Raport z analizy środowiskowej dopuszczalnych przebiegów trasy

Transkrypt

Etap IIb
Analiza środowiskowa dopuszczalnych
przebiegów Trasy rowerowej
„Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”
WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE
Działanie V.2. „Trasy rowerowe”
w
ramach:
„Programu Operacyjnego
Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007 – 2013”
oś priorytetowa V:
„Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego
opartego o warunki naturalne”
wykonano na zlecenie:
Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
maj 2011
1/53
SPIS TREŚCI
WSTĘP ................................................................................................................................................................... 3
1.
OPIS PLANOWANEGO PRZEBIEGU TRASY ROWEROWEJ Z REKOMENDACJĄ ............................................. 3
2.
ANALIZA POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA ROZPATRYWANYCH PRZEBIEGÓW TRASY ROWEROWEJ NA
ŚRODOWISKO ................................................................................................................................... 21
3.
A.
Tereny zurbanizowane..................................................................................................................22
B.
Tereny zamiejskie .........................................................................................................................24
PODSUMOWANIE .............................................................................................................................. 27
ZAŁĄCZNIK 1.
ZESTAWIENIE WYSTĄPIEŃ O INFORMACJE NIEZBĘDNE DO ANALIZY ŚRODOWISKOWEJ
ZAŁĄCZNIK 2.
PRZEBIEG TRAS ROWEROWYCH PO TERENACH OBJĘTYCH OBSZAROWYMI FORMAMI OCHRONY
PRZYRODY
ZAŁĄCZNIK 3.
OPIS FORMY OCHRONY PRZYRODY ZGODNIE Z USTAWĄ Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE
PRZYRODY, Z UWZGLĘDNIENIEM OBSZARÓW NATURA 2000
2/53
WSTĘP
Przedmiotowe opracowanie ma na celu przedstawienie i przeanalizowanie uwarunkowań
środowiskowych występujących na projektowanych trasach rowerowych (zarówno na trasie głównej, jak i
obejściach) oraz ich wpływu na atrakcyjność przyrodniczo-krajobrazową, z punktu widzenia rowerzysty. W
wyniku przeprowadzonej oceny zostanie zaprezentowany wariant rekomendowany trasy.
Metodologia wykonania etapu IIb w tym analizy środowiskowej została uzgodnione i zatwierdzona
przez Zamawiającego. Ze względu na charakter inwestycji przyjęto, że planowana inwestycja nie jest
przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na środowisko. Przebieg proponowanych wariantów
został przedstawiony w formie kartograficznej tj. mapy w skali 1:25000 i 1:10000 (Opracowania
kartograficzne – Załącznik_I_2 oraz Załącznik_I_3). Na mapach przedstawione zostały wszystkie treści
omówione
w punkcie
dotyczącym
opisu
elementów
środowiska
i zagospodarowania
terenu,
w szczególności zróżnicowanie: sposobu użytkowania terenu (rolne, leśne, zabudowa, nieużytki), formy
ochrony przyrody dla planowanych wariantów przebiegu Tras rowerowych na poziomie gminy oraz
województwa. Wariant, dla którego przyjęto liczbowy pikietaż reprezentuje Trasę główną. Wariant, dla
którego pikietaż ma w przedrostku literę alfabetu jest obejściem Trasy głównej.
1.
Opis planowanego przebiegu Trasy rowerowej z rekomendacją
W oparciu o wykonaną Analizę Wielokryterialną (Etap IIa Studium Wykonalności) Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego zatwierdziło korytarz przebiegu Trasy rowerowej, w granicach którego Wykonawca
zaproponował warianty: trasa główna i obejścia. Na podstawie śladu trasy wg „Studium przebiegu korytarza
głównego Trasy Rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW” który cechował się dużą
generalizacją, Wykonawca w ramach Etapu IIb precyzyjnie wkreślił przebieg Trasy rowerowej w oparciu o
ortofotomapy i mapy topograficzne. Projektowany przebieg Tras rowerowych uwzględnia wykorzystanie
istniejącej sieci drogowej, o małym natężeniu ruchu. Wykorzystywane będą głównie drogi powiatowe,
gminne, fragmentami wojewódzkie, a wyjątkowo krajowe. Częściowo trasa będzie prowadzona drogami
leśnymi i polnymi, które zostały wskazane w wyniku odbytych konsultacji społecznych. Wykonawca założył,
że w przeważającej części trasa rowerowa prowadzona będzie z wydzielonymi pasami w ciągu drogi, ze
ścieżką rowerową w pasie drogowym, na zasadach ogólnych lub w ciągu innych dróg.
Każde z proponowanych obejść, również wykorzystuje drogi publiczne, ale w większym stopniu
przebiega po drogach polnych i leśnych, tworząc swego rodzaju „objazdy” odcinków o większym natężeniu
ruchu pojazdów silnikowych.
Wariant główny przebiega po drogach krajowych 3,9km, wojewódzkich 129,4km, powiatowych
144,1km, gminnych 16,5km
i innych 5,4km. Łączna długość wynosi 299,3km. Obejścia trasy głównej
stanowią alternatywę przyjmując formę pętli i obejść. Powstały one w trakcie prac kameralnych w oparciu o
terenowe uwarunkowania realizacyjne, analizę środowiskową, badania natężenia i prognozy ruchu na
drogach wraz z możliwości wykorzystania dróg publicznych oraz konsultacji i uzgodnień dotyczących
lokalnego przebiegu Trasy głównej w poszczególnych JST. Obejścia Trasy głównej prowadzą drogami
krajowymi 3,1 km, wojewódzkimi 107,2km, powiatowymi 150,6 km, gminnymi 62,0 km i innymi 40,0 km.
3/53
Łączna długość wynosi 362,9km. Trasa została wytyczona po drogach publicznych i wewnętrznych przy
założeniu wykorzystania istniejącej infrastruktury rowerowej i budowie nowych ścieżek rowerowych, gdzie
ze względu na bezpieczeństwo rowerzystów wymagać będzie tego sytuacja.
Ustalono punkty styków od strony północnej z województwem podlaskim – przeprawa promowa na
rzece Bug w miejscowości Gnojno (miejscowość Niemirów – województwo podlaskie); brak alternatywnego
połączenia z województwem podlaskim. W przypadku strony południowej występują dwa punkty styków
z województwem podkarpackim, tj. w miejscowości Paary (Narol - województwo podkarpackie) oraz
w miejscowości Maziły (miejscowość Podlesina - województwo podkarpackie).
Odcinek o kilometrażu: km 0,00 – 8,00
Trasa główna:
Trasa rozpoczyna się w powiecie bialskim, do ok. 700 m prowadzi wzdłuż drogi kategorii „inne”, następnie
kontynuuje ją wzdłuż drogi powiatowej 1027L, przez miejscowość Stary Bubel, obok miejscowości Bubel
i Stare Buczyce. Ścieżka przebiega przez obszary chronione1: Park Krajobrazowy: Podlaski Przełom Bugu;
wzdłuż zachodniej granicy Doliny Dolnego Bugu oraz przylega do Ostoi Nadbużańskiej(obszar Natura 2000).
Odcinek o kilometrażu: 8,00 – 67,50
Trasa główna:
Trasa prowadzi od km 8,00 do ok. 10,00
wzdłuż drogi powiatowej nr 1027L, później aż
do km 45,25 km wzdłuż drogi wojewódzkiej nr
698. Od km 45,10, przez ok. 1 km wzdłuż drogi
powiatowej nr 1049L, następnie ok. 1,6 km
drogą gminną, aby w km 47,70 powrócić na ww.
drogę powiatową i prowadzić wzdłuż niej do
km 63,50. Następnie włącza się do drogi
wojewódzkiej nr 816.
Obejścia:
•
Obejście AA rozpoczyna się w km 8,00 trasy
głównej. Początkowo prowadzi przez drogę gminną,
aby przejść w drogę kategorii „inne”, a następnie
drogę powiatową. Wariant w całości prowadzi przez
obszary chronione: Podlaski Przełom Bugu, Dolinę
Dolnego Bugu oraz Ostoję Nadbużańską.
•
Obejście A odbiega od trasy głównej w km 11,00 w
kierunku północno-wschodnim, powracając w km
27,5. Trasa przebiega po drogach powiatowych,
gminnych i innych, mijając miejscowości Wygoda,
Ostrów,
Woroblin,
Zaczopki.
Kończy
się
w miejscowości Pratulin. Wariant w pełni znajduje
się na terenach chronionych: Natura 2000 (Doliny
Dolnego Bugu, Ostoi Nadbużańskiej) oraz
krajowego Parku Krajobrazowego – Podlaskiego
Przełomu Bugu.
Przebiega przez powiat bialski, gminy Janów
Podlaski, Rokitno, Terespol, Kodeń. Dominują
obszary leśne, łąki, pola, ale w mniejszym
stopniu występują też obszary uprawiane
rolniczo, a także zurbanizowane Janowa
Podlaskiego (od km 10,50 do km 12), Terespola
(od km 43,50 do km 46,50).
Na północ od Trasy między km 43 a 44
znajduje się Specjalny Obszar Chroniony
Terespol1, natomiast od km 49,50 do 68,00
prowadzi wzdłuż zachodniej granicy Doliny
Środkowego Bugu1.
W m. Janów Podlaski na szczególna uwagę
1
Przejeżdżając przez m. Janów Podlaski warto
zwrócić uwagę na kościół św. Jana Chrzciciela,
klasycystyczny z XVIII w., czy pałac biskupi,
barokowo-klasycystyczny z XVIII w.
•
Wariant B rozpoczynający się w km 27,50
w miejscowości Pratulin w gminie Rokitno,
Szczegółowy opis w załączniku nr 3
4/53
zasługują takie zabytki jak seminarium
barokowe z XVIII w., pałac biskupi z XVII w.,
barokowy kościół kolegiacki z XVIII w., czy
dzwonnica barokowa z XVIII w., w miejscowości
Neple warto zwrócić uwagę na dwór z XIX w. z
kaplicą i oranżerią, natomiast w Terespolu na
prawosławną cerkiew klasycystyczną (XVIII w.)
oraz kościół podominikański z XIX w.
przebiega przede wszystkim przez obszary gminy
Terespol, miejscowości Łęgi, Krzyczew, kończąc w
florystycznym i leśnym rezerwacie przyrody –
Szwajcarii Podlaskiej. Całość prowadzi przez
obszary Natura 2000: Obszar Specjalnej Ochrony –
Dolinę Dolnego Bugu i Specjalny Obszar Ochrony –
Ostoję Nadbużańską oraz Park Krajobrazowy
Podlaski Przełom Bugu. Trasa przebiega wzdłuż
dróg powiatowej, gminnej i innej.
•
Obejście AB rozpoczyna się w rezerwacie przyrody
Szwajcaria Podlaska w 34,35 km, prowadzi w
pobliżu innego rezerwatu, tj. Czaplego Stogu,
znajdującego się na terenie gminy Zalesie.
Początkowo ścieżka przebiega przez Park
Krajobrazowy Podlaski Przełom Brzegu, częściowo
zgodnie z jego zachodnio-południową granicą.
Następnie
prowadzi
przez
tereny
leśne
niechronione gminy Terespol, przez miejscowości
Koroszczyn, Kobylany, Zastawek, kończąc się w
Lebiedziewie, dołączając do odcinka D. Trasa
prawie w całości prowadzi przez drogę powiatową,
poza ok. jednokilometrowym odcinkiem drogi
kategorii inna. Za miejscowością Kobylany przecina
sieć trakcyjną. Przecinają ją drogi krajowe nr 68 i 2.
•
Obejście ABA rozpoczyna się w km AB 14,2 i
prowadzi w kierunku wschodnim łącząc się z trasą
główną w km 43,9 w mieście Terespol. Obejście
prowadzi przez obszary rolne, przecinając ciek
wodny. Jego długość wynosi ponad 3,0km.
•
Obejście C rozpoczyna się w km 36 w miejscowości
Neple (gdzie znajduje się dawna cerkiew barokowa,
obecnie kościół rzymskokatolicki) , a kończy w
km 38,90. W całości przebiega drogą gminną.
pierwsze 900 m przechodzi przez tereny Parku
Krajobrazowego – Podlaskiego Przełomu Bugu.
Pozostała część trasy przebiega przez tereny leśne
oraz pola uprawne.
•
Wariant D odbiega od trasy głównej w Terespolu w
km 45,15 i stanowi kontynuację ścieżki wzdłuż drogi
wojewódzkiej nr 698, mijając miejscowości: Błotków
Duży, Polatycze, Lebiedziew oraz Dobratycze. Po
1,75 km odcinku przecina drogę krajową nr 2 w
punkcie kolizyjnym nr 3/D/2. Trasa kończy się w
63,50 km, łącząc się z drogą wojewódzką nr 816.
Trasa przebiega wśród pól uprawnych, łąk i lasów
przynależących do gmin Terespol i Kodeń.
5/53
•
Wariant AC odbiega od głównej trasy w km 53,25 i
pierwszy kilometr przebiega po drodze kategorii
inne, aby kontynuować ją wzdłuż drogi gminnej do
końca, tj. do km 67,40 w miejscowości Kodeń.
Całość ścieżki prowadzi przez obszary chronione
Doliny Środkowego Bugu.
Rekomendacja Wykonawcy:
Wykonawca rekomenduje wariant o następującym przebiegu na odcinku 8,0 - 67,50 km:
Początkowo wzdłuż Trasy głównej do miejscowości Janów Podlaski, następnie w kierunku północnym
obejściem A (od jego km 2+100 do jego końca w km 27+500 trasy głównej). Od tego punktu rekomenduje się
przebieg trasy wzdłuż obejścia B na całej jego długości, po czym od km 34,4 do km 36 przebieg zgodny z
trasą główną, następnie obejściem C. Od końca obejścia C (w km 38,9 trasy głównej) do początku obejścia
AC (w km 63+100 trasy głównej) przebieg zgodny z trasą główną. Ostatni fragment zgodny z obejściem AC,
kończącym się w km 67,5 trasy głównej. Rekomendacja wynika z przebiegu trasy rowerowej wzdłuż
atrakcyjnej przyrodniczo i krajobrazowo doliny Bugu. W zdecydowanej mierze biegnie wzdłuż obszarów
zalewowych, przez obszary chronionego krajobrazu. Rekomendowany wariant biegnie przez miejscowości,
w których znajdują się liczne zabytki kulturowe, tj. Janów Podlaski, Neple i Terespol.
Odcinek o kilometrażu: 67,50– 86,50
Trasa główna:
Trasa rozpoczyna się na terenie gminy
Elżbiecin i prowadzi wzdłuż drogi wojewódzkiej
nr 816 przez gminy Zabłocie oraz Liszna
granicząc: od strony wschodniej na całej swej
długości z Doliną Środkowego Bugu, na
odcinku km 78,00 – 79,50 oraz km 82,50 –
83,50 z Poleską Doliną Bugu2. Trasa przecina
w km 85,00 drogę krajową nr 63. W
miejscowości Kodeń znajduje się pałac
Placencja
o
cechach
klasycystycznych
(XVIIIw.), ruiny zamku Sapiechów, gotycka
cerkiew Świętego Ducha z XVIw., kaplica
cmentarna z XVII w. oraz kościół św. Anny z
barokowym ołtarzem z XVII w.
Trasa
prowadzi
zarówno
po
terenach
zabudowanych, jak i po terenach leśnych oraz
polnych.
2
Obejścia:
•
Wariant AD rozpoczyna się w miejscowości Kodeń
odbiega od trasy głównej w km 67,50 w kierunku
zachodnim a powraca w 80,50. Trasa przebiega
przez teren miejscowości Dobromyśl, Zabłocie
i Zańków po drogach powiatowych i gminnych,
przez obszary zabudowane, pola i łąki. Wariant
omija drogę wojewódzką nr 816 oraz obszary
chronionego krajobrazu.
•
Wariant ADA rozpoczyna się w km AD17 i prowadzi
drogą powiatową w kierunku południowym do
miejscowości Sławatycze, gdzie łączy się z
wariantem AE w km 1,1. Wariant biegnie przez pola
uprawne, przecina ciek wodny oraz drogę krajową
nr 63.
•
Wariant E rozpoczynający się w km 80,50 przebiega
przez tereny miejscowości Jabłeczna, Nowosiółki,
Mościce Dolne leżących w Dolinie Środkowego
Bugu oraz Poleskiej Dolinie Bugu, przecinając
w km 85 drogę krajową nr 63. W okolicach m.
Jabłeczna warto zwrócić uwagę na prawosławny
zespól klasztorny, drewnianą cerkiew unicką z XIX
6/53
w. oraz seminarium prawosławne z XIXw.
Wykonawca rekomenduje wariant o następującym przebiegu: na odcinku 67,50 – 80,50 km trasa główna,
następnie wzdłuż wariantu E od km 80,50 do końca odcinka tj. km 86,50. Rekomendacja wynika z przebiegu
wzdłuż doliny Bugu, terenów atrakcyjnych przyrodniczo, krajobrazowo oraz kulturowo (w szczególności przez
miejscowość Kodeń oraz Jabłeczna).
Odcinek o kilometrażu: 86,50– 105,4
Trasa główna:
Obejścia:
Trasa rozpoczyna się w km 86,50 i prowadzi wzdłuż
drogi wojewódzkiej nr 816 granicząc: od strony
wschodniej na całej długości z Doliną Środkowego
Bugu z wyłączeniem odcinka km 95,50 – 98,80, na
odcinku km 93,40 – 95,50 z Poleską Doliną Bugu
Początkowo trasa przebiega przez obszary polno –
rolne, następnie po zachodniej stronie - wzdłuż
zabudowy miejscowości Różanka (od km 104,15 do
104,90). W miejscowości Sławatycze km 87-88
występują następujące atrakcje turystyczne: wiatrak
koźlak
z
XXw.,
cerkiew
prawosławna,
neorenesansowy kościół. Wśród atrakcji kulturowych
znajdujących się w okolicach miejscowości Hanna
(okolice km 92,5) warto wymienić drewniane chałupy
z XIX w., drewniany kościół z XVIII w. z polichromią
z XVIII w. oraz dzwonnicę z XVIII w.
Wariant AE odbiega od trasy głównej w km
86,50 a powraca w 92,50. Trasa przebiega
po drogach powiatowych, gminnych oraz
takich, które należą do kategorii „inne” (pola
i łąki).
•
Wariant
AF
rozpoczynający
się
w miejscowości Hanna prowadzi drogami
lokalnymi na zachód od wariantu głównego
przez obszary zabudowane, aż do km 96.
•
Wariant U stanowi odcinek o długości km 1 i
prowadzi przez obszar Doliny Środkowego
Bugu.
•
Wariant F zlokalizowany na wschód od
wariantu głównego przebiega wzdłuż
granicy z Doliną Środkowego Bugu oraz
Poleską Doliną Bugu na odcinku km 96 –
98. W miejscowości Dołhobrody znajduje się
wiatrak koźlak z XIX w. oraz drewniana
plebania z XIX w.
•
Wariant AG rozpoczynający się na km 98
przebiega po drodze powiatowej po
wschodniej stronie wariantu głównego na
terenach Doliny Środkowego Bugu oraz
Poleskiej Doliny Bugu, łączy się w km 102,5
z wariantem G.
•
Obejście G mieści się na terenie gminy
Włodawa
i prowadzi
wzdłuż
drogi
powiatowej nr 1705L przez tereny o typowo
wiejskim
charakterze,
rozproszona
zabudowa, z niewielkimi skupieniami w
obrębie miejscowości, pola uprawne i łąki.
Cała trasa przebiega przez obszar sieci
Natura 2000 „Dolina Środkowego Bugu”.W
7/53
m. Różanka występują obiekty kulturowe,
m.in. późno neoklasycystyczna kordegarda
z XIX w., czy kościół parafialny z początku
XX w.
Wykonawca rekomenduje wariant o następującym przebiegu: na odcinku km 86,50 – 96,00 trasa główna,
następnie wzdłuż wariantów F, AG oraz G biegnących na wschód od wariantu głównego. Rekomendacja
wynika z przebiegu przez tereny stanowiące atrakcyjną przyrodniczo i krajobrazowo dolinę Bugu oraz w
pobliżu cennych kulturowo obiektów w miejscowościach Hanna, Dołhobrody oraz Różanka.
Trasa główna:
Obejścia:
Trasa na tym odcinku przebiega po drodze
wojewódzkiej nr 816, przez miejscowości Szuminka,
Suszno, Włodawa (gmina Włodawa). Biegnie na
zmianę przez tereny o zabudowie wiejskiej,
rozproszonej, tereny upraw rolniczych i łąk. Trasa
główna kończy się na terenie zurbanizowanym
miejscowości Włodawa.
Większa część trasy prowadzi przez obszar sieci
Natura
2000
„Dolina
Środkowego
Bugu”
(do km 109,85 trasy głównej).
W m. Włodawa możemy zobaczyć takie obiekty
kulturowe
jak:
synagoga
późnobarokowa
z XVIII w.(obecnie Muzeum Pojezierza Łęczyńsko Włodawskiego), cerkiew z XIX w., zabytkowe
kamieniczki z XVIII w., kramy i jatki z XVIII w.
•
Obejście AH rozpoczyna się w 105,40 km,
kończy w 112,20 km trasy głównej w gminie
Włodawa.
Ścieżka projektowana jest wzdłuż dróg
gminnych (km 0,00 do 1,10; km 2,30 do
3,45; km 7,35 do 9,75), drogi kategorii inna
(km 3,45 do 7,35) oraz drogi powiatowej
nr 1705L (km 1,10 do 2,30).
Obejście AH biegnie w większości przez
tereny upraw rolniczych i łąk, oraz w
niewielkim stopniu przez tereny o zabudowie
wiejskiej, rozproszonej.
Od km 3,70 wkracza na teren intensywnej
zabudowy, należącej do miasta Włodawa,
gdzie w jego centrum obejście ma swój
koniec.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z obejściem AH, z uwagi na bardziej atrakcyjne
krajobrazowo tereny. Ponadto ścieżka omija drogi o dużym natężeniu ruchu, w przeciwieństwie do trasy
głównej, która biegnie wzdłuż drogi wojewódzkiej.
Trasa główna:
Obejścia:
8/53
Przebieg trasy wytyczony jest na obszarze gmin
Włodawa, Wola Uhruska oraz Ruda-Huta.
•
Początkowy odcinek trasy przebiega na terenie
gminy Włodawa w ciągu drogi wojewódzkiej nr 816.
Otaczający trasę krajobraz stanowi mozaikę polno –
łąkową z tradycyjną zabudową miejską oraz wiejską.
W okolicach km 117,30 trasa przecina kompleks
leśny na długości ok. 7,5 km.
Od strony zachodniej trasa graniczy (z wyłączeniem
terenu miasta Włodawa) z Obszarem Specjalnej
Ochrony „Dolina Środkowego Bugu”, natomiast od
strony wschodniej biegnie wzdłuż terenów obszaru
Natura 2000 Lasów Sobiborskich3 (gdzie znajduje
się rezerwat Magazyn3).
Na odcinku od swego początku do ok.
km 2,55 ścieżka przebiega przez tereny
zabudowy
zwartej,
dalej
występują
pojedyncze zabudowania gospodarcze,
mozaika pól, łąk i zakrzewień. W km 0,5
zlokalizowany
jest
zespół
klasztorny
paulinów – późnobarokowy kościół św.
Ludwika z XVIII w.
Poza granicami miasta Włodawa trasa przecina ciek
– rzekę Włodawkę (km 113,35), po stronie
zachodniej trasy znajduje się staw. W miejscowości
Orchówek, na terenie OSO Dolina Środkowego Bugu
trasa przebiega wzdłuż jeziora Bużysko, natomiast
na wschód od ścieżki znajdują się zbiorniki wodne –
jeziora:
Glinki,
Tarasienka
oraz
Orchowe
(mieszczące się w rezerwacie Jezioro Orchowe –
około km 119,35). W miejscowości Orchówek
znajduje się kościół kapucynów z XVIII w.
Trasa przecina m.in. ciek – rzekę Włodawkę,
a także od ok. km 7,65 do końca odcinka,
kompleks leśny (z wyłączeniem terenów
miejscowości Okuninka, Żłobek Duży,
Sobibór Osada). Ścieżka przebiega również
przez obszar sieci Natura 2000 Lasy
Sobiborskie. Po obu stronach obejścia H
można zauważyć jeziora, tj. Lipiec,
Rogoźne, Białe, Czarne. Miejscowość
Okuninka i jezioro Białe jest jednym z
najczęściej
odwiedzanych
miejsc
wypoczynku w okresie wakacyjnym.
W ok. km 119,70 oraz km 148,20 trasa przecina linie
kolejową.
W m. Włodawa wśród miejsc interesujących pod
względem kulturowym warto wymienić zabytkowe
kamieniczki z XVIII w.
W km 133,00 trasa biegnie wzdłuż miejscowości
Zbereże.
Jest
to
niewielka
miejscowość
o charakterze wsi, gdzie przeważającą cześć terenu
zajmują tereny rolne. W km 140,400 trasa biegnie
przez obszar wsi Małoziemce. W następnej
kolejności trasa przecina obszar wsi Bytyń (km
144,400) oraz Wola Uhurska (km 145,050). Przebieg
trasy w km od 128,150 do km 131,500 jest
wytyczona na obszarze leśnym, który otacza trasę.
Od km 131,500 trasa przebiega przez obszar łąk
oraz nieużytków rolnych. Po wschodniej stronie
znajduje się rzeka Bug. Trasa od km 128,50 do km
129,350 oraz od km 136,00 do km 137,00 po
zachodniej stronie graniczy z obszarem ochrony
Natura 200 Lasy Sobiborskie. Również od
3
Obejście H rozpoczyna się w miejscowości
Włodawa, w km 112,20 trasy głównej.
Początkowo ścieżka biegnie po drodze
gminnej, od km 1,85 do 9,35 wzdłuż drogi
wojewódzkiej nr 812, a następnie po drodze
powiatowej nr 1727L (przecinając linię
kolejową
ok.
km
17,15),
mijając
miejscowości Włodawa, Okuninka, Żłobek
Duży. Obejście ma swój koniec w okolicach
miejscowości Wołczyny.
W m. Włodawa wśród atrakcji turystycznych
warto wymienić kramy i jatki z XVIII w., czy
zespół klasztorny paulinów: późnobarokowy
kościół św. Ludwika z XVIII w.
•
Obejście AI rozpoczyna się w 9,35 km
obejścia H, na przecięciu z drogą
powiatową. Znajduje się na obszarze gmin
Włodawa, Sawin oraz Chełm. Większa
część
trasy
biegnie
wzdłuż
drogi
wojewódzkiej
nr 812.
Następnie
za
miejscowością Czułczyce Małe (ok. km
30,25) trasa prowadzi drogą powiatową
w kierunku miejscowości Okszów, gdzie
krzyżuje się z trasą główną oraz obejściem
9/53
km 137,700 do km 139,100 trasa graniczy od
wschodu z Obszarem Natura 2000 Poleska Dolina
Bugu. Trasa na odcinku od km 128,15 do 148,25
z wyłączeniem
obszarów
wsi
Bytyń
oraz
Wola Uhruska biegnie wzdłuż granicy Obszaru
Natura 2000 Dolina Środkowego Bugu, a w km
139,00 do 143,650 przechodzi przez ten obszar.
J.Biegnie początkowo przez tereny leśne,
przechodząc następnie w tereny polne oraz
tereny zabudowy wiejskiej.
Przecina takie cieki jak: rzeka Tarasienka
(m. Podpakule),
rzeka
Krzywianka
(m. Łowcza), rzeka Łepitucha (m. Sawin),
rzeka Garka (ok. km 32,50 oraz w
miejscowościach
Zarzecze
i
Wólka
Czułczycka).
Na odcinku 148,25 do km 148,500 prowadzi po
drodze powiatowej nr 1733L, by następnie kierując
się na południe prowadzić po drodze gminnej, a od
km 150,900 po drodze należącej do kategorii „inne”.
Na całej swojej długości trasa przebiega przez tereny
rolne w otoczeniu pól uprawnych, z dala od
większych aglomeracji miejskich.
Przebieg trasy na odcinku o kilometrażu od 153,00
do 167,00 wytyczony jest po drodze powiatowej
nr 1823 oraz 1823L. Trasa prowadzona jest wśród
pól uprawnych oraz nieużytków rolnych, od km
163,500 do okolic km 165,500 po zachodniej stronie
trasy znajduje się duży kompleks leśny. Około
km 154 we wsi Ruda trasa przecina bieg cieku
wodnego Uherka. W km 157,00 trasa przebiega
wzdłuż wsi Gościniec w następnej kolejności trasa
biegnie po obszarze następujących wsi: Poczekajka,
Przecięcie, Leśniczówka, Majdanek oraz Nowiny.
Trasa przebiega przez obszar gmin: Ruda-Huta oraz
Chełm. W okolicach trasy znajdują się obszary
ochrony, bogate pod względem różnorodności
występującej tam fauny oraz flory. Odcinek o km
159,500 – km 162,000 przebiega wzdłuż granicy
Chełmskiego Parku Krajobrazowego4, natomiast od
km 162,000 trasa biegnie na obszarze Chełmskiego
Parku Krajobrazowego, aż do jego granic w km
166,050. Obszary Natura 2000 Torfowiska
Chełmskie5 oraz Chełmskie Torfowiska Węglanowe5
graniczą z odcinkiem trasy w km 163,500 – 163,400
oraz km 164,850 - 165,150. W niewielkiej odległości
na wschód od trasy znajduje się również rezerwat
Bagna Serebryskie.
Wśród atrakcji turystycznych wymienić
można kościół barokowy z XVIII w.
(m. Sawin), w m Czułczyce znajduje się:
dzwonnica z XVIII w), kościół klasycystyczny
z XVIII w., ruiny dworu z XVIII w., dzwonnica
z XVIII w.
•
Długość obejścia I to 8,500 km. Odchodzi od
trasy głównej w km 148,250, by następnie
się do niej włączyć w km 153,00. Przebiega
przez obszary rolne, gdzie w km 0,00 do km
2,900 biegnie wzdłuż zachodniej granicy
obszaru Natura 2000 Dolina Środkowego
Bugu. Trasa od swojego początku do km
2,900
jest
wytyczona
po
drodze
wojewódzkiej nr 816, następnie prowadzi po
drodze gminnej do km 6,600, aby
ostatecznie włączyć się do drogi powiatowej
nr 1823. W km 7,500 występuje kolizja ze
szlakiem kolejowym.
W okolicy m. Uhrusk zobaczyć możemy
kościół barokowy z XVII w., odrestaurowaną
cerkiew w stylu ruskim z XIX w., dzwonnicę
z XIX w. oraz dwór z II połowy XIX w.
Wykonawca rekomenduje wariant o następującym przebiegu: obejście H, (z uwagi na przebieg przez
zróżnicowane formy terenowo-krajobrazowe, tereny zalesione oraz polne; dodatkowym atutem jest
4
10/53
występowanie w okolicy trasy jezior oraz atrakcji kulturowych (m. Włodawa)). Na kolejnym fragmencie trasą
główna od km 128,15 do 148,20, następnie wzdłuż obejścia I oraz trasą główną do końca omawianego
odcinka.
Odcinek o kilometrażu: 167,00 –178,30
Trasa główna:
Przebieg trasy wytyczony jest na obszarze miasta
Chełm oraz gminy Chełm. Trasa od początku biegnie
drogą powiatową, w km 169,500 wkraczamy na
drogę krajową nr 12, by po 0,600 km wjechać na
drogę wojewódzką w okolicy miasta Chełm .
W okolicach km 171,100 powracamy na drogę
powiatową. W końcowym etapie odcinka trasa
prowadzi po drodze należącej do kategorii „inne”.
Trasa w swoim początkowym etapie przebiega przez
stosunkowo mocno zurbanizowane tereny, przez
niedługi odcinek jest także wytyczona droga krajowa
o znacznym natężeniu ruchu, a także zlokalizowana
jest w pobliżu dużego węzła kolejowego w okolicach
miasta Chełm. Trasa przebiega przez obszary
charakteryzujące
się
znacznie
większym
zaludnieniem w porównaniu do kilku wcześniejszych
odcinków. Dopiero po przekroczeniu wsi ŻółtańceKolonia trasa biegnie pośród terenów polnych.
Wśród ciekawszych miejsc, wartych zwiedzenia są
okolice Chełmskiej Starówki, dawna synagoga,
(obecnie
siedziba
NOT),
grodzisko
wczesnośredniowieczne
Bieławin,
wczesnośredniowieczne grodzisko „Wysoka Górka”
z X-XII w., zespół klasztorny popijarski (kościół
późnobarokowy
z XVIII w. z wyposażeniem
rokokowym, kolegium barokowe, w którym mieści się
Muzeum Okręgowe, dawna cerkiew św. Mikołaja,
barokowa, dawne seminarium greckokatolickie
z XVIII w.), zespół klasztorny poreformacki: kościół
późnobarokowy św. Andrzeja Apostoła. Trasa
przecina 2 cieki wodne: Janówka oraz Uherka. Po
wschodniej stronie trasy w okolicach km 178,
znajduje się niewielki zbiornik wodny.
Obejścia:
•
Obejście J to ma długość 6,102 km.
Odchodzi od trasy głównej w km 167,00, a
następnie z powrotem włącza się do trasy
głównej w km 172,00. Na początku trasa
jest prowadzona po drodze gminnej, a na
północy graniczy z Chełmskim Parkiem
Krajobrazowym. Następnie trasa biegnie już
do końca po drodze powiatowej, w okolicach
km 5,500 występuje kolizja z droga krajową
nr 12.
•
Obejście K to ma długość 12,939 km.
Odgałęzia się od trasy głównej w km 172,
a powraca w km 178,250. Trasa jest
prowadzona
zarówno
po
drogach
powiatowych, wojewódzkich oraz gminnych.
W okolicach km 4,000 graniczy z dużym
kompleksem leśnym. W dużej mierze
przebiega po terenach uprawnych.
Rekomendowany jest wariant trasy z wykorzystaniem obejścia J, następnie trasą główną w kierunku centrum
11/53
miasta Chełm do początku obejścia K. Następnie wzdłuż obejścia K, aż do km 178+300. Wariant ten w
mniejszym stopniu prowadzi przez tereny silnie zabudowane, wykorzystując bliskość kompleksów leśnych,
pól i łąk.
Trasa główna:
Trasa rozpoczyna się w miejscowości Weremowice (gmina Chełm), prowadzi po drodze gminnej
(przecinając rzekę Uherka w km 180,25) do miejscowości Uher (km 180,90), gdzie biegnie po drodze
powiatowej, by w miejscowości Nowe Depułtycze (km 183,20) wrócić na drogę gminną. Dalej trasa wkracza
na teren gminy Siennica Różana, przebiegając wzdłuż drogi gminnej (do km 187,55; od km 188,15 do
189,20), drogi kategorii inna (od km 187,55 do 188,15), drogi powiatowej nr 3130L (od km 189,20 do 189,45)
oraz drogi wojewódzkiej nr 843 (od km 189,45 do 191) do miejscowości Kozieniec.
Trasa prowadzi na całej długości przez obszar zróżnicowany krajobrazowo, gdzie występują tereny
zabudowy wiejskiej, upraw rolniczych, łąk oraz zadrzewień (przecinając kompleks leśny w km 185,25 o
długości ok. 700 m, a także granicząc z lasem od km 187,00 na długości ok. 1150m).
Na wysokości miejscowości Kostunin oraz Zagroda (gmina Siennica Różana) trasa przebiega w pobliżu
rzeki Siennica.
Trasa główna:
Odcinek w całości biegnie na terenie gminy Sienica
Różana
i prowadzi wzdłuż drogi wojewódzkiej
nr 843 aż do km 192,8, następnie wzdłuż drogi
powiatowej 3863L
przez miejscowości Sienica
Różana i Wola Siennicka. Od km 193,9 do końca
odcinka trasa prowadzi po drodze gminnej. Na całym
przebiegu występuje zabudowa typowo wiejska,
rozproszona. Trasa rowerowa w początkowym
odcinku (do km 192,30) przebiega wzdłuż stawów
zlokalizowanych po lewej (południowo wschodniej)
stronie.
Obejścia:
•
Obejście
AK
rozpoczynający
się
w miejscowości Kozieniec w km 191,10
trasy głównej i odbijając od niej na lewo
i biegnąc
w
sąsiedztwie
stawów
hodowlanych, a następnie przez obszar
leśne oraz rolne na długości 4 km,
wykorzystując ślad drogi innej kategorii. W
miejscowości Maciejów łączy się z drogą
powiatową 1863L (km 4,0 obejścia) i
prowadzi wzdłuż niej od km 6,0 obejścia, a
następnie wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 843,
aż do połączenia w km 192,6 z trasą
główną. Na tym odcinku dominuje tereny
rolnicze,
z
rozproszoną
zabudową
zagrodową
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu od km 191+100 wzdłuż obejścia AK, a następnie od km
192+800 zgodnie z wyznaczoną trasą główną. Rekomendacja wynika z atrakcyjnego przebiegu pomiędzy
stawami oraz zadrzewieniami obejścia AK.
12/53
Trasa główna:
Obejścia:
Trasa główna biegnie w całości na terenie Gminy
Sienica Różana po drodze gminnej, przez tereny
z rozproszoną zabudową oraz pola uprawne.
•
Obejście AL prowadzi na początkowym
odcinku (1,1 km) po drodze kategorii „inna”
w pobliżu stawu i wzdłuż cieku Siennica po
terenach
łąk
i
użytków
zielonych,
a następnie od km 1,1 obejścia do końca
biegu drogą powiatową.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z obejściem AL., z uwagi na atrakcyjne
krajobrazowo tereny.
Trasa główna:
Odcinek rozpoczyna się w miejscowości Sienica
Królewska Duża w gminie Sienica Różana. Biegnie
na zmianę przez tereny o zabudowie wiejskiej,
rozproszonej, tereny upraw rolniczych i łąk.
W okolicach km 200,5 przecina kompleks leśny na
długości ok. 300 m. Za miejscowością Rudka
(km 201,6) trasa wkracza w granice administracyjne
miasta Krasnystaw. Około km 204 trasa wkracza na
tereny o nieco bardziej zwartej, ale niskiej
zabudowie. Na całej swojej długości, odcinek
prowadzi wzdłuż drogi powiatowej nr 3135L. i kończy
się w centrum m. Krasnystaw przed mostem na
rzece Wieprz.
Obejścia:
•
Obejście L rozpoczyna miejscowości Sienica
Królewska Duża w km 194,4 trasy głównej.
Odbija się w od niej na południe, drogą
powiatową
nr 3136L,,
do
okolic
miejscowości Baraki, a następnie skręcając
w prawo na drogę gminną biegnie w
kierunku zwartego kompleksu leśnego.
W km 3,0 obejścia trasa wkracza na obszar
Gminy Kraśniczyn, łącząc się 100 m dalej z
drogą powiatową 3138L, po czym w km 6,0
wkracza w obszar Gminy Krasnystaw,
a w km 10,0 na teren administracyjnie
należący do miasta Krasnystaw i aż do
połączenia z trasą główną (km 205,4)
biegnie wzdłuż drogi gminnej. Na odcinku od
swego początku do ok. km 12,0 obejście
przecina
typową
mozaikę
terenów
rolniczych,
występują
pojedyncze
zabudowania gospodarcze, pola uprawne,
sady. Na odcinku od km 3,1 do km 6,0
obejścia,
trasa
biegnie
po
drodze
powiatowej przez zwarty kompleks lasów
gospodarczych. Na odcinku o długości ok.
5 km, począwszy od km 3,1, aż do okolic
miejscowości Łany, obejście przecina też
teren
Skierbieszowskiego
Parku
13/53
Krajobrazowego6. Końcowy fragment, na
terenie miasta Krasnystaw, od km 12,0
przebiega przez tereny o zabudowie zwartej.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z obejściem L., z uwagi na przebieg przez
zróżnicowane formy terenowo-krajobrazowe, wykorzystując drogi o niższym natężeniu ruchu.
Trasa główna:
Obejścia:
Odcinek rozpoczyna się w km 205,4 na drodze
powiatowej 3135L przed mostem na rzece Wieprz,
po czym po 400 metrach odbija w lewo w kierunku
drogi powiatowej nr 3140L i biegnie wzdłuż niej aż
do końca w km 207,6, z wyłączeniem 300 m
fragmentu stanowiącego drogę wojewódzką nr 842
(od skrzyżowania z DK17 w km 207,2). Na całym
odcinku trasa prowadzi przez obszar należący
administracyjnie do miasta Krasnystaw przez tereny
zabudowane,
z
przewagą
budynków
jednorodzinnych.
W pobliżu trasy w mieście
Krasnystaw zlokalizowane są: zespół kolegium
pojezuickiego z XVIII w., stary zespół klasztorny
poaugustiański przebudowany w XIX w.
•
Obejście AJ odchodzi na południe od trasy
głównej w km 205,6, kierując się w stronę
wału przeciwpowodziowego rzeki Wieprz.
Następnie na długości ok. 2 km prowadzi po
koronie wału przeciwpowodziowego przez
tereny
zalewowe
oraz
ogródków
działkowych. Całe obejście znajduje się na
terenie miasta Krasnystaw. Ok. km 2,1 trasa
przecina ciek Żółkiewka, następnie DK 17
oraz północno-zachodni niewielki fragment
obszaru Natura 2000 Izbicki Przełom
Wieprza6. Następnie od km 2,4, aż do
połączenia z drogą powiatową 3140L i trasą
główną, przebiega przez teren osiedla
domów jednorodzinnych po drodze gminnej.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z obejściem AJ., z uwagi na przebieg wzdłuż rzeki
Wieprz.
Trasa główna:
Trasa główna na całym odcinku prowadzi wzdłuż
drogi powiatowej nr 3140L, przez tereny miasta
Krasnystaw (do km 209,1), Gminy Krasnystaw (od
km 209,1 do okolic miejscowości Dworzyska
w km 212,2) Gminy Izbica (od km 212,2 do końca
odcinka). Trasa rowerowa prowadzi doliną wieprza
przez tereny o stosunkowo gęstej zabudowie
6
Obejścia:
•
Obejście M, rozpoczynające się w km 208,6,
przez pierwsze 900 m leży na obszarze
miasta Krasnystaw, następnie od km 0,9 do
km 5,0 przebiega przez tereny Gminy
Krasnystaw, a końcowy odcinek od km 5,0
do miejsca połączenia z trasą główną w jej
km 213,6, prowadzi przez Gminę Izbica. Na
14/53
jednorodzinnej i gospodarczej. Od granicy miasta
Krasnystaw, aż do miejscowości Dworzyska (ok. km
213,0) trasa biegnie wzdłuż zachodnich granic
obszaru Natura 2000 Izbicki Przełom Wieprza.
pierwszych 5 km trasa biegnie wzdłuż drogi
gminnej, przez pola i miejscowość
Widniówka. Przebieg ten prowadzi po
wzgórzach
wyniesionych
ponad
meandrującą dolinę Wieprza. Od kilometra
3,0 do 5,0 trasa biegnie w niewielkim
oddaleniu od zwartego kompleksu leśnego
zlokalizowanego po jej prawej (północnozachodniej) stronie. Końcowy fragment, od
km 5,0 prowadzi w kierunku doliny Wieprza
po drodze kategorii „inna”.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z obejściem M., z uwagi na przebieg przez tereny
atrakcyjne widokowo, zlokalizowane ponad doliną rzeki Wieprz.
Trasa główna:
Trasa główna, podobnie jak w poprzednim odcinku, prowadzi wzdłuż drogi powiatowej nr 3140L, przez
tereny rolnicze (pola, łąki), miejscowość Romanów (ok. km 214,5) oraz niewielkie kompleksy zadrzewień
(ok. km 215,0 – 216,0). Praktycznie na całej długości biegnie w dolinie rzeki Wieprz oraz wzdłuż wschodnich
granic obszaru Natura 2000 Izbicki Przełom Wieprza. W miejscowości Romanów w km 214.5 zlokalizowany
jest dwór z XIX w. obecnie Muzeum J.I. Kraszewskiego oraz kaplica św. Anny z początku XIXw.
Trasa główna:
Odcinek rozpoczyna się w miejscowości Ostrzyca, w
miejscu, gdzie droga powiatowa 3140L skręca w
lewo w kierunku południowo-wschodnim, przecina
ciek Łopuszanka, poczym w granicach miejscowości
Tarnogóra skręca w prawo w kierunku miejscowości
Kościelna Droga, biegnąc na całym odcinku wzdłuż
drogi powiatowej. Całość fragmentu leży na
obszarze Gminy Izbica. Trasa prowadzi na całej
długości przez zróżnicowane tereny upraw
rolniczych, łąk, zabudowań oraz zadrzewień. Na
odcinku 219,5 do 220,3 ścieżka przecina fragment
obszaru Natura 2000 Izbicki Przełom Wieprza,
biegnąc stosunkowo blisko meandrów rzeki Wieprz.
W sąsiedztwie trasy, w miejscowości Tarnogóra
znajdują się liczne zabytki tj., pałac i oficyna z XIX
w., kościół św. Zofii z XVI w., park romantyczny z
XIX w., dzwonnica z XIX w., drewniany dworek z
Obejścia:
•
Obejście L2 rozpoczynające się w
miejscowości Ostrzyca (km 217,3) prowadzi
po drodze powiatowej nr 3114L w kierunku
miejscowości Ostrówek, a następnie skręca
na południe i prowadząc wzdłuż drogi
kategorii „inna”, przecina ciek Łopuszanka.
Następnie przebiega przez obszary upraw
rolnych w kierunku doliny Wieprza. Łączy się
z trasą główną w km 221,0.
15/53
końca XIX w.
Wykonawca rekomenduje wariant o przebiegu zgodnym z trasą główną, z uwagi na przebieg przez
atrakcyjną widokowo dolinę Wieprza oraz bliskość obiektów dziedzictwa kulturowego w miejscowości
Tarnogóra.
Trasa główna:
Fragment ten rozpoczyna się na terenie Gminy Izbica, a od km 225,9 biegnie przez obszary Gminy Nielisz.
Na odcinku od km 221,0 do 231,3 trasa prowadzi po drodze powiatowej nr 3140L przez miejscowości
Wirkowice Pierwsze (km 223,0), Wirkowice Drugie (km 225,0), Staw Noakowski – Kolonia (km 229,0) aż do
miejscowości Staw Noakowski. Na początkowym odcinku trasa prowadzi wzdłuż zachodniej granicy obszaru
Natura 2000 Izbicki Przełom Wieprza (do km 223,7), a nastepnie przez tereny o typowo wiejskim
charakterze, rozproszona zabudowa, z niewielkimi skupieniami w obrębie miejscowości, pola uprawne i łąki.
Na całej długości trasa przebiega przez dolinę Wieprza, po jej zachodnim brzegu. Występują liczne meandry
i starorzecza. Trasa w okolicach km 227,5 przecina ciek Rakówka, a w miejscowości staw Noakowski ciek
Werbka.
Trasa główna:
Od początku odcinka, do km 233,0 trasa biegnie
wzdłuż drogi wojewódzkiej 837, następnie aż do
końca w km 239,8 prowadzi po śladzie drogi
powiatowej nr 3205L. Od km 233,0 trasa biegnie
przez 4 km wzdłuż wschodnich brzegów zbiornika
Nielisz oraz miejscowość o tej samej Nazwie,
następnie wkracza w kompleks leśny (od km 237,0
do km 238,8), a ostatnim fragmentem prowadzi po
terenach pól uprawnych. Zbiornik Nielisz i kompleks
leśny po jego wschodniej stronie, objęte są ochroną
w formie obszaru sieci Natura 2000 Ostoja Nieliska7,
a przedmiotowa trasa biegnie wzdłuż jej granic od
km223,0 do 235,0, a następnie przecina ją na
długości prawie 4 km (od km 235,0 do 238,8).
Obejścia:
•
Obejście N rozpoczyna się w miejscowości
Nielisz (km 233,0 trasy głównej) w pobliżu
północnych brzegów zbiornika Nielisz.
Następnie
prowadzi
wzdłuż
drogi
powiatowej nr 3204L przez miejscowości
Nawóz Przysiółek (km 1,6), Nawóz (km 3,5)
Gruszka Mała Druga (km 4,0), Kulików (km
7,0). Obejście prowadzi po zachodniej
stronie Zbiornika Nielisz, a od km 5,2 do 6,6
groblą pomiędzy jego dwoma częściami.
•
Obejście NA odbiega od wariantu głównego
na południe, omijając drogę wojewódzką,
łącząc się z wariantem N w km 1,2. Wariant
ten biegnie przez obszary upraw rolnych.
Wykonawca rekomenduje wariant uwzględniający przebieg zgodny zarówno z trasą główną oraz obejściem
N. Pozwoli to stworzyć trasę okalającą zbiornik Nielisz, będący istotną atrakcją turystyczną.
7
16/53
Trasa główna:
Odcinek rozpoczyna się w miejscu, w którym do trasy głównej powraca obejście N. Na odcinku od 239,80 do
km 244,10 przebiega po drodze powiatowej nr 3205L mijając takie miejscowości jak Michalów i Polówka
(gmina Sułów) oraz Klemensów (gmina Szczebrzeszyn). Następnie trasa rowerowa przenosi się na drogę
krajową nr 74, po której przebiega od km 244,10 do km 247,20, mijając Szczebrzeszyn (gmina
Szczebrzeszyn). W dalszej kolejności od km 247,20 do km 247,40 inwestycja ciągnie się wzdłuż drogi
wojewódzkiej nr 858, po czym przechodzi na drogę powiatową nr 3210L i przebiega wzdłuż niej aż do końca
omawianego odcinka mijając Chmielnik, Błonie, Sady oraz Kawęczyn (gmina Szczebrzeszyn).
Przez pierwsze 200m inwestycja przebiega wśród pól uprawnych, po czym od km 240,00 do km 240,40
dominuje krajobraz leśny. Następnie prowadzi wśród terenów o zabudowie wiejskiej oraz miejskiej,
przeplatany mozaiką pól uprawnych oraz łąk.
Począwszy od km 247,40, aż do końca omawianego odcinka trasa przebiega poprzez Szczebrzeszyński
Park Krajobrazowy8.
Na wysokości miejscowości Michałów trasa rowerowa przebiega blisko niewielkiego stawu, po czym
przecina rzekę Wieprz. Od km ok. 247,50 do km 248,20 inwestycji biegnie wzdłuż rzeki Wieprz.
Wśród zabytków mijanego po drodze Szczebrzeszyna należy wymienić: kościół św. Mikołaja z XVII w, zespół
poklasztorny franciszkanów z XVII w., bożnicę żydowską z XVIII w. dawną synagogę z I połowy XVII w.,
domy drewniane i murowane z XVIII i XIX w., ratusz z XIX w. oraz zajazd drewniany z XIX w. Natomiast w
leżącym nieopodal trasy Bodaczowie na uwagę zasługuje drewniany wiatrak holenderski z I połowy XIX w
.
Trasa główna:
Rozpoczyna się na terenie gminy Szczebrzeszyn,
następnie wchodzi na teren gminy Zwierzyniec
i prowadzi wzdłuż drogi powiatowej nr 3210L przez
obszary zurbanizowane takich miejscowości jak:
Topólcza, Turzyniec. Potem wzdłuż drogi gminnej
przechodzi przez miasto Bagno, aż do Zwierzyńca.
Projektowana ścieżka początkowo przebiega przez
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy, potem wzdłuż
jego granicy, po drodze przecinając rzekę Wieprz.
Ponadto widoczny jest krajobraz terenów polno –
rolnych oraz niewielkich kompleksów leśnych.
Obejścia:
Obejście Ł rozpoczyna się wzdłuż drogi
gminnej na terenie gminy Szczebrzeszyn,
następnie wchodzi w granice gminy
Zwierzyniec, gdzie biegnąc na zmianę drogą
wojewódzką nr 858 oraz drogą gminną
przechodzi przez obszary zabudowane,
polno-rolne i leśne. Ponadto wariant
przebiega w pobliżu linii kolejowej,
przecinając się z nią w dwóch miejscach.
Większa część trasy prowadzi wzdłuż
granicy obszaru Natury 2000 Roztocze8.
Wykonawca na wskazanym odcinku rekomenduje wariant trasy głównej. Trasa wykorzystuje drogi o niższym
natężeniu ruchu, przez co staje się bezpieczniejsza dla rowerzysty. Przebiega przez obszary zarówno
zabudowane, jak i polno rolne z niewielkimi kompleksami leśnymi.
8
17/53
Trasa główna:
Obejścia:
Trasa przebiega na terenie gminy Zwierzyniec
i Krasnobród wzdłuż drogi powiatowej nr 2951L,
a następnie, wchodząc na teren gminy Józefów,
wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 849 i drogi powiatowej
nr 2950L.
•
W m. Zwierzyniec, która znajduje się na planowanej
trasie, występują obiekty kulturowe, m.in. barokowy
kościół filialny „na wodzie” p.w. św. Jana
Nepomucena z XVIII wieku, pałac dawnej Ordynacji
Zamojskiej, tzw. Pałac Plenipotenta (obecnie
siedziba Dyrekcji RPN) z XIX wieku.
Wytyczona marszruta przemierza przez tereny leśne
obszaru Natura 2000 OSO Roztocze oraz obszaru
SOO Roztocze Środkowe9, a początkowy odcinek
przebiega również po obszarze Roztoczańskiego
Parku Narodowego9. Trasa prowadzi w dużej części
wzdłuż linii kolejowej, którą przecina w dwóch
miejscach. W odległości ok. 700 m od projektowanej
ścieżki znajdują się stawy Echo.
Obejście O ma swój początek w m. Zwierzyniec,
naprzemiennie
przechodząc
przez
gminy
Zwierzyniec i Józefów. Trasa na przeważającej
długości prowadzona została drogami kategorii
inne, pozostałe to drogi gminne i droga
powiatowa nr 1092L.
W m. Zwierzyniec występują obiekty kulturowe,
m.in. barokowy kościół filialny „na wodzie” pw.
św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, pałac
dawnej Ordynacji Zamojskiej, tzw. Pałac
Plenipotenta (obecnie siedziba Dyrekcji RPN) z
XIX wieku.
Podobnie jak trasa główna na tym odcinku,
wskazane obejście przechodzi przez tereny leśne
obszaru Natura 2000 OSO Roztocze, SOO
Roztocze Środkowe oraz Roztoczańskiego Parku
Narodowego. Mija również tereny zurbanizowane
w krajobrazie polno – rolnym takich miejscowości
jak Górecko Stare czy Brzeziny. W odległości ok.
300 m od wytyczonej trasy znajduje się także
Rezerwat „Szum”.
Ponadto obejście przebiega wzdłuż stawów Echo,
będącymi miejscową atrakcją turystyczną.
Odcinek łączy się z trasą główną na obrzeżach
miasta Józefów.
Wykonawca wskazuje obejście O jako preferowany przebieg trasy. Obejście O omija drogi o dużym
natężeniu ruchu, przebiegając głównie po drogach gminnych i innych. Trasa prowadzi przez urozmaicone
tereny o krajobrazie leśnym, polno – rolnym oraz zurbanizowanym, będące bogate pod względem
przyrodniczym (obszary chronione Natura 2000, Park Narodowy). W odległości ok. 300 m od wytyczonej
trasy znajduje się także Rezerwat „Szum”. Jego atrakcją jest dolina rzeki Szum, wraz z występującymi tam
licznymi, pojedynczymi, zarośniętymi, małymi wodospadami. W rezerwacie wytyczona została ścieżka
przyrodnicza o dł. 1,5 km, na której można spotkać wiele rzadkich gatunków roślin.
Ponadto obejście przebiega wzdłuż stawów Echo, znajdujących się na terenie Roztoczańskiego Parku
Narodowego, które są atrakcyjne zarówno pod względem krajobrazowym, jak i rekreacyjnym. Stanowią one
popularne miejsce wypoczynku dla tamtejszych mieszkańców, a możliwość kąpieli oraz plaża w otoczeniu
lasu wyznaczy przystanek dla potencjalnych rowerzystów, któremu trudno będzie się oprzeć.
9
18/53
Trasa główna:
Trasa na tym odcinku przebiega po drodze
powiatowej nr 2905L przez tereny zabudowy m.
Józefów, Pardysówka, Hamernia (gmina Józefów).
Końcowy odcinek należy już do gminy Susiec.
Obszar, przez który przechodzi projektowana
ścieżka stanowi Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków
Natura 2000 Roztocze. Otaczający trasę krajobraz
stanowi mozaikę polno – łąkową z tradycyjną
zabudową miejską. Na terenie gminy Susiec trasa
wchodzi na obszar Natury 2000 OSO Puszcza
Solska9. Na niewielkim odcinku przebiega również
wzdłuż granicy obszaru Specjalnej Ochrony Siedlisk
Uroczyska Puszczy Solskiej10.
W Józefowie i okolicy, wśród miejsc interesujących
pod względem kulturowym oraz przyrodniczym warto
wymienić Neobarokowy kościół z końca XIX wieku
p.w. Niepokalanego Poczęcia Marii Panny, muzeum
kamieniarstwa,
Kamieniołom
wapieni
organodetrytycznych
trzeciorzędowych,
osadę
Florianka z hodowlą konika polskiego i różnorodnym
otoczeniem pod względem botanicznym oraz
synagogę i cmentarz żydowski.
Obejścia:
•
Obejście R rozpoczyna się w 277,30 km,
kończy w 283,20 km trasy głównej w gminie
Józefów. Część trasy przebiega również
przez tereny gminy Susiec. Ścieżka
projektowana jest wzdłuż drogi kategorii
innej.
Początkowy odcinek przechodzi przez
obszar OSO Roztocze, natomiast pozostała
część trasy wchodzi w obszar OSO Puszcza
Solska oraz Park Krajobrazowy Puszczy
Solskiej. Wokół wytyczonej trasy roztacza
się krajobraz leśny, za wyjątkiem m.
Józefów,
gdzie
dominują
tereny
zurbanizowane
z
otoczeniem
pól
uprawnych.
W Józefowie i okolicy, wśród miejsc
interesujących pod względem kulturowym
oraz
przyrodniczym
warto
wymienić
Neobarokowy kościół z końca XIX wieku
p.w. Niepokalanego Poczęcia Marii Panny,
muzeum
kamieniarstwa,
Kamieniołom
wapieni
organodetrytycznych
trzeciorzędowych,
osadę
Florianka
z hodowlą konika polskiego i różnorodnym
otoczeniem pod względem botanicznym
oraz synagogę i cmentarz żydowski.
Wykonawca wskazuje obejście R jako preferowany przebieg trasy. Trasa przebiega przez tereny leśne,
bogatsze przyrodniczo, po drogach innych, o bardzo niewielkim natężeniu ruchu. W okolicy m. Józefów
można mile spędzić czas. W kamieniołomie wapieni, oprócz jazdy na rowerze, istnieje możliwość
wspinaczki. Natomiast w osadzie leśnej Florianka znajduje się ścieżka dendrologiczna, gdzie
wyeksponowano kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów, oraz ścieżka poznawcza (krajobrazowa)
z punktem widokowym. Oprócz atutów kulturowych i przyrodniczych, jakimi niewątpliwie są ww. atrakcje na
początku trasy, roztaczający się pejzaż leśny, w którym się zatapiamy, na dalszym odcinku obejścia, może
stanowić miejsce wyciszenia i bezpośredniego obcowania z naturą.
10
19/53
Trasa główna:
Obejścia:
Trasa przebiega na terenie gminy Susiec w ciągu
drogi powiatowej nr 2952L, wśród łąk, pól uprawnych
i terenów leśnych obszarów podlegających ochronie
prawnej: Roztocze, Puszcza Solska oraz Park
Krajobrazowy Puszczy Solskiej10.
•
Obejście S zaczyna się w km 284,90 a
kończy w km 290,70 trasy głównej. Trasa
prowadzona jest drogami kategorii innej
oraz drogą powiatową nr 2953L.
Wariant S całości przebiega przez tereny
leśne obszarów chronionych takich jak OSO
Puszcza Solska, SOO Uroczyska Puszczy
Solskiej oraz Park Krajobrazowy Puszczy
Solskiej.
Na niewielkim odcinku trasa przebiega wzdłuż linii
kolejowej.
Odcinek od km 9,00 obejścia S wiedzie
wzdłuż rzeki Tanew, a następnie wzdłuż
Rezerwatu „Nad Tanwią”.
Obejście S ma 18 km i jest trzykrotnie
dłuższe od trasy głównej na tym odcinku.
Wykonawca na wskazanym odcinku rekomenduje obejście S, z uwagi na znajdujące się wzdłuż niego
bogatsze walory krajobrazowe obszarów chronionych. Utworzona tam sieć dróg leśnych i ścieżek umożliwia
penetrację terenu oraz stwarza nieograniczone możliwości podpatrywania przyrody i bliskiego kontaktu
z naturą. W sąsiadującym z projektowaną trasą rezerwacie „Nad Tanwią” znajdują się serie małych
wodospadów, najwyższe wzniesienie Kościółek (zwane też Zamczyskiem) o wysokości 246 m n.p.m. oraz
ścieżka przyrodniczo – dydaktyczna ukazująca niezwykle ciekawą szatę roślinną.
Trasa główna:
Początkowy odcinek od km 291,00 do 292,60
przebiega po drodze powiatowej nr 2952L, po czym
inwestycja przechodzi na drogę powiatową nr 3552L
i przebiega nią już do końca opracowania. Spośród
mijanych miejscowości należy wymienić: Susiec,
Skwarki, Rybnicę, oraz Paary (gmina Susiec). Prócz
wymienionych
miejscowości
prezentujących
zabudowę
miejska
oraz
zagrodową,
trasa
planowanej inwestycji w głównej mierze przebiega
poprzez tereny leśne.
Trasa rowerowa swoim przebiegiem przechodzi
przez następujące obszary chronione:
• Obszar Specjalnej Ochrony sieci Natura 2000
„Puszcza Solska” ( km 291,00 – km 299,40)
• Specjalny Obszar Ochrony sieci Natura 2000
Obejścia:
•
Trasa odcinka początkowo, do km 4,20
obejście przebiega po drodze powiatowej nr
3456L. Następnie przez ok. 1,80km ciągnie
się wzdłuż drogi gminnej po czym powraca
na drogę powiatową o nr 3548L. W dalszej
kolejności przebiega po drodze powiatowej
nr 3544L. Spośród miejscowości mijanych
na trasie ścieżki wymienić można: Koszele,
Wólkę Łosiniecką, Kniazie, Dmitroce,
Smerczyna, Łosiniec oraz Maziły. Na trasie
obejścia dominuje krajobraz łąk i pól
uprawnych oraz zabudowa zagrodowa. Na
początkowym odcinku, przez ok. 3,00km
ścieżka przebiega wśród lasów.
Na wysokości km 1,80 trasa inwestycji
20/53
„Uroczyska Puszczy Solskiej” (km 293,70 – km
296,20)
• Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej (km 292,70
– 299,40
Na wysokości km 292,50 ścieżka przecina ciek
Jeleń, a w km 293,60 ciek Łosiniecki Potok.
Wśród zabytków znajdujących się na trasie
omawianego odcinka bądź też w jego bliskiej
odległości należy wymienić: Kościół pw. św. Jana
Nepomucena w Suścu, grodzisko otoczone wałami
zwane „Kościółkiem” położone na prawym brzegu
rzeki Tanew, na terenie rezerwatu przyrody w
miejscowości Susiec, strażnica graniczna obok
budynku szkoły w Paarach wybudowana w 1876r.
oraz młyn wodny w Rybnicy wybudowany w 1938r.
przecina ciek Łosiniecki Potok, w km 4,50
rzekę Olszanka. Na wysokości miejscowości
Kniazie, przy trasie inwestycji zlokalizowany
jest jezioro.
Trasa w całości przebiega przez Obszar
Specjalnej Ochrony sieci Natura 2000
„Roztocze”, oraz na końcowym odcinku
zahacza o fragmenty Specjalnego Obszaru
Ochrony sieci Natura 2000 „Uroczyska
Puszczy Solskiej” (km 10,20 – km 11,00)
oraz Parku Krajobrazowego Puszczy
Solskiej (km 10,20 – km 11,00).
Jako wariant rekomendowany wskazuję się poprowadzenie danego odcinka ścieżki rowerowej trasą główną.
Przemawia za tym jej przebieg w dużej mierze poprzez obszary chronione przyrodniczo, jak również
różnorodne zabytki kulturowe usytuowane na trasie jej przebiegu.
2.
Analiza potencjalnego oddziaływania rozpatrywanych przebiegów trasy
rowerowej na środowisko
Mając na uwadze realizację projektu Trasy rowerowej w województwie lubelskim Wykonawca
wstępnie określił sytuacje, w jakich wytyczenie ścieżki rowerowej nie będzie się wiązać z koniecznością
podejmowania większych działań inwestycyjnych.
Ruch rowerowy Wykonawca proponuje zorganizować na trzy podstawowe sposoby:
•
dopuszczać go w jezdni na zasadach ogólnych
•
wyznaczać pasy rowerowe w jezdni
•
budować wydzielone drogi rowerowe poza jezdnią.
Wybór danego sposobu organizacji ruchu rowerowego na terenach zurbanizowanych zależy
przede wszystkim natężenia ruchu samochodowego (SDR) oraz od prędkości miarodajnej samochodów
w danej ulicy. W dalszej kolejności należy brać pod uwagę udział ruchu ciężkiego, popyt na miejsca
parkingowe na danej ulicy oraz liczbę punktów kolizji rowerzysta - samochód na głównych relacjach ruchu
rowerowego. W niektórych przypadkach należy też brać pod uwagę adresata danej Trasy rowerowej.
Planując Trasy rowerowe należy zakładać:
•
przy prędkości miarodajnej samochodów do 30 km/godz integrację ruchu samochodowego
i rowerowego w jezdni,
•
przy prędkości miarodajnej samochodów między 30 a 50 km/godz ruch rowerowy na pasach
rowerowych w jezdni,
21/53
•
przy prędkości miarodajnej samochodów powyżej 50 km/godz segregację fizyczną ruchu,
samochodowego i rowerowego.
W przypadku Tras rowerowych zlokalizowanych w terenie pozamiejskim poza wydzielonymi
drogami rowerowymi ruch rowerowy można dopuszczać na:
•
drogach publicznych klasy D, L, Z, G w ruchu ogólnym pod warunkiem niewielkiego ruchu
samochodowego, w szczególności niewielkiego udziału ruchu ciężkiego,
•
na pasach rowerowych w jezdni dróg klasy Z, G a wyjątkowo GP, jeśli brak jest Trasy alternatywnej
o dostatecznych parametrach. Przy drogach krajowych klasy GP powstają ostatnio drogi
serwisowe o dobrej nawierzchni bitumicznej, które także mogą być wykorzystane dla prowadzenia
szlaku rowerowego.
Na odcinkach prowadzonych po drogach ogólnodostępnych (ruch mieszany), gdy natężenie ruchu
nie będzie przekraczać 1000 pojazdów na dobę ruch rowerowy zostanie dopuszczony na zasadach
ogólnych, w przypadkach ruch pojazdów w przedziale od 1000 do 3000 pojazdów na dobę w uzgodnionych
z zarządcą drogi przypadkach i przy odpowiednich parametrach geometrycznych drogi, przewiduje się
wyznaczenie pasów dla rowerów na jezdni z dozwoloną prędkością ruchu do 60 km/h. W wyniku
ograniczenia prędkości oraz zastosowania bezwzględnego pierwszeństwa ruchu rowerowego następuje
uspokojenie ruchu samochodowego. Na odcinkach gdzie natężenie ruchu przekracza 3000 p/d przyjmuje
się bezwzględne wyłączenie Trasy rowerowej z jezdni.
A.
Tereny zurbanizowane
Z punktu widzenia analizy środowiskowej, najbardziej istotnymi elementami decydującymi o możliwym
negatywnym oddziaływaniu na elementy środowiska przyrodniczego są działania inwestycyjne związane
z realizacją dróg rowerowych na terenach zurbanizowanych.
Obszarami problematycznymi są przede wszystkim: Terespol, Włodawa, Chełm, Krasnystaw, Józefów.
Zgodnie z założeniami projektu szacuje się, że około 25% długości Trasy będą to nowo wybudowane
ścieżki rowerowe. Szczegółowa zestawienie co do długości nowo budowanych odcinków i wykorzystania
istniejącej infrastruktury rowerowej będzie możliwa do określenia dopiero po inwentaryzacji terenowej tj. w
etapie IIc.
Przyjmowana projektowana nawierzchnia w dużej mierze warunkuje zakres koniecznych prac. Konstrukcja
nawierzchni drogi rowerowej powinna być każdorazowo projektowana indywidualnie, w zależności od
lokalnie występujących warunków gruntowo – wodnych. Dodatkowo powinna spełniać wymagania
w zakresie trwałości przy założeniu możliwości przejazdu środków transportowo – sprzętowych związanych
z bieżącym utrzymaniem tych dróg.
W związku z realizacją w terenie tych założeń, etap budowy ścieżek rowerowych na terenach
zurbanizowanych wiązać się będzie z:
•
zajęciem pasa terenu (możliwa konieczność dokonania wycinki drzew i krzewów, przebudowa
instalacji itp.)
•
wyprofilowaniu terenu
•
ułożeniem warstw konstrukcyjnych nawierzchni
•
wykonaniem oznakowania.
Dla wykonania powyższych prac, konieczne będzie użycie ciężkiego sprzętu, którego praca generować
będzie negatywne oddziaływania związane z emisją zanieczyszczeń, ponadnormatywnej energii
22/53
akustycznej, wibracji. Może to powodować wystąpienie zarówno oddziaływań bezpośrednich (zajętość
terenu, wycinka drzew i krzewów) jak i pośrednich (np. przedostanie się zanieczyszczeń do środowiska
gruntowo wodnego, spadek atrakcyjności siedlisk na skutek emisji hałasu i zanieczyszczeń).
Oddziaływania wynikające z powstania nowego elementu w układzie przestrzennym (jakim mają być
budowane fragmenty trasy rowerowej), na terenach zurbanizowanych, nie przyczynią się do zaburzenia ich
walorów krajobrazowych. Planowana inwestycja nie będzie stanowić dominanty, wręcz może stanowić
nowy, atrakcyjny element aranżacji przestrzeni miejskiej. Nawet w sytuacji konieczności dokonania wycinki
zieleni w pewnym zakresie, szczegółowe projektowanie trasy rowerowej może być okazją do aranżacji jej w
nowym, dostosowanym kształcie.
Oddziaływanie związane z wykonywaniem działań inwestycyjnych będą miały charakter krótkotrwały,
ograniczony jedynie do czasu oraz miejsca prowadzenia prac. Minimalizacja oddziaływań na terenie
zabudowanym, z uwagi na możliwość sąsiadowania z terenami podlegającymi ochronie akustycznej,
powinna polegać głównie na organizacji prac jedynie w porze dziennej (od godz. 6 – 22) oraz stosowaniu
sprzętu budowlanego przede wszystkim sprawnego technicznie, o charakterystykach przedstawiających jak
najniższe poziomy emisji zanieczyszczeń oraz mocy akustycznej.
W przypadku stwierdzenia konieczności dokonania wycinki drzew niezbędnym będzie dokonanie
inwentaryzacji przyrodniczej pod kątem występowania drzew dziuplastych, stanowisk lęgowych
przedstawicieli gatunków chronionych. Wycinka powinna być ograniczona do niezbędnego minimum .
Zaleca się, aby prace te były prowadzone poza sezonem lęgowym ptaków, tj. od 15 października do 1
marca, co pozwoli na uniknięcie ryzyka zniszczenia zamieszkałych gniazd ptasich i pozwoli gatunkom się
przystosować do nowych warunków.
Przewidywane typy konstrukcji nawierzchni możliwe do zastosowania
11
na terenach zurbanizowanych, przy
uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań to:
Typ 1 - podstawowa sieć rowerowa (drogi główne i pozostałe):
•
warstwa ścieralna z mieszanek mineralno-asfaltowych grysowych o grubości po zagęszczeniu - 4
cm
•
podbudowa stabilizowana mechanicznie o grubości po zagęszczeniu - 15 cm z kruszywa
naturalnego lub łamanego
•
warstwa odsączająca o grubości warstwy po zagęszczeniu - 10 cm dla gruntów o grupie nośności
G1. Dla gruntów gorszych klas należy zastosować warstwę ulepszonego podłoża o grubości
zabezpieczającej przed przemarzaniem konstrukcji
•
krawężnik betonowy 15x30x100 lub obrzeże betonowe 8x25x100 na ławie betonowej (w
uzasadnionych przypadkach - z oporem) jako obramowanie drogi rowerowej.
11
•
warstwa ścieralna z betonu asfaltowego o nieciągłym uziarnieniu 0/6 o grubości po zagęszczeniu 4 cm
•
na podstawie opracowania „Standardy dla Trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu
Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej” dr inż. Tadeusz Kopta, Kraków, styczeń 2010
23/53
•
warstwa odsączająca o grubości warstwy po zagęszczeniu - 10 cm dla gruntów klasy G1. Dla
gruntów gorszych klas należy zastosować warstwę ulepszonego podłoża o grubości
•
•
warstwa ścieralna z mastyksu grysowego o nieciągłym uziarnieniu 0/4 o grubości po zagęszczeniu
- 4 cm
•
•
warstwa odsączająca o grubości warstwy po zagęszczeniu - 10 cm dla gruntów o grupie nośności
G1. Dla gruntów gorszych klas należy zastosować warstwę ulepszonego podłoża o grubości
•
Typ 4 – miejsca szczególne (przejazdy przez skrzyżowania lub przez jezdnie dróg publicznych):
•
warstwa ścieralna z betonu asfaltowego w kolorze czerwonym o nieciągłym uziarnieniu 0/6
o grubości po zagęszczeniu - 4 cm
•
podbudowa uzależniona od konstrukcji drogi, z którą krzyżuje się droga rowerowa.
Typ 5 – miejsca szczególne (przejazdy przez skrzyżowania lub przez jezdnie dróg publicznych):
•
warstwa ścieralna z mastyksu grysowego koloru czerwonego o nieciągłym uziarnieniu 0/4
o grubości po zagęszczeniu - 4 cm
•
podbudowa uzależniona od konstrukcji drogi, z którą krzyżuje się droga rowerowa.
Typ 6 – miejsca zabytkowe związane z wymaganiami konserwatorskimi:
•
betonowa kostka brukowa gr.8 cm nie fazowana na podsypce cementowo – piaskowej o grubości 3
cm
•
•
warstwa odsączająca o grubości warstwy po zagęszczeniu - 10 cm dla gruntów klasy G1. Dla
gruntów gorszych klas należy zastosować warstwę ulepszonego podłoża o grubości
zabezpieczającej przed przemarzaniem konstrukcji.
Typ 7 – mosty i wiadukty:
•
B.
Na obiektach inżynierskich dopuszcza się wykonanie nawierzchni w postaci izolacjo-nawierzchni
o dużej szorstkości stosowanej na kapach chodnikowych, układanej na podłożu z betonu
cementowego (polimerbetonu) lub stalowym.
Tereny zamiejskie
Planowana Trasa rowerowa, z uwagi na jej prowadzenie w przeważającej części po istniejących drogach
oraz brak rozwiązań powodujących powstawanie bariery ekologiczne, które mogą zaburzać szlaki
24/53
migracyjne, wymianę puli genowej pomiędzy populacjami oraz ograniczać przestrzeń życiową (nie planuje
się wygrodzenia trasy, wysokich nasypów lub wykopów o stromych stokach) , nie będzie miało wpływu na
naruszanie integralności przecinanych obszarów, jak również nie wpłynie na zaburzenie spójności całej
sieci. Ruch rowerowy, nawet jako dodatkowa składowa ruch na istniejącej drodze (w sytuacji gdy jest on
prowadzony na zasadach ogólnych lub w formie wydzielonego pasa), nie będzie zaburzać możliwości
migracyjnych występujących korytarzy i szlaków różnych gatunków. Nie występuje również ryzyko istotnego
wzrostu śmiertelności osobników przekraczających ciągi komunikacyjne.
Specyfika i charakter planowanej inwestycji (szczegółowy opis w dalszej części rozdziału) powodują, że jej
realizacja nie wiąże się z dużym nakładem robót i prac wykonawczych. Na odcinkach o dużym natężeniu
ruchu, na których konieczne jest wydzielenie z jezdni ruchu rowerowego, konieczne będzie dokonywanie
pewnych prac związanych z poszerzeniem pasa drogowego oraz wykonywaniem nawierzchni szczelnych.
Może to powodować występowanie okresowych, negatywnych oddziaływań, związanych głównie z emisją
hałasu. Nie będzie to jednak stanowić istotnego zagrożenia zarówno dla populacji gatunków będących
przedmiotem ochrony, jaki i dla stanu siedlisk cennych przyrodniczo. Wyjątek stanowić może konieczność
prowadzenia ścieżki rowerowej po całkowicie nowym śladzie, poza obrębem pasa drogowego – takie
rozwiązanie może prowadzić do zniszczenia siedlisk, a tym samym ograniczenia przestrzeni życiowej
przedstawicieli flory i fauny. Byłby to wpływ jedynie krótkookresowy – brak efektu bariery ekologicznej
pozwoli osobnikom na migracje w celu znalezienia nowych obszarów bytowania,
Niemniej jednak wydaje się zasadnym odejście, lub ograniczenie do minimum wszelkich działań
inwestycyjnych (budowa ścieżki w nowym przebiegu) obszarach sieci Natura 2000 (jak również innych
obszarach chronionych rangi parków narodowych i rezerwatów). Wszelkie ewentualne działania (w razie
stwierdzenia ich konieczności na kolejnym etapie opracowania) powinny być poprzedzone szczegółową
analizą przyjętych rozwiązań projektowych w odniesieniu do rozpoznanych w danym miejscu, warunków
przyrodniczych.
Trasy rowerowe w terenach zamiejskich, z uwagi na funkcje rekreacyjne powinny gwarantować bezpieczną
i komfortową jazdę na rowerze nawet najsłabszym rowerzystom. Dlatego szczególnie ważnym jest
zapewnienie wysokiego standardu równości nawierzchni. Przyjęto na podstawie opracowania „Standardy
dla Trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej” (dr inż.
Tadeusz Kopta, Kraków, styczeń 2010 r.), że nawierzchnia na co najmniej 80% długości każdego odcinka
Trasy powinna być asfaltowa albo podobna dobrej jakości, co jest szczególnie istotne na wzniesieniach.
Możliwe typy takich konstrukcji nawierzchni zostały omówione w poprzednim rozdziale. Na pozostałych
20% odcinków Trasy przyjęto możliwość stosowania nawierzchni:
•
gruntowej – naturalnej
•
z mieszanki optymalnej
•
tłuczniowo – klińcowej.
Istotnym warunkiem jest zapewnienie nawierzchni naturalnej odpowiednio zagęszczonej dla uzyskania
niezbędnej równości. Konieczne jest też, aby całość Trasy podlegała bieżącemu monitoringowi
i konserwacji. Nie dopuszczalnym jest pozostawienie jakichkolwiek: nierówności, dziur, błota, piasku, kolein
utrudniających jazdę i zmuszających rowerzystę do schodzenia z roweru.
Przyjmuje się, że stosowanie takich nawierzchni może być rozpatrywane z uwagi na szczególny charakter
okolicy (np. park, las, obszar chroniony) oraz przewidywanym wyłącznie sezonowym lub weekendowym
wykorzystaniem jako Trasa rekreacyjna. Nawierzchnie z kruszywa należy ustabilizować, powinna składać
się z warstw dobrze zaklinowanego klińca lub tłucznia.
25/53
W związku z realizacją w terenie założeń co do wymogów konstrukcji nawierzchni, oraz wspomnianym
szacowanym udziałem ok. 25% całkowicie nowo budowanych tras rowerowych,
etap budowy ścieżek
rowerowych na terenach zamiejskich wiązać się będzie z:
•
zajęciem pasa terenu (możliwa konieczność dokonania wycinki drzew i krzewów.)
•
koniecznością odhumusowania i zdjęcia wierzchnich warstw gruntu
•
wyprofilowaniem terenu
•
ułożeniem warstw konstrukcyjnych dla przyjętych nawierzchni
•
wykonaniem oznakowania.
W przypadku konieczności zajęcia dodatkowego terenuna terenach chronionych, może zostać narzucony
inwestorowi obowiązek przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko (lub oceny
oddziaływania na obszar Natura 2000), w ramach której będzie musiała być wykonana inwentaryzacja
przyrodnicza, mająca na celu wyeliminowanie możliwości zniszczenia stanowisk gatunków chronionych
oraz określenie (w razie takiej konieczności) zakresu działań minimalizujących jakie powinny być podjęte
przed i w trakcie prowadzenia prac (np. konieczność przeniesienia roślin chronionych). Pomimo, że trasa
rowerowa będzie elementem infrastruktury komunikacyjnej, to stanowić będzie harmonijny element w
terenach, przez które przebiega, gdyż dominuje tam typowy krajobraz kulturowy. Ważnym jest, aby
elementy dodatkowe, jak oznakowanie, miejsca obsługi itp. były dostosowane do warunków w których będą
się znajdować (np. wykonanie znaków z elementów drewnianych na terenie leśnym, zamiast stalowych
słupków).
Wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej również pod kątem występowania drzew dziuplastych, stanowisk
lęgowych przedstawicieli ptaków chronionych, pozwoli określić ryzyko związane z ewentualna
koniecznością dokonania wycinki drzew i krzewów. Zaleca się, aby prace te były prowadzone poza
sezonem lęgowym ptaków, tj. od 15 października do 1 marca, co pozwoli na uniknięcie ryzyka zniszczenia
zamieszkałych gniazd ptasich i pozwoli gatunkom przystosować się do nowych warunków.
W ramach prac budowlanych, konieczne będzie użycie ciężkiego sprzętu, którego praca generować będzie
negatywne oddziaływania związane z emisją zanieczyszczeń, ponadnormatywnej energii akustycznej,
wibracji. Oddziaływanie te będą miały charakter krótkotrwały, ograniczony jedynie do czasu oraz miejsca
prowadzenia prac. Z uwagi na występującą na terenach zamiejskich zabudowy rozproszonej, istnieje ryzyko
prowadzenia prac w pobliżu terenów podlegających ochronie akustycznej, prac powinny być prowadzone
jedynie w porze dziennej (od godz. 6 – 22). Koniecznym jest też stosowaniu sprzętu budowlanego przede
wszystkim sprawnego technicznie, o charakterystykach przedstawiających jak najniższe poziomy emisji
zanieczyszczeń oraz mocy akustycznej. W przypadku prac budowlanych na terenie zamiejskim istotnym
jest lokowanie tymczasowych baz materiałowych oraz zapleczy technicznych poza granicami obszarów
chronionych, dolinami rzecznymi czy też terenami zagrożonymi podtopieniami.
Przyjmuje się, że w większości szlak rowerowy będzie wykorzystywał istniejące drogi i dukty leśne, stąd
zakres prac inwestycyjnych będzie głównie związany z remontem i dostosowaniem.
Dla 20% odcinków Trasy w obszarze zamiejskim można stosować między innymi poniższe typy konstrukcji
nawierzchni:
Typ 1 – budowa nowej nawierzchni
•
warstwa górna o grubości co najmniej 7 cm z tłucznia wałowanego 31.5 mm zaklinowanego
klińcem 4/20 i kruszywem drobnym 2/4 mm;
26/53
•
podbudowa
stabilizowana mechanicznie o grubości po zagęszczeniu 20 cm z kruszywa
naturalnego lub łamanego.
Typ 2 - przebudowa istniejącej nawierzchni gruntowej lub zniszczonej tłuczniowej
Przebudowa polega na oczyszczeniu z błota, wyprofilowaniu (łącznie z wypełnieniem ubytków)
i zagęszczeniu podłoża, wykonaniu dolnej warstwy ze żwiru 2/63 mm (wskaźnik piaskowy WP>40) grubości
15 cm po zagęszczeniu oraz nawierzchni tłuczniowej z tłucznia kamiennego 31.5/63 mm zaklinowanego
klińcem 4/20 i kruszywem drobnym 2/4 mm, całkowita grubość nowej nawierzchni wynosi w tym przypadku
15+12 cm = 27 cm po zagęszczeniu.
•
warstwa górna, tłuczeń kamienny, grubość12 cm
•
warstwa dolna, podbudowa ze żwiru, grubość 15 cm
•
podłoże oczyszczone z błota, przerostów trawą, wyprofilowane i zagęszczone.
Typ 3 - naprawa uszkodzeń istniejącej nawierzchni tłuczniowej
Naprawa polega na oczyszczeniu istniejącej nawierzchni z błota, wyrównaniu ubytków, wybojów i kolein
w istniejącej nawierzchni tłuczniowej kruszywem nie sortowanym 0/31.5 mm przy średniej grubości
wyrównania 10 cm, oraz ułożeniu górnej warstwy nawierzchni tłuczniowej z tłucznia kamiennego 31.5/63
mm klinowanego klińcem 4/20 mm i kruszywem drobnym 2/4 mm, grubość nawierzchni tłuczniowej wynosi
12 cm po zagęszczeniu, grubość nowych warstw 10+12 cm = 22 cm.
3.
•
warstwa górna, tłuczeń kamienny, grubość 12 cm
•
warstwa dolna, wyrównanie istniejącej nawierzchni kruszywem nie sortowanym, grubość 10 cm.
Podsumowanie
Wstępna analiza potencjalnych możliwości oddziaływania na środowisko przyrodnicze wskazuje,
że rozwiązanie przebiegu Trasy rowerowej (zarówno trasy głównej jak i obejść) nie stanowi zagrożenia
zarówno dla wartości przyrodniczych terenów objętych formami ochrony przyrody.. Wynika to bądź
z przewidywanego braku występowania potencjalnych negatywnych oddziaływań znacząco wpływających
na środowisko, oraz
z istnienia możliwości technicznych i organizacyjnych zabezpieczających przed
skutkami prac realizacyjnych.
W przypadku przebiegu Trasy po drogach polnych i leśnych, leżących
w obszarach Natura 2000, należy w jak największym stopniu nie modyfikować ich nawierzchni, prowadzić
jedynie niewielkie pracy wyrównujące, ewentualne zagęszczanie każdorazowo rozważać w okresie poza
lęgowym, w celu minimalizacji ryzyka płoszenia gatunków ptaków. Należy również do minimum ograniczyć
wprowadzanie obcych elementów, głównie znaków, tablic informacyjnych. Na obszarach pozamiejskich
sugeruje się zrezygnować z oświetlenia, aby nie przyczyniać się do powstania efektu bariery na szlakach
migracyjnych zwierząt.
Korzystnym jest prowadzenie przebiegu na terenie obszarów chronionych, gdyż otwiera to je na
zorganizowaną turystykę z wykorzystaniem środków transportu nie emitujących zanieczyszczeń i nie
generujących oddziaływania akustycznego. Z uwagi na rekreacyjny i turystyczny charakter ruchu
rowerowego na terenach pozamiejskich prowadzenie Trasy rowerowej korzystne jest po drogach lokalnych,
atrakcyjnych pod względem krajobrazowym, z mniejszym natężeniem ruchu. Prowadzenie Trasy rowerowej
po drogach o niskim natężeniu ruchu wiąże się ze znacznie mniejszym zakresem ewentualnych
27/53
koniecznych działań inwestycyjnych (w przypadku dróg o natężeniu do 3000 p/d działania sprowadzają się
w większości do działań organizacyjnych ruchu – wynika to z założeń).
W wyniku przeprowadzonych analiz, z punktu widzenia przyrodniczo-krajobrazowego, Wykonawca
rekomenduje następujący przebieg trasy rowerowej w województwie lubelskim:
•
Od punktu styku z województwem podlaskim, na odcinku od km 0+000 do 8+000 wzdłuż trasy
głównej
•
Następnie wzdłuż obejścia AA od jego początku do km3+600 następnie obejściem A od km
2+100 do jego końca , w kolejnej części obejściem B do jego końca w km 7+911. Na odcinku od
końca obejścia B wzdłuż trasy głównej do początku obejścia C (km 34+400 – 36+000 trasy
głównej) nastepnie obejściem C oraz od jego końca (w km trasy głównej 38+950) do km
63+100 wzdłuż przebiegu trasy głównej. Następnie wzdłuż obejścia AC, aż do jego końca w km
67+500 trasy głównej.
•
Na odcinku 67+500 do 80+500 przebieg po trasie głównej, następnie wzdłuż wariantu E do jego
końca w km 86+500 trasy głównej
•
Od km 86+500 do km 96+000 przebieg wzdłuż trasy głównej, następnie zgodnie z obejściami F,
AG oraz G (do jego końca w km 105+40
•
Na odcinku od km trasy głównej 105+400 przebieg obejściem AH aż do jego końca ww
Włodawie.
•
Od km 112+200 trasy głównej przebieg według wariantu H, następnie od km 128,15 trasą
główną do km 148,20, obejściem I, a od km 153 trasą główną do km 167+000
•
kolejny odcinek prowadzi wzdłuż obejścia J, następnie trasą główną w kierunku centrum miasta
Chełm, w dalszej części obejściem K aż do km 178+300
•
Na odcinku od km 178+300 do km 191+000 przebieg wzdłuż trasy głównej.
•
Od km 191+100 przebieg wzdłuż obejścia AK, następnie trasą główną do km 194+700 a na
kolejnym odcinku obejściem AL. do km 196+400
•
Od km 196+400 przebieg wzdłuż obejścia L do miasta Krasnystaw i jego końca w km 205+400
•
Od km 205+400 przebieg wzdłuż obejścia AJ, następnie obejściem M, aż do km 217+300. Od
tego punktu przebieg wzdłuż trasy głównej do km 231+300
•
Na odcinku 231+300 do 239+800 trasy głównej przebieg zarówno wzdłuż trasy głównej jak i
obejścia N, który stworzy pierścień wokół zbiornika Nielisz.
•
Od km 239+800 do km 259+000 przebieg wzdłuż trasy głównej
•
Na odcinku pomiędzy km 259+000 a 275+500 trasy głównej przebieg wzdłuż obejścia O
•
Od km 275+500 do km 284+000 przebieg wzdłuż wariantu R, następnie zgodnie z obejściem S
aż do km 291+000
•
Na odcinku od km 291+000 do 299+400 przebieg wzdłuż trasy głównej aż do punktu styku z
województwem podkarpackim.
Rekomendowany przebieg trasy przecina bądź biegnie wzdłuż pięciu Obszarów Specjalnej
Ochrony Ptaków co stanowi blisko 60% całej Trasy (w najdłuższej części są to Dolina Dolnego i
Środkowego Bugu). W przypadku Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk, gdzie na całej długości
rekomendowanego przebiegu jest to ok. 35% długości (w największej części jest to Ostoja Nadbużańska,
28/53
Roztocze Środkowe oraz Uroczyska Puszczy Solskiej) . Dodatkowo wariant rekomendowany przechodzi
przez obszary Roztoczańskiego Parku Narodowego oraz obszary Parków Krajobrazowych i Rezerwatów.
Pełne zestawienie przebiegu Trasy głównej i obejść po terenach objętych obszarowymi formami ochrony
przyrody wraz z nazwą obszaru, długością i kategorią drogi po jakiej biegnie Trasa znajduje się w
załączniku nr 2.
Trasa rekomendowana w większej części biegnie wzdłuż obszarów użytkowanych rolnie, pól i łąk
(duża część to obszary w najbliższym sąsiedztwie rzek Bug i Wieprz), największe kompleksy leśne znajdują
się na południe od miasta Włodawa oraz na południe od miasta Zwierzyniec (obszary leśne to ok. 25%
długości trasy).
Rzeźba terenu jest zróżnicowana. W północnej części województwa lubelskiego Trasa biegnie przez
obszary nizinne Polesia Lubelskiego, w zdecydowanej mierze wzdłuż doliny Bugu. W środkowej części
(okolice miasta Chełm) rekomendowana Trasa przecina obszary Polesia Wołyńskiego, gdzie zróżnicowanie
rzeźby terenu staje się wyraźniejsze. W okolicach miasta Krasnystaw rozpoczyna się obszar Wyżyny
Lubelskiej. Dzięki poprowadzeniu Trasy wzdłuż doliny Wieprzu od km 205 do km 260 udało się uniknąć
znaczących przewyższeń Wyżyny Lubelskiej jak i Roztocza (okolice Szczebrzeszyna oraz Zwierzyńca).
Różnica wysokości dla woj. lubelskiego wynosi od 120m npm do 290m npm. Na odcinku blisko 150km
Trasa biegnie wzdłuż doliny rzeki Bug oraz w południowej części województwa na docinku ok. 55km wzdłuż
doliny rzeki Wieprz. Szczegółowy obraz ukształtowania terenu prezentują profile podłużne, które stanowią
(załącznik nr I_5 Profile) oraz mapy spadków (załącznik I_4 Spadki).
Rekomendacja przebiegu Trasy pod względem uwarunkowań przyrodniczo-krajobrazowych
zobrazowana została na rysunku nr 1 (Rys 1 – rekomendacja przebiegu Trasy rowerowej w woj. lubelskim).
29/53
Załącznik 1.
Zestawienie wystąpień o informacje niezbędne do analizy środowiskowej
Lp.
Komponent
Organ administracji
Prośba o udzielenie informacji w zakresie:
Wojewódzki Urząd Ochrony
Zabytków w Lublinie
Urząd Gminy Janów
Podlaski, Urząd Gminy
Konstantynów, Urząd Gminy
Rokitno, Urząd Gminy
Terespol, Urząd Miasta
Terespol, Urząd Gminy
w Kodniu, Urząd Miasta
Sławatycze, Urząd Gminy
Hanna, Włodawa, Włodawa
nieruchomych) znajdujących się wzdłuż
Miasto, Urząd Gminy Wola
korytarza projektowanej trasy rowerowej,
Uhruska, Urząd Gminy Ruda
1
• obiektów i zespołów zabytkowych (zabytków
• stanowisk archeologicznych (zabytków
Zabytki
Huta, Urząd Gminy Chełm,
archeologicznych) znajdujących się wzdłuż
i stanowiska
Urząd Miasta Chełm, Urząd
archeologiczne
Gminy Siennica Różana,
• innych obiektów lub obszarów
Urząd Gminy Krasnystaw,
o szczególnych walorach kulturowych
Urząd Miasta Krasnystaw,
znajdujących się wzdłuż korytarza
Urząd Miasta Izbica, Urząd
projektowanej trasy rowerowej,
Gminy Nielisz, Urząd Gminy
Sułów, Urząd Gminy
Szczebrzeszyn, Urząd
Miasta Szczebrzeszyn,
Urząd Miasta i Gminy
Zwierzyniec, Urząd Gminy
w Tereszpolu, Urząd Miasta
i Gminy Józefów, Urząd
Gminy Łukowa, Urząd
Gminy Obsza, Urząd Gminy
Susiec
30/53
Lp.
Komponent
Organ administracji
Prośba o udzielenie informacji w zakresie:
Urząd Gminy Janów
Podlaski, Urząd Gminy
Konstantynów, Urząd Gminy
Rokitno, Urząd Gminy
Terespol, Urząd Miasta
Terespol, Urząd Gminy
w Kodniu, Urząd Miasta
Sławatycze, Urząd Gminy
Hanna, Włodawa, Włodawa
Miasto, Urząd Gminy Wola
Uhruska, Urząd Gminy Ruda
Huta, Urząd Gminy Chełm,
Urząd Miasta Chełm, Urząd
2
Przyroda
Gminy Siennica Różana,
Urząd Gminy Krasnystaw,
Urząd Miasta Krasnystaw,
Urząd Miasta Izbica, Urząd
Gminy Nielisz, Urząd Gminy
Sułów, Urząd Gminy
Szczebrzeszyn, Urząd
Miasta Szczebrzeszyn,
Urząd Miasta i Gminy
Zwierzyniec, Urząd Gminy
w Tereszpolu, Urząd Miasta
• miejsc występowania szczególnie cennych
siedlisk przyrodniczych znajdujących się
wzdłuż korytarza projektowanej trasy
rowerowej,
• miejsc występowania szczególnie cennych
siedlisk zwierząt znajdujących się wzdłuż
• Obszarów chronionych pod względem
przyrodniczym:
o Parków krajobrazowych
o Obszarów chronionego krajobrazu
o Pomników przyrody ożywionej
i nieożywionej
o Stanowisk dokumentacyjnych
o Użytków ekologicznych
o Zespołów przyrodniczo - krajobrazowych
o Lasów chronionych
znajdujących się wzdłuż korytarza
projektowanej trasy rowerowej,
i Gminy Józefów, Urząd
Gminy Łukowa, Urząd
Gminy Obsza, Urząd Gminy
Susie
31/53
Załącznik 2
Przebieg Tras rowerowych po terenach objętych obszarowymi formami ochrony przyrody
Tabela 1 Przebieg projektowanej Trasy rowerowej, Trasa główna po drogach publicznych na obszarach objętych ochroną .
Trasa główna
Forma
ochrony
Nazwa obszaru
PN
Roztoczański PN
km pocz
km koniec
Długość
[m]
Klasa drogi
262+146
268+738
6 592
powiatowa
suma
Podlaski Przełom Bugu
6,59 km
0+000
7+514
7514
inna
14+271
37+584
22313
wojewódzka
suma
Chełmski Park Krajobrazowy
162+025
166+093
29,82 km
4068
suma
powiatowa
4,07 km
PK
Szczebrzeszyński
PK Puszczy Solskiej
247+341
254+983
7642
suma
7,64 km
282+933
286+247
3 314
powiatowa
292+890
299+389
6499
inna
suma
Dolina Dolnego Bugu PLB140001
9,81 km
0+000
0+790
790
inna
0+790
9+985
9195
powiatowa
9+985
35+826
25841
wojewódzka
25+744
28+551
2807
wojewódzka
suma
OSO
Dolina Środkowego Bugu PLB060003
powiatowa
38,63 km
49+468
63+800
14332
powiatowa
63+800
67+125
3325
wojewódzka
67+507
67+948
441
wojewódzka
70+461
82+965
12504
wojewódzka
84+609
85+026
417
wojewódzka
86+155
86+195
40
wojewódzka
88+000
95+554
7554
wojewódzka
98+686
109+807
11121
wojewódzka
113+210
114+127
917
wojewódzka
114+904
115+439
535
wojewódzka
115+930
139+054
23124
wojewódzka
139+054
143+514
4460
wojewódzka
32/53
Forma
ochrony
Trasa główna
Nazwa obszaru
km pocz
km koniec
Długość
[m]
Klasa drogi
145+681
148+191
2510
wojewódzka
suma
Ostoja Nieliska PLB060020
81,28 km
233+000
233+064
64
powiatowa
235+065
238+712
3647
powiatowa
suma
Roztocze PLB060012
3,71 km
258+722
270+900
12178
powiatowa
270+900
282+783
11883
wojewódzka
suma
Puszcza Solska PLB060008
Ostoja Nadbużańska PLH140011
282+783
299+389
24,06 km
16606
suma
16,60 km
0
569
569
inna
955
2080
1125
powiatowa
3+651
6+757
3106
powiatowa
14+021
20+015
5994
wojewódzka
21+442
21+859
417
wojewódzka
22+883
24+710
1827
wojewódzka
25+757
28+399
2642
wojewódzka
30+103
31+550
14+470
wojewódzka
33+352
35+621
2269
wojewódzka
suma
Poleska Dolina Bugu PLH060032
93+399
95+550
17,95 km
2151
suma
SOO
Lasy Sobiborskie PLH060043
124+728
129+419
4691
suma
4691
133+455
134+108
653
wojewódzka
137+571
139+163
1592
wojewódzka
wojewódzka
2,24 km
163+524
163+678
154
powiatowa
164+783
165+153
370
powiatowa
suma
Izbicki Przełom Wieprza PLH060030
wojewódzka
2,15 km
suma
Torfowiska Chełmskie PLH060023
powiatowa
209+000
211+256
0,52 km
2256
powiatowa
33/53
Forma
ochrony
Trasa główna
Nazwa obszaru
km pocz
km koniec
Długość
[m]
Klasa drogi
219+156
221+336
2180
powiatowa
223+080
223+627
547
powiatowa
suma
Roztocze Środkowe PLH060017
4,98 km
259+850
262+140
2290
powiatowa
262+140
268+678
6538
powiatowa
suma
Uroczyska Puszczy Solskiej PLH060034
8,82 km
283+177
283+316
139
powiatowa
293+633
296+040
2407
powiatowa
suma
2,54 km
34/53
Tabela 2 Przebieg projektowanej Trasy rowerowej - obejścia Trasy głównej po drogach publicznych na obszarach objętych
ochroną.
Forma
ochrony
PN
Obejścia Trasy głównej
Nazwa obszaru
Roztoczański PN
km pocz
km koniec
Długość
[m]
O1+106
O3+483
2377
O 4+973
O 11+560
6587
suma
A1+278
Podlaski Przełom Bugu
A2+200
Chełmski
922
Szczebrzeszyński
Puszczy Solskiej
A8+000
5800
inna
A8+000
A18+370
10370
powiatowa
A18+370
A20+799
2429
Gminna
AA0+000
AA1+000
1000
Gminna
AA1+000
AA3+600
2+600
inna
B 0+000
B2+500
2500
powiatowe
B2+500
B6+670
4170
gminna
B6+670
B7+977
1307
inna
AB0+000
AB1+100
1100
inna
AB1+100
AB10+300
9200
powiatowa
C 0+000
C 0+870
720
gminna
51,26 km
AI19+500
AI26+200
6700
wojewódzka
AI33+300
AI37+500
4200
powiatowa
L3+256
L8+068
10,9 km
4812
suma
Ł0+000
Ł1+787
Szwajcaria Podlaska
powiatowa
4,81 km
1787
suma
gminna
1,78 km
R 1+959
R 5+119
3160
inna
S 0+000
S 8+500
500
inna
S 8+500
S 18+635
18135
powiatowa
T 0+086
T 2+697
2611
powiatowa
T 10 +142
T 10 +433
291
powiatowa
suma
Rezerwat
powiatowa
A2+200
suma
Skierbieszowski
powiatowa
8,96 km
suma
PK
Klasa drogi
B 7+681
B 7+965
24,69 km
284
inna
35/53
Forma
ochrony
Nazwa obszaru
km pocz
km koniec
Długość
[m]
suma
0,28 km
A 0+145
A 2+150
2050
powiatowa
A 2+150
A 7+990
7840
inna
A 7+990
A 18+350
10360
powiatowa
A 18++350
A 20+799
2449
gminna
AA0000
AA1+000
1000
Gminna
AA1+000
AA3+600
2+600
inna
B 0+000
B 2+500
2500
powiatowa
B 0+500
B 6+660
6160
gminna
B 6+660
B 7 977
1317
powiatowa
suma
Dolina Środkowego Bugu PLB060003
OSO
35,97 km
AC0+000
AC1+050
1050
inna
AC1+050
AC4+600
3+550
gminna
E0+000
E 2+200
2200
powiatowa
E2+200
E3+450
1250
gminna
E3+450
E4+550
1150
powiatowa
E4+550
E 10+985
6435
gminna
U0+000
U 0+550
550
gminna
U0+550
U1+375
825
powiatowa
U1+375
U 2+210
835
gminna
AG0+300
AG6+000
5700
gminna
G0+000
G 4+130
4130
powiatowa
suma
21,24 km
N0+000
N1+114
1114
powiatowa
N5+356
N6+694
1338
powiatowa
suma
Roztocze PLB060012
Klasa drogi
2,45 km
Ł3+161
Ł 4+900
1739
gminna
Ł4+900
Ł8+018
3118
wojewódzka
O 0+000
O 0+300
300
gminna
O 0+300
O 0+500
200
inna
O 0+500
O 0+850
350
gminna
O 0+850
O 2+740
1890
powiatowa
O 2+740
O 10+150
7410
inna
O10+150
O12+050
1900
gminna
O12+050
O 16+700
4650
powiatowa
O16+700
O 18+150
1450
inna
36/53
Forma
ochrony
Nazwa obszaru
km pocz
km koniec
Długość
[m]
Klasa drogi
O18+150
O 19+100
950
gminna
O19+100
O 19+498
398
inna
P 0+000
P 0+980
980
gminna
R 0+000
R 0+850
850
inna
R 0+850
R 1+000
150
gminna
suma
26,33 km
R1+000
R5+119
4119
inna
S 0+000
S 8+500
850
powiatowa
S 8+500
S 19+000
10500
powiatowa
T 0+000
T 2+532
2532
powiatowa
T10+215
T11+050
835
powiatowa
suma
18,83 km
A 3+118
A 8+000
4882
inna
A 8+000
A 20+799
12799
powiatowa
AA0+700
AA1+000
300
gminna
AA1+000
AA3+600
2600
inna
B 0+000
B 2+700
2700
powiatowa
B 2+700
B 5+050
2350
gminna
B 5+446
B 5+825
379
gminna
B 6+686
B 7+977
1291
inna
suma
SOO
27,300 km
AG0+300
AG4+000
3700
gminna
E 1+747
E 2+200
453
powiatowa
E 2+200
E 3+204
1004
gminna
suma
5,15 km
AI9+200
AI9+700
500
wojewódzka
AI10+900
AI11+300
400
wojewódzka
H 10+687
H11+950
1263
powiatowa
H 17+677
H 20+680
3003
powiatowa
suma
5,16 km
O1+015
O3+424
2409
powiatowa
O3+424
O4+962
1538
inna
O4+962
O10+105
5143
inna
O10+105
O10+679
574
gminna
37/53
Forma
ochrony
Nazwa obszaru
km pocz
km koniec
Długość
[m]
suma
Klasa drogi
9,66 km
S 4+009
S 8+500
4401
inna
S 8+500
S 13+206
4706
powiatowa
S 13+206
S 16+384
3178
powiatowa
T 1+080
T 2+715
1635
powiatowa
suma
13,92 km
38/53
Załącznik 3
Formy ochrony przyrody występujące na trasie rowerowej w województwie lubelskim.
1.
Roztoczański Park Narodowy
Roztoczański Park Narodowy leży w środkowo-wschodniej części kraju, w województwie lubelskim.
Obejmuje najcenniejsze przyrodniczo obszary Roztocza. Park utworzony został w 1974 roku na obszarze
4801 ha. Aktualna jego powierzchni wynosi 8483 ha, w tym lasy zajmują 8102 ha (95,5%). Ochroną ścisłą
objęto 806 ha (9,5%).
Park znajduje się w urozmaiconym krajobrazie Roztocza Środkowego w dolinie górnego Wieprza. Jest to
obszar oddzielający Wyżynę Lubelską od Kotliny Sandomierskiej o zróżnicowanej budowie geologicznej.
Garb Roztocza budują skały górnokredowe (opoki, gezy i margle). W strefie krawędziowej występują utwory
trzeciorzędowe. Utwory czwartorzędowe cienką pokrywą zalegają w Dolinie Wieprza i Padole Zwierzyńca.
Główne typy rzeźby to zrównanie wierzchowinowe, ostańce, krawędzie, padoły i doliny. W części północnej
parku wśród gleb przeważają rędziny i pararędziny brunatne. Na pozostałym terenie jest większe
urozmaicenie, przy czym największą powierzchnię zajmują piaszczyste gleby bielicowe właściwe.
Z dużych ssaków na terenie parku występują: jelenie, sarny, dziki, wilki, rysie, lisy, kuny, borsuki. W 1979
roku reintrodukowano bobry, które zadomowiły się w dolinie rzeki Wieprz. W 1982 roku do parku
sprowadzone zostały koniki polskie będące potomkami dawnych dzikich koni leśnych - tarpanów. Drobne
ssaki reprezentują chronione gatunki owadożernych: ryjówka aksamitna i mała, zębiełek białawy oraz liczne
gatunki nietoperzy. Żyją tu także: orzesznica, popielica, koszatka. Spośród około 190 gatunków ptaków
spotykanych na terenie parku na uwagę zasługują: orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, liczne dzięcioły
(w tym rzadko występujący dzięcioł białogrzbiety), muchówka mała i białoszyja, gołąb siniak, czyż oraz
pliszka górska. Gady reprezentują jaszczurki (zwinka, żyworodna i padalec - dość często odmiany
turkusowej), żmija zygzakowata i zaskroniec oraz rzadko spotykany żółw błotny. Z płazów warto wymienić
traszkę grzebieniastą, rzekotkę drzewną, grzebiuszkę ziemną, ropuchę zieloną i kumaka nizinnego oraz żabę
śmieszkę. Interesująca jest także fauna bezkręgowców parku, a szczególnie świat owadów, spośród których
tylko samych chrząszczy jest ponad 2000 gatunków.
Kompleksy leśne parku podzielone są licznymi, głęboko wcinającymi się enklawami i półenklawami gruntów
nieleśnych, których łączna powierzchnia przekracza 600 ha. Grunty te w połączeniu z obszarami zajętymi
przez fragmenty lasów państwowych i prywatnych powodują silne rozczłonkowanie terenu parku oraz
znacznie utrudniają prowadzenie skutecznej ochrony. Przez park przebiegają 2 linie kolejowe i 5 odcinków
dróg publicznych, stanowiących istotne zagrożenie dla przyrody parku.
2.
Sobiborski Park Krajobrazowy
Sobiborski Park Krajobrazowy powstał w 1983 roku. Zajmuje powierzchnię 11 165,78 ha. Położony jest w
powiecie włodawskim, na terenie gmin: Włodawa, Hańsk i Wola Uhruska.
Park otoczony jest otuliną o powierzchni 9 500 ha, która jednocześnie stanowi wschodnią część Poleskiego
Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Cechą charakterystyczną tego terenu są rozległe równiny porośnięte lasami, wśród których znajdują się
śródleśne jeziora i torfowiska. Najcenniejsze fragmenty chronione są w postaci sześciu rezerwatów
przyrody. Jest to ostoja żółwia błotnego o randze europejskiej.
Duże walory przyrodnicze tego terenu wpłynęły na uznanie go za ostoję przyrody o znaczeniu
międzynarodowym pod nazwą Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie (na terenie parku leżą trzy ostoje
częściowe Żółwiowe Błota, Lasy Sobiborskie, Jeziora Brudno i Płotycze).
Obszar Sobiborskiego PK to teren realizacji ważnych programów czynnej ochrony przyrody. Programy te
39/53
dotyczą renaturalizacji ekosystemów wodno-torfowiskowych na terenie parku, zachowania siedlisk rzadkich
gatunków roślin jak wierzby lapońskiej i borówkolistnej.
Głównym programem jest jednak ochrona żółwia błotnego, która polega na wspomaganiu rozwoju populacji
żółwia oraz ochronie jego lęgowisk.
3.
Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu
Park Krajobrazowy "Podlaski Przełom Bugu" obejmuje fragment doliny dolnego Bugu od Terespola do rzeki
Tocznej oraz duże kompleksy leśne położone na wysoczyznach polodowcowych. Długość Parku w linii
prostej wynosi 65 km, przeciętna szerokość części zachodniej, leżącej w granicach woj. mazowieckiego,
wynosi 6 km, części wschodniej, położonej w woj. lubelskim i graniczącej z Białorusią, 3-5 km. Park zajmuje
powierzchnię 30.904 ha, a otulina 17.131 ha. Lasy zajmują 33,4% powierzchni parku, łąki i pastwiska 21,6%,
a wody powierzchniowe 2,6%. Obszar parku jest położony na terenie trzech mezoregionów (Kondracki 1998):
Podlaskiego Przełomu Bugu obejmującego dolinę rzeki (północna część parku), Wysoczyznę Siedlecką
(część zachodnia) oraz Równiny Łukowskiej (część wschodnia). Szerokość doliny Bugu dochodzi do 4-5 km.
W granicach parku krajobrazowego mezoregion ten rozciąga się pasem o zróżnicowanej szerokości wzdłuż
rzeki zajmując około 40% powierzchni parku. Długość Bugu w granicach parku wynosi 93 km, a średnia
wysokość doliny rzeki około 120 m n.p.m. W dolinie Bugu występują dobrze wykształcone tarasy-zalewowy
i nadzalewowy. Miejscami występują starorzeacza, wypełnione w różnym stopniu gruntami organicznymi
i namułami. W wielu miejscach wzdłuż krawędzi doliny Bugu, występują tarasy kemowe o zróżnicowanej
szerokości. Lokalnie występują kemy i tarasy kemowe. Wysoczyzna polodowcowa jest porozcinana dolinami
mniejszych rzek i niewielkich cieków, dopływów Bugu, np. Krzny, Tocznej, Sarenki, Czyżówki, które
urozmaicają rzeźbę parku. Rozdrobnienie powierzchni leśnej na obszarze parku krajobrazowego jest
znaczne, co jest typowe dla krajobrazu Podlasia. W granicach parku występują trzy większe kompleksy leśne
położone w jego zachodniej części Są to: uroczyska Drażniew-Ostromęczyn liczące wraz z przylegającymi
lasami prywatnymi około 1600 ha, uroczysko Zabuże liczące razem z lasami koło Serpelic około 2500 ha
oraz uroczysko Konstantynów zajmujące 2200 ha. Najbardziej cennymi pod względem przyrodniczym
zbiorowiskami są nadrzeczne łęgi wierzbowo-topolowe. W dolinie Bugu spotykane są dosyć często, chociaż
nie występują na dużych powierzchniach. Na żyznych glebach doliny Bugu występują także łęgi wiązowojesionowe, o bardzo bogatym runie. Charaktrystycznym środowiskiem doliny Bugu są starorzecza z typową
roślinnością pływającą, bogate pod względem faunistycznym. Brzegi starorzeczy zasiedlają zbiorowiska
szuwarowe, np. skrzyp bagiennego i oczeretu jeziornego. Mniejsze powierzchnie zajmują szuwary manny
jadalnej, pałki szerokolistnej, pałki wąskolistnej, płonnika błotnego i jeżogłówki gałęzistej.
Na terenie Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu" stwierdzono występowanie 765 gatunków roślin
naczyniowych, w tym 18 gatunków roślin zarodnikowych, 5 gatunków roślin nagonasiennych oraz 742
gatunki roślin okrytonasiennych. Występują 34 gatunki drzew, 50 gatunki krzewów i krzewinek oraz 681
gatunków roślin zielnych. Z grupy roślin chronionych występuje 36 gatunków objętych ochroną ścisłą oraz 16
podlegających ochronie częściowej. Bardzo liczna jest-licząca 136 gatunków-grupa roślin rzadkich w skali
kraju i regionu. Na szczególne podkreślenie zasługuje obecność takich gatunków chronionych jak: widłak
wroniec Lycopodium selago, widłak spłaszczony Lycopodium complanatum , widłak jałowcowaty Lycopodium
annotinum, widłak goździsty Lycopodium clavatum, lepnica litewska Silene lithuanica, tojad smukły Aconitum
variegatum, zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris, parzydło leśne Aruncus dioicus, goryczka gorzka
Gentiana amarella, zimoziół północny Linnea borealis, kosaciec syberyjski Irys sibirica, tajęża jednostronna
Goodyera repens.
Na obszarze parku stwierdzono występowanie 290 gatunków reprezentujących 5 gromad kręgowców: ssaki,
ptaki, gady, płazy i ryby.
40/53
4.
Chełmski Park Krajobrazowy
Chełmski Park Krajobrazowy powstał w 1983 roku. Zajmuje powierzchnię 14 350 ha. Położony jest
w powiecie chełmskim na terenie gmin: Chełm, Dorohusk, Sawin i Ruda Huta. Celem utworzenia parku była
ochrona dużych kompleksów leśnych w pobliżu Żalina, Czułczyc i Sawina oraz łąk i torfowisk. Wśród
zbiorowisk nieleśnych do najciekawszych należą torfowiska. Są to w większości torfowiska niskie – unikalne
w skali kraju torfowiska węglanowe. Chełmski Park Krajobrazowy (ChPK) leży na granicy 2 mezoregionów:
Obniżenia Dubieńskiego
i Pagórów Chełmskich zaliczanych do makroregionu Polesia Wołyńskiego.
W obrębie Obniżenia Dubieńskiego dominują równiny pojezierne (torfowe) oraz terasy jeziorne z okresu
zlodowacenia północnopolskiego. Głównymi elementami Pagórów Chełmskich są formy pochodzenia
lodowcowego (wysoczyzny morenowe 215-225 m n.p.m., pagórki morenowe) i wodnolodowcowego (równiny
sandrowe, terasy kemowe).
Szczególne zróżnicowanie siedliskowe parku warunkuje niezwykłe bogactwo faunistyczne. Stwierdzono tutaj
gniazdowanie 152 gatunków ptaków. Należą do nich m.in.: bocian czarny, błotniak łąkowy, błotniak stawowy,
orlik krzykliwy, żuraw, kulik wielki, sowa błotna, dzięcioł białogrzbiety, wodniczka (jeden z najbardziej
zagrożonych gatunków ptaków w Europie), muchołówka białoszyja. W parku wystepuje także niezwykle
bogata fauna motyli. Liczy ona 810 gatunków, co stanowi około 25% ogólnej fauny motyli Polski. Motyle
reprezentują zarówno europejski, jak i eurosyberyjski element faunistyczny. W znacznej mierze są to gatunki
typowe dla torfowisk niskich oraz zbiorowisk kserotermicznych. Na terenie Chełmskiego Parku
Krajobrazowego i jego otuliny znajdują się cztery rezerwaty przyrody. Łącznie zajmują one powierzchnię
644,25 ha. Podzielić je można na dwie grupy, pierwsza to rezerwaty typu leśnego: Bachus i Serniawy, drugą
grupę stanowią rezerwaty typu torfowiskowego: Brzeźno i Bagno Serebryskie. Spośród 11 pomników
przyrody na terenie ChPK i jego otuliny to pojedyncze drzewa, grupy drzew oraz głaz narzutowy„Kamień
powstańców”.3 dęby szypułkowe w Sawinie (1 , 2 , 3) sosna pospolita w Sawinie, 3 modrzewie europejskie
w Stańkowie 4 dęby szypułkowe w Petryłowie (1 , 2) dąb szypułkowy w Wólce Okopskiej głaz narzutowy
„Kamień powstańców” w Malinówce.
5.
Skierbieszowski Park Krajobrazowy
Park ten utworzony został w 1995 roku na powierzchni 35 488 ha. Obejmuje on region geograficzny wyżyny
Wschodniomałopolskiej z mezoregionem Działy Grabowieckie. Leży w województwie lubelskim na terenie
gmin Skierbieszów, Stary Zamość, Sitno, Grabowiec
i Mięczyn, Izbica, Krasiczyn
i Krasnystaw.
Skierbieszowski Park Krajobrazowy obejmuje region Działów Grabowieckich jeden z najsilniej urzeźbionych
fragmentów Wyżyny Lubelskiej. Głównym walorem krajobrazu jest tu pagórkowa rzeźba terenu z systemem
głębokich wąwozów erozyjnych wyciętych w grubej miejscami na kilkanaście metrów warstwie lessu,
pokrywającej niemal cały teren Parku. Najwyższe wzgórza wznoszą się 311 m n.p.m. i osiągają ok 100 m
wysokości względnej. Pasma wzgórz na terenie Parku są rozdzielone dwiema szerokimi dolinami Wieprza,
Wolicy i Wojsławki. W okolicy Stryjowa, w dolinie Wolicy, znajduje sie zespół stawów rybnych.
Wśród ptaków warto wymienić rzadsze gatunki leśne: orlika krzykliwego, dzięcioła średniego oraz muchołówki
małą i białoszyją, gatunki terenów otwartych dudka, ortolana i przepiórkę, sowy puszczyka, pójdźkę,
płomykówkę
i sowę uszatą oraz gatunki związane
z nielicznymi zbiornikami wodnymi: perkoza
rdzawoszyjego, perkoza i rybitwę czarną.
Na terenie parku znajdują się dwa rezerwaty: rezerwat stepowy „Broczówka”, chroniący murawy oraz
fragmenty lasów ze zbiorowiskami roślinności kserotermicznej, i rezerwat leśno – krajobrazowy „Głęboka
Dolina”, chroniący urozmaicony krajobraz z dolinami i wąwozami porośniętymi lasami jaworowo – dębowymi
z bukiem.
41/53
Na terenie Parku znajduje się kilkanaście pomników przyrody. Większość z nich to okazałe drzewa i ich
zgrupowanie. Do ciekawszych należą grupa 18 modrzewi koło Krasiczyna oraz płat roślinności stepowej
w Zalesiu i Czajkach.
6.
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy powstał 22 stycznia 1991 roku, ze względu na wyjątkowe walory
krajobrazowe tego obszaru. Powierzchnia Parku zajmuje 20.209 ha. Park prawie w całości zajmuje
wschodnią część Roztocza Zachodniego, nazywanego też lessowym. Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy
swym zasięgiem obejmuje Roztocze Szczebrzeszyńskie, doliny : górnego Gorajca oraz fragmenty dolin Poru
i Wieprza. Nieznaczne fragmenty obszarów południowych i południowo - zachodnich Parku znajdują się na
Równinie Biłgorajskiej, z kolei w częściach północnych i północno - wschodnich leżą na terenie Padołu
Zamojskiego. Park administracyjnie znajduje się w całości na terenie powiatu zamojskiego i zajmuje po
części gminy: Biłgoraj, Frampol, Goraj, prawie w całości gminę Radesznica, Sułów i Szczebrzeszyn (35%
powierzchni gminy). Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy jest poprzecinany wąwozami, które niewątpliwie są
atrakcjami turystycznymi. Wąwozy zostały wyżłobione przez wody opadowe oraz poprzez działalność
człowieka, który wycinając lasy w pozyskiwaniu nowych terenów rolniczych, nieświadomie przyśpieszał
procesy erozyjne gleb. Średnie zagęszczenie wąwozów na terenie Parku wynosi 3 km/ na km2, zaś
maksymalne dochodzi do 9 km/ km2, są to głębokie jak też i płytkie wąwozy. Na obrzeżach Parku koło
Kawęczynka znajduje się wyjątkowy pod względem botanicznym kompleks leśny zwany ''Cetnar''. Obszar ten
stanowi jeden z większych zwartych kompleksów leśnych na terenie Parku, planowane jest utworzenie
rezerwatu pod nazwą ''Las Cetnar''.
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy należy do tzw. geobotanicznej strefy Roztocza. Obficie występuje tam
flora zielona - są to rośliny z grupy naczyniowych i zarodnikowych, przeważnie są to okazy leśne i jest ich
około 30 gatunków. Ponadto z ciekawszych roślin można wymienić takie rośliny jak : dzwonek syberyjski,
pluskwica europejska, szczodrzeniec ruski, miodunka miękkowłosa, zawilec wielokwiatowy. Krzewy są
przeważnie gatunkami liściastymi. Szczególnie cennymi obszarami SPK pod względem botanicznym są
kompleksy leśne, przeważa w nich buczyna karpacka porastająca wąwozy i zbocza pagórków, ale na
terenie SPK występują także inne gatunki liściaste takie jak np. : leszczyna, grab, buk, dąb, brzoza, jesion,
wiąz, klon, lipa, wierzba, topola oraz olcha, które najczęściej rosną w pobliżu rzek. Runo leśne w niektórych
istniejących kompleksach leśnych jest bardzo bogate pokrywając nawet 90% powierzchni. Rośliny, które tam
rosną to m.in. : podagrycznik pospolity, marzanka wonna, miodunka ćma, gajowiec żółty, jaskier kaszubski,
gwiazdnica wielkokwiatowa, turzyca orzęsiona, zawilec gajowy. Liczna jest także roślinność
charakterystyczna dla borów występują np. : konwalijka dwulistna, szczawik zajęczy, kosmatka owłosiona.
Jednak najcenniejszy pod względem botanicznym obszar stanowi ''Las Cetnar'' w pobliżu wsi Kawęczynek,
jest jednym z większych zwartych kompleksów leśnych w SPK, rosną w nim przede wszystkim : buczyna
karpacka, mniejsze ilości grabu, osiki i klonu. Na niezalesionych stokach i wzniesieniach wąwozów
wyrastają murawy kserotermiczne. W SPK znajduje się 10 pomników przyrody ożywionej, gdzie najokazalszy
obiekt stanowi lipa drobnolistna w Szperówce o 920 cm obwodzie pnia.
Większość ptactwa 80% żyje lub ma swoje legowiska na terenie Szczebrzeszyńskiego Parku
Krajobrazowego, ale wiele z tych ptaków jest związanych z polami, łąkami i osiedlami są to m.in. : gil, rycyk,
siniak, płomykówka, puszczyk, krzyk, muchołówka żałobna, krogulec, kruk, brodziec krwawodzioby, dzięcioł
czarny, sokół wędrowny, jastrząb oraz rzadko spotykana kląskawka, inne ptactwo to pospolite gatunki
występujące w całej Polsce. Większość gatunków występujących w SPK jest pod ochroną prawa.
7.
Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej
Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej położony jest na terenie Roztocza Środkowego i Równiny Biłgorajskiej.
Utworzony został w 1988r. na powierzchni ok. 29 tyś. ha. Park reprezentuje nizinny typ krajobrazu. Rzeźbę
terenu kształtują niewysokie wzniesienia do 320 m n.p.m., równiny, wydmy, liczne bagna i torfowiska.
42/53
Dominującym elementem są lasy, stanowią ok.85% powierzchni. Największą powierzchnię zajmują siedliska
boru świeżego (ok. 43%). Lasy Parku poprzecinane są dolinami rzek, takich jak: Jeleń, Potok Łosiniecki,
Niepryszka, Sopot, Szum i Tanew.
Z ciekawszych roślin objętych ochroną należy wymienić: czosnek niedźwiedzi, zachyłkę Roberta, pięć
gatunków widłaków, goryczkę wąskolistną, trzy gatunki rosiczek, bagno zwyczajne, kosaćca syberyjskiego,
lilię złotogłów, kilka gatunków storczyków, turzycę strunową i bagienną, grążela żółtego i turówkę wonną.
W zimnych i czystych wodach potoków Parku żyją dwa cenne, również dla wędkarzy gatunki ryb: pstrąg
potokowy i lipień. Górne odcinki biegu strumieni przyjęto nazywać „krainą pstrąga i lipienia”. Z gromady
ssaków na uwagę zasługują: 4 gatunki ryjówek, 7 gatunków nietoperzy, jeż, kret, łasica, gronostaj, wiewiórka
pospolita, chomik europejski, bóbr europejski, popielica, orzesznica, żołędnica, wilk, ryś, dzik, łoś, jeleń,
sarna. Coraz częstsze obserwacje rysia świadczą iż odbudowuje on swoją populację, dzięki czemu zostanie
przywrócony naturalny selekcjoner populacji sarny.
Na terenie Parku zanotowano 5 gatunków zagrożonych w skali globalnej: podgorzałka, kania ruda, bielik,
derkacz, wodniczka. Do najbardziej charakterystycznych i jednocześnie najcenniejszych gatunków leśnych
należy zaliczyć większość szponiastych: trzmielojad, kania czarna, bielik, gadożer, jastrząb, krogulec,
myszołów, orlik krzykliwy, jarząbek, głuszec, cietrzew, żuraw, dzięcioł (zilonosiwy, zielony, czarny) oraz
większość wróblowatych. Z gatunków widno-błotnych na uwagę zasługują. m. in. większość gatunków
perkozów, bąk, bączek, wszystkie lęgowe chruściele. Obecnie Puszcza Solska jest ostoją ptasią o randze
międzynarodowej.
W Parku znajduje się 9 pomników przyrody ożywionej – są to pojedyńcze drzewa lub grupy drzew oraz 2
pomniki przyrody nieożywionej – źródlisko rzeki Jeleń i wodospad na rzece Jeleń. Dużą osobliwością
geologiczną Parku są progi tektoniczne zwane „szumami” w rezerwacie „Nad Tanwią’.
8.
Rezerwat Szwajcaria Podlaska
Rezerwat "Szwajcaria Podlaska" powstał 1995 roku. Celem ochrony jest zachowanie ze względów
naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych urozmaiconych drzewostanów położonych na skarpie rzeki Bug
z licznymi drzewami o charakterze pomnikowym oraz dużym udziałem roślin rzadkich i chronionych.
Rezerwat położony jest w południowym końcu parku krajobrazowego. Teren rezerwatu, położony jest na
zachodnim zboczu równiny denudacyjnej, która opada stromo ku wschodowi przechodząc w tarasę
zalewową rzeki Bug, powstała wskutek naniesienia przeważnie piaszczystego materiału geologicznego
poprzez jego wymywanie ze zbocza. Tak charakterystyczne położenie na stromym zboczu doliny
spowodawało powstanie sieci głębokich wąwozów erozyjnych. Obecnie w wąwozach gęsto pokrytych
drzewami i roślinnością krzewiastą proces erozji wodnej praktycznie ustał. Gleby, będące elementem
środowiska silnie skolerowanym z typem siedliskowym drzewostanu, są w rezerwacie dość zróznicowane
pod względem genezy ich powstania. Zdecydowanie przeważają tu gleby brunatne a jedynie w wąskim
pasie przybrzeżnym oraz dolnym ramieniu starorzecza występują mady oraz czarne ziemie murszowate. Na
glebach brunatnych, utworzonych z piasków gliniastych i gliny spiaszczonej powstały siedliska grądowe lasu
świeżego oraz lasu mieszanego świeżego. Na madach ukształtował się łęg wierzbowo-topolowy. Czarne
ziemie murszowate wytworzyły się pod łęgiem wiązowo-jesionowym.
Zróżnicowane środowisko rezerwatu stanowi doskonałe miejsce dla gniazdowania licznej grupy ptaków takich
jak: zimorodek ALcedo atthis , dudek Upupa epops , dzięcioł czarny Dryocopus martius , remiz Remiz
pendulinus , kwiczoł Turdus pilaris , derkacz Crex crex , łabędź niemy Cygnus olor . Ponadto gniazdują tu
gatunki skrajnie zagrożone wyginięciem, których liczebność gwałtownie maleje na skutek nieodwracalnych
zmian w środowisku ich bytowania. Należą do nich: perkoz rdzawoszyi Podiceps griesegena , bączek
Ixobrychus minutus , krwawodzób Tringa totanus , sieweczka rzeczna Charadrius dubius , rybitwa zwyczajna
Sterna hirundo , rybitwa białoczelna Sterna albifrons , kraska Coracias garrulus
43/53
9.
Rezerwat „Jezioro Orchowe”
Rezerwat wodno-torfowiskowy utworzony w 1996 roku w celu ochrony zbiorowisk wodno-torfowiskowych
z unikalną florą naczyniową. Przedmiotem ochrony jest stale podtapiane, wydłużone torfowisko wraz
z dystroficznym jeziorem Orchowe (8,42 ha). W rezultacie dominują torfowiska przejściowe, ich strefę
okrajkową zajmują olsy lub zbiorowiska zaroślowe. Na torfowiskach występuje wiele ciekawych gatunków
roślin (wirzba borówkolistna
i lapońska, brzoza niska, trzy gatunki rosiczek). Od strony północnej
z rezerwatem sąsiadują ubogie siedliska borów suchych z ciekawym runem porostowym. Powierzchnia
rezerwatu wynosi 58,23 ha.
10. Rezerwat „Magazyn”
Rezerwat Magazyn został utworzony w 1996 r., zajmuje powierzchnię 51,98 ha. Przedmiotem ochrony jest
rozległe bagno ze stagnującą wodą i bogatą roślinnością torfowiskową oraz występujący tu bór sosnowoświerkowy. Występuje tu żółw błotny, strzebla błotna, żuraw. Kępiasta struktura zbiorowisk turzycowych
i wkomponowane w niej konary uschniętych drzew decydują o jego walorach krajobrazowych.
11. Rezerwat „Trzy Jeziora”
Rezerwat torfowiskowy o pow. 749,24 ha, utworzono w 1996 r.; w granicach rezerwatu znajdują się tylko
dwa jeziora: Płotycze i Brudno, lecz razem z J. Brudzieniec stanowią one jeden system hydrologiczny;
jeziora otoczone są i połączone ze sobą rozległymi torfowiskami niskimi z płatami torfowisk wysokich
i przejściowych. Jest to jeden
z największych rezerwatów
w województwie chełmskim
i zajmuje
powierzchnię 749,24 ha. Położony jest
w południowo-wschodniej części Sobiborskiego Parku
Krajobrazowego w pobliżu wsi: Zbereże i Stulno. Od strony północno-zachodniej przylega do innego
rezerwatu wodno-torfowiskowego pn. "Jezioro Brudzieniec". W granicach rezerwatu znajdują się tylko dwa
jeziora: Płotycze o powierzchni 21 ha i Brudno o pow. 42 ha, lecz razem z J. Brudzieniec stanowią one
jeden system hydrologiczny. Jeziora otoczone są i połączone ze sobą rozległymi torfowiskami. Czasami
torfowiska te porastają sosnowe bory bagienne, innym razem olszyny, a często zarośla wierzbowe. Pośród
nich odnaleźć można jednak odkryte płaty torfowisk wysokich i przejściowych z żurawiną, turzycami,
rosiczkami, wierzbą lapońską i borówkolistną. Łącznie na terenie rezerwatu występuje 40 gatunków roślin
objętych ochroną prawną, w tym 25 gatunków objętych ochroną ścisłą i 15 ochroną częściową. Wiele jest tu
również roślin uznawanych za rzadkie (25 gatunków) m.in. narecznica grzebieniasta, modrzewnica
zwyczajna, okrzyn łąkowy, bagnica łąkowa, osoka aloesowata. Wyższe, nieco suchsze partie terenu zajmują
leśne siedliska borowe.
W drzewostanach borów dominuje sosna zwyczajna
z domieszką brzozy
brodawkowatej i omszonej, dębu szypułkowego, osiki i wierzb. W warstwie krzewów niepodzielnie panuje,
objęta ochroną częściową, kruszyna pospolita, która
w zespołach wykształconych na siedliskach
wilgotniejszych osiąga miejscami pokrycie ponad 30%. Wyjątkowa mozaikowatość siedlisk podnosi znacząco
walory krajobrazowe tego rezerwatu, lecz sprawia również, że dogodne warunki bytowania znajduje tu wiele
gatunków zwierząt. Trzy Jeziora stanowią ważną ostoję grubej zwierzyny: dzika, łosia i jelenia.
12. Obszary sieci NATURA 2000
•
Obszar obejmuje ok. 260 km odcinek doliny Bugu od ujścia Krzny do Jeziora Zegrzyńskiego. Większość
doliny pokrywają suche, ekstensywnie użytkowane pastwiska. Obszary bagienne są usytuowane głównie przy
ujściach rzek, dopływów Bugu, oraz wokół pozostałych fragmentów dawnych koryt rzecznych. Koryto Bugu
jest w większości nie zmienione przez człowieka, pozostały tu liczne, piaszczyste wyspy, nagie lub
porośnięte wierzbowymi lub topolowymi łęgami nadrzecznymi; wzdłuż rzeki występują dobrze rozwinięte
zarośla wierzbowe. Pierwsza terasa rzeki obfituje w starorzecza, zróżnicowane pod względem wielkości,
głębokości i stopnia porośnięcia przez roślinność wodną. Do ostoi włączony jest także kompleks lasów
liściastych między miejscowościami Drażniew i Platerów.
44/53
Występują co najmniej 22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej
Księgi (PCK). Bardzo ważna ostoja ptaków wodno-błotnych. Jedno z nielicznych w Polsce stanowisk
lęgowych gadożera; do niedawna jedno z nielicznych w Polsce stanowisk kulona. W okresie lęgowym
obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK),
bocian czarny, brodziec piskliwy, cyranka, czajka, czapla siwa, krwawodziób, gadożer (PCK), kszyk, kulik
wielki (PCK), płaskonos, podróżniczek (PCK), rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa czarna, rybitwa rzeczna,
rycyk, sieweczka rzeczna, sieweczka obrożna (PCK), zimorodek; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7)
występują: bocian biały, kania czarna, derkacz, wodnik i samotnik. Niestety brak jest danych o ptakach
w okresie pozalęgowym. Bogata fauna bezkręgowców, m.in. interesujące gatunki pająków ( Agyneta affinis,
A. saxatilis, Chocorna picinus, Enoplognatha thoracica, Enophrys aequipes, Hahnia halveola, Iberina candida,
Leptyphantes flavipes, Styloctetor stativus). Cenny kompleks nadrzecznych lasów
o zachowanym
charakterze naturalnym, oraz szereg zbiorowisk roślinnych związanych z siedliskami wilgotnymi. Stanowiska
rzadkich gatunków roślin.
Największe zagrożenie dla tutejszej awifauny stwarzają obwałowania
i odcinanie starorzeczy od
współczesnego koryta rzeki oraz zabudowa doliny. Zanieczyszczenie wód, melioracje, tamy zaporowe, trasy
szybkiego ruchu, przebudowa drzewostanów w kierunku monokultur sosnowych, kłusownictwo, to kolejne
czynniki, zagrażające ptakom i przyrodzie obszaru. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony
przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową oraz koryto
rzeczne wymagają utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. Na obszarze będą prowadzone
działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana
zostanie dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje różne
fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000.
•
Dolina Środkowego Bugu PLB060003.
Obszar stanowi odcinek doliny Bugu między okolicą miejscowości Gołębie, gdzie rzeka, płynąca przez
terytorium Ukrainy staje się rzeką graniczną, a Terespolem. Na całym tym odcinku rzeka ma naturalny
charakter, z licznymi meandrami i starorzeczami. Koryto jest głęboko wcięte, skarpy osiągają kilka metrów
wysokości. Dolina rzeki zajęta jest przez łąki, miejscami niewielkie płaty zdegradowanych lasów
nadrzecznych, kępy zarośli wierzbowych i pola uprawne.
Występująco najmniej 22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej
Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6)
następujących gatunków ptaków: błotniak łąkowy, bocian biały, derkacz, dzięcioł białogrzbiety (PCK), rybitwa
białowąsa (PCK), rybitwa czarna, zimorodek, brodziec piskliwy, krwawodziób, rybitwa białoskrzydła (PCK),
rycyk; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: bąk (PCK), błotniak stawowy, podróżniczek (PCK)
i jarzębatka (C7); występuje >5% krajowej populacji lęgowej brzegówki (C3). Bogata flora roślin
naczyniowych, w tym wiele gatunków rzadkich i zagrożonych w Polsce.
Do głównych zagrożeń można zaliczyć zanieczyszczenia wody (ścieki przemysłowe, komunalne, wysypiska
śmieci), planowane inwestycje transgraniczne, urbanizacja, dzikie budownictwo letniskowe, zaniechanie
pastwiskowo-łąkarskiego użytkowania ziemi. Obszar podlega działaniom
z zakresu ochrony
przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową oraz koryto
rzeczne wymagają utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. Na obszarze będą prowadzone
działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana
zostanie dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje różne
fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000.
•
45/53
Obszar obejmuje należący do systemu melioracyjnego Kanału Wieprz - Krzna zbiornik retencyjny na Wieprzu
(wody śródlądowe zajmują 45% terenu ostoi), o powierzchni 900 ha, wraz z przyległymi lasami, głównie
sosnowymi (47% powierzchni), łąkami i pastwiskami (2% obszaru) i terenami rolniczymi (5%). Zbiornik pełni
funkcje przeciwpowodziową, produkcyjną (produkcja energii elektrycznej) i rekreacyjną. Zbiornik ma duże
znaczenie jako miejsce zimowania wielu gatunków ptaków ze względu na niezamarzające wody oraz dla
ptaków migrujących np. stwierdzono tu koncentracje ponad 8 000 osobników łyski. Na terenie ostoi występuje
29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 9 innych, cennych i zagrożonych gatunków
ptaków (nie wymienionych w Dyrektywie).
Występuje co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej
Czerwonej Księgi (PCK). Jedna z największych i najważniejszych ostoi ptaków wodno-błotnych w regionie.
Bardzo duża liczebność (C6) rybitwy białowąsej (PCK) - gniazduje powyżej 50% populacji krajowej; dzięcioł
białoszyi osiąga liczebność około 1% populacji krajowej (C6); stosunkowo wysoka liczebność (C7) osiąga
czajka i - podczas wędrówki wiosennej - batalion. Zbiornik w Nieliszu jest również ważnym w regionie
miejscem zimowania gatunków spoza załącznika I DP: krzyżówki i łyski.
Bardzo silna presja turystyczno-rekreacyjna, gwałtowne zmiany poziomu wody
w okresie lęgowym,
niszczenie roślinności wodnej, eutrofizacja - przede wszystkim w wyniku zanieczyszczeń pochodzenia
rolniczego, zalesianie terenów otwartych (łąk, pastwisk, torfowisk, bagien), nadmierny wyrąb starodrzewu,
usuwanie drzew dziuplastych, zagęszczanie sieci szlaków zrywkowych i dróg leśnych, penetrowanie siedlisk
przez ludzi i zwierzęta domowe, eksploatacja zbiorników zaporowych.
•
Roztocze PLB060012
Obszar ostoi obejmuje pas wzniesień ciągnących się z północnego zachodu na południowy wschód. Część
obszaru to fragment długiego wału Roztocza, łączącego Wyżynę Lubelską z Wyżyną Podolską (powierzchnia
terenu na wysokości 100-150m, z kulminacjami Wapielni i Wielkiego Działu - do 400m n.p.m.. Północna
część znajduje się w obniżeniu (Padół Zamojski). Największa rzeka to Wieprz, dopływ Wisły. Ostoja jest
ważna z botanicznego punktu widzenia - przebiega tu wschodnia granica zasięgu buka, jodły, modrzewia
i świerka, a także granica lasów mieszanych i roślinności leśno-stepowej Europy Wschodniej i dąbrów
świetlistych Zachodniej Europy. Lasy pokrywają 60% obszaru ostoi, tworząc mozaikę z terenami rolnymi (łąki
i pastwiska 4%, inne tereny rolne 32%) i terenami zabudowanymi. Większa część lasów ma charakter
zbliżony do naturalnego. Dominują bory sosnowe, duży udział mają też mieszane bory jodłowe i buczyna
karpacka. Występują liczne stawy rybne, te z nich które nie są zagospodarowane utworzyły zabagnienia
i liczne oczka wodne.
W ostoi występuje co najmniej 40 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 15 gatunków z Polskiej
Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6)
następujących gatunków ptaków: dzięcioł białogrzbiety (PCK), dzięcioł zielonosiwy, puchacz (PCK), puszczyk
uralski (PCK), trzmielojad; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje bocian biały i orlik krzykliwy
(PCK), a także przepiórka (c. 1% populacji krajowej). Stawy Tarnawatka są ważnym w regionie miejscem
lęgowym śmieszki (ok. 1000par) oraz miejscem żerowania w czasie migracji dla krzyżówki (ok 8000
osobników).
Wypalanie roślinności, intensyfikacja gospodarki stawowej, zalesianie łąk, pastwisk, bagien, wycinanie drzew,
penetrowanie siedlisk, płoszenie, niszczenie gniazd, zmiana użytkowania ziemi, silna presja turystycznorekreacyjna stanowią największe zagrożenia dla obszaru.
•
Puszcza Solska to cenny kompleks lasów iglastych z dość licznymi obszarami bagiennymi. To las obfitujący
w malownicze niewielkie wodospady (tzw. szumy), powstające na przecinających Puszczę rzeczkach. To
także stawy rybne w Rudzie Różanieckiej oraz tereny łąkowe i rolne. Przede wszystkim jednak Puszcza
46/53
Solska to cenna ostoja ptaków o randze europejskiej, na terenie której stwierdzono występowanie aż 135
gatunków ptaków lęgowych, w tym niezwykle rzadkiego gadożera, orlika krzykliwego, trzmielojada, bielika,
głuszca i cietrzewia
Puszcza Solska zajmuje powierzchnię 74816,9 ha. Leży na styku Roztocza i Kotliny Sandomierskiej. Ostoja
ta ciągnie się od Lasów Janowskich, aż po granicę z Ukrainą. Omawiany teren przecinają bardzo liczne cieki
wodne, tworzące na Krawędzi Roztocza cały system wodospadów, o dużych walorach krajobrazowych,
zwanych szumami. Do najważniejszych rzek tego regionu zaliczyć należy: Tanew, Ładę, Sopot, Szum
i Niepryszkę. W granicach ostoi znajduje się jedyne w kraju miejsce, w którym widoczna jest granica
geologiczna pomiędzy płytową Europą Wschodnią,
a fałdową Europą Zachodnią. Kolejną atrakcją
przyrodniczą Puszczy Solskiej są rozległe torfowiska – przeważnie wysokie i przejściowe oraz śródwydmowe
jeziorka i bezodpływowe zastoiska, usytuowane na piaszczystych pofałdowaniach terenu. Do ostoi zaliczają
się także niewielkie stawy rybne w miejscowości Ruda Różaniecka.
Dominującym w ostoi zbiorowiskiem leśnym jest bór składający się w dużej mierze z borów sosnowych
(często monokultur) mających bardzo szeroki charakter: od suchego przez wilgotny, do bagiennego. Na tych
ubogich, piaszczystych glebach spotyka się także dęby, jodły, buki, klony i graby. W podszycie najliczniej
rośnie leszczyna i jałowiec, a w miejscach podmokłych – olcha.. W trudniej dostępnych fragmentach
Puszczy zachowały się do dzisiejszych czasów naturalne zespoły leśne, z których najcenniejsze są rosnące
na lessach drzewostany jodłowe. Na torfowiskach powszechnie występuje żurawina, dereń, bez, leszczyna
i głóg. Z ciekawostek należy wymienić rosiczkę okrągłolistną i długolistną, kosaćca syberyjskiego i widłaka
torfowego.
Spośród środowisk nieleśnych największą część, bo około 10 %, zajmują grunty orne i łąki. Spośród
gatunków flory wyliczonych w załączniku do europejskich dyrektyw rośnie tu starodub łąkowy.
Warto wiedzieć, że teren ostoi Puszcza Solska jest od lat środowiskiem życia wilków i szeregu innych
pospolitszych, leśnych gatunków ssaków, a także ssaków związanych ze środowiskiem wodnym: wydry
i bobra. W trakcie obserwacji potwierdzono tu także obecność ponad 135 gatunków ptaków lęgowych. Lasy
te obfitują w ptaki drapieżne, a wśród nich tak ciekawe gatunki jak gadożer, orlik krzykliwy, kania czarna,
rybołów
i bielik. Podmokłe tereny sprzyjają licznej populacji bociana czarnego i żurawia. Rzadko
penetrowane przez ludzi fragmenty starszych drzewostanów są ostoją dla stosunkowo licznego tu jeszcze,
największego kuraka leśnego, głuszca. Ze zwierząt wymienionych w załącznikach Dyrektywy Siedliskowej
i Dyrektywy Ptasiej spotkać tu można następujące gatunki ssaków: bóbr europejski, wilk, wydra, i ptaków:
ortolan, gąsiorek, świergotek polny, muchówka mała, jarzębata, podróżniczek, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł
czarny, kraska, zimorodek, lelek, włochatka, puszczyk uralski, puchacz, derkacz, kropiatka, żuraw, cietrzew,
głuszec, jarząbek, błotniak łąkowy, błotniak stawowy, kania czarna, trzmielojad, bielik, gadożer, orlik
krzykliwy, bocian czarny, bąk i bączek.
Obniżenie poziomu wód gruntowych, wycinanie starych drzewostanów, niekontrolowana penetracja terenu
przez ludzi, kłusownictwo stanowią główne zagrożenia dla obszaru.
•
Ostoja Nadbużańska obejmuje dolinę rzeki Bug od ujścia Krzny, aż po Jezioro Zegrzyńskie, o długości 260
km. Obszar obejmuje dolinę rzeki Bug. Głównym elementem jest tu koryto nizinnej, wolno płynącej rzeki
z licznymi starorzeczami, piaszczystymi wyspami i łachami. W dolinie Bugu występują dobrze wykształcone
terasy: zalewowy i nadzalewowy. W obrębie terasu nadzalewowego liczne są wydmy śródlądowe, pagórki
i pola piasków przewianych. W wielu miejscach, na krawędzi doliny występują tarasy kemowe. Przeważający
na tym obszarze krajobraz morenowy urozmaicają doliny mniejszych rzek stanowiących dopływy Bugu.
Różnorodność siedlisk przyrodniczych jest na tym obszarze ogromna. Występuje tu 16 typów siedlisk
wymienionych w załączniku I do Dyrektywy Siedliskowej. Na dnie doliny, oprócz głównego koryta rzeki
47/53
występują liczne starorzecza w różnym stopniu porośnięte przez roślinność wodną i bagienną. Możemy
w nich wyróżnić: zbiorowiska szuwarowe ze skrzypem bagiennym i oczeretem jeziornym, szuwary manny
jadalnej, pałki wąskolistnej i szerokolistnej, a także jeżogłówki gałęzistej. Niezwykle cenne są nadrzeczne
łęgi wierzbowo-topolowe oraz łęgi wiązowo-jesionowe. Obszary bagienne znajdują się głównie przy ujściach
rzek będących dopływami Bugu, a także wokół starych koryt rzeki. Znaczne obszary porastają suche,
ekstensywnie użytkowane pastwiska oraz łąki (stanowią 40 % powierzchni ostoi). Pola uprawne zajmują
około 30 % powierzchni ostoi, a lasy – mniej niż 20 %. Duże zróżnicowanie siedlisk przyrodniczych sprawia,
że licznie reprezentowane są tu rzadkie i chronione gatunki roślin i zwierząt.
Do najciekawszych roślin można zaliczyć między innymi: leńca bezpodkwiatkowego, staroduba łąkowego,
widłaka spłaszczonego, lepnicę litewską, zawilca wielkokwiatowego, goryczkę gorzką, zimozioła północnego
i tajężę jednostronną.
Fauna obszaru także jest bardzo bogata, szczególnie w gatunki związane z siedliskami wodno-błotnymi.
Występuje tu bóbr, wydra, wilk; liczne są ptaki z takie jak: bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, żuraw,
derkacz, bąk i puchacz. Awifauna jest na tyle interesująca i zróżnicowana, że obszar ten jest ostoją ptasią
o randze europejskiej. Osobliwością herpetofauny jest bez wątpienia spotykany w starorzeczach żółw błotny,
kumak nizinny oraz traszka grzebieniasta – wszystkie trzy uznane za gatunki priorytetowe dla ochrony
przyrody. Ichtiofauna również obfituje w gatunki rzadkie i chronione – w wodach żyją m.in. koza złotawa,
babka łysa oraz kiełb białopłetwy.
Obwałowania i odcinanie starorzeczy od współczesnego koryta rzeki; zanieczyszczenie wód, melioracje,
tamy zaporowe, trasy szybkiego ruchu, przebudowa drzewostanów w kierunku monokultur sosnowych,
kłusownictwo. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty
i urządzenia związane
z ochroną przeciwpowodziową wymagają utrzymywania ich
w sprawności
technicznej. Na obszarze będą prowadzone działania związane z swobodnym spływem wód i kry.
Wykonywanie tych prac obejmuje różne fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość
obszaru Natura 2000.
•
Ostoja położona jest we wschodniej Polsce, na Polesiu Zachodnim. Obszar obejmuje 6 odcinków doliny rzeki
Bug, między Sławatyczami, a Dubienką. Ostoja przebiega wzdłuż polsko - ukraińskiej granicy. W ostoi
znalazła się lewobrzeżna (polska) część doliny. Obszar obejmuje najcenniejsze przyrodniczo i szczególnie
atrakcyjne krajoznawczo odcinki doliny środkowego Bugu. Dolina Bugu jest jedną z niewielu dolin dużych
rzek europejskich, która zachowała tak naturalny charakter. O jej naturalności świadczą liczne meandry
i starorzecza oraz dobrze zachowane siedliska związane z dolinami rzecznymi. W dolinie Bugu znajdują się
rozległe łąki ekstensywnie użytkowane, wśród których spotyka się łagodne, piaszczyste wzniesienia
z murawami ciepłolubnymi. Obniżenia terenu natomiast porastają płaty łęgów
i zarośli wierzbowotopolowych. Zidentyfikowano tu 6 rodzajów siedlisk cennych dla przyrody europejskiej, które zajmują w sumie
66% obszaru. Największą powierzchnię
z nich zajmują łąki użytkowane ekstensywnie (30%) oraz
starorzecza (12%). Obszar obejmuje także miejsca bytowania wielu gatunków owadów, płazów i drobnych
ssaków, występujących tu w bogatych populacjach. Ogółem stwierdzono tu 26 gatunków zwierząt ważnych
dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy. Szczególnie bogata jest tu ornitofauna np. rybitwa
białowąsa, rybitwa czarna oraz bardzo rzadka rybitwa zwyczajna. Cała dolina Bugu jest uważana za korytarz
ekologiczny o randze europejskiej.
Zagrożenie dla integralności obszaru stanowią zanieczyszczenia przedostające się do wód Bugu, projekty
zalesiania znacznych powierzchni łąk i muraw w dnie doliny, plany zagospodarowania rekreacyjnego
starorzeczy w rejonach sąsiadujących z większymi wsiami letniskowymi.
•
48/53
Obszar obejmuje 3 fragmenty dużego kompleksu leśnego (77% powierzchni) ze znacznym udziałem cennych
borów bagiennych i olsów. Lasy iglaste zajmują 35% terenu, lasy liściaste – 17%, lasy mieszane – 23%,
a siedliska leśne (ogólnie) – 2%.
o Uroczysko "Mozaika Kosyńska" – torfowiska niskie z niewielkimi oczkami wodnymi oraz \ kompleksy
wilgotnych i suchych łąk, olsów, borów mieszanych oraz muraw napiaskowych.
o Część zlewni rzeki Krzemianki, z licznymi płatami borów bagiennych i wilgotnych łąk.
o Dystoficzne jeziorko Dubeczyńskie, otoczone torfowiskami wysokimi, przejściowymi i niskimi oraz
borami bagiennymi.
W granicach obszaru znajduje się 6 eutroficznych jezior (wody stojące i płynące to 2% terenu). W jednym
z jezior stwierdzono występowanie reliktowego, polodowcowego mchu wodnego – Scorpidium scorpidoides
[Hedw.]. Jeziora otaczają torfowiska przejściowe i niskie. Licznie występują także śródleśne torfowiska
wysokie i przejściowe oraz kompleksy bagienne (torfowiska, bagna, roślinność na brzegach wód i młaki
zajmują 7%) i łąkowe (3% obszaru) w dolinach cieków. Wszystkie one są w bardzo dobrym stanie. Na
torfowiskach rośnie wiele rzadkich, zagrożonych i chronionych prawnie gatunków roślin naczyniowych m.in.
aldrowanda pęcherzykowata (Aldrovanda vesiculosa) czy lepnica litewska (Silene lithuanica). Jest to jedna
z największych populacji tego gatunku rośliny w Polsce.
W obszarze stwierdzono występowanie 12 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej na ponad
17 % obszaru. Występuje tu też 17 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Siedliska wodne
i torfowiskowe to największa w Polsce i jedna z największych w Europie ostoja żółwia błotnego, także jedna
z większych na terenie województwa lubelskiego ostoja strzebli błotnej (Phoxinus percnurus) oraz wielu
gatunków ptaków m.in. wodno - błotnych i drapieżnych.
Do najpoważniejszych zagrożeń należą:
o zarastanie torfowisk, łąk i muraw napiaskowych - sukcesja naturalna,
o zalesianie dolin rzecznych i terenów porolnych przez właścicieli prywatnych
o melioracje osuszające, wykonane na części terenu w latach 60. XX w.
o eksploatacja torfu w zachodnim płacie ostoi.
•
Chełmskie Torfowiska Węglanowe PLB060002
Ostoja położona jest w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, blisko Chełma. Najbliższe
miejscowości to Brzeźno, Serebryszcze i Gotówka. Szczególną wartość ostoi Chełmskie Torfowiska
Węglanowe stanowi występowanie wodniczki – małego, niepozornego ptaka wróblowatego. Cała światowa
populacja tego gatunku wynosi prawdopodobnie nie więcej niż 20 000 samców. Ostoja obejmuje kompleks
torfowisk niskich typu węglanowego, leżących na pograniczu Nizin Poleskich i Wyżyny Lubelskiej. Zajmują
one powierzchnię ponad 2000 ha. Rozwinęły się w obszarach źródliskowych małych rzek oraz w licznych na
tym terenie zagłębieniach krasowych tzw. wertebach. Nagromadzone osady torfowe zawierają znaczne ilości
węglanu wapnia. Torfowiska zasilane są przez opady i wody spływające z otaczających wzniesień. Położone
są w dorzeczu Bugu i odwadnianie jego dopływami: Uherką i Kanałem Świerżowskim. Cały obszar torfowisk
pocięty jest kanałami odwadniającymi. Istotnym elementem krajobrazu torfowisk chełmskich są występujące
pośród powierzchni zatorfionych wyniosłości terenu zwane grądzikami. Są to suche, niewielkie wyniesienia,
z płytko zalegającymi pokładami kredy. Porastają je zbiorowiska leśne, takie jak dąbrowa świetlista
(prawdopodobnie pierwotnymi dla tego siedliska) lub murawy kserotermiczne, wykształcone w wyniku
ekstensywnej gospodarki rolnej - głównie wypasania i koszenia. O wyjątkowej wartości przyrodniczej tego
terenu decyduje niezwykłe zróżnicowanie florystyczne i faunistyczne torfowisk.
Ostoję wyróżnia obecność roślin, mających swoje główne obszary występowania w południowo-wschodniej
Europie. Elementem pontyjskim jest len złocisty, miłek wiosenny, ostrożeń pannoński, ostrożeń siwy.
Jednocześnie zachował się tu również relikt glacjalny - gnidosz królewski. Ponadto chełmskie torfowiska
49/53
mają wyjątkowe znaczenie dla przetrwania polskich populacji starca wielkolistnego, języczki syberyjskiej,
dwulistnika muszego i kłoci wiechowatej. Starzec wielkolistny licznie występuje na torfowiskach Brzeźno
i Roskosz. Języczka syberyjska występuje w rezerwacie Bagno Serebryskie. Torfowisko Brzeźno jest
jedynym na Lubelszczyźnie znanym stanowiskiem storczyka - dwulistnika muszego.
Ostoja jest miejscem występowania zespołów ptaków związanych z otwartym krajobrazem. Przede
wszystkim z zespołem kłoci wiechowatej związane jest jedno z najważniejszych w Polsce, po Dolinie
Biebrzy i Bagnie Bubnów, stanowisko lęgowe wodniczki, gatunku zagrożonego wyginięciem w skali
globalnej. Obok wodniczki lęgną się tutaj bąk, bączek, bocian biały, błotniaki stawowy, zbożowy i łąkowy,
kropiatka, zielonka, derkacz, żuraw, uszatka błotna, podróżniczek i gąsiorek. Na przelotach pojawia się
stosunkowo licznie batalion.
Główne zagrożenie dla torfowisk stanowi naruszenie równowagi hydrologicznej. Zachwianie równowagi
nastąpiło na skutek oddziaływania leja depresyjnego wyrobiska cementowni Chełm i przyspieszenia odpływu
wody przez rowy melioracyjne. Dalsze osuszanie może doprowadzić do nieodwracalnych zmian
w środowisku i w konsekwencji zaniku siedlisk wykorzystywanych przez wodniczkę.
•
Torfowiska Chełmskie PLH060023
Torfowiska Chełmskie to unikalny kompleks niskich torfowisk węglanowych, w którym obszary podmokłe
przeplatają się z kserotermicznymi kredowymi wyniesieniami. Ostoja obfituje w liczne rzadkie gatunki roślin
i zwierząt, takie jak: starzec wielkolistny, języczka syberyjska, dwulistnik muszy, sowa błotna i dubelt. To
jedno z najważniejszych w Polsce stanowisk występowania wodniczki. W programie Natura 2000
Torfowiska Chełmskie mają status specjalnego obszaru ochrony siedlisk.
Torfowiska Chełmskie powstały
w dolinach mniejszych cieków wodnych oraz
w zagłębieniach
o pochodzeniu krasowym, w których podczas ostatniego zlodowacenia nastąpiła akumulacja materiału
organicznego i mineralnego. Powstaniu torfu sprzyjała mała przepuszczalność podłoża – kredy piszącej –
która spowodowała też przesycenie osadów węglanem wapnia. Powstały w ten sposób unikalne ekosystemy
– torfowiska o odczynie zasadowym. Zasilane są wyłącznie wodami opadowymi oraz strumieniami
spływającymi z okolicznych wzniesień.
Torfowiska są w przeważającej części zajęte przez wapieniolubny szuwar z kłocią wiechowatą. Ta rzadka
roślina posiada tutaj jedne z najbardziej obfitych stanowisk w naszym kraju. Na mniejszych powierzchniach
rosną zbiorowiska torfowiskowe: z marzycą rudą, z turzycą Buxbauma i z turzycą Davalla (wszystkie trzy to
siedliska priorytetowe z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej), a także wilgotne łąki trzęślicowe. Na
podmokłych siedliskach spotkamy takie gatunki roślin, jak: kosaciec syberyjski, gnidosz królewski, kukułka
krwista, pełnik europejski i goździk pyszny. Najważniejszym z nich jest jednak języczka syberyjska, gatunek
priorytetowy z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, włączony do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin,
posiadający w Polsce zaledwie 4 stanowiska. Rozsiane wśród bagien kredowe pagórki zajęte są przez
murawy kserotermiczne, które powstały w wyniku prowadzonej tu w przeszłości ekstensywnej gospodarki –
głównie wypasania i koszenia. Tutaj spotkamy inną z rzadkości: starca wielkolistnego, gatunek z Polskiej
Czerwonej Księgi Roślin, posiadający w Polsce łącznie 3 stanowiska. Jego stanowiska na torfowiskach
Chełmskich jest bardzo obfite,
a liczebność populacji przekracza 10 tysięcy okazów. Szczególnie
interesującą grupę stanowią gatunki mające centrum swego rozmieszczenia w Europie południowowschodniej, takie jak: len złocisty, wiśnia karłowata i ostrożeń pannoński obok których rosną także: storczyk
kukawka, dwulistnik muszy, miłek wiosenny i aster gawędka.
Torfowiska Chełmskie to jedna z najważniejszych w Polsce ostoi wodniczki, obok której lęgi wyprowadzają
tutaj: dubelt, batalion, żuraw, kropiatka, derkacz, podróżniczek, kulik wielki, a z drapieżników: błotniaki:
łąkowy, zbożowy i stawowy, kania czarna, gadożer i orlik krzykliwy. Występuje tu też szereg rzadkich motyli,
jak: czerwończyk fioletek, modraszek nausitous oraz przeplatka maturna i aurinia.
50/53
Najistotniejsze zagrożenie stwarza oddziaływanie leja depresyjnego wód podziemnych od ujęcia
komunalnego dla miasta Chełm i od odwodnień wyrobisk Cementowni Chełm, melioracje odwadniające łąki
i torfowiska w zlewni rzeki Gdoli, intensywny ruch komunikacyjny.
•
Izbicki Przełom Wieprza PLH060030
Obszar obejmuje fragment doliny rzeki Wieprz, od wsi Tarzymiechy do miasta Krasnystaw. Koryto rzeki
zachowało tu swój naturalny, silnie meandrujący charakter. Towarzyszą mu starorzecza i zastoiska. W dnie
doliny dominują ekstensywnie użytkowane łąki. Miejscami występują interesujące ziołorośla nadrzeczne
i okrajkowe. Niektóre fragmenty zboczy doliny są strome. Tu, na podłożu lessowym, wykształciły się murawy
kserotermiczne. Obszar obejmuje fragment naturalnej doliny Wieprza, ważny dla zachowania siedlisk
podmokłych i okresowo podtapianych łąk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (zidentyfikowano 5 takich
rodzajów siedlisk), oraz gatunków bezkręgowców z Załącznika II tej Dyrektywy. Łącznie występuje tu 7
gatunków z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Miejsce występowania zagrożonych w Polsce gatunków
roślin naczyniowych, m. in. jedyne w Polsce stanowisko przetacznika zwodnego - rośliny z Polskiej
Czerwonej Księgi Roślin. Obszar o dużych walorach krajobrazowych. Jest to korytarz ekologiczny rangi
krajowej.
Obszar obejmuje fragment naturalnej doliny Wieprza, ważny dla zachowania siedlisk podmokłych i okresowo
podtapianych łąk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (zidentyfikowano 5 rodzajów siedlisk z tego
Załącznika), oraz gatunków bezkręgowców z
Załącznika II tej dyrektywy. Łącznie występuje tu 8 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.
Jest to też miejsce występowania zagrożonych w Polsce gatunków roślin naczyniowych, m. in. jedyne
w Polsce stanowisko Veronica paniculata subsp. paniculata. Obszar o dużych walorach krajobrazowychkorytarz ekologiczny rangi krajowej.
Zagrożeniem dla wartości przyrodniczych obszaru są: zanieczyszczenie wód Wieprza, wahania poziomu wód,
związane z funkcjonowaniem zbiornika retencyjnego, położonego ok. 8 km powyżej ostoi, zarzucenie wypasu
na części obszaru, presja w kierunku zabudowy niektórych partii wierzchowiny w pobliżu krawędzi doliny
oraz koncepcja regulacji stosunków wodnych w dolinie.
•
Roztocze Środkowe to niezwykle malowniczy obszar z łańcuchami zalesionych wzgórz o stromych zboczach
i płaskich wierzchowinach. Pomiędzy nimi meandruje Wieprz oraz kilka innych, równie interesujących cieków
wodnych, takich jak Świerszcz czy Szum. Tu można zobaczyć koniki polskie, które są potomkami tarpanów –
dzikich koni zamieszkujących w przeszłości Europę. Ostoja Roztocze Środkowe stanowi cenny dla Europy
obszar ochrony siedlisk. Ostoja położona jest w obrębie jednostki fizjograficznej o tej samej nazwie –
Roztocze Środkowe na Roztoczu.
Znaczne zróżnicowanie rzeźby terenu, gleb oraz warunków wodnych sprawia, że flora i fauna tego obszaru
są szczególnie interesujące. Znakomitą większość terenu ostoi porastają lasy. W szczytowych partiach oraz
na zboczach wzniesień dominuje buczyna karpacka. U podnóży zboczy oraz w obniżeniach pomiędzy
wzniesieniami rosną drzewostany jodłowe. Na obszarze ostoi wyróżniono 14 typów siedlisk
wyszczególnionych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, m.in. leśne zbiorowiska grądowe, łęgowe,
świetliste dąbrowy, torfowiska wysokie i przejściowe, ziołorośla.
We florze występują elementy typowo górskie, takie jak czosnek siatkowaty, paprotnica sudecka, kokorycz
okółkowa czy żywiec gruczołowaty. Zobaczyć można także gatunki reliktowe, m.in. tojad dzióbaty i groszek
wschodniokarpacki czy też znajdującego się na liście gatunków priorytetowych storczyka – obuwika
Równie interesująco przedstawia się fauna tego obszaru. Ssaki reprezentowane są przez pospolite gatunki
(sarna, jeleń, dzik), jak i te rzadsze (wilk, ryś, wydra, bóbr, a także łoś). Tutaj też można zobaczyć koniki
51/53
polskie – niewielkie, ale mocne i wytrzymałe, o sinopopielatym umaszczeniu z czarną pręgą wzdłuż
grzbietu. Konik polski jest potomkiem tarpana – dzikiego konia zamieszkującego jeszcze na początku XVII
wieku Puszczę Białowieską. Najdłużej, bo do połowy XVIII wieku, w stanie dzikim tarpany żyły jeszcze na
terenach obecnej Ukrainy. Potem w naturze wyginęły zupełnie, a pozostały tylko osobniki hodowane
w prywatnym zwierzyńcu Zamoyskich koło Biłgoraja. Dobre warunki bytowania znajdują tu ptaki, głównie te
związane z siedliskami leśnymi: bocian czarny, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł czarny, puszczyk uralski,
puchacz i wiele innych. Spotkać tu także można cietrzewia, derkacza, bąka czy zimorodka. Na obszarze tym
znajduje się jedno z trzech w całej Polsce stanowisk niewielkiego chrząszcza o nazwie zagłębek
bruzdkowany. Jest to gatunek związany z lasami naturalnymi, gdzie zasiedla stojące lub powalone pnie
drzew, wilgotne i mocno spróchniałe.
Do najważniejszych zagrożeń należą: obniżenie poziomu wód gruntowych. Wypalanie roślinności,
niedostosowane do biologii ptaków terminy prowadzenia zabiegów agrotechnicznych. Ponadto intensyfikacja
gospodarki stawowej, zalesianie łąk, wycinanie starodrzewu, usuwanie martwego drewna, nadmierna
penetracja przez ludzi, zabijanie ptaków nierozpoznanych przez myśliwych również prowadzą do wzrostu
zagrożenia integralności obszaru.
•
Rozległy obszar, będący częścią Kotliny Sandomierskiej oraz niewielkich fragmentów strefy krawędziowej
Roztocza -obejmujący cenne siedliska przyrodnicze, występujące w dużych płatach (bory bagienne
i torfowiska) lub małych płatach, ale w dużym skupieniu (torfowiska, zbiorniki naturalne), wśród lasów
sosnowych. Puszcza Solska to kompleks leśny porastający ubogie gleby piaszczyste, zaś w strefie
krawędziowej Roztocza - pararędziny i gleby brunatne. W znacznym stopniu jest to obszar podmokły.
Drzewostany zdominowane są przez sosnę; występują również dość duże płaty jedlin oraz płaty i smugi
olsów i łęgów. W podszycie przeważa świerk i kruszyna, podczas gdy borówki, bagno i wrzos występują
w runie. W południowo-wschodniej części ostoi znajdują się niewielkie kompleksy stawów rybnych (na
skrajach dolin rzecznych). Głównym walorem ostoi są dobrze zachowane rozległe bory bagienne a także
płaty i smugi torfowisk wysokich oraz przejściowych. Wyróżnikiem tego obszaru są też martwe wydmy.
W strefie krawędziowej - głębokie parowy przełamują rzeki o charakterze górskim: Tanew, Sopot i Szum,
w obrębie których wykształciły się dobrze zachowane łęgi. Na obrzeżach kompleksu (rzadziej w jego
wnętrzu) znajdują się ekstensywnie użytkowane lub nieużytkowane łąki. Zabudowa ma charakter rozproszony
i w obrębie ostoi znajdują się niewielkie przysiółki lub kolonie.
Uroczyska Puszczy Solskiej to najważniejsza na Lubelszczyźnie ostoja wilków i rysi. Stale przebywają tu 4
watahy wilków oraz 2-3 rodziny rysi - zwierząt zagrożonych w Polsce wyginięciem. Ponadto, stwierdzono
w ostoi 16 dalszych gatunków zwierząt: motyla przeplatkę aurinię, ważki - trzeplę zieloną i zalotkę większą,
minoga strumieniowego, głowacza białopłetwego, piskorza i kozę, traszkę grzebieniastą, liczną populacją
ginącego kumaka nizinnego, żółwia błotnego, nietoperze - mopka oraz nocki: Bechsteina i dużego oraz
bobra i wydrę. Z roślin zagrożonych w skali europejskiej zanotowano rzadki gatunek mszaka – sierpowca
błyszczącego. Z innych gatunków godny uwagi, wymienić należy: 3 gatunki rosiczek, kosaćca syberyjskiego,
kukułkę Fuchsa, mącznicę lekarską, widłaki: torfowca, wrońca i spłaszczonego.
Ostoja jest jednym z najważniejszych w Polsce obszarów ważnych dla ochrony torfowisk wysokich oraz
borów i lasów bagiennych. Ponadto, Puszcza Solska jest bardzo ważną w skali regionu ostoją puszczańskiej
fauny kręgowców, z licznymi zagrożonymi i rzadkimi gatunkami m. in. wilkiem i rysiem. Znajduje się tu także
jedno z nielicznych w kraju stanowisk motyli strzępotek hero i osadnik wielkooki (załącznik IV Dyrektywy
Rady 92/43/EWG). Jedyne znane w Polsce stanowisko pluskwiaka.
Do najpoważniejszych zagrożeń należą:
o obniżenie poziomu wód gruntowych w wyniku melioracji w kompleksie leśnym i poza jego
granicami,
52/53
o
o
wycinanie starych drzewostanów, penetracja terenu przez ludzi, kłusownictwo, pozbywanie
się odpadów z gospodarstw domowych,
nasilający się ruch samochodowy
i rozbudowa ulokowanych
w ostoi osiedli
mieszkaniowych.
53/53

Raport z analizy środowiskowej dopuszczalnych przebiegów trasy

Transkrypt

Podobne dokumenty

Mapa sytuacyjna projektu. Trasy edukacyjne Szczegółowy opis tras

ZADANIE LUTEGO

Program „Dnia gospodarza“

Nazwa: Stok - stacja narciarska Adres: Jawornik 52 Telefon: 033