Program profilaktyki szkolnej - Szkoła Podstawowa im. gen. Józefa

S z k o ł a P o d s t a w o w a im. gen Józefa Bema
w Bemowie Piskim
PROGRAM
PROFILAKTYKI SZKOLNEJ
SPÓJNY Z RZĄDOWYM PROGRAMEM WYCHOWANIA W SZKOŁACH I
PLACÓWKACH
„BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA”
CEL PRZEWODNI:
BEZPIECZEŃSTWO PSYCHICZNE I FIZYCZNE UCZNIÓW
Bemowo Piskie 2014 r.
I. Uwagi wstępne
Tworzeniu programu profilaktyki szkolnej towarzyszyło przekonanie, że:
1. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej,
skierowanej do grupy niskiego ryzyka.
2. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego stylu życia i
zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia
sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnienie inicjacji lub zachęcanie do
abstynencji.
3. Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami
i
reagowaniem na nie. Obejmuje ona eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz
wzmacnianie czynników chroniących.
4. Program profilaktyki szkolnej to ogół działań chroniących dzieci i młodzież przed
zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń.
5. Program profilaktyki szkolnej obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji
programów nauczania i programu wychowawczego szkoły, podczas realizacji
ogólnych zadań szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki.
6. Treści ujęte w programie profilaktyki szkolnej są spójne z założeniami
zadaniami programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła”.
i
II. Zadania profilaktyki szkolnej
1. Dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i
tym samym umożliwianie racjonalnego wyboru.
2. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych
psychologicznych.
3. Rozwijanie możliwości podejmowania działań
zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną.
i
alternatywnych
poprzez
4. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań
ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy.
5. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą.
6. Nawiązanie kontaktu z rodzicami.
7. Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii.
III. Struktura oddziaływań profilaktycznych
1. Rada Pedagogiczna

Określa zadania w zakresie profilaktyki.

Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych.

Dokonuje analizy działalności profilaktycznej.
2. Nauczyciele

Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych.

Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP-P.

Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań
profilaktycznych.
3. Wychowawca klasy

Integruje zespół klasowy.

Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie.

Rozpoznaje
indywidualne
potrzeby
uczniów
oraz
analizuje
przyczyny
niepowodzeń szkolnych.

Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Prowadzi różne formy pomocy psychologiczno - pedagogicznej dla uczniów
i rodziców.

Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów.
4. Dyrektor
 Wnioskuje do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia
specjalistycznego,
wychowawczych.

nauczania
indywidualnego
i
zajęć
Monitoruje pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki.
rewalidacyjno-

Diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki.

Współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania
z zakresu profilaktyki.

Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Programie Profilaktyki
Szkolnej.

Sprawuje kontrolę nad prawidłową realizacją zadań programu profilaktycznego.
5. Rada Rodziców

Opiniuje Program Profilaktyki Szkolnej.

Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki szkolnej.

Współpracuje z Radą Pedagogiczną i Samorządem Uczniowskim.
6. Rodzice

Przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki, problemów
i inicjują działania profilaktyczne.

Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony nauczycieli, wychowawców
i pielęgniarki szkolnej w zakresie profilaktyki.
7. Organ prowadzący – Urząd Miasta i Gminy w Białej Piskiej

Współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne
do realizacji programu.

Przestrzega i egzekwuje obowiązujące ustawy na terenie miasta i gminy Biała
Piska.
IV. Rozpoznane czynniki ryzyka
Badania związane były z funkcjonowaniem szkoły w zakresie jej wychowawczej
funkcji, opiniowały stan bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego uczniów w szkole,
a w szczególności:
1. Ocenę zjawiska przemocy.
2. Sposobu jej przejawiania się.
3. Subiektywnego stosunku do przemocy.
4. Oczekiwań uczniów w stosunku do dorosłych w zakresie pomocy w przypadku
przemocy.
5. Profilaktyki zachowań ryzykownych.
6. Aktualnego stanu zagrożeń i zachowań ryzykownych
uczniów (alkoholizm,
nikotynizm, narkomania).
7. Wpływu dorosłych na stan zagrożenia psychicznego i fizycznego uczniów.
8. Wskazania miejsc najbezpieczniejszych i najbardziej niebezpiecznych w szkole.
V. Analiza wyników przeprowadzonych badań uwypukliła:
Pozytywne strony badanego obszaru

Zdecydowana większość uczniów lubi szkołę, chętnie do niej uczęszcza
i czuje się w niej bezpiecznie.

Większość z nich nie doświadczyła przemocy w szkole.

Uczniowie wiedzą jakich zachowań się od nich oczekuje.

W stosunku do pracowników szkoły uczniowie zazwyczaj są grzeczni, nie
przejawiają zachowań agresywnych, wulgarnych czy aroganckich.

Zaistniałe formy przemocy są rozwiązywane przez dorosłych, a w szczególności
przez wychowawców klas, nauczycieli przedmiotu, pedagoga i dyrektora.

Na bieżąco prowadzona jest profilaktyka zachowań ryzykownych.
Na zajęciach dydaktyczno – wychowawczych rozmawia się o przemocy i agresji,
szkodliwości palenia papierosów, szkodliwości spożywania alkoholu, zażywania
narkotyków i dopalaczy oraz cyberprzemocy. Uczniowie posiadają dużą wiedzę w
tym zakresie

Większość uczniów w sposób kontrolowany korzysta z Internetu i telewizji.
Negatywne strony badanego obszaru

Niewielka część uczniów stwierdziła, że nie czuje się w szkole bezpiecznie. Do
niepożądanych zachowań uczniów dochodzi najczęściej na korytarzu szkolnym
podczas przerw.

Wychowankowie sygnalizują pojedyncze przypadki przemocy, która przejawia się
agresją słowną, biciem, popychaniem, wyśmiewaniem i prowokowaniem.

Uczniowie sygnalizują małe zainteresowanie ich problemami ze strony dorosłych.

W szkole oraz poza nią mają miejsce sporadyczne przypadki palenia papierosów.

Uczniowie korzystają z portali społecznościowych przeznaczonych głównie dla
dorosłych, w niewielkim stopniu oglądają programy telewizyjne przeznaczone dla
ich grup wiekowych.
WNIOSKI
1. Czuwać nad bezpieczną i ciepłą atmosferą w szkole opartą na wzajemnym
zaufaniu w relacji nauczyciel – uczeń.
2. Podejmować działania eliminujące zachowania agresywne i przemoc
w szkole.
3. Ćwiczyć zachowania asertywne uczniów.
4. Wskazywać na szkodliwość używek oraz ukazywać zagrożenia, jakie niosą
ze sobą.
5. Preferować zdrowy styl życia.
6. Wskazywać pożądane wzorce zachowań.
7. Promować właściwe zachowania uczniów.
8. Organizować zajęcia informacyjne na temat wyboru odpowiednich do wieku
programów TV, czasopism, gier komputerowych, stron internetowych.
9. Wzmóc współpracę rodziców ze szkołą w celu zapobiegania lub eliminowania
destrukcyjnych zachowań dzieci.
VII. Cele i zadania programu profilaktyki szkolnej
1. Zapobieganie zachowaniom agresywnym
Zadania:
 Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych.
 Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny.
 Wdrażanie do działalności pozytywnej jako jednej z form zapobiegania
zachowaniom agresywnym.
 Kształtowanie postaw otwartości wobec personelu szkoły.
 Wskazywanie pozytywnych wzorców zachowań.
2. Promowanie zdrowego stylu życia
Zadania:

Kształtowanie prawidłowych nawyków higieniczno - zdrowotnych.

Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem.

Zachęcanie uczniów do podejmowania aktywności w różnych obszarach
życia.

Dostarczanie wiedzy o zagrożeniach płynących z uzależnień oraz
nadmiernego korzystania z mediów: TV i Internetu.

Aktywizowanie
profilaktycznych.
rodziców
do
współpracy
w
realizacji
działań
Sposoby realizacji:
 pogadanki
 mini dramy
 wycieczki klasowe
 pedagogizacje rodziców
 konkursy
 projekty
Realizatorzy:
 nauczyciele
 pielęgniarka szkolna
 pedagog szkolny
 dyrektor
 rodzice
Termin realizacji:
Cały rok szkolny, zgodnie z planem pracy szkoły.
Metody oceny skuteczności programu
 Analiza dokumentacji szkolnej;
- wpisy w dziennikach lekcyjnych;
- wpisy w dziennikach zajęć pozalekcyjnych;
- dodatkowa dokumentacja związana z organizacją imprez szkolnych;
- plan Samorządu Uczniowskiego;
VIII. Postępowanie w sytuacjach wymagających interwencji określają
„Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci
i młodzieży demoralizacją i przestępczością”.
IX. Zmiany w programie, ewaluacja.
1. Organem kompetentnym do uchwalania zmian jest Rada Pedagogiczna w
porozumieniu z Radą Rodziców;
2. Zmiany wprowadzane są na wniosek zespołu do spraw bezpieczeństwa i
profilaktyki, organów nadrzędnych lub w związku ze zmianami
przepisów;
3. Proponowane zmiany uzgadniane są z Radą Rodziców i Samorządem
Uczniowskim;
4. Ewaluację programu przeprowadza się raz w roku w maj/czerwiec
5. Komisję do przeprowadzania ewaluacji wybiera się spośród
wychowawców klas w składzie 3 osobowym;
6. Ewaluacji dokonują zespoły zadaniowe poprzez ankietowanie wybranych
obszarów lub całości programu w zależnościom efektywności.
XI. Uwagi końcowe.
1. Program profilaktyki opracowany jest w 2 egzemplarzach. Jeden z nich
znajduje się w bibliotece szkolnej, a drugi w dokumentacji szkoły.
2. Uaktualniony i ujednolicony tekst programu został zatwierdzony przez
Radę Pedagogiczną w dniu 12.09.2014 r.
3. Osiągnięto porozumienie z Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim
w dniu 12.09.2014 r.
Cel 1. Zapobieganie zachowaniom agresywnym
Zadania:
 Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych.
 Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny.
 Wdrażanie do działalności pozytywnej jako jednej z form zapobiegania zachowaniom agresywnym.
 Kształtowanie postaw otwartości wobec personelu szkoły.
 Wskazywanie pozytywnych wzorców zachowań.
Działania
Sposoby realizacji
Osoby
odpowiedzialne
Wdrażanie do
poszanowania prawa,
norm, wartości.
- zaznajomienie z
niektórymi treściami
Statutu Szkoły i
Regulaminami
- kontrakt zawarty między
wychowawcą a uczniami
- praca wychowawcza
nauczycieli
- wychowawcy klas
Organizowanie zajęć
informacyjnych i
edukacyjnych na temat
czym jest agresja i
przemoc.
- lekcje wychowawcze
według wybranych
scenariuszy
Kształtowanie
pozytywnych relacji
między uczniami.
- zapoznanie z konwencją
praw dziecka
- zajęcia z wychowawcą
dotyczące: polubownego
rozwiązywania
Terminy
realizacji
wrzesień
- nauczyciele
przedmiotów
- wychowawcy klas
październik
- wychowawcy klas
- nauczyciele
przedmiotów
cały rok
(2 październik
Dzień bez
Przemocy)
Oczekiwane efekty
- uczniowie przestrzegają
ogólnie przyjętych norm i
wartości społecznych
- uczniowie mają
świadomość czym jest
agresja i przemoc
uczniowie:
- rozwiązują konflikty bez
użycia przemocy,
- są tolerancyjni wobec
odmienności,
Dowody
realizacji
- kontrakt
wychowawcy z klasą
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
konfliktów, tolerancji,
empatii, asertywności,
- lekcje wychowawcze
- rozmowy indywidualne z
uczniami
- wykazują postawy
asertywne w wyrażaniu
swoich poglądów
Rozwijanie zdolności,
talentów i predyspozycji
każdego ucznia,
efektywne wykorzystanie
wolnego czasu.
- wspólne poszukiwanie
- konkursy
- przedstawienia
- zawody
- wychowawcy klas
- nauczyciele
przedmiotów
Kształtowanie
umiejętności
rozpoznawania uczuć,
panowania nad
negatywnymi emocjami.
- lekcje wychowawcze
według wybranych
scenariuszy
- spotkania z pedagogiem
- rozmowy indywidualne z
uczniami
- wychowawcy klas
- nauczyciele
przedmiotów
Umożliwianie i
zachęcanie uczniów do
przynależności do
pozytywnej grupy.
- organizowanie zajęć
pozalekcyjnych
- działalność Samorządu
Uczniowskiego
- przynależność do ZHP
- nauczyciele
- dyrektor
- rodzice
- uczniowie
cały rok
według planu
pracy szkoły
uczniowie:
- świadomie pracują nad
rozwojem swojej
osobowości
- umieją wykorzystać czas
wolny z pożytkiem dla
zdrowia fizycznego
psychicznego
- znają swoje mocne i
słabe strony i potrafi tę
wiedzę właściwie
wykorzystać
- mają pozytywny obraz
siebie
- scenariusze
przedstawień
- protokoły
konkursów
-karty wyjazdów na
zwody
cały rok
- uczniowie potrafią
nazwać uczucia, których
doświadczają, panują nad
złością i agresją
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
cały rok
- uczniowie działają w
organizacjach
młodzieżowych,
uczęszczają na zajęcia
pozalekcyjne i pozaszkolne
-plan pracy
Samorządu
Uczniowskiego
- zapisy w
dziennikach zajęć
pozalekcyjnch
- zajęcia w Klubie
Ośrodka
Kształtowanie
prawidłowych relacji
między uczniami a
pracownikami szkoły.
Wskazywanie
autorytetów.
- zachęcanie do otwartości - wszyscy
w stosunku do
pracownicy szkoły
pracowników szkoły
- przekazywanie
informacji do kogo należy
zwrócić się o pomoc w
trudnych sytuacjach
- analiza tekstów
literackich,
- lekcje wychowawcze
według wybranych
scenariuszy
zajęcia według
scenariuszy,
- wspólne poszukiwania
- wychowawcy klas
- nauczyciel języka
polskiego
- nauczyciel religii
cały rok
-uczniowie są otwarci,
zwracają się o pomoc do
nauczycieli, rodziców,
pedagoga
- wiedzą gdzie mogą
szukać pomocy poza szkołą
- uczniowie rozumieją
znaczenie autorytetów w
życiu człowieka
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
Cel 2. Promowanie zdrowego stylu życia
Zadania:
Kształtowanie prawidłowych nawyków higieniczno - zdrowotnych.
 Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem.
 Zachęcanie uczniów do podejmowania aktywności w różnych obszarach życia.
 Dostarczanie wiedzy o zagrożeniach płynących z uzależnień oraz nadmiernego korzystania z mediów: TV i Internetu.
 Aktywizowanie rodziców do współpracy w realizacji działań profilaktycznych.

Działania
Formy realizacji
Osoby
odpowiedzialne
Terminy
realizacji
Prowadzenie zajęć
dotyczących zasad
higieny osobistej,
higieny pracy ucznia,
zdrowego żywienia.
- lekcje przyrody
- lekcje wych. fizycznego
- godziny do dyspozycji
wychowawcy
- fluoryzacja
- gazetka tematyczna
- zebrania z rodzicami
-nauczyciel przyrody
i wych. fizycznego
- pielęgniarka
szkolna
- wychowawcy klas
- wychowawca
świetlicy
- rodzice
w ciągu roku
listopad
(8 XI Europejski
Dzień Zdrowego
Jedzenia i
Gotowania)
Prowadzenie działań
informacyjnych
dotyczących sposobów
zapobiegania
chorobom zakaźnym
wirusowym i
bakteryjnym (grypa,
AIDS, zatrucia
pokarmowe i inne)
- lekcje przyrody
- lekcje WDŻ
- godziny do dyspozycji
wychowawcy
- konkursy wiedzy
- gazetki
- nauczyciel WDŻ,
- wychowawcy klas,
-pielęgniarka
szkolna,
- zespół do spraw
bez. i prof.
grudzień (1XII
Światowy Dzień
AIDS)
w ciągu roku
Osiągnięcia uczniów
- uczniowie przestrzegają
zasad higieny osobistej i
higieny pracy oraz
zdrowego żywienia
Dowody
realizacji
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
- protokoły z
umiejętności radzenia sobie konkursów
- zapisy w dzienniku
z zagrożeniem zdrowia i
lekcyjnym
życia
- uczniowie nabywają
Uświadamianie
potrzeby aktywnego
spędzania czasu
wolnego.
-zajęcia pozalekcyjne o
charakterze sportowo rekreacyjnym,
- lekcje: wychowawcze,
przyrody, wych. fizycznego,
zajęcia świetlicowe
- zajęcia na pływalni,
- zajęcia sportowe podczas
ferii zimowych,
- wychowawcy,
- nauczyciele
przedmiotów,
- wychowawca
świetlicy
cały rok
uczniowie:
- potrafią zaplanować i
przeprowadzić zabawy
rekreacyjno-sportowe na
świeżym powietrzu,
- aktywnie spędzają czas
wolny
- zapisy w dzienniku
lekcyjnym i
dokumentacji
wychowawcy
- karty wyjazdu
- dodatkowa
dokumentacja
związana z
organizacją imprez
rekreacyjnosportowych
Zapoznanie z różnymi
sposobami radzenia
sobie ze stresem
-pogadanki na godzinach do
dyspozycji wychowawcy
-wychowawcy
klas
październik (10
paźdzernika Dzień
Zdrowia
Psychicznego)
- uczniowie potrafią
zdefiniować stres, znają
podstawowe sposoby
radzenia sobie ze stresem i
stosują je w praktyce
-wpisy w dziennikach
lekcyjnych
Prowadzenie
systematycznych
działań informacyjnych
dotyczących zagrożeń
związanych z sięganiem
po środki
uzależniające:
papierosy, alkohol,
narkotyki, dopalacze,
leki.
- zajęcia według scenariuszy,
- wystawy tematycznych,
- konkursy profilaktyczne
promując życie bez używek,
- udział w kampanii Zachowaj
Trzeźwy Umysł i innych
projektach o tematyce
profilaktycznej
- ulotki, broszury, filmy
edukacyjne,
wychowawcy klas
- zespół do spraw
bezpieczeństwa i
profilaktyki
- pedagog
-pielęgniarka
szkolna
maj/czerwiec
(31 V Dzień bez
papierosa, 1 VI
Dzień bez alkoholu)
uczniowie:
- rozumieją pojęcia: nałóg,
używki, alkoholizm,
narkomania, dopalacze,
- potrafią określić
negatywne skutki
wynikające ze stosowania
używek
- scenariusze zajęć
- wpisy w dziennikach
lekcyjnych
-protokoły konkursów
- sprawozdania z
projektów
Dostarczanie wiedzy
dotyczącej zagrożeń
wynikających z
nadmiernego i nie
- propagowanie korzystania
przez dzieci z odpowiednich
dla niej czasopism,
programów telewizyjnych,
-nauczyciel zajęć
komputerowych, luty (8 II Dzień
-wychowawcy
Bezpiecznego
klas,
Internetu)
-nauczyciele
Uczniowie:
- znają zasady bezpiecznego
korzystania z Internetu,
- dokonują właściwej
dostosowanego do
wieku korzystania z
mediów
audycji radiowych, stron
przedmiotów
internetowych,
- rodzice
- kodeks TIK
- lekcje zajęć informatycznych
- godziny do dyspozycji
wychowawcy
- konkurs multimedialny
Umacnianie więzi
rodzinnych.
-udział w obchodach „Dni
rodziny”
-rodzice
-nauczyciele,
dyrektor
czerwiec
Przekazywanie
rodzicom informacji
dotyczących
profilaktyki uzależnień.
pogadanki na zebraniach
- ulotki informacyjne
- rozmowy indywidualne z
wychowawcą i pedagogiem
-wychowawcy
klas
- pedagog
- pielęgniarka
maj/czerwiec
Wzbudzanie
świadomości
odpowiedzialności
rodzicielskiej oraz
ciągłości i jednolitości
oddziaływań
wychowawczych.
Udzielanie pomocy i
wsparcia rodzicom w
przezwyciężaniu
trudności
wychowawczych
- rozmowy indywidualne z
rodzicami
- pogadanki na zebraniach
- pogadanki o eurosieroctwie
-rozmowy indywidualne z
rodzicami
-pogadanki na zebraniach
-organizowanie spotkań z
ekspertami: pedagogiem,
- wychowawcy
-pedagog
selekcji przy wyborze
programów telewizyjnych,
gier komputerowych i stron
internetowych,
- kontrolują czas spędzany
przed TV i Internetem,
cały rok
-wychowawcy
według potrzeb
klas
-pedagog szkolny
- uczniowie czują
emocjonalna więź z
rodziną, spędzają razem
czas wolny
- rodzice są świadomi
konsekwencji zażywania
środków psychoaktywnych
przez dzieci, rozumieją rolę
właściwych relacji z
dziećmi w zapobieganiu
uzależnieniom
- rodzice rozumieją, że
szkoła i rodzina tworzy
wspólne środowisko
wychowawcze
- rodzice są otwarci,
zwracają się o pomoc do
nauczycieli i pedagoga
- wpisy w dziennikach
lekcyjnych
- dzienniczki czytania
- protokół konkursu
sprawozdanie z
obchodów
-zapisy w
dokumentacji pracy
wychowawczej i
pedagoga szkolnego
- zapisy w
dokumentacji pracy
wychowawczej i
pedagoga szkolnego
- zapisy w
dokumentacji pracy
wychowawczej
- zapisy w
dokumentacji
pedagoga szkolnego
psychologiem, policją
- współpraca z Gminną
Komisją Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych
 Wpisy w dziennikach lekcyjnych dotyczące realizacji programu profilaktyki podkreślone kolorem czerwonym.