D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego

S.. akt VI RC 15/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 maja 2016 roku
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. VI Wydział Rodzinny i Nieletnich
w składzie następującym:
Przewodniczący SSR Małgorzata Męczkowska
Protokolant Sławomir Mzyk
po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2016 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwa P. S.
przeciwko małoletniej O. J.
reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową N. J.
o ustalenie
1. powództwo oddala,
2. koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w W.
z 9 maja 2016 roku
Pozwem z dnia 11 stycznia 2016 roku P. S. wniósł o ustalenie, że nie jest ojcem urodzonej (...) O. J.. Uzasadniając
zgłoszone żądanie, powód wskazał, że jego ojcostwo zostało ustalone wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 21
października 2004 roku w postępowaniu, w którym za powoda działał ustanowiony kurator. Powód nie złożył w
toku postępowania żadnych wyjaśnień, a rozstrzygnięcie wydano z pominięciem dowodu z badania krwi. Dowód ten
został powołany przez P. S. we wniesionym pozwie wraz z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków
celem ustalenia, że w okresie od 1999 roku do 2014 roku powód przebywał poza granicami kraju i w tym czasie nie
utrzymywał żadnych kontaktów z matką dziecka.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny
O. J. urodziła się (...) w B., jako córka N. J.. (okoliczność bezsporna) .
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 21 października 2004 roku, wydanym w sprawie prowadzonej pod
sygnaturą akt III RC 1236/02, ustalono, że ojcem dziecka jest P. S. , urodzony (...) w N., zamieszkały w J. , w gminie
N.. (dowód: przesłuchanie powoda P. S., k. 22)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie art. 230 k.p.c. w oparciu o uznaną za bezsporną okoliczność
urodzenia dziecka oraz wyjaśnienia przesłuchanego w charakterze strony P. S.. Ponieważ dowód ten został obdarzony
walorem wiarygodności, na zasadzie art. 328 § 2 k.p.c. odstąpiono od jego szczegółowego uzasadnienia.
Sąd pominął wniosek dowodowy w postaci badania genetycznego krwi małoletniej i jej rodziców z uwagi na to, iż
stosownie do treści przepisu art. 227 k.p.c. fakt ten nie miał znaczenia do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Na tej
samej zasadzie pominięto dowód z zeznań świadków H. S., A. Z., W. S.. Pominięto również wniosek o przeprowadzenie
dowodu z akt sprawy Sądu Rejonowego w Ełku - III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich o sygn. akt III RC 1236/02
z uwagi na to, iż okoliczności , dla których wykazania dowód ten został powołany , ustalono w oparciu o zebrany w
sprawie materiał dowodowy. W szczegółowy sposób przyczyny pominięcia wniosków dowodowych złożonych przez
powoda opisano w uzasadnieniu prawnym wyroku. Pominięto również dowód z przesłuchania pozwanej N. J. wobec
jej niestawiennictwa .
Sąd zważył, co następuje
Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub
prawa, gdy ma w tym interes prawny. Stosownie zaś do normy art. 85 § 1 k.r.o. domniemywa się, że ojcem dziecka
jest ten kto obcował z jego matką nie dawniej niż w trzechsetnym i nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym
dniu przed urodzeniem się dziecka. Ciężar dowodu przeciwnego spoczywa na mężczyźnie, który wskazuje, że w okresie
koncepcyjnym nie współżył z matką dziecka lub dowodzi, iż pomimo obcowania nie jest jego ojcem. Przepis art. 72
§ 1-2 k.r.o. stanowi natomiast, iż jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy
domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy
orzeczenia sądu. Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa.
Na kanwie niniejszego postępowania P. S. wniósł o ustalenie, że nie jest ojcem O. J., córki N. J. urodzonej (...) w
B.. Ojcostwo powoda zostało ustalone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 21 października
2004 roku. Powód, za którego przed sądem działał kurator, w toku postępowaniu nie zajął stanowiska, jak również
nie składał żadnych wyjaśnień i wniosków dowodowych. Zostały one zawarte w treści pozwu wniesionego do Sądu
Rejonowego dla m.st. Warszawy w W. z dnia 11 stycznia 2016 roku celem wykazania, że powód nie obcował fizycznie
z matką O. J. i tym samym nie może być ojcem dziecka.
Dopuszczalność powództwa o ustalenie w świetle art. 189 k.p.c. zależy od istnienia interesu prawnego,
odzwierciedlającego potrzebę ochrony wybranej sfery prawnej powoda. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą,
przedmiotowy interes powinien być rozumiany elastycznie, z uwzględnieniem celowościowej wykładni tego pojęcia
lecz równocześnie w oparciu o konkretne okoliczności danej sprawy i tego, czy strona może uzyskać pełną ochronę
swych praw w drodze innego powództwa lub za pomocą dalej idącego środka prawnego (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 2 października 2015 roku, II CSK 610.14, Legalis 1378808, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 19 listopada
2015 roku, I ACa 576/15, Legalis 1378304). Zarówno argumenty przytoczone przez powoda, jak również dowody
zgłoszone na ich poparcie wskazują, że P. S. zmierza do merytorycznego zakwestionowania wyroku Sądu Rejonowego
w Ełku z dnia 21 października 2004 roku przez ponowne odtworzenie postępowania, w którym bezpośrednio nie
uczestniczył. W ocenie Sądu nie można uznać, iż powód ma interes prawny w domaganiu się ustalenia, że nie jest
ojcem małoletniej , jeżeli ochronę swych praw może uzyskać w drodze innego przysługującego mu środka ochrony
prawnej. Zwrócić bowiem należy uwagę na to, iż powództwo ustalające jest możliwe wówczas, gdy oczekiwane
rozstrzygnięcie wywoła takie skutki między stronami, w następstwie których ich sytuacja prawna zostanie określona
jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie, wynikające z błędnego przekonania co do przysługiwania
powodowi określonych uprawnień, ryzyko naruszenia w przyszłości jego praw. Niemniej rozstrzygnięcie powództwa
o ustalenie nie może prowadzić do obejścia zasady mocy wiążącej prawomocnych orzeczeń (por. Wyrok Sądu
Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 października 2015 roku, sygn. akt I ACa 465/15, (...) Lex nr 1927564). Jednocześnie
zwrócić należy uwagę, iż właściwym środkiem ochrony prawnej, z którym powód winien wystąpić w celu uzyskania
korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia jest skarga o wznowienie postępowania opisana w przepisach art. 399 –
4161 k.p.c. Jak stanowi bowiem art. 399 § 1 k.p.c. w wypadkach opisanych w powyższych przepisach można żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem. Zgodnie zaś z przepisem art. 401 pkt
2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub
procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona
możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność
działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności
procesowe. Zwrócić należy uwagę, iż powód argumentuje swoje stanowisko przede wszystkim właśnie tym, iż nie był
on należycie reprezentowany w postępowaniu prowadzonym przez Sądem Rejonowym w Ełku- III Wydział Rodzinny
i Nieletnich , w sprawie o sygn. akt III RC 1236/02. W tych okolicznościach uznać należy, iż skoro powodowi
przysługuje uprawnienie do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie ustalenia ojcostwa to nie
posiada on interesu prawnego w powództwie o ustalenie. Skarga o wznowienie postępowania jest bowiem od strony
formalnej postacią powództwa, zmodyfikowaną na potrzeby wznowienia postępowania, która pełni równocześnie rolę
środka zaskarżenia o charakterze nadzwyczajnym (K. Weitz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa
2012, s.443). Faktyczna możliwość jej wniesienia wyklucza pozytywne rozpoznanie wniesionego w niniejszej sprawie
powództwa z uwagi na brak interesu prawnego powoda w rozstrzygnięciu. Odnotować należy, że powód nie żąda
oceny nowych okoliczności, powstałych po wydaniu orzeczenia ustalającego jego ojcostwo, lecz wyłącznie wskazuje
na fakty istniejące w chwili wyrokowania przez Sąd Rejonowy w Ełku. Pomimo, że w kwestii ustalenia pochodzenia
dziecka prymat ma zasada tzw. prawdy genetycznej, to reguła ta nie może kolidować z formalnie określoną drogą
wzruszania orzeczeń prawomocnie zapadłych, dla której ustawodawca przewidział system dalej idących środków
ochrony prawnej od powództwa wytaczanego na podstawie art. 189 k.p.c. Wskazać należy, iż naruszenie tej reguły
stało by w jawnej sprzeczności z przepisem art. 5 k.c., na który powołuje się powód. Z uwagi na to, iż przedmiotowe
powództwo w oczywisty sposób zmierzało do wzruszenia prawomocnego wyroku zapadłego w innej sprawie żądanie
powoda należało oddalić. W tych okolicznościach Sąd pominął większość wniosków dowodowych powoda z uwagi na
to, iż nie mogły one zmierzać do wykazania okoliczności istotnych w sprawie.
Zwrócić również należy uwagę, iż powód nietrafnie w uzasadnieniu pozwu przytacza na poparcie swoich argumentów
tezę z uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r., sygn. II CSK 411/12. Orzeczenie to zostało
bowiem wydane w sprawie dotyczącej zaprzeczenia ojcostwa, która podstawę prawną znajduje w przepisie art. 62 § 3
k.r.o. i w przepisach następnych. Zwrócić należy uwagę, iż legitymacja do wystąpienia z powództwem o zaprzeczenie
ojcostwa przysługuje mężowi matki (art. 63 k.r.o.) ewentualnie jego przedstawicielowi ustawowemu (art. 64 § 1 k.r.o.),
matce dziecka (art. 69 k.r.o.), dziecku (art. 70 k.r.o.) oraz prokuratorowi (art. 86 k.r.o.). Powód, jako że nie był mężem
matki dziecka nie mógł w ogóle wystąpić z takim powództwem zaś przedmiotowe postępowanie dotyczy ustalenia, iż
powód nie jest ojcem małoletniej O. J.. Z tych przyczyn uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 marca
2013 r., sygn. II CSK 411/12 nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.
Mając na względzie powyższe, orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku. Na podstawie art. 102 k.p.c., z uwagi na
szczególny charakter wytoczonego powództwa, odstąpiono od obciążenia powoda kosztami sądowymi.