deklaracja "rola rady europy w zakresie umacniania

Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
Deklaracja Międzynarodowego Dzieła Kolpinga
„Rola Rady Europy w zakresie umacniania demokracji wobec
aktualnych wyzwań”
(przyjęta przez Europejskie Dzieło Kolpinga na Zebraniu Kontynentalnym w Bozen
16.09.2012 r.)
A. Rada Europy i jej wkład dla demokracji
1. Pluralistyczna demokracja jest jedną z podstawowych zasad, na których bazują europejskie
dążenia zjednoczeniowe od 1945 roku. Zarówno traktat założycielski RADY EUROPY
(1949), jak również traktaty Unii Europejskiej począwszy od Jednolitego Aktu Europejskiego
(1986) odnoszą się wyraźnie do idei demokracji.
2. Niestety, w przypadku RADY EUROPY zarówno traktat założycielski jak również
uzupełniające go teksty prawne nie mówią, jakie są podstawowe elementy demokracji.
Ponadto ojcom założycielom RADY EUROPY, a w szczególności Ruchu Europejskiego
chodziło o ustalenie kryteriów, które muszą być spełnione przez system polityczny, aby
mogły być określane mianem demokracji. Jednakże dzięki dążeniu Zgromadzenia
Parlamentarnego RADY EUROPY, Europejska Konwencja Praw Człowieka zawiera
w pierwszym protokole dodatkowym zapis, który zobowiązuje państwa sygnatariuszy do
przeprowadzenia w odpowiednich odstępach czasu wolnych i tajnych wyborów.
3. Niestety wysiłki czynione na szczeblu rządowym RADY EUROPY w latach 1991-1995,
zmierzające do przyjęcia deklaracji o demokracji, zakończyły się niepowodzeniem.
W przeciwieństwie do tego faktu Zgromadzenie Parlamentarne RADY EUROPY mogło
przyjąć już w 1983 roku w ramach swojej pierwszej Strasburskiej Konferencji o Demokracji
Parlamentarnej tzw. konsensus Strasburski. Zawiera on podstawowe zasady, które muszą być
przestrzegane w każdej demokracji, godnej swojej nazwy.
4. Zgromadzenie Parlamentarne RADY EUROPY zawsze działało jako prekursor i promotor
demokracji. Było ono od dawna forum dla dyskusji i refleksji na temat podstawowych kwestii
demokracji i rozwiązywania kryzysów w krajach europejskich będących zagrożeniem dla
demokracji.
Ponadto Zgromadzenie regularnie zajmowało się konkretnymi kwestiami demokracji (jak na
przykład przepisami dotyczącymi wieku wyborczego, instrumentów uczestnictwa obywateli
itp.).
5. Od czasu przełomu w Europie w latach 1989/90, traktowanie kwestii demokracji
w RADZIE EUROPY zostało znacznie wzmocnione i poszerzone. Dla RADY EUROPY pierwszej struktury przyjmującej nowopowstałe demokracje w rozszerzonej Europie,
kluczowym zadaniem było to, aby wzmocnić rozwój i stabilizację demokracji w krajach
ubiegających się o przyjęcie do RADY EUROPY, zanim staną się one członkami organizacji.
Aby lepiej poradzić sobie z mnożącymi się zadaniami, zostały stworzone nowe instytucje,
zmodernizowano metody pracy i położono nacisk na praktyczne pytania o demokrację.
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
B. Aktualne wyzwania dla demokracji
1. Krajowe wybory, które nie spełniają europejskich standardów jak również możliwości
RADY EUROPY i społeczeństwa obywatelskiego, w celu przyczynienia się do przejrzystych
wyborów
Mimo niewątpliwego postępu, niestety nie osiągnięto jeszcze stanu, w którym we wszystkich
krajach europejskich odbywałyby się wybory odpowiadające standardom europejskim. Aby
rozwiązać ten problem Rada Europy udostępnia odpowiednie instrumenty wówczas, gdy
obserwacja wyborów wskazuje na nieprawidłowości ich przebiegu. Zgromadzenie sporządza
na ten temat sprawozdanie, które jest dyskutowane publicznie na odpowiednim posiedzeniu.
Informacje o poważnych uchybieniach są regularnie podawane w mediach. Jeżeli naruszenie
zasad wpłynie negatywnie na wynik wyborów, w okręgach wyborczych, w których wystąpiły
błędy, można domagać się dodatkowych wyborów. Jeżeli naruszenia w wyborach nie są
zgodne z europejskim prawem wyborczym, mogą one być zmienione przez prawo za pomocą
Komisji RADY EUROPY na rzecz Demokracji. Wreszcie poważne braki w wyborach mogą
być dalej śledzone w ramach sankcji wzmocnionych procedur monitorowania Zgromadzenia
lub wniesione do Komitetu Ministrów RADY EUROPY.
MIĘDZYNARODOWE DZIEŁO KOLPINGA apeluje do Zgromadzenia RADY
EUROPY, aby we współpracy z Parlamentem Europejskim i OBWE w większym
stopniu wykorzystać te narzędzia, w celu uczynienia całej Europy strefą wolną od
wyborczych naruszeń prawnych.
2. Złożoność tematów utrudnia ich przekazywanie społeczeństwu, co wpływa na negatywne
nastroje wśród obywateli
W ostatnim czasie projekty infrastrukturalne i kwestie edukacji szczególnie poruszyły
i wzbudziły emocje wśród obywateli Niemiec. Projekt Stuttgart 21 wyraźnie pokazał, że na
mocy dotychczas obowiązującego prawa, obywatele, którzy się z tym nie zgadzali, mogli
jedynie wnieść sprzeciw, jednak zarządzający projektem nie mieli obowiązku przedstawiania
im żadnych alternatywnych rozwiązań. Problemy odbioru społecznego często nie są przez
decydentów dostatecznie uwzględniane przy dużych projektach. Ogólnie rzecz biorąc
diagnozuje się „zaburzenie komunikacji” między politykami a społeczeństwem. Zbyt rzadko
politycy uzasadniają i wyjaśniają zapotrzebowanie na wybraną formę dużych projektów. Przy
innych problematycznych projektach wola obywateli doprowadzała często do ich
zawetowania. Słusznie się stwierdza, że formy bezpośredniej demokracji też nie są panaceum
na wszystko. Często ruchy obywatelskie są ograniczone geograficznie i w wyborach
uczestniczy w sumie więcej obywateli niż w innych formach demokracji bezpośredniej.
MIĘDZYNARODOWE DZIEŁO KOLPINGA proponuje, aby przed decyzjami
o uchwalaniu ważnych, dużych projektów reform stworzyć miedzy stronami więcej
możliwości komunikacji i dialogu, aby w czasowo przejrzystych ramach szukać
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
akceptacji, a także stworzyć prawnie nowsze formy wyrażania woli obywateli niż tylko
tzw. weto (sprzeciw).
3. Kryzys finansowy i gospodarczy naruszył w różnych krajach demokratyczne instytucje.
Rządy ekspertów przejęły następnie ster rządów bez demokratycznej legitymacji.
Zgromadzenie Parlamentarne RADY EUROPY patrzy z niepokojem, jak problemy na
rynkach finansowych i starania o ich rozwiązanie zawężają możliwości decyzji
demokratycznie wybranych gremiów, dlatego też przygotowało w tej sprawie raport, ale
jeszcze nie zajęło się zawartymi w nim propozycjami, jak na przykład zasadami dla
międzynarodowych rynków finansowych, ewentualnym opodatkowaniem transakcji
finansowych, a także ograniczeniem zadłużenia państw przy jednoczesnym wzroście
gospodarczym itp.
MIĘDZYNARODOWE DZIEŁO KOLPINGA sugeruje pilnie, aby w różnych gremiach
RADY EUROPY zająć się dogłębnie tymi kwestiami i uczynić je głównym tematem na
planowanym w październiku 2012 w Strasburgu "Światowym Forum na rzecz
demokracji". Trzeba przeciwdziałać dalszej erozji odpowiedzialności demokratycznie
wybranych parlamentów i ich organów poprzez wskazanie alternatywnych, nowych
demokratycznych gremiów, które mogłyby przejąć ich zadania.
4. Ogólne niezadowolenie obywateli spowodowane działaniami "klasy politycznej"
skutkuje brakiem zainteresowania i zmniejszonym uczestnictwem obywateli
w wyborach. Sugestie zaktywizowania obywateli w celu uczynienia z nich właściwych
partnerów do podejmowania politycznych decyzji.
Politolodzy widzą różne powody przyczyn braku zainteresowania i spadku frekwencji
wyborczej wśród obywateli. Za główną przyczynę tego stanu rzeczy uważa się zbliżenie
programów wyborczych głównych partii. Ponadto pewną rolę odgrywa również fakt, że
międzynarodowe, europejskie i finansowe naciski ograniczają możliwości oddziaływania
zróżnicowanych politycznych poglądów. Wielu obywateli sądzi, że ktoś rządzi ponad ich
głowami, nawet jeśli opowiadają się za jakąś sprawą. Generalnie chodzi o więcej
sprawiedliwości i uczciwości w życiu codziennym. Aby walczyć z tą tendencją, eksperci
zachęcają do większej transparentności polityki, parlamentu i partii oraz zaoferowania
nowych możliwości komunikacji. Parlamentarzyści i politycy muszą przykładać większą
wagę do kwestii sposobu reakcji na protesty obywateli. Często istnieje niezaspokojona
społeczna potrzeba wyjaśniania decyzji politycznych, które mają być podjęte. Trzeba
podejmować bardziej skuteczne działania służące koordynowaniu sprzecznych interesów
i wspierania kompromisów.
MIĘDZYNARODOWE DZIEŁO KOLPINGA uważa, że obywatelom powinno się
przekazywać więcej informacji nt. procesów decyzyjnych. Obywatele muszą zostać
wysłuchani, muszą mieć świadomość, że w polityce chodzi o nich, że szuka się dialogu
i możliwości komunikacji z nimi. Przez dokładniejsze informacje i objaśnienia
projektów oraz zagadnień, poprzez odrodzenie się edukacji politycznej, a także w tym
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
samym stopniu poprzez korzystanie z informacji w internecie obywatele mogą
przyswoić sobie więcej wiedzy z zakresu prowadzenia dialogu społecznego.
C. Uwagi końcowe
Ponowne zwrócenie uwagi na „kwestię demokracji" uczyniło RADĘ EUROPY w tym
obszarze działalności aktywnie działającą i wiodącą paneuropejską organizacją. RADA
EUROPY słusznie uzurpuje sobie prawo do bycia domem demokracji. Dzięki nowym
inicjatywom takim, jak poparcie "Wiosny Arabskiej" czy Światowe Forum na rzecz
Demokracji, jest ona na dobrej drodze ku staniu się "Davos demokracji".
MIĘDZYNARODOWE DZIEŁO KOLPINGA z zadowoleniem przyjmuje ten rozwój i jako
międzynarodowa organizacja pozarządowa wspiera w tej ważnej sprawie RADĘ EUROPY
szczególnie przez swoją edukację europejską.
Kolonia/Bolzano, 16 września 2012
Za Dzieło Kolpinga w Europie:
Markus Demele
Sekretarz Generalny Międzynarodowego Dzieła Kolpinga
Ks. Prałat Ottmar Dillenburg
Prezes Dzieła Kolpinga w Europie
Barbara Breher
Przewodnicząca Dzieła Kolpinga w Europie
Anton Salesny
Pełnomocnik ds. Europy Międzynarodowego Dzieła Kolpinga
Uwaga:
Przedłożone oświadczenie – zwane również "Deklaracją z Bozen" - jest 35. deklaracją
MIĘDZYNARODOWEGO DZIEŁA KOLPINGA, przyjmowaną corocznie przez Radę
Kontynentalną Europejskiego Dzieła Kolpinga od roku 1978.
KOLPING INTERNATIONAL
Kolpingplatz 5-11
50667 Koln / Germany
Tel. +49-221-77880-13
Fax +49-221-77880-10
E-Mail: [email protected]
http://www.kolpingwerk-europa.net