Darmowy fragment www.bezkartek.pl

t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
W serii ukazały się ostatnio:
Chloe Hooper Wysoki. Śmierć Camerona Doomadgee
Swietłana Aleksijewicz Wojna nie ma w sobie nic z kobiety
Wojciech Tochman Dzisiaj narysujemy śmierć
Jean Rolin I ktoś rzucił za nim zdechłego psa
Liao Yiwu Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe.
Chiny z perspektywy nizin społecznych
Francisco Goldman Sztuka politycznego morderstwa, czyli kto zabił biskupa
Marcin Michalski, Maciej Wasielewski 81:1. Opowieści z Wysp Owczych
Jennie Dielemans Witajcie w raju. Reportaże o przemyśle turystycznym
Mariusz Szczygieł Niedziela, która zdarzyła się w środę
Paweł Smoleński Pochówek dla rezuna (wyd. 2 rozszerzone)
Jean Hatzfeld Nagość życia
Walerij Paniuszkin Dwanaścioro niepokornych.
Portrety nowych rosyjskich dysydentów
Barbara Demick Światu nie mamy czego zazdrościć.
Zwyczajne losy mieszkańców Korei Północnej
Filip Springer Miedzianka. Historia znikania
Ewa Winnicka Londyńczycy
Lidia Ostałowska Farby wodne
Paweł Smoleński Izrael już nie frunie (wyd. 3 rozszerzone)
Necla Kelek Słodko­‑gorzka ojczyzna. Raport z serca Turcji
Jacek Hugo­‑Bader Dzienniki kołymskie
Jean Hatzfeld Sezon maczet
Stig Dagerman Niemiecka jesień. Reportaż z podróży po Niemczech
Jerzy Haszczyński Mój brat obalił dyktatora
Ed Vulliamy Ameksyka. Wojna wzdłuż granicy
Günter Wallraff Z nowego wspaniałego świata
Ketil Stensvik Østli Policjanci i złodzieje
Katarzyna Surmiak-Domańska Mokradełko
Andrzej Dybczak Gugara
Swietłana Aleksijewicz Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości
Anna Bikont My z Jedwabnego (wyd. 2 poprawione)
Paweł Smoleński Irak. Piekło w raju (wyd. 2 poprawione)
Lidia Ostałowska Cygan to Cygan (wyd. 2 rozszerzone)
William Dalrymple Dziewięć żywotów.
Na tropie świętości we współczesnych Indiach
Mateusz Marczewski Niewidzialni (wyd. 2 poprawione)
Lidia Ostałowska Bolało jeszcze bardziej
Igor T. Miecik 14 : 57 do Czyty. Reportaże z Rosji
Marcin Kącki Lepperiada
Dariusz Rosiak Człowiek o twardym karku.
Historia księdza Romualda Jakuba Wekslera­‑Waszkinela
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
W serii ukażą się m.in.:
Peter Godwin Strach. Ostatnie dni Roberta Mugabe
Elisabeth Åsbrink W Lesie Wiedeńskim wciąż szumią drzewa
Peter Hessler
Przez drogi i bezdroża
Podróż po nowych Chinach
Przełożył Jakub Jedliński
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
Wszelkie powielanie lub wykorzystanie niniejszego pliku elektronicznego
inne niż jednorazowe pobranie w zakresie własnego użytku stanowi
naruszenie praw autorskich i podlega odpowiedzialności cywilnej oraz
karnej.
Tytuł oryginału angielskiego COUNTRY DRIVING: A JOURNEY THROUGH
CHINA FROM FARM TO FACTORY
Projekt okładki AGNIESZKA PASIERSKA / PRACOWNIA PAPIERóWKA
Fotografia na okładce © by DIETER TELEMANS / PANOS PICTURES /
CZARNY KOT
t
en
m
g l
fra tek.p
y
w r
Redakcja ANNA BRYNKUS-WEBERo zka
m
r
be
a w.JAGUŚCIK
Konsultacja sinologiczna JUSTYNA
D
Korekty agata czerwińska / d2d.pl,
joanna mika-orządała / d2d.pl
ww
Copyright © 2010 by PETER HESSLER
Copyright © for the Polish edition by WYDAWNICTWO CZARNE, 2013
Copyright © for the Polish translation by JAKUB JEDLIŃSKI, 2013
Projekt i redakcja techniczna ROBERT OLEŚ / d2d.pl
ISBN 978-83-7536-593-1
Cena 35,90 zł
Dla Leslie
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
Księga I
Mur
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
(brak dróg)
MONGOLIA
I
Szanghaj
Hongkong
Baotou
Mauzoleum
Czyngis-chana
Rzez
Hu
rdzen
u dzu
okres stii Jin
z
r
u
a
m
dyn
skiej
Hohhot
A
R
Xi’an
ka
Zhengzhou
HUNAN
podróz wiosenna
GUIZHOU
TIANJIN
e
Rz
JIANGXI
Szanghaj
M
or
Zó
ł
Dalian
KOREA
P Ó Ł N O CN A
FUJIAN
Lishui
ZHEJIANG
Wuhu
JIANGSU
SH AN D O N G
Bo Hai
ANHUI
JILIN
LIAONING
Shanhaiguan
Pekin
Shijiazhuang
HENAN
Zółta
SH AN X I
Youyu
Datong
Ninglu Bu
osobliwe skały
Jining
podróz jesienna
SH A AN X I
NINGXIA
cy
a Jang
zek
SICHUAN
GANSU
Lanzhou
j
Qi ezioro
ng h
ta
ai
Z ół Rze k a
Pekin
L
PU
STY
NIA GOBI
O
W E W N E˛ T R Z N A
G
Wushengi
wyzy
Yinchuan
Xiakou
Ord
o
Yulin
PUS TY NIA
E
L
G
I
G
N
E
T
Swia˛ty
nia
Spokoju
Jiayuguan
N
Shantou
Guangzhou
wys
py Sp
ratly
Rzeka
Jangcy
Rzeka
Perłowa
Zółta Rzeka
CHINY
QINGHAI
autostrada
215
Subei
Hecangcheng
SINKIANG
O
Rz
e
M
ka
t
en
m
g l
fra tek.p
y
ow zkar
m
e
r
Daww.b
w
y
na s
Jan
gc
ze e
t
I
W Chinach wciąż jeszcze istnieją puste drogi, zwłaszcza w za­
chodniej, pokrytej stepami części kraju, gdzie ruch na autostra­
dach biegnących ku Himalajom ogranicza się niemal wyłącznie
do wiatru i tumanów kurzu. Nawet na wybrzeżu, w miastach
powstałych w wyniku boomu gospodarczego, nadal widuje się
nt
puste ulice, które prowadzą do na wpółewybudowanych
okręgów
m
l osiedli. Te drogi wiją
g
p
a
przemysłowych i dopiero planowanych
.
r ek
y f aktóre
rt w przyszłości zapewne
się między polami tarasowymi,
w
o
k
z
zmienią się w przedmieścia.
arm
.be Jeszcze niecałe pokolenie wcześ­
D
w
niej mieszkańcy tych
wiosek podróżowali pieszo. To właśnie
ww
myśl o owej ulotnej otwartej przestrzeni – nowych drogach
prowadzących do istniejących od dawna miejsc, krajobrazach
u progu zmiany – skłoniła mnie do wyrobienia sobie chińskiego
prawa jazdy.
Mieszkałem w Chinach już od pięciu lat, kiedy latem 2001 roku
w Pekińskim Biurze Bezpieczeństwa Komunikacji Publicznej zło­
żyłem wniosek o prawo jazdy. Dotychczas podróżowałem jako
pasażer autobusów i samolotów, statków i pociągów – gdy spa­
łem, mijałem miasteczka, przesypiałem całe prowincje. Obu­
dziłem się, kiedy zasiadłem za kierownicą. To działo się wszę­
dzie; w samym Pekinie każdego dnia rejestrowano niemal tysiąc
nowych kierowców1 – pionierów ogólnokrajowego boomu samo­
chodowego. Większość z nich pochodziła z powstającej właś­
nie klasy średniej, dla której własne auto oznaczało mobilność,
9
dobrobyt, nowoczesność. Dla mnie oznaczało przygodę. Py­
tania na pisemnym egzaminie na prawo jazdy sugerowały, że
wkraczam w świat, w którym niczego nie można być pewnym:
223.Po wjechaniu na drogę zalaną wodą należy:
a) przyspieszyć, aby nie zamoczyć silnika.
b)zatrzymać się i sprawdzić, czy woda nie jest zbyt głęboka,
a następnie wolno przejechać.
c)znaleźć pieszego i namówić go, aby przeszedł przez drogę
przed pojazdem2.
282.Zbliżając się do przejazdu kolejowego, należy:
a) przyspieszyć i przejechać przez tory.
b)przyspieszyć tylko wówczas, gdy widać nadjeżdżający
pociąg.
c) zwolnić i upewnić się, że przejazd jest bezpieczny.
Chińczycy ubiegający się o prawo jazdy muszą przejść ba­
dania lekarskie, zaliczyć egzamin pisemny, zapisać się na kurs,
t
a następnie zdać dwudniowy egzamin praktyczny.
Tę procedurę
en
m
l mających już za­
g
p
a
znacznie jednak skrócono w przypadku
osób
.
fr tek
y dla
graniczne prawo jazdy. Egzamin
w
o zkarobcokrajowców zdawałem
m
r
w szary, duszny poranek,
a wkiedy
.be niebo nisko wisiało nad mia­
D
stem, niczym całun z mokrego
dwabiu. Egzaminator miał około
ww
czterdziestki i nosił rękawiczki samochodowe z białej bawełny,
a na materiale widniały plamy z tytoniu papierosów o nazwie
Góra Czerwonej Pagody. Zapalił jednego, gdy tylko wsiadłem do
auta. Był to volkswagen santana, najpopularniejszy samochód
osobowy w Chinach. Kiedy dotknąłem kierownicy, poczułem,
że moje dłonie robią się wilgotne od potu.
–
Proszę włączyć silnik – polecił egzaminator.
Przekręciłem kluczyk w stacyjce.
–
Proszę jechać prosto – dodał.
Najbliższe ulice wyłączono z ruchu, specjalnie na potrzeby
egzaminowania przyszłych kierowców. Czułem się tak, jakby
dzielnica oczekiwała na powrót do życia – nie było tu innych sa­
mochodów, rowerów ani przechodniów, a na chodniku nie stały
żadne stoiska czy prowizoryczne stragany. Nie spotkałem wózków
10