Ustno - twarzowa terapia regulacyjna

Ustno - twarzowa terapia regulacyjna
Ustno – twarzowa terapia regulacyjna jest zindywidualizowanym programem terapeutycznym, opierającym się na wielu
metodach rehabilitacyjnych. Profesor Rodolfo Castillo Morales dorastał w Argentynie, a praktyki jego rodzinnej społeczności odcisnęły na nim niezatarte piętno. W dzieciństwie nauczył się bacznie
obserwować otaczający go świat zwierząt i roślin. Poznał też indiańskie starożytne sposoby leczenia opierające się na podstawowej zasadzie szacunku do życia. W szczególny sposób interesowały go zwyczaje Indian towarzyszące wychowywaniu i opiece
nad niemowlętami i małymi dziećmi. Według Castillo Moralesa
bliski emocjonalny kontakt fizyczny matki i dziecka stanowi podstawę dobrego rozwoju sensomotorycznego i psychicznego dziecka. W takim bezpośrednim i bardzo osobistym kontakcie dziecko
jest motywowane, by próbować nieustannie nowych rzeczy i odkrywać otaczający go świat. Uświadamia sobie w ten sposób możliwości swojego ciała w interakcji ze środowiskiem, w którym się
znajduje co powoduje że nieustannie się rozwija. W 1968 roku
Castillo Morales wyjechał do Hiszpanii by podjąć studia na uczelni
medycznej w Madrycie. Po ukończeniu studiów powrócił do Argentyny, gdzie pracował w centrum rehabilitacji dla dzieci i dorosłych
znajdującym się w Kordobie. W latach siedemdziesiątych XX w.
bazując na swoich obserwacjach i doświadczeniach w prowadzeniu terapii oraz na kontaktach z autorami znanych neurologicznych
metod terapeutycznych opracował własną koncepcję zwaną Ustno
- twarzową terapią regulacyjną (Orofaziale Regulationstherapie).
Koncepcja terapeutyczna Castillo Moralesa ukierunkowana jest
na leczenie dorosłych i dzieci cierpiących na zaburzenia neurologiczne, a szczególnie na zaburzenia sensomotoryczne w okolicach ust i twarzy. Metoda ta zakłada, że aby uwzględnić całe
środowisko dziecka względnie dorosłych i rozwijać zdolności
dziecka i rodziców oraz dorosłych dotkniętych zaburzeniami w terapii należy kierować się pedagogicznymi i psychologicznymi zasadami. Zdobyte w ten sposób zdolności należy codziennie wprowadzać w życie, aby osiągnąć w ten sposób maksymalny stopień
autonomii i samodzielności chorych.
Według Moralesa, Kompleks ustno – twarzowy stanowi
połączenie różnych anatomiczno – fizjologicznych elementów służących rozwojowi takich funkcji jak przyjmowanie pożywienia, mimika, fonacja czy oddychanie. W jego koncepcji leczenie powinno
być skierowane na funkcje, a celem regulacji powinna być harmonijna współpraca i równowaga pomiędzy różnymi komponentami
kompleksu ustno - twarzowego oraz pozostałym układem narządów ciała. Według Castillo Moralesa każdy narząd oprócz tego,
że służy określonej funkcji jest także przez tą funkcję kształtowany.
By dać temu przykład można powiedzieć iż kształt podniebienia
jest istotny dla funkcji podejmowanych przez język. Z drugiej jednak strony funkcje języka modelują podniebienie. Cały zespół takich zależności wymaga od terapeutów gruntownej znajomości
anatomii funkcjonalnej, gdyż metoda Moralesa zakłada, że kompleks ustno - twarzowy jest ściśle powiązany z całym ciałem.
„Zmiana postawy miednicy oddziałuje tak samo na motorykę
16
Sierpień - Wrzesień Nr 5/2009
twarzy, zarówno jak i zmiana w obszarze ustno - twarzowym wpływa bezpośrednio na mięśnie obręczy barkowej. Żuchwa i kość
gnykowa są bezpośrednio związane z obręczą kończyny górnej
i pośrednio z obręczą kończyny dolnej. Współdziałanie takich elementów jak: czaszka, kręgosłup, żuchwa, kość gnykowa, obręcz
kończyny górnej i dolnej wywołuje reakcję łańcuchową. Jest to tzw.
integracja kompleksu ustno - twarzowego z motoryką całego ciała.
Lecznicza koncepcja według Castillo Moralesa przeciwdziała czynnikom patogennym, które zaburzają działanie kompleksu ustno twarzowego. Dlatego koncepcja ta ściśle związana jest z terapią
ruchową całego ciała. Celem integracji kompleksu ustno - twarzowego z motoryką całego ciała jest regulacja funkcji brakujących
bądź też słabo wykształconych. Z klinicznych obserwacji wynika,
że patologiczna postawa kończyny dolnej wpływa na pozycję
żuchwy i może prowadzić do zaburzeń fonacyjnych i artykulacyjnych. Koordynacja kompleksu ustno - twarzowego jest podstawą prawidłowej artykulacji˝. Całość koncepcji terapeutycznej
profesora Moralesa składa się z trzech części. Pierwsza to Neuromotoryczna terapia rozwojowa, mająca swe zastosowanie w terapii dzieci z opóźnieniem statomotorycznym, przepukliną oponowo
- rdzeniową oraz niedowładem obwodowym. Drugi człon metody
to Ustno - twarzowa terapia regulacyjna, którą zaleca się chorym
z zaburzeniami ssania, żucia, połykania oraz mowy. Trzecia część
to Leczenie ortodontyczne, stanowiące niejako uzupełnienie Ustno - twarzowej terapii regulacyjnej. Leczenie ortodontyczne to np.
stymulacyjnymi płytkami podniebiennymi z guzikami, perłami, rowkami w celu aktywizowania funkcji języka. Płytki podniebienne są
dopasowywane indywidualnie. Tymi aparatami najczęściej wspomagana jest terapia dzieci z Zespołem Downa, ze względu na obniżone napięcie mięśni. Wspomaganie leczenia podniebienną
płytką stymulacyjną powoduje podniesienie języka do góry i cofnięcie go, aktywizację wargi górnej, kontakt obu warg, ułatwienie oddychania nosem, polepszenie wzorców ssania i połykania. W trakcie prowadzenia terapii oddziałuje się na mięśnie kontrolujące
ustawienie głowy, mięśnie jamy ustnej oraz klatki piersiowej. Ma to
na celu regulacje motoryki mięśni twarzy w celu osiągnięcia zbliżonego do normy wzorca ruchu. Takie oddziaływanie ma bezpośredni wpływ na parafunkcję układu stomatognatycznego, czyli
mówiąc oględnie krzywy zgryz.