(11) II stopień NP. Teoria i praktyka ped. w XIX i I poł. XX w.

OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1.
Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim
2.
Teoria i praktyka pedagogiczna w XIX i I połowie XX wieku
Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim
3.
The education theory and practice since the nineteenth to the first half of the twentieth century
Jednostka prowadząca przedmiot
4.
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Historii Edukacji
Kod przedmiotu / modułu
5.
Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny)
6.
Obowiązkowy
Kierunek studiów
7.
Pedagogika
Poziom studiów (I lub II stopień)
8.
II stopień
Rok studiów
9.
I rok
Semestr (zimowy lub letni)
10.
semestr letni
Forma zajęć i liczba godzin
11.
10 godzin wykładów, 20 godzin ćwiczeń
Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
12.
13.
14.
dr Anna Haratyk, dr Mirosław Piwowarczyk, dr Kamila Gandecka
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych
dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Brak wymagań
Cele przedmiotu:
C1 - Wyposażenie w wiedzę z zakresu wybranych koncepcji teoretycznych i praktycznych rozwiązań
edukacyjnych charakteryzujących tendencje pedagogiczne XIX i I poł. XX wieku.
C2 - Rozwijanie umiejętności dostrzegania związku przyczynowo - skutkowego między zmianami
społecznymi, politycznymi, ekonomicznymi a krystalizującym się systemem oświaty.
C3 - Kształtowanie krytycznej postawy wobec źródeł informacji o faktach dotyczących teorii i praktyki
pedagogicznej XIX i I połowy XX wieku.
C4 - Kształtowanie postawy „otwartej” na innowacyjne rozwiązania oświatowe.
Zakładane efekty kształcenia:
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia:
EK_01 Student potrafi opisać genezę formułowania się wybranych nurtów i
systemów pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku
K_W03
EK_02 Student potrafi dokonać historycznej interpretacji współczesnych
procesów w teorii i praktyce pedagogicznej
K_U01
EK_03 Student potrafi poddać krytyce analizowany materiał źródłowy
K_U03
EK_04 Student rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego
K_K01
15.
16.
Treści programowe:
I. Szkolnictwo europejskie na przełomie XVIII i XIX wieku.
1. Wpływ Rewolucji Francuskiej na powstanie liberalnego systemu szkolnego w XIX wieku,
2. Filantropizm, Neohumanizm,
3. Przedstawiciele europejskiej pedagogiki:
J.H. Pestalozzi – działalność pedagogiczna, teoria nauczania początkowego.
J.F. Herbart – pedagogika filozoficzna, szkoła tradycyjna.
F. Frőebel – teoria wychowania przedszkolnego.
A.W. Diesterweg – pedagogika społeczna i „nauczycielska”.
II. Główne problemy szkolnictwa polskiego pod zaborami.
1. Zabór rosyjski:
Szkolnictwo polskie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim.
Reforma szkolna A. Wielopolskiego.
Oświata i szkolnictwo po powstaniu styczniowym.
Rewolucja 1905 i jej wpływ na powstanie polskiego szkolnictwa prywatnego.
Myśl pedagogiczna J.W.Dawida.
2. Zabór pruski:
Szkolnictwo i oświata w Wielkim Księstwie Poznańskim.
Germanizacja szkolnictwa.
Ideologia „Kulturkampfu” i jej skutki dla oświaty polskiej.
Strajki szkolne.
3. Zabór austriacki:
Germanizacja szkolnictwa.
Szkolnictwo w Rzeczpospolitej Krakowskiej.
Autonomia szkolna Galicji.
Działalność Rady Szkolnej Krajowej.
III. Szkolnictwo i oświata w DrugiejI Rzeczypospolitej
1. Kierunki polityki oświatowej MWRiOP – Program oświatowy K. Praussa.
2. Sejm Nauczycielski i jego rola w kształtowaniu oświaty.
3. Podstawowe akty prawne dotyczące oświaty.
4. Organizacja polskiego szkolnictwa w latach 1918-1932. Szkolnictwo mniejszości narodowych.
5. Reforma szkolna z 11 marca 1932 roku.
6. Szkolnictwo wyższe.
7. Rozwój pedagogiki opiekuńczej i specjalnej.
8. Polska myśl pedagogiczna okresu międzywojennego:
Teoria wychowania narodowego (S. Prus-Szczepanowski, L. Zarzecki).
Teoria wychowania państwowego (S. Czerwiński, K. Sośnicki).
Pedagogika kultury – Z. Mysłakowski, S. Hessen.
Pedagogika społeczna – H. Radlińska.
Szkoła pracy H. Rowida.
Poglądy pedagogiczne: M. Grzegorzewskiej, J. Korczaka.
IV. Nowe kierunki w pedagogice początku XX wieku
Poglądy pedagogiczne: E. Key, M. Monterssori, J. Deweya, C.Freineta, R.Steinera.
V. Szkolnictwo i oświata w czasie II wojny światowej.
1. Oświata, szkolnictwo i tajne nauczanie na ziemiach II Rzeczypospolitej.
2. Polskie inicjatywy oświatowe na obczyźnie
(Rumunia, ZSRR, Palestyna, Węgry, Szwajcaria, Wielka Brytania, Francja).
Zalecana literatura (podręczniki)
Literatura podstawowa
L. Chmaj, Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1963.
J. Draus, R. Terlecki, Historia wychowania, t. II, Kraków 2005.
S. Litak, Historia wychowania, t. I, Kraków 2005.
S. Możdżeń, Historia wychowania 1795 - 1918, Sandomierz 2006.
S. Możdżeń, Historia wychowania 1918-1945, Sandomierz 2006.
K. Sośnicki, Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1972.
R. Wroczyński, Dzieje oświaty polskiej 1793-1945, t. II, Warszawa 1980.
S. Wołoszyn, Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, Warszawa 1996.
17.
Literatura uzupełniająca:
A.F. Araszkiewicz, Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1978.
A. Haratyk, Rozwój opieki nad dziećmi i młodzieżą w Galicji doby autonomicznej, Wrocław 2002.
A. Haratyk, Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi (18671914), Kraków 2007.
B. Jędrychowska, Polscy zesłańcy na Syberii (1830-1883): działalność pedagogiczna, oświatowa i
kulturalna, Wrocław 2000.
S. Mauersberg, Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918-1939,
Wrocław -Warszawa 1968.
S. Mauersberg, Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej , Warszawa 1990,.
J. Sobczak, „Nowe Wychowanie” w polskiej pedagogice okresu Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939),
Bydgoszcz 1998.
J. Miąso, Historia wychowania. Wiek XX, t. 1 i 2., Warszawa 1980.
M. Piwowarczyk, Wielkie „małe ojczyzny”: aktywność społeczno-kulturalna gostynian w Drugiej
Rzeczypospolitej, Kraków 2006.
M. Piwowarczyk, Wielkie „małe ojczyzny”: aktywność społeczno-kulturalna polskiej społeczności lokalnej
Kalisza w Drugiej Rzeczpospolitej, Kraków 2006.
J. Szablicka-Żak, Szkolnictwo i oświata w pracach Sejmu Ustawodawczego II Rzeczypospolitej,
Warszawa 1997.
S. Walasek, Szkolnictwo powszechne na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (19151939), Kraków 2006.
S. Walasek, Szkolnictwo średnie ogólnokształcące na ziemiach polskich w latach 1914-1923, Wrocław 1996.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu,
sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
wykład: egzamin
−
−
−
−
ocena bardzo dobra: student ma ugruntowaną wiedzę z zakresu wybranych nurtów i systemów
pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, na podstawie której wnikliwie dokonuje
historycznej interpretacji współczesnych procesów w teorii i praktyce pedagogicznej;
ocena dobra: student ma wystarczającą wiedzę z zakresu wybranych nurtów i systemów
pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, która pozwala mu na dobrym poziomie dokonać
historycznej interpretacji współczesnych procesów w teorii i praktyce pedagogicznej;
ocena dostateczna: student opanował zdecydowanie podstawowy zakres wiedzy z wybranych nurtów
i systemów pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, który umożliwia mu poprawne
dokonanie historycznej interpretacji współczesnych procesów w teorii i praktyce pedagogicznej;
ocena niedostateczna: student legitymuje się brakiem wystarczającej wiedzy z zakresu wybranych
nurtów i systemów pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, by dokonać historycznej
interpretacji współczesnych procesów w teorii i praktyce pedagogicznej.
ćwiczenia: kolokwium zaliczeniowe na ocenę
−
−
−
ocena bardzo dobra: student ma ugruntowaną wiedzę z zakresu wybranych nurtów i systemów
pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku; wnikliwie analizuje i krytycznie interpretuje
materiał źródłowy;
ocena dobra: student ma wystarczającą wiedzę z zakresu wybranych nurtów i systemów
pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, która pozwala mu na dobrym poziomie
analizować i interpretować materiał źródłowy;
ocena dostateczna: student opanował zdecydowanie podstawowy zakres wiedzy z wybranych nurtów
i systemów pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku; poprawnie analizuje materiał
źródłowy;
18.
19.
ocena niedostateczna – student legitymuje się brakiem wystarczającej wiedzy z zakresu wybranych
nurtów i systemów pedagogicznych dominujących w XIX i I poł. XX wieku, by poprawnie analizować
interpretować materiał źródłowy.
Język wykładowy
Polski
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem:
- wykład
- ćwiczenia
Praca własna studenta:
- przygotowanie do zajęć
- czytanie wskazanej literatury
- przygotowanie do kolokwium semestralnego
- przygotowanie do egzaminu
Suma godzin
Liczba punktów ECTS
*objaśnienie symboli:
K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia
W - kategoria wiedzy
U - kategoria umiejętności
K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych
01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia
Średnia liczba godzin
na zrealizowanie aktywności
30
10
20
15
10
10
25
90
3