Kształcenie dzieci w zagr. szkołach

Kształcenie dzieci (pracowników migrujących) w zagranicznych szkołach
Dodany: 16 czerwca 2009, uaktualniony: 22 czerwca 2009
1. WyjeŜdŜam za granicę. Gdzie moje dziecko moŜe kontynuować naukę w polskiej szkole?
W większości krajów europejskich funkcjonują przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i
przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej szkoły i szkolne punkty konsultacyjne oraz ich filie (zwane dalej
"szkołami polskimi").
KaŜda ze szkół polskich realizuje ramowy lub uzupełniający plan nauczania w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjum i
liceum ogólnokształcącego. Ramowy plan nauczania obejmuje wszystkie przedmioty nauczania obowiązujące w
poszczególnych typach szkół polskiego systemu oświaty. Natomiast na uzupełniający plan nauczania składają się następujące
przedmioty:
• język polski,
• historia Polski,
• geografia Polski,
• wiedza o społeczeństwie.
Ponadto w wielu szkołach polskich realizujących plan uzupełniający nauczana jest w znacznie ograniczonym zakresie i w
formie zajęć dodatkowych - matematyka.
Nauczanie w szkołach polskich odbywa się w systemie dziennym lub w formie kształcenia na odległość (kształcenie
korespondencyjne).
Do ww. szkół polskich przyjmowane są dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą lub stale zamieszkałych
za granicą oraz dzieci osób pochodzenia polskiego lub narodowości polskiej niebędących obywatelami polskimi.
Zadania związane z organizacją kształcenia w szkołach polskich koordynuje Zespół Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich
Czasowo Przebywających za Granicą, z siedzibą w Warszawie przy ul. Solec 57, tel. 0 22 622 37 92 lub 0 22 622 37 93
Organem prowadzącym ww. szkoły polskie oraz Zespół Szkół w Warszawie jest minister właściwy do spraw oświaty i
wychowania.
Szczegółowe informacje o organizacji kształcenia i sieci szkół polskich przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach
konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej moŜna znaleźć na stronie internetowej:
http://www.spzg.pl/
2. Jak mogę zapisać dziecko do szkoły za granicą?
Przyjęcie dziecka do szkoły regulują przepisy wewnętrzne kaŜdego kraju. Dlatego wyjeŜdŜając za granicę, sugerujemy
skontaktowanie się z urzędem konsularnym danego kraju. Adresy i numery telefonów placówek są dostępne na stronie
internetowej
3. Jakich formalności szkolnych muszę dokonać w Polsce, wyjeŜdŜając z dziećmi będącymi w wieku obowiązku
szkolnego (od 7 roku Ŝycia do ukończenia gimnazjum) lub w wieku obowiązku nauki (od ukończenia gimnazjum do 18
roku Ŝycia) za granicę?
1. W przypadku dziecka, które podlega:
a) obowiązkowi szkolnemu - powiadomić dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie którego dziecko mieszka,
o wyjeździe i przewidywanym czasie pobytu dziecka za granicą.
b) obowiązkowi nauki - powiadomić gminę, na terenie której dziecko mieszka, o wyjeździe i przewidywanym czasie pobytu
dziecka za granicą.
2. Zasięgnąć informacji w ambasadzie lub konsulacie kraju, do którego rodzice wraz z dziećmi wyjeŜdŜają, o dokumentach,
które będą niezbędne do przyjęcia dziecka do szkoły w kraju pobytu.
Spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki przez dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą moŜe
odbywać się przez:
1) uczęszczanie do szkoły polskiej realizującej ramowy plan nauczania;
2) uczestniczenie w kształceniu na odległość (korespondencyjnie), obejmującym realizację ramowego planu nauczania,
prowadzonym przez szkołę polską;
3) uczęszczanie do szkoły kraju, w którym przebywają;
4) uczęszczanie do szkoły europejskiej działającej na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich.
Dzieci spełniające obowiązek szkolny lub obowiązek nauki przez uczęszczanie do szkoły kraju, w którym przebywają, mogą
uczęszczać do szkoły polskiej realizującej uzupełniający plan nauczania..
4. Jakie formalności muszę załatwić, gdy wracam z dzieckiem w wieku szkolnym z zagranicy?
Po powrocie z zagranicy naleŜy udać się dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie którego dziecko mieszka,
lub wybranej szkoły ponadgimnazjalnej i przedstawić dokumenty potwierdzające spełnianie przez dziecko za granicą
obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki.
Natomiast kwestie uznawania w Polsce uzyskanych za granicą świadectw i dyplomów regulują przepisy zawarte w
Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie nostryfikacji świadectw szkolnych i świadectw
maturalnych uzyskanych za granicą, które określa warunki i tryb nostryfikacji świadectw szkolnych i świadectw maturalnych
uzyskanych za granicą oraz rodzaje świadectw szkolnych i świadectw maturalnych uzyskanych za granicą, które uznaje się za
równorzędne ze świadectwami określonymi w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, bez obowiązku
przeprowadzania nostryfikacji. Termin „świadectwo uzyskane za granicą” oznacza kaŜdy dokument wydany przez uprawnioną
instytucję, potwierdzający ukończenie szkoły lub ukończenie kolejnego etapu edukacji za granicą.
Za równorzędne świadectwu ukończenia polskiej publicznej szkoły podstawowej uznaje się świadectwo uzyskane za
granicą, jeŜeli przewidziany planem nauczania okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa
wynosi łącznie co najmniej 6 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niŜ w 6. roku Ŝycia.
Za równorzędne świadectwu ukończenia polskiego publicznego gimnazjum uznaje się świadectwo uzyskane za granicą,
jeŜeli przewidziany planem nauczania okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa wynosi
łącznie co najmniej 9 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niŜ w 6. roku Ŝycia.
Za równorzędne świadectwu ukończenia polskiego publicznego liceum ogólnokształcącego uznaje się świadectwo
ukończenia szkoły za granicą, jeŜeli:
1) przewidziany planem okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa wynosi łącznie co
najmniej 11 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niŜ w 6. roku Ŝycia oraz
2) zajęcia edukacyjne zrealizowane w szkole za granicą odpowiadają wiodącym zajęciom edukacyjnym kształcenia ogólnego
odpowiedniego polskiego publicznego liceum ogólnokształcącego.
Za równorzędne polskiemu świadectwu dojrzałości uznaje się świadectwo ukończenia szkoły lub świadectwo maturalne
uzyskane za granicą, jeŜeli uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia wyŜsze do kaŜdego typu szkół wyŜszych w
państwie, w którego systemie edukacji działa instytucja wydająca świadectwo.
Nostryfikacji świadectw uzyskanych za granicą dokonuje kurator oświaty, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania
osoby ubiegającej się o nostryfikację.
Osoba ubiegająca się o nostryfikację świadectwa uzyskanego za granicą składa wniosek o przeprowadzenie nostryfikacji wraz
z oryginałem świadectwa albo jego duplikatem zalegalizowanym przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej urzędującego w
państwie, w którym został wydany dokument oraz oświadczeniem, Ŝe świadectwo to nie stanowiło dotychczas przedmiotu
postępowania nostryfikacyjnego w Polsce. JeŜeli świadectwo uzyskane za granicą zostało wydane przez instytucję działającą
w systemie edukacji państwa będącego stroną Konwencji znoszącej wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów
urzędowych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938 i 939), osoba ubiegająca
się o nostryfikację świadectwa uzyskanego za granicą wraz z wnioskiem, składa oryginał świadectwa albo jego duplikat, albo
kopię potwierdzoną notarialnie za zgodność z oryginałem z umieszczoną na dokumencie albo dołączoną apostille.
Dokumenty sporządzone w języku obcym, naleŜy złoŜyć wraz z tłumaczeniem na język polski sporządzonym lub
poświadczonym przez:
1) tłumacza przysięgłego wpisanego na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości albo
2) konsula Rzeczypospolitej Polskiej urzędującego w państwie, w którym został wydany dokument.
Po stwierdzeniu spełnienia wszystkich warunków przez osobę ubiegającą się o nostryfikację świadectwa uzyskanego za
granicą, organ nostryfikacyjny wydaje zaświadczenie, które jest waŜne łącznie z oryginałem świadectwa uzyskanego za
granicą albo jego duplikatem.
Pełny tekst Rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie nostryfikacji świadectw szkolnych i
świadectw maturalnych uzyskanych za granicą jest dostępny na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej w części: akty
prawne.
Świadectwa promocyjne lub inne dokumenty świadczące o promocji dziecka z klasy do klasy nie podlegają nostryfikacji, a o
przyjęciu dziecka do określonej klasy decyduje dyrektor szkoły, w którego gestii - w przypadku wątpliwości - leŜy takŜe
sprawdzenie poziomu wiedzy dziecka.
Dzieci, które jednocześnie uczęszczały do szkoły kraju czasowego pobytu i szkoły polskiej realizującej uzupełniający plan
nauczania (szkoły polskie przy polskich przedstawicielstwach za granicą), nie będą musiały po powrocie do Polski składać
egzaminów klasyfikacyjnych z języka polskiego, historii Polski, geografii Polski i wiedzy o społeczeństwie
5. Gdzie mogę znaleźć informacje o systemie szkolnictwa w krajach Unii Europejskiej?
Informacje w języku polskim są dostępne:
1. Systemy edukacji w Unii Europejskiej (http://www.socrates.org.pl/socrates2/index1.php?dzial=9&node=9&doc=1000603)
2. Szkolnictwo średnie w Unii Europejskiej: struktury, organizacja i administracja
(http://www.socrates.org.pl/socrates2/attach/eurydice/publikacje/srednie.pdf)
6. Kiedy rozpoczyna się a kiedy kończy się rok szkolny w krajach Unii Europejskiej?
Informacje o organizacji roku szkolnego w krajach Unii Europejskiej moŜna znaleźć na stronie internetowej:
http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/index_en.php/portal/page/portal/Eurydice/
7. Jakie są prawa rodziców w szkołach w krajach członkowskich Unii Europejskiej?
Więcej informacji:
http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/index_en.php/portal/page/portal/Eurydice/
8. Jestem nauczycielem. Chciałbym/chciałabym uczyć za granicą.
W chwili obecnej za pośrednictwem Ministerstwa Edukacji Narodowej nauczyciele mogą podejmować pracę za granicą w:
• szkołach polskich przy ambasadach Rzeczypospolitej Polskiej
BliŜsze informacje moŜna uzyskać w Zespole Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za
Granicą (http://www.spzg.pl/)
• szkołach zagranicznych prowadzących naukę języka polskiego
Ministerstwo Edukacji Narodowej kieruje nauczycieli do pracy w charakterze nauczyciela języka polskiego,
nauczania początkowego, historii i geografii w środowiskach Polonii i Polaków zamieszkałych poza granicami Polski,
przede wszystkim na Wschodzie. Rekrutację prowadzi Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
(http://www.codn.edu.pl/struktura/zdp)
• w Szkołach Europejskich w Brukseli i Luksemburgu (dla dzieci pracowników instytucji europejskich)
Nabór odbywa się w drodze konkursu. Informacje o konkursie i wymogach kwalifikacyjnych są dostępne w
kuratoriach oświaty oraz zamieszczane w dzienniku „Rzeczpospolita” lub „Gazeta Wyborcza” i na stronie
internetowej MEN w dziale - szkoły europejskie.
9. Chciał/a/bym podjąć pracę jako nauczyciel w zagranicznej szkole. Gdzie mogę uzyskać informacje na temat
moŜliwości uznania moich kwalifikacji zawodowych w zagranicznym systemie edukacji?
Unijny system wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych umoŜliwia obywatelom Państw Członkowskich UE oraz
obywatelom Lichtensteinu, Norwegii i Islandii wykonywanie zawodu w jednym z w/w krajów innym niŜ to, w którym zdobyli
kwalifikacje zawodowe.
Zawód „nauczyciel” w części krajów członkowskich jest zawodem regulowanym, tj. jego wykonywanie jest uzaleŜnione od
spełnienia wymagań kwalifikacyjnych i warunków określonych w tzw. dyrektywach systemu ogólnego. System ten zakłada, Ŝe
programy kształcenia i szkolenia w róŜnych państwach członkowskich, które przygotowują do wykonywania danego zawodu
regulowanego są w zasadzie równowaŜne. Po spełnieniu minimalnych warunków, ukończenie jednego z tych programów
powinno uprawniać do wykonywania tego samego zawodu regulowanego w dowolnym państwie członkowskim. .
Dyrektywy ustanawiające ogólny system uznawania kwalifikacji:
• Dyrektywa 89/48/EWG w sprawie ogólnego systemu uznawania dyplomów ukończenia studiów wyŜszych,
przyznawanych po ukończeniu kształcenia i szkolenia zawodowego trwających co najmniej trzy lata
• Dyrektywa 92/51/EWG w sprawie drugiego ogólnego systemu uznawania kształcenia i szkolenia zawodowego,
uzupełniającą dyrektywę 89/48/EWG.
• Dyrektywa: 99/42/WE
Dyrektywy systemu ogólnego wymagają, aby kwalifikacje uzyskane w innym państwie członkowskim były uznawane,
chyba, Ŝe zostaną wskazane zasadnicze róŜnice. W przypadku występowania takich róŜnic w programie studiów,
organ właściwy moŜe wymagać złoŜenia testu umiejętności lub odbycia staŜu adaptacyjnego. W celu uzyskania
uznania kwalifikacji w zawodzie regulowanym naleŜy zwrócić się do ośrodka informacji danego państwa
członkowskiego.
Wykaz ośrodków informacji (http://www.buwiwm.edu.pl/eu/public/eng/prof_en/doc/EU_contactp_gensys.pdf)
W ośrodkach tych moŜna uzyskać, m.in., informacje, jakie dokumenty naleŜy złoŜyć w celu uznania kwalifikacji. W przypadku
zawodu „nauczyciel” niektóre kraje członkowskie UE mogą wymagać opinii na temat posiadanych kwalifikacji nauczycielskich
w Polsce. W sprawie wydania opinii naleŜy zwracać się do Departamentu Spraw Nauczycielskich MEN.
W Polsce ośrodkiem informacji jest Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej:
ul. Smolna 13, 00-375 Warszawa
Tel.+48 22 826-74-34
Fax: +48 22 826-28-23
e-mail: [email protected]
WaŜne: W przypadku zaistnienia sytuacji, Ŝe Państwa kwalifikacje zawodowe nie zostaną uznane przez organy
administracji publicznej państwa członkowskiego UE w wyniku nieprawidłowego stosowania prawa wspólnotowego,
w rozwiązaniu sporu moŜe pomóc Państwu SOLVIT - internetowa sieć nieformalnego rozwiązywania problemów
transgranicznych. Centrum SOLVIT Polska znajduje się w Ministerstwie Gospodarki.
10. Jakie prawa przysługują Państwu w Unii Europejskiej?
Informacje na temat praw przysługujących obywatelom i przedsiębiorcom w Unii Europejskiej moŜna znaleźć na stronie:
http://ec.europa.eu/youreurope/index_pl.html
11. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej Polacy mają prawo do podejmowania legalnej pracy w innych
państwach członkowskich. Gdzie mogę znaleźć informacje?
Informacje są dostępne na stronach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=32)
Źródło: http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=449%3Aksztacenie-dzieci-pracownikow-migrujcych-wzagranicznych-szkoach&catid=103%3Adzieci-polskie-za-granic&Itemid=139 – z dn. 13.11.09