sporadically. According to 97.3% of the respondents cigarette smoking creates
a threat to the health by causing numerous diseases including mainly cancer. 83% of smokers regret smoking
and 56.3% of them, at least once, have
tried to give up smoking. As much as
91.2% of smoking students admitted
that they plan to give up or at least reduce smoking. Detailed analysis of the
questionnaires allows for the conclusion that the level of knowledge on
I. Dzwilewska i wsp.
negatywny stosunek do tego na³ogu. Pomimo tego, niemal
co drugi student (43%) siêga po papierosa, a co czwarty
pali na³ogowo (25,6%). Chêæ ograniczenia lub zaprzestania
palenia przez znaczny odsetek studentów pal¹cych oraz liczne nieudane próby zerwania z na³ogiem wskazuj¹ na piln¹
potrzebê zapewnienia m³odym ludziom profesjonalnej pomocy w tym zakresie.
Wstêp
Palenie tytoniu, pomimo wielu dzia³añ
organizacyjnych i edukacyjnych maj¹cych
na celu jego ograniczenie, stanowi najbardziej rozpowszechniony na³óg zarówno w
Polsce, jak i na œwiecie [8,9]. W zwi¹zku z
coraz wczeœniejszym rozpoczynaniem palenia przez ludzi m³odych wyd³u¿a siê okres
nara¿enia organizmu na liczne substancje
toksyczne zawarte w dymie tytoniowym [1,
11,12]. Du¿e rozpowszechnienie palenia
tytoniu wœród ludzi m³odych stanowi jedno
z wa¿niejszych zagadnieñ problematyki palenia i etiologii chorób odtytoniowych [6].
Szczególny niepokój budzi fakt palenia papierosów przez bardzo m³ode osoby oraz
pracowników zawodów zaufania spo³ecznego, do których nale¿¹ przedstawiciele s³u¿by zdrowia [2-5, 7,10,13,14].
Palenie tytoniu stoi w sprzecznoœci z
szeroko rozumian¹ ochron¹ zdrowia, dlatego te¿ dzia³añ na rzecz walki z tym na³ogiem i odpowiednich postaw oczekuje siê
szczególnie od osób, które s¹ w najwiêkszym stopniu odpowiedzialne za ochronê
zdrowia. Do osób tych nale¿¹ przedstawiciele s³u¿by zdrowia, w tym lekarze, pielêgniarki, fizjoterapeuci, farmaceuci i inni pracownicy s³u¿b medycznych, jak równie¿ studenci kierunków medycznych [2-5,7,10,13,
14]. Osoby te, a zw³aszcza lekarze, s¹ stale obserwowane i czêsto naœladowane. Pracownicy s³u¿by zdrowia powinni zatem stanowiæ wzorzec zachowañ pro-zdrowotnych.
Bardzo czêsto osoby pal¹ce papierosy prosz¹ o poradê przedstawicieli s³u¿b medycznych, licz¹ na ich wsparcie lub wrêcz oczekuj¹ od nich pomocy w walce z w³asnym
na³ogiem.
Dotychczas niepodwa¿alnym by³o
stwierdzenie, i¿ najwiêcej o zdrowiu wie lekarz, w zwi¹zku z czym powinien on byæ
najodpowiedniejsz¹ osob¹, któr¹ powinniœmy naœladowaæ w procesie ochrony naszego zdrowia. Niestety, wielu lekarzy i innych
pracowników s³u¿b medycznych nale¿y do
grona osób silnie uzale¿nionych od nikotyny, które spalaj¹ dziennie du¿o papierosów
i maj¹ problem z zerwaniem z na³ogiem [3 5,13]. Wyniki badañ wskazuj¹, i¿ wielu pracowników s³u¿by zdrowia rozpoczyna palenie w okresie studiów [2,3,5,7,10,13,14]. W
zwi¹zku z powy¿szym celem niniejszej pracy by³a ocena rozpowszechnienia palenia
papierosów oraz œwiadomoœci szkodliwoœci
tego na³ogu dla zdrowia wœród studentów
uczelni medycznej.
Materia³ i metody
Badanie mia³o charakter ankietowy. Zosta³o przeprowadzone w latach 2010-2011 wœród studentów
Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 10
the harmfulness of cigarette smoking for the health is high
among the students of the Medical University of Bialystok
and most of them have negative attitude to this habit. However, in spite of that, prevalence of smoking is relatively
high - every second student (43%) smoke habitually and
sporadically, whereas every fourth (25.6%) is a habitual cigarette smoker. Numerous plans of cessation or limitation of
smoking and unsuccessful attempts of giving up smoking
show that it is necessary to provide professional help for
students in this range.
(ochotników) Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku
studiuj¹cych w trybie stacjonarnym. W badaniu wykorzystano autorski kwestionariusz ankietowy, który sk³ada³ siê z trzech czêœci. Czêœæ pierwsza, wype³niana przez
wszystkich respondentów, zawiera³a pytania pozwalaj¹ce oceniæ znajomoœæ zagro¿eñ dla zdrowia wynikaj¹cych z palenia tytoniu, stopieñ œwiadomoœci szkodliwoœci tego na³ogu oraz pogl¹d na zakaz palenia w miejscach publicznych. Czêœæ druga ankiety, która by³a skierowana do osób pal¹cych, zawiera³a szczegó³owe pytania dotycz¹ce palenia tytoniu (w tym iloœci papierosów wypalanych dziennie, marki papierosów, wieku i
przyczyny rozpoczêcia palenia, prób i sposobów oraz
motywacji do zerwania z na³ogiem) oraz odczuwania
niekorzystnych dla zdrowia skutków palenia. Trzecia
czêœæ ankiety, przeznaczona dla osób niepal¹cych na³ogowo, zawiera³a pytania dotycz¹ce sporadycznego
palenia tytoniu oraz pozwalaj¹ce oceniæ stosunek osób
niepal¹cych do pal¹cych.
Na realizacjê badania uzyskano zgodê Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku.
Przed przeprowadzeniem ankiety studentów poinformowano o celu i znaczeniu badania, jego anonimowym
charakterze i dobrowolnoœci udzia³u oraz poproszono o
udzielenie odpowiedzi zgodnych ze stanem rzeczywistym.
Zebrany materia³ ankietowy stabelaryzowano i
opracowano statystycznie metodami opisowymi.
Wyniki
W badaniu wziê³o udzia³ 560 studentów
kierunków medycznych, w tym 284 studentów kierunku Lekarskiego (50,7%), 54 Zdrowia Publicznego (9,6%), 51 - Analityki
Medycznej (9,1%), 49 - Ratownictwa Medycznego (8,8%), 37 - Dietetyki (6,6%), 25
- Fizjoterapii (4,5%), 22 - Stomatologii
(3,9%), 22 - Farmacji (3,9%) i 16 - Po³o¿nictwa (2,9%) w wieku od 18 do 31 lat
(95,8% respondentów by³o w wieku 19 - 24
lat). Wœród ankietowanych by³o 194 mê¿czyzn (34,6%) i 366 kobiet (65,4%). Do na³ogowego palenia papierosów przyzna³o siê
144 respondentów (25,7%), w tym 66 mê¿czyzn i 78 kobiet (rycina 1).
Palenie papierosów za szkodliwe dla
zdrowia uzna³o 545 studentów (97,3%), co
421 osób (77,2%) uzasadni³o tym, i¿ prowadzi ono do rozwoju ró¿nych chorób, a
g³ównie nowotworów (39,6%) i chorób uk³a-
du oddechowego (9,1%). W odpowiedzi na
proœbê o wymienienie chorób, do których
mo¿e prowadziæ palenie tytoniu przynajmniej
jedno schorzenie poda³o 549 studentów
(98%), natomiast wiêcej ni¿ dwa schorzenia - 333 ankietowanych (59,5%). Respondenci najczêœciej podawali raka p³uc. Choroba ta zosta³a wymieniona przez 490 studentów (87,5%). Innymi czêsto podawanymi chorobami by³y rozedma p³uc, rak krtani
i przewlek³a obturacyjna choroba p³uc. Rzadziej wymieniano natomiast astmê, zawa³
serca i impotencjê, a zdecydowanie najrzadziej raka jamy ustnej, mia¿d¿ycê i choroby
skóry. A¿ 525 osób (93,8%) zgodzi³o siê ze
stwierdzeniem, i¿ palenie tytoniu prowadzi
do utraty zdrowia za w³asne pieni¹dze.
Wed³ug 505 ankietowanych (90,2%) na³óg
ten jest równie¿ przyczyn¹ skrócenia ¿ycia.
469 studentów (83,8%) stwierdzi³o, i¿ palenie tytoniu prowadzi do pogorszenia wygl¹du, szczególnie zaœ cery i zêbów oraz nieœwie¿ego oddechu.
Studenci wskazywali, i¿ obok konsekwencji zdrowotnych palenie papierosów
wi¹¿e siê ze strat¹ czasu (40%), stanowi
obci¹¿enie finansowe (84%) oraz zmusza
do rezygnacji z wielu przyjemnoœci (30%).
Wed³ug 102 ankietowanych (18,2%) palenie stanowi problem wy³¹cznie palacza, 242
osoby uzna³y, i¿ jest to problem równie¿ otoczenia palacza (43,2%), a 351 studentów
(62,7%) zgodzi³o siê ze stwierdzeniem, ¿e
jest to problem ca³ego spo³eczeñstwa. Jedynie dla 11 ankietowanych (2%) palenie nie
stanowi³o ¿adnego problemu. Zdecydowana wiêkszoœæ ankietowanych (478 osób, co
stanowi 85,4% populacji badanej) uzna³a za
s³uszny zakaz palenia w miejscach publicznych, a wyraŸnie niezadowolonych z tego
zakazu by³o 52 studentów (9,3%).
Jako g³ówn¹ przyczynê siêgniêcia po
papierosa osoby pal¹ce najczêœciej wymienia³y stres (59,7%), a 61 ankietowanych
(42,4%) twierdzi³o, i¿ pali dla towarzystwa.
Wœród innych przyczyn wymieniano przyjemnoœæ, przyzwyczajenie, na³óg, przerwê
w nauce oraz chêæ zrelaksowania siê. Wiek,
Tabela I
Plany studentów zwi¹zane z na³ogiem palenia.
Plans of students regarding smoking.
Plany na przy sz³oœæ zw i¹zane z paleniem
Odsetek osób pal¹cy ch [%]
Rzuciæ jak najszy bciej
21,7
Rzuciæ kiedy œ w przy sz³oœci
32,4
Stopniow o ograniczaæ, a potem rzuciæ
20,8
Ograniczy æ przez zm niejszenie liczby w y palany ch papierosów
16,3
Nie planujê zaprzestania lub ograniczenia palenia
8,8
859
Rycina 1
Czêstoœæ palenia tytoniu wœród studentów.
Prevalence of tobacco smoking among students.
Rycina 2
Iloœæ papierosów wypalanych przez studentów w ci¹gu dnia.
Number of cigarettes daily smoked by students.
w którym ankietowani rozpoczêli palenie tytoniu mieœci³ siê w granicach od 6 do 22
roku ¿ycia, najczêœciej jednak by³o to 19 lat.
Czas trwania na³ogu mieœci³ siê w bardzo
szerokim zakresie. Wiêkszoœæ osób
(97,9%) pali³a przez okres 1 - 10 lat, a œredni
czas trwania na³ogu w tej grupie wynosi³ 3,7
lat. Ponadto jeden student pali³ od 15 lat, a
2 - od 20 lat. Studenci spalali œrednio 8 papierosów dziennie, przy czym najliczniejsza
grupa (60 osób, 41,7%) wypala³a do 5 papierosów dziennie (rycina 2).
Najwiêksz¹ popularnoœci¹ wœród studentów cieszy³y siê papierosy typu "light".
Podczas wyboru rodzaju papierosów 70,8%
palaczy kierowa³o siê g³ównie cen¹, 14,6%
- mark¹, a 7,6% - smakiem. Pozosta³e osoby bra³y pod uwagê g³ównie dostêpnoœæ,
popularnoϾ oraz przyzwyczajenie. Tylko 5
ankietowanych przyzna³o, i¿ zwraca uwagê
na zawartoϾ substancji smolistych.
Najwiêcej papierosów ankietowani spalali w miejscu zamieszkania (54,2%) oraz
na uczelni (43%). Wœród innych miejsc i
okolicznoœci, w których palono najczêœciej
wymieniano puby i dyskoteki, spacer i odwiedziny u znajomych. Badanie wykaza³o,
i¿ w domach 51 studentów pal¹cych (35,4%)
pali³ przynajmniej jeden z rodziców, przy
czym w domach 39 studentów (27,1%) oboje rodziców pali³o papierosy. W domach 50
860
studentów aktualnie pal¹cych (34,7%) ¿adne z rodziców nie pali³o tytoniu.
83 pal¹cych studentów (57,6%) przyzna³o, i¿ ¿a³uje, ¿e pali, a 78 respondentów
(54,2%) stwierdzi³o, ¿e czuj¹ siê uzale¿nionymi, natomiast 64 ankietowanych nie mia³o takiego odczucia (44,4%). 109 studentów
twierdzi³o, i¿ przestrzega zakazu palenia w
miejscach publicznych (75,7%), natomiast
dla 32 osób pal¹cych (22,2%) zakaz ten nie
stanowi³ ¿adnego ograniczenia. 116 palaczy
tytoniu (80,6%) przyzna³o, i¿ stara siê nie
paliæ w towarzystwie osób niepal¹cych, jednak a¿ 18,1% pal¹cych studentów nie stosuje tej zasady. 135 osób (93,8%) stwierdzi³o, i¿ ma œwiadomoœæ niszczenia w³asnego zdrowia w wyniku palenia, a 120 ankietowanych (83,3%) przyzna³o, i¿ odczuwa ju¿
jego negatywne skutki. Wœród tych skutków
najczêœciej wymieniano szybkie mêczenie
siê (42,4%) i pogorszenie wygl¹du cery
(21%).
81 pal¹cych respondentów (56,3%) próbowa³o zerwaæ z na³ogiem. Wielu studentów (59 osób) podejmowa³o tak¹ próbê wiêcej ni¿ raz. Najczêœciej stosowan¹ metod¹
zaprzestania palenia by³a silna wola. Plastry i tabletki antynikotynowe stosowa³y tylko nieliczne osoby. Próby zerwania z na³ogiem w 42 przypadkach (51,8%) da³y jedynie krótkotrwa³y efekt. Wœród przyczyn poPrzegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 10
dejmowania prób rzucenia palenia najczêœciej wymieniano troskê o w³asne zdrowie
(42%), wysok¹ cenê papierosów (32,1%)
oraz wzgl¹d na partnera, który nie pali
(6,2%). A¿ 132 spoœród 144 pal¹cych studentów (91,7%) przyzna³o, i¿ planuje zerwaæ
z na³ogiem lub, co najmniej ograniczyæ liczbê wypalanych papierosów, przy czym
21,7% chcia³oby rzuciæ palenie mo¿liwie jak
najszybciej (Tabela I). Jedynie 12 studentów (8,8%) nie planowa³o ani zaprzestania,
ani ograniczenia palenia.
Osoby niepal¹ce (416 studentów) za
g³ówn¹ przyczynê tego stanu rzeczy podawa³y szkodliwoœæ dymu tytoniowego dla
zdrowia (86,5%). Ponadto, studenci zwracali uwagê, i¿ jest to kosztowny na³óg
(45,2%), a niektórym nie podoba³ siê smak
i zapach papierosów (6%). Ponadto, respondenci na pytanie, dlaczego nie pal¹ odpowiadali, i¿ maj¹ ciekawsze zajêcia, nie lubi¹ tego robiæ lub chc¹ byæ oryginalni nie
pal¹c. 308 niepal¹cych studentów (74%)
zdeklarowa³o, i¿ nie pali³o tytoniu nigdy w
¿yciu. Do wczeœniejszego palenia lub sporadycznego zapalenia papierosa przyzna³y
siê 102 osoby spoœród studentów, którzy
zdeklarowali siê jako osoby aktualnie niepal¹ce (24,5%). 5 osób z jej grupy (4,9%)
zerwa³o z na³ogiem z troski o w³asne zdrowie oraz z powodu wysokiego kosztu papierosów i nieœwie¿ego oddechu. A¿ 97
osób (23,3%), które twierdzi³y, i¿ s¹ osobami aktualnie niepal¹cymi, przyzna³o, i¿ zdarza im siê zapaliæ papierosa na imprezie,
ze zdenerwowania, b¹dŸ podczas spotkania towarzyskiego. Osoby te wypalaj¹ maksymalnie 4 papierosy w miesi¹cu, przy czym
najwiêcej z nich spala 2 papierosy.
Badanie ankietowe wykaza³o, i¿ 82,2%
niepal¹cych studentów (342 osobom) przeszkadza, gdy ktoœ pali w ich towarzystwie,
a dla 66 osób (15,9%) nie stanowi to problemu. A¿ 294 osoby niepal¹ce (70,7%)
przyzna³y, i¿ unikaj¹ przebywania wœród
osób pal¹cych, co jest podyktowane trosk¹
o w³asne zdrowie (44,5%) lub chêci¹ unikniêcia przykrego zapachu (55,5%). Ponadto, niektórzy studenci jako przyczynê unikania nara¿enia biernego na dym tytoniowy
wymieniali alergiê i podra¿nienie górnych
dróg oddechowych. 346 osób niepal¹cych
(83,2%) przyzna³o, i¿ uwa¿a za niesprawiedliwe, aby ca³e spo³eczeñstwo ponosi³o
koszty leczenia chorób spowodowanych
paleniem, natomiast dla 65 osób z tej grupy
(15,6%) by³o to nieistotne, 105 niepal¹cych
respondentów (25,2%) wyrazi³o pogl¹d, i¿
osobom pal¹cym nie powinna przys³ugiwaæ
taka sama bezp³atna opieka zdrowotna, jak
osobom niepal¹cym.
Omówienie wyników
Wyniki badañ przeprowadzonych w niniejszej pracy potwierdzaj¹ istnienie problemu nadmiernego palenia tytoniu wœród studentów uczelni medycznych. Wykazano
bowiem, i¿ niemal co drugi student Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku siêga po
papierosa, a co czwarty pali na³ogowo. Problem jest tym bardziej istotny, i¿ ponad 50%
respondentów stanowili przyszli lekarze, od
których w szczególnoœci oczekuje siê w³aœciwych wzorców w dzia³aniach pro-zdrowotnych, a bardzo czêsto równie¿ pomocy
I. Dzwilewska i wsp.
w walce z na³ogiem palenia tytoniu. Zdecydowana wiêkszoœæ ankietowanych studentów nie pali³a wprawdzie na³ogowo, jednak
stosunkowo du¿y odsetek osób (24,5%),
które zdeklarowa³y siê jako osoby niepal¹ce przyzna³, i¿ sporadycznie siêga po papierosa, co w przysz³oœci mo¿e prowadziæ
do palenia na³ogowego.
Rozpowszechnienie palenia tytoniu
wœród studentów Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku jest porównywalne z czêstoœci¹ tego na³ogu wœród studentów innych
uczelni medycznych w kraju [2,7,14] i zagranic¹ [3-5,10,13]. Wojtal i wsp. [14] odnotowali, i¿ w latach 2006-2009 papierosy
pali³o 25,4% studentów Pañstwowej Medycznej Wy¿szej Szko³y Zawodowej w Opolu. Natomiast Kowalska i wsp. [2] stwierdzili, i¿ odsetek osób pal¹cych wœród studentów Wydzia³u Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu
Medycznego w £odzi wynosi³ 34,2%. W
badaniu Lopez-Mesonero i wsp. [4], obejmuj¹cym studentów medycyny Uniwersytetu Medycznego w Salamance (Hiszpania),
w wieku od 19 do 26 lat, do palenia przyzna³o siê 20% studentów, przy czym pal¹cych kobiet by³o dwa razy wiêcej ni¿ mê¿czyzn. W badaniach przeprowadzonych
wœród studentów medycyny we Florencji
(W³ochy) do palenia przyzna³o siê 20,1%
studentów medycyny [5]. Podobne rozpowszechnienie palenia tytoniu odnotowano
wœród studentów medycyny Uniwersytetu
Medycznego w Wiedniu (Austria), gdzie
osoby pal¹ce stanowi³y 21,8%. Ponadto,
zaobserwowano, i¿ liczba osób pal¹cych
wzros³a znacz¹co w ci¹gu ostatnich siedmiu lat, a szczególnie wœród kobiet [3]. W
badaniach prowadzonych wœród studentów
Uniwersytetu Medycznego w Bishkek (Kirgistan) niepal¹cych studentów by³o zaledwie 43,3% [13].
Przeprowadzone badanie ankietowe
pozwala stwierdziæ, i¿ stopieñ œwiadomoœci
Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 10
szkodliwoœci palenia tytoniu dla zdrowia jest
wysoki wœród studentów Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku, a wiêkszoœæ z nich
ma zdecydowanie negatywny stosunek do
tego na³ogu. Ponadto, ponad 90% studentów pal¹cych papierosy deklarowa³o chêæ
zaprzestania lub, co najmniej ograniczenia
palenia, a wielu z nich niejednokrotnie podejmowa³o próby zerwania z na³ogiem. Stosunkowo wysoki odsetek studentów pal¹cych na³ogowo lub siêgaj¹cych po papierosa sporadycznie pomimo œwiadomoœci zagro¿eñ dla zdrowia i chêci zerwania z na³ogiem wskazuje na powagê problemu i piln¹
koniecznoœæ podjêcia odpowiednio zaprojektowanych i szeroko zakrojonych dzia³añ,
które bêd¹ skutecznie zniechêca³y m³odych
ludzi do rozpoczynania palenia oraz pomog¹ wyjœæ z na³ogu osobom ju¿ uzale¿nionym. Badania wskazuj¹, i¿ wiêkszoœæ osób
pal¹cych rozpoczê³a przygodê z papierosem w³aœnie na studiach, co potwierdzono
równie¿ w niniejszej pracy. Wœród przyczyn
palenia najczêœciej wymieniany by³ stres, co
mo¿e œwiadczyæ, i¿ m³odzi ludzie nie wiedz¹, jak sobie z nim radziæ i potrzebuj¹
wsparcia równie¿ w tym zakresie.
Wnioski
1. Rozpowszechnienie palenia tytoniu
wœród studentów kierunków medycznych
jest du¿e pomimo wysokiej œwiadomoœci
jego szkodliwoœci dla zdrowia i zdecydowanie negatywnego stosunku studentów do
tego na³ogu. Niemal co drugi student Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku siêga po
papierosa, a co czwarty pali na³ogowo.
2. Istnieje potrzeba wprowadzenia
znacznie intensywniejszych dzia³añ ukierunkowanych na profilaktykê przeciwtytoniow¹,
edukacjê oraz wspomaganie w zerwaniu z
na³ogiem palenia tytoniu.
Piœmiennictwo
1. Florek E., Piekoszewski W.: Toksykologiczne
aspekty palenia tytoniu. Pol. Med. Rodz. 2004, 6,
789.
2. Kowalska A., RzeŸnicki A., Stelmach W.: Rozpowszechnienie palenia tytoniu wœród m³odzie¿y
akade-mickiej pierwszych lat studiów. Przegl. Lek.
2009, 66, 694.
3. Kunze U., Böhm G., Ferstl F. et al.: Assessing smoking behavior among medical students by the measurement of expired carbon monoxide (CO). Wien.
Med. Wochenschr. 2009, 159, 14.
4. López-Mesonero L., Márquez S., Parra P. et al.:
Smoking as a precipitating factor for migraine: a survey in medical students. J. Headache Pain 2009,
10, 101.
5. Lucenteforte E., Vannacci A., Cipollini F. et al.:
Smoking habits among university students in Florence: Is a medical degree course the right choice?
Prev. Med. 2010, 51, 429.
6. Muilenburg J.L., Legge J.S.: African American adolescents and menthol cigarettes: Smoking behavior
among secondary school students. J. Adolesc. Health
2008, 43, 570.
7. Penar-Zadarko B., Zadarko E., Binkowska-Bury
M. i wsp.: Rozpowszechnienie palenia tytoniu wœród
studentów a umiejscowienie kontroli zdrowia. Przegl.
Lek. 2009, 66, 705.
8. Piekoszewski W., Florek E.: Tytoñ w liczbach na
pocz¹tku nowego stulecia. Przegl. Lek. 2006, 63,
823.
9. Polakowska M., Piotrowski W., Tykarski A. i wsp.:
Na³óg palenia tytoniu w populacji polskiej. Wyniki
programu WOBASZ. Kardiol. Pol. 2005, 63, (Supl.
4), 1.
10. Smith D.R.: A systematic review of tobacco smoking
among nursing students. Nurse Educ. Pract. 2007,
7, 293.
11. Sztuczka E., Szewczyk M.T.: Ocena motywacji
chorych z mia¿d¿yc¹ têtnic koñczyn dolnych do
zaprzestania palenia tytoniu na podstawie testu Niny
Schneider. Pielêg. Chir. Angiol. 2008, 1, 5.
12. Talhout R., Schulz T., Florek E. et al.: Hazardous
compounds in tobacco smoke. Int. J. Environ. Res.
Public Health 2011, 8, 613.
13. Vinnikow D., Lahdensuo A., Brimkulov N.: Medical students of Kyrgyzstan: Smoking prevalence and
attitudes to smoking cessation counseling. Prev.
Control 2006, 2, 31.
14. Wojtal M., Kurpas D., Bielska D. i wsp.: Rozpowszechnienie palenia tytoniu wœród studentów
Pañstwowej Medycznej Wy¿szej Szko³y Zawodowej
w Opolu w latach 2006-2009. Przegl. Lek. 2009, 66,
702.
861