Szkoła im. Davida Roentgena w Neuwied Zespół ds. Szkolnictwa

Szkoła im. Davida Roentgena w Neuwied Zespół ds. Szkolnictwa

Szkoła im. Davida Roentgena w Neuwied
Zespół ds. Szkolnictwa Zawodowego
Koncepcja lekcji (zajęć) w szkole zawodowej BF I
BF I = szkoła dla uczniów, którzy nie ukończyli klasy 9 (w Polsce 3 klasa gimnazjum),
wyrównująca deficyty w nauce z przedmiotów ogólnokształcących (niemiecki, angielski,
matematyka) i wprowadzająca w podstawy wybranego zawodu, trwa jeden rok
Koleżanki i koledzy, którzy uczą w klasach szkoły zawodowej BF I (elektrotechnika), dążą w
swym szkolnym działaniu do stworzenia atmosfery akceptacji, zrozumienia i przyjaznego
reagowania na innych. Zasada ta obowiązuje w komunikacji zarówno między nauczycielami,
jak i w stosunku do uczniów. Dlatego poważne traktowanie młodych ludzi, wraz z ich
potrzebami, życzeniami i celami, stało się istotnym składnikiem naszej pracy.
Ponadto, postawiliśmy sobie za cel ciągłe ulepszanie naszych lekcji oraz przyjmowanie
nowych, ciekawych pomysłów.
W naszej pracy opieramy się na uchwalonej przez Radę Szkoły im. Davida Roentgena misji
szkoły, a w szczególności na następujących punktach:
 wspieramy naszych uczniów w rozpoznawaniu swoich zdolności, ich rozwijaniu i
zaangażowaniu ich w tworzenie przyszłości;
 naszą pracę postrzegamy jako wkład w całościowe kształcenie młodych ludzi;
 wspomagamy i wymagamy od naszych uczniów indywidualnej kompetencji;
 stwarzamy otwartą atmosferę uczenia się dla wszystkich uczestników tego
procesu;
 pracujemy nad klimatem wzajemnego poszanowania wartości;
 ewaluujemy naszą pracę i przyczyniamy się w ten sposób do rozwoju naszej
szkoły.
Nasza praca nad koncepcją na nowo utworzonej szkoły zawodowej, w ramach reformy
strukturalnej, wynika z zadania nałożonego przez kierownictwo szkoły, z inicjatywy którego
powstał Zespół ds. Szkolnictwa Zawodowego. Pierwszy etap naszej pracy wydaje się na tyle
zakończony, że może zostać opisany w celu utrwalenia. Istotne elementy tego etapu powinny
zostać, w naszym mniemaniu, jako następny krok, przeniesione na równolegle utworzoną
szkołę zawodową BF II i zaproponowane w raporcie ADD jako program naprawczy.
I) Podstawy
Podstawy naszej pracy można – w uzupełnieniu do uwag wstępnych – przedstawić w
następujących kolumnach:
lekcja
mediacja
praca socjalna
w szkole
wspomaganie
samo-
indywidualne
sterowanie
struktury
zespołowe
doradztwo indywidualne
postawa mediacyjna jako podstawa
Mediacja jako metoda rozwiązywania konfliktów została zaakceptowana uchwałą
Rady ds. Kształcenia Zawodowego dla klas technikum zawodowego I. Na tej podstawie
jest ona główną zasadą tworzenia atmosfery na lekcji, w której uczniowie mogą czuć się
akceptowani i rozumiani. Poszczególne procesy lekcyjne powinny sprzyjać tworzeniu
odpowiedniej atmosfery i dalszemu jej rozwijaniu. Taka mediacyjna postawa ma wpływ
szczególnie na komunikację nauczyciel – uczeń.

Praca socjalna w szkole stała się w międzyczasie takim elementem koncepcji
nauczania w szkole zawodowej, z którego zrezygnować już nie można. Szkolna
pracownica socjalna jest włączona w pracę z zespołem klasowym i doradza uczniom w
przypadku trudności szkolnych i osobistych, jak również w aktualnych sytuacjach
kryzysowych. Razem z nimi tworzy realistyczne wizualizacje ich życiowych i
zawodowych perspektyw i wyrównuje deficyty psychosocjalne, żeby wspierać ich i
towarzyszyć im w procesach rozwoju i uczenia się. Szkolna pracownica socjalna
uczestniczy także w odgrywaniu ról w trakcie ćwiczeń pt. „Składanie swojej oferty
pracy”, w trakcie poszukiwania przez uczniów celu zawodowego, przygotowuje uczniów
do zdawania testów przed zatrudnieniem i do rozmów kwalifikacyjnych oraz utrzymuje
kontakt z urzędem pracy.
Wspomaga ona – w uzgodnieniu z nauczycielami uczącymi w danej klasie – poprzez
dodatkowe uzupełniające działania ze specjalnie dobranym socjalno – pedagogicznym
materiałem, pozytywny klimat w klasach. Mogą to być: organizowanie w aspekcie
poznawczym wyjazdów klasowych, oferty programów zapobiegania nałogom lub inne
działanie metodą projektów. Przy tym współpracuje ona z publicznymi instytucjami
pomocniczymi dla młodzieży i koordynuje różne oferty dla uczniów. Praca ta wywiera
pozytywny wpływ na przebieg lekcji w szkole.

Poprzez indywidualne wspomaganie realizowane jest założenie koncepcji
strukturalnej. Wychodząc od indywidualnych heterogenicznych uzdolnień uczniów,
powinno się ich mocne strony i posiadane kompetencje rozwijać także w trakcie kursów
wspomagających (wyrównujących braki). Tam można także wyrównać istniejące
deficyty. Oba te elementy wspierają uczniów w osiąganiu ich zawodowych i/lub
osobistych celów

Struktury zespołowe wprowadzane są w szkole zawodowej poprzez funkcjonowanie
klas i zespołów przedmiotowych. W regularnych spotkaniach tych zespołów uczestniczy
także szkolna pracownica socjalna. Zespoły próbują osiągnąć wspólne cele poprzez
kolegialną i konstruktywną pracę. Istotna jest przy tym ciągłość pracy w stabilnych,
małych zespołach.

Przy rozpisywaniu zorientowanych na kompetencje planów nauczania na roczne plany
pracy (zgodnie z wytycznymi KoLA) w centrum zainteresowania stoi samodzielnie
sterowane uczenie się. Centralnym zagadnieniem przy tym jest wzmocnienie
samoświadomości uczniów, jak również budowanie rosnącej samoodpowiedzialności za
procesy uczenia się i za sytuację osobistą.

II) Informowanie
Na początku każdego roku szkolnego informujemy, razem z koordynatorem działu, naszych
uczniów oraz ich rodziców o założeniach ramowych lekcji, o koncepcji szkoły zawodowej i o
postawionych celach naszej pracy (wieczór informacyjny dla uczniów i rodziców).
Tak nawiązana współpraca z rodzicami kontynuowana jest na pierwszej wywiadówce (w
obecności uczniów), w czasie rozmów doradczych oraz spotkań w dniach naszych dyżurów
(koncepcja doradcza).
Równolegle do tego angażujemy się w imprezy informacyjne w szkołach niższego szczebla,
skąd uczniowie do nas przychodzą i utrzymujemy kontakt z nauczycielami tam uczącymi.
Zgłaszanie się uczniów do szkoły odbywa się za pośrednictwem wspólnego dla wszystkich
szkól zawodowych w Neuwied formularza (ASS, LES, DRS). Dalsza współpraca, np. w
ramach regionalnej wymiany doświadczeń, już została zapoczątkowana i powinna być
rozwijana (współpraca szkół).
III) Poszczególne elementy koncepcji lekcyjnej
1. Organizacja pierwszych dni w szkole.
a)
Nauczyciele uczący w poszczególnych klasach przedstawiają się wspólnie.
b)
Informują oni uczniów o zasadach pracy przyjętych przez wszystkich nauczycieli.
c)
Uczniowie mają sposobność dowiedzieć się wszystkiego o szkole, o jej bazie a także o
podstawach prowadzenia lekcji (mediacje, plan lekcji, regulamin szkoły, itd.).
d)
Rozdany i omówiony zostaje przewodnik uczenia się.
e)
Uczniowie przedstawiają się wzajemnie (kim jestem? co potrafię? czego chcę? –
własny profil).
f)
Przeprowadzane są czynności organizacyjne (dane do bazy uczniów, listy klasowe
itd.)
2. Lekcje / zajęcia
a)
Podstawą prowadzenia lekcji są, uzgodnione w ramach zespołu nauczycieli uczących,
zorientowane na kompetencje roczne plany pracy (JAP), które zostały opracowane w
ramach projektu modelowego KoLA, a które mają być zrealizowane przez grupę
nauczycieli uczących daną klasę.
b)
Głównym elementem przy tym są wprowadzone międzyprzedmiotowo strategie
uczenia się (patrz streszczenie roczne plany pracy JAP).
c)
Lekcje odbywają się częściowo metodą „stacji”, która daje uczniom możliwość
samosterowalnego uczenia się. Stacje te są także częścią składową rocznych planów
pracy JAP.
d)
Bieżący proces nauczania uzgadniany jest w trakcie regularnych posiedzeń zespołów
(przedmiotowych i klasowych), w ten sposób jest on monitorowany i rozwijany.
3. Koncepcja wspomagania
a)
Na początku roku szkolnego uczniowie wybierają, na podstawie szacunku własnego
potencjału, jeden z proponowanych kursów wspomagających, realizowanych w
systemie międzyklasowym.
b)
W trakcie pierwszych 10 tygodni w szkole (jednak przed początkiem ferii jesiennych)
odbywają się pierwsze konsultacje ze wszystkimi uczniami, w czasie których
omówione zostaje indywidualne zapotrzebowanie na wspomaganie.
c)
Cele zajęć uzupełniających uzgodnione zostają z poszczególnymi uczniami i zapisane
w formie umowy (BF II, kształcenie zawodowe).
d)
Kursy uzupełniające można zmieniać zgodnie z terminami ustalonymi w umowach.
e)
W drugim półroczu dla uczniów z obranym celem BF II prowadzone są celowo kursy
uzupełniające z przedmiotów język niemiecki, język angielski i matematyka.
4. Doradztwo
Koncepcja konsultacji – jako podstawowy instrument wspomagania indywidualnego
– przebiega na trzech poziomach.
Pierwsza konsultacja służy objaśnieniu celów w indywidualnej rozmowie z każdym uczniem.
Druga konsultacja (zbliżona w czasie z końcem pierwszego semestru) służy sprawdzeniu
celów i podjętych do ich osiągnięcia działań, a także dopasowaniu ich do aktualnej sytuacji.
Trzecia konsultacja (przed feriami z okazji świąt wielkanocnych) służy ustaleniu, czy
założone na koniec roku szkolnego cele mogą zostać osiągnięte i wprowadzeniu ewentualnej
korekty. Konsultacje odbywają się w uzgodnieniu i we współpracy ze szkolną pracownicą
socjalną.
W centrum każdej konsultacji znajdują
sformułowanymi życzeniami i celami.
się
uczniowie
z
ich
samodzielnie
5. Organizacja klas
Klasy szkoły zawodowej BF I prowadzone (kierowane) są przez tandemy wychowawców
klasowych. Ma to zagwarantować podział zadań oraz to, że każdego dnia obecny jest do
dyspozycji uczniów któryś z wychowawców. Oprócz tego, ustanowiono także wychowawców
– „chrzestnych”, którym przyporządkowano stosowną ilość uczniów. Ci nauczyciele są w
każdej sprawie partnerami do rozmów dla swoich uczniów i przeprowadzają z nimi rozmowy
konsultacyjne. Konsultacje doradcze odbywają się w tandemach.
6. Praca z rodzicami
Praca z rodzicami jest częścią składową koncepcji wspomagania i doradzania. W zależności
od potrzeb mogą oni uczestniczyć w kolejnych konsultacjach z uczniami, uzyskiwać
informacje w czasie wywiadówek i dni dyżurów nauczycieli oraz, na własne życzenie lub na
życzenie nauczycieli, zostać włączeni w proces wspomagania.
Zespół ds. Szkolnictwa Zawodowego wprowadził odpowiednie zmiany zwyczajowo
przyjętych zaproszeń i spotkań (w szczególności klasowej wywiadówki i dnia dyżuru dla
rodziców).
7. Zakończenie szkoły
Analogicznie do organizacji pierwszego dnia w szkole, także ostatni dzień zajęć (tak jak w
szkołach innego typu) powinien być tak przeprowadzony, aby stanowił dla uczniów godne
zakończenie pracy.
8. Ocena pracy
W ramach zespołów klasowych lub posiedzenia rady pedagogicznej omówione i ocenione
zostają praca na lekcji, doradztwo i indywidualne wspomaganie w każdej klasie. Zespół ds.
Kształcenia Zawodowego zbiera i weryfikuje propozycje poszczególnych grup, aby
umożliwić ciągły wzrost jakości prowadzonych w szkole zajęć.
W ślad za tym ewaluacji i dalszemu ulepszeniu, w ramach projektu modelowego KoLA,
podlegają roczne plany pracy JAP.
9. Dokształcanie
Nauczyciele szkoły zawodowej BF I są włączeni w proces dokształcania w ramach projektu
modelowego KoLA. Składnikiem ich pracy powinno być także wewnątrzszkolne
doskonalenie się. Należą do nich wzajemne doradztwo praktyczne, wykształcenie i
dokształcanie mediatorów oraz w zależności od potrzeb ......uzupełnić
Zapotrzebowanie na dokształcanie występuje także, oprócz wymienionych obszarów mediacji
i doradztwa praktycznego, także w dziedzinie diagnostyki pedagogicznej oraz wspomagania
indywidualnych kompetencji czytania.
IV) Warunki ramowe
Zespół ds. Kształcenia Zawodowego starał się od początku o to, aby we współpracy z
kierownictwem szkoły polepszyć warunki ramowe do przeprowadzania lekcji.
Do niezbędnych warunków należą między innymi ograniczenie wielkości klas (do
maksymalnie 26 uczniów) oraz ilości godzin w tygodniu, sensowne z punktu widzenia
pedagogiki układanie planu lekcji, utworzenie odpowiedniej ilości grup na kursy
wspomagające, utworzenie i rozbudowa sieci szkolnych pracowników socjalnych, współpraca
ze szkolnymi psychologami i urzędem pracy, jak również zapewnienie minimalnego
standardu materialnego.
Istotnym czynnikiem jest oprócz tego stosowne odciążenie poszczególnych nauczycieli
angażujących się w realizację koncepcji Zespołu ds. Kształcenia Zawodowego.
Sukces w pracy w klasach szkoły zawodowej jest uzależniony od warunków ramowych, od
ram stworzonych poprzez rozporządzenia, dekrety i regulaminy egzaminacyjne oraz dalszej
poprawy szkolnych warunków ramowych. Do nich należą materialne wyposażenie,
odpowiednia ilość pomieszczeń, wielkość klas oraz ilość obowiązków względnie
zmniejszenie ilości godzin dla nauczycieli.
Dalszy rozwój i poprawa jakości lekcji w klasach szkoły zawodowej BF I nastąpią na stałe
tylko wtedy, jeśli, obok poprawy szkolnych warunków ramowych, poprawione zostaną
życiowe i zawodowe perspektywy uczniów już po zakończeniu przez nich nauki w szkole.
Postawienie takiego celu jest również składnikiem koncepcji dla szkoły zawodowej.
Samokontrola
samokontrola:
W każdym rozdziale zostaniesz wezwany do tego, aby po zastosowaniu
strategii uczenia się skontrolować samego siebie. Wykorzystaj zatem
każdorazowo następujący schemat w trakcie swoich przemyśleń.
wybór strategii uczenia
się
kontrola strategii
uczenia się
dopasowanie strategii
uczenia się
o Myśl częściej o swoim sposobie uczenia się i stawiaj sobie następujące pytania:
 Czy jestem zadowolony z efektów uczenia się?
 Czy nakład wysiłków odpowiada wynikowi?
 Czy w czasie uczenia się czujesz się dobrze?
 Co chcę i mogę zrobić, aby wpłynąć pozytywnie na proces i wynik uczenia
się?
 Które z tych strategii stosuję już bardziej lub mniej świadomie?
 Które strategie chcę w przyszłości i w jakich sytuacjach zastosować, ponieważ
uważam je za odpowiednie do zaistniałej sytuacji i dla mnie ważne?
 Czy przy studiowaniu tej książki stosuję opisywane w niej strategie uczenia
się?
o Kieruj się zaleceniami do wybranych strategii.
o Sprawdzaj, czy wybrana strategia funkcjonuje.
o Jeśli stwierdzisz, że przy pomocy wybranych strategii nie osiągasz celu, zmień swoją
strategię lub poszukaj innej. Poszukaj wsparcia wśród kolegów lub zapytaj
nauczyciela o radę.
o Zrób postanowienia i kontroluj, czy ich dotrzymujesz. Jeśli nie dotrzymałeś jednego
postanowienia, zapytaj siebie: dlaczego nie, co z tego wyniknie, co możesz przeciwko
temu przedsięwziąć?