Kryteria z chemii 2

PROGRAM NAUCZANIA WRAZ Z KRYTERIAMI WYMAGAŃ Z CHEMII DLA KLAS II
TEMAT LEKCJI
1. Powietrze – substancja czy
mieszanina?
2. Dlaczego bez tlenu nie
byłoby życia na Ziemi?
3. Co to są tlenki?
4. Co wiemy o innych
składnikach powietrza?
5. Dwutlenek węgla –
pożyteczny czy szkodliwy?
6. Który gaz ma najmniejszą
gęstość?
7. Czy powietrze, którym
oddychamy, jest czyste?
8. Powtórzenie wiadomości o
powietrzu i jego składnikach.
9. Sprawdzian wiadomości.
GŁÓWNE TREŚCI
NAUCZANIA
 Badanie składu
powietrza
 Składniki powietrza
 Znaczenie tlenu
dla organizmów
 Otrzymywanie i
właściwości
tlenu
 Obieg tlenu i dwutlenku
węgla w przyrodzie
 Otrzymywanie tlenków
 Reakcje
endoenergetyczne
i egzoenergetyczne
 Właściwości i
zastosowania
tlenków
 Właściwości azotu i jego
znaczenie dla organizmów
 Obieg azotu w przyrodzie
 Charakterystyka
i zastosowanie gazów
szlachetnych
 Otrzymywanie tlenku
węgla(IV)
 Badanie właściwości tlenku
węgla(IV)
 Zastosowanie dwutlenku
węgla
 Otrzymywanie i
właściwości
wodoru
 Mieszanina piorunująca
 Zastosowania wodoru
 Przyczyny zanieczyszczeń powietrza
 Skutki zanieczyszczenia
powietrza (smog, wzrost
efektu cieplarnianego,
KONIECZNE
KONIECZNE +
PODSTAWOWE
DOPUSZCZAJĄCA
DOSTATECZNA
Uczeń:
 przedstawia dowody na
istnienie
powietrza;
 wie, z jakich substancji
składa się
powietrze;
 opisuje na schemacie
obieg tlenu
w przyrodzie;
 definiuje tlenek;
 podaje, jakie
zastosowania znalazł tlen;
 wyjaśnia znaczenie azotu
dla
organizmów;
 podaje podstawowe
zastosowania azotu;
 odczytuje z układu
okresowego nazwy
pierwiastków należących
do 18. grupy;
 zna wzór sumaryczny i
strukturalny
tlenku węgla(IV)
[dwutlenku węgla];
 wymienia podstawowe
zastosowania
tlenku węgla(IV);
 omawia podstawowe
właściwości
wodoru;
 wymienia praktyczne
zastosowania
wodoru;
 wymienia źródła
zanieczyszczeń
powietrza;
 wyjaśnia skutki
GAZY I ICH MIESZANINY
Uczeń:
 bada skład oraz
podstawowe
właściwości powietrza;
 tłumaczy, dlaczego bez
tlenu nie
byłoby życia na Ziemi;
 wskazuje źródła
pochodzenia ozonu
oraz określa jego
znaczenie dla
organizmów;
 podaje podstawowe
zastosowania
praktyczne kilku
wybranych tlenków;
 proponuje sposób
otrzymywania
tlenków na drodze
spalania;
 ustala nazwy tlenków na
podstawie
wzorów;
 ustala wzory sumaryczne
tlenków
na podstawie nazwy;
 oblicza masy
cząsteczkowe wybranych
tlenków;
 uzupełnia współczynniki
stechiometryczne w
równaniach
reakcji otrzymywania
tlenków na
drodze utleniania
pierwiastków;
 omawia właściwości
azotu;
 wyjaśnia znaczenie azotu
WYMAGANIA
KONIECZNE +
PODSTAWOWE +
ROZSZERZAJĄCE
OCENA
DOBRA
Uczeń:
 oblicza objętość
poszczególnych
składników powietrza w
pomieszczeniu o
podanych wymiarach;
 rozumie, dlaczego zmienia
się naturalny skład
powietrza;
 określa na podstawie
obserwacji
zebranego gazu jego
podstawowe
właściwości (stan
skupienia, barwę,
zapach, rozpuszczalność
w wodzie);
 otrzymuje tlenki w
wyniku spalania,
np. tlenek węgla(IV);
 ustala wzory tlenków na
podstawie
modeli i odwrotnie;
 zapisuje równania reakcji
otrzymywania kilku
tlenków;
 odróżnia na podstawie
opisu słownego reakcję
egzotermiczną od
reakcji endotermicznej;
 tłumaczy, na czym polega
obieg azotu
w przyrodzie;
 omawia właściwości i
zastosowanie
gazów szlachetnych;
 tłumaczy na schemacie
obieg tlenku
węgla(IV) w przyrodzie;
KONIECZNE +
PODSTAWOWE +
ROZSZERZAJĄCE +
DOPEŁNIAJĄCE
KONIECZNE +
PODSTAWOWE +
ROZSZERZAJĄCE +
DOPEŁNIAJĄCE +
NADOBOWIĄZKOWE
BARDZO DOBRA
CELUJĄCA
Uczeń:
Uczeń:
 oblicza, na ile czasu
 wie, kto po raz pierwszy i
wystarczy tlenu
w jaki sposób skroplił
osobom znajdującym się
powietrze;
w pomieszczeniu (przy
 rozumie proces skraplania
założeniu, że jest to
powietrza i jego
pomieszczenie
składników;
hermetyczne i jest mu

zna szersze zastosowania
znane zużycie tlenu na
tlenu cząsteczkowego
godzinę);
i ozonu;
 konstruuje proste
 zna i charakteryzuje
przyrządy do
właściwości większości
badania następujących
znanych tlenków;
zjawisk
 charakteryzuje kilka
atmosferycznych i
nadtlenków;
właściwości
powietrza: wykrywanie
 doświadczalnie sprawdza
powietrza w „pustym”
wpływ nawożenia
naczyniu, badanie składu
azotowego na wzrost
powietrza, badanie udziału
i rozwój roślin;
powietrza w paleniu się
 rozumie naturę
świecy;
biochemiczną cyklu azotu
 otrzymuje pod nadzorem
w przyrodzie;
nauczyciela
 wyjaśnia, czym
tlen podczas reakcji
spowodowana jest mała
termicznego rozkładu
aktywność chemiczna
manganianu(VII) potasu;
helowców;
 wie, kiedy reakcję
 rozumie i opisuje proces
łączenia się tlenu
fotosyntezy;
z innymi pierwiastkami
 zna fakty dotyczące badań
nazywa się spalaniem;
nad wodorem;
 przedstawia podział

podejmuje się
tlenków na tlenki
zorganizowania akcji
metali i tlenki niemetali
o charakterze
oraz podaje przykłady
ekologicznym.
takich tlenków;
 podaje skład jąder
atomowych
dziura ozonowa i inne)
 Ochrona powietrza przed
zanieczyszczeniami
1. Czy można żyć bez wody?
2./3. Czy wszystkie
substancje można rozpuścić
w wodzie?
4./5/6. Jakie czynniki
wpływają na
rozpuszczanie się
substancji w wodzie?
7./8/9. Jak można określić
zawartość substancji
rozpuszczonej w
roztworze?
10./11. Jak można zmienić
stężenie procentowe
roztworu?
12. Czy wody rzek, jezior i











Obieg wody w przyrodzie
Właściwości wody
Woda w organizmach
Znaczenie wody w
gospodarce człowieka
Woda jako
rozpuszczalnik
Zawiesiny i roztwory
Budowa cząsteczki wody
Szybkość rozpuszczania
się ciał stałych
Roztwory nasycone
i nienasycone
Wykresy rozpuszczalności
Obliczenia na podstawie
zanieczyszczeń
powietrza dla przyrody i
człowieka.
Uczeń:
 wymienia rodzaje wód;
 wie, jaką funkcję pełni
woda
w budowie organizmów;
 podaje przykłady
roztworów i zawiesin
spotykanych w życiu
codziennym;
 wymienia czynniki
przyśpieszające
rozpuszczanie ciał
stałych;
 wie, co to jest stężenie
procentowe
roztworu;
dla organizmów;
 wymienia źródła tlenku
węgla(IV);
 wyjaśnia znaczenie
tlenku węgla(IV)
dla organizmów;
 przeprowadza
identyfikację tlenku
węgla(IV) przy użyciu
wody wapiennej;
 wie, jaka właściwość
tlenku węgla(IV)
zadecydowała o jego
zastosowaniu;
 omawia właściwości
wodoru;
 bezpiecznie obchodzi się
z substancjami i
mieszaninami
wybuchowymi;
 podaje, jakie właściwości
wodoru
zdecydowały o jego
zastosowaniu;
 podaje przyczyny i skutki
smogu;
 wyjaśnia powstawanie
efektu cieplarnianego i
konsekwencje jego
wzrostu na życie
mieszkańców Ziemi;
 wymienia przyczyny i
skutki dziury
ozonowej.
 przeprowadza i opisuje
doświadczenie
otrzymywania tlenku
węgla(IV)
w szkolnych warunkach
laboratoryjnych;
 bada doświadczalnie
właściwości
fizyczne tlenku
węgla(IV);uzasadnia
konieczność wyposażenia
pojazdów
i budynków użyteczności
publicznej
w gaśnice pianowe lub
proszkowe;
 otrzymuje wodór w
reakcji octu z wiórkami
magnezowymi;
 opisuje doświadczenie, za
pomocą którego można
zbadać właściwości
wybuchowe mieszaniny
wodoru i powietrza;
 podaje znaczenie
warstwy ozonowej
dla życia na Ziemi;
 sprawdza
eksperymentalnie, jaki jest
wpływ zanieczyszczeń
gazowych na
rozwój roślin;
 bada stopień zapylenia
powietrza
w swojej okolicy.
WODA I ROZTWORY WODNE
Uczeń:
Uczeń:
 tłumaczy obieg wody w
 wyjaśnia, jakie znaczenie
przyrodzie;
dla
 tłumaczy znaczenie
przyrody ma nietypowa
wody w funkcjonowaniu
gęstość wody;
organizmów;
 wykrywa wodę w
 wyjaśnia znaczenie wody
produktach
w gospodarce człowieka;
pochodzenia roślinnego i
 podaje, na czym polega
w niektórych minerałach;
proces rozpuszczania się

tłumaczy, jaki wpływ na
substancji w wodzie;
rozpuszczanie substancji
 bada rozpuszczanie się
stałych ma polarna
substancji stałych i
budowa wody;
ciekłych w wodzie;
 wskazuje różnice we
 bada szybkość
właściwościach
rozpuszczania się






i rozmieszczenie
elektronów na
poszczególnych
powłokach dla
czterech helowców (He,
Ne, Ar, Kr);
wyjaśnia, dlaczego wzrost
zawartości tlenku
węgla(IV) w atmosferze
jest niekorzystny;
uzasadnia, przedstawiając
odpowiednie obliczenia,
kiedy istnieje zagrożenie
zdrowia i życia ludzi
przebywających
w niewietrzonych
pomieszczeniach;
wyjaśnia, jak może dojść
do wybuchu
mieszanin wybuchowych,
jakie są
jego skutki i jak przed
wybuchem można się
zabezpieczyć;
porównuje gęstość
wodoru z gęstością
powietrza;
przeprowadza
doświadczenie
udowadniające, że
dwutlenek węgla
jest gazem cieplarnianym;
proponuje działania
mające na celu ochronę
powietrza przed
zanieczyszczeniami.
Uczeń:
 uzasadnia potrzebę
oszczędnego
gospodarowania wodą i
proponuje
sposoby oszczędzania;
 oblicza procentową
zawartość
wody w produktach
spożywczych
na podstawie
przeprowadzonych
samodzielnie badań;
 wyjaśnia, co to jest
emulsja;
Uczeń:
 wyjaśnia, co to jest mgła i
piana;
 tłumaczy efekt Tyndalla;
 prezentuje swoje poglądy
na temat ekologii wód
w Polsce i na świecie;
 zna i rozumie definicję
stężenia molowego;
 wykonuje proste
obliczenia związane ze
stężeniem molowym
roztworów.;
 stosuje zdobyte
mórz są czyste?
13. Powtórzenie wiadomości
o roztworach wodnych.
14. Sprawdzian wiadomości.
wykresów rozpuszczalności
 Rozpuszczanie się gazów
w wodzie
 Roztwory rozcieńczone
i stężone
 Stężenie procentowe
roztworu
 Obliczenia związane
ze stężeniem procentowym
roztworu
 Rozcieńczanie roztworu
 Zatężanie roztworu
 Źródła zanieczyszczeń
wód
 Wpływ zanieczyszczeń
wód na środowisko
 Usuwanie
zanieczyszczeń:
oczyszczalnie ścieków,
stacje uzdatniania wody
 Zapobieganie
zanieczyszczeniom wód
 zna wzór na stężenie
procentowe
roztworu;
 wskazuje znane z życia
codziennego
przykłady roztworów o
określonych
stężeniach procentowych;
 wie, co to jest
rozcieńczanie roztworu;
 wie, co to jest zatężanie
roztworu;
 podaje źródła
zanieczyszczeń wody;
 zna podstawowe skutki
zanieczyszczeń wód.
substancji w wodzie;
 podaje różnicę między
roztworem nasyconym i
nienasyconym;
 przygotowuje roztwór
nasycony;
 podaje, na czym polega
różnica między
roztworem
rozcieńczonym
a stężonym;
 potrafi stosować wzór na
stężenie procentowe
roztworu do prostych
obliczeń;
 przygotowuje roztwory o
określonym
stężeniu procentowym;
 wie, na czym polega
rozcieńczanie roztworu;
 podaje sposoby zatężania
roztworów;
 tłumaczy, w jaki sposób
można poznać, że woda
jest zanieczyszczona.
roztworów i zawiesin;
 wyjaśnia, na czym polega










różnica
między roztworem
właściwym a roztworem koloidalnym;
tłumaczy, co to jest
rozpuszczalność
substancji;
odczytuje wartość
rozpuszczalności
substancji z wykresu
rozpuszczalności;
oblicza stężenie
procentowe roztworu,
znając masę substancji
rozpuszczonej
i rozpuszczalnika (lub
roztworu);
oblicza masę substancji
rozpuszczonej w
określonej masie roztworu
o znanym stężeniu
procentowym;
oblicza masę
rozpuszczalnika potrzebną
do przygotowania
roztworu określonym
stężeniu procentowym;
oblicza, ile wody należy
dodać do danego roztworu
w celu rozcieńczenia go
do wymaganego stężenia
procentowego;
oblicza masę substancji,
którą należy dodać do
danego roztworu w celu
zatężenia go do
określonego stężenia
procentowego;
oblicza, ile wody należy
odparować z danego
roztworu w celu zatężenia
go do określonego
stężenia procentowego;
omawia zagrożenia
środowiska
przyrodniczego
spowodowane skażeniem
wód;
omawia sposoby
zapobiegania
 otrzymuje emulsję i










podaje przykłady
emulsji spotykanych w
życiu codziennym;
wyjaśnia, co to jest koloid;
podaje przykłady
roztworów koloidalnych spotykanych w
życiu codziennym;
korzystając z wykresu
rozpuszczalności, oblicza
rozpuszczalność
substancji w określonej
masie wody;
wyjaśnia, od czego zależy
rozpuszczalność gazów w
wodzie;
omawia znaczenie
rozpuszczania się
gazów w wodzie dla
organizmów;
oblicza stężenie
procentowe
roztworu, znając masę lub
objętość
i gęstość substancji
rozpuszczonej
i masę rozpuszczalnika
(lub roztworu);
oblicza masę lub objętość
substancji rozpuszczonej
w określonej masie
lub objętości roztworu o
znanym stężeniu
procentowym;
oblicza objętość
rozpuszczalnika
(o znanej gęstości)
potrzebną do
przygotowania roztworu
określonym
stężeniu procentowym;
przygotowuje roztwór o
określonym stężeniu
procentowym przez
zmieszanie dwóch
roztworów o danych
stężeniach;
oblicza masy lub objętości
roztworów o znanych
stężeniach procentowych
potrzebne do
wiadomości w sytuacjach
problemowych.
zanieczyszczeniom wód.


1. Co to jest wartościowość?
2. Budowa i nazewnictwo
tlenków.
3. Wzory strukturalne
tlenków niemetali.
4. Jak zapisać przebieg
reakcji chemicznej?
5. Metody otrzymywania
tlenków.
6. Ćwiczenia w równaniach
reakcji otrzymywania
tlenków.
7. Właściwości fizyczne
wybranych tlenków.
8. W jaki sposób woda działa
na tlenki metali?
9. Czy metale mogą
reagować z wodą?
10. Jakie właściwości mają
wodorotlenki?
11. Jakie zastosowanie mają
wodorotlenki?
12. Dlaczego zasady
powodują zmianę barwy
wskaźników?
13. Powtórzenie wiadomości.
14. Sprawdzian wiadomości.
 Działanie wody na
tlenki wybranych metali
 Wskaźniki i ich rodzaje
 Budowa i ogólny wzór
wodorotlenków
 Działanie wody
na wybrane metale
 Podział metali na
aktywne i mniej aktywne
 Właściwości
wodorotlenków:
sodu, potasu i wapnia
 Rozpuszczalność
wodorotlenków w wodzie
 Najważniejsze
zastosowania
wodorotlenków
 Barwienie się wskaźników
w zasadach
 Przewodzenie prądu
elektrycznego przez zasady
 Dysocjacja
elektrolityczna
(jonowa) zasad
Uczeń:
 definiuje pojęcie
wartościowości
pierwiastka chemicznego;
 wie, że wartościowość
pierwiastków w stanie
wolnym wynosi 0;
 odczytuje z układu
okresowego
wartościowość
pierwiastków
chemicznych, np. sodu,
magnezu, glinu, węgla,
azotu, siarki, chloru;
 wyznacza
wartościowość
pierwiastków
chemicznych na podstawie
wzorów sumarycznych;
 zapisuje wzory
sumaryczny i strukturalny
na podstawie
wartościowości
pierwiastków
chemicznych;
 wymienia podstawowe
rodzaje reakcji
chemicznych, rozróżnia
podstawowe rodzaje
reakcji chemicznych;
 wie, co to jest równanie
reakcji chemicznej,
współczynnik
stechiometryczny , indeks
stechiometryczny;
 zapisuje proste równania
reakcji,
 odczytuje proste
równania reakcji
chemicznych;
 wie, co to jest wzór
sumaryczny, wzór
strukturalny;
 definiuje wskaźnik;
 wyjaśnia pojęcie:
WODOROTLENKI A ZASADY
Uczeń:
Uczeń:
 wyjaśnia znaczenie
 korzysta z pojęcia
współczynnika
wartościowości;
stechiometrycznego i
 określa możliwe
indeksu
wartościowości
stechiometrycznego (duży
pierwiastka chemicznego
i mały współczynnik);
na podstawie jego
 wyjaśnia pojęcie
położenia w układzie
równania reakcji
okresowym pierwiastków;
chemicznej;
 nazywa związki
chemiczne na podstawie
 odczytuje równania
reakcji chemicznych;
wzorów i zapisuje wzory
na podstawie ich nazw;
 zapisuje równania reakcji
chemicznych, wzory
 zapisuje i odczytuje
sumaryczne, rysuje wzory
równania reakcji
strukturalne;
chemicznych (o większym
stopniu trudności);
 podaje zależność między
wartościowością
 na podstawie podanego
pierwiastków a liczbą ich
składu jakościowego i
atomów w cząsteczce
ilościowego proponuje
danego związku
wzór związku
chemicznego;
chemicznego;
 oblicza wartościowość
 zapisuje wzór dowolnego
pierwiastka na podstawie
tlenku, znając
wzoru sumarycznego;
wartościowość metalu
lub niemetalu;
 podaje zależności i
różnice między wzorem
 zapisuje wzór tlenku na
sumarycznym a
podstawie nazwy i
strukturalnym;
odwrotnie - zapisuje
nazwę tlenku na
 uzgadnia proste równanie
podstawie wzoru;
reakcji i podaje
interpretację jakościową;
 zapisuje i uzgadnia proste
równania reakcji, np.
 podaje określenie reakcji
syntezy i analizy
syntezy i analizy;
tlenków;
 podaje przykłady tlenków
 sprawdza doświadczalnie
metali reagujących
działanie wody na tlenki
z wodą;
metali;
 wymienia kilka
 zna zabarwienie
poznanych elektrolitów;
wskaźników
 zapisuje wzory
w wodzie i zasadach;
wodorotlenków wapnia i
 sprawdza doświadczalnie
magnezu, wymienia ich
działanie wody na metale;
zastosowanie;
 bada właściwości
 wymienia rodzaje
wybranych
wskaźników;
przygotowania
określonej masy roztworu
o wymaganym stężeniu;
wyjaśnia, jak działa
oczyszczalnia ścieków;
tłumaczy, w jaki sposób
uzdatnia się wodę.
Uczeń:
zapisuje i odczytuje
równania reakcji
chemicznych o dużym
stopniu trudności, np. Al +
02;
 podaje przykłady
związków chemicznych
określonego typu, np. AB,
AxBy;
 interpretuje jakościowo i
ilościowo równania reakcji
(rodzaj atomów lub
cząsteczek i ich liczbę);
 wyjaśnia proces dysocjacji
na ogólnych wzorach
zasad;
 projektuje eksperyment
pozwalający rozróżnić
wodę oraz zasadę i
przeprowadza go,
dobierając odpowiednie
wskaźniki;
 zapisuje równania reakcji
otrzymywania zasad KOH,
Ca(OH)2 w reakcji metali z
wodą i odpowiednich
tlenków z wodą;
 rozwiązuje chemografy
typu: Ca  CaO
 Ca(OH)2, zapisuje
odpowiednie równania
reakcji, dobierając
brakujące reagenty;
 umie zaplanować i
przeprowadzić
doświadczenia, w których
wyniku otrzymuje się
wodorotlenki;
 zna metodę otrzymywania
wodorotlenków praktycznie
nierozpuszczalnych w
wodzie, np. wodorotlenku
miedzi(II);
 identyfikuje wodorotlenki

Uczeń:
 rozwiązuje złożone
chemografy: ustala, jakie
substancje kryją się pod
wskazanymi oznaczeniami,
zapisuje równania reakcji;
 w podanym zbiorze
reagentów dobiera substraty
do produktów, a następnie
zapisuje równania reakcji,
określając ich typ;
 interpretuje równania
reakcji chemicznych pod
względem ilościowym;
 rozwiązuje zadania o
podwyższonym stopniu
trudności.
 wie, jak zmienia się
charakter chemiczny
tlenków metali wraz ze
wzrostem liczby atomowej
metalu;
 zna pojęcie alkaliów;
 zna przykłady
wodorotlenków metali
ciężkich;
 zna kilka wskaźników
służących do identyfikacji
wodorotlenków;
 wie, jak zmienia się
charakter chemiczny
tlenków metali wraz ze
wzrostem liczby atomowej
metalu;
 zna pojęcie alkaliów;
 zna przykłady
wodorotlenków metali
ciężkich;
 rozwiązuje zadania
problemowe związane
z tematyką wodorotlenków
i zasad.
wodorotlenek;
 wskazuje metale aktywne
i mniej aktywne;
 wymienia dwie metody
otrzymywania
wodorotlenków;
 stosuje zasady
bezpiecznego
obchodzenia się ze
stężonymi zasadami
(ługami);
 wymienia przykłady
zastosowania
wodorotlenków sodu i
potasu;
 definiuje zasadę na
podstawie dysocjacji
elektrolitycznej
(jonowej).
1. Czy woda reaguje
z tlenkami niemetali?
2. Jak są zbudowane
cząsteczki kwasów
tlenowych?
3. Czy istnieją kwasy
beztlenowe?
4./5. Jakie właściwości mają
kwasy?
6. Jakie zastosowania mają
kwasy?
7. pH – co to oznacza?
8. Skąd się biorą kwaśne
opady?
9. Powtórzenie wiadomości.
10. Sprawdzian wiadomości.
 Otrzymywanie kwasów
tlenowych
 Nazewnictwo kwasów
tlenowych
 Tlenki kwasowe
 Ogólny wzór kwasów
 Reszta kwasowa i jej
wartościowość
 Wzory i modele kwasów
tlenowych
 Budowa cząsteczek
i nazewnictwo kwasów
beztlenowych
 Chlorowodór i
siarkowodór
– trujące gazy
 Badanie właściwości
wybranych kwasów
 Reguły postępowania
ze stężonymi kwasami
 Działanie kwasów na
metale
Uczeń:
 podaje przykłady tlenków
niemetali
reagujących z wodą;
 zna wzory sumaryczne
trzech poznanych
kwasów;
 podaje definicje kwasów
jako związków
chemicznych
zbudowanych
z atomu (atomów) wodoru
i reszty
kwasowej;
 podaje przykłady kwasów
beztlenowych:
chlorowodorowego
i siarkowodorowego;
 zapisuje wzory
sumaryczne poznanych
kwasów beztlenowych;
 zna nazwę zwyczajową
 podaje przykłady tlenków
wodorotlenków;
na podstawie podanych
informacji;
 interpretuje przewodzenie
metali reagujących z
prądu elektrycznego przez  potrafi rozwiązywać
wodą;
zasady;
trudniejsze chemografy
 pisze ogólny wzór

pisze
równania
dysocjacji

przedstawia za pomocą
wodorotlenku oraz
elektrolitycznej (jonowej)
modeli przebieg reakcji
wzory wodorotlenków
przykładowych
tlenków metali z wodą;
wybranych metali;
zasad;
 potrafi zidentyfikować
 nazywa wodorotlenki na
 pisze ogólne równanie
produkty reakcji
podstawie wzoru;
dysocjacji elektrolitycznej
aktywnych metali z wodą;
 pisze równania reakcji
(jonowej) zasad.

tłumaczy, w jakich
tlenków metali z wodą;
postaciach można
 pisze równania reakcji
spotkać wodorotlenek
metali z wodą;
wapnia i jakie
 podaje zasady
on ma zastosowanie;
bezpiecznego

przedstawia za pomocą
obchodzenia się z
modeli przebieg
aktywnymi metalami
dysocjacji elektrolitycznej
i zachowuje ostrożność w
(jonowej) przykładowych
pracy z nimi;
zasad.
 opisuje właściwości
wodorotlenków sodu,
potasu, wapnia i
magnezu;
 tłumaczy dysocjację
elektrolityczną
(jonową) zasad;
 tłumaczy, czym różni się
wodorotlenek od zasady.
KWASY
Uczeń:
Uczeń:
Uczeń:
 definiuje kwasy jako
 zapisuje równania reakcji  przeprowadza pod
kontrolą nauczyciela
produkty reakcji
otrzymywania pięciu
reakcje wody z tlenkami
tlenków kwasowych z
kwasów (siarkowego(IV),
kwasowymi: tlenkiem
wodą;
siarkowego(VI),
siarki(IV), tlenkiem
fosforowego(V),
 nazywa kwasy tlenowe na
fosforu(V), tlenkiem
azotowego(V)
podstawie ich wzoru;
węgla(IV);
i węglowego w reakcji
 zapisuje równania reakcji
 oblicza na podstawie
odpowiednich tlenków
otrzymywania trzech
wzoru sumarycznego
kwasowych z wodą;
dowolnych kwasów
kwasu wartościowość

podaje,
jakie
barwy
tlenowych w reakcji
niemetalu, od którego
przyjmują
wskaźniki
w
odpowiednich tlenków
kwas bierze nazwę;
roztworach kwasów;
kwasowych z wodą;
 tworzy modele kwasów
 rysuje modele cząsteczek
 wskazuje we wzorze
beztlenowych;
poznanych kwasów (lub
kwasu resztę kwasową
 wyjaśnia metody
wykonuje ich modele
oraz ustala jej
otrzymywania kwasów
przestrzenne);
wartościowość;
beztlenowych;
 ustala wzory kwasów
 układa wzory kwasów z
 zapisuje wzory
(sumaryczne
podanych jonów;
strukturalne poznanych
i strukturalne) na
 przedstawia za pomocą
kwasów;
podstawie ich modeli;
modeli przebieg
 zapisuje wzory
dysocjacji elektrolitycznej

zna trujące właściwości
sumaryczne, strukturalne
Uczeń:
 zna kilka wskaźników
służących do identyfikacji
kwasów;
 zna wzory i nazwy innych
kwasów tlenowych
i beztlenowych niż
poznanych na lekcjach;
 wie, jakie są właściwości
tych kwasów;
 zna zastosowanie
większości kwasów
mineralnych;
 przedstawia metody
przemysłowe
otrzymywania poznanych
kwasów;
 proponuje doświadczenie
mające na celu
opracowanie własnej
skali odczynu roztworu;
 Przewodzenie prądu
elektrycznego przez
roztwory kwasów
 Dysocjacja elektrolityczna
(jonowa) kwasów
 Przykłady zastosowań
kwasów
 Kwasy w naszym otoczeniu
 Odczyn roztworu, skala pH
 Określanie pH substancji
 Powstawanie kwaśnych
opadów
 Skutki kwaśnych opadów
dla
środowiska
1. Jak są zbudowane sole
i jak się tworzy ich nazwy?
2. Co się dzieje z solami
w wodzie?




Wzory sumaryczne soli
Nazewnictwo soli
Reakcja kwasu z zasadą
Definicja i ogólny wzór






kwasu
chlorowodorowego;
zna zagrożenia wynikające
z właściwości niektórych
kwasów;
wymienia właściwości
wybranych kwasów;
podaje przykłady
zastosowań wybranych
kwasów;
wie, co to jest skala pH;
rozumie pojęcie: kwaśne
opady;
wymienia skutki
kwaśnych opadów.
Uczeń:
 definiuje sól;
 podaje budowę soli;
 wie jak tworzy się nazwy
kwasów beztlenowych
oraz podaje nazwy tych
kwasów;
 zapisuje równania
otrzymywania kwasów
beztlenowych;
 wymienia właściwości
wybranych kwasów;
 wyjaśnia zasady
bezpiecznej pracy
z kwasami, zwłaszcza
stężonymi;
 zachowuje ostrożność w
pracy z kwasami;
 zapisuje równania
dysocjacji elektrolitycznej (jonowej)
poznanych kwasów;
 definiuje kwas na
podstawie dysocjacji
elektrolitycznej
(jonowej);
 wskazuje kwasy obecne
w produktach
spożywczych i środkach
czystości w swoim
domu;
 rozumie potrzebę
spożywania
naturalnych produktów
zawierających
kwasy o właściwościach
zdrowotnych (kwasy:
jabłkowy, mlekowy
i askorbinowy);
 wie, jakie wartości pH
oznaczają, że rozwór ma
odczyn kwasowy,
obojętny lub zasadowy;
 wyjaśnia pochodzenie
kwaśnych opadów;
 wie, w jaki sposób można
zapobiegać
kwaśnym opadom;
 bada odczyn opadów w
swojej okolicy.
SOLE
Uczeń:
 przeprowadza pod
nadzorem nauczyciela
reakcję zobojętniania










chlorowodoru,
siarkowodoru i
otrzymanych
(w wyniku ich
rozpuszczenia w wodzie)
kwasów;
sprawdza doświadczalnie
zachowanie się
wskaźników w
rozcieńczonym
roztworze kwasu solnego;
zna i stosuje zasady
bezpiecznej pracy z
kwasami: solnym
i siarkowodorowym;
bada pod kontrolą
nauczyciela niektóre
właściwości wybranego
kwasu;
bada działanie kwasu
siarkowego(VI) na żelazo;
bada przewodzenie prądu
elektryczne-go przez
roztwory wybranych
kwasów
wymienia nazwy
zwyczajowe kilku
kwasów organicznych,
które może znaleźć w
kuchni i w domowej
apteczce;
bada zachowanie się
wskaźników w roztworach
kwasów ze swojego
otoczenia;
bada odczyn (lub określa
pH) różnych substancji
stosowanych
w życiu codziennym;
omawia, czym różnią się
od siebie formy kwaśnych
opadów: sucha i mokra;
bada oddziaływanie
kwaśnych opadów na
rośliny.
Uczeń:
 pisze równania reakcji
tlenków zasadowych z
kwasami;







(jonowej) wybranego
kwasu;
opisuje wspólne
właściwości poznanych
kwasów;
rozumie podział kwasów
na kwasy nieorganiczne
(mineralne) i kwasy
organiczne;
sporządza listę produktów
spożywczych będących
naturalnym
źródłem witaminy C;
wyjaśnia, co oznacza
pojęcie: odczyn
roztworu;
tłumaczy sens i
zastosowanie skali pH;
przygotowuje raport z
badań odczynu opadów w
swojej okolicy;
proponuje działania
zmierzające do
ograniczenia kwaśnych
opadów.
Uczeń:
 planuje doświadczalne
otrzymywanie
soli z wybranych
 stosuje zdobyte
wiadomości w sytuacjach
problemowych.
Uczeń:
 korzysta z różnych źródeł
informacji dotyczących
soli, nie tylko tych
3. Czy kwasy można
zobojętnić?
4. Czy tlenki reagują
z kwasami
i z zasadami?
5./6. Czy są znane inne
metody otrzymywania soli?
7. Czy wszystkie sole są
rozpuszczalne w wodzie?
8./9. Jak przebiegają reakcje
soli
z zasadami i z kwasami?
10. Jakie funkcje pełnią sole
w życiu człowieka?
11. Które sole mają
zastosowanie
w budownictwie?
12. Powtórzenie wiadomości.
13. Sprawdzian wiadomości.
soli
 Przewodzenie prądu
elektrycznego przez
roztwory soli
 Dysocjacja
elektrolityczna
(jonowa) soli
 Cząsteczkowy i jonowy
zapis
reakcji zobojętniania
 Reakcje tlenków metali z
kwasami
 Reakcje tlenków niemetali
z zasadami
 Reakcje tlenków niemetali
z tlenkami metali
 Działanie kwasów na
metale
 Reakcje metali z
niemetalami
 Strącanie wybranych soli
 Tabela rozpuszczalności
 Reakcje soli z zasadami
 Reakcje soli z kwasami
 Działanie kwasów na
węglany
 Sole jako budulec
organizmów
 Wpływ nawożenia na
rośliny (nawozy mineralne)
 Przykłady zastosowań soli
 Skały wapienne
 Zaprawa murarska
 Gips i gips palony
soli;
 wie, że sole występują w
postaci kryształów;

 wie, co to jest reakcja
zobojętniania;
 wie, że produktem reakcji





kwasu
z zasadą jest sól;
podaje definicję dysocjacji
elektrolitycznej (jonowej);
wie, że istnieją sole
dobrze, słabo i trudno
rozpuszczalne w wodzie;
podaje przykłady soli
obecnych i przydatnych w
codziennym życiu
(w kuchni i łazience);
wie, w jakim celu stosuje
się sole jako nawozy
mineralne;
zna główny składnik skał
wapiennych.












kwasu z zasadą wobec
wskaźnika;
pisze równania reakcji
otrzymywania soli w
reakcji kwasów z
zasadami;
podaje nazwę soli, znając
jej wzór;
pisze równania reakcji
kwasu z metalem;
pisze równania reakcji
metalu z niemetalem;
wie, jak przebiega
dysocjacja elektrolityczna
(jonowa) soli;
podaje nazwy jonów
powstałych w wyniku
dysocjacji elektrolitycznej
(jonowej) soli;
pisze w formie
cząsteczkowej równania
reakcji otrzymywania soli
wybranymi metodami;
sprawdza doświadczalnie,
czy sole są rozpuszczalne
w wodzie;
korzysta z tabeli
rozpuszczalności soli i
wskazuje sole dobrze,
słabo i trudno
rozpuszczalne w wodzie;
pisze w formie
cząsteczkowej równania
reakcji soli z kwasami
oraz soli z zasadami;
podaje nazwy soli
obecnych w organizmie
człowieka;
podaje wzory i nazwy soli
obecnych
i przydatnych w życiu
codziennym;
rozumie pojęcia: gips i
gips palony.
 pisze równania reakcji














tlenków kwasowych z
zasadami;
pisze równania reakcji
tlenków kwasowych z
tlenkami zasadowymi;
ustala wzór soli na
podstawie nazwy
i odwrotnie;
przeprowadza w
obecności nauczyciela
reakcje tlenków
zasadowych z kwasami,
tlenków kwasowych z
zasadami oraz tlenków
kwasowych z tlenkami
zasadowymi;
przeprowadza w
obecności nauczyciela
reakcje metali z kwasami;
bada, czy wodne roztwory
soli przewodzą prąd;
pisze równania dysocjacji
elektrolitycznej (jonowej)
soli;
pisze w sposób jonowy i
jonowy skrócony oraz
odczytuje równania
reakcji otrzymywania soli
wybranymi metodami;
ustala na podstawie tabeli
rozpuszczalności wzory i
nazwy soli dobrze, słabo i
trudno rozpuszczalnych w
wodzie;
przeprowadza reakcję
strącania;
pisze równania reakcji
strącania w formie
cząstkowej i jonowej;
podaje wzory i
właściwości wapna
palonego i gaszonego;
doświadczalnie wykrywa
węglany w produktach
pochodzenia zwierzęcego
(muszlach i kościach
zwierzęcych);
omawia rolę soli
w organizmach;
podaje przykłady
substratów;
 przewiduje wynik
doświadczenia;
 zapisuje ogólny wzór soli;
 przewiduje wyniki
doświadczeń
(reakcje tlenku
zasadowego z kwasem,
tlenku kwasowego z
zasadą, tlenku kwasowego
z tlenkiem zasadowym);
 weryfikuje założone
hipotezy otrzymania soli
wybraną metodą;
 interpretuje równania
dysocjacji
elektrolitycznej (jonowej)
soli;
 interpretuje równania
reakcji otrzymywania soli
wybranymi
metodami zapisane w
formie cząsteczkowej,
jonowej i jonowej
w sposób skrócony;
 omawia przebieg reakcji
strącania;
 doświadczalnie wytrąca
sól z roztworu wodnego,
dobierając odpowiednie
substraty;
 wyjaśnia, w jakich
warunkach zachodzi
reakcja soli z zasadami i
soli z kwasami;
 tłumaczy, na czym polega
reakcja
kwasów z węglanami i
identyfikuje
produkt tej reakcji;
 tłumaczy rolę mikro- i
makroelement-ów
(pierwiastków
biogennych);
 wyjaśnia rolę nawozów
mineralnych;
 wyjaśnia różnicę w
procesie twardnienia
zaprawy wapiennej
i gipsowej;
 podaje skutki
nadużywania nawozów
mineralnych.







wskazanych przez
nauczyciela;
formułuje problemy
i dokonuje
analizy/syntezy nowych
zjawisk dotyczących soli;
zna i rozumie pojęcie
miareczkowania;
zna nazwy potoczne kilku
soli;
podaje właściwości
poznanych soli;
[zna pojęcie katoda
i anoda; wie, na czym
polega elektroliza oraz
reakcje elektrodowe]; F
rozumie, na czym polega
powlekanie galwaniczne;
stosuje zdobyte
wiadomości w sytuacjach
problemowych.




zastosowania soli do
wytwarzania produktów
codziennego użytku.
podaje wzór i właściwości
gipsu i gipsu palonego;
doświadczalnie wykrywa
węglany w produktach
pochodzenia zwierzęcego
(muszlach i kościach
zwierzęcych);
omawia rolę soli w
organizmach;
podaje przykłady
zastosowania soli do
wytwarzania produktów
codziennego użytku.