Rodzaje informacji

Transkrypt

Rodzaje informacji

Nafta-Gaz, listopad 2015, s. 811-815
Andrzej Kostecki, Krzysztof Żuławiński: Oil and Gas Institute – National Research Institute
The pseudo-acoustic equations of the scalar wavefield in anisotropic media
In this paper we present a new formulation of scalar pseudo-acoustic wave equation in arbitrary anisotropic media
TI (Transverse Isotropy) type for 2D and 3D cases. These equations, based on precise dispersion relation, determine eigenvalue – temporal frequency as the function of wavenumber and anisotropy parameters. Here we present
a few snapshots obtained for different signals by one-way equation.
Key words: forward modelling, TI, Transverse Isotropy, pseudo-acoustic equation, one-way equation, dispersion
relation.
Pseudoakustyczne równanie skalarnego pola falowego w ośrodkach anizotropowych
W artykule przedstawiono nowe sformułowanie skalarnych pseudospektralnych równań falowych w dowolnych
ośrodkach anizotropowych typu TI (Transverse Isotropy) dla przypadków 2D i 3D. Równania bazują na dyspersyjnych relacjach wyznaczających wartości własne – częstotliwości w funkcji liczb falowych i parametrów anizotropii na podstawie pełnego systemu równań akustycznych. Zaprezentowano kilka przypadków propagacji falowej
określonej jednostronnym równaniem w formie migawkowych zdjęć dla różnych typów sygnału.
Słowa kluczowe: anizotropia, poprzeczna izotropia (TI), modelowanie, jednostronne równanie falowe, relacja dyspersyjna.
Małgorzata Słota-Valim: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Static and dynamic elastic properties, the cause of the difference and conversion methods – case study
In this study the characteristics of elastic parameters of the lower Paleozoic shale formation is presented. Dynamic
elastic properties are calculated based on available seismic data calibrated with elastic properties obtained from
well logging. Comparison between dynamic and static elastic properties is conducted and the cause of observed
difference is discussed. Finally, methods for conversion of dynamic to static elastic properties is presented. Detailed characterization of the shale formation helps highlight which zones are more susceptible to hydraulic fracturing while conversion of dynamic to static elastic properties is performed for further geomechanical modeling purposes and allow more advanced mechanical analysis of unconventional reservoir object.
Key words: shale formation, elastic properties, Young’s modulus, Poisson’s ratio, Shear modulus, Bulk modulus,
hydraulic fracturing.
Statyczne i dynamiczne parametry sprężyste, fizyczna przyczyna obserwowanej różnicy i propozycja przeliczenia na przykładzie polskich formacji łupkowych
Dokładne rozpoznanie cech obiektu złożowego to podstawowy warunek, którego spełnienie owocuje trafnym wyznaczeniem lokalizacji wiercenia, projektem otworu wiertniczego i jego uzbrojeniem, a także planem efektywnych
zabiegów udostępniania złoża węglowodorów. Z punktu widzenia eksploracji złóż typu niekonwencjonalnego,
które od paru lat stały się tematem intensywnych badań również i w Polsce, spośród wymienionych wyżej etapów
rozpoznania obiektu szczególnie istotny jest projekt otworu, a zwłaszcza jego poziomy odcinek oraz plan zabiegów
udostępniania złoża. Niejednorodność formacji gazonośnej na horyzontalnym odcinku otworu, wzdłuż którego
planowane są zabiegi szczelinowania hydraulicznego, nakazuje dokładne rozpoznanie ośrodka skalnego. Jego brak
pociąga za sobą konsekwencje, gdyż niewłaściwe rozmieszczenie poszczególnych sektorów poddawanych kolejno
zabiegom szczelinowania może przyczynić się do nachodzenia na siebie stref zczerpania gazu, co z kolei skutkuje
niską lub zerową produkcją. W artykule przedstawiono charakterystykę parametrów elastycznych formacji łupkowej dolnego Paleozoiku, która pozwoliła na wytypowanie stref bardziej podatnych na zabieg szczelinowania hydraulicznego.
Słowa kluczowe: formacja łupkowa, parametry sprężyste, moduł Younga, współczynnik Poissona, moduł sprężystości poprzecznej, moduł sprężystości objętościowej, szczelinowanie hydrauliczne.
Piotr Such, Lidia Dudek, Maja Mroczkowska-Szerszeń, Renata Cicha-Szot: Oil and Gas Institute – National
Research Institute
The influence of reservoir conditions on filtration parameters of shale rocks
Pulse Decay apparatus enable measurement of shale formations reservoir permeability. For such type of pore
space, permeability is not only a function of pore size distribution and porosity but also depends on pressure and
temperature. Moreover, the type of flow varies as a function of pore radius in nano-pore range (Darcy flow, slip
flow, diffusion). In this work, the impact of reservoir parameters on apparent permeability of the Polish shale rocks
was discussed.
Key words: permeability, apparent permeability, reservoir and formation pressure, flow through nano-pores.
Wpływ warunków złożowych na parametry filtracyjne skał łupkowych
Aparat Pulse Decay umożliwia pomiary parametrów filtracyjnych skał ze zbiornikowych formacji złożowych typu
łupkowego. Dla przepływów w nanoporach (zakres średnic d < 100 nm) przepuszczalność jest nie tylko funkcją parametrów przestrzeni porowej, lecz również takich parametrów jak ciśnienie i temperatura. Analiza przepływów dla
przestrzeni nanoporowych pokazuje, że zmienia się mechanizm przepływu w zależności od rozkładu parametrów
przestrzeni porowej (przepływ Darcy’ego, przepływ z poślizgiem, dyfuzja). W niniejszej pracy przeanalizowano
wpływ i zmiany przepuszczalności pozornej w zależności od parametrów złożowych dla polskich skał łupkowych.
Słowa kluczowe: przepuszczalność, przepuszczalność pozorna, ciśnienie złożowe i ciśnienie górotworu, przepływ
przez nanopory.
Renata Cicha-Szot, Lidia Dudek, Piotr Such: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Permeability estimation in shale formations on the basis of desorption data and radial gas flow model
The paper presents a method for estimating the permeability of the shale rock based on the results of desorption
and using a radial flow model in calculations. In this model, the volumetric flow rate is a function of both the pore
size distribution (various flow mechanisms) and of the organic matter content. The tests confirmed the validity of
the assumptions. Deviations from the correlation between permeability and TOC content, are the result of anomalous water saturation. The permeability estimation method for large sections of the core significantly reduces the
fluctuations caused by the presence of local range microfractures.
Key words: permeability, shale, desorption.
Estymacja przepuszczalności skał formacji łupkowych na podstawie wyników desorpcji i przy założeniu
radialnego modelu przepływu gazu
Przedstawiono metodę szacowania przepuszczalności skał łupkowych na podstawie wyników desorpcji oraz wykorzystanie jej do obliczeń modelu radialnego. W modelu tym wielkość objętościowego strumienia przepływu będzie
funkcją zarówno rozkładu parametrów przestrzeni porowej (różne mechanizmy przepływu), jak i zawartości substancji organicznej. Przeprowadzone badania potwierdziły zasadność przyjętych założeń. Odstępstwa od krzywej
korelacyjnej przepuszczalność – zawartość TOC są efektem anomalnych nasyceń wodą. Metoda estymacji przepuszczalności dla dużych odcinków rdzenia w sposób zdecydowany zmniejsza fluktuacje spowodowane obecnością mikroszczelin o lokalnym zasięgu.
Słowa kluczowe: przepuszczalność, łupki, desorpcja.
Grzegorz Leśniak: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Estimation of the width of microfractures in shale rocks
Anomalous results of permeability for rock samples from shale formations have been analysed. It has been concluded that the microfracture systems present in the examined rocks are the reason of the anomalous values of
permeability. Dependences of overburden pressure on fracture permeability have been analysed. Simulative research performed for plug-type core samples allowed us to obtain permeability values in a function of the microfractures width.
Key words: anomalous permeability, shale rocks, microfracture width.
Szacowanie rozwartości mikroszczelin w skałach łupkowych
Przeanalizowano anomalne wyniki przepuszczalności dla próbek skał z formacji łupkowych. Stwierdzono, że
przyczyną anomalnej wartości przepuszczalności są systemy mikroszczelin obecne w badanych skałach. Przebadano zależności przepuszczalności szczelinowej od ciśnienia nadkładu. Badania symulacyjne pozwoliły powiązać,
dla próbek w formie rdzeników, przepuszczalność z rozwartością szczelin.
Słowa kluczowe: anomalna przepuszczalność, skały łupkowe, rozwartość szczeliny.
Rafał Skupio, Marek Dohnalik: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Improvement spectrometric gamma measurements on shale cores with the use of the BGO scintillation detector
Spectrometric gamma measurements carried out on rock cores of shale formations belong to standard petrophysical
analyses. The paper presents the work performed to improve the possibilities of recording natural gamma radiation
on cores. The performed work was related to the modification of a gamma logger device, creating calibration standards and developing new computer software to calculate real element concentrations from the measured spectra.
Results obtained from various methods have been compared in order to choose a methodology which is as good as
possible. The final conclusions were based on the comparison of gamma measurements on the core with measurement results from a logging SGR logging probe and with the results of laboratory measurements.
Key words: gamma spectrometry, BGO crystal, clay content, gamma logging, shale rocks.
Udoskonalanie spektrometrycznych pomiarów gamma na rdzeniach skał łupkowych z wykorzystaniem detektora scyntylacyjnego BGO
Spektrometryczne pomiary gamma prowadzone na rdzeniach wiertniczych formacji skał łupkowych należą do
standardowych analiz geofizycznych. W niniejszej publikacji przedstawione zostały prace wykonane w celu poprawy możliwości rejestracji naturalnego promieniowania gamma na rdzeniach. Prowadzone prace dotyczyły modyfikacji urządzenia gamma logger, stworzenia wzorców kalibracyjnych oraz napisania nowego programu komputerowego do przeliczania widm spektrometrycznych na rzeczywiste koncentracje pierwiastków. Wyniki otrzymywane z różnych metod zostały porównane między sobą, w celu wyboru jak najlepszej metodyki. Końcowe wnioski
oparte zostały o zestawienie pomiarów gamma na rdzeniu wraz z wynikami pomiarów z sondy geofizycznej SGR
i wynikami pomiarów laboratoryjnych.
Słowa kluczowe: spektrometria gamma, kryształ BGO, zailenie, profilowanie gamma, skały łupkowe.
Jolanta Klaja, Grażyna Łykowska, Anna Przelaskowska: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Helium porosity measurements for rocks from unconventional reservoirs performed on crushed samples
Porosity measurements for rocks from unconventional reservoirs pose a challenge due to their extremely low permeability, small pore dimensions, and high content of organic matter and clay minerals. The presented work was
aimed at adapting the helium porosity measurement methodology for the investigation of microporous rocks. The
carried out studies have shown that the measurement conditions are important, which applies both to the measurement pressure and the grain size. The highest porosity values were obtained for measurements performed on samples crushed to grain size < 0.5 mm.
Key words: gas-shale, micropores, helium porosity.
Badania porowatości helowej skał ze złóż niekonwencjonalnych na próbkach pokruszonych
Pomiary porowatości skał ze złóż niekonwencjonalnych stanowią wyzwanie ze względu na bardzo niską przepuszczalność, niewielkie rozmiary porów, wysoką zawartość substancji organicznej i minerałów ilastych. Przedstawiona praca ma na celu przystosowanie metodyki pomiaru porowatości helowej do badań skał mikroporowych. Wykonane badania wykazały, że warunki pomiaru mają tutaj duże znaczenie, dotyczy to zarówno ciśnienia pomiaru
i rozmiaru ziaren. Najwyższe wartości porowatości uzyskano dla pomiarów wykonanych na próbkach pokruszonych do frakcji < 0,5 mm.
Słowa kluczowe: łupki gazonośne, mikropory, porowatość helowa.
Wiesław Szott, Andrzej Gołąbek: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Investigation of Rate-Decline Analysis for Assessment of Recoverable Resources of Polish Shale Gas Formations
The paper presents investigations of rate-decline analysis and its feasibility in the assessment of gas resources discovered in Polish shale formations. The investigation uses both one- and two-phase simulation models constructed
and calibrated for typical shale formations discovered and tested by Polish operators. Various types of rate-decline
curves are investigated. Expected uncertainties of gas resources estimated by the rate-decline curves are found depending on the available production data period for various geological parameters and gas production mechanisms.
General conclusions are drawn from the results of the analysis for the practical usage of rate decline curves in the
process of the resource estimates of Polish shale gas formations.
Key words: shale formations, rate-decline curves, reservoir simulation models, recoverable resources.
Analiza możliwości wykorzystania krzywych spadku wydajności do oceny wydobywalnych zasobów gazu
z krajowych struktur łupkowych
W pracy przedstawiono analizę stosowalności metod krzywych spadku wydajności do oceny wydobywalnych zasobów krajowych struktur łupkowych. Analizę tą przedstawiono z wykorzystaniem jedno- i dwufazowych symulacyjnych modeli tych struktur skonstruowanych i skalibrowanych w oparciu o dane geologiczne i testowe z odwiertów nawierconych ostatnio na koncesjach operatorów krajowych. Przedstawiono podstawowe typy krzywych
spadku wydajności. Oszacowano możliwe błędy określenia zasobów zależnie od długości okresu eksploatacji
i dopasowania przebiegu wydobycia oraz podstawowych parametrów geologicznych. Sformułowano ogólne wnioski o praktycznym znaczeniu dla doboru metodyki szacowania zasobów gazu w krajowych strukturach łupkowych.
Słowa kluczowe: struktury łupkowe, krzywe spadku wydajności, symulacyjne modele złożowe, zasoby wydobywalne.
Piotr Łętkowski, Wiesław Szott: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Determination of Basic Reservoir Parameters in Shale Formations as a Solution of Inverse Problem in the
Computer Assisted History Matching of their Simulation Models. Part I – Introduction to Methodology and
Initial Tests
The problem of effective reservoir characterization of shale formations was addressed in the paper as the implementation of inverse problem applied to the history matching process of the formations simulation models. An advanced method of inverse problem solution was proposed based on the combination of stochastic and deterministic
approaches. The method was than tested using simulation models generated for the case of a realistic shale formations discovered and tested in Poland.
Key words: shale formations, reservoir simulation models, inverse problem, optimization methods, particle swarm
optimization.
Rozpoznanie istotnych parametrów formacji łupkowych poprzez rozwiązanie problemu odwrotnego metodą
wspomaganej komputerowo kalibracji modeli symulacyjnych. Część 1 – wprowadzenie do metodyki
i wstępne testy
W pracy podjęto zagadnienie charakterystyki formacji łupkowej pod kątem lepszego rozpoznania istotnych parametrów formacji. Zaproponowano podejście bazujące na komputerowo wspomaganej kalibracji modelu symulacyjnego takiej formacji, jako metodzie rozwiązania problemu odwrotnego. W metodzie tej zaimplementowano
kombinację nowoczesnych technik optymalizacyjnych o charakterze stochastycznym i deterministycznym. Analizowana metoda została przedstawiona na uprzednio skonstruowanym, dynamicznym modelu wybranej formacji
łupkowej.
Słowa kluczowe: struktury łupkowe, symulacyjne modele złożowe, problem odwrotny, metody optymalizacyjne,
optymalizacja rojem cząstek.
Jan Lubaś, Dorota Kluk: Oil and Gas Institute – National Research Institute
An attempt to determine the chemical composition of reservoir waters from Polish Lower Paleozoic shale
formations
The exact chemical composition of reservoir water from Lower Paleozoic shale formations is not known. Reservoir
fluids produced during the tests performed in these formations contain a considerable amount of flowback fluid.
Taking into consideration the results of the chemical composition monitoring of those fluids we observed a gradual
growth of Cl-, Na+, Ca2+, Mg2+, and Br- ion contents, approaching characteristic values of Cambrian reservoir water. In addition, the analysis of the hydrochemical indices of the examined liquids indicates the chemical similarity
of Ordovician-Silurian waters to Cambrian waters.
Key words: reservoir water, hydrochemical index, Cambrian water.
Próba określenia składu chemicznego wód złożowych z dolno paleozoicznych formacji łupkowych
Jak dotychczas, nie jest znany dokładny skład chemiczny wód złożowych z łupkowych formacji dolnego paleozoiku. Wydobywane na powierzchnię w trakcie testów produkcyjnych płyny złożowe zawierają znaczny udział płynów pozabiegowych (cieczy po zabiegach hydraulicznego szczelinowania). W oparciu o przeprowadzone badania
monitoringu składu chemicznego tych cieczy zauważono stopniowy wzrost udziału jonów: Cl-, Na+, Ca2+, Mg2+
i Br- w kierunku zbliżania się do wartości charakterystycznych dla wód kambryjskich. Również analiza wskaźników hydrochemicznych badanych cieczy wydaje się wskazywać na podobieństwo chemiczne wód ordowickosylurskich z wodami kambru.
Słowa kluczowe: wody złożowe, wskaźnik hydrochemiczny, wody kambru.
Małgorzata Uliasz, Grzegorz Zima, Sławomir Błaż, Bartłomiej Jasiński: Oil and Gas Institute – National
Research Institute
Rafał Wiśniowski, Sławomir Wysocki: AGH University of Science and Technology in Cracow
An analysis of the possibilities of using new types of polymeric inhibitors in the technology of drilling fluids
in shale formations
The paper presents an overview of the currently used inhibited drilling fluids with the ability to reduce the hydration of the shale. Based on literature data the possibility of using drilling muds in shale formations was analysed.
The rest of the article presents the results of research intended to select new chemicals used as inhibitors of the
hydration of rocks in drilling muds for drilling in shale. In this study agents such as a new type of polyglycol, an
alkoxy derivative of butanol and an amine compound were used. New types of inhibitors were used in the composition of drilling fluids developed for drilling in shale. The carried out investigations of thermal resistance, resistance to pollution with mono- and multivalent ions, and studies on their impact on the disintegration of Miocene
shale have shown that the developed muds have suitable technological parameters, are resistant to pollution with
bivalent metal ions and temperature, and provide effective protection against Miocene shale hydration up to 100%.
The investigations were performed under the Blue Gas project.
Key words: drilling fluid, hydration inhibitors, polyglycol, amine compounds.
Analiza możliwości wykorzystania nowych rodzajów inhibitorów polimerowych w technologii płuczek
wiertniczych w formacjach łupkowych
W artykule przedstawiono przegląd obecnie stosowanych płuczek wiertniczych inhibitowanych wykazujących
zdolność ograniczania niekorzystnych zjawisk fizykochemicznych zachodzących w układzie łupek ilasty–płuczka
wiertnicza. W oparciu o dane literaturowe przeanalizowano możliwości wykorzystania do wierceń w formacjach
łupkowych obecnie stosowanych płuczek inhibitowanych. W dalszej części artykułu przedstawiono wyniki badań
mające na celu wytypowanie nowych środków chemicznych spełniających rolę inhibitorów hydratacji skał
w płuczkach wiertniczych przeznaczonych do przewiercania skał ilastych. W przeprowadzonych badaniach zostały
zastosowane środki takie jak: nowy rodzaj poliglikolu, alkoksylowa pochodna butanolu oraz związek aminowy.
Nowe rodzaje inhibitorów znalazły zastosowanie w opracowanych składach płuczek wiertniczych do przewiercania skał ilastych. Przeprowadzone badania odporności termicznej, odporności na skażenie jonami jedno- i wielowartościowymi oraz badania ich wpływu na dezintegrację łupka mioceńskiego wykazały, że opracowane płuczki
charakteryzują się odpowiednimi parametrami technologicznymi, są odporne na skażenie jonami metali dwuwartościowych i podwyższoną temperaturę oraz zapewniają skuteczną ochronę łupka mioceńskiego przed hydratacją
nawet do wartości bliskich 100%. Przedstawione badania wykonano w ramach projektu Blue Gas – Polski Gaz
Łupkowy.
Słowa kluczowe: płuczka wiertnicza, inhibitory hydratacji skał, poliglikol, związki aminowe.
Andrzej Janocha: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Numerical calculations of conditions for the separation of black oil from Lower Paleozoic shale formations
Numerical simulations were carried out for the process of the one-stage separation of reservoir fluid using the example of black oil from Polish Lower Paleozoic shale formations. As a result of tests conducted on reservoir fluid
samples obtained from wells drilled in the Lower Paleozoic formations of the Baltic-Podlasie-Lublin Basin (on
PGNiG and Orlen Upstream concessions), compositions of reservoir fluid were determined.
Key words: reservoir fluid separation, shale formations.
Obliczenia numeryczne warunków separacji ropy black oil z dolno paleozoicznych formacji łupkowych
Przeprowadzono symulacje numeryczne procesu I stopniowej separacji płynu złożowego na przykładzie ropy black
oil z polskich dolno paleozoicznych formacji łupkowych. Składy płynu złożowego uzyskano na podstawie przeprowadzonych badań próbek pozyskanych z pozytywnie wykonanego jednego z odwiertów w dolno paleozoicznych formacjach basenu bałtycko-podlasko-lubelskiego na koncesjach PGNiG oraz Orlen Upstream.
Słowa kluczowe: separacja płynu złożowego, formacje łupkowe.
Bogdan Filar, Tadeusz Kwilosz, Mariusz Miziołek, Wacława Piesik-Buś, Jadwiga Zamojcin: Oil and Gas
Institute – National Research Institute
The use of cluster analysis for the segmentation of the physicochemical properties of shale gas deposits
Cluster analysis methods have been adapted for the segmentation of data describing the generative and reservoir
properties of shale gas-type formations. Tests were carried out for the segmentation of data describing the geochemical properties of core samples collected from eight wells within the stratigraphic unit of Llandovery (Silurian). The study was conducted in two stages. During the first stage, data segmentation was performed for three
wells described by the largest number of measurements. The second stage of data segmentation involved a set of
samples originating from all wells.
Key words: geochemistry, cluster analysis, gas-bearing shale, Silurian.
Zastosowanie analizy skupień do segmentacji właściwości fizykochemicznych złóż typu shale gas
Zaadaptowano metody analizy skupień do segmentacji danych opisujących właściwości generacyjne i zbiornikowe formacji typu shale gas. Przeprowadzono próby segmentacji danych opisujących parametry geochemiczne
próbek rdzeniowych pobranych z ośmiu odwiertów w obrębie piętra landoweru. Badania przeprowadzono
w dwóch etapach. W pierwszym etapie dokonano segmentacji danych w obrębie trzech odwiertów opisanych
największą liczbą pomiarów. W drugim etapie dokonano segmentacji danych na zbiorze próbek pochodzących
z wszystkich odwiertów.
Słowa kluczowe: geochemia, analiza skupień, łupek gazonośny, sylur.
Joanna Zaleska-Bartosz: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Andrzej Tyszecki: EKO-KONSULT Design and Consultancy Office
The environmental impact assessment (EIA) process management in shale gas projects
Taking action related with the extraction of natural gas from shale deposits, will require associating different approaches and methods in the field of strategic planning and management with elements of environmental management and decision making processes, using environmental impact assessments. The article presents selected condi-
tions, including those arising from EU, national and regional strategies and policies, which must be taken into account in the implementation of projects related to shale gas.
Key words: shale gas, strategic environmental assessment, environmental impact assessment of projects.
Zarządzanie procesem oceny oddziaływania na środowisko w projektach inwestycyjnych związanych z wydobywaniem gazu ze złóż łupkowych
Podjęcie działań związanych z przyszłym zagospodarowaniem gazu ziemnego ze złóż łupkowych wymagać będzie
kojarzenia różnych podejść i metod z zakresu planowania i zarządzania strategicznego z elementami zarządzania
środowiskiem oraz procesami podejmowania decyzji z wykorzystaniem ocen oddziaływania na środowisko.
W artykule zaprezentowano wybrane uwarunkowania, w tym wynikające z unijnych, krajowych oraz regionalnych
strategii i polityk, które muszą być brane pod uwagę przy realizacji projektów związanych z gazem z formacji łupkowch.
Słowa kluczowe: gaz z formacji łupkowych, strategiczna ocena oddziaływania na środowisko, ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
Agnieszka Stachowicz: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Laboratory testing of steel L360NB, L80, J55 resistance to sulphide stress cracking SCC and hydrogen induced cracking HIC
Results of laboratory study of 3 types of steel, resistance to sulphide stress cracking and hydrogen induced cracking
in H2S environments, are presented in this article. Those steels have been applied in the petroleum industry. Determining the threshold of safety for each type of steel (with regard to yield strength Re) below where stress cracking won’t occur was possible owing to these examinations. Hydrogen induced cracking test was applied to research
steel resistance to cracking caused by hydrogen from sulphur aqueous environments. These tests permit determination of the threshold of safety of a given material to be admitted for use in hydrogen sulphide environments.
Key words: hydrogen sulphide, stress corrosion, hydrogen induced cracking.
Badania odporności stali gatunku L360NB, L80, J55 na korozję naprężeniową SCC oraz kruchość wodorową HIC
W artykule przedstawiono wyniki badań odporności trzech gatunków stali, stosowanych w przemyśle naftowym,
na korozję naprężeniową oraz kruchość wodorową występującą w środowisku zawierającym H2S. Testy korozji
naprężeniowej SCC pozwalają na określenie progu bezpieczeństwa dla danego materiału w odniesieniu do granicy
plastyczności Re, poniżej którego nie występuje siarczkowe pękanie naprężeniowe. Test kruchości wodorowej HIC
stosuje się do badań odporności stali na pękanie indukowane absorpcją wodoru pochodzącego z zasiarczonego
środowiska wodnego. Badania te pozwalają na określenie klasy odporności dla danego materiału dopuszczając go
do pracy w środowisku siarkowodoru.
Słowa kluczowe: siarkowodór, korozja naprężeniowa, kruchość wodorowa.
Zdzisław Gebhardt: Oil and Gas Institute – National Research Institute
Analysis of the possibilities for using shale gas to supply gas appliances based on the comparative assessment
of gas
The article presents a preliminary analysis of the possibility of supplying gas appliances, certified for the gas group
E according to EN 437, with the gases obtained from Polish shale. Due to the still small amount of drilling in Poland, data from exploited US shale gas sources from there were used. Comparative assessment indicates the potential for development of Polish shale gases for appliances category 2E after minor or major modifications involving
separating higher hydrocarbons.
Key words: shale gas, gas appliances, gas combustion.
Analiza możliwości użytkowania gazów z formacji łupkowych w urządzeniach gazowych w oparciu o ocenę
porównawczą gazów
W artykule przedstawiono wstępną analizę możliwości zasilania urządzeń gazowych certyfikowanych dla gazu
grupy E według EN 437 gazem uzyskiwanym z polskich formacji łupkowych. Ze względu na niewielką jeszcze
ilość odwiertów w Polsce wykorzystano dane amerykańskie z eksploatowanych tam źródeł gazów z łupków. Ocena porównawcza wskazuje na możliwość zagospodarowania polskich gazów dla urządzeń kategorii 2E po mniejszych lub większych modyfikacjach polegających na odseparowaniu wyższych węglowodorów.
Słowa kluczowe: gaz z formacji łupkowych, urządzenia gazowe, spalanie gazu.

Rodzaje informacji

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz PDF z częściami

Rodzaje informacji

detailed program of 26 drilling-oil

NAFTA-GAZ grudzień 2012 ROK LXVIII

Rodzaje informacji - Instytut Nafty i Gazu