Szkolny Program Wspierania Zainteresowan i

Propozycja Programu Wspierania Zainteresowań i Uzdolnień uczniów
w Szkole Podstawowej
EWA DUBIŃSKA
Zawartość
Zawartość
1
Wstęp
3
ROZDZIAŁ I
4
1.DEFINICJE ZDOLNOŚCI..................................................................................................4
2.PODSTAWY PRAWNE REGULUJĄCE PRACE Z UCZNIEM ZDOLNYM..................5
3.POMOC PAŃSTWA /PRACA Z UCZNIEM ZDOLNYM W POLSKICH SZKOŁACH/ 7
4.POZARZĄDOWE INSTYTUCJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ DZIECI ZDOLNYCH...7
ROZDZIAŁ II SZKOLNY PROGRAM ROZWIJANIA ZAINTERESOWAŃ
I UZDOLNIEŃ UCZNIÓW.........................................10
1.CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU...........................................................................10
2.ETAPY TWORZENIA I WDRAŻANIA PROGRAMU...................................................10
3.ZASADY WDRAŻANIA PROGRAMU..........................................................................12
4.WARUNKI WDRAŻANIA PROGRAMU.......................................................................12
5.CELE PROGRAMU ........................................................................................................15
6.SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU.............................................................................17
7.SZKOLNA DEFINICJA UCZNIA ZDOLNEGO.............................................................17
8.PROCEDURY IDENTYFIKOWANIA I DIAGNOZOWANIA UCZNIÓW ZDOLNYCH
..............................................................................................................................................17
9.ZADANIA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU...........................................20
10.MOTYWOWANIE I PROMOWANIE...........................................................................24
11.DZAŁANIA I STRATEGIE ROZWOJU UCZNIA ZDOLNEGO.................................25
12.SPODZIEWANE EFEKTY WDROZENIA I REALIZACJI PROGRAMU..................27
13.EWALUACJA I MONITORING SPWZiU.....................................................................28
ROZDZIAŁ III 30
Podsumowanie......................................................................................................................30
Bibliografia
31
ANEKSY
32
2
Umysł nie jest naczyniem, które trzeba wypełnić,
tylko ogniem, który należy rozpalić
Plutarch
Wstęp
Problematyka wspierania uzdolnień i zainteresowań ucznia, oraz tworzenie właściwych
warunków dla ich ujawniania, znana jest od dawna. Nie tylko Polska, ale i inne kraje Europy
dostrzegają konieczność pomocy, dzieciom z talentami wyższymi od przeciętnych. Tym
problemem zajmują się organizacje międzynarodowe takie jak Unia Europejska czy
Zgromadzenie Rady Europy.
Każdy z nas posiada wiedzę o tym, ze dziecko rodzi się z potencjałem do uczenia. Czy te
możliwości zostaną wykorzystany zależy w dużej mierze od otoczenia, w którym dziecko się
wychowuje i wzrasta.
Istnieje wśród naukowców pogląd, że 50% wszystkich możliwości do uczenia się rozwija się
do 5 roku życia, kolejne 30% do 8 roku życia. Nasuwa się tylko jeden wniosek- pierwszymi
i najważniejszymi nauczycielami są rodzice, zaś trochę później nauczyciele przedszkola
i pierwszego etapu nauczania. Ważne, zatem jest to, czy ten potencjał dostrzeżemy i we
właściwy sposób go rozwiniemy. Przejmując dziecko od rodzica otrzymujemy w pewnym
zakresie osobę już ukierunkowaną. Zadaniem nauczyciela jest zdiagnozowanie możliwości
ucznia i przejecie od rodzica dalszego etapu edukowania młodego człowieka.
Idealnie, by było, gdyby diagnozowano uzdolnienia każdego kandydata na ucznia już
na początku jego drogi edukacyjnej.
W każdej klasie spotyka się uczniów zdolnych, interesujących się określonym przedmiotem,
czy też mających zainteresowania wykraczające poza nauczanie szkolne. Zadaniem szkoły
i nauczycieli jest takie zorganizowanie pracy z tymi uczniami, by mogli we właściwy sposób
rozwijać swoje zainteresowania i zdolności.
Obowiązkiem nauczyciela jest nie tracić z oczu uczniów, którzy wykazują w danej
dziedzinie talent, lub są kolokwialnie mówiąc wszechstronnie uzdolnieni.
Praca z uczniem zdolnym powinna coraz mocniej zaznaczać się w działalności nauczyciela i
szkoły. Nauczyciel powinien mieć świadomość tego, że zwiększa się, zapotrzebowanie na
wysoko wyspecjalizowane kadry techniczne, kierownicze i naukowe.
Mając to na uwadze, chciałabym, aby w naszej szkole wypracowano system pomocy, formy
pracy i opieki nad uczniem zdolnym i utalentowanym, by nie zmarnował się żaden talent, by
w należyty sposób wydobyć cały zasób twórczych aspiracji i umożliwić rozwijanie
indywidualnych zdolności.
Osiągnięcie celu, którym ma być stworzenie optymalnych warunków dla ujawniania
i rozwijania talentów i uzdolnień nie osiągniemy stosując tradycyjne formy pracy na lekcji.
Duża część obowiązków pracy z uczniem zdolnym zostanie przeniesiona na zajęcia
pozalekcyjne (koła zainteresowań), pracę indywidualną z nauczycielem.
W świadomości społeczeństwa utrwalił się pogląd, że w szkole nauczyciel pracuje z uczniem
średnio i mało zdolnym. Dziecko wybitne nie mieści się w granicach jego wymagań,
wyprzedza swoim rozwojem rówieśników, dlatego zwykle na lekcjach pracuje samodzielnie.
Pedagog jedynie sprawdza rezultaty jego pracy na koniec zajęć. Nie ma, zatem możliwości
poznania sposobu myślenia wychowanka i pobudzania go do zwiększonego wysiłku
umysłowego.
I tu należałoby się z tym poglądem zgodzić. Bywają nauczyciele niedostatecznie
przygotowani do pracy z takim uczniem na lekcji.
Inną rzeczą jest system klasowo-lekcyjny, zbyt liczne oddziały, tradycyjne metody
organizacji nauczania, które nie sprzyjają indywidualizacji w procesie dydaktycznowychowawczym.
Rozwój i kształcenie dzieci zdolnych wymaga działań różnorodnych, nieszablonowych,
dostosowanych do indywidualnych predyspozycji dziecka.
Na szczęście stworzono prawne podstawy do organizowania indywidualnego programu
i toku nauki dla ucznia zdolnego. Indywidualny tok nauczania jest jedną z najszybszych dróg
przygotowania ucznia szczególnie uzdolnionego do uczestnictwa w konkursach i olimpiadach
przedmiotowych. Dano też nowe możliwości kształcenia i promowania uczniów zdolnych.
Przygotowując propozycję Szkolnego Programu Wspierania Uzdolnień i Zainteresowań
kierowałam się potrzebami szkoły. Uznałam, że w naszej placówce nie ma programu, który
jasno precyzuje jak diagnozować i identyfikować uczniów zdolnych. Jak organizować pracę
z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych? Jak motywować do wytrwałej pracy nad
rozwijaniem zdolności i talentów? Jak nagradzać wysiłek zarówno nauczyciela jak i samego
wychowanka?
Program Wspierania Uzdolnień i Zainteresowań jest tylko propozycją, zatem pozwala
na tworzenie własnych metod identyfikacji i diagnozowania uzdolnień. Podpowiedzią jak
skutecznie organizować działania mające na celu rozwijanie talentów, pasji i zainteresowań.
Mobilizacją nauczycieli do głębszej współpracy.
Wcielenie programu niewątpliwie wywoła zmiany w organizacji i kulturze pracy szkoły.
Wpłynie na doskonalenie szkolnych procedur związanych ze wspomaganiem uczniów
o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Zmobilizuje nauczycieli do rozwijania swoich
kompetencji zawodowych i poszukiwania nowatorskich rozwiązań w dążeniu do realizacji
celów dydaktycznych i wychowawczych.
Podjęcie wysiłku opieki dydaktyczno- wychowawczej nad uczniem zdolnym,
utalentowanym będzie wyzwaniem dla samego nauczyciela. Gwarancją sukcesu jego
osobowość, wiedza i entuzjazm. W działaniach tych jednak nie może pozostać osamotniony,
musi być fragmentem dobrze pracującej maszyny, jaką jest szkoła i jej pracownicy. Wszyscy
muszą być przekonani i wierzyć w sens podejmowanych działań opieki nad uczniem zdolnym
i utalentowanym.
Wdrożenie programu nie daje 100% gwarancji powodzenia, ale zwiększa szanse
podwyższenia efektywności kształcenia. Ponad to czyni proces dydaktyczny twórczym,
inspirującym doświadczeniem.
Pierwszy rozdział niniejszego opracowania jest przeglądem literatury przedmiotu
związanym z tematem pracy. Podaje różne definicje ucznia zdolnego, modele jego rozwoju,
podstawy prawne regulujące pracę z uczniem zdolnym, ofertę państwa i instytucji
pozarządowych działających na rzecz dzieci zdolnych.
W drugim rozdziale proponuję ujednolicony model identyfikowania, diagnozowania
i organizowania pomocy uczniom zdolnym w naszyj szkole.
Przystępując do pisania pracy przejrzałam wiele opracowań i publikacji z tego tematu.
Po lekturze nie miałam pomysłu jak powinien wyglądać i co zawierać taki program.
Wiedziałam natomiast jedno, że muszę go napisać tak, by spełnił swoje zadanie,
uwzględniając specyfikę szkoły, zasoby kadrowe, możliwości pomocy ze strony podmiotów
współdziałających ze szkołą, środowisko lokalne, zasoby, jakimi dysponuje szkoła, ale przede
wszystkim żeby miał na uwadze uczniów uczęszczających do naszej szkoły.
ROZDZIAŁ I
1. DEFINICJE ZDOLNOŚCI
Przeglądając literaturę przedmiotu nie znalazłam jednoznacznej definicji ucznia zdolnego,
utalentowanego czy genialnego.
R. Gloton1 uważał, że zdolności są dziedziczone. Inni byli zdania, że środowisko
wychowawcze kształtuje i rozwija zdolności specjalne.
Z. Pietrasiński2 podaje, że zdolności to właściwości psychiczne, które są warunkiem
pomyślnego wykonania jakiegoś działania
W. Okoń3 uważa, że zdolność przejawia się w łatwości i niezawodności pobierania
i przetwarzania informacji, umiejętności podejmowania decyzji oraz na skutecznym
i samodzielnym działaniu.
W literaturze naukowej spotykałam się z różnymi podziałami zdolności.
J. Reykowski4 dzieli zdolności na tzw. zdolności naturalne, uwarunkowane genetycznie,
oraz zdolności rzeczywiste, będące wynikiem uczenia się. Jego zdaniem zdolności
rzeczywiste powstają na podłożu zdolności naturalnych.
Najprostszy podział wyróżnia: zdolności ogólne oraz specjalne. Wyznacznikiem zdolności
ogólnych jest przede wszystkim inteligencja i myślenie, a także spostrzegawczość,
wyobraźnia, zapamiętywanie, sprawność ruchowa, wrażliwość emocjonalna. Zdolności
specjalne nazywane często uzdolnieniami związane są z określoną dziedziną i mogą to być
zdolności artystyczne, organizacyjne, sportowe, twórcze, językowe, matematyczne,
przyrodnicze itp.
Tadeusz Lewowicki5 na podstawie zebranych przez siebie definicji za ucznia zdolnego uznał
osobę, którą cechuje przynajmniej jeden z wymienionych wyznaczników:
• Wysoki poziom zdolności ogólnych, inteligencji (I.I.= 120 i więcej)
• Wysoki poziom zdolności specjalnych- uzdolnień
• Wysokie osiągnięcia lub możliwość takich osiągnięć w nauce bądź innych
dziedzinach społecznie wartościowych
• Osiągnięcia oryginalne i twórcze lub możliwość takich osiągnięć.
Partyka6 uważa, że na określenie i rozumienie pojęcia ucznia zdolnego mają wpływ dwie
oceny: społeczna i psychologiczna.
Uczeń zdolny w rozumieniu:
• społecznym (także szkolnym), to taki, który dobrze się uczy, jest grzeczny, ma
wyróżniające osiągnięcia szkolne;
• psychologicznym, to taki, który ma wysoki iloraz inteligencji, duże osiągnięcia,
wysoki poziom twórczy.
Badania dowodzą, że nie ma wrodzonych zdolności ani ogólnych uzdolnień. Istnieją jedynie
zadatki stanowiące podłoże przyszłych zdolności, na których rozwój wpływa nie tylko ilość
wiedzy, ale również jej jakość.
_____________________
1 Gloton R, Clero C: „Twórcza aktywność dziecka” WSiP, W-wa,1985.
2
Pietrasiński Z. „Myślenie twórcze” W- wa, 1969
3
Okoń W. „Słownik pedagogiczny” W- wa, 1992
4
Reykowski J.„Z zagadnień psychologii motywacji” W- wa, 1977
5
Lewowicki T. „Kształcenie uczniów zdolnych” WSiP. W- wa, 1986
6
Partyka M. „Zdolni, utalentowani, twórczy” CMPPP W-wa,1999
Modele zdolności
Interdyscyplinarność pojęcia zdolności skutkuje szeregiem proponowanych modeli zdolności.
Modele strukturalno-interakcyjne 7 zakładają, że zdolności to powiązane i oddziałujące
na siebie elementy tworzące pewną strukturę.
1. Renzulliego /schemat 1/
2. Mőnksa /schemat 2/
3. Tannenbauma /schemat 3/
4. Popka /schemat 4/
Rozwojowe modele twórczości skoncentrowane na rozwojowym aspekcie zdolności.
Zakładają one, że istotnym elementem zdolności jest rozwój człowieka. 8
1. Koncepcja Piageta
2. Feldmana
3. Gardnera
2. PODSTAWY PRAWNE REGULUJĄCE PRACE Z UCZNIEM
ZDOLNYM
Uczeń zdolny ma specjalne potrzeby, które powinny być rozpoznane i uwzględnione
w toku kształcenia i wychowania. W dokumentach związanych z oświatą nie ma oficjalnej
definicji zdolności, natomiast istnieje szereg zapisów, w których pojawią się słowa:
zdolności, uzdolnienia, potencjalne możliwości.
Wiodącym dokumentem jest ustawa o systemie oświaty oraz przepisy wykonawcze.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty / Dz. U. Nr 256 z 2004 r., poz.
2572 z późn. zm./ w wymienionych niżej artykułach ma brzmienie:
Art. 1 ust. 6 „System oświaty zapewnia w szczególności: opiekę nad uczniami
szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych
programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie”.
Art. 22 ust. 2 pkt 4 minister określi w drodze rozporządzenia „warunki i sposób
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów
i egzaminów, z uwzględnieniem: w literze c) dostosowania wymagań edukacyjnych
do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia”, w literze f)
„możliwości zwalniania z części lub całości sprawdzianu i egzaminu laureatów
i finalistów odpowiednio konkursów i olimpiad przedmiotowych”
Art. 22 ust. 2 Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określił ponadto,
w drodze rozporządzenia: pkt 8 „organizację oraz sposób przeprowadzania konkursów,
turniejów i olimpiad, uwzględniając, że konkursy, turnieje i olimpiady powinny służyć
odkrywaniu i rozwijaniu uzdolnień uczniów, pobudzaniu twórczego myślenia, wspomaganiu
zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu, a także lepszemu
przygotowaniu uczniów do nauki w szkołach wyższego stopnia lub do wykonywania zawodu”
pkt 11” zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkołach
i placówkach, które powinny tworzyć warunki do zaspokajania potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych uczniów, w szczególności wspomagać rozwój uczniów i efektywność uczenia
się”
__________________
7,8. Sękowski A.E. „Psychologia zdolności” Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005
Art.66.1. „Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły
po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i publicznej poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny
program lub tok nauki oraz wyznaczyć nauczyciela - opiekuna. Odmowa udzielenia zezwolenia
następuje w drodze decyzji administracyjnej”
Art. 66.2. „Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze
rozporządzenia, warunki i tryb udzielania zezwoleń, o których mowa w ust. l, oraz
organizację indywidualnego programu lub toku nauki, uwzględniając umożliwienie uczniom
szczególnie uzdolnionym rozwoju ich uzdolnień oraz ukończenie szkoły w skróconym czasie”
Ustawa z dnia 16 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 281, poz. 2781) Art.90c.3. określa zasady przyznawania stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia
sportowe, stypendium Prezesa Rady Ministrów, stypendium ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania, stypendium ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
Ustawa z dnia 7 listopada 2008 roku o zmianie niektórych ustaw w związku
z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (Dz.U. z 2008 roku Nr 216
poz.1370) w sprawie zmian w art. 90t ustawy o systemie oświaty:
ust.2- „jednostki samorządu terytorialnego przeznaczają środki własne i środki publiczne na
realizację programów( w tym m.in. stypendia dla uzdolnionych)”
Rozporządzenia
Oficjalne wytyczne w zakresie wspierania uczniów zdolnych, zaliczanych do grupy
uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, zawiera:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. „w sprawie
zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach szkołach i placówkach”,
§ 2 ust.1pkt 4:„Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu,
szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb
rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości
psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności: ze szczególnych uzdolnień”.
W § 8 „Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych
oraz prowadzi się przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć
wynosi do 8”
Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania
w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 z późn. zm.) wskazuje, jak mogą być
zagospodarowane godziny do dyspozycji dyrektora na każdym etapie edukacyjnym (12 h, 9 h,
6 h,) –na zajęcia zwiększających szanse edukacyjne uczniów: na pracę z uczniem zdolnym,
zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów.
Rozporządzenie MENiS z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu
udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji
indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. Nr 3 z 2002 r., poz. 28) określa warunki
rozwijania uzdolnień i zainteresowań ucznia przez dostosowanie zakresu treści i tempa
uczenia się do jego indywidualnych możliwości. Indywidualny tok nauki zakłada ukończenie
nauki w skróconym czasie, dzięki możliwości klasyfikowania i promowania ucznia w ciągu
całego roku szkolnego
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie
warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz.
562 ze zm.) - określa warunki promowania ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy
programowo wyższej w ciągu roku szkolnego oraz preferencje dla laureatów i finalistów
konkursów przedmiotowych i olimpiad.
Rozporządzenie MENiS z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu
przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. Nr 13, poz. 125) Uczestnictwo uczniów w konkursach, turniejach i olimpiadach wspomaga rozwój
zainteresowań i zdolności ucznia, pobudza do twórczego myślenia. Dla uczniów szkół
podstawowych i gimnazjów organizowane są konkursy o zasięgu wojewódzkim. Turnieje
organizowane są z przedmiotów zawodowych a olimpiady z przedmiotów ogólnokształcących
dla uczniów szkół średnich i ponadgimnazjalnych (zasięg ogólnopolski).
Rozporządzenie MENiS z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych
zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych
placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich
dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 212, poz. 1767) – określa zadania placówek
wychowania pozaszkolnego m.in. „rozwijanie zainteresowań, uzdolnień, doskonalenie
umiejętności oraz pogłębianie wiedzy”.
Rozporządzenie MENiS z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków
i trybu przyznawania i wypłacania stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz
stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe (Dz. U. Nr 245, poz. 2458).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów
Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (Dz. U. z dnia
16 czerwca 2005 r.) określa wysokość stypendiów.
Rozporządzenie MEN z dnia 6 września 2001 r. w sprawie trybu i kryteriów
przyznawania nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno – wychowawcze
(Dz. U. Nr 101, poz. 1093).
Prawo szkolne
• Statut Szkoły Podstawowej Nr 8 w Nowym Sączu
• Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania
• Przedmiotowe Zasady Oceniania
• Szkolny Program Wychowawczy
• Roczny plan pracy szkoły
• Plan rozwoju szkoły /wieloletni/
• Plan WDN
• Plan nadzoru pedagogicznego
• Szkolny harmonogram uroczystości – „ Kalendarz uroczystości szkolnych”
3. POMOC PAŃSTWA /PRACA Z UCZNIEM ZDOLNYM W
POLSKICH SZKOŁACH/
Niewielka jest oferta polskiego szkolnictwa skierowana do uczniów zdolnych.
Do najważniejszych należy Indywidualny program nauki oraz Indywidualny tok nauki.
Indywidualny program nauki zakład kształcenie ucznia w zakresie jednego lub kilku zajęć
edukacyjnych w oparciu o stworzony specjalnie dla niego program. Pisząc program
nauczyciel zobowiązany jest do realizacji podstawy programowej uwzględniając przy tym
zainteresowania, potrzeby i możliwości intelektualne ucznia.
Indywidualny tok nauki zakłada ukończenie nauki w skróconym trybie dzięki możliwości
klasyfikowania i promowania ucznia w ciągu całego roku szkolnego. Daje możliwość
uczęszczania na zajęcia w klasach programowo wyższych. Realizowania indywidualnego
programu nauczania z wybranych przedmiotów albo wcześniejsze ukończenie szkoły.
Indywidualny tok nauki przyznawany jest na wniosek rodzica, nauczyciela lub pełnoletniego
ucznia. Decydującą rolę odgrywa w tym przypadku opinia PPP.
Art.90 b ustawy o systemie oświaty mówi, iż uczniowi przysługuje prawo do pomocy
materialnej ze strony państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego m.in.
na wspieranie edukacji uczniów zdolnych. Pomoc ta przysługuje na okres nauki ucznia nie
dłużej niż do ukończenia przez niego 24 roku życia.. Uczniowie korzystają z pomocy przede
wszystkim o charakterze motywacyjnym są to stypendia za wyniki w nauce lub za osiągnięcia
sportowe, Stypendium Prezesa Rady Ministrów oraz Stypendium ministra właściwego do
spraw oświaty i wychowania. Uczniom uzdolnionym artystycznie stypendium przyznaje
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Na poziomie terytorialnym jednostki samorządu mogą tworzyć regionalne lub lokalne
programy wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży.
W szkołach podstawowych, bo taka jest obszarem moich zainteresowań, dla dzieci
zdolnych istnieje szereg konkursów przedmiotowych, interdyscyplinarnych i tematycznych,
które dają możliwość sprawdzenia się, pogłębienia wiedzy i osiągnięcia sukcesu w dziedzinie,
która jest jego mocną stroną.
Ministerstwo Edukacji Narodowej od początku roku szkolnego 2009/10 wprowadziło
do szkół nową podstawę programową. Jest ona jedną z elementów działań Ministerstwa
w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, wykorzystującego środki Europejskiego
Funduszu Społecznego, mającego na celu unowocześnienie systemu edukacji i podniesienie
jego jakości. Jest wśród nich projekt Podnoszenie efektywności pracy z uczniem zdolnym
realizowany od 2010 do 2013 roku. Wcześniej „Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą
do wiedzy”, czy obecnie realizowany projekt „Indywidualizacja procesu nauczania
i wychowania uczniów klas 1-3 szkół podstawowych”. Wnioski z tego projektu mają być
w przyszłości receptą i drogowskazem jak pracować z dzieckiem zdolnym, jak zapewnić
uczniowi zdolnemu wsparcie i zindywidualizowaną pomoc.
4. POZARZĄDOWE INSTYTUCJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ
DZIECI ZDOLNYCH
Jedną z takich instytucji jest Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci. Jest on stowarzyszeniem
społecznym o statusie organizacji pożytku publicznego. W roku1983 Fundusz podjął decyzję
o podjęciu działań na rzecz dzieci wybitnie uzdolnionych.
Program stypendialny Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia skierowany jest
do szczególnie uzdolnionej i jednocześnie ubogiej młodzieży gimnazjalnej z zaniedbanych
terenów wiejskich. Fundacja została utworzona przez Konferencję Episkopatu Polski
Kolejnym przykładem działań na rzecz dzieci chcących poszerzać swoją wiedzę jest
Uniwersytet Dzieci. Został on utworzony przez krakowską Fundację Działań Twórczych
w Kulturze i Edukacji PAIDEIA. Jak piszą organizatorzy na stronie internetowej
Uniwersytetu, ( http://www.ud.edu.pl/o-uniwersytecie) „celem projektu jest rozbudzanie
w dzieciach pasji związanej ze zdobywaniem wiedzy, a także pielęgnowanie w nich naturalnej
ciekawości świata w czasie wykładów i zajęć warsztatowych”. Uniwersytet rozpoczął swą
działalność w Krakowie w roku szkolnym 2007/08.
Następnym programem jest Diament wdrożony przez Małopolskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli w partnerstwie z Wyższą Szkołą Biznesu - National-Louis University w Nowym
Sączu oraz National-Louis University w Chicago.
Inne organizacje pozarządowe zajmujące się dziećmi zdolnymi to m.in. Stowarzyszenie
Szkół Twórczych, Centrum Informacyjno-Konsultacyjne ds. Dzieci Zdolnych, Bank
Dziecięcych Uśmiechów, Porozumienie bez Barier i szereg innych.
Wiele pomocnych materiałów do pracy z uczniem zdolnym można znaleźć na stronie
internetowej MEN /www.men.gov.pl/ oraz ORE /www.ore.edu. pl./ Można tam również
uzyskać informacje dotyczące pozyskiwania finansów na różne działania, możliwości
współpracy z uczelniami i placówkami pozaszkolnymi (np. linki do stron internetowych,
adresy instytucji). Warto zaglądać także na stronę http://www.roktalentow.men.gov.pl.
ROZDZIAŁ II SZKOLNY PROGRAM ROZWIJANIA
ZAINTERESOWAŃ
I UZDOLNIEŃ UCZNIÓW
1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Szkolny Program Rozwijania Zainteresowań i Uzdolnień uczniów skierowany jest do
uczniów Szkoły Podstawowej Nr 8 w im. Wł. Jagiełły w Nowym Sączu. Obejmuje
sześcioletni cykl nauczania w szkole. Zakłada on możliwość ewaluacji po każdym roku
szkolnym. Jest powiązany ściśle z programem dydaktycznym i wychowawczym szkoły.
Uwzględnia specyfikę szkoły oraz wpisuje się w tradycje szkoły. Program zakłada
rozpoznanie, rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań oraz uzdolnień uczniów na każdym
etapie kształcenia i w ramach wszystkich przedmiotów i działalności szkoły. Przewiduje on
zaangażowanie całego grona pedagogicznego, samorządu uczniowskiego oraz rodziców.
Podstawowymi zadaniami proponowanego programu będą:
• wyszukiwanie uczniów uzdolnionych,
• identyfikacja uzdolnień, zainteresowań i indywidualnych stylów uczenia się,
• motywowanie do zdobywania wiedzy, umiejętności i nowych doświadczeń,
• rozwijanie zainteresowań przez uczestnictwo w różnych formach aktywności,
• doskonalenie procesu dydaktyczno-wychowawczego nastawionego na zaspokajanie
potrzeb uczniów.
2. ETAPY TWORZENIA I WDRAŻANIA PROGRAMU
Pierwszym etapem podjętych działań będzie wyłonienie koordynatora i Zespołu Wspierania
Zainteresowań i Uzdolnień.
W skład wejdą nauczyciele każdej specjalności, pedagog, nauczyciel klasy zero i nauczania
zintegrowanego. Taki dobór ułatwi kontynuację pracy z uczniem na każdym etapie nauczania,
oraz przepływ informacji o uczniu.
Drugim etapem będzie opracowanie i zaopiniowanie przez Radę Pedagogiczną Szkolnego
Programu Wspierania Zainteresowań i Uzdolnień, opracowanego po wnikliwej analizie
dotychczas podejmowanych działań mających na celu opiekę nad uczniami zdolnymi i
utalentowanymi, wykazującymi zamiłowanie, zainteresowanie daną dziedziną życia.
Następnym etapem będzie zapoznanie rodziców z założeniami programu podczas
pierwszych zebrań oddziałów klasowych, ustalenie form współpracy oraz przedstawienie
oferty zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania uczniów. Oferta zajęć
zamieszczona będzie na stronie internetowej szkoły.
Kolejny etap to realizacja założeń programu rozpoznanie (identyfikacja i diagnozowanie)
uczniów, organizacja i uczestniczenie w formach wspierania uzdolnień, monitorowanie
działań w zakresie wspierania uzdolnień, współpraca z rodzicami, środowiskiem, ośrodkami
kulturalnymi, sportowymi, mediami, samorządem lokalnym promocja osiągnięć uczniów,
dokumentowanie działań podejmowanych w ramach realizacji programu, gromadzenie
dokumentacji o uczniu, doskonalenie zawodowe nauczycieli.
Ostatni etap to faza podsumowująca pracę z uczniem uzdolnionym, analiza poczynionych
postępów na podstawie obserwacji i ankiet. Przedstawienie wniosków do realizacji w roku
następnym.
Lp.
Etapy
1. Powołanie Zespołu Wspierania Uzdolnień i
Zainteresowań
Termin
2013
sierpień
-Powołanie koordynatora Szkolnego
Programu Wspierania Uzdolnień i
Zainteresowań
2. -Zaproponowanie opracowanego Programu sierpień 2013
Wspierania Zainteresowań Uzdolnień
uczniów
-Zaopiniowanie przez Radę Pedagogiczną
Programu Wspierania Uzdolnień i
sierpień 2013
Zainteresowań oraz włączenie go do
zestawu programów szkolnych
pierwsze zebrania
3 -Przedstawienie założeń programu
rodzicom podczas pierwszych zebrań
oddziałów
oddziałów klasowych oraz oferty zajęć
klasowych
pozalekcyjnych
wrzesień 2013
-Ustalenie form współpracy
-Przedstawienie oferty zajęć
pozalekcyjnych rozwijających
zainteresowania uczniów
4. Realizacja zaplanowanych zadań w ramach okres realizacji
programu:
programu
-identyfikacja i diagnozowanie uczniów
uzdolnionych
-organizacja i uczestniczenie w formach
wspierania uzdolnień,
-monitorowanie działań w zakresie
wspierania uzdolnień,
-współpraca z rodzicami, środowiskiem,
ośrodkami kulturalnymi, sportowymi,
mediami, samorządem lokalnym
-promocja osiągnięć uczniów
-dokumentowanie działań podejmowanych
w ramach realizacji programu
-gromadzenie dokumentacji o uczniu
zdolnym i jej systematyczna aktualizacja.
-stworzenie banku uczniów zdolnych.
-doskonalenie zawodowe nauczycieli w
zakresie pracy z uczniem zdolnym.
5
Podsumowanie realizacji programu
(ewaluacja)
koniec roku
szkolnego
Osoby
odpowiedzialne
wicedyrektor,
zespoły
przedmiotowo metodyczne
koordynator oraz
Zespół Wspierania
Uzdolnień
Rada Pedagogiczna
Wychowawcy klas
Nauczyciele
Zespół Wspierania
Uzdolnień
Rada Pedagogiczna
Koordynator
Przewodniczący
zespołów
przedmiotowych
Dyrektor Szkoły,
Nauczyciele
Opiekun ucznia
zdolnego
Pedagog
dyrektor
Koordynator,
Zespół Wspierania
Uzdolnień,
3. ZASADY WDRAŻANIA PROGRAMU
Zasada otwartości i dostępności
• otoczenie opieką ucznia zdolnego na każdym etapie edukacji,
• możliwość rozwoju zdolności i talentów poprzez udział w różnych formach zajęć
szkolnych i pozaszkolnych.
• Uzyskanie przez uczniów wsparcia psychologiczno-pedagogiczne w procesie uczenia.
Zasada współdziałania i ciągłości
• współpraca wszystkich podmiotów wspomagających realizację programu (szkoły,
instytucji oświatowych, PPP, RR) we wspieraniu uzdolnień i talentów na wszystkich
etapach edukacji,
• współpraca ze sobą nauczycieli na zasadach partnerstwa i dialogu.
Zasada systematyczności w procesie doskonalenia nauczycieli
• tworzenie w szkole warunków ciągłego rozwoju zawodowego w zakresie wiedzy
i umiejętności pracy z uczniem zdolnym.
• systematycznego doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Zasada wspomagania rodziców
• umożliwianie rodzicom dostępu do informacji potrzebnych w kierowaniu rozwojem
dzieci,
• organizowanie poradnictwa.
4. WARUNKI WDRAŻANIA PROGRAMU
Adresat
Odbiorcą programu jest społeczność Szkoły Podstawowej nr 8 im. Władysława Jagiełły
w Nowym Sączu. Uczniowie naszej placówki wykazują różnorodne uzdolnienia i talenty
w wielu obszarach: językowym, dziennikarskim, humanistyczno-historycznym,
matematyczno-przyrodniczym, artystycznym, społecznym, sportowym. Pragniemy każdemu
dziecku zapewnić warunki do ich optymalnego rozwoju.
Charakterystyka szkoły
Szkoła Podstawowa nr 8 im. Władysława Jagiełły w Nowym Sączu znajduje się przy ulicy
Al. Batorego 76 w Nowym Sączu. Stanowi placówkę publiczną, której organem
prowadzącym jest Urząd Miasta Nowego Sącza.
Obecnie szkoła liczy 14 oddziałów szkolnych w tym 5 oddziałów integracyjnych, oraz
3 oddziały przedszkolne (klasy „0”), w których łącznie uczy się 346 uczniów.
Na przestrzeni ostatnich lat przeprowadzono szkolenia dla Rady Pedagogicznej z zakresu
pracy z uczniem zdolnym, rozwijania wielorakich inteligencji, pracy z dzieckiem
nadpobudliwym oraz dzieckiem dyslektycznym.
Zasoby szkoły
W szkole funkcjonuje:
1. Biblioteka
2. Czytelnia -4 komputery
3. Świetlica
4. Pracownia informatyczna z 15 stanowiskami
5. 2 sale gimnastyczne
6. Siłownia
7. 6 sal lekcyjnych z telewizorami i odtwarzaczami video
8. 4 sale z tablicami interaktywnymi
9. Dwa projektory
10. 6 laptopów
11. Pomoce dydaktyczne pozyskane w ramach projektów unijnych „Pierwsze uczniowskie
doświadczeni drogą do wiedzy” i „Indywidualizacja procesu nauczania”
Potrzeby szkoły
W kolejnych latach planuje się:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zmodernizowanie boisk szkolnych,
Wzbogacenie szkoły w pomoce dydaktyczne dla klas 4-6
Wzbogacenie szkoły w sprzęt audiowizualny i tablice interaktywne
Doposażenie sprzętu sportowego
Wzbogacenie biblioteki w nowości wydawnicze.
Pozyskanie środków na uruchomienie stypendiów za bardzo dobre wyniki w nauce
i szczególne osiągnięcia oraz za wysokie wyniki sportowe.
Dotychczasowe działania w zakresie wspierania uczniów zdolnych
Szkoła oferuje:
• realizację autorskich programów zajęć pozalekcyjnych,
• szeroki wachlarz zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, m.in. koła:
matematyczne, informatyczne, językowe, teatralne, ekologiczno- przyrodnicze,
historyczne, dziennikarskie, plastyczne, muzyczne, taneczne i sportowe,
• rozbudowaną ofertę konkursów wewnętrznych i zewnętrznych,
• możliwość rozwoju umiejętności społecznych w ramach działalności Samorządu
Uczniowskiego,
• stypendia socjalne,
• opiekę specjalistów (pedagoga szkolnego, terapeuty, logopedy).
• zajęcia z muzykoterapii i biblioterapii.
Współpraca z RR i instytucjami zewnętrznymi w zakresie wspierania uzdolnień
•
•
•
Współpraca z Radą Rodziców przy organizacji konkursów zewnętrznych
i partycypacji w kosztach niektórych nagród.
Psychologiczno-Pedagogiczną,
w
zakresie
Współpraca
z
Poradnią
wielospecjalistycznej ocenie funkcjonowania ucznia, konsultacje z psychologiem dla
dzieci, rodziców i nauczycieli.
Pomoc socjalna: stypendia socjalne, dofinansowanie zakupu podręczników w ramach
akcji „Wyprawka szkolna” dla kl. I-III, obiady refundowane przez MOPS, wewnętrzna
pomoc dzieciom potrzebującym „Paczka na święta”, „Słodka paczka”
5. CELE PROGRAMU
Celem nadrzędnym jest doskonalenie jakości pracy szkoły. Stworzenie warunków
wszechstronnego rozwoju każdego ucznia, osiągania sukcesów na miarę możliwości każdego
z nich oraz promowanie ich na terenie szkoły i w środowisku lokalnym.
•
•
•
•
Cele szczegółowe
Identyfikacja i diagnoza ucznia uzdolnionego i utalentowanego
Praca z uczniem uzdolnionym i utalentowanym.
Pomoc psychologiczna i socjalna dla ucznia zdolnego i utalentowanego.
Stworzenie w szkole przyjaznego środowiska do wspierania uzdolnień i zainteresowań
uczniów.
Realizacja celów szczegółowych
Zadania
Identyfikacja i diagnoza ucznia uzdolnionego i utalentowanego.
Sposób realizacji
Osoby
odpowiedzialne
POZIOM DIAGNOSTYCZNY
1.Szukanie uczniów zdolnych
w zespołach klasowych
Obserwacje, ankiety, rozmowy,
testy, diagnozy, wywiady
analiza orzeczeń o potrzebie
kształcenia specjalnego, innych
orzeczeń, opinii
2.Wielospecjalistyczna ocena
poziomu funkcjonowania
ucznia
Obserwacje, wywiady, badanie
dokumentacji nauczyciela i
dokumentacji szkolnej
(dzienników, kroniki klasowej,
szkolnej itp.)
3.Określenie obszaru uzdolnień, Analiza zainteresowań,
rozpoznanie potrzeb ucznia
umiejętności i dotychczasowych
osiągnięć ucznia – gromadzenie
informacji o uczniu
3.Określenie preferencji
uczenia się
Testy na style uczenia się,
profile dominacji i typ
inteligencji wg Gardnera
uczniowie,
rodzice,
wychowawcy,
nauczyciele,
wychowawcy
świetlicy
Pedagog,
wychowawca
Termin
realizacji
wrzesień
wrzesień
zespoły
nauczycielskie
I połowa
października
(pedagog
logopeda,
terapeuta)
I połowa
października
Praca z uczniem uzdolnionym i utalentowanym.
Zadania
Sposób realizacji
Odpowiedzialni
Termin realizacji
POZIOM PROGRAMOWY
Przydzielenie
wybór opiekuna
zespół przedmiotowy I połowa
uczniowi opiekuna
ucznia uzdolnionego
październik
naukowego
Zaplanowanie pracy Opracowanie planu
Opiekun ucznia
II połowa
z uczniem zdolnym
pracy z uczniem
zdolnego
października
zdolnym
POZIOM PRAKTYCZNEGO DZIŁANIA
Cały rok szkolny
Praca indywidualna z Opiekun ucznia
Wdrożenie
nauczyciele
opracowanego planu uczniem, praca na
prowadzący zajęcia
z uczniem zdolnym
lekcji i zajęciach
pozalekcyjnych
grupowych-
Organizowanie zajęć
pozalekcyjnych
zgodnych z
zainteresowaniem i
uzdolnieniami ucznia
na terenie szkoły
Przygotowanie
uczniów do
konkursów,
turniejów wiedzy,
zawodów
sportowych
Organizowanie pracy
w domu
sprawowanie opieki
kierowanie pracą,
rozwojem ucznia wg,
planu
Zajęcia pozalekcyjne
oraz świetlicowe
Nauczyciele,
wychowawcy
świetlicy
Cały rok
Zajęcia indywidualne Nauczyciel
z uczniem
przedmiotu
Rok szkolny
Praca samodzielna
ucznia wg, planu
rozwoju.
W ciągu roku
szkolnego
Uczeń, rodzic
Pomoc psychologiczna i socjalna dla ucznia zdolnego i utalentowanego.
Zadania
Sposób realizacji Odpowiedzialni
Termin
realizacji
Otoczenie opieką
psychologicznopedagogiczną ucznia
zdolnego
Współpraca z PPP
Promowanie uczniów
zdolnych i
utalentowanych na
terenie szkoły
Informowanie
rodziców o możliwej
pomocy socjalnej i
stypendialnej dla
ucznia
Zajęcia rozwijające
kompetencje
emocjonalne
pedagog
Rok szkolny
Organizowanie zajęć dla
rodziców i uczniów,
konsultacji i warsztatów
Wysyłanie na badania
diagnozujące ucznia
zdolnego. (ITN)
Organizowanie imprez,
pokazów wystaw,
festiwali osiągnięć dla
społeczności szkolnej,
rodziców i środowiska
lokalnego.
Zamieszczanie
informacji na stronie
internetowej szkoły,
informacje o sukcesach
w periodykach
wydawanych na terenie
naszego miasta,
zamieszczenie ucznia w
galerii: „osiągnięcia
uczniów”
Poszukiwanie
sponsorów, fundatorów
nagród
Pracownicy PPP,
pedagog szkolny
Rok szkolny
Opiekun ucznia
zdolnego, dyrektor
szkoły, nauczyciele
Rok szkolny
Nauczyciele, dyrektor
szkoły, Rada
Rodziców
Rok szkolny
Stworzenie w szkole przyjaznego środowiska do wspierania uzdolnień i
zainteresowań uczniów.
Zadania
Sposób realizacji
Odpowiedzialni
Termin realizacji
Szkolenia kadry
nauczycieli
zwiększające ich
kompetencje do pracy
z uczniem zdolnymi
wspierania jego
rozwoju
Doposażenie biblioteki
szkolnej w pomoce
audiowizualne
Rejestracja środków
dydaktycznych,
pomocy do
prowadzenia zajęć
pozalekcyjnych.
Zwiększenie oferty
konkursów w naszej
szkole
Korzystanie z oferty
instytucji kulturalnych
Dostosowanie
dokumentów prawa
wewnątrzszkolnego do
wymogów Szkolnego
programu Wspierania
Zainteresowań i
Uzdolnień
Warsztaty, szkolenia,
zewnętrzne,
samokształcenie
Dyrektor szkoły,
SZWU
Rok szkolny
Pozyskanie środków na
zakup potrzebnych
filmów
Wywieszenie listy
dostępnych pomocy i
miejsca ich
zgromadzenia w
pokoju nauczycielski
Organizowanie
konkursów
tematycznych,
przedmiotowych,
artystycznych i
sportowych
Wycieczki, lekcje
muzealne, lekcje w
WSB, spotkania z
ciekawymi ludźmi,
wystawy, spektakle,
zawody, pokazy.
Aktualizacja
dokumentów WZO i
PSO
Bibliotekarz szkolny
Rok szkolny
Nauczyciele,
bibliotekarz
październik
nauczyciele
Rok szkolny
Wychowawcy, opiekun
ucznia zdolnego,
nauczyciele
Rok szkolny
Dyrektor szkoły Rada
Pedagogiczna
II semestr roku
szkolnego
6. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU
Program będzie realizowany systematycznie w ciągu całej edukacji szkolnej ucznia.
Realizacja programu odbywać się będzie w trakcie zajęć lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych
takich jak: koła zainteresowań, zajęcia wynikające z organizacji pracy szkoły, zajęcia
w ramach realizacji godzin z art. 42 ust.2 pkt 2 Karty Nauczyciela oraz zajęć indywidualnych
z inicjatywy nauczyciela.
Zajęcia pozalekcyjne pozwolą nauczycielowi lepiej poznać ucznia i jego predyspozycje,
a różne formy zajęć przyczynią się do pełniejszego rozwoju jego zdolności.
W pracy nauczyciel ma obowiązek skoncentrować uwagę na zagadnieniach mających
związek tematyczny z materiałem programowym, rozwijać wiedzę, dotykać problemów
dotyczących różnych i ciekawych dziedzin życia, form wypowiedzi artystycznej, pojęć, oraz
doświadczeń, z którymi uczeń nie zetknie się w normalnym toku lekcji. Zadaniem wszystkich
pedagogów będzie gromadzenie i uzupełnianie literatury, motywowanie i wspieranie ucznia w
jego staraniach, stworzenie możliwości prezentacji osiągnięć oraz kontaktu z instytucjami,
osobami wspierającymi rozwój.
7. SZKOLNA DEFINICJA UCZNIA ZDOLNEGO
Pojęciem „zdolny” posługujemy się bardzo często. Najczęściej jednak wtedy, gdy szukamy
wyjaśnienia, dlaczego poszczególne osoby osiągają przy jednakowych staraniach lepsze lub
gorsze rezultaty w nauce lub innych dziedzinach aktywności. W języku potocznym, słowa
„zdolny” i „utalentowany” używane są często zamiennie. By móc opracować narzędzia
diagnozujące ucznia zdolnego należy zadać sobie pytanie:, Jakimi cechami powinien
odznaczać się uczeń zdolny?
Po analizie zebranych ankiet ( zał. 1) przeprowadzonych wśród nauczycieli naszej szkoły
wyłonił się obraz ucznia zdolnego.
Możemy, zatem powiedzieć, że uczeń zdolny to taki, który odznacza się pewnymi
specyficznymi cechami:
cechy
umiejętności:
cechy charakteru;
intelektualne:
pozytywne
negatywne
posiada:
podejmuje:
ma:
cechuje go:
-wysoką aktywność
-trudne zadania i wysiłek -poczucie
- brak
poznawczą;
samokształcenia;
obowiązku,
emocjonalnego
Wybiera:
jest:
-zdolność do
zrównoważenia,
poświęceń,
-wysoki stopień
-dociekliwy
- trafne metody przy
i spostrzegawczy;
rozwiązywaniu
-wysoką
znerwicowania,
samoocenę,
- rozumie nawet
problemów i zadań;
-łatwość popadania
wyróżnia się:
-poczucie humoru
w konflikty,
złożone treści;
potrafi:
- oryginalnością w
jest:
-brak poczucia
-pracowity,
identyfikacji z
-logicznie myśleć,
interpretowaniu
-samodzielny w
grupą,
weryfikować i
wyników,
podejmowaniu
korzystać w praktyce -pomysłowością w
-brak nawyków
z wiadomości;
praktycznym
decyzji,
systematycznego
-wnikliwie
zastosowaniu wyników,
-koleżeński,
uczenia się;
-szybkością i łatwością
obserwować
-wytrwały w
Jest:
zachodzące procesy i uczenia;
dążeniu do
- agresywny,
-egoistyczny,
zjawiska
posiada
wyznaczonego
wykazuje się:
-łatwość logicznego,
celu,
-próżny i pewny
-abstrakcyjnością
interesującego i
-odporny na
siebie
myślenia,
zrozumiałego sposobu
niepowodzenia,
-skryty,
-trwałą i wierną
przekazywania
brak uznania i
-samotny,
pamięcią;
wiadomości
nagród
-zalękniony,
ma:
-umiejętności
-leniwy;
zewnętrznych,
- twórczą wyobraźnię organizacyjne oraz pracy -spontanicznyma:
i intuicję,
w zespole.
cechuje go:
-skłonność do
- upór,
-zdolność
dominacji i
koncentracji uwagi
-duża ekspresja,
rywalizacji lub
przez długi czas,
energia życiowa;
izolacji.
-otwarty umysł na
wszystko, co go
otacza.
Każdy uczeń jest inny, dlatego nie należy się doszukiwać w nim wszystkich wymienionych
cech. Wyżej wymienione predyspozycje mają pozwolić na odróżnienie ucznia zdolnego od
przeciętnego lub takiego, który ma ambitnych i zaradnych rodziców, którzy chcą zapewnić
swojemu dziecku uczestniczenie w jak największej ilości zajęć i zdobywaniu najlepszych
ocen. Jest to ważne, gdyż błędne rozpoznanie może prowadzić do stawiania wygórowanych
wymagań uczniowi, który z czasem, może sobie z nimi nie poradzić.
8. PROCEDURY IDENTYFIKOWANIA I DIAGNOZOWANIA
UCZNIÓW ZDOLNYCH
Psychologia nie posiada jednoznacznych metod i aparatury służącej do pomiaru
i rozpatrywania zdolności i uzdolnień. Zaleca się, by taki pomiar przeprowadzić rożnymi
narzędziami i przez różne osoby.
Ogólne kryteria diagnozowania uczniów zdolnych
•
•
•
Wysoki poziom zdolności ogólnych lub specjalnych;
Szybkość i łatwość nabywania nowych doświadczeń, uczenia się;
Wysoki poziom osiągnięć szkolnych;
Narzędzia identyfikacji uczniów zdolnych:
• testy inteligencji;
• kwestionariusze;
• ankiety badawcze;
• karty obserwacji uczniów;
• wywiad i konsultacje z rodzicami;
• wykorzystanie wskaźników znamionujących uzdolnienia;
• osiągnięcia w konkursach, olimpiadach i zawodach sportowych;
• nominacje;
• obserwacje.
Identyfikacja ucznia zdolnego
W naszej szkole rozpoczniemy od obserwacji uczniów w klasie, celem wyłonienia grupy
ujawniających większe predyspozycje do uczenia się, lub zdradzających jakieś specjalne
talenty. W wyłonionej grupie może znaleźć się dziecko ze specyficznymi trudnościami
w uczeniu się. Potem przeprowadzimy ankietę wśród rodziców i uczniów.
•
•
A) Wstępna identyfikacja
Obserwacja ucznia na zajęciach: (zał. 2)
Przeprowadzenie ankiet (zał. 3) wśród rodziców i uczniów celem zdiagnozowania
potrzeb i uzdolnień dziecka.
Następnym krokiem będzie wyselekcjonowanie węższej grupy. Po przeprowadzonej
wcześniej obserwacji i analizie sprawdzianów wiadomości /nauczyciele przedmiotowcy/
oraz testów badających uzdolnienia w poszczególnych obszarach uzdolnień zastosujemy
metodę nominacji.
•
•
•
•
B) Metody identyfikacji zdolności uczniów:
•
analiza wyników sprawdzianów wiadomości;
•
analiza oryginalnych prac i wytworów uczniów;
•
testy uzdolnień specjalnych; (zał. 4)
nominacja przyznana przez nauczyciela; ( zał. 5)
badanie współczynnika ilorazu inteligencji, w miarę możliwości;
nominacja przyznana przez eksperta( w miarę możliwości);
nominacja przyznana przez rodziców;
•
•
nominacja przyznana przez grupę rówieśniczą;
uczeń może sam wskazać na swoje szczególne zdolności i zainteresowania;
Po wyłonieniu wąskiej grupy uczniów przejdziemy do analizy dostępnych dokumentów
na temat ucznia, diagnozowania wiadomości i umiejętności, określenia stylów uczenia.
C) Gromadzenie informacji o uczniu zdolnym
Przeprowadzenie testów diagnozujących w celu określenia poziomu umiejętności
uczniów rozpoczynający dany etap nauki;
• Przeprowadzenie testów określających style ucznia się;
• Przegląd dokumentacji szkolnej ( dzienniki, teczki wychowawców, kronika osiągnięć
szkolnych, opinie PPP) przez zespół wspierania uzdolnień i zainteresowań pod kątem
osiągnięć, zainteresowań i uzdolnień;
• Zapoznanie się z dotychczasowymi osiągnięciami ucznia;
• Wymiana informacji o uczniu pomiędzy nauczycielami uczącymi w danej klasie.
•
Kolejnym krokiem będzie stworzenie rejestru uczniów zdolnych i podzielenie ich na grupy
zainteresowań, przydzielenie każdemu z nich opiekuna oraz opracowanie planu działań i
sposobów dokumentowania pracy z uczniem zdolnym
D) Utworzenie Rejestru uczniów zdolnych; ( karta informacji o uczniu) zał. 7
E) Przyznanie każdemu uczniowi opiekuna naukowego, artystycznego lub
trenera;
F) Opracowanie planu działań i sposobów dokumentowania pracy z uczniem
zdolnym przez nauczyciela – opiekuna.
Identyfikacja ucznia zdolnego POZIOM DIAGNOSTYCZNY
Zadania
Sposób realizacji
Osoby
zaangażowane
A) Wskazanie uczniów
Obserwacje zachowań i pracy uczniowie,
uzdolnionych w
na lekcji wg ustalonych
wychowawcy,
zespołach klasowych
punktów
nauczyciele,
B) Określenie obszaru
uzdolnień:
językowych,
matematycznych
przyrodniczych
humanistycznych
artystycznych,
społecznych i
ruchowych
Ankiety przeprowadzone
wśród uczniów i rodziców
Analiza sprawdzianów,
wytworów pracy uczniów.
Testy uzdolnień specjalnych.
Nominacje nauczycielskie,
rodziców, grupy rówieśniczej
uczniowie,
rodzice
Nauczyciele
przedmiotów
szkolnych
Rodzice
uczniowie
wychowawcy
Termin
realizacji
wrzesień
I połowa
października
Przegląd dokumentacji
C) Identyfikacja
osiągnięć, zainteresowań szkolnej ( dzienniki, teczki
i uzdolnień.
wychowawców, kronika
osiągnięć szkolnych, opinie
PPP)
zespół
wspierania
uzdolnień i
zainteresowań
I połowa
października
Określenia poziomu
przedmiotowcy
I połowa
Testy diagnozy wstępnej
umiejętności uczniów
rozpoczynający dany
etap nauki.
Określenie
uczenia się
października
preferencji Testy na style uczenia się,
profile dominacji i typ
inteligencji wg Gardnera
Pedagog,
wychowawcy
I połowa
października
( zał. 6)
Praca z uczniem zdolnym POZIOM PRGRAMOWY
Zadania
Sposób realizacji
D) Utworzenie rejestru Karta informacji o uczniu
uczniów zdolnych.
Zamieszczenie na stronie
internetowej/za zgodą
rodziców i uczniów/
wykazów uczniów zdolnych
w poszczególnych obszarach
z wykazem ich osiągnięć
E) Przydzielenie
Wybór opiekuna ucznia
uczniowi
opiekuna uzdolnionego
naukowego
(tutora)
spośród
nauczycieli
szkoły
F) Planowanie pracy z Opracowanie planu działań i
uczniem zdolnym
sposobów dokumentowania
pracy z uczniem zdolnym.
Osoby
zaangażowane
Pedagog,
wychowawca
nauczyciel
informatyki
zespół
przedmiotowy
Termin
realizacji
I połowa
października,
na bieżąco
II
połowa
października
Opiekun ucznia II
połowa
zdolnego,
października
pedagog
9. ZADANIA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU
Pogram będą realizować pracownicy szkoły: dyrektor, lider wspierania uzdolnień, Szkolny
Zespół Wspierania Uzdolnień, opiekun ucznia zdolnego, nauczyciele poszczególnych
przedmiotów, wychowawcy, pedagog szkolny, bibliotekarz.
Wszyscy pracownicy szkoły mają obowiązek wspierać rozwój oraz twórcze postawy
uczniów i dążyć do wspólnego sukcesu, jakim jest wszechstronny rozwój wychowanków
szkoły SP Nr 8.
Zadania dyrektora szkoły
• stwarzanie nauczycielowi możliwości pogłębiania swojej wiedzy w zakresie pracy
z uczniem uzdolnionym – organizacja szkoleń dla Rady Pedagogicznej związanej
z tą tematyką;
• zapewnianie optymalnych warunków pracy z uczniem zdolnym;
• wzbogacanie oferty zajęć pozalekcyjnych –umożliwienie
tworzenia kół
zainteresowań, zgodnych z zapotrzebowaniem uczniów i rodziców;
• pozyskiwanie funduszy na podejmowane zadania;
• współpraca z rodzicami, środowiskiem, władzami lokalnymi i organizacjami
wspomagającymi szkołę w działaniach skierowanych na wspieranie uzdolnień
i zainteresowań;
•
•
•
•
•
•
organizowanie warunków do udziału w konkursach, zawodach, warsztatach oraz
koordynowanie pracy z uczniem, którego nieobecność na zajęciach miała związek
z udziałem w konkursach, zawodach, warsztatach, itp.;
promowanie nauczycieli podejmujących pracę z uczniami uzdolnionymi
i osiągającymi wyróżniające efekty swojego działania (np. przez zwiększenie dodatku
motywacyjnego, nagrody, listu gratulacyjnego);
promowanie uczniów uzdolnionych w szkole i środowisku;
inicjowanie i wspieranie przedsięwzięć edukacyjnych wzbogacających ofertę
dydaktyczną szkoły;
efektywne wdrażanie SPWZiU;
dostosowanie dokumentów prawa wewnątrzszkolnego do wymogów programu.
Zadania lidera wspierania uzdolnień ( wybranego spośród nauczycieli)
• aktywne uczestniczenie oraz koordynowanie prac Szkolnego Zespołu Wspierania
Zainteresowań i Uzdolnień;
• opracowanie i modyfikowanie wraz z zespołem Szkolnego Programu Wspierania
Zainteresowań i Uzdolnień;
• opracowanie wraz z zespołem ewaluacji wstępnej programu;
• doprowadzenie do przyjęcia przez Radę Rodziców i Radę Pedagogiczną projektu
programu do realizacji;
• bieżące informowanie nauczycieli i uczniów o aktualnych działaniach szkoły
i środowiska w zakresie rozwijania uzdolnień;
• propagowanie wśród grona pedagogicznego idei wspierania uzdolnień uczniów
i pozyskanie nauczycieli chętnych do współpracy;
• tworzenie klimatu sprzyjającego aktywnemu wspieraniu uzdolnień;
• koordynowanie działań Szkolnego Zespołu Wspierania Zainteresowań i Uzdolnień;
• nawiązanie współpracy z placówkami oświatowymi i innymi wspierającymi rozwój
uzdolnień.
Zadania szkolnego zespołu wspierania uzdolnień i zainteresowań(SZWUi Z)
• opracowanie narzędzi skierowanych do uczniów, rodziców, wychowawców
i nauczycieli dotyczących rozpoznawania i diagnozowania zdolności;
• rejestrowanie działań dydaktycznych wobec uczniów uzdolnionych;
• rejestrowanie osiągnięć szkolnych i pozaszkolnych ucznia zdolnego;
• promowanie uczniów zdolnych w szkole i poza nią;
• opracowanie systemu wspierania i nagradzania uczniów i ich opiekunów;
• monitorowanie przebiegu programu i przeprowadzenie okresowej ewaluacji;
• włączenie do współpracy wychowawców, pedagoga szkolnego, bibliotekarza oraz
innych nauczycieli, którzy obejmą indywidualną opieką pedagogiczną uczniów
zdolnych;
• włączenie Samorządu Szkolnego do współpracy i promocji uczniów zdolnych;
• realizacja na zajęciach szkolnych strategii działań, form i metod pracy ujętych
w programie.
Zadania opiekunów uczniów zdolnych( wybranych spośród nauczycieli)
• opracowanie i zatwierdzenie do realizacji indywidualnego programu rozwoju ucznia
zdolnego;
• ustalenie celów, form, metod i terminów realizacji indywidualnych programów
rozwoju ucznia zdolnego;
• określenie zakresu treści materiału nauczania;
• wspólnie z wychowawcą i pedagogiem wspieranie ucznia przy realizacji programu;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
współpraca z wychowawcą ucznia, pedagogiem, logopedą, innymi nauczycielami
ucznia oraz jego rodzicami w celu zapewnienia mu harmonijnego rozwoju
umysłowego i psychofizycznego;
przygotowanie ucznia do udziału w konkursach;
przekazywanie wychowawcy, nauczycielowi przedmiotu, dyrekcji szkoły i rodzicom
informacji o uzyskanych osiągnięciach ucznia zdolnego;
promowanie ucznia i jego osiągnięć na terenie szkoły i poza nią;
poszerzanie zainteresowań i umiejętności ucznia poprzez udział w przedsięwzięciach
szkolnych i pozaszkolnych;
przeprowadzanie okresowej ewaluacji postępów ucznia;
występowanie o przyznanie nagród dla ucznia zdolnego;
samokształcenie w temacie uczeń zdolny;
udział w szkoleniach, warsztatach, kursach związanych z problematyką uzdolnień.
Zadania nauczycieli przedmiotów
• indywidualizowanie na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych pracy z uczniem
zdolnym;
• współpraca z SZWZiU, z rodzicami, pedagogiem szkolnym z Poradnią
Psychologiczno-Pedagogiczną;
• aktywne poszukiwanie najskuteczniejszych form i metod pracy z uczniem zdolnym,
możliwych do zastosowania w warunkach funkcjonowania szkoły oraz ich
stosowanie;
• umożliwienie uzupełnienia zaległości z przedmiotu wynikłych z przyczyn
niezależnych od ucznia takich, jak: udział w konkursach, zawodach, itp.;
• przekazywanie na bieżąco informacji o sukcesach uczniów wychowawcy klasy
i zespołowi SZWZiU;
• utrzymywanie wysokiego poziomu wymagań, wskazywanie dodatkowych źródeł
wiedzy;
• zachęcanie do udziału w konkursach, zawodach, turniejach, itp.;
• wspieranie i motywowanie ucznia do ciągłego rozwoju;
• samokształcenie w temacie uczeń zdolny;
• udział w szkoleniach, warsztatach, kursach związanych z problematyką uzdolnień.
Zadania wychowawcy
• zebranie informacji (np. wywiad, ankieta, dokumentacja pozaszkolna) na temat
zainteresowań i osiągnięć uczniów rozpoczynających naukę w szkole;
• gromadzenie dokumentacji o sukcesach szkolnych i pozaszkolnych ucznia w trakcie
nauki szkolnej;
• stały kontakt z pedagogiem szkolnym, jeśli wymaga tego sytuacja ucznia;
• przekazywanie zespołowi SZWZiU zgromadzonych i przeanalizowanych danych
dotyczących zainteresowań i osiągnięć uczniów;
• wskazywanie pozaszkolnych miejsc pogłębiania wiedzy i rozwoju zainteresowań.
Zadania pedagoga szkolnego
• ciągła współpraca z nauczycielami, wychowawcami oraz z Poradnią Psychologiczno –
Pedagogiczną w diagnozowaniu uzdolnień;
• rozpoznawanie warunków życia i nauki ucznia;
• współpraca z rodzicami, środowiskiem, władzami lokalnymi i organizacjami
wspomagającymi szkołę w działaniach skierowanych na wspieranie uzdolnień
i zainteresowań;
•
•
•
•
stwarzanie wszystkim uczniom warunków do korzystania ze zorganizowanych form
pomocy pedagogicznej i psychologicznej;
udzielania porad i pomocy uczniom posiadającym trudności w kontaktach
rówieśniczych i środowiskowych;
organizowanie opieki i pomocy materialnej – np. żywienie, zasiłki losowe;
organizuje spotkania rodziców uczniów zdolnych celem ich pedagogizacji.
Zadania bibliotekarza szkolnego
• gromadzenie i eksponowanie księgozbioru dotyczącego pracy z uczniem
uzdolnionym;
• wzbogacanie zbiorów biblioteki dla uczniów;
• zabezpieczenie niezbędnej literatury oraz innych materiałów uczniom biorącym udział
w konkursach szkolnych i pozaszkolnych;
• organizowanie oraz zachęcanie do udziału w imprezach, konkursach bibliotecznych;
• informowanie o konkursach różnego szczebla organizowanych przez inne placówki –
pomoc w przygotowaniu.
Zadania uczniów
• uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych z poczuciem odpowiedzialności za wyniki
pracy;
• udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych i dążenie do osiągnięcia sukcesu;
• samodzielne pogłębianie wiedzy i umiejętności z wykorzystaniem różnych źródeł
wiedzy;
• udzielanie pomocy koleżeńskiej uczniom z trudnościami w nauce;
• pełnienie roli asystenta nauczyciela na zajęciach w szkole.
Zadania rodziców
• współpraca ze szkołą w celu podniesienia efektów kształcenia ucznia zdolnego;
• wymiana informacji na temat zainteresowań dziecka;
• pomoc w organizacji wyjazdów w celu prezentowania czy poszerzania wiedzy ucznia
10.MOTYWOWANIE I PROMOWANIE
Uczniów:
• kącik laureata;
• informowanie na bieżąco szkolnej społeczności o sukcesach ich koleżanek
i kolegów na apelach szkolnych;
• publikowanie nazwisk laureatów konkursów na stronie internetowej szkoły,
w szkolnej galerii, która zawiśnie na korytarzu głównym szkoły i w lokalnej
prasie;
• wpis do kroniki szkoły o osiągnięciach ucznia;
• list pochwalny dyrektora szkoły;
• występy laureatów przeglądów i konkursów na imprezach szkolnych,
lokalnych i gminnych;
• organizowanie wystaw prac;
• informacja o osiągnięciach, wyjazdach, imprezach szkolnych na stronie
internetowej szkoły;
• podejmowanie prób publikacji prac uczniowskich;
• wykorzystanie na lekcjach prac uczniów podczas realizacji zajęć;
• nagroda ufundowana przez Radę Rodziców;
• nagroda dyrektora szkoły za najlepsze osiągnięcia sportowe i wyniki w nauce;
• prezentacje w mediach;
• zamieszczenie wizerunku ucznia i jego osiągnięcia na stronie internetowej
szkoły;
• prezentacja osiągnięć uczniów w czasie spotkań z rodzicami.
Nauczycieli:
• publikowanie nazwisk nauczycieli- opiekunów obok nazwisk uczniówlaureatów w szkolnej galerii i gazecie lokalnej;
• pochwała dyrektora na Radzie Pedagogicznej;
• listy gratulacyjne;
• podziękowanie dyrektora z wpisaniem do akt;
• zwiększony dodatek motywacyjny;
• nagroda dyrektora szkoły;
• zgłoszenie nauczyciela do nagrody prezydenta oraz nominowanie do
nagród wyższego szczebla.
11.DZAŁANIA I STRATEGIE ROZWOJU UCZNIA ZDOLNEGO
Wcześniej- szybszy rozwój ucznia;
Więcej- wyposażenie ucznia w większy zakres wiedzy;
Inaczej- Umożliwienie uzyskania wiedzy o wyższym poziomie trudności;
Lepiej, Mądrzej- Rozwijanie zdolności myślenia twórczego i oryginalnego.
zadania
wcześniej
zadania
szybszy
rozwój ucznia
zadania
akceleracja
sposób
realizacji
wcześniejs
ze
posyłanie
do szkoły
ITN
sposób
realizacji
Karty
samokontr
oli ułożone
tematyczni
e,
Karty
uzupełniaj
ące
Karty
samokształ
cenia
sposób
realizacji
Wcześniej
sze
rozpoczyn
anie nauki
szkolnej
Podwójna
promocja
Promocja
śródroczna
Szybsze
przerabian
ie
materiału
(zajęcia
obowiązko
we i
nadprogra
mmowe)
Strategie rozwoju zdolności
sposób
zadania
sposób
realizacji
realizacji
więcej
wyposażenie
inaczej
umożliwienie
w większy
uzyskania
zasób wiedzy
wiedzy o
większym
poziomie
trudności
Działania nastawione na rozwijanie zdolności
zadania
sposób
zadania
sposób
realizacji
realizacji
wyposażenie
Karty rozwoju Umożliwieni
Kształcenie
ucznia w
(rozszerzające) e uzyskania
wielopoziomowe
większy
-większy
wiedzy o
(różnicowanie
zakres
zakres wyższy
wyższym
poziomów
wiedzy
poziom
poziomie
trudności)
trudności,
trudności
Udział w
Przydziały
spotkaniach z
indywidualne
ciekawymi
(prace twórcze,
ludźmi
wymagające
Udział w
specjalnych
konferencjach
zdolności)
naukowych,
Zajęcia
wykładach,
pozalekcyjne
wernisażach,
rozwijające
pokazach itp.
Udział w kołach
zainteresowań
Wybrane formy i metody działań w pracy z uczniem zdolnym
zadania
sposób
zadania
sposób
realizacji
realizacji
Wzbogacani
Pogłębianie
grupowanie
Grupowanie
e
wiedzy
uczniów wg.
Poziome
dostarczanie
poziomu
większej liczby
zdolności
zadań o tym
samym
wg. rodzaju
poziomie
zdolności
trudności
udział w
Wzbogacani
konkursach,
e
Większa oferta
turniejach itp.
pionowe
zajęć szkolnych
–dodatkowych
zadania
Poszerzanie
wiedzy
zadania
lepiej,
mądrzej
zadania
Rozwijanie
zdolności
myślenia
twórczego i
oryginalnego
zadania
Nauka
indywidualn
a
Doradztwo
Konsultacje
sposób
realizacji
rozwijanie
myślenia
twórczego
sposób
realizacji
Zachęcanie do
poszukiwania
nowych
rozwiązań
rozwijanie
wytrwałości,
oryginalności
zachowań,
niezależności
poglądów, jako
cech
przydatnych w
procesie
myślenia
twórczego
sposób
realizacji
Indywidualne
rozmowy z
nauczycielem
samokształcenie
metody
prezentowania
własnych
poglądów,
umiejętności
argumentacji
m. kształcące
prawidłowe
stosunki
interpersonalne
Formy pracy z uczniem zdolnym
Podczas pracy z uczniem zdolnym będą stosowane zróżnicowane formy organizacyjne.
• Praca indywidualna (jednolita lub zróżnicowana).
• Praca w grupach (jednolita lub zróżnicowana).
• Praca w parach.
Bardzo ważne jest by uczeń uzdolniony był nieustannie prowokowany do działań
kreatywnych, twórczych, odkrywczych, dlatego jako rozwiązania systemowe, jeśli zaistnieje
potrzeba zaproponuje się m. in:
• indywidualny tok nauki;
• indywidualny program nauczania;
• opiekę nauczyciela(mentora) i realizację planów pracy z uczniem uzdolnionym;
• kontrakty na ocenę celującą;
• rozszerzenie treści programowych;
• indywidualizację pracy na lekcji;
• stopniowe zwiększanie wymagań;
• przydzielanie uczniom uzdolnionym specjalnych ról: asystenta, lidera grupy
zadaniowej itp.;
• wdrażanie do tutoringu;(spontanicznego nauczania kolegów)
• stwarzanie uczniom uzdolnionym sytuacji wyboru zadań, ćwiczeń, prac domowych
lub dodatkowych o większej skali trudności;
• elektroniczną korespondencję z nauczycielem/opiekunem ucznia uzdolnionego;
• konsultacje z różnych przedmiotów i przygotowanie do konkursów;
• zajęcia pozalekcyjne szkolne i międzyszkolne;
• szeroką ofertę konkursów, festiwali, zawodów itp.;
• pracę w Samorządzie Uczniowskim i wolontariacie;
• długoterminowe, interdyscyplinarne projekty grupowe i indywidualne;
• udział w programach edukacyjnych w ramach współpracy szkoły z instytucjami
zewnętrznymi;
• międzyklasowe wycieczki tematyczne dla grup uczniów uzdolnionych,
• wsparcie psychologiczno-pedagogiczne;
• możliwość uzupełniania zaległości z przedmiotu wynikłych z przyczyn niezależnych
od ucznia takich, jak: udział w konkursach, zawodach itp.;
• pakiet zajęć z zakresu umiejętności uczenia się, myślenia twórczego, rozwoju
emocjonalno-społecznego itp.
Metody pracy z uczniem zdolnym
W zakresie pracy dydaktycznej będą stosowane różnorodne metody ze szczególnym
uwzględnieniem metod aktywizujących przy jednoczesnym uwzględnieniu indywidualnych
predyspozycji, zainteresowań oraz potrzeb uczniów:
• metody asymilacji wiedzy;
• metody praktyczne;
• metody aktywizujące (problemowe, definiowania pojęć, hierarchizacji, twórczego
myślenia rozwiązywania problemów, planowania, przyspieszonego uczenia,
diagnostyczne, dyskusyjne, ewaluacyjne, współpracy, integracyjne, ekspresyjne
projektów, portfolio);
• metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy
• metody programowane.
12.SPODZIEWANE EFEKTY WDROZENIA I REALIZACJI
PROGRAMU
Uczeń uzdolniony:
• twórczo rozwiązuje zlecane mu zadania i problemy;
• realizuje swoje potrzeby;
• umiejętnie planuje działania i organizuje swój warsztat pracy;
• konsekwentnie realizuje zadania o różnym charakterze;
• samodzielnie i świadomie korzysta z różnych źródeł wiedzy, selekcjonuje je
i umiejętnie wykorzystuje w rozmaitych sytuacjach;
• prowadzi wnikliwe obserwacje, jest dociekliwy;
• odczuwa ciekawość świata i niedosyt wiedzy;
• prezentuje wyniki swojej pracy twórczej i badawczej;
• ma rozbudzoną potrzebę samorealizacji, bierze udział w konkursach, przeglądach,
olimpiadach, zawodach;
• jest przygotowany do szybkiego podjęcia zróżnicowanych zadań i ról społecznych;
• prezentuje właściwą postawę podczas współpracy z innymi (przy zachowaniu własnej
tożsamości);
• umiejętnie prowadzi samokształcenie integrując wiedzę z różnych dziedzin;
• utwierdza się w poczuciu własnej wartości;
• chętnie uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych.
Nauczyciele:
• zdobywają nowe kompetencje i podnoszą kwalifikacje;
• zaspokajają potrzebę sukcesu i satysfakcji;
• wyposażają uczniów w wiedzę ponadprogramową;
• dzielą się swoimi pomysłami i sposobami pracy z uczniem zdolnym.
Rodzice:
• chętniej współpracują ze szkołą i nauczycielami;
• podejmują działania na rzecz pomocy uczniom zdolnym.
Szkoła
• podnosi efektywność i jakość pracy ( wzrost uczniów biorących udział w konkursach,
zawodach itp.);
• zyskuje większy prestiż w środowisku lokalnym;
• wzrasta zainteresowanie uczniów zajęciami pozalekcyjnymi;
• tworzy się przyjazne środowisko, w którym rodzice, uczniowie i nauczyciele
są partnerami w procesie edukacji;
• zwiększa się integracja ze środowiskiem lokalnym.
13.EWALUACJA I MONITORING SPWZiU
Ewaluacja prowadzona będzie dwutorowo. Z jednej strony wyznacznikiem przydatności
programu i jego efektywności będą osiągnięcia uczniów na różnego rodzaju konkursach,
turniejach, zawodach, przeglądach, a z drugiej ogólny wzrost wyników w nauce wszystkich
uczniów. Bardzo ważne będą opinie uczestników programu nauczycieli, uczniów, rodziców.
1) Ewaluacja procesu- monitoring
• analiza dokumentacji (planów pracy, harmonogramów imprez, zawodów, konkursów,
dzienników lekcyjnych, oraz dzienników kół zainteresowań, innych dowodów
realizacji programu);
•
•
obserwacje dyrektora;
wywiady z nauczycielami, rodzicami, uczniami.
2) Ewaluacja okresowa
Wstępna (wrzesień, październik)
• ewaluacja weryfikująca definicję uczni zdolnego;
•
przeprowadzenie ankiety wśród uczniów, rodziców badającej zainteresowania
i uzdolnienia;
•
obserwacje przez nauczycieli uczniów w środowisku klasowym;
•
diagnozy zespołów klasowych;
•
nominacje nauczycielski, rodziców, uczniów;
• analiza wyników diagnozy, obserwacji,nominacji pod kątem wytypowania ucznia
zdolnego.
Semestralna (luty)
• analiza sprawozdań nauczycielskich dotyczących obszaru ich działań;
• analiza szkolnej bazy danych o uczniach zdolnych;
• identyfikacja i dowartościowanie uczniów posiadających różne uzdolnienia w różnych
dziedzinach działalności;
• przeprowadzenia sprawdzianu próbnego klas trzecich i szóstych- analiza wyników;
• analiza osiągnięć uczniów na podstawie zebranych danych od wszystkich podmiotów
uczestniczących w programie;
• prezentacje uczniów osiągających mierzalne i niemierzalne sukcesy oraz ich dokonań.
Semestralna (maj, czerwiec)
• ankieta do uczniów, rodziców i nauczycieli na temat realizacji programu SPWZiU;
zał.8
• analiza osiągnięć uczniów na podstawie zebranych danych od wszystkich podmiotów
uczestniczących w programie;
• testy przyrostu wiedzy w klasach I, II, IV, V- analiza wyników, porównanie
z poprzednią diagnozą;
• analiza różnorodnych osiągnięć uczniów ( mierzalnych i niemierzalnych- aktualizacja
bazy danych);
• zebranie informacji i opinii o programie wśród nauczycieli biorących udział
w programie;
• analiza wyników sprawdzianów zewnętrznych po klasie trzeciej i szóstej;
• promocja osiągnięć.
ROZDZIAŁ III
Podsumowanie
Pisząc pracę szukałam odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie:, Co i jak należy zrobić, aby
proces nauczania i wychowania w naszej szkole uczynić skuteczniejszym, a zarazem
atrakcyjniejszym? Po wielu latach praktyki i pracy w naszej szkole uznałam, że mając
uczniów w przeważającej części przeciętnych lub słabych, należy tak uatrakcyjnić
i zorganizować pracę, aby podniosły się jej efekty. Szkolny Program Wspierania
Zainteresowań i Uzdolnień stwarza taką szansę. W czasie, kiedy każdy dyrektor, co roku
podejmuje trudne decyzje, którego nauczyciela zwolnić z pracy, często właśnie jego wkład
w pracę nie tylko z dzieckiem trudnym, słabym, ale właśnie z tym zdolnym ma duże
znaczenie. To uczeń zdolny podnosi średnią szkoły. To on reprezentuje ją na zewnątrz.
Wprowadzając „Program” w życie dam możliwość identyfikacji uczniów, którzy z pozoru się
niczym nie wyróżniają, ale drzemie w nich duży potencjał możliwości. Mam nadzieję, że
pracując systemowo z uczniem utalentowanym okaże się, że osiągniemy wyższe wyniki
egzaminów zewnętrznych, wzrośnie średnia ocen, a może i wychowamy laureatów
konkursów przedmiotowych i zaszczepimy żyłkę zainteresowania dziedziną, w której uczeń
przejawia talent.
Wprowadzenie programu w życie stwarzać będzie na początku pewne problemy zarówno
organizacyjne jak i dydaktyczne.
Chcąc zachęcić ucznia zdolnego do podnoszenia swoich kompetencji nie wystarczy kreda
i tablica. Pojawia się problem:, Co zrobić, by pozyskać fundusze na doposażenie w
ciekawe środki dydaktyczne, które uatrakcyjnią zajęcia?
Jak w środowisku, w którym większość rodziców nie ma pracy zaproponować wyjazdy
do teatru, spotkania artystyczne, czy obozy naukowe?
Tu znowu pojawia się problem finansowy.
Ponieważ mamy doświadczenie w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach patrzę na te
problemy z optymizmem.
Najważniejszą sprawą jest wprowadzenie systematycznej i ciągłej opieki nad uczniami
zdolnymi i utalentowanymi. Wymagać to będzie takiej organizacji zajęć lekcyjnych
i pozalekcyjnych, by każdy uczeń mógł z interesującej go oferty skorzystać. Musimy również
zapewnić fachowców z dziedziny, która jest obiektem zainteresowania ucznia.
Realizując SPWZiU nauczyciel napotka na wiele trudności. Na początku będzie musiał
rozpoznać i zidentyfikować uczniów zdolnych. Następnie pośród wielu obowiązków będzie
musiał znaleźć czas na opracowanie konkretnego ciekawego inspirującego planu i programu
pracy z uczniem zdolnym. Kolejną sprawą jest sama osoba ucznia zdolnego. Uczniowie
wybitni izolują się od grupy rówieśniczej. Nie znaczy to jednak, że nie posiadają potrzeby
przynależności do społeczności klasowej, czy szkolnej, dlatego bardzo ważna w tym miejscu
jest rola wychowawcy i pedagoga szkolnego. Prawidłowe funkcjonowanie uczniów zdolnych
w szkole utrudnia również fakt, że często zajmując się małym wycinkiem rzeczywistości,
jedną formą aktywności, zaniedbują inne zajęcia lekcyjne.
Przed nauczycielem, który zdecyduje się pracować z uczniem zdolnym stoi jeszcze jedno
wyzwanie - rodzice. Jedni cały obowiązek opieki i pracy z uczniem utalentowanym
przerzucają na nauczyciela i szkołę, nie uczestnicząc w procesie jego wspierania. Inni
wymagają, by pedagog cały swój czas poświęcał tylko ich dziecku. Jeszcze inni nie widzą
potrzeby obciążania ich pociechy dodatkowymi zajęciami, bo i tak osiąga ono zadowalające
wyniki. Bywają i tacy, którzy chcą zrealizować swoje niespełnione marzenia i aspiracje
stawiając dziecku wygórowane wymagania, zmuszając je do zainteresowania dziedziną, która
nie wynika z jego potrzeb i nie mieści się w kręgu jego zainteresowań.
Zgodnie z Konwencją Praw Dziecka celem kształcenia jest rozwijanie u każdego dziecka
pełnych możliwości w zakresie zdolności fizycznych, społecznych i umysłowych. Przyjęcie
programu do realizacji pozwoli na dostosowanie kształcenia w naszej szkole do szczególnych
potrzeb edukacyjnych uczniów zdolnych i utalentowanych. W każdej szkole konieczne jest
prowadzenie akcji profilaktycznej. Należy dostrzegać problematykę ucznia zdolnego.
Możliwie jak najszybciej, w ramach istniejących warunków, otoczyć go opieką i troską.
W szczególności tych uczniów, którzy pochodzą ze środowisk gorzej stymulujących rozwój.
Mam nadzieję, że zaproponowany program wywoła entuzjazm wśród nauczycieli i chęć
podjęcia trudu pracy z uczniem utalentowanym. Zaangażuje w równym stopniu w jego
realizację uczniów, rodziców i nauczycieli. Da możliwość indywidualnego, atrakcyjnego,
swobodnego i partnerskiego podejścia do procesu nauczania i uczenia się ucznia zdolnego
i utalentowanego.
Bibliografia
1. Eby J.W., Smutny J.F. Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa 1998
2. Gloton R, Clero C: „Twórcza aktywność dziecka” WSiP, W-wa,1985.
3. Lewis D. „Jak wychować zdolne dziecko”, PZWL, Warszawa 1998
4. Lewis D. Jak wychowywać utalentowane dziecko. Dom Wydawniczy REBIS Poznań 1998
5.
Lewowicki T. „Kształcenie uczniów zdolnych” WSiP. W- wa, 1986
6. Limont W. Modele zdolności, "Kultura i edukacja" nr 2/1992
7. Limont W. „Synektyka a zdolności twórcze”. UMK, Toruń,. 1994
8. Limont W. (red.) Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych, Oficyna Wydawnicza Impuls,
Kraków 2004
9.
Nęcka E. „Psychologia twórczości” GWP, 2003
10. Nowaczyk Cz. „Uczeń zdolny. Rozpoznawanie zdolności i uzdolnień dzieci i
młodzieży” Instytut Kształcenia nauczycieli, Jelenia Góra, 1988
11. Okoń W. „Słownik pedagogiczny” W- wa, 1992
12. Partyka M. (red.) Modele opieki nad dzieckiem zdolnym, CMPPP, Warszawa 2000
13. Partyka M. „Zdolni, utalentowani, twórczy” CMPPP W-wa,1999
14. Pietrasiński Z. „Myślenie twórcze” W- wa, 1969
15. Popek St. Kwestionariusz Twórczego zachowania KANH UMCS Lublin 1990
16. Reykowski J.„Z zagadnień psychologii motywacji” W- wa, 1977
17. Sękowski A.E. „Psychologia zdolności” Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005
Źródła internetowe
www.men.gov.pl
www.ore.edu. pl.
www.roktalentow.men.gov.pl
www.ud.edu.pl/o-uniwersytecie
ANEKSY
Schemat 1 .
Trójpierścieniowy model Renzilliego (źródło: Limont 1994 r.)
ŚRODOWISKO
Zdolności poznawcze
inteligencja
Myślenie dywergencyjne
Interakcja wiązek zdolności
motywacja
U osób wybitnie zdolnych występuje ścisła interakcja między trzema zespołami cech:
• ponadprzeciętną inteligencją lub ponadprzeciętnymi uzdolnieniami kierunkowymi
(np. kompozytorskie, baletowe, rzeźbiarskie, naukowe),
• wysokim stopniem zaangażowania w zadanie,
wysokim poziomem zdolności twórczych (dywergencyjncych
____________________
Limont W. (1994), Synektyka a zdolności twórcze. Toruń, UMK.
Schemat 2 . Wieloczynnikowy model zdolności F. Mőnksa (źródło: Limont 1994r.)
Rozwój zdolności jest wynikiem interakcji takich podstawowych czynników jak:
• uzdolnienia ogólne i uzdolnienia specjalne,
• czynniki motywacyjne i osobowościowe,
• środowisko (rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza).
W przypadku, gdy któryś z czynników nie współdziała z pozostałymi występuje utrudnienie
bądź hamowanie rozwoju zdolności.
_________________
Limont W. (1994), Synektyka a zdolności twórcze. Toruń,
schemat 3.
Model zdolności A. J. Tannenbauma.
Wybitne zdolności pojawiają się w efekcie interakcji następujących pięciu czynników:
•
•
•
•
•
zdolności ogólne,
uzdolnienia kierunkowe,
czynniki środowiskowe,
cechy osobowości (temperament, emocjonalności, itp.),
czynnik „przypadku”.
___________________
Źródło : ( http://www.pppkonst.webd.pl/materialy/zdolny/teorie/teorie.pdf )
Schemat 4.
Interakcyjny model zdolności S. Popka
Koncepcję teoretyczną Renzullego rozwinął w swoim triadowym ujęciu F. Mönks
(Limont,1994).
W Polsce w latach osiemdziesiątych, model zbliżony do teorii Renzullego i Mönksa,
opracował S. Popek. Opiera się on na „triadzie zdolności intelektualnych, uzdolnień
specjalnych i uzdolnień twórczych. Wchodzą one ze sobą w interakcje o różnym nasileniu (...)
uzyskują one postać aktywną dzięki motywacyjnej i emocjonalnej sferze osobowości w
sprzyjających warunkach środowiska społeczno – kulturowego.” (Popek, 2001, s.116).
___________________
Popek S. Człowiek jako jednostka twórcza. Wydawnictwo UMCS Lublin, 2001
Załącznik 1
ANKIETA DLA NAUCZYCIELI
Bardzo proszę o odpowiedź na pytania, które posłużą mi do opracowania szkolnej definicji
ucznia zdolnego i utalentowanego.
Ewa Dubińska
Ucznia zdolnego cechuje/proszę wymienić cechy intelektualne/:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………..
Cechy charakteru / wymień te pozytywne i negatywne jeżeli takie zauważasz/
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………..
Posiada umiejętności/wymień, jakie?/
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Czy dostrzegasz różnice między dzieckiem zdolnym, a utalentowanym?/jeżeli tak, to
wymień cechy, jakimi się różnią/
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………..
Dziękuję
Załącznik 2
Arkusz obserwacji ucznia na zajęciach lekcyjnych
Nazwisko i imię ucznia ……………………………………… klasa ……………
Nauczyciel obserwujący ………………………………………………
Data obserwacji ……………………
zawsze
zwykle
1 Czy uczy się chętnie?
2
Czy ma dobrą pamięć?
3
Czy jest dociekliwy i ciekawy?
4
Czy jest spostrzegawczy?
5
Czy jest aktywny?
6
Czy jest refleksyjny?
7
Czy jest niezależny?
8
Czy ma żywą i twórczą wyobraźnię?
9
10
Czy stawia sobie nowe wyzwania
i wyszukuje problemy do rozwiązania?
Czy jest samodzielny w pracy?
11
Czy jest kreatywny?
12
13
Czy stawia wysokie wymagania sobie
i innym?
Czy pracuje wydajnie?
14
Czy zna swoje mocne i słabe strony?
rzadko
Załącznik 3
Ankieta dla rodziców
na podstawie testu opracowanego przez Dawida Lewisa
Drogi rodzicu, jeśli chciałbyś, aby twoje dziecko mogło rozwijać w szkole własne
zainteresowania, zdolności to wypełnij tę ankietę i odpowiedz na postawione pytania
stawiając zna „x”
Moje dziecko…
Lp.
stwierdzenia
tak
1
Jest bystrym obserwatorem, przytomnym i szybko podchwytującym
nowe rzeczy.
2
Potrafi wykonywać zadania umysłowe z przyjemnością
3
Potrafi uczyć się szybko i dobrze
4
Używa poprawnie wielu słów
5
Zadaje bardzo dużo pytań
6
Ma oryginalne pomysły
7
Skupia uwagę na tym, co mu się pokazuje nowego
8
Ma dobrą pamięć
9
Lubi czytać
10
Przewodzi w grach z innymi dziećmi w tym samym prawie wieku
11
Ma pomysły na zabawę, gdy bawi się z innymi
12
Ma obowiązki do wypełnienia przydzielone przez nauczycieli lub w
grupie zabawowej
13
Spędza dużo czasu na malowaniu i rzeźbieniu
14
Ma duże wyczucie perspektywy i szczegółu, gdy rysuje
15
Rysuje oryginalne rysunki, które nie przypominają prób innych
dzieci
16
Lubi oglądać obrazy i komentuje je
17
Ma dobre poczucie rytmu i lubi poruszać się w tak melodii
18
Posługuje się ekspresyjnymi ruchami ciała dla okazania nastroju i
emocji
19
Ma dobrą koordynację ruchową
20
Lubi wystukiwać rytmy, gdy gra muzyka
21
Jasno wyraża koncepcje w mowie
22
Nie zraża się łatwo, gdy rzeczy nie idą po jego myśli
23
Wcześnie zaczął/-ęła/ czytać
24
Lubi rozwiązywać zadania liczbowe
25
Pragnie poznać przyczynę zjawisk
26
Jest manualnie zręczne i potrafi manipulować niewielkimi
przedmiotami
27
Bardzo pochłaniają go rzeczy, wobec których wykazuje
zainteresowanie
28
Baz przerwy eksperymentuje z nowymi rzeczami
29
Woli samodzielnie rozwiązywać problemy
30
Jest bardzo pomysłowe w znajdowaniu odpowiedzi i nowych
sposobów robienia czegoś
31
Ma bujną wyobraźnię i tworzy świat fantazji
32
Jest ożywione, gdy rozwiązuje problem, bądź dokonuje jakiegoś
odkrycia
33
Samo poddaje pomysły nowych zadań, nie polega na innych przez
nie
34
35
36
37
38
39
40
cały czas
Przejawia radość życia
Jest pewne siebie, jeżeli chodzi o jego umiejętności rozwiązywania
nowego problemu
Ma bardzo wielu kolegów i przyjaciół
Jest zawsze skore do odkrywania nowego otoczenia
Inni traktują go jak przywódcę
Wymyśla pomysłowe opowiadania i lubi je opowiadać
Przejawia bardzo niezależną postawę wobec życia
Analiza twierdzeń:
Dziecko zdolne: 1,2,3,4,5,67,8,9,22,23,25,27,28,29,30,32,35,37,40
( przeciętna 14 odnotowań)
Sprawność intelektualna:1,2,3,4,5,6,7,8,9,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30,33,34,35,40
Odpowiedzi 21-30 oznaczają zainteresowanie przedmiotami ścisłymi, oraz problemami
(przeciętna liczba odpowiedzi 16)
wymagającymi logicznego myślenia.
Zdolności przywódcze 10,11,12,22,34,35,36,37,38,40
(co najmniej 5 pozytywnych odpowiedzi)
Zdolności artystyczne 13,14,15,16,18,25,28,31,33,3
(co najmniej10 odpowiedzi pozytywnych)
Zdolności muzyczne 17,18,19,20,31,39
Ankieta dla ucznia
Drogi uczniu, masz chęć rozwijania własnych zdolności i zainteresowań to wypełnij tę
ankietę i odpowiedz szczerze na postawione pytania wstawiając znak „x”
Lp pytanie
tak
nie
.
1.
Czy lubisz się uczyć?
2. Czy masz własne zainteresowania?
Jeśli tak, to jakie?
……………………………………………………………………..
3. Czy masz dobrą pamięć?
Co najlepiej zapamiętujesz?
………………………………………………………………
4. Czy masz trudności w nauce?
Jakie?......................................................................................
5. Jakich przedmioty najbardziej lubisz?
Wymień …………………………………………………….
Czy chciałbyś rozwijać swoje zainteresowania?
Jakie? ………………………………………………………….
Czy lubisz zajęci pozalekcyjne?
Jakie? ……………………………………………………….
Czy jesteś ciekawy świata, tego, co się wokół niego dzieje?
Czy lubisz działania wymagające pracy koncepcyjnej, twórczej?
Czy lubisz pracować samodzielnie?
Czy lubisz pracę zespołową?
Czy pełnisz jakieś role w klasie?
Podaj jakie? …………………………………………………………
Dziękuję
Załącznik 4
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU TWÓRCZEGO
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
punkty
1 Wymyśla gry, zabawy.
1 2 3 4
1 2 3 4
2 Wykorzystuje zwykłe przedmioty w celu uatrakcyjnienia
jakiejś zabawy
3 Jest żądny przygód, dociekliwy
4 Słucha muzyki, interesują go rzadkie instrument
5 Skomponuje i zagra krótki utwór muzyczny
6 Wie jak połączyć słowo, muzykę i ruch ( w zabawie i nie tylko)
7 Jest dobry w mimice, pantomimie i naśladowaniu
8 Składa elementy, całości w nowy niespotykany sposób
9 Jest wrażliwy na uczucia innych, potrafi je interpretować
10 Lubi odmienność
11 Potrafi marzyć i fantazjować
12 Wymyśla niezwykłe rozwiązania różnych problemów
Razem: max 48
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU JĘZYKOWEGO
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
punkty
1 Potrafi czytać ze zrozumieniem
1 2 3
2 Potrafi pisać
1 2 3
3 Lubi czytać i pisać
1 2 3
4 Posiada duży zasób wiadomości na różne tematy
1 2 3
5 Ma dobrą pamięć, szybko opanowuje i przywołuje z pamięci konkretne
1 2 3
6
7
wiadomości
Jest dociekliwy, zadaje wiele pytań
Jest dobrym obserwatorem
Razem: max 28
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
4
4
4
4
4
1 2 3 4
1 2 3 4
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU SPORTOWEGO
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
1 Chętnie uczestniczy w grach i zabawach sportowych o
punkty
1 2 3 4
2
3
4
5
wysokim stopniu rywalizacji
Jest sprawny fizycznie
Lubi sporty na powietrzu, wędrówki, włóczęgi
Potrafi pomagać w prowadzeniu zabaw i gier sportowych
Łatwo adoptuje się do wszystkich rodzajów sportów i
1
1
1
1
6
7
zajęć rekreacyjnych
Jest wytrwały w ćwiczeniach
Interesują go programy i nowinki o sporcie
1 2 3 4
1 2 3 4
Razem: max 28
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
2
2
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU PRZYWÓDCZEGO
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
punkty
1
1 2 3 4
Potrafi znaleźć się wśród dorosłych i rówieśników
2
1 2 3 4
Jest towarzyski, ale lubi też być sam
3
1 2 3 4
Potrafi bronić praw swoich i innych
1 2 3 4
4
Wykazuje inicjatywę w działaniu
5
1 2 3 4
Jest elastyczny w myśleniu i działaniu
6
1 2 3 4
Lubi pełnić różne funkcje
7
1 2 3 4
Potrafi być samokrytyczny
8
1 2 3 4
Jest stanowczy
9
1 2 3 4
Potrafi pomóc rówieśnikom w trudnych sytuacjach
1 2 3 4
10 Bez trudu przyjmuje rolę lidera drużyny, przywódcy
11 Podejmuje się trudnych zadań
1 2 3 4
12 Często zadaje pytania i czyni komentarze
1 2 3 4
1 2 3 4
Żywo gestykuluje podczas dyskusji
1 2 3 4
Ma poczucie humoru
1 2 3 4
Lubi wyzwania
1 2 3 4
Jest lubiany przez kolegów
1 2 3 4
Umie współpracować z nauczycielami i kolegami
1 2 3 4
Ma skłonności do dominowania nad innymi w grupie
Razem: max 72
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA ZDOLNOŚCI ARTYSTYCZNYCH
TALENT PLASTYCZNY
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
punkty
1 Lubi zajęcia plastyczne o charakterze twórczym
1 2 3 4
2 W czasie wolnym chętnie rysuje, maluje rzeźbi
1 2 3 4
3 Jest oryginalny w doborze tematów, technik i kompozycji
1 2 3 4
4 Chętnie wypróbowuje nowe metody technik i kompozycji
1 2 3 4
1 2 3 4
5 Lubi eksperymentować
6 Poprzez sztukę wyraża swoje uczucia i przeżycia
1 2 3 4
7 Interesuje się pracą artystyczną innych ludzi ( potrafi docenić, ale i
1 2 3 4
skrytykować)
8 Ma rozwinięte poczucie estetyki
1 2 3 4
Razem: max 32
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA ZDOLNOŚCI ARTYSTYCZNYCH
TALENT MUZYCZNY
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp. Cechy, predyspozycje
punkty
1 Dziecko rozróżnia wysokość dźwięków (dźwięk wysoki,
1 2 3 4
średni, niski)
2 Jest wrażliwy na barwę i natężenie dźwięku
1 2 3 4
3 Ma poczucie rytmu
1 2 3 4
4 Lubi zajęcia o charakterze muzycznym
1 2 3 4
5 . Naturalnie trafia w tonację i utrzymuje się w niej w trakcie
1 2 3 4
śpiewania
6 Ma umiejętności motoryczne, porusza rękami nogami,
1 2 3 4
całym ciałem w rytm muzyki
7 Chętnie słucha muzyki
1 2 3 4
8 Chętnie sięga po różne instrumenty
1 2 3 4
9 Potrafi bezbłędnie powtórzyć melodię
1 2 3 4
10 Łatwo kojarzy, często wynajduje różne przedmioty i zauważa zjawiska
1 2 3 4
w swoim otoczeniu
11 Potrafi się koncentrować przez długi czas
1 2 3 4
12 Pochodzi z rodziny o tradycjach muzycznych
1 2 3 4
Razem: max 48
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU MATEMATYCZNEGO
Imię i nazwisko ucznia…………………………..
Klasa…………………………..
rok szkolny…………………………………
lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Cechy, predyspozycje
Interesuje się matematyką
Rozumie pojęcia matematyczne
Przejawia duże zainteresowanie rachunkami ( poj. czasu,
cyframi)
Rozwiązuje zadania rachunkowe, zagadki rebusy
Układa puzzle
Odpowiada na podchwytliwe pytania
Interesują go nowinki matematyczne
Rysuje w sposób bardziej mechaniczny i schematyczny,
aniżeli artystyczny
Ma umysł ścisły i potrafi logicznie wnioskować z faktów
Ma doskonałą pamięć do szczegółów
Interesuje się komputerami
Łatwo uczy się obsługiwać komputer
Szybko pochłania nowe wiadomości
Razem: max 52
Klucz
1 – Nigdy
2 – Czasami
3 – Często
4 – Zawsze
punkty
1 2 3 4
1 2 3 4
1 2 3 4
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
Załącznik 5
Rok szkolny……………..
NAUCZYCIELSKI FORMULARZ REKOMENDACJI
Imię i nazwisko ucznia ……………………………………………klasa…………………..
Imię i nazwisko nauczyciela rekomendującego……………………………………………..
Proszę zakreślić cyfrę odpowiadającą natężeniu każdej cechy u tego ucznia
w porównaniu z innymi uczniami w tym samym wieku.
Cechy ucznia
W stopniu Powyżej Na
Poniżej
wybitnym średniej poziomi średniej
e
średniej
Zdolności
Uczy się szybko, łatwo, skutecznie
4
3
2
1
Poprawnie rozumuje, posługuje się logika,
3
2
1
podejmuje
rozsądne
decyzje,
dobrze
organizuje sobie pracę
Rozumie pojęcia abstrakcyjne, rozpoznaje
4
3
2
1
relacje i implikacje
Trafnie posługuje się dużym zasobem słów
4
3
2
1
Wykonuje
zadania
w
sposób
4
3
2
1
charakterystyczny dla wyższej klasy
Zaangażowanie zadaniowe
Sam podejmuje prace, wykazuje inicjatywę
4
3
1
Przez długi czas jest wstanie skupić na czymś
4
3
2
1
uwagę
Wykonuje zadania w przewidzianym czasie
4
3
2
1
lub wcześniej
Przedmiotom, które go/ja interesują poświęca
4
3
2
1
więcej uwagi niż jest to wymagane
4
3
2
1
Ma rozległe zainteresowania, szuka zajęć
skąp likowanych o wysokim stopniu
trudności
Twórczość
Przejawia
ciekawość
posiada
bogatą
4
3
2
1
wyobraźnię
Wymyśla wiele rozwiązań tego samego
4
3
2
1
problemu
Podejmuje ryzyko, przejawia niezależność
4
3
2
1
Jego prace ustne lub pisemne są oryginalne,
4
3
2
1
daje niezwykle rzadkie nieszablonowe
odpowiedzi
Inni uczniowie korzystają z jego pomysłów i
4
3
2
1
wskazówek,
gdy
o
czymś
trzeba
zadecydować.
Łączny wynik ………………..
Dodatkowe uwagi o uczniu
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………
Załącznik 6
Kwestionariusz wielorakiej inteligencji Gardnera
Wypełnij poniższy kwestionariusz, przypisując wartość liczbową każdemu stwierdzeniu,
które twoim zdaniem jest prawdziwe w odniesieniu do ciebie. Jeśli w pełni się z zgadzasz
postaw cyfrę 5. Jeżeli sądzisz, że nie masz z nim nic wspólnego - wstaw 0. Użyj cyfr od, 5 do
0, aby określić stopień prawdziwości poszczególnych stwierdzeń.
Wyniki wpisz w odpowiednie pola dla każdego typu inteligencji, a następnie wypełnij koło
wielorakiej inteligencji.
1. Posiadam uzdolnienia manualne
2. Posiadam dobre wyczucie kierunku
3. Posiadam naturalną umiejętność rozwiązywania sporów między przyjaciółmi
4. Łatwo zapamiętuję słowa piosenek
5. Potrafię wyjaśniać w prosty sposób trudne zagadnienia
6. Robię wszystko krok po kroku
7. Dobrze znam samego siebie i rozumiem, dlaczego postępuję tak a nie inaczej
8. Lubię ćwiczenia grupowe i spotkania towarzyskie
9. Dobrze uczę się, słuchając wykładów i wywodów innych ludzi
10. Słuchając muzyki, doznaję zmian nastroju
11. Lubię krzyżówki, łamigłówki i problemy logiczne
12. Tablice, zestawienia i pomoce wizualne odgrywają dla mnie ważną rolę podczas
uczenia się
13. Jestem wrażliwy na nastroje i uczucia otaczających mnie ludzi
14. Najlepiej uczę się, kiedy muszę wziąć się w garść i zrobić coś samemu
15. Zanim zechcę się czegoś nauczyć muszę zobaczyć, jaką będę miał z tego korzyść
16. Podczas nauki i rozmyślań lubię spokój i samotność
17. Potrafię usłyszeć poszczególne instrumenty w złożonych utworach muzycznych
18. Łatwo przychodzi mi wywołanie w wyobraźni zapamiętanych i wymyślonych
obrazów
19. Posiadam bogaty język i potrafię się nim posługiwać
20. Lubię robić notatki
21. Posiadam dobre poczucie równowagi i lubię ruch fizyczny
22. Potrafię dostrzegać strukturę przedmiotów i związki między różnymi rzeczami
23. Potrafię pracować w zespole i korzystać z cudzych doświadczeń
24. Jestem dobrym obserwatorem i często zauważam rzeczy uchodzące uwadze innych
25. Często bywam niespokojny
26. Lubię pracować lub uczyć się niezależnie od innych
27. Lubię komponować muzykę
28. Potrafię radzić sobie z liczbami i problemami matematycznymi
Klucz do kwestionariusz wielorakiej inteligencji
Typ inteligencji
Stwierdzenia
5 9 19 20
Lingwistyczna
punkty........................
6 11 22 28
Matematyczno-logiczna
punkty........................
2 12 18 24
Wizualno-przestrzenna
punkty........................
4 10 17 27
Muzyczna
punkty........................
3 8 13 23
Interpersonalna
punkty........................
7 15 16 26
Intrapersonalna
punkty........................
1 14 21 25
Kinestetyczna
punkty........................
Suma punktów
Koło wielorakiej inteligencji
Wpisując uzyskane wyniki na okręgach w polach odpowiadających poszczególnym typom
inteligencji i zacieniając pola o najwyższych wynikach, otrzymasz graficzny obraz rozkładu
swoich typów inteligencji zgodnie z teorią Howarda Gardnera.
załącznik 7
Karta informacji o uczniu uzdolnionym
na etapie edukacji podstawowej
imię i nazwisko………………………………………… klasa …………….
1. Obszar zainteresowań ( dokonany na podstawie informacji uzyskanej od rodziców
dziecka, badania dokumentów szkolnych i obserwacji nauczycieli)
• przyrodnicze
• humanistyczne
• językowe
• matematyczne
• artystyczne(plastyczne, muzyczne, techniczne, teatralne)
• sportowe
• organizacyjno- przywódcze
2. Umiejętności ( co dziecko potrafi robić najlepiej)
…………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………..
3. Sposób uczenia się dziecka
• wzrokowiec
• słuchowiec
• kinestatyk
• czuciowiec
4. Aktywność dziecka
• udział w szkolnych kołach zainteresowań
…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………
• udział w pozaszkolnych kołach zainteresowań
…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………
• udział w konkursach, zawodach, uroczystościach i innych- osiągnięcia
-szkolne ………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
-pozaszkolne
………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………
•
działania podejmowane z własnej inicjatywy
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
5. Funkcje pełnione w grupie:
•
role pełnione w klasie i szkole
……………………………………………………………………….
………………………………………………………………………
•
relacje z rówieśnikami, nauczycielami(pracownikami szkoły)
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………….
6. Średnia ocen …………
•
wyniki diagnozy wiedzy i umiejętności na wstępie ….…………
7. Proponowane formy aktywności przez ZWZIU
………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………….
8. Wyniki badań PPP pod kątem ogólnego rozwoju intelektualnego i zdolności dziecka
………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….
9. Opiekun ucznia zdolnego ( imię i nazwisko)
……………………………………………………………………………
Podpis ZWZiU
…………………
…………………
…………………
………………….
…………………
Nowy Sącz, dnia …………….
Załącznik 8
EWALUACJA ZAJĘĆ Z UCZNIEM ZDOLNYM:
Ankieta dla ucznia.
W związku z wprowadzeniem w naszej szkole Programu Wspierania Zainteresowań i
Uzdolnień pragniemy poznać Wasze opinie na temat zajęć pozalekcyjnych proponowanych
przez szkołę. Prosimy o przemyślane, szczere, rzeczowe odpowiedzi.
1. Czy lubisz chodzić na zajęcia szkolne?
a) tak
b) nie
2. Czy nauka sprawia Ci radość?
a) tak
b) nie
3. Czy według ciebie dodatkowe zajęcia pozalekcyjne są ciekawe?
a) tak
b) nie
3. Czy proponowana przez szkołę oferta zajęć jest według Ciebie zadowalająca? Tak Nie*
Jeśli nie, to jakich zajęć pozalekcyjnych brakuje?
………………………………………………………………………………………………
4. Co Tobie najbardziej podobało się na zajęciach pozalekcyjnych?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
5. Co byś zmienił?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
6. Co chciałbyś robić na dodatkowych lekcjach? Wymień trzy propozycje dotyczące Twoich
zainteresowań:
a) ....................................................................
b) ....................................................................
c) ....................................................................
7. W jakim stopniu dodatkowe zajęcia wpłynęły na poszerzenia Twojej wiedzy i
umiejętności? Zaznacz na podanej skali od 1 do 5
1
2
3
4
5
8. Czy zajęcia pomogły ci w osiągnięciu wyznaczonego celu?
a) tak,
b) częściowo
c) nie
9. Jeśli w przyszłym roku szkolnym będą organizowane takie zajęcia, czy ponownie będziesz
na nie uczęszczał (-ła)?
a) tak
b) nie
Dziękuję za wypełnienie ankiety.
ZWZiU