Wyrok z dnia 28 kwietnia 2011 r. w sprawie El Dridi

InfoCuria
12-12-22 19:14
WYROK TRYBUNA!U (pierwsza izba)
z dnia 28 kwietnia 2011 r.(*)
Przestrze" wolno#ci, bezpiecze"stwa i sprawiedliwo#ci – Dyrektywa 2008/115/WE – Powrót
nielegalnie przebywaj$cych obywateli pa"stw trzecich – Artyku%y 15 i 16 – Przepis krajowy
przewiduj$cy kar& pozbawienia wolno#ci dla przebywaj$cych nielegalnie obywateli pa"stw trzecich
w przypadku odmowy zastosowania si& do nakazu opuszczenia terytorium pa"stwa cz%onkowskiego
– Zgodno#'
W sprawie C‑61/11 PPU
maj$cej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie
prejudycjalnym, z%o(ony przez Corte d’appello di Trento (W%ochy), postanowieniem z dnia 2 lutego
2011 r., które wp%yn&%o do Trybuna%u w dniu 10 lutego 2011 r., w post&powaniu karnym przeciwko:
Hassenowi El Dridiemu, alias Soufiemu Karimowi,
TRYBUNA! (pierwsza izba),
w sk%adzie: A. Tizzano, prezes izby, J.J. Kasel, M. Ile)i* (sprawozdawca), E. Levits i M. Safjan,
s&dziowie,
rzecznik generalny: J. Mazák,
sekretarz: A. Impellizzeri, administrator,
zwa(ywszy na wniosek s$du krajowego z dnia 2 lutego 2011 r., który wp%yn$% do Trybuna%u w dniu
10 lutego 2011 r. i zosta% uzupe%niony w dniu 11 lutego 2011 r., o rozpoznanie odes%ania
prejudycjalnego w trybie pilnym na podstawie art. 104b regulaminu post&powania przed
Trybuna%em,
zwa(ywszy na postanowienie pierwszej izby z dnia 17 lutego 2011 r. o uwzgl&dnieniu tego
wniosku,
uwzgl&dniaj$c procedur& pisemn$ i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 30 marca 2011 r.,
rozwa(ywszy uwagi przedstawione:
–
w imieniu H. El Dridiego przez M. Pisani oraz L. Maserego, avvocati,
–
w imieniu rz$du w%oskiego przez G. Palmieri, dzia%aj$c$ w charakterze pe%nomocnika,
wspieran$ przez L. D’Asci&, avvocato dello Stato,
–
w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Condou-Durande oraz L. Pretego, dzia%aj$cych
w charakterze pe%nomocników,
po wys%uchaniu rzecznika generalnego,
wydaje nast&puj$cy
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 1 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
Wyrok
1
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wyk%adni art. 15 i 16 dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych
norm i procedur stosowanych przez pa"stwa cz%onkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie
przebywaj$cych obywateli pa"stw trzecich (Dz.U. L 348, s. 98).
2
Wniosek ten zosta% z%o(ony w ramach post&powania wszcz&tego przeciwko H. El Dridiemu,
skazanemu na kar& jednego roku pozbawienia wolno#ci za wykroczenie polegaj$ce na nielegalnym
pobycie na terytorium W%och bez uzasadnionego powodu, z naruszeniem nakazu o wydaleniu
z terytorium wydanego w stosunku do niego przez questore di Udine (szefa policji z Udine).
Ramy prawne
Uregulowania Unii
3
Motywy 2, 6, 13, 16 i 17 dyrektywy 2008/115 maj$ nast&puj$ce brzmienie:
„(2)
Rada Europejska na posiedzeniu w Brukseli w dniach 4 i 5 listopada 2004 r. wezwa%a do
opracowania skutecznej polityki wydalania i repatriacji, opartej na wspólnych normach, aby
osoby, które maj$ by' wydalone, traktowane by%y w sposób ludzki oraz z pe%nym
poszanowaniem ich praw podstawowych i godno#ci.
[…]
(6)
Pa"stwa cz%onkowskie powinny zapewni', aby zako"czenie nielegalnego pobytu obywateli
pa"stw trzecich odbywa%o si& w ramach sprawiedliwej i przejrzystej procedury. […]
[…]
(13)
Stosowanie #rodków przymusu powinno zosta' w sposób wyra+ny podporz$dkowane
zasadom proporcjonalno#ci i skuteczno#ci w odniesieniu do zastosowanych #rodków i do
zamierzonych celów. […]
[…]
4
(16)
Stosowanie #rodków detencyjnych w celu wydalenia nale(y ograniczy' i uzale(ni' od tego,
czy jest ono proporcjonalne w odniesieniu do zastosowanych #rodków i zak%adanych celów.
Zastosowanie #rodka detencyjnego jest uzasadnione tylko w celu przygotowania powrotu lub
wykonania wydalenia oraz je#li zastosowanie %agodniejszych #rodków przymusu by%oby
niewystarczaj$ce.
(17)
Obywateli pa"stwa trzeciego, których umieszczono w o#rodku detencyjnym, nale(y
traktowa' w sposób ludzki i godny, z poszanowaniem ich praw podstawowych i zgodnie
z prawem mi&dzynarodowym i krajowym. Bez uszczerbku dla pocz$tkowego zatrzymania
dokonanego przez organy #cigania, regulowanego przez prawo krajowe, #rodek detencyjny
powinien by' stosowany co do zasady w specjalnym o#rodku detencyjnym”.
Artyku% 1 dyrektywy 2008/115, zatytu%owany „Przedmiot”, przewiduje:
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 2 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
„Niniejsza dyrektywa okre#la wspólne normy i procedury, które maj$ by' stosowane przez pa"stwa
cz%onkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywaj$cych obywateli pa"stw trzecich,
zgodnie z prawami podstawowymi jako zasadami ogólnymi prawa wspólnotowego oraz prawa
mi&dzynarodowego, w tym z obowi$zkami w zakresie ochrony uchod+ców oraz praw cz%owieka”.
5
Artyku% 2 ust. 1 i 2 omawianej dyrektywy stanowi:
„1.
Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do obywateli pa"stw trzecich nielegalnie
przebywaj$cych na terytorium pa"stwa cz%onkowskiego.
2.
Pa"stwa cz%onkowskie mog$ postanowi', (e nie b&d$ stosowa' niniejszej dyrektywy do
obywateli pa"stw trzecich, którzy:
[…]
b)
6
7
podlegaj$ sankcji karnej, która przewiduje lub której skutkiem jest zobowi$zanie do powrotu,
zgodnie z prawem krajowym, lub podlegaj$ ekstradycji”.
Artyku% 3 pkt 4 dyrektywy 2008/115 do celów tej dyrektywy definiuje „decyzj& nakazuj$c$
powrót” jako „decyzj& administracyjn$ lub orzeczenie s$dowe, w których stwierdza si& lub uznaje,
(e obywatel pa"stwa trzeciego przebywa w pa"stwie cz%onkowskim nielegalnie, oraz nak%ada si& lub
stwierdza zobowi$zanie do powrotu”.
Artyku% 4 ust. 3 dyrektywy brzmi:
„Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa pa"stw cz%onkowskich do przyj&cia lub zachowania
przepisów korzystniejszych dla osób obj&tych jej zakresem zastosowania, o ile przepisy te s$ zgodne
z niniejsz$ dyrektyw$”.
8
9
Na podstawie art. 6 ust. 1 tej samej dyrektywy „[b]ez uszczerbku dla wyj$tków, o których mowa
w ust. 2–5, pa"stwa cz%onkowskie wydaj$ decyzj& nakazuj$c$ powrót ka(demu obywatelowi
pa"stwa trzeciego nielegalnie przebywaj$cemu na ich terytorium”.
Artyku% 7 dyrektywy 2008/115, zatytu%owany „Dobrowolny wyjazd”, stanowi:
„1.
Bez uszczerbku dla wyj$tków, o których mowa w ust. 2 i 4, w decyzji nakazuj$cej powrót
wyznacza si& odpowiedni termin dobrowolnego wyjazdu, który wynosi od siedmiu do trzydziestu
dni. Pa"stwa cz%onkowskie mog$ okre#li' w prawie krajowym, (e termin ten jest wyznaczany
jedynie na wniosek danego obywatela pa"stwa trzeciego. W takim przypadku pa"stwa
cz%onkowskie informuj$ danych obywateli pa"stw trzecich o mo(liwo#ci z%o(enia takiego wniosku.
[…]
3.
Niektóre obowi$zki maj$ce na celu unikni&cie ryzyka ucieczki, takie jak regularne zg%aszanie
si& do danego organu, wp%acenie odpowiedniej kaucji, dostarczenie dokumentów lub obowi$zek
przebywania w okre#lonym miejscu, mog$ zosta' na%o(one na czas trwania okresu, w którym ma
nast$pi' dobrowolny wyjazd.
4.
Je(eli istnieje ryzyko ucieczki lub je(eli wniosek o pozwolenie na legalny pobyt zosta%
odrzucony jako oczywi#cie bezzasadny lub zawieraj$cy fa%szywe informacje, lub je(eli dana osoba
stanowi zagro(enie dla porz$dku publicznego, bezpiecze"stwa publicznego lub bezpiecze"stwa
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 3 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
narodowego, pa"stwo cz%onkowskie mo(e wstrzyma' si& od wyznaczenia terminu dobrowolnego
wyjazdu, lub mo(e wyznaczy' termin krótszy ni( siedem dni”.
10
Artyku% 8 ust. 1 i 4 omawianej dyrektywy stanowi:
„1.
Pa"stwa cz%onkowskie podejmuj$ wszelkie #rodki niezb&dne do wykonania decyzji
nakazuj$cej powrót, je(eli (aden termin dobrowolnego wyjazdu nie zosta% wyznaczony zgodnie
z art. 7 ust. 4 lub je(eli zobowi$zanie do powrotu nie zosta%o wykonane w terminie dobrowolnego
wyjazdu, zgodnie z art. 7.
[…]
4.
Je(eli pa"stwa cz%onkowskie stosuj$ – w ostateczno#ci – #rodki przymusu w celu
przeprowadzenia wydalenia obywatela pa"stwa trzeciego, który sprzeciwia si& temu wydaleniu,
#rodki te musz$ by' proporcjonalne i nie mog$ obejmowa' u(ycia si%y przekraczaj$cego rozs$dne
granice. S$ one stosowane w sposób przewidziany w prawie krajowym, z poszanowaniem praw
podstawowych i nale(nym szacunkiem dla godno#ci i nietykalno#ci cielesnej danego obywatela
pa"stwa trzeciego”.
11
Artyku% 15 tej samej dyrektywy, zawarty w jej rozdziale IV i dotycz$cy #rodków detencyjnych
w celu wydalenia, ma nast&puj$ce brzmienie:
„1.
O ile w danej sprawie nie mog$ zosta' zastosowane wystarczaj$ce, lecz mniej represyjne
#rodki, pa"stwa cz%onkowskie mog$ umie#ci' w o#rodku detencyjnym obywatela pa"stwa trzeciego
podlegaj$cego procedurze powrotu tylko w celu przygotowania powrotu lub przeprowadzenia
procesu wydalenia, w szczególno#ci je(eli:
a)
istnieje ryzyko ucieczki, lub
b)
dany obywatel pa"stwa trzeciego unika lub utrudnia przygotowania do powrotu lub proces
wydalenia.
Jakikolwiek #rodek detencyjny stosowany jest przez mo(liwie najkrótszy okres i tylko dopóki trwaj$
przygotowania do wydalenia oraz podlega wykonaniu z nale(yt$ staranno#ci$.
[…]
3.
W ka(dym przypadku #rodek detencyjny podlega kontroli w rozs$dnych odst&pach czasu na
wniosek danego obywatela pa"stwa trzeciego lub z urz&du. W przypadku przed%u(onych okresów
pobytu w o#rodku detencyjnym kontrole podlegaj$ nadzorowi ze strony organu s$dowego.
4.
Przes%anki zastosowania #rodka detencyjnego ustaj$, a dana osoba zostaje niezw%ocznie
zwolniona, je(eli oka(e si&, (e nie ma ju( rozs$dnych perspektyw jej wydalenia ze wzgl&dów natury
prawnej lub innych, lub (e warunki okre#lone w ust. 1 nie s$ ju( spe%niane.
5.
,rodek detencyjny jest utrzymany, dopóki nie zostan$ spe%nione warunki okre#lone w ust. 1
i jest to konieczne do zapewnienia skutecznego wydalenia. Ka(de pa"stwo cz%onkowskie okre#la
maksymalny okres zastosowania #rodka detencyjnego, który nie mo(e przekroczy' sze#ciu
miesi&cy.
6.
Pa"stwa cz%onkowskie nie mog$ przed%u(a' okresu, o którym mowa w ust. 5, z wyj$tkiem
przed%u(enia na ograniczony okres [czasu] nieprzekraczaj$cy kolejnych dwunastu miesi&cy zgodnie
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 4 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
z prawem krajowym, je(eli pomimo wszelkich rozs$dnych stara" wydalenie mo(e potrwa' d%u(ej ze
wzgl&du na:
12
a)
brak wspó%pracy ze strony danego obywatela pa"stwa trzeciego, lub
b)
opó+nienia w uzyskiwaniu niezb&dnej dokumentacji od pa"stw trzecich”.
Artyku% 16 dyrektywy 2008/115, zatytu%owany „Warunki pobytu w o#rodku detencyjnym”,
przewiduje w ust. 1:
„Przetrzymywanie odbywa si& z regu%y w specjalnych o#rodkach detencyjnych. Je(eli pa"stwo
cz%onkowskie nie mo(e zapewni' obywatelom pa"stw trzecich pobytu w specjalnym o#rodku
detencyjnym i zmuszone jest do wykorzystania w tym celu zak%ad karny, obywatele pa"stw trzecich,
wobec których zastosowano #rodek detencyjny, przetrzymywani s$ oddzielnie od zwyk%ych
wi&+niów”.
13
Zgodnie z art. 18 dyrektywy 2008/115, zatytu%owanym „Sytuacje nadzwyczajne”:
„1.
W sytuacjach gdy wyj$tkowo du(a liczba obywateli pa"stw trzecich podlegaj$cych
zobowi$zaniu do powrotu w sposób nieprzewidziany znacz$co obci$(a o#rodki detencyjne pa"stwa
cz%onkowskiego lub jego personel administracyjny lub s$dowy, to pa"stwo cz%onkowskie mo(e, na
czas trwania tej wyj$tkowej sytuacji, postanowi' […] podj$' pilne dzia%ania w odniesieniu do
warunków pobytu w o#rodku detencyjnym, odbiegaj$ce od tych przewidzianych w art. 16 ust. 1
[…].
2.
Je(eli pa"stwo cz%onkowskie podejmuje tego typu wyj$tkowe #rodki, informuje o tym
Komisj&. Informuje równie( Komisj&, gdy tylko usta%y powody zastosowania tych wyj$tkowych
#rodków.
3.
Przepisy niniejszego artyku%u nie mog$ by' interpretowane jako zezwolenie [pa"stwom
cz%onkowskim] na odst&pstwo od ci$($cego na nich ogólnego obowi$zku podj&cia wszelkich
w%a#ciwych #rodków, ogólnych lub szczególnych, aby zapewni' wype%nienie ich obowi$zków
wynikaj$cych z niniejszej dyrektywy”.
14
15
Zgodnie z art. 20 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy 2008/115 pa"stwa cz%onkowskie wprowadzaj$
w (ycie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezb&dne do jej wykonania najpó+niej
do dnia 24 grudnia 2010 r., z wyj$tkiem art. 13 ust. 4.
Zgodnie z art. 22 omawiana dyrektywa wesz%a w (ycie w dniu 13 stycznia 2009 r.
Uregulowania krajowe
16
Artyku% 13 ust. 2 i 4 decreto legislativo 25 luglio 1998, n. 286, Testo unico delle disposizioni
concernenti la disciplina dell’immigrazione e norme sulla condizione dello straniero (dekretu
ustawodawczego nr 286/1998 z dnia 25 lipca 1998 r. ujednolicaj$cego przepisy imigracyjne
i dotycz$ce statusu cudzoziemca; dodatek zwyczajny do GURI nr 191 z dnia 18 sierpnia 1998 r.),
zmienionego legge 15 luglio 2009, n. 94, recante disposizioni in materia di sicurezza pubblica
(ustaw$ nr 94 z dnia 15 lipca 2009 r. o bezpiecze"stwie publicznym; dodatek zwyczajny do GURI
nr 170 z dnia 24 lipca 2009 r.) (zwanego dalej „dekretem ustawodawczym nr 286/1998”), stanowi:
„2. Prefekt postanawia o wydaleniu z terytorium, je#li cudzoziemiec:
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 5 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
a)
wjecha% na terytorium pa"stwa, unikaj$c kontroli granicznych, i nie zosta% zawrócony […];
b)
pozostawa% na terytorium pa"stwa […], nie wyst&puj$c z wnioskiem o dokument pobytowy
w wyznaczonym terminie, chyba (e opó+nienie by%o spowodowane si%$ wy(sz$, lub mimo
cofni&cia lub uchylenia dokumentu pobytowego, albo nie wyst&puj$c z wnioskiem o jego
przed%u(enie, chocia( dokument ten od co najmniej 60 dni by% niewa(ny. [...]
[…]
4.
Z wyj$tkiem przypadków wymienionych w ust. 5, wydalenie z terytorium przeprowadza
questore z doprowadzeniem do granicy przez odpowiednie s%u(by porz$dkowe”.
17
Artyku% 14 dekretu ustawodawczego nr 286/1998 ma nast&puj$ce brzmienie:
„1.
Je#li przeprowadzenie niezw%ocznego wydalenia z terytorium poprzez doprowadzenie do
granicy lub zawrócenie nie jest mo(liwe, poniewa( cudzoziemcowi trzeba zapewni' wsparcie,
dokona' dodatkowych kontroli jego to(samo#ci czy przynale(no#ci pa"stwowej, lub nabycia
dokumentów podró(y, albo z uwagi na brak pojazdu lub innych w%a#ciwych #rodków transportu,
questore postanawia o zastosowaniu #rodka detencyjnego wzgl&dem cudzoziemca przez
bezwzgl&dnie konieczny okres w najbli(szym o#rodku detencyjnym spo#ród wskazanych lub
utworzonych na mocy dekretu ministra spraw wewn&trznych, w uzgodnieniu z ministrami
solidarno#ci spo%ecznej oraz skarbu, bud(etu i planowania.
[…]
5a.
Je#li umieszczenie cudzoziemca w o#rodku detencyjnym nie jest mo(liwe lub je#li pobyt
w takim o#rodku nie pozwoli% na przeprowadzenie wydalenia lub zawrócenia z doprowadzeniem do
granicy, questore wydaje cudzoziemcowi nakaz opuszczenia terytorium pa"stwa w terminie pi&ciu
dni. Wydany na pi#mie nakaz wskazuje skutki nielegalnego pobytu na terytorium pa"stwa
w zakresie sankcji, w tym w przypadku recydywy. Wraz z nakazem questore zainteresowanemu
mog$ by' wydane dokumenty konieczne do udania si& do placówki dyplomatycznej lub konsularnej
jego pa"stwa we W%oszech, jak równie( do powrotu do jego pa"stwa, którego jest obywatelem lub,
je#li nie jest to mo(liwe, do pa"stwa, z którego przyby%.
5b.
Cudzoziemiec, który bez uzasadnionego powodu nielegalnie przebywa na terytorium
pa"stwa, z naruszeniem wydanego przez questore zgodnie z ust. 5a nakazu, podlega karze
pozbawienia wolno#ci od roku do czterech lat, je#li o wydaleniu lub zawróceniu postanowiono
w nast&pstwie nielegalnego wjazdu na terytorium pa"stwa […] lub niezwrócenia si& o pozwolenie
na pobyt, lub niezg%oszenia obecno#ci na terytorium pa"stwa w przewidzianym terminie w braku
wyst$pienia si%y wy(szej lub w przypadku wycofania czy uchylenia pozwolenia na pobyt. Gdy
o wydaleniu postanowiono, poniewa( pozwolenie na pobyt by%o niewa(ne od ponad sze#'dziesi&ciu
dni i nie z%o(ono wniosku o jego przed%u(enie lub gdy wniosek o dokument pobytowy zosta%
oddalony […], wymierza si& kar& pozbawienia wolno#ci od sze#ciu miesi&cy do roku. W ka(dym
razie, o ile nie zastosowano wobec cudzoziemca #rodka detencyjnego, wydaje si& nowy #rodek
w postaci wydalenia z doprowadzeniem do granicy przez odpowiednie s%u(by w razie niewykonania
nakazu wydalenia wydanego przez questore zgodnie z ust. 5a. Gdy doprowadzenie do granicy nie
jest mo(liwe, stosuje si& przepisy art. 14 ust. 1 i 5a […].
5c.
Cudzoziemiec, wobec którego zastosowano #rodek w postaci wydalenia w rozumieniu ust. 5b
oraz nowy nakaz wydalenia w rozumieniu ust. 5a i który przebywa nielegalnie na terytorium
pa"stwa, podlega karze pozbawienia wolno#ci do lat pi&ciu. W ka(dym razie stosuje si& przepisy
ust. 5b zdania trzecie i ostatnie.
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 6 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
5d.
W przypadku wykrocze" w rozumieniu ust. 5b zdanie pierwsze i ust. 5c, przeprowadza si&
con rito direttissimo [post&powanie uproszczone] i zatrzymanie sprawcy jest obowi$zkowe”.
Post!powanie przed s"dem krajowym i pytanie prejudycjalne
18
Hassen El Dridi jest obywatelem pa"stwa trzeciego, który wjecha% nielegalnie na terytorium W%och
i nie posiada dokumentu pobytowego. W dniu 8 maja 2004 r. prefekt Turynu wyda% wzgl&dem niego
dekret o wydaleniu.
19
Nakaz wydalenia z terytorium pa"stwa, wydany w dniu 21 maja 2010 r. przez questore di Udine na
podstawie dekretu o wydaleniu, dor&czono mu tego samego dnia. Nakaz ten uzasadniony by%
brakiem pojazdu lub innego #rodka transportu, brakiem dokumentów to(samo#ci H. El Dridiego
oraz brakiem mo(liwo#ci tymczasowego przyj&cia go w o#rodku detencyjnym z uwagi na brak
miejsc w placówkach w tym celu przewidzianych.
20
Podczas dokonanej w dniu 29 wrze#nia 2010 r. kontroli okaza%o si&, (e H. El Dridi nie zastosowa%
si& do omawianego nakazu wydalenia.
21
Hassen El Dridi zosta% w post&powaniu w trybie uproszczonym skazany przez Tribunale di Trento
w sk%adzie jednoosobowym na kar& jednego roku pozbawienia wolno#ci za pope%nienie czynu
z art. 14 ust. 5b dekretu ustawodawczego nr 286/1998.
22
Odwo%a% si& od tej decyzji przed Corte d’appello di Trento.
23
S$d ten stawia sobie pytanie o mo(liwo#' orzeczenia sankcji karnej w ramach post&powa"
administracyjnych dotycz$cych powrotu cudzoziemca do jego pa"stwa pochodzenia, w zwi$zku
z nieprzestrzeganiem poszczególnych etapów post&powania, poniewa( taka sankcja wydaje si&
sprzeczna z zasad$ lojalnej wspó%pracy, z konieczno#ci$ realizowania celów dyrektywy 2008/115
i zapewniania jej skuteczno#ci, jak równie( z zasadami proporcjonalno#ci, adekwatno#ci
i zasadno#ci kary.
24
U#ci#la w tym wzgl&dzie, (e sankcja karna przewidziana w art. 14 ust. 5b dekretu ustawodawczego
nr 286/1998 zostaje orzeczona po stwierdzeniu naruszenia po#redniego etapu post&powania
w sprawie wykonania decyzji nakazuj$cej powrót, przewidzianej w dyrektywie 2008/115, czyli
nieprzestrzegania wy%$cznie nakazu wydalenia. Kara pozbawienia wolno#ci od roku do czterech lat
wydaje si& ponadto wyj$tkowo surowa.
25
W tych okoliczno#ciach Corte d’appello di Trento postanowi% zawiesi' post&powanie i zwróci' si&
do Trybuna%u z nast&puj$cym pytaniem prejudycjalnym:
„Czy w #wietle zasady lojalnej wspó%pracy, której skutkiem ma by' osi$gni&cie celów dyrektywy,
oraz w #wietle zasad proporcjonalno#ci, adekwatno#ci i racjonalno#ci kary, art. 15 i 16 dyrektywy
2008/115 […] sprzeciwiaj$ si&:
–
mo(liwo#ci obj&cia sankcj$ karn$ naruszenia po#redniego etapu post&powania
administracyjnego w przedmiocie powrotu przed zako"czeniem tego post&powania,
z wykorzystaniem najsurowszych administracyjnych #rodków przymusu?
–
mo(liwo#ci wymierzenia kary pozbawienia wolno#ci do lat czterech za sam brak wspó%pracy
ze strony zainteresowanego w post&powaniu dotycz$cym wydalenia, a w szczególno#ci
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 7 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
w przypadku niezastosowania si& do pierwszego nakazu wydalenia wydanego przez organ
administracji?”.
W przedmiocie zastosowania trybu pilnego
26
Corte d’appello di Trento wniós% o zastosowanie do niniejszego odes%ania prejudycjalnego trybu
pilnego przewidzianego w art. 104b regulaminu post&powania przed Trybuna%em.
27
S$d krajowy uzasadni% swój wniosek zatrzymaniem H. El Dridiego celem wykonania kary, na jak$
zosta% on skazany przez Tribunale di Trento.
28
Pierwsza izba Trybuna%u po wys%uchaniu rzecznika generalnego postanowi%a uwzgl&dni' wniosek
s$du krajowego o zastosowanie do odes%ania prejudycjalnego post&powania pilnego.
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
29
Poprzez swoje pytanie s$d krajowy zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wyk%adni art. 15 i 16
dyrektywy 2008/115 nale(y dokonywa' w ten sposób, (e sprzeciwiaj$ si& one uregulowaniu
pa"stwa cz%onkowskiego, takiemu jak rozpatrywane w post&powaniu przed s$dem krajowym, które
przewiduje wymierzenie przebywaj$cemu nielegalnie obywatelowi pa"stwa trzeciego kary
pozbawienia wolno#ci wy%$cznie z tego wzgl&du, (e przebywa on bez uzasadnionego powodu na
terytorium tego pa"stwa, z naruszeniem nakazu opuszczenia tego terytorium w okre#lonym
terminie.
30
S$d krajowy odnosi si& w tym wzgl&dzie do zasady lojalnej wspó%pracy zapisanej w art. 4 ust. 3
TUE oraz do celu zapewnienia skuteczno#ci prawu Unii.
31
W tym wzgl&dzie nale(y przypomnie', (e na podstawie motywu 2 dyrektywa 2008/115 d$(y do
wprowadzenia skutecznej polityki wydalania i repatriacji, opartej na wspólnych normach, aby
osoby, które maj$ by' wydalone, traktowane by%y w sposób ludzki oraz z pe%nym poszanowaniem
ich praw podstawowych a tak(e ich godno#ci.
32
Dyrektywa 2008/115 – jak wynika zarówno z jej tytu%u, jak i z art. 1 – ustanawia „wspólne normy
i procedury”, które powinny by' stosowane przez ka(de pa"stwo cz%onkowskie w odniesieniu do
powrotów nielegalnie przebywaj$cych obywateli pa"stw trzecich. Z przywo%anego wyra(enia,
a tak(e ogólnego celu tej dyrektywy wynika, (e pa"stwa cz%onkowskie mog$ odst$pi' od tych norm
i procedur jedynie w okoliczno#ciach przez ni$ przewidzianych, w szczególno#ci ustalonych
w art. 4.
33
Z tego wynika, (e o ile art. 4 ust. 3 TUE umo(liwia pa"stwom cz%onkowskim przyj&cie lub
zachowanie w mocy przepisów korzystniejszych dla nielegalnie przebywaj$cych obywateli pa"stw
trzecich ni( przepisy dyrektywy 2008/115, pod warunkiem (e s$ one zgodne z dyrektyw$, o tyle
dyrektywa ta nie zezwala tym pa"stwom na stosowanie norm surowszych w obszarze, który
reguluje.
34
Nale(y równie( zauwa(y', (e dyrektywa 2008/115 dok%adnie okre#la procedur&, jak$ ma stosowa'
ka(de pa"stwo cz%onkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywaj$cych obywateli
pa"stw trzecich, i ustala kolejno#' poszczególnych etapów tej procedury.
35
I tak art. 6 ust. 1 omawianej dyrektywy przewiduje w pierwszej kolejno#ci, co do zasady, le($cy po
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 8 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
stronie pa"stw cz%onkowskich obowi$zek wydania decyzji nakazuj$cej powrót ka(demu
obywatelowi pa"stwa trzeciego nielegalnie przebywaj$cemu na ich terytorium.
36
W ramach tego pocz$tkowego etapu procedury powrotu przywi$zuje si& wag&, poza pewnymi
wyj$tkami, do dobrowolnego wykonania obowi$zku wynikaj$cego z decyzji nakazuj$cej powrót,
poniewa( art. 7 ust. 1 dyrektywy 2008/115 stanowi, (e w decyzji tej wyznacza si& odpowiedni
termin dobrowolnego wyjazdu, który wynosi od siedmiu do trzydziestu dni.
37
Z art. 7 ust. 3 i 4 omawianej dyrektywy wynika, (e tylko w szczególnych okoliczno#ciach, takich
jak istnienie ryzyka ucieczki, pa"stwa cz%onkowskie mog$, po pierwsze, zobowi$za' adresata
decyzji nakazuj$cej powrót do regularnego zg%aszania si& do danego organu, wp%acenia
odpowiedniej kaucji, dostarczenia dokumentów lub przebywania w okre#lonym miejscu albo, po
drugie, wyznaczy' termin krótszy ni( siedem dni, a nawet wstrzyma' si& od wyznaczenia takiego
terminu dobrowolnego wyjazdu.
38
W tym ostatnim przypadku, a tak(e w sytuacji, w której zobowi$zanie do powrotu nie zosta%o
wykonane w terminie dobrowolnego wyjazdu, z art. 8 ust. 1 i 4 dyrektywy 2008/115 wynika, (e
w celu zapewnienia skuteczno#ci procedur powrotu przepisy te zobowi$zuj$ pa"stwo cz%onkowskie,
które wyda%o decyzj& nakazuj$c$ powrót nielegalnie przebywaj$cego na jego terytorium obywatela
pa"stwa trzeciego, do przeprowadzenia wydalenia, podejmuj$c wszelkie niezb&dne #rodki, w tym,
je#li zajdzie taka potrzeba, #rodki przymusu, stosowane w sposób proporcjonalny
i z poszanowaniem w szczególno#ci praw podstawowych.
39
W tym wzgl&dzie, z motywu 16 omawianej dyrektywy, jak równie( z jej art. 15 ust. 1 wynika, (e
pa"stwa cz%onkowskie powinny przeprowadzi' wydalenie za pomoc$ mo(liwie najmniej
represyjnych #rodków. Jedynie w przypadku, gdy zachowanie zainteresowanego, w #wietle oceny
ka(dego poszczególnego przypadku, mo(e wp%ywa' negatywnie na wykonanie decyzji nakazuj$cej
powrót w postaci wydalenia, pa"stwa te mog$ umie#ci' go w o#rodku detencyjnym.
40
Taki #rodek detencyjny powinien by' stosowany, zgodnie z art. 15 ust. 1 akapit drugi dyrektywy
2008/115, przez mo(liwie najkrótszy okres i tylko dopóki trwaj$ przygotowania do wydalenia, oraz
podlega wykonaniu z nale(yt$ staranno#ci$. Na podstawie art. 15 ust. 3 i 4 taki #rodek detencyjny
podlega kontroli w rozs$dnych odst&pach czasu, a przes%anki jego zastosowania ustaj$, je(eli oka(e
si&, (e nie ma ju( rozs$dnych perspektyw wydalenia osoby. W art. 15 ust. 5 i 6 ustalono
maksymalny osiemnastomiesi&czny okres zastosowania #rodka detencyjnego, który stanowi
maksymaln$ granic& dla wszystkich pa"stw cz%onkowskich. Ponadto art. 16 ust. 1 tej dyrektywy
wymaga, by osoby by%y przetrzymywane w specjalnych o#rodkach detencyjnych, a w ka(dym razie
oddzielnie od zwyk%ych wi&+niów.
41
Z powy(szego wynika, (e kolejno#' poszczególnych etapów procedury powrotu ustanowionej
przez dyrektyw& 2008/115 odpowiada gradacji #rodków, które nale(y podj$' celem wykonania
decyzji nakazuj$cej powrót, pocz$wszy od #rodka pozostawiaj$cego zainteresowanemu najwi&cej
swobody, czyli wyznaczenia terminu dobrowolnego wyjazdu, do #rodków najbardziej go
ograniczaj$cych, czyli zatrzymania w specjalnym o#rodku detencyjnym. Na ka(dym etapie
procedury nale(y przestrzega' zasady proporcjonalno#ci.
42
Okazuje si&, (e nawet odwo%anie si& do tego ostatniego #rodka, stanowi$cego #rodek ograniczaj$cy
wolno#' o najwi&kszej dolegliwo#ci, na jaki zezwala omawiana dyrektywa w ramach procedury
przymusowego wydalenia, jest #ci#le uregulowane na podstawie art. 15 i 16 omawianej dyrektywy,
mi&dzy innymi w celu zapewnienia przestrzegania praw podstawowych danych obywateli pa"stw
trzecich.
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…Index=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 9 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
43
W szczególno#ci maksymalny okres przewidziany w art. 15 ust. 5 i 6 dyrektywy 2008/115 ma na
celu ograniczenie stosowania #rodka detencyjnego wzgl&dem obywateli pa"stw trzecich
podlegaj$cych przymusowemu wydaleniu (wyrok z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie C‑357/09
PPU Kadzoev, Zb.Orz. s. I‑11189, pkt 56). Celem dyrektywy 2008/115 jest tym samym
uwzgl&dnienie zarówno orzecznictwa Europejskiego Trybuna%u Praw Cz%owieka, zgodnie z którym
zasada proporcjonalno#ci wymaga, by zastosowanie #rodka detencyjnego wobec osoby, przeciwko
której toczy si& post&powanie w sprawie wydalenia lub ekstradycji, nie przed%u(a%o si& w sposób
nieproporcjonalny, czyli nie przekroczy%o terminu koniecznego do osi$gni&cia celu (zob.
w szczególno#ci wyrok ETPC z dnia 29 stycznia 2008 r. w sprawie Saadi przeciwko
Zjednoczonemu Królestwu, dotychczas nieopublikowany w Recueil des arrêts et décisions, § 72,
74), jak i ósmej z „dwudziestu wytycznych w sprawie powrotów przymusowych” przyj&tych w dniu
4 maja 2005 r. przez Komitet Ministrów Rady Europy, do których to wytycznych dyrektywa odnosi
si& w swoim motywie 3. Zgodnie z t$ zasad$, jakikolwiek #rodek detencyjny przed wydaleniem
powinien by' stosowany przez mo(liwie najkrótszy okres.
44
W #wietle tych uwag nale(y oceni', czy wspólne zasady wprowadzone przez dyrektyw& 2008/115
sprzeciwiaj$ si& uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w post&powaniu przed s$dem
krajowym.
45
W tym wzgl&dzie nale(y po pierwsze zauwa(y', (e jak wynika z informacji przedstawionych
zarówno przez s$d krajowy, jak i przez rz$d w%oski w jego uwagach na pi#mie, dyrektywa 2008/115
nie zosta%a implementowana do w%oskiego porz$dku prawnego.
46
Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w przypadku gdy pa"stwo cz%onkowskie
wstrzymuje si& od implementacji dyrektywy w terminie lub dokonuje nieprawid%owej
implementacji, jednostki maj$ prawo powo%ywa' si& wobec pa"stwa na przepisy tej dyrektywy,
które okazuj$ si&, ze wzgl&du na swoj$ tre#', bezwarunkowe i wystarczaj$co precyzyjne (zob.
podobnie w szczególno#ci wyroki: z dnia 26 lutego 1986 r. w sprawie 152/84 Marshall, Rec. s. 723,
pkt 46; z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie C‑203/10 Auto Nikolovi, dotychczas nieopublikowany
w Zbiorze, pkt 61).
47
Tak jest w przypadku art. 15 i 16 dyrektywy 2008/115, które – jak wynika z pkt 40 niniejszego
wyroku – s$ bezwarunkowe i wystarczaj$co precyzyjne i nie wymagaj$ innych szczególnych
elementów, by umo(liwi' wdro(enie przez pa"stwa cz%onkowskie.
48
Ponadto osoba znajduj$ca si& w sytuacji H. El Dridiego podlega zakresowi podmiotowemu
stosowania dyrektywy 2008/115, bowiem dyrektywa ta stosuje si&, na podstawie art. 2 ust. 1, do
obywateli pa"stw trzecich nielegalnie przebywaj$cych na terytorium pa"stwa cz%onkowskiego.
49
Jak zauwa(y% rzecznik generalny w pkt 22–28 swojego stanowiska, wniosku tego nie podwa(a
brzmienie art. 2 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy, który zezwala pa"stwom cz%onkowskim na
niestosowanie dyrektywy do obywateli pa"stw trzecich, podlegaj$cych sankcji karnej, która
przewiduje lub której skutkiem jest zobowi$zanie do powrotu, zgodnie z prawem krajowym, lub
podlegaj$cych ekstradycji. Z postanowienia odsy%aj$cego wynika bowiem, (e zobowi$zanie do
powrotu w post&powaniu przed s$dem krajowym wynika z dekretu prefekta Turynu z dnia 8 maja
2004 r. Ponadto sankcje karne okre#lone w omawianym przepisie nie dotycz$ nieprzestrzegania
terminu wyznaczonego do dobrowolnego wyjazdu.
50
Po drugie, nale(y stwierdzi', (e nawet je#li dekret prefekta Turynu z dnia 8 maja 2004 r. zawiera
si& w poj&ciu „decyzji nakazuj$cej powrót”, zdefiniowanej w art. 3 pkt 4 dyrektywy 2008/115
i wymienionej mi&dzy innymi w jej art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1, w zakresie, w jakim ustanawia dla
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…ndex=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 10 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
H. El Dridiego obowi$zek opuszczenia terytorium krajowego, post&powanie w sprawie wydalenia
przewidziane przez uregulowanie w%oskie, rozpatrywane w post&powaniu przed s$dem krajowym,
ró(ni si& znacz$co od post&powania ustanowionego w tej dyrektywie.
51
Tym samym, podczas gdy dyrektywa wymaga wyznaczenia terminu do dobrowolnego wyjazdu,
który wynosi od siedmiu do trzydziestu dni, dekret ustawodawczy nr 286/1998 nie przewiduje
takiego #rodka.
52
Je#li chodzi nast&pnie o #rodki przymusu, jakie pa"stwa cz%onkowskie mog$ zastosowa' na
podstawie art. 8 ust. 4 dyrektywy 2008/115, takie jak w szczególno#ci przymusowe doprowadzenie
do granicy przewidziane w art. 13 ust. 4 dekretu ustawodawczego nr 286/1998, nale(y stwierdzi', (e
w sytuacji, w której takie #rodki nie pozwoli%y na osi$gni&cie oczekiwanego rezultatu, czyli
wydalenia obywatela pa"stwa trzeciego, przeciwko któremu zosta%y one podj&te, pa"stwa
cz%onkowskie mog$ podj$' #rodki, nawet o charakterze karnym, pozwalaj$ce w szczególno#ci na
powstrzymanie tych obywateli nielegalnie przebywaj$cych na terytorium tych pa"stw.
53
Nale(y jednak zauwa(y', (e o ile co do zasady ustawodawstwo karne i normy post&powania
karnego mieszcz$ si& w kompetencji pa"stw cz%onkowskich, o tyle prawo Unii powinno jednak
mie' wp%yw na ten obszar prawa (zob. podobnie w szczególno#ci wyroki: z dnia 11 listopada
1981 r. w sprawie 203/80 Casati, Rec. s. 2595, pkt 27; z dnia 2 lutego 1989 r. w sprawie 186/87
Cowan, Rec. s. 195, pkt 19; z dnia 16 czerwca 1998 r. w sprawie C‑226/97 Lemmens, Rec.
s. I‑3711, pkt 19).
54
Z tego wynika, (e mimo tego, i( ani art. 63 akapit pierwszy pkt 3 lit. b) WE, który zosta%
powtórzony w art. 79 ust. 2 lit. c) TFUE, ani dyrektywa 2008/115, wydana mi&dzy innymi na
podstawie tego przepisu traktatu WE, nie wykluczaj$ w%a#ciwo#ci pa"stw cz%onkowskich w zakresie
prawa karnego w obszarze nielegalnej imigracji i nielegalnego pobytu, to pa"stwa te powinny
dostosowa' swoje ustawodawstwo w tym obszarze w taki sposób, by zapewni' przestrzeganie
prawa Unii.
55
W szczególno#ci omawiane pa"stwa nie mog$ stosowa' uregulowania, nawet z zakresu prawa
karnego, mog$cego zagra(a' realizacji celów wytyczonych przez dyrektyw&, a tym samym
pozbawia' j$ skuteczno#ci.
56
Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 4 ust. 3, odpowiednio, akapity drugi i trzeci TUE, pa"stwa
cz%onkowskie w szczególno#ci „podejmuj$ wszelkie #rodki ogólne lub szczególne w%a#ciwe dla
zapewnienia wykonania zobowi$za" wynikaj$cych z traktatów lub aktów instytucji Unii” oraz
„powstrzymuj$ si& od podejmowania wszelkich #rodków, które mog%yby zagra(a'
urzeczywistnieniu celów Unii”, w tym wytyczonych przez dyrektywy.
57
Je#li chodzi konkretnie o dyrektyw& 2008/115, nale(y przypomnie', (e zgodnie z motywem 13
podporz$dkowuje ona wyra+nie stosowanie #rodków przymusu zasadom proporcjonalno#ci
i skuteczno#ci w odniesieniu do zastosowanych #rodków i do zamierzonych celów.
58
W rezultacie pa"stwa cz%onkowskie nie mog$ dla zaradzenia braku skuteczno#ci #rodków
przymusu przyj&tych celem przeprowadzenia przymusowego wydalenia zgodnie z art. 8 ust. 4
omawianej dyrektywy, przewidzie' kary pozbawienia wolno#ci, takiej jak przewidziana w art. 14
ust. 5b dekretu ustawodawczego nr 286/1998, wy%$cznie z tego wzgl&du, (e obywatel pa"stwa
trzeciego nadal pozostaje nielegalnie, po tym jak dor&czono mu nakaz opuszczenia terytorium
krajowego i po tym jak up%yn$% termin wyznaczony w tym nakazie, na terytorium pa"stwa
cz%onkowskiego, lecz powinny podj$' wysi%ki celem wykonania wci$( obowi$zuj$cej decyzji
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…ndex=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 11 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
nakazuj$cej powrót.
59
Taka bowiem kara, z uwagi w szczególno#ci na swe warunki i sposoby wykonania, mo(e zagra(a'
realizacji celu wytyczonego przez omawian$ dyrektyw&, czyli wprowadzeniu skutecznej polityki
w zakresie wydalania i repatriacji nielegalnie przebywaj$cych obywateli pa"stw trzecich.
W szczególno#ci, jak podniós% rzecznik generalny w pkt 42 swojego stanowiska, uregulowanie
krajowe, takie jak rozpatrywane w post&powaniu przed s$dem krajowym, mo(e przyczyni' si& do
nieskutecznego zastosowania #rodków okre#lonych w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2008/115 i opó+ni'
wykonanie decyzji nakazuj$cej powrót.
60
Nie wyklucza to prawa pa"stw cz%onkowskich do przyj&cia, z poszanowaniem zasad dyrektywy
2008/115 i jej celu, przepisów reguluj$cych sytuacj&, w której #rodki przymusu nie pozwoli%y na
skuteczne przeprowadzenie wydalenia obywatela pa"stwa trzeciego, który nielegalnie przebywa na
ich terytorium.
61
W #wietle powy(szego, zadaniem s$du krajowego, odpowiedzialnego za stosowanie w ramach
swojej w%a#ciwo#ci przepisów prawa Unii i za zapewnienie mu pe%nej skuteczno#ci, jest
niestosowanie (adnego przepisu dekretu ustawodawczego nr 286/1998 sprzecznego z celem
dyrektywy 2008/115, w szczególno#ci art. 14 ust. 5b tego dekretu ustawodawczego (zob. podobnie
wyroki: z dnia 9 marca 1978 r. w sprawie 106/77 Simmenthal, Rec. s. 629, pkt 24; z dnia 22 maja
2003 r. w sprawie C‑462/99 Connect Austria, Rec. s. I‑5197, pkt 38, 40; z dnia 22 czerwca 2010 r.
w sprawach po%$czonych C‑188/10 i C‑189/10 Melki i Abdeli, Zb.Orz. s. I‑5667, pkt 43). Tak
post&puj$c, s$d krajowy powinien mie' na wzgl&dzie zasad& stosowania z moc$ wsteczn$ kary
%agodniejszej, która nale(y do tradycji konstytucyjnych wspólnych pa"stwom cz%onkowskich
(wyroki: z dnia 3 maja 2005 r. w sprawach po%$czonych C‑387/02, C‑391/02 i C‑403/02 Berlusconi
i in., Zb.Orz. s. I‑3565, pkt 67–69; z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie C‑420/06 Jager, Zb.Orz.
s. I‑1315, pkt 59).
62
Tym samym na postawione pytanie trzeba odpowiedzie' nast&puj$co: wyk%adni dyrektywy
2008/115, a w szczególno#ci jej art. 15 i 16, nale(y dokonywa' w ten sposób, (e sprzeciwia si& ona
uregulowaniu pa"stwa cz%onkowskiego, takiemu jak rozpatrywane w post&powaniu przed s$dem
krajowym, które przewiduje wymierzenie przebywaj$cemu nielegalnie obywatelowi pa"stwa
trzeciego kary pozbawienia wolno#ci wy%$cznie z tego wzgl&du, (e przebywa on bez uzasadnionego
powodu na terytorium tego pa"stwa, z naruszeniem nakazu opuszczenia tego terytorium
w okre#lonym terminie.
W przedmiocie kosztów
63
Dla stron post&powania przed s$dem krajowym niniejsze post&powanie ma charakter incydentalny,
dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym s$dem, do niego zatem nale(y rozstrzygni&cie
o kosztach. Koszty poniesione w zwi$zku z przedstawieniem uwag Trybuna%owi, inne ni(
poniesione przez strony post&powania przed s$dem krajowym, nie podlegaj$ zwrotowi.
Z powy(szych wzgl&dów Trybuna% (pierwsza izba) orzeka, co nast&puje:
Wyk#adni dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia
2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez pa$stwa cz#onkowskie
w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywaj"cych obywateli pa$stw trzecich, a w
szczególno%ci jej art. 15 i 16, nale&y dokonywa' w ten sposób, &e sprzeciwia si! ona
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…ndex=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 12 z 13
InfoCuria
12-12-22 19:14
uregulowaniu pa$stwa cz#onkowskiego, takiemu jak rozpatrywane w post!powaniu przed
s"dem krajowym, które przewiduje wymierzenie przebywaj"cemu nielegalnie obywatelowi
pa$stwa trzeciego kary pozbawienia wolno%ci wy#"cznie z tego wzgl!du, &e przebywa on bez
uzasadnionego powodu na terytorium tego pa$stwa, z naruszeniem nakazu opuszczenia tego
terytorium w okre%lonym terminie.
Podpisy
* J&zyk post&powania: w%oski.
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docla…ndex=0&part=1&mode=DOC&docid=82038&occ=first&dir=&cid=1782090
Strona 13 z 13