spis treści - Instytut Stosunków Międzynarodowych

Spis treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Forum Rocznika
Stanisław Koziej – Amerykański system obrony przeciwrakietowej . . . . 22
Maria Wągrowska – Wraz z tarczą – nowe dylematy w polityce bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
     
I.Przegląd strategiczny – aspekty globalne i regionalne . . . . . 46
Stany Zjednoczone – mocarstwo niepożyteczne (48); Afganistan, Irak, Iran, Pakistan…?
(56); UE – traktatowe odrodzenie i polityczne rywalizacje (59); Mała stabilizacja w Europie Wschodniej (66).
II.Gospodarka światowa 2007 – strukturalne przesilenie . . . . . . . 72
Koniunktura w gospodarce światowej z kryzysem instytucji finansowych w USA w tle
(73); Międzynarodowy system handlowy na rozdrożu (82); Państwowe fundusze inwestycyjne w gospodarce światowej (87).
III. Wyzwania i kryzysy polityczno-wojskowe
u schyłku „epoki Busha” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Jaśniejsza perspektywa dla kontroli zbrojeń i nieproliferacji? (91); Sprawa obrony przed
rakietami balistycznymi w Europie… (95); …I na świecie (98); Rosja aspiruje do statusu
supermocarstwa i zawiesza CFE (100); Iran nie ugina się pod presją międzynarodową
(104); Phenian wyłącza reaktor, lecz nie ujawnia programów jądrowych (108); Humanitarny wymiar rozbrojenia: broń kasetowa na celowniku (111).
IV. Unia Europejska na drodze do wyjścia z impasu . . . . . . . . . . . . 114
Traktat Lizboński – nadzieja czy kolejny zawód? (114); Znaczenie zmian politycznych
we Francji i w Wielkiej Brytanii dla procesu reformowania Unii Europejskiej (122);
Trudne partnerstwo Unii Europejskiej z Rosją (131); Unia Europejska wobec problemu
Kosowa (135); Poszerzenie strefy Schengen (140).
V.NATO – rok między dwoma szczytami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Operacje i transformacja wojskowa (145); Stosunki zewnętrzne NATO (149); Relacje
transatlantyckie i nowe zagrożenia (154).
VI.Stany Zjednoczone – słabość przywództwa . . . . . . . . . . . . . . . 159
Uwarunkowania wewnętrzne (160); Strategia polityki zagranicznej – zwrot ku pragmatyzmowi (165); W centrum uwagi – „Szeroki” Bliski Wschód (168); Stosunki z Europą
(172); Polityka wobec Azji (176).
VII.Obszar WNP: długi cień Rosji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Rosja „wstała z kolan” (179); Ukraina: polityka zagraniczna zakładnikiem wewnętrznej
rywalizacji politycznej (200); Wspólnota Niepodległych Państw: czas przesilenia (208).
VIII.Normalne Niemcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Polityka wewnętrzna, czyli wielka koalicja na półmetku (220); Polityka zagraniczna
– globalne (?) ocieplenie (223); Niemiecka prezydencja w UE i G-8 – oczekiwania i rzeczywistość (225); Stosunki transatlantyckie – bez wyrazu (228); Stosunki polsko-niemiec­
kie – ponownie w cieniu wyborów (229).
IX.Bliski i Środkowy Wschód – stare problemy, nowe nadzieje . . . 232
Izrael i Palestyna – równanie z jedną niewiadomą (232); Irak – koszty stabilizacji (239);
Iran – Niepotrzebna konfrontacja? (246); Afganistan – na rozdrożu (254).
X. Afryka – początek nowej drogi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Gospodarka: Nowe tendencje i stan aktualny (260); Zmiana miejsca Afryki w gospodarce globalnej? (263); Wewnętrzne przemiany polityczne w państwach – różne kierunki
(266); Problemy Afryki w polityce ONZ (273); Państwa Afryki w strategii i polityce
międzynarodowej (274); Afryka w światowej strategii Chin (279); Obecność Polski
w Afryce (285).
. XI.Region Azji i Pacyfiku: Demokracja i multilateralizm
w centrum uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Niespodzianki wyborcze (288); Rozwój i funkcjonowanie wewnątrzregionalnego multilateralizmu (292); Początek procesu denuklearyzacji Półwyspu Koreańskiego? (299);
Chiny – międzynarodowa aktywność mocarstwa regionalnego (302).
XII.Polska polityka zagraniczna: jeden rok – dwie odsłony . . . . . 305
Między interesami narodowymi a europejskimi (307); Z tarczą czy na tarczy? (313); Afganistan – źle przygotowana misja (315); Odwrót z Iraku (317); Polityka bezpieczeństwa
energetycznego (320); Trudne stosunki dwustronne (323).
Panorama Rocznika
Globalny układ sił . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Czym jest potęga państw? (335); Globalny układ sił – podejście sektorowe (337); Globalny
układ sił – podejście syntetyczne (345); Elementy prognozy (350).
Układ sił na międzynarodowym rynku surowców energetycznych . 352
Światowy rynek surowców energetycznych – kształtowanie się zależności między importerami i eksporterami (352); Militaryzacja polityki energetycznej – implikacje dla stosunków międzynarodowych (365); Konkluzje – układ sił w sferze energetycznej a stosunki międzynarodowe
(374).
Kalendarium wydarzeń międzynarodowych 2007 roku . . . . . . . . . . 376
Aneks: Państwa świata – wybrane dane i wskaźniki . . . . . . . . . . . . . 395
Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Zespół „Rocznika” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 TABLE OF CONTENTS
INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Yearbook Forum
Stanisław Koziej – AMERICAN ANTIMISSILE DEFENCE SYSTEM . . . . . . . . . . . . . 22
Maria Wągrowska – THE SHIELD BRINGS NEW DILEMMAS
IN THE SECURITY POLICY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
     
i.STRATEGIC SITUATION OVERVIEW: GLOBAL AND REGIONAL ASPECTS . . . 46
United States: a useless superpower (48); Afghanistan, Iraq, Iran, Pakistan…? (56); EU:
treaty renaissance and political rivalry (59); Small stabilisation in Eastern Europe (66).
II.WORLD ECONOMY 2007: a structural crisis . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
World economic situation with a US financial institutions crisis in the background (73);
International trading system at the crossroads (82); State-owned investment funds in
world economy (87).
III.POLITICAL AND MILITARY CHALLENGES AND CRISES
IN THE DECLINE OF THE “BUSH ERA” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
A clearer perspective for armament control and non-proliferation? (91); On the issue of
anti-ballistic missile defence in Europe... (95); ...and in the world (98); Russia aspires to
become a superpower and suspends CFE (100); Iran stands tall under international pressure (104); Pyongyang shuts off its reactor but refuses to reveal its nuclear programmes
(108); Humanitarian aspect of disarmament: aiming at cluster munitions (111).
IV.EUROPEAN UNION ON THE WAY TO break the deadlock . . . . . . . . . 114
Treaty of Lisbon: hope or another disappointment? (114); The meaning of political developments in France and UK for the European Union reform process (122); Difficult
partnership between the EU and Russia (131); European Union and the Kosovo issue
(135); Enlargement of the Schengen area (140); Relationships with Asia (176).
V.NATO – A YEAR BETWEEN TWO SUMMITS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Operations and military transformation (145); NATO’s external relations (149); Transatlantic relations and new threats (154).
VI. UNITED STATES – WEAKNESS OF THE LEADER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Internal situation (160); Foreign strategy: turning to pragmatism (165); Focus on the
“Broad” Middle East (168); Relations with Europe (172).
VII.CIS AREA: russia’s long shadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Russia “has risen from its knees” (179); Ukraine: foreign policy as a hostage of internal
political competition (200); The Commonwealth of Independent States: the time of crisis
(208).
VIII.NORMAL GERMANY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Internal policy – the great coalition at a halfway point (220); Foreign policy: a global (?)
warming (223); German EU and G-8 Presidency: expectations and facts (225); Transatlantic relations: blank (228); Polish-German relations: overshadowed by elections again
(229).
IX.MIDDLE EAST: OLD PROBLEMS, NEW HOPES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Israel and Palestine: an equation in one unknown (232); Iraq: the costs of stabilisation
(239); Iran: and unnecessary confrontation? (246); Afghanistan at the crossroads (254).
X. AFRICA: the start of a new way? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Economy: new trends and the current status (260); Africa changes positions in the global
economy? (263); Internal political developments in African states: different directions
(266); Africa’s problems in the UN politics (273); Africa’s states in the international
strategy and affairs (274); Africa in China’s global strategy (279); Polish presence in
Africa (285).
XI.THE ASIA–PACIFIC REGION: FOCUS ON DEMOCRACY
AND MULTILATERALISM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Election-related surprises (288); The development and functioning of intra-regional multilateralism (292); The beginning of denuclearisation in the Korean Peninsula? (299);
China: international activity of the regional superpower (302).
XII.POLISH FOREIGN POLICY: TWO SCENES IN ONE YEAR . . . . . . . . . . . . . 305
Between national and European interests (307); With the shield or on the shield? (313);
Afghanistan: an unprepared mission (315); Retreat from Iraq (317); Energy security po­
licy (320); Difficult bilateral relations (323).
Yearbook Panorama
GLOBAL DISTRIBUTION OF POWERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
What is a state’s power? (335); Global distribution of powers: a cluster approach (337); Global
distribution of powers: a synthetic approach (345); Forecast elements (350).
DISTRIBUTION OF POWERS ON THE GLOBAL ENERGY RESOURCES MARKET . . . 352
World energy resources market: the development of interdependencies between importers and
exporters (352); Militarisation of energy policy: implications for international relations (365);
Conclusions: the distribution of powers in the energy area and international relations (374).
CHRONOLOGY OF INTERNATIONAL EVENTS IN 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Appendix: States of the world: selected data and indices . . . . . . . . . 395
INDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 “YEARBOOK” EDITORIAL TEAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423