Rola polskich posłów do Parlamentu Europejskiego VI

Transkrypt

Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Katedra Europeistyki
Instytut Nauk Politycznych
Uniwersytetu Warszawskiego
Justyna Miecznikowska
Rola polskich posłów
do Parlamentu Europejskiego VI kadencji
w kształtowaniu jego polityki w obszarze
stosunków transatlantyckich
Working Paper nr 4
Projekt badawczy pt. Rola polskich posłów do Parlamentu
Europejskiego w kształtowaniu jego polityki (2004-2009)
WARSZAWA 2010
1
Opracowanie powstało w ramach projektu badawczego nr N N116 066 33 pt. Rola
polskich posłów do Parlamentu Europejskiego w kształtowaniu jego polityki (2004-2009)
zrealizowanego na podstawie grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w
okresie: listopad 2007 - listopad 2010.
Badania akietowe i wywiady pogłębione na potrzeby projektu badawczego zostały
przeprowadzone po konsultacjach metodologicznych i przy współpracy z Zakładem
Badań Naukowych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego w okresie listopad 2008 - luty
2009.
2
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................................................................... 4
1. Relacje Unia Europejska - Stany Zjednoczone Ameryki Północnej .......................................................... 7
2. Polska wobec relacji UE-USA .................................................................................................................................... 9
3. Parlament Europejski a stosunki transatlantyckie w latach 2004-2009 ............................................ 10
4. Analiza jakościowa na podstawie przeprowadzonych wywiadów oraz ankiet z polskimi
posłami do PE VI kadencji ........................................................................................................................................... 16
5. Analiza ilościowa działalności polskich posłów do PE VI kadencji ....................................................... 22
6. Analiza jakościowa i ilościowa instrumentów formalnych....................................................................... 27
Podsumowanie................................................................................................................................................................. 33
Aneksy ................................................................................................................................................................................. 35
Wykaz ankiet oraz wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z polskim posłami
do Parlamentu Europejskiego ..................................................................................................... 35
Skróty nazw grup politycznych w Parlamencie Europejskim ........................................... 36
Skróty nazw komisji w Parlamencie Europejskim VI kadencji ......................................... 37
Skróty nazw delgacji w Parlamencie Europejskim ............................................................... 39
Spis tabel ............................................................................................................................................ 41
Informacje o autorze ....................................................................................................................... 42
3
Wstęp
Poddanie analizie badawczej obszaru stosunków transatlantyckich między
Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską jako jednej z głównych dziedzin aktywnej
działalności polskich posłów w Parlamencie Europejskim (VI kadencja: 2004-2009)
wynikało z czterech głównych przesłanek. Po pierwsze, współpraca w ramach Unii
Europejskiej jak i współdziałanie sojuszników w NATO (North Altlantic Treaty
Organization) jest podstawą długookresowej strategii bezpiecznego rozwoju Polski1. Po
drugie, Polska przywiązuje ogromną wagę do relacji łączących ją ze Stanami
Zjednoczonymi2 i konsekwentnie realizuje proamerykański kurs, objawiający się m.in.
zaangażowaniem w walce z terroryzmem poprzez działania wojskowe na terenie
Afganistanu, wsparciem politycznym i wojskowym amerykańskiej interwencji w Iraku
(udział Polski przez 5 lat w misji stabilizacyjnej w charakterze koordynatora działań
wojskowych i administracyjnych w jednej ze stref), poparciem dla amerykańskiej
inicjatywy budowy w Europie systemu obrony przeciwrakietowej oraz wyrażeniem
zgody na umieszczenie elementów takiej tarczy w Polsce3. Szczególnie ten ostatni aspekt
wiąże się z dużymi kosztami politycznymi, jakie poniosła Polska w relacjach z
niektórymi państwami członkowskimi UE i NATO negocjując z USA swój udział w
1
W przyjętej w 2007 r. Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (s. 6-9,
www.bbn.gov.pl) zawarte jest sformułowanie, iż: „Interesom polskim służy umacnianie transatlantyckiej
wspólnoty zacieśnianie stosunków między Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską, zwłaszcza ich
kooperatywności oraz komplementarności w dziedzinie bezpieczeństwa. Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi
Stanów Zjednoczonych, zależy na umacnianiu zaangażowania tego państwa w Europie, jako siły gwarantującej
bezpieczeństwo i stabilizującej relacje polityczno-militarne na kontynencie (…) Potencjalnym zagrożeniem dla
interesów Polski byłaby ambicja traktowania UE jako przeciwwagi dla Stanów Zjednoczonych, a także
niezdolności UE do kreowania wspólnej polityki. Zagrożeniem byłoby również osłabienie więzów łączących
wspólnotę transatlantycką, co spowodowałaby oddalanie się od siebie państw położonych po obu brzegach
Atlantyku”. Zob. też K.Łastawski, Polska racja stanu, Warszawa 2009, s. 85-99.
2
W Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP (op.cit. s. 13) scharakteryzowano w następujący sposób relacji
bilateralnych pomiędzy Polską a USA: „Szczególne znaczenie w polskiej polityce bezpieczeństwa zachowują
stosunki dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, iż mają one strategiczny charakter i będzie
zabiegać o dalszy ich rozwój w duchu solidarnego i zrównoważonego partnerstwa. Polska będzie działać na
rzecz utrwalania amerykańskiej obecności na kontynencie europejskim, także w wymiarze pozamilitarnym.
Rozbudowa wszechstronnej współpracy bilateralnej z głównym sojusznikiem Polski powinna być czynnikiem
umacniającym więzi transatlantyckie, pozytywnie wpływającym na kształt i jakość współpracy NATO z Unią
Europejską i Stanami Zjednoczonymi”.
3
Ryszard Zięba dowodzi, że realizowana przez Warszawę polityka zorientowana na budowanie strategicznego
partnerstwa z USA (szczególnie dostrzegalna czasie prezydentury George’a W. Busha) stanowiła w
rzeczywistości formę klientelizmu wobec silniejszego sojusznika lub inaczej realizację strategii bandwagonig
polegającej na przyłączaniu się do silniejszego zob. R. Zięba, Czy Polska ma wystarczające gwarancje
bezpieczeństwa narodowego [w:] K.A. Wojtaszczyk, A. Mirska (red.), Demokratyczna Polska w globalizującym
się świecie, Warszawa 2009.
4
programie tarczy antyrakietowej4. Po trzecie, czołowe polskie partie polityczne uznają
Stany Zjednoczone za ważnego partnera strategicznego UE a Sojusz Północnoatlantycki
za główny element system bezpieczeństwa europejskiego5. Po czwarte, widoczna jest w
Unii Europejskiej tendencja do postrzegania Polski przez pryzmat przypisanej polskim
elitom politycznym zdecydowanej proatlantyckiej postawy, prowadzącej m.in. do
zdystansowanego
podejścia
wobec
europejskich
projektów
integracyjnych,
zmierzających do budowania przez UE własnych zdolności reagowania kryzysowego.
Podnoszone przez stronę polską obawy dotyczyły dublowania przez UE struktur
bezpieczeństwa NATO6.
W
badaniach
skoncentrowano
się
na
analizie
szeroko
rozumianej
transatlantyckiej współpracy politycznej, obronnej, w sprawach bezpieczeństwa (walka
z terroryzmem) oraz gospodarczej. W relacjach Polska-Stany Zjednoczone w latach
2004-2009 duże znaczenie odgrywały kwestie: zniesienia wiz wjazdowych dla
obywateli nowych państw członkowskich UE do USA, włączenia Polski i Czech do
systemu obrony przeciwrakietowej, jak i rzekomego istnienia na terenie państw
europejskich (w tym Polski) tajnych więzień CIA. Z tych względów analiza objęła
działania formalne oraz poglądy polskich deputowanych dotyczące ww. tematyki, tym
bardziej, iż sprawy te były także obszarem zainteresowania i aktywności PE podczas VI
kadencji.
Badanie miało na celu weryfikację tezy, zakładającej widoczne zaangażowanie
polskich posłów do PE w ramach poszczególnych frakcji oraz w komisji stałych (spraw
zagranicznych - Committee on Foreign Affairs - AFET), podkomisji (do spraw
bezpieczeństwa i obrony - Subcommittee on Security and Defence - SEDE), komisji
specjalnych (ds. zbadania wykorzystania krajów europejskich przez CIA do transportu i
nielegalnego przetrzymywania więźniów - Temporary Committee on the alleged use of
European countries by the CIA for the transportation and illegal detention of prisoners 4
P. Pacuła, Istnieje życie po tarczy, [w:] „Bezpieczeństwo Narodowe” 1-2010/3, s. 86, www.bbn.gov.pl.
A.Z. Kamiński i H. Szlajfer (Kierunek atlantycki w polskiej polityce zagranicznej a projekt Wspólnej
Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, [w:] A. Orzelska [red.], Stosunki transatlantyckie z perspektywy
polskiej polityki zagranicznej, Warszawa 2009, s. 39-41) zwracają uwagę, że z chwilą wejścia Polski do NATO
(1999) oraz do UE (2004) nastąpił kres względnego konsensusu wśród polskich elit w kwestii polityki
zagranicznej. Tym samym polityka zagraniczna zaczęła być tematem wykorzystywanym do realizacji bieżących
celów polityki wewnętrznej. Wokół sporu o kształt polskiej dyplomacji wykształciły się dwie opcje: (1) dająca
priorytet relacjom z USA – reprezentowana przez Prawo i Sprawiedliwość oraz (2) dająca priorytet stosunkom z
UE – wspierana przez Platformę Obywatelską.
6
P. Żurawski vel Grajewski, Czy Unia Europejska może/powinna mieć spójną politykę wobec USA, Ośrodek
Myśli Politycznej, Analiza z 9 lutego 2010 r. opracowana w ramach projektu Stosunki transatlantyckie. Relacje
USA-UE a polskie interesy, www.usa-eu.krakowskie.nazwa.pl/index.php.
5
5
TDIP) i delegacji (ds. stosunków z USA – Delegation for relationes with the United States DUS) oraz ds. stosunków ze Zgromadzeniem Parlamentarnym NATO - Delegation for
relations with the NATO Parliamentary Assembly - DNAT) na rzecz przezwyciężania
niechęci i nieufności w relacjach UE a USA. Wyraźna proatlantycka postawa polskich
posłów, dostrzegana przez nich samych7, miała przekładać się na inicjowanie nowych
obszarów współpracy, zaś ich działania na rzecz pogłębiania wzajemnych relacji
głównie w wymiarze obronnym i politycznym (walka z terroryzmem) oraz
gospodarczym między UE a USA.
Badania koncentrowały się na udzieleniu odpowiedzi na następujące pytania; czy
widoczne były różnice między polskimi posłami w ocenie znaczenia stosunków
transatlantyckich dla UE; na ile na tle deputowanych z innych państw członkowskich
wyróżniała się działalność polskich posłów do PE na forum komisji, podkomisji, a także
w ramach poszczególnych frakcji w zakresie promowania ściślejszej współpracy UE z
USA w dziedzinie współpracy politycznej i bezpieczeństwa (w ramach struktur NATO),
gospodarczej, walki z terroryzmem; czy proatlantycka postawa polskich posłów była
przedmiotem wewnętrznego konfliktu we frakcjach, gdzie zasiadali politycy; w jakim
stopniu proatlantycka postawa wpływała na stosunek deputowanych do projektów
wykształcenia
przez
UE
militarnej
niezależności
oraz
ich
poparcie
dla
wzmocnienia/rozbudowy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony.
Z uwagi na anonimowy charakter badań ankietowych oraz wywiadów
pogłębionych przeprowadzonych w okresie listopad 2008 - luty 2009 na potrzeby
projektu badawczego pt. Rola polskich posłów do Parlamentu Europejskiego w
kształtowaniu jego polityki (2004-2009)8 przy współpracy z Zakładem Badań Naukowych
Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, w tych wypadkach, gdy cytowane wypowiedzi
deputowanych pochodzą z wywiadów lub ankiet, ich nazwiska zastąpiono opisem „Poseł
do PE nr…”, zgodnym z przyjętym na potrzeby projektu kluczem opartym o kolejność
7
J. Saryusz-Wolski (NATO-Unia Europejska: ile rywalizacji ile współpracy?, [w:] Przyszłość NATO. Publikacja
pokonferencyjna Biura Bezpieczeństwa Narodowego pod honorowym patronatem Prezydenta RP Lecha
Kaczyńskiego, lipiec 2008, s. 29, www.bbn.gov.pl): „Polscy eurodeputowani w Parlamencie Europejskim znani
są z obrony więzi euroatlantyckich i ścisłych związków z Ameryką, powiedziałbym, że aż do przesady.
Prześcigają w tym Brytyjczyków, którzy są już tą rolą zmęczeni”.
8
Projekt badawczy nr N N116 0666 33 został zrealizowany na podstawie grantu Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego w okresie: listopad 2007 - listopad 2010.
6
uzyskiwanych od posłów odpowiedzi na prośbę o współpracę, czego rezultatem jest
rozpiętość numerów przydzielonych poszczególnym posłom od 2 do 469.
1. Relacje Unia Europejska - Stany Zjednoczone Ameryki
Północnej
Pojęcie „stosunków transatlantyckich” jest określeniem opisującym związki
oparte o wspólnotę wartości po obu stronach Atlantyku, zdominowane współcześnie
przez relacje pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską10. Wraz z końcem
zimnej wojny i upadkiem bipolarnego podziału świata oraz w wyniku transformacji
ustrojowej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej obszar transatlantycki uległ
poszerzeniu zarówno podmiotowemu (o nowe demokratyczne państwa) jak i
przedmiotowemu (rozwój nowych dziedzin współpracy). W ostatnich latach,
szczególnie po 2003 r. (interwencja USA w Iraku) relacje transatlantyckie znalazły się w
impasie. Sojusznicy mieli odmienne podejście do multilateralizmu, Europejskiej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony, do polityki i aktywności międzynarodowej USA, czy do
kryzysu gruzińskiego. Różnice te znacząco nadwyrężyły jedność transatlantycką i
doprowadziły do kryzysu11. Szczególnie napięte były relacje między USA a niektórymi
państwami Europy Zachodniej. Z początkiem XXI wieku coraz wyraźniej dostrzegalna
9
Szczegółowe informacje dotyczące nazwisk oraz przynależności partyjnej i frakcyjnej posłów do Parlamentu
Europejskiego, którzy zgodzili się wziąć udział w prowadzonym przez zespół badaniach, zostały zamieszczone
w Wykazie ankiet oraz wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z polskim posłami do PE.
10
Z genezą terminu transatlantyckości związane jest pojęcie „atlantyckości”, po raz pierwszy użyte w
przemówieniu amerykańskiego sekretarza stanu J. Byrnesa wygłoszonym 6 września 1946 r. w Stuttgarcie.
Zastosowany termin podkreślał rolę Stanów Zjednoczonych w procesie odbudowy Europy oraz znaczenie ich
obecności na kontynencie jako gwaranta pokoju. W okresie późniejszym atlantyckość stała się synonimem
dominacji USA w Europie. W drugiej połowie 80. pojawił nowy termin „euroatlantyckość”, użyty na określenie
współpracy ze Stanami Zjednoczonymi oraz zmiany natury wzajemnych stosunków. Na początku lat 90. USA i
UE zaaprobowały dla określenia natury równouprawnionych relacji amerykańsko-europejskich pojęcie
„transatlantyckości”. Jak podkreśla J. Gryz (Teoretyczne aspekty instytucjonalizacji stosunków
transatlantyckich, [w:] „Studia Europejskie” 3/2002, s. 19-20), zmiany zachodzące w strukturze oddziaływań
państw przekładają się na pojęcia odnoszące się do charakteru łączących je więzi, ta zaś na ostateczna definicję
celów i metod realizacji polityki.
11
M. Kosman, Rola mocarstw we współpracy transatlantyckiej, [w:] D.J. Mierzejewski, S. Sadowski, Stosunki
transatlantyckie na przełomie XX i XXI wieku, Szkice politologiczne i historyczne, Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile, Piła 2008, s. 135.
7
jest potrzeba ułożenia nowego typu partnerskich stosunków euroatlantyckich i
wypracowania skoordynowanych odpowiedzi na najważniejsze pytania12.
Jarosław Gryz podkreśla, że między uczestnikami dialogu kształtuje się
transatlantycka więź, rozumiana jako suma trwałych, powtarzalnych oddziaływań, która
wyraża nie tylko naturę relacji łączących państwa północnoamerykańskie (USA ale i
Kanadę) z ich europejskimi sojusznikami, lecz również pewien szczególny rodzaj
stosunków opartych na współpracy i rywalizacji13. Spoiwem po obu stronach Atlantyku
są wyznawane wartości i priorytety: bezpieczeństwo, stabilizacja, demokracja oraz
ochrona praw człowieka oraz percepcja tych samych zagrożeń. Występujące
rozbieżności w sposobach rozwiązywania współczesnych problemów oraz w filozofii
działań (twarde lub miękkie środki dyplomacji) są tradycyjne i obie strony (Europa i
Ameryka) są ich świadome.14.
Stany Zjednoczone i Unia Europejska są dla siebie od lat głównymi partnerami
gospodarczymi, powiązanymi licznymi zależnościami w zakresie wymiany handlowej
(towarowej i usługowej). Rynek transatlantycki jako największe światowe partnerstwo
dwustronne w zakresie handlu i inwestycji zapewnia miejsca pracy 14 milionom ludzi w
UE i USA oraz stanowi 40% światowego handlu. Amerykańsko-unijne relacje handlowe
wolne
od
większości
koniunkturalnych
załamań,
stanowią
kamień
węgielny
międzynarodowej ekonomii15. Początkowy okres dominacji USA w bilateralnych
relacjach gospodarczych zmienił się na rzecz efektywnej konkurencji partnerów i
równorzędnego niemalże ich potencjału. Od kilku lat sukcesywnie zwiększa się dodatnie
saldo wymiany handlowej z USA na rzecz rozszerzonej Unii.
Za sprawą przyjętej w 1990 r. Deklaracji Transatlantyckiej, w 1995 r. w Madrycie
Nowej Agendy Transatlantyckiej16, a także licznych porozumień dotyczących
współpracy celnej, a przede wszystkim z chwilą podpisania w Londynie w 1998 r.
12
A. Rotfeld, Przemiany w stosunkach transatlantyckich a bezpieczeństwo Polski, [w:] A. Orzelska (red.),
Stosunki transatlantyckie, op. cit., s. 27-28
13
J. Gryz, Teoretyczne aspekty, op. cit., s. 24-25 i nast.
14
A. Demkowicz, Ameryka – Europa: dwie planety tego samego układu, [w:] P. Mickiewicz, K. Kubiak (red.),
NATO w dobie transformacji. Globalny system bezpieczeństwa a próby utrzymania Pax Americana, Toruń 2008,
s. 83.
15
UE i USA wypracowują łącznie ponad 50% światowego PKB, zob. M.E. Szatłach, Gospodarcze relacje Unii
Europejskiej i Stanów Zjednoczonych w obszarze transatlantyckim, [w:] D.J. Mierzejewski, S. Sadowski,
Stosunki transatlantyckie, op.cit., s. 199.
16
W ramach Agendy przyjęto cztery główne płaszczyzny współpracy: (1.) promowanie stabilności i dobrobytu
w Europie, (2.) zwalczanie terroryzmu, przestępczości zorganizowanej, handlu narkotykami, (3.) rozwój
światowego handlu i wzajemnych stosunków gospodarczych oraz (4). intensyfikację kontaktów między
przedstawicielami świata biznesu, nauki i innych grup społecznych
8
Transatlantyckiego Partnerstwa Gospodarczego17 i Transatlantyckiego Partnerstwa we
Współpracy Politycznej oraz przyjętego w ich konsekwencji Planu Działania, proces
intensyfikacji oraz instytucjonalizacji współpracy transatlantyckiej stale się rozwija.
Ostatnim podpisanym podczas VI kadencji dokumentem było Porozumienie o
Partnerstwie Transatlantyckim, które weszło w życie na początku 2007 r., powołując
Transatlantycką Radę Gospodarczą. Mechanizmem łagodzącym napięcia wśród
euroatlantyckich partnerów są nie tylko szczyty NATO18, ale i organizowane dwa razy w
roku spotkania UE-USA. Inicjatywa regularnego transatlantyckiego dialogu politycznego
i gospodarczego została zawarta w przyjętej w 1990 r. Deklaracji Transatlantyckiej
2. Polska wobec relacji UE-USA
Dla wszystkich polskich rządów po 1989 r. racja stanu Rzeczypospolitej Polskiej
wyrażała się w tych trzech wartościach: suwerenność – bezpieczeństwo – rozwój19.
Dotychczasowa
polityka
zagraniczna
Polski
realizuje
zasadę
podwójnej,
komplementarnej integracji z NATO jako podstawą bezpieczeństwa politycznego i
militarnego naszego państwa oraz z UE jako podstawą jego bezpieczeństwa
ekonomicznego20.
Jako członek Paktu Północnoatlantyckiego Polska popiera silną i trwałą obecność
Stanów Zjednoczonych w Europie, co wynika z doświadczeń historycznych, postrzegania
USA jako najsilniejszego z sojuszników oraz obaw przed ekspansją Rosji21. Możliwości
oddziaływania Polski na politykę europejską i euroatlantycką znacząco wzrosły wraz z
członkostwem w strukturach UE i Paktu Północnoatlantyckiego. W interesie Polski jest
rozbudowa stosunków transatlantyckich, likwidacja problemów we wzajemnej
17
W ramach Transatlantyckiego Partnerstwa Gospodarczego (Transatlantic Economic Partnership) przyjęto
także plan działania przewidujący m.in.: redukcję ceł i ograniczeń w przepływie kapitału, redukcję barier
technicznych w handlu, ułatwienie dostępu przedsiębiorstw europejskich i amerykańskich do rynku zamówień
publicznych w UE i USA oraz podjęcie wspólnych działań na rzecz przestrzegania praw własności
intelektualnej.
18
Aż 21 z 27 państw członkowskich UE jest członkami NATO.
19
A. Ciupiński, Członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej a bezpieczeństwo narodowe Polski, [w:] A.
Skrabacz (red.), 10 lat Polski w NATO. Materiały pokonferencyjne, Warszawa 2009, s. 18.
20
J. Czaja, Euroatlantycka przestrzeń bezpieczeństwa, Warszawa 2005, s. 120.
21
R. Zięba, Czy Polska, op. cit., s. 95. Zob. też: P. Pacuła, Pacuła P., Polska-USA. Co może nam dać partnerstwo
z Waszyngtonem?, [w:] „Bezpieczeństwo Narodowe” I-II-2008/7-8, s.83-95 oraz tegoż: Stosunki UE-USA. Stan
obecny. Pespektywy rozwoju, [w:] „Bezpieczeństwo Narodowe” I-II-2007/3-4, s. 183-184, www.bbn.gov.pl.
9
komunikacji pomiędzy UE i NATO, rozwój zarówno Europejskiej Tożsamości
Bezpieczeństwa i Obrony22 w ramach NATO, a także Europejskiej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony w ramach UE23. Dopiero połączenie wielu wysiłków: własnych,
unijnych oraz natowskich w zakresie bezpieczeństwa stwarza szanse na niezagrożone
istnienie i rozwój Polski24. Podejmowane działania mają się zatem uzupełniać i
harmonizować, a nie konkurować ze sobą, tak aby nie tworzyć nowego pola napięć
między NATO a UE25. Współpraca szczególnie powinna odbywać się na misjach
międzynarodowych,
stąd
popierana
przez
Polskę
potrzeba
wypracowania
instrumentarium współpracy, wykraczającego poza formułę porozumienia Berlin Plus26.
Polska zaangażowana jest w powstrzymanie politycznego dystansowania się
Ameryki i Europy i przełamanie impasu w relacjach UE-USA. W okresie 2005-2007
widoczne było jednak w działaniach polskiego rządu rozdarcie między Waszyngtonem a
Brukselą, balansowanie między „fałszywym dylematem” wyboru bezpieczeństwa a
rozwoju ekonomicznego, które w konsekwencji podtrzymywało polityczną rywalizację
między NATO a UE. Środowisko międzynarodowe oczekiwało, że Polska będzie
sojusznikiem USA, ale równocześnie będzie zaangażowanym uczestnikiem integracji
europejskiej (a nie jej hamulcowym)27.
3. Parlament Europejski a stosunki transatlantyckie w latach
2004-2009
Forum, którego rola w rozwoju relacji unijno-amerykańskich sukcesywnie
wzrasta jest trwający od wczesnych lat 70-tych Transatlantycki Dialog Ustawodawczy
22
Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony (European Security and Defense Identity - ESDI) została
wymieniona w porozumieniu zawartym na szczycie Rady Północnoatlantyckiej w Berlinie w 1996 r. zaś jej
rozwój został zatwierdzony podczas szczytu NATO w Waszyngtonie w 1999 r.
23
Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (European Security and Defense Policy – ESDP) została
powołana w 1999 r. i jest integralnym elementem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE. A.
Ciupiński (Członkostwo Polski, op. cit., s. 35) zwraca uwagę na wzrost polskiego zaangażowania w misje
wojskowe w ramach ESDP w latach 2008 i 2009 (400 polskich żołnierzy wypełniało misję w Republice Czadu,
zaś 170 w Bośni i Hercegowinie).
24
K. Łastawski, op. cit., s. 89.
25
W. Stasiak, NATO naszych marzeń, [w:] Przyszłość NATO, op. cit., s. 9, www.bbn.gov.pl.
26
B. Klich, NATO: wyzwania i zadania, [w:] A. Skrabacz (red.), 10 lat Polski w NATO, op. cit., s. 14.
27
Wystąpienie prof. dr hab. R. Zięby z 26 listopada 2009 r. na XVI Konferencji Wydziału Dziennikarstwa i
Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego pt. „Polityka zagraniczna Polski po akcesji atlantyckiej i
unijnej. Bilans i perspektywy”.
10
(TDU) między Parlamentem Europejskim a Kongresem USA. Zdaniem ekspertów
dopiero aktywny współudział ustawodawców umożliwi rzeczywiste pogłębianie i
rozszerzanie stosunków transatlantyckich28. Od czasu pierwszej wizyty delegacji
Kongresu USA w Parlamencie Europejskim w 1972 r. obie delegacje spotykają się
regularnie dwa razy w roku: w Europie i w Stanach Zjednoczonych29. W okresie 20042009 odbyło się osiem transatlantyckich spotkań międzyparlamentarnych.
Ze strony Parlamentu Europejskiego kierowane były przez okres całej VI kadencji
apele o wzmocnienie wymiaru parlamentarnego Partnerstwa Transatlantyckiego.
Parlament zalecał, aby w kolejnych szczytach amerykańsko-unijnych uczestniczyli
przewodniczący PE oraz Kongresu USA. Wysuwane były postulaty wdrożenia
„skutecznego mechanizmu wczesnego ostrzegania” oraz systemu wymiany informacji
między komisjami parlamentarnych po obu stronach Atlantyku30. Z czasem pojawiły się
w
rezolucjach
PE
propozycje
przekształcenia
Transatlantyckiego
Dialogu
Ustawodawczego w Zgromadzenie Parlamentarne, które posiadałoby uprawnienie do
zwoływania szczytów ustawodawczych przed spotkaniami UE-USA31. PE apelował o
współdziałanie UE i USA m.in. w sprawie: promocji demokracji i praw człowieka,
wspierania multilateralizmu, popierania procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie (w
porozumieniu z rządami i ludnością tego regionu), walki z terroryzmem, opracowania
wspólnej strategii w celu nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia (współpraca
UE i USA wobec irańskiej kwestii jądrowej)32.
W analizowanym okresie (2004-2009) Parlament Europejski co roku przyjmował
rezolucje poprzedzające szczyty UE-USA: rezolucja z 9 czerwca 2005 r. przed szczytem
w Waszyngtonie33, z 1 czerwca 2006 przed amerykańsko-unijnym spotkaniem w
28
M. Kozub, Paradygmat bezpieczeństwa w stosunkach transatlantyckich w pierwszych dekadach w XXI wieku
[w:] P. Mickiewicz. K. Kubiak (red.), NATO w dobie transformacji. Globalny system, op. cit., s. 31-32.
29
TDU służy zacieśnianiu więzi parlamentarnych i został zainicjowany na spotkaniu międzyparlamentarnym w
Strasburgu w dn. 15-16 stycznia 1999 r. Rok później zorganizowano pierwszą serię konferencji wideo
umożliwiających swobodną wymianę poglądów pomiędzy przedstawicielami organów legislacyjnych PE i
Kongresu USA. Działania TDU również wpisują się w zakres „grupy doradczej” powołanej w ramach
Transatlantyckiej Rady Gospodarczej i zainicjowanej przez UE i USA przy okazji szczytu w Waszyngtonie w
kwietniu
2007
r.
Zob.:
http://www.europarl.europa.eu/activities/archives/delNEu6/mainSheet.do?language=PL&body=D-US.
30
Zob. P6_TA(2006) 0239.
31
Podczas VI kadencji istniały trzy delegacje PE do Zgromadzeń Parlamentarnych: (1) Delegacja do Wspólnego
Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE, (2) Delegacja do Zgromadzenia Parlamentarnego Unii dla
Śródziemnomorza oraz (3) Delegacja do Euro-Latynoamerykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.
32
P6_TA(2007)0155.
33
P6_TA(2005)0238.
11
Wiedniu34, z 25 kwietnia 2007 r. przed szczytem w Waszyngtonie35, z 8 maja 2008 r.
rezolucja na szczyt w Brdzie36 jak i przed spotkaniem w 2009 r. w Pradze37.
Do istotniejszych rezolucji przyjętych przez PE w VI kadencji regulującyh
omawiany obszar należy rezolucja z 13 stycznia 2005 r. w sprawie stosunków
transatlantyckich38 oraz rezolucja z 9 czerwca 2005 r.39. W obu Parlament Europejski
nawoływał do ponownego dokonania rewizji Nowej Agendy Transatlantyckiej z 1995 r.,
tak aby objęła ona wszystkie ważne zagadnienia strategiczne w relacjach
transatlantyckich. Ważne były również dwie rezolucje Parlamentu Europejskiego z 1
czerwca.2006 r. w sprawie poprawy stosunków UE-USA w ramach porozumienia o
partnerstwie
transatlantyckim40 oraz
w sprawie
transatlantyckich stosunków
gospodarczych między UE a Stanami Zjednoczonymi.41 Rok później PE przyjął rezolucję
w dniu 25 kwietnia 2007 r. w sprawie stosunków transatlantyckich, która poparła nowe
porozumienie gospodarcze zawarte między USA a UE regulujące aspekty prawa
własności intelektualnej, innowacji, zamówień publicznych oraz związków między
handlem a bezpieczeństwem42. Rezolucja wzywała administrację waszyngtońską do
złożenia wyjaśnień na temat planowanego systemu obrony rakietowej. W 2007 r.
przyjęta została także rezolucja w sprawie systemu SWIFT43 i PNR44 oraz dialogu
transatlantyckiego45 oraz rezolucja dotycząca porozumienia w sprawie transportu
lotniczego między USA a UE46. W dniu 8 maja 2008 r. PE przyjął dwie rezolucje w
sprawie Transatlantyckiej Rady Gospodarczej47 oraz przed szczytem UE-USA48. Przyjęta
w dniu 26 marca 2009 r. rezolucja w sprawie stanu stosunków transatlantyckich po
wyborach prezydenckich w USA była ostatnią dotyczącą obszaru transatlantyckiego w
minionej kadencji PE49.
34
P6_TA(2006)0239.
P6_TA(2007)0155.
36
P6_TA(2008)0256.
37
P6_TA(2009)0193.
38
P6_TA(2005)0007.
39
P6_TA(2005)0238.
40
P6_TA(2006)0238.
41
P6_TA(2006)0239.
42
P6_TA(2007)0155.
43
Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication - Stowarzyszenie na Rzecz Światowej
Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej.
44
Passenger Name Record - dane dotyczące przelotu pasażera.
45
P6_TA(2007)0039.
46
P6_TA(2007)0071.
47
P6_TA(2008)0192.
48
P6_TA(2008)0256.
49
P6_TA(2009)0193.
35
12
Kwestie
transatlantyckie
pojawiały
się
podczas
debat
nad
kolejnymi
sprawozdaniami dotyczącymi Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa,
poświęconymi omawianiu Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa, związanymi z
rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony jak i nad rolą NATO w
architekturze bezpieczeństwa. Szczególnie aktywna w analizowanym obszarze działań
Parlamentu Europejskiego była Komisja Spraw Zagranicznych (AFET). Na uwagę
zasługuje kilka raportów przygotowanych przez członków AFET: sprawozdanie
Bogdana Klicha w sprawie badań nad bezpieczeństwem z 25 kwietnia 2005 r.50;
sprawozdanie w sprawie WPZiB za 2005 r.51 opracowane przez Elmara Brocka oraz jego
autorstwa sprawozdanie także w sprawie WPZiB z 31 maja 2006 r.52; dwa sprawozdania
w sprawie WPZiB za rok 200653 oraz za rok 200754 sporządzone przez Jacka Saryusza
Wolskiego (będące podstawą do przyjęcia rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 19
lutego 2009 r. w sprawie rocznego sprawozdania Rady dla Parlamentu Europejskiego
dotyczącego głównych aspektów i podstawowych wyborów w zakresie wspólnej
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB)55; dwa sprawozdania Karla Von Wogau
dotyczące Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa i rozwoju Europejskiej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony56; sprawozdanie Eriki Mann o transatlantyckich stosunkach
gospodarczych57, jak i sprawozdanie w sprawie roli NATO w architekturze
bezpieczeństwa UE autorstwa Ari Vatanen’a58. Tuż przed końcem VI kadencji Komisja
Spraw Międzynarodowych wydała sprawozdanie w sprawie stanu stosunków
transatlantyckich po wyborach prezydenckich w USA59, którego sprawozdawcą był
poseł Francisco José Millán Mon.
Parlament Europejski nazywając „partnerstwo transatlantyckie kamieniem
węgielnym zewnętrznych działań Unii”60, a także „jej globalnej polityki gospodarczej”61,
konsekwentnie opowiadał się za wzmocnieniem amerykańsko-unijnych stosunków
gospodarczych. Postulował usunięcie barier blokujących swobodną wymianę handlową i
50
A6-0103/2005.
A6-0173/2006.
52
A6-0130/2007.
53
A6-0189/2008.
54
A6-x0019/2009.
55
P6-TA(2009)0074.
56
A6-0366/2006 i A6-0032-2008.
57
A6-0131/2008.
58
A6-033/2009.
59
A6-0114/2009.
60
P6_TA (2005) 0238.
61
P6_TA(2008)0192.
51
13
stworzenie rynku transatlantyckiego najpóźniej do 2015 r. Podkreślając fakt, że nie jest
wykorzystany w pełni potencjał wzrostu i zatrudnienia znajdujący się na rynku
transatlantyckim, PE w swoich rezolucjach przestrzegał przed „przyjmowaniem tych
unikalnych stosunków jako coś oczywistego i traktowanie ich z pewnym lekceważeniem,
zamiast poświęcać im niezbędne polityczne zaangażowanie i uwagę”62. Rezolucja z 1
czerwca 2006 r. podkreślała znaczenie takich instrumentów jak: dialog gospodarczy,
dialog pracowniczy,
dialog
w
zakresie
badań
naukowych
dla
wzmocnienia
transatlantyckich więzi.
Równocześnie Parlament krytykował działania dyskryminacyjne (m.in. przepisy
programu „Kupuj produkty amerykańskie” – „Buy American”), które uderzają w firmy
europejskie na terenie USA, wskazując, iż nakładanie kosztownych dodatkowych
wymagań zniekształca konkurencję na korzyść firm amerykańskich. Równocześnie PE
opowiadał się za zwiększeniem przez UE nakładów w obszarze badań naukowych i
technologicznych, aby Unia mogła konkurowała z amerykańską gospodarką63.
Raport posła Millána Mona stał się postawą do rezolucji z dnia 26 marca 2009 r.
w sprawie stanu stosunków transatlantyckich po wyborach prezydenckich w USA64.
Wyrażała ona oczekiwania, jakie PE wiąże z prezydenturą Baracka Obamy, która może
„nadać nowy impuls partnerstwu transatlantyckiemu”. Dokument nawołuje Radę,
państwa członkowskie UE i Komisję do poprawy koordynacji i spójności polityki UE
wobec nowej administracji USA. PE zaproponował powołanie Transatlantyckiej Rady
Politycznej (TRP), która umożliwiłaby systematyczne konsultacje na wysokim szczeblu i
koordynację
w
zakresie
polityki
zagranicznej
i
bezpieczeństwa.
Utworzone
zgromadzenie transatlantyckie miałoby być systematycznie informowanie przez
Transatlantycką Radę Gospodarczą i Transatlantycką Radę Polityczną o prowadzonej
przez nie działalności, a ponadto powinno być uprawnione do prowadzenia przesłuchań
z udziałem przedstawicieli tych rad, a także powinno mieć prawo przedstawiania
wniosków na posiedzeniach obu rad i szczytach UE-USA.
Na uwagę zasługuje szczególna aktywność PE podczas VI kadencji w obszarze
współpracy z USA w walce z terroryzmem (debaty dotyczące sytuacji więźniów w
Guantanamo, istnienia rzekomych więzień CIA w Europie, repatriacji więźniów z
Guantanamo,
sytuacji
w
Afganistanie
i
Iraku),
jak
i
polityki
gospodarczej
62
P6_TA(2006)0239.
Ibidem.
64
P6_TA(2009)0193.
63
14
(Transatlantyckiej Rada Gospodarcza, przestrzeń lotnicza, umowy handlowe, dialogi
transatlantyckie) oraz polityki wizowej. W tej ostatniej sprawie PE w swoich rezolucjach
poprzedzających szczyty amerykańsko-unijne wzywał Komisję Europejską, aby
niezwłocznie rozpoczęła negocjacje z administracją waszyngtońską w sprawie
zniesienia obowiązku wizowego przez USA w stosunku do wszystkich obywateli UE65.
PE krytykował USA za to, że utrzymują obowiązek wizowy wobec nowych państw
członków UE, „rozluźniając w ten sposób więzy transatlantyckie, utrwalając brak
równości pomiędzy obywatelami UE i sugerując brak zaufania do własnych porozumień
wizowych Unii Europejskiej”66.
Zarówno tajny program zatrzymań CIA jak i sytuacja więźniów w bazie nad
Zatoką Guantanamo były tematami, które przez całą VI kadencję Parlamentu
Europejskiego stwarzały napięcia w stosunkach transatlantyckich. PE przyjął oddzielną
rezolucje w sprawie więźniów z Guantanamo z 13 stycznia 2005.r, z 16 lutego 2006 r.67
oraz z 13 czerwca 2006 r.68. Rezolucja PE z 4 lutego 2009 dotyczyła powrotu i
przesiedlenia więźniów z więzienia w Guantanamo69. Ponadto w rezolucjach
poświęconych stosunkom transatlantyckim przyjmowanymi przed kolejnymi szczytami
amerykańsko-unijnymi PE wzywał do natychmiastowego
zamknięcia ośrodka
przetrzymywania w Guantanamo.
PE powołał decyzją z 18 stycznia 2006 r. śledczą komisję tymczasową do
zbadania sprawy rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez CIA do
transportu i nielegalnego przetrzymywania więźniów (TDIP). Wcześniej PE wydał także
rezolucję z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie domniemanego wykorzystania terytorium
krajów europejskich przez CIA w celu transportu i nielegalnego przetrzymywania
więźniów. Komisja śledcza działała od 19 stycznia 2006 r. do 14 lutego 2007 r. Efektem
jej prac było przygotowanie sprawozdania i wygłoszenie 15 czerwca 2006 r. przez posła
Giovanniego Claudio Favę70. Komisja bazowała w dużej mierze na pracy senatora Dicka
Marty’ego ze Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Sprawozdanie wskazywało,
że po 11 września 2001 w imię walki z terroryzmem doszło do znacznego ograniczenia
instrumentów ochrony i gwarancji praw człowieka, ze szkodą dla konwencji ONZ
65
M.in. rezolucja P6_TA(2008)0230 poprzedzona debatą z 10 marca 2008 r.
P6_TA(2006)0238.
67
P6_TA(2006)0070.
68
P6_TA(2006)0254.
69
P6_TA(2009)0045.
70
A6-0213/2006.
66
15
przeciw torturom przy cichej lub jawnej współpracy ze strony niektórych rządów
europejskich z CIA. Parokrotnie podczas VI kadencji PE deputowani dyskutowali na
temat domniemanych ośrodków odosobnienia w Europie (debaty z 14 listopada 2005 r.,
z 14 grudnia 2005 r., z 5 lipca 2006 r., z 14 lutego 2007 r., z 26 września 2007 r. i z 3
lutego 2009 r.) PE przyjął w sprawie rzekomego wykorzystania krajów europejskich
przez CIA do transportu i nielegalnego przetrzymywania więźniów rezolucje71, w
których oczekiwał, że władze amerykańskie, państwa członkowskie i instytucje
wspólnotowe oraz Rada Europy będą współpracować z komisją tymczasową PE ds.
domniemanego wykorzystania przez CIA państw europejskich do przewożenia i
nielegalnego przetrzymywania więźniów.
Rezolucje PE potwierdzały znaczenie roli NATO jako kluczowego gwaranta
stabilności i bezpieczeństwa transatlantyckiego („kamień węgielny bezpieczeństwa
transatlantyckiego”). Obecne były zapewnienia, iż NATO powinno rozwijać swój
potencjał jako forum równorzędnej debaty politycznej w duchu prawdziwego
partnerstwa między NATO a UE, przy poszanowaniu niezależnego charakteru obydwu
organizacji. Parlament Europejski wzywał obu partnerów m.in. do przyspieszenia
tworzenia grupy wysokiego szczebla UE-NATO celem usprawnienia współpracy między
dwoma organizacjami, proponując także zorganizowanie dyskusji na temat znaczenia
euroatlantyckiej strategii bezpieczeństwa. PE apelował o podniesienie potencjału
wojskowego w Europie na korzyść bezpieczeństwa międzynarodowego i w celu
ustanowienia lepszego politycznego i wojskowego partnerstwa pomiędzy Unią
Europejską i Stanami Zjednoczonymi72.
4. Analiza jakościowa na podstawie przeprowadzonych
wywiadów oraz ankiet z polskimi posłami do PE VI kadencji
Polscy deputowani często w przeprowadzonych wywiadach sami siebie
postrzegali
jako
„mediatorów
w
relacjach
transatlantyckich”73
oraz
„dobrych
ambasadorów USA w Unii”74, łagodzących napięte wzajemne stosunki między UE a USA
71
P6_TA(2006)0316 oraz P6_TA(2009)0073.
P6_TA(2009)0193.
73
Poseł do PE nr 9, KE UW - ZBN PTS, XI 2008 - I 2009.
74
72
16
podczas kadencji prezydenta Georg’a W. Busha oraz po kryzysie irackim z 2003 r. oraz
„tłumaczących zachodzące zmiany we wzajemnych relacjach”75. Działania polskich
polityków na forum PE oceniane były jako kontynuacja polskiej polityki zawieszenia
między Europą a Ameryką76. Deputowani wskazywali, że niezależnie od frakcji
politycznej w PE polscy politycy charakteryzują się proamerykańskimi poglądami
(reprezentując
od
umiarkowanej
po
zdeklarowaną
proatlantycką
postawę)77.
Równocześnie zwracali uwagę, że Polacy w PE są odbierani jako „bardziej
proamerykańscy niż proeuropejscy”78.
Polscy politycy wskazywali istnienie silnego w Parlamencie Europejskim
„antyamerykańskiego lobby, które sprawia że PE jako gremium nie do końca wykorzystuje
swoje możliwości, bo zaślepiony antyamerykanizmem zapomina, że są obszary, w których
naprawdę warto współpracować”79, podkreślali „nieufność i sceptycyzm Zachodniej
Europy do USA”, postawy mające objawiać się w głosowaniach w PE i debatach
dotyczących Guantanamo oraz prac komisji badającej sprawę istnienia rzekomych
tajnych więzień CIA w Europie „to była burza antyamerykańska”80. Część deputowanych
podkreślała istnienie w kwestii oceny relacji USA-UE silnego podziału idącego w
poprzek państw, zarówno starych jak i nowych członków81. Politycy dostrzegali
proatlantyckość nowych państw z bloku komunistycznego w Unii82, które w obszarze
stosunków transatlantyckich zmieniają przyzwyczajenia i „utrudniają życie” starym
członkom UE83.
W wywiadach dominowało przekonanie, że misją i jednocześnie interesem
Polski, „określanej jako najbardziej proamerykański kraj w Unii” jest „utrzymanie
zainteresowania, obecności wojskowej oraz politycznego zaangażowania Stanów
Zjednoczonych w Europie”84, a także „wprowadzenie do dyskusji w PE wagi Sojuszu
Północnoatlantyckiego jako istotnego czynnika chroniącego system bezpieczeństwa
europejskiego”85. Pojawiały się również opinie, iż „Brak dzisiaj Stanów w Europie
75
77
Posłowie do PE nr 6 i nr 46, KE UW - ZBN PTS, XI 2008 - I 2009.
78
79
80
81
82
Posłowie do PE nr 23 i nr 33, KE UW - ZBN PTS, XI 2008 - I 2009.
83
84
85
76
17
zmieniłby całkowicie układ sił na korzyść jednych państw, kosztem drugich państw”, co
byłoby niekorzystne dla Polski86. Wskazywano rolę Polski „jako spoiwa ułatwiającego
dialog na linii USA- UE”, który ma za zadanie osłabić niechęć Europy do Stanów
Zjednoczonych, ocieplić wzajemne relacji87. „NATO jest jedynym funkcjonującym sojuszem
wojskowym i z punktu widzenia Polski ma absolutnie kluczowe znaczenie dla naszego
bezpieczeństwa, więc jakiekolwiek próby rozmontowania, osłabienia to są dla nas nie do
przyjęcia”88. Równocześnie padały odpowiedzi, iż stosunki Polski z USA są bardzo dobre
i dlatego „im mniej Unia ingeruje do naszej relacji polsko-amerykańskiej tym lepiej”89 i
również dlatego najlepsze jest odseparowanie relacji polsko-amerykańskich od
skomplikowanych stosunków unijno-amerykańskich.
Polscy posłowie z grupy socjalistycznej w PE (PES) częściej niż deputowani z
innych frakcji, nie negując równocześnie swojej „łagodnej” proatlantyckiej postawy
(widocznej szczególnie na tle rodzimej frakcji), podkreślali swoje proeuropejskie
nastawienie i poparcie dla silnej Unii. „Dla mnie zdecydowanie ważniejsza jest silna
polityka proeuropejska, zaś amerykańska o tyle, o ile wspiera tą pierwszą, a nie
odwrotnie”90. Równocześnie to oni jako jedyni wskazywali w wywiadach na toczącą się
dyskusję wewnątrz frakcji wokół kwestii transatlantyckich w kontekście rozwoju ESDP i
niezależności militarnej Europy od USA91, a także zwracali na podziały dzielące wokół
kwestii Iraku i walki z terroryzmem polskich deputowanych w łonie PES92.
Polscy posłowie z Grupy Europejskiej Partii Ludowej i Europejskich Demokratów
(EPP-ED) podkreślali w wywiadach, że ich proamerykańskie poglądy wpisują się w
główny nurt umiarkowanego pro amerykanizmu we frakcji. Równocześnie akcentowali,
że dla nich równie ważna jest zjednoczona Europa93. Wskazywano na istnienie podziału
w łonie EPP-ED cześć deputowanych miały opowiadać się za wspólnotowa polityką
obronną niezależną od NATO a część chciałaby utrzymania status quo i silnego NATO94.
Stanowiska polskich posłów do PE były bardziej kooperatywne niż krytyczne
wobec Waszyngtonu. Brak było zdecydowanej krytyki łamania praw człowieka i
86
88
89
90
91
92
93
94
87
18
międzynarodowych ustaleń humanitarnych przez administrację amerykańską wobec
więźniów w Guantanamo artykułowanej w projektach rezolucji współtworzonych przez
polskich euro deputowanych. Wyjątek stanowił poseł Józef Pinior z PES domagający się
przeprowadzenia śledztwa i wyjaśnienia istnienia rzekomych tajnych więzień CIA w
Europie (m.in. na terenie Polski).
Podkreślano istnienie transatlantyckiej wspólnoty wartości i interesów
politycznych: „Mamy do czynienia z fundamentem opartym na tych samych wartościach,
na tej samej idei, czyli na liberalnej demokracji, rządach prawach, na fundamencie
oświeceniowym (…) na wspólnocie politycznej”95. Podkreślano wagę stosunków
transatlantyckich nie tylko dla poszczególnych państw (Polska), ale i dla całej UE.
Deputowani opowiadali się za większą koordynacją polityki UE i USA w stosunku do
Rosji innych krajów WNP (10 ankietowanych deputowanych wybrało odpowiedź
zdecydowanie „tak”, zaś 7 posłów zaznaczyło „raczej tak”)
W ankietach oraz wywiadach zdecydowana większość polityków wskazywała
jako najistotniejszy w relacjach UE-USA wymiar obronny oraz współpracę w walce z
terroryzmem. Na 17 ankietowanych deputowanych 12 wskazywało wymiar obronny
jako priorytetowy, 2 posłów wymieniało jako równorzędny wymiar obronny i
gospodarczy, 1 poseł – gospodarczy, 2 posłów - kulturowy a jeden z deputowanych
stworzył nową kategorię w ankiecie („współpraca polityczna”)
Wspólnota interesów i konieczność współdziałania USA i UE oraz budowa
wspólnoty politycznej miałaby wynikać nie tyle z zależności militarnej Europy od USA,
co z faktu, iż po „kompromitacji Ameryki, osłabienia moralnego Ameryki we współczesnym
świecie (…) w interesie Ameryki jest mieć Unię Europejską po swojej stronie”96.
Podkreślano, iż „Obszary, które nas [tj. UE i USA- J.M.] łączą, to nasze wspólne działania
na rzecz bezpieczeństwa i walki z terroryzmem.(…) Jest wiele obszarów, w których
możemy współpracować. To co uznaliśmy za najważniejsze w tym momencie to kryzys
finansowy, to bezpieczeństwo energetyczne, to walka z terroryzmem, to zmiany
klimatyczne, to szeroko pojęta geopolityka, to jest to, co się dzieje w Pakistanie, co się
dzieje w Iranie, co się dzieje w Afganistanie”97.
Widoczne było zdecydowane poparcie ankietowanych posłów dla ścisłego i
trwałego partnerstwa UE i USA ze wskazaniem, iż UE powinna być partnerem USA w
95
97
96
19
obronie bezpieczeństwa globalnego (15 z 17 posłów wybrało odpowiedzi „raczej tak”
lub „zdecydowanie tak”). Obecność wojsk amerykańskich w Europie postrzegana była
przez zdecydowaną większość polskich deputowanych jako gwarant bezpieczeństwa dla
Polski oraz dla UE. „Jesteśmy bezpieczni jesteśmy w NATO (…) ja jestem przeciwny
budowaniu armii europejskiej” 98, „bezpieczeństwo Stanów Zjednoczonych i europejskie są
ze sobą powiązane”99 wraz z integracją europejską trzeba rozwijać także politykę obronną
unii Europejskiej, włącznie z tworzeniem wojska, oddziałów UE, ale nie przeciwko NATO
tylko w porozumieniu z NATO”100. W wywiadach wyrażano poparcie dla współpracy
wojskowej, komplementarnej względem Sojuszu Północnoatlantyckiego, uznając jego
prymat w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Krytykowano pomysły osłabiania
NATO101. Wskazywano równocześnie na zredefiniowanie roli NATO oraz podkreślenie w
strategii bezpieczeństwa UE wagi i znaczenia NATO jest istotnego czynnika chroniącego
system bezpieczeństwa europejskiego102, ale i podjęcie działań, aby UE stała się
skutecznym, a nie tylko deklaratywnym, partnerem dla Stanów Zjednoczonych
W tym kontekście cześć polityków wyrażała wątpliwość wobec utworzenia ze
strony UE alternatywy dla NATO, jak i wyposażenia Unii w efektywny potencjał
militarny pozwalający jej zaangażować się w ochronę bezpieczeństwa poza Europą,
uznając to za mało realne politycznie103. W sytuacji, gdy państwa narodowe mają
monopol na politykę obronną, zaś UE posiada kontyngent wojskowy, pespektywę
utworzenia armii wojska europejskiego traktowano jako problem z gruntu „political
fiction” a „dyskusję na ten temat za jałową”104. Ze strony części polskich polityków
następowała krytyka działań Unii oraz deprecjacja znaczenia ESDP: „wspólna polityka
bezpieczeństwa i obrony istnieje głównie na papierze. Nie mamy ani instytucji współpracy
sił obronnych, nie mamy sztabów operacyjnych wspólnych, nie ma procedur, które by w
razie zagrożeń uruchamiały siły zbrojne poszczególnych państw. Tutaj nic takiego nie
ma105. Odpowiedzi na postawione pytanie o poparcie za koncepcją utworzenia armii
europejskiej, niezależnej od NATO rozkładały się równomiernie (poparcia udzieliło się 5
z 17 zapytanych posłów, 6 odrzuciło ten projekt a kolejnych 6 deputowanych wybrało
98
100
101
102
103
104
105
99
20
odpowiedź „trudno powiedzieć”.) Argumentowano, że „Unia nie ma żadnego wpływu na
pokój. To, że od 1945 roku są wojska amerykańskie w Europie, to powoduje, że w Europie
jest pokój”106. Ci posłowie, którzy wierzyli w rozwój ESDP i powołanie wspólnych sił
militarnych UE podkreślali, że polityka obronna Unii nie powinna stać w sprzeczności z
priorytetami NATO107. Często za mało realne wskazywano wyposażenie UE w efektywny
potencjał militarny, wskazując, iż „Unia nie ma woli funkcjonowania jako siła
militarna”108 oraz krytycznie wypowiadając się na temat gotowości zaangażowania
wojsk europejskich w ochronę bezpieczeństwa poza Europą, uznając w tym prymat
NATO i ONZ-u. „Unia nie ma powinna być zbrojnym mieczem, który tnie poza Europą”109.
W sprawach oceny wagi i znaczenia stosunków transatlantyckich dla UE istniała
umiarkowana dywersyfikacja poglądów wśród polskich euro deputowanych „jest taka
jakaś wielka pozytywna konsolidacja wokół stosunków transatlantyckich”110. Z drugiej
strony widoczne było zróżnicowanie poglądów posłów na umieszczenie tarczy
antyrakietowej w Polsce/nowych państwach członkowskich, odpowiadające także
dychotomii i podziałowi w polskim społeczeństwie. W ankietach zdecydowanie
przeważała niechęć do umieszczenia elementów obrony przeciwrakietowej w UE (14 z
17 posłów). Nie brakowało ocen, że „tarcza w Polsce byłaby efektem propagandowym,
skłóciłaby
Polskę
z
sąsiadami,
lokując
ja
niemalże
jako
część
terytorium
amerykańskiego”111.
Równocześnie około jednej trzeciej ankietowanych posłów krytycznie oceniło, iż
problematyka stosunków transatlantyckich w wymiarze politycznym i obronnym jest w
sposób niewystarczający przedmiotem prac PE. Małe zaangażowanie w tej materii
Parlamentu Europejskiego tłumaczono nie tylko faktem, iż jest to obszar bardzo
ograniczonych kompetencji PE, ale również dominującym antyamerykanizmem
„Parlament nie do końca wykorzystuje swoje możliwości. Niektórzy trochę zaślepieni
antyamerykanizmem, zapominają, że są obszary, w których naprawdę warto
współdziałać”112. Za mało efektywne działania podejmowane przez PE w dziedzinie
stosunków UE z USA uznało 7 ankietowanych (z 17 zapytanych). W wywiadach
106
Posłowie do PE nr 24, nr 38, nr 10, KE UW - ZBN PTS, XI 2008 - I 2009.
108
109
110
111
112
107
21
podkreślano świadomość, iż materia stosunków zagranicznych i polityki bezpieczeństwa
wykracza poza kompetencje PE. Tym samym i działania deputowanych są w tej materii
bardzo ograniczone. Zwracano uwagę, że PE omawia się relacje gospodarcze na linii
USA-UE celem pogłębienia transatlantyckiej integracji gospodarczej i zniesienia barier
handlowych
oraz
rozwoju
transatlantyckiego
dialogu
konsumenckiego
i
transatlantyckiego dialogu ekologicznego, tym bardziej że kryzys finansowy ukazał
konieczność współpracy113. Pojawiała się nawet opinia, że „te sprawy, które Unia uważa
za transatlantyckie (gospodarka), są mało ważne dla Polski. (…) to są głównie sprawy
handlowe, jakieś pretensje o sposób konserwowania kurczaków, które jadą z Ameryki do
Europy (…) to są tego typu sprawy, które w relacjach polsko-amerykańskich nie stanowią
wielkiego tematu”114.
Umiarkowanie sceptyczne podejście towarzyszyło ocenie znaczenia dialogu
między PE a Kongresem USA dla poprawy relacji transatlantyckich. Wpływ tych
gremiów nie przekłada się na decyzje polityczne rządu,a raczej na debatę115, mimo iż ze
względu na swoje znaczenie delegacja ta „pozostaje oczkiem w głowie dla różnych
reprezentacji krajowych, dla Wielkiej Brytanii, dla Niemiec.”116. W opinii części posłów
celem prowadzonych zatem w delegacji jest wymiana poglądów, ocena wydarzeń z
perspektywy
europejskiej
i
amerykańskiej117.
Na
niską
efektywność
działań
międzyparlamentarnej delegacji wpływa głównie jednak fakt, że amerykańscy
kongresmeni są w małym stopniu zainteresowani tą formą współpracy z UE118.
5. Analiza ilościowa działalności polskich posłów do PE
VI kadencji
Polscy posłowie byli reprezentowani w tych stałych komisjach parlamentarnych,
w których mogła być realizowana oraz zarazem widoczna polityka poparcia dla rozwoju
stosunków transatlantyckich. Stosunkowo liczna grupa polskich posłów była obecna w
113
Posłowie do PE nr 24, nr 38, KE UW - ZBN PTS, XI 2008 - I 2009.
115
116
117
118
114
22
Komisji Spraw Zagranicznych, która posiada uprawnienia w zakresie wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa oraz europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony”119.
W VI kadencji PE najliczniej ze wszystkich komisji parlamentarnych Polacy byli
reprezentowani w Komisji Spraw Zagranicznych (AFET)120. W pierwszej połowie
kadencji 9 polskich deputowanych zasiadało w AFET, stanowiąc 11% wszystkich
członków [78], a w drugiej połowie kadencji było ich 10 (stanowiąc 11,6% wszystkich
członków [86]). Odpowiednio liczba członków zastępców z Polski w tej komisji wzrosła
z 5 w I połowie kadencji do 6 w II połowie. W II połowie kadencji PE funkcję
przewodniczącego w Komisji Spraw Zagranicznych pełnił Jacek Saryusz Wolski (EPPED) natomiast jednym z czterech wiceprzewodniczących AFET był Janusz Onyszkiewicz
(ALDE). Członkiem Podkomisji ds. bezpieczeństwa i obrony (SEDE) był Janusz
Onyszkiewicz (ALDE) w okresie 21 lipca 2004 r. – 13 sierpnia 2009 r.
Polityka wspierania stosunków transatlantyckich mogła być realizowana także
poprzez aktywność na forum tymczasowych komisji działających w PE IV kadencji.
Warta zbadania była działalność polskich posłów w tymczasowej komisji do zbadania
sprawy rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez CIA do transportu i
ielegalnego przetrzymywania więźniów (TDIP). W liczącej 46 osób TDIP zasiadało 6
polskich deputowanych: Barbara Kudrycka (EPP-ED), Józef Pinior (PES), Janusz
Onyszkiewicz (ALDE) oraz z UEN Mirosław Piotrowski, Konrad Szymański i Bogusław
Rogalski.
Polacy byli także członkami delegacji PE ds. stosunków ze Stanami
Zjednoczonymi (Kongresem USA). W aktywnie działającej delegacji ds. kontaktów ze
Stanami Zjednoczonymi (DUS) pod przewodnictwem posła Jonathana Evans’a (EPP-ED)
liczącej 32 osoby, obecnych było na prawach członkach dwóch polskich deputowanych:
Maciej Giertych (niezrzeszony) oraz Józef Pinior (PES). W delegacji ds. stosunków PE ze
119
W tym zakresie „komisję wspiera podkomisja do spraw bezpieczeństwa i obrony; stosunków z innymi
instytucjami i organami UE, z ONZ oraz z innymi organizacjami międzynarodowymi i zgromadzeniami
międzyparlamentarnymi w sprawach objętych w zakresie jej kompetencji” - z oficjalnej strony Parlamentu
Europejskiego, http://www.europarl.europa.eu/activities/archives/com6/mainSheet.do?language=PL... .
120
Raport Instytutu Spraw Publicznych z 2009 r. (M. Szczepanik, E. Kaca, A., Łada, Bilans aktywności polskich
posłów do Parlamentu Europejskiego. Cele, osiągnięcia, wnioski na przyszłość, ISP, Warszawa 2009, s. 33)
zwraca uwagę na najwyższą nadreprezentację polskich posłów do PE w Komisji Spraw Zagranicznych. Polacy,
zajmując 6,8% miejsc w PE (po rozszerzeniu UE o Bułgarię i Rumunię), stanowili więcej niż 9% członków tej
komisji parlamentarnej. Nadreprezentacja polskich przedstawicieli wystąpiła również w Komisji Rozwoju
Regionalnego (po 5 członków w I połowie kadencji - 9% i w II połowie - 8,7%), w Komisji Rolnictwo i
Rozwoju Wsi (po 5 członków w I i w II połowie kadencji – odpowiednio 11% 10,6% jej składu), w Komisji
Prawnej (po 4 członków w I i w II połowie kadencji – odpowiednio 15% i 14% jej składu), a także w Komisji
Spraw Konstytucyjnych (po 3 członków w I i w II połowie kadencji – po 10% jej składu).
23
Zgromadzeniem Parlamentarnym NATO (DNAT), liczącej 10 członków zasiadał Paweł
Piskorski (ALDE), sprawujący równocześnie funkcję wiceprzewodniczącego delegacji
W sumie zaangażowanych w gremiach formalnych z szeroko pojmowanym
związanych z obszarem stosunków transatlantyckich było w ciągu całej VI. Kadencji PE
26 osób: z EPP-ED (U. Gacek, B. Klich, B. Kudrycka, J. Protasiewicz, J. Saryusz-Wolski, B.
Sonik) z ALDE: (B. Geremek, J. Onyszkiewicz, P. Piskorski, A. Wielowieyski), z PES: (B.
Golik, B. Liberadzki, J. Pinior, M. Siwiec, D. Rosati), z UEN (A. Bielan, R. Czarnecki, A.
Fotyga, H. Foltyn-Kubicka, M. Piorowski, B. Sonik, K. Szymański, M. Kamiński, B.
Rogalski), niezrzeszeni (NI) jak M. Giertych czy Bernard Wojciechowski z IND/DEM
(Grupa Niepodległość/Demokracja).
W badanym obszarze tematycznym względnie aktywnych było 37 polskich
posłów121, a ogół podjętych interwencji na terenie PE w latach 2004-2009 wynosił 129,
z czego aż 79 stanowiły wystąpienia plenarne, czyli działania o najmniejszej
skuteczności. Biorąc pod uwagę jako jedyne kryterium liczbę zastosowanych formalnych
instrumentów najbardziej aktywni byli (1) Józef Pinior (PES), (2) Urszula Gacek (EPPED) i Bogdan Klich (EPP-ED), (3) Ryszard Czarnecki (UEN) i Konrad Szymański (UEN),
(4) Mirosław Piotrowski (UEN) oraz (5) Adam Bielan (UEN). Należy jednak pamiętać, że
kryterium to jest niedoskonałe, ponieważ nie uwzględnia aktywności nieformalnej
posłów jak i nie różnicuje zastosowanych formalnych działań (nie wskazując na
zasadnicze różnice pod kątem nakładu pracy jak i znaczenia między np. sprawozdaniami
a wystąpieniami plenarnymi). Informacja o ilości podjętych interwencji przez polskich
deputowanych w obszarze szeroko rozumianych stosunków transatlantyckich w latach
2004-2009 wskazuje raczej, że obszar ten charakteryzował się słabą aktywnością
polskich posłów do PE.
121
W liczbie tej uwzględnieni zostali także deputowani zasiadający niepełną kadencje w PE: m.in. A. Fotyga, U.
Gacek, B. Geremek, B. Klich, B. Kudrycka.
24
Tabela 1. Aktywność polskich posłów do PE w obszarze stosunków transatlantyckichinstrumenty formalne
Liczba działań
Opinie
Pisemne
deklaracje
Interpelacje
Sprawozdania
Projekty
Józef Pinior (PES)
rezolucji
Wystąpienia
Poseł
10
-
-
1
-
-
11
6
2
-
1)
1
-
10
5
4
1
-
-
-
10
5
3
1
1
-
-
9
6
3
-
-
-
-
9
8
-
-
-
-
-
8
Adam Bielan [UEN] AFET
2
5
-
-
-
-
7
Barbara Kudrycka
4
-
-
2
-
-
6
-
2
2
1
-
-
5
3
1
-
-
-
-
4
3
-
-
1
-
-
4
Tadeusz Zwiefka (EPP-DE)
3
-
-
1
-
-
4
Andrzej Zapałowski
3
-
-
-
-
-
3
2
-
-
1)
-
-
3
2
-
-
1
-
-
3
Stanisław Jałowiecki (EPP-DE)
-
-
1
1
-
-
2
Dariusz Grabowski
1
1
-
-
-
-
2
TDIP, Del UE- USA, AFET,
Gacek Urszula* (EPP-ED)
SEDE, Del UE-USA
Bogdan Klich*
(EFF-ED)
AFET, Del UE-USA, SEDE
Ryszard Czarnecki (UEN) AFET,
SEDE
Konrad Szymański (UEN)
AFET, TDIP,
Mirosław Piotrowski (UEN)
AFET, TDIP, Del UE-USA, SEDE
(EPP-ED)TDIP
Jacek Saryusz Wolski
(EPP-ED), AFET,
Janusz Onyszkiewicz (ALDE)
AFET, SEDE, TDIP,
Jerzy Buzek
(EPP-DE)
(UEN)
Zbigniew Zaleski
(EPP-ED)
Andrzej Szejna
(PES)
25
(UEN)
Genowefa Grabowska
2
-
-
-
-
-
2
1
-
-
1
-
-
2
1
-
-
1
-
-
2
2
-
-
-
-
-
2
(PES)
Paweł Piskorski (ALDE),
Del UE-NATO
Marek Siwiec
(PES)
AFET, SEDE, TDIP
Bogusław Rogalski
(UEN)
AFET, TDIP,
Jacek Protasiewicz (EPP-ED) AFET
1
1
2
Bogusław Sonik (EPP-ED) TDIP
1
-
-
1
-
-
2
Anna Fotyga
-
2
-
-
-
-
2
Czesław Siekierski (EPP-DE)
1
-
-
1
-
-
2
Sylwester Chruszcz
1
-
-
1
-
-
2
-
1
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
1
-
1
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
1
Małgorzata Handzlik (EPP-ED)
-
-
-
1
-
-
1
Ewa Tomaszewska (UEN)
1
-
-
-
-
-
1
Bernard Wojciechowski*IND/DEM
1
-
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
1
-
-
-
1)
-
-
1
Marek Czarnecki (UEN)
1
-
-
-
-
-
1
Jan Olbrycht
-
-
-
1)
-
-
1
(UEN)* AFET
Niezrzeszeni
Hanna Foltyn –Kubicka* (UEN)
AFET
Bronisław Geremek*
(ALDE)
AFET. SEDE
Michał Kamiński (UEN)
AFET
Bogdan Golik
(PES) SEDE
(AFET)
Marcin Libicki
(UEN)
Zdzisław Chmielewski
(EPP-ED)
(EPP-ED)
*Posłowie sprawujący mandat przez niepełną kadencję w PE
26
6. Analiza jakościowa i ilościowa instrumentów formalnych
Badanie jakościowe i ilościowe objęło wystąpienia plenarne i na forum komisji
polskiej grupy deputowanych podczas debat nad następującymi kwestiami: zniesienia
wiz przez administrację waszyngtońską122, znaczenia NATO dla bezpieczeństwa
Europy123, przyszłości WPZiB oraz rozwoju ESDP 124, wagi transatlantyckich stosunków
(w wymiarach gospodarczym, politycznym i obronnym125), repatriacji więźniów z
Guantanamo i rzekomych tajnych więzień CIA w Europie126, budowy tarczy
antyrakietowej w Europie127 oraz oceny (najczęściej mocno krytycznej) raportu posła
Giovanniego Claudio Favy i oceny działalności śledczej komisji TDIP) 128.
Polscy deputowani z różnych frakcji politycznych podważali zebrane przez
tymczasową komisje (TDIP) dowody, krytykując fakt, że trakcie pracy komisji intencje
polityczne brały górę nad prawdą i faktami. Deputowani kwestionowali obiektywność
prac komisji, zarzucając jej silną antyamerykańską histerię i stronniczość (B.Kudrycka,
J.Onyszkiewicz). Podczas debat plenarnych poświęconych omówieniu prac komisji ds.
zbadania istnienia rzekomych ośrodków odosobnienia CIA w Europie ze strony w
szczególności deputowanych z UEN (m.in. K. Szymański, D. Rogalski, M. Piotrowski)
padały zarzuty, że komisja jak i sprawozdanie posła Favy, oparte na przypuszczeniach i
medialnych doniesieniach osłabia front walki z terroryzmem i jest wyrazem dominacji
skrajnie lewicowych poglądów w PE. Wyjątek stanowił poseł Józef Pinior wspierający
prace komisji TDIP, który jako jedyny Polak złożył do KE wraz z deputowanymi z ALDE,
GUE/NGL, Verts/ALE interpelację z 31 grudnia 2008 r. domagajac się od KE podjęcia
dochodzenia w sprawie domniemanego udziału państw europejskich w transporcie i
nielegalnym przechowywaniu więźnów CIA.
Proamerykańskie nastawienie polskiej delegacji ukazuje najlepiej analiza
głosowania deputowanych nad raportem przedstawionym przez posła G.C. Favy z 14
122
M.in. J. Pinior, K. Szymański, U. Gacek.
M.in. J. Pinior, B. Klich.
124
M.in. J. Pinior, K. Szymański, T. Zwiefka, A. Zapałowski, J. Onyszkiewicz.
125
M.in. J. Pinior, R. Czarnecki, M. Piotrowski, B. Klich, U. Gacek, K. Szymański, A. Bielan, M. Siwiec, B.
Rogalski, B. Wojciechowski, Z. Zaleski, J. Buzek, B. Golik, E. Tomaszewska, S. Jałowiecki. M. Libicki, D.
Grabowski.
126
M.in. J. Pinior, R. Czarnecki, M. Piotrowski, K. Szymański, B.Kudrycka, B. Rogalski, B. Sonik, Z. Zaleski, J.
Onyszkiewicz, B. Klich, G. Grabowska.
127
M.in. M. Piotrowski. J. Onyszkiewicz, U. Gacek.
128
M.in. M. Piotrowski, K. Szymański, B. Kudrycka.
123
27
lutego 2007 r., wieńczącym prace śledczej komisji w sprawie istnienia rzekomych
więzień CIA w Europie (Tabele 2. i 3.).
Tabela 2. Zestawienie głosowania z 14 lutego 2007 r. nad sprawozdaniem posła G.C. Favy
(A6-0213/2006) według frakcji partyjnych w PE
Frakcja
w PE
ALDE
Verts
/ALE
GUE/NGL
IND/DEM
NI
EPP-ED
PES
UEN
Łącznie
Za
Przeciw
Absencja
Obecni
Nieobecni
Niegłosujący
Liczba
mandatów
Zgodność
66
8
14
88
16
2
106
62.50%
40
0
1
41
1
0
42
96.34%
3
0
15
35
6
0
74
37
20
28
257
200
43
714
3
2
2
15
13
2
54
1
1
5
11
6
0
26
41
23
35
283
219
45
794
87.84%
47.50%
30.36%
57.98%
93.25%
100.00%
34
0
7
13
5
8
37
185
191
3
0
43
380
260
Źródło: www.votewatch.eu.
Polacy wyróżniali się tym, iż na tle innych delegacji narodowych (bez
zróżnicowania na stare i nowe państwa członkowskie) w przeważającej większości
odrzucili raport (45 głosów przeciw, jedynie 4 głosy za, 2 posłów wstrzymało się od
głosu) przy zachowaniu równocześnie wysokiej frekwencji podczas głosowania
(obecnych było 51 posłów) (Tabela 3.). Żadna z grup narodowych głosujących przeciw
przyjęciu raportu nie wykazała się większą zgodnością poglądów w tej materii
(82,35%). Wiele delegacji narodowych, jak Brytyjczycy, Włosi, Niemcy i Hiszpanie, czy
Austriacy, było podzielnych na zwolenników i przeciwników raportu (głosy rokładały
się po połowie). Brak było również jednomyślności wśród posłów z nowych państw
członkowskich z Europy Środkowo-Wschodniej, którzy w większości głosowali za
raportem (Węgrzy, Litwini) lub ich głosy rozkładały się po połowie (Słoweńcy,
Słowacy), jedynie Łotysze podobnie jak Polacy zdecydowanie odrzucili raport (przeciw 7, za - 2). Raport został odrzucony w całości przez UEN, EPP-ED, a więc grupy polityczne,
gdzie polscy deputowani byli najliczniej reprezentowani w PE (Tabela 2).
28
(A6-0213/2006) według delegacji narodowych
Delegacja
Za
Przeciw
narodowa
Austria
11
6
Belgia
14
2
Bułgaria
8
3
Cypr
5
0
Czechy
7
13
Dania
8
1
Estonia
4
1
Finlandia
9
2
Francja
53
4
Niemcy
47
43
Grecja
17
0
Węgry
13
7
Irladnia
8
4
Wlochy
36
35
Łotwa
2
7
Litwa
7
4
Luxemburg
3
3
Malta
3
0
Holandia
15
2
Polska
4
45
Portugalia
18
2
Rumunia
7
12
Slowacja
5
6
Slowenia
3
4
Hiszpania
27
18
Szwecja
12
1
Wielka
34
35
Brytania
Łącznie
380
260
Nieobecni
Obecni
Niegłosujący
0
5
1
0
1
2
0
2
12
2
3
2
0
2
0
1
0
2
10
2
2
10
3
0
5
4
17
21
12
5
21
11
5
13
69
92
20
22
12
73
9
12
6
5
27
51
22
29
14
7
50
17
1
1
1
0
1
1
0
0
2
4
1
0
0
1
0
1
0
0
0
2
1
5
0
0
2
0
Liczba
mandatów
18
24
18
6
24
14
6
14
78
99
24
24
13
79
9
13
6
5
28
54
24
42
14
7
54
19
3
72
2
78
74
714
26
794
Zgodność
47.06%
50.00%
50.00%
100.00%
42.86%
59.09%
70.00%
53.85%
65.22%
26.63%
77.50%
38.64%
50.00%
23.97%
66.67%
37.50%
25.00%
40.00%
33.33%
82.35%
72.73%
12.07%
14.29%
35.71%
31.00%
55.88%
22.92%
Analiza głosowań polskich deputowanych podczas VI kadencji Parlamentu
Europejskiego pod względem ich lojalności względem grupy wskazuje, że Polacy
głosowali generalnie zgodnie z linią polityczną frakcji, w której zasiadali. W obszarze
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (kontekst obronnego wymiaru stosunków
transatlantyckich) największą lojalnością wykazali się polscy posłowie z PES zgodność
w ich wypadku wynosiła 99.7% (pozycja 2 na 54 w ogólnej klasyfikacji), następnie
deputowani z ALDE (96,69% zajmując pozycję 23), kolejno Polacy z EPP-ED (93.90%,
pozycja 39) oraz z wynikiem 91.35% posłowie z UEN (pozycja 43).
Podobnie wysoką lojalnością względem frakcji w PE charakteryzowali się polscy
posłowie głosując w sprawach związanych z handlem międzynarodowym – kontekst
transatlantyckich relacji gospodarczych (100% zgodność z linią polityczną grupy mają
polscy deputowani z PES, oraz EPP-ED i ALDE a 99,31% z UEN). W kwestiach wolności,
29
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (m.in. kwestia domniemanych ośrodków
odosobnienia w Europie] lojalność polskich posłów względem frakcji była nieco niższa:
PES - 98.56%, ALDE - 98,46%, EPP-ED - 95,20% oraz UEN - 92,31% (na pozycji 44 w
ogólnej klasyfikacji) 129.
Działaniem brazującym proatlantycką postawę polskich posłów, ale i zgodność z
poglądami frakcji partyjnych w PE jest głosowanie z 19 lutego 2009 r. nad
sprawozdaniem w sprawie roli NATO w architekturze bezpieczeństwa UE autorstwa Ari
Vatanen’a130, które zostało przyjęte przez PE minimalną większością 295 głosów (przy
638 posłach obecnych), przy silnym sprzeciwie 283 posłów i wstrzymaniu się od głosu
66 deputowanych. Większość stworzyli posłowie z frakcji EPP-ED, ALDE i UEN
(Tabela 4.). Polscy posłowie w większości (31 głosów za) głosowali za przyjęciem
sprawozdania, podobnie jak posłowie z nowych państw członkowskich z Europy ŚrodkowoWschodniej: Litwini, Estończycy, Litwini, Łotysze, Rumuni i Słoweńcy. Jednak na tle
delegacji narodowych z tych państw Polacy nie wyróżniali się konsolidacją poglądów, część
polskich posłów odrzuciła raport. Osiągnięta zgodność polskiej delegacji to 53,33%, podczas
gdy Litwini, Łotysze, Estończycy mieli ja na poziomie powyżej 80%. Z drugiej strony można
na przykładzie tego głosowania zaobserwować o wiele większe niż u Polaków zróżnicowanie
poglądów w delegacji czeskiej i węgierskiej, gdzie zgodność oscylowala odpowiednio na
poziomie poniżej 22% i poniżej 37% (Tabela 4.).
Tabela 4. Zestawienie głosowania nad sprawozdaniem posła A. Vatanena w sprawie roli NATO
w architekturze bezpieczeństwa UE (A6-033/2009) według frakcji partyjnych w PE
Frakcja w
PE
ALDE
Verts/ALE
GUE/NGL
IND/DEM
NI
EPP-ED
PES
UEN
Łącznie:
Za
Przeciw
Obecni
Nieobecni
Niegłosujący
67
1
0
1
2
181
8
35
295
9
35
35
14
15
9
166
0
283
78
39
35
17
22
224
183
40
638
16
1
4
2
6
32
17
2
80
6
3
2
3
2
31
17
2
66
Liczba
mandatów
100
43
41
22
30
287
217
44
784
Zgodność
78.85%
84.62%
100.00%
73.53%
52.27%
71.21%
86.07%
81.25%
Polscy posłowie niezmiernie rzadko sporządzali sprawozdania, które chociażby
częściowo dotyczyłoby stosunków transatlantyckich. Podczas VI kadencji jedynie 3
129
130
Dane za: http://www.votewatch.eu.
A6-033/2009.
30
posłów wystąpiło w roli sprawodawcy w materii związanej z obszarem relacji UE-USA.
Byli to: Stanisław Jałowiecki (EPP-ED), który wystąpił w roli autora opinii Komisji
Transportu i Turystyki (TRAN) na rzecz Komisji Handlu Zagranicznego (INTA) w
sprawie stosunków transatlantyckich131, a także Jacek Saryusz Wolski (dwukrotne
sprawozdanie z działań w ramach WPZiB132) i Bogdan Klich (sprawozdanie w sprawie
badań nad bezpieczeństwem133), obaj z ramienia Komisji Spraw Zagranicznych.
Tabela 5. Zestawienie głosowania nad sprawozdaniem posła A. Vatanena w sprawie roli NATO
w architekturze bezpieczeństwa UE (A6-033/2009) według delegacji narodowych w PE
Delegacja
narodowa
Za
Przeciw
w PE
Austria
5
12
Belgia
9
6
Bułgaria
8
5
Cypr
3
2
Czechy
3
7
Dania
6
7
Estonia
3
0
Finlandia
6
4
Francja
18
47
Niemcy
43
37
Grecja
0
14
Węgry
11
8
Irladnia
4
2
Włochy
47
22
Łotwa
7
1
Litwa
9
1
Luxemburg
4
1
Malta
0
1
Holandia
8
14
Polska
31
6
Portugalia
10
12
Rumunia
18
6
Słowacja
6
2
Słowenia
4
1
Hiszpania
19
25
Szwecja
5
9
Wielka
8
31
Brytania
Łącznie
295
283
Nieobecni
Obecni
Niegłosujacy
Liczba
mandatów
Zgodność
0
3
0
0
9
0
0
1
1
1
0
0
3
1
0
0
0
2
1
8
1
1
1
0
0
3
17
18
13
5
19
13
3
11
66
81
14
19
9
70
8
10
5
3
23
45
23
25
9
5
44
17
1
3
0
1
3
1
1
2
6
11
7
0
2
5
0
1
0
0
0
3
0
5
1
2
4
0
18
24
18
6
24
14
6
14
78
99
24
24
13
78
9
13
6
5
27
54
24
34
14
7
54
19
55.88%
25.00%
42.31%
40.00%
21.05%
30.77%
100.00%
31.82%
56.82%
29.63%
100.00%
36.84%
16.67%
50.71%
81.25%
85.00%
70.00%
50.00%
41.30%
53.33%
28.26%
58.00%
50.00%
70.00%
35.23%
29.41%
24
63
7
78
23.81%
60
638
66
784
131
PE 362.713v02-00.
A6-0189/2008 i A6-0019/2009.
133
A6-0103/2005.
132
31
Polacy byli również stosunkowo rzadko współautorami rezolucji związanymi z
obszarem transatlantyckim. Przed szczytem UE-USA z 2005 r. w grupie posłów
opracowujących projekt rezolucji z frakcji EPP-ED był Bogdan Klich134, z frakcji ALDE
Janusz Onyszkiewicz135, zaś Anna Fotyga była współautorką projektu UEN. Projekt
rezolucji dotyczącej stosunków transatlantyckich z 2007 r. opracowali polscy posłowie z
UEN: Adam Bielan, Konrad Szymański, Hanna Foltyn-Kubicka, Ryszard Czarnecki136,
współautorem projektu w tej samej sprawie był także Bogdan Klich137. Przed szczytem
amerykańsko-unijnym w 2008 r. projekty rezolucji przygotowali A. Bielan, R. Czarnecki,
H. Foltyn-Kubicka oraz Konrad Szymański z UEN138, natomiast Jacek Saryusz–Wolski był
współautorem rezolucji grupy EPP-ED139. Projekty rezolucji z 2008 r. opracowane przez
Urszulę Gacek (w grupie posłów z EPP-ED)140 oraz A. Bielana i Dariusza Macieja
Grabowskiego141 dotyczyły Transatlantyckiej Rady Gospodarczej. W kwestiach
związanych z repatriacja więźniów z Guantanamo projekt rezolucji złożyła samodzielnie
U.Gacek w imieniu grupy EPP-ED142.
Konsolidacja ponad podziałami partyjnymi widoczna była wokół kwestii zmiany
obecnego mechanizmu solidarności we wspólnej polityce wizowej zniesienia obowiązku
wizowego do USA wobec nowych państw członkowskich UE, wraz z oczekiwaniem ze
strony polskich deputowanych, aby KE wykazała się większą aktywnością w tej materii
(wypowiedzi planarne polityków z różnych grup politycznych PE). Grupa deputowanych
z EPP-ED, tym duża liczba polskich posłów wystosowała wspólne zapytanie ustne z 22
listopada 2006 r.143, domagając się podjęcia przez Komisję negocjacji ze Stanami
Zjednoczonymi, w sprawie zniesienia obowiązku wizowy dla 10 państw członkowskich
UE (skierowane przez: Jerzego Buzka, Zdzisława Kazimierza Chmielewskiego,
Małgorzatę Handzlik, Stanisława Jałowieckiego, Filipa Kaczmarka, Barbarę Kudrycką,
Jana Olbrychta, Jacka Protasiewicza, Jacka Saryusza-Wolskiego, Czesława Adama
Siekierskiego, Bogusława Sonika, Zbigniewa Zaleskiego, Tadeusza Zwiefkę)
134
B6-0352/2005.
B6-0021/2005.
136
B6-0149/2007.
137
B6-0156/2007.
138
B6-0211/2008.
139
B6-0283/2008.
140
B6-0210/2008.
141
B6-0211/2008.
142
B6-0066/2009.
143
O-0127/06.
135
32
W
analizowanym
obszarze
stosunków
transatlantyckich
deputowani
wykorzystywali także kanały nieformalne: osobiste kontakty z amerykańskimi
kongresmenami i senatorami zarówno z Partii Republikańskiej jak i z Partii
Demokratycznej (m.in. Urszula Gacek, Genowefa Grabowska), relacje z takimi
instytucjami jak: International Republican Institute (Urszula Gacek), American Jewish
Comitee (Józef Pinior), organizacjami lobbingowymi takimi jak American Chamber of
Commerce, reprezentująca kilka tysięcy podmiotów amerykańskich, które funkcjonują
na rynku europejskim (Bogdan Golik) czy też z opiniotwórczymi ośrodkami
akademickimi, jak np. New School for Social Research (Józef Pinior). W ramach
poszczególnych grup politycznych również podejmowane były działania jak choćby
zorganizowana przez ALDE z inicjatywy Pawła Piskorskiego narada ma temat relacji
transatlantyckich w PE.
Podsumowanie
Wyniki przeprowadzonej analizy ilościowej dowodzą, że polscy posłowie mimo
deklaracji (samoocena w wywiadach i ankietach) oraz uczestnictwa w formalnych
gremiach PE nie wykazywali większego zainteresowania tematyką stosunków
transatlantyckich. Badanie nie potwierdziło także wysokiego stopnia konsolidacji
polskich
posłów
wokół
działań
podejmowanych
w
obszarze
stosunków
transatlantyckich w wymiarze politycznym i obronnym na forum PE.
Bardzo ograniczone było wykorzystanie formalnych instrumentów (wystąpienia
plenarne, sprawozdania, projekty rezolucji, opinie, interpelacje) przez deputowanych.
Dominowały wystąpienia plenarne, umiarkowane było natomiast zaangażowanie w
tworzenie rezolucji poświęconych tematyce relacji UE-USA, czy też UE-NATO,
najrzadziej polscy posłowie pełnili funkcje sprawozdawcy w analizowanej materii oraz
korzystali z takich instrumentów jak interpelacje czy też składanie opinii. Część posłów,
mimo
iż
obecna
w
komisjach
lub
delegacjach
związanych
ze
stosunkami
transatlantyckimi, nie stosowała żadnych instrumentów formalnych w tym obszarze
(m.in. Maciej Giertych – poseł niezależny czy Bogusław Liberadzki z PES). Największą
grupę stanowili posłowie mało aktywni, choć obecni w gremiach formalnych (m.in.
33
Paweł Piskorski, Marek Siwiec, Bogusław Rogalski, Jacek Protasiewicz, Bogusław Sonik
czy Bogdan Golik). Analiza głosowań polskich deputowanych podczas minionej VI
kadencji Parlamentu Europejskiego pod względem ich lojalności względem grupy
wskazuje, że Polacy głosowali zgodnie z linią polityczną frakcji, w której zasiadali.
Widoczny był natomiast przeważający negatywny stosunek polskich deputowanych z
różnych frakcji politycznych wobec prac tymczasowej komisji powołanej w sprawie
zbadania istnienia rzekomych tajnych więzień CIA w Europie (TDIP), objawiający się
niemalże zgodnym odrzuceniem przez Polaków raportu posła Favy.
Konkludując,
pomimo
deklarowanego
silnego
lub
umiarkowanego
proamerykańskiego nastawienia polskich deputowanych podczas VI kadencji PE (20042009) nie odnotowano wzmożonej aktywności polskich deputowanych w analizowanym
obszarze,
objawiającej
się
np.
inicjowaniem
nowych
działań
w
relacjach
transatlantyckich w wymiarze obronnym czy politycznym. Polscy posłowie popierali
generalną linię wzmacniania relacji transatlantyckich, ale nie odgrywali w tej materii
pionierskiej roli ani nie podejmowali na forum PE szczególnych inicjatyw.
34
Aneksy
Wykaz ankiet oraz wywiadów pogłębionych przeprowadzonych
z polskim posłami do Parlamentu Europejskiego
Badania akietowe i wywiady pogłębione na potrzeby projektu badawczego zostały
przeprowadzone po konsultacjach metodologicznych i przy współpracy z Zakładem
Badań Naukowych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego w okresie listopad 2008 - luty
2009.
Wywiady pogłębione z polskim posłami do PE
Grupa polityczna
EPP-ED
PES
ALDE
UEN
Niezależni
Liczba posłów
Nazwiska
10
Jerzy Buzek, Urszula Gacek, Stanisław Jałowiecki, Filip
Kaczmarek, Jan Olbrycht, Jacek Saryusz-Wolski,
Czesław Siekierski, Bogusław Sonik, Zbigniew Zaleski,
Tadusz Zwiefka
6
Lidia Geringer de Oedenberg, Bogdan Golik, Genowefa
Grabowska, Józef Pinior, Dariusz Rosati, Andrzej
Szejna,
2
Jan Kułakowski, Janusz Onyszkiewicz,
9
Ryszard Czarnecki, Mieczysław Janowski, Zbigniew
Kuźmiuk, Marcin Libicki, Jan Masiel, Wojciech
Roszkowski,
Konrad
Szymański,
Janusz
Wojciechowski, Andrzej Tomasz Zapałowski
2
Sylwester Chruszcz (wcześniej IND-DEM, pod koniec
kadencji UEN), Maciej Giertych,
Ankiety wypełnione przez polski posłów do PE
Grupa polityczna
EPP-ED
PES
ALDE
UEN
Liczba posłów
Nazwiska
7
Jerzy Buzek, Filip Kaczmarek, Jan Olbrycht, Jacek
Saryusz-Wolski, Bogusław Sonik, Zbigniew Zaleski,
Janusz Lewandowski
4
Lidia Geringer de Oedenberg, Józef Pinior, Dariusz
Rosati, Andrzej Szejna,
1
Jan Kułakowski
5
Mieczysław Janowski, Jan Masiel, Wojciech
Roszkowski, Konrad Szymański, Andrzej Tomasz
Zapałowski
35
Skróty nazw grup politycznych w Parlamencie Europejskim
Parlament Europejski VI kadencji (2004-2009):
EPP-ED - Europejska Partia Ludowa i Europejscy Demokraci
PES – Partia Europejskich Socjalistów
ALDE -Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy
Verts/ALE - Zieloni/Wolne Przymierze Europejskie
UEN – Unii na Rzecz Narodów Europy
GUE/NGL – Zjednoczona Lewica Europejska/ Nordycka Zielona Lewica
IND/DEM – Niepodległość/Demokracja
NI – posłowie niezrzeszeni
Parlament Europejski VII kadencji (2009-2014):
EPP - Grupa Europejskiej Partii Ludowej
S&D – Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie
Europejskim
ALDE - Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy
Verts/ALE - Grupa Zielonych/Wolne Przymierze Europejskie
ECR - Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy
GUE/NGL - Zjednoczona Lewica Europejska/ Nordycka Zielona Lewica
EFD - Europa Wolności i Demokracji
NI – posłowie niezrzeszeni
36
Skróty nazw komisji w Parlamencie Europejskim VI kadencji
Komisje stałe w Parlamencie Europejskim VI kadencji:
AFCO
- Komisja Spraw Konstytucyjnych (Affaires constitutionnelles)
AFET
- Komisja Spraw Zagranicznych (Affaires étrangères)
AGRI
- Komisja Rolnictwa (Agriculture et développement rural)
BUDG
- Komisja Budżetowa (Budgets)
CONT
- Komisja Kontroli Budżetowej (Contrôle budgétaire)
CULT
- Komisja Kontroli i Edukacji (Culture et éducation)
DEVE
- Komisja Rozwoju (Développement)
DROI
- Podkomisja ds. Praw Człowieka (Droits de l'homme)
ECON
- Komisja Gospodarcza i Walutowa (Economic and Monetary Affairs)
EMPL
- Komisja Zatrudnienia i Spraw Społecznych (Emploi et affaires sociales)
ENVI
- Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego
i Bezpieczeństwa Żywności (Environnement, santé publique et sécurité
alimentaire)
FEMM - Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia (Droits de la femme et égalité des
genres)
IMCO
- Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (Internal Market and
Consumer Protection)
INTA
- Komisja Handlu Zagranicznego (International Trade)
ITRE
- Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (Industrie, recherche et
énergie)
JURI
- Komisja Prawna (Affaires Juridiques)
LIBE
- Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych –
(Libertés civiles, justice et affaires intérieures)
PECH
- Komisja Rybołówstwa (Pêche)
PETI
- Komisja Petycji (Pétitions)
REGI
- Komisja Rozwoju Regionalnego – (Regional Development)
SEDE
- Podkomisja ds. Bezpieczeństwa i Obrony (Sécurité et défense)
TRAN
- Komisja Transportu i Turystyki –(Transport et tourisme)
37
Komisje tymczasowe w Parlamencie Europejskim VI kadencji:
CLIM
- Komisja Tymczasowa ds. zmian klimatycznych (Climate Change)
EQUI
- Komisja Tymczasowa ds. kryzysu w spółce Equitable Life Assurance Society
(Crisis of the Equitable Life Assurance Society)
FINP
- Komisja Tymczasowa ds. wyzwań politycznych i środków budżetowych w
rozszerzonej Unii w latach 2007-2013 (Policy challenges and budgetary means of
the enlarged Union 2007-2013)
TDIP
- Komisja Tymczasowa ds. rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez
CIA do transportu i nielegalnego przetrzymywania więźniów (Alleged use of
European countries by the CIA for the transport and illegal detention of prisoners)
Komisje tymczasowe w Parlamencie Europejskim VII kadencji:
CRIS
- Komisja Tymczasowa ds. Kryzysu Finansowego, Gospodarczego i Społecznego
(Financial, Economic and Social Crisis)
SURE
- Komisja Tymczasowa ds. wyzwań politycznych i zasobów budżetowych na
rzecz zrównoważonej Unii Europejskiej po 2013 r. (Policy Challenges and
Budgetary Resources for a sustainable European Union after 2013)
38
Skróty nazw delgacji w Parlamencie Europejskim
DACP
- Delegacja do Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE (Delegation
to the ACP-EU Joint Parliamentary Assembly)
D-AF
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Afganistan (Afghanistan)
DAND - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Wspólnota Andyjska (Andean
Community)
DANZ
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Australia i Nowa Zelandia
(Australia and New Zealand)
DASE
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Azja Południowo-Wschodnia i
ASEAN (Southeast Asia and ASEAN)
D-BY
- Delegacja Parlamentu Europejskiego ds. stosunków z Białorusią (Byelarus)
D-CA
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Kanada (Canada)
DCAM - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Ameryka Środkowa (Central
America)
DCAS
- Delegacja do komisje ds. współpracy parlamentarnej UE-Kazachstan, Kirgistan,
Uzbekistan, Tadżykistan, Turkmenistan i Mongolia (Kazakhstan, Kyrgyzstan,
Uzbekistan, Tajikistan, Turkmenistan and Mongolia)
D-CL
- Delegacja do wspólnej komisji parlamentarnej UE-Chile (EU-Chile)
D-CN
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Chińska Republika Ludowa
(People's Republic of China)
DEEA
- Delegacja Parlamentu Europejskiego ds. stosunków ze Szwajcarią, Islandią i
Norwegią oraz wspólnej komisji parlamentarnej Europejskiego Obszaru
Gospodarczego (Switzerland, Iceland and Norway and European Economic Area EEA)
DEPA
- Delegacja do Zgromadzenia Parlamentarnego EURONEST (Delegation to the
EURONEST Parliamentary Assembly).
DGUL
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-państwa rejonu Zatoki
Perskiej (Gulf States and Yemen)
D-HR
- Delegacja do wspólnej komisji parlamentarnej UE-Chorwacja (Croatia)
D-IL
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Izrael (Israel)
D-IN
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Indie (India)
D-IR
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Iran (Iran)
D-JP
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Japonia (Japan)
39
DKOR - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Półwysep Koreański (Korean
Peninsula)
DLAT
- Delegacja do Euro-Latynoamerykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego
(Delegation to the Euro-Latin American Parliamentary Assembly)
DMAG - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Maghreb (Maghreb)
DMAS - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Maszrek (Mashreq)
D-MD
- Delegacja do komisji ds. współpracy parlamentarnej UE-Mołdawia (Moldova)
DMED - Delegacja do Zgromadzenia Parlamentarnego Unii dla Śródziemnomorza
(Delegation to the Union for Mediterranean Parliamentary Assembly)
DMER - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-MERCOSUR (MERCOSUR)
D-MK
- Delegacja do wspólnej komisji parlamentarnej UE-Była Jugosłowiańska
Republika Macedonii (EU-Former Yugoslav Republic of Macedonia)
D-MX
- Delegacja do wspólnej komisji parlamentarnej UE-Meksyk (EU-Mexico)
DNAT - Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-NATO (NATO)
DPLC
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Palestyńska Rada Legislacyjna
(Palestinian Legislative Council)
D-RU
- Delegacja do komisji ds. współpracy parlamentarnej UE-Rosja (Russia)
DSAS
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Azja Południowa (South Asia)
DSCA
- Delegacja do komisji ds. współpracy parlamentarnej UE-Armenia, Azerbejdżan
i Gruzja (Armenia, Azerbaijan and Georgia)
DSEE
- Delegacja Parlamentu Europejskiego ds. stosunków z Europą PołudniowoWschodnią (South-East Europe)
D-TR
- Delegacja do wspólnej komisji parlamentarnej UE-Turcja (EU-Turkey)
D-UA
- Delegacja do komisji ds. współpracy parlamentarnej UE-Ukraina (Ukraine)
D-US
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Stany Zjednoczone (United
States)
D-ZA
- Delegacja do komisji międzyparlamentarnej UE-Republika Południowej Afryki
(South Africa)
40
Spis tabel
Tabela 1. Aktywność polskich posłów do PE w obszarze stosunków transatlantyckichinstrumenty formalne ................................................................................................................................................... 25
(A6-0213/2006) według frakcji partyjnych w PE............................................................................................. 28
(A6-0213/2006) według delegacji narodowych ............................................................................................... 29
Tabela 4. Zestawienie głosowania nad sprawozdaniem posła A. Vatanena w sprawie roli
NATO w architekturze bezpieczeństwa UE (A6-033/2009) według frakcji partyjnych w PE ....... 30
Tabela 5. Zestawienie głosowania nad sprawozdaniem posła A. Vatanena w sprawie roli
NATO w architekturze bezpieczeństwa UE (A6-033/2009) według delegacji narodowych w
PE ........................................................................................................................................................................................... 31
41
Informacje o autorze
Dr Justyna Miecznikowska – politolog, adiunkt w Katedrze Europeistyki WDiNP
Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka Uniwersytetu im. Humboldta w Berlinie,
Wolnego Uniwersytetu w Berlinie oraz Uniwersytetu Wiedeńskiego. Od 2005 r.
Sekretarz Naukowy „Przeglądu Europejskiego”. Od maja 2006 r. opiekun Studenckiego
Koła Naukowego „Touching Europe” działającego na Europeistyce WDiNP. Ekspert
Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Pełni funkcję Pełnomocnika
ds. zawodowych praktyk studenckich w Katedrze Europeistyki. W kręgu zainteresowań
badawczych należy tematyka koordynacji polityk europejskich w państwach
członkowskich, rola i znaczenie Parlamentu Europejskiego oraz parlementów
narodowych, analiza procesów integracyjnych zachodzących w Europie, problematyka
polityk unijnych, koncepcje integracji europejskiej, dyskusja nad kształtem ostatecznym
zjednoczonej Europy.
42

Rola polskich posłów do Parlamentu Europejskiego VI

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kierowca Wymagania wykształcenie średnie prawo jazdy kat. C/ C+

Agro- czy e-Świętokrzyskie? - Instytut Spraw Publicznych

Polskie Towarzystwo Statystyczne / Aktualności / Film z seminarium

Oferta pracy – Kierowca

Poseł Mieczysław Miazga potwierdza: będzie bezpiecznie na DK19

I. Geneza i ewolucja stosunków transatlantyckich 1945

Ziemia Obiecana

Program konferencji