Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW

Transkrypt

Studium wykonalności dla projektów
infrastrukturalnych
aplikujących o dofinansowanie ze
środków Małopolskiego Regionalnego
Programu Operacyjnego na lata
2007-2013
Szkolenie dla Beneficjentów działań 4.1 A oraz 7.1 MRPO
Kraków, 7-8.05.2008r.
1
DOKUMENTY
Podstawowy dokument, regulujący sposób przygotowania studium wykonalności :
Wytyczne do studium wykonalności dla projektów inwestycyjnych realizowanych w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (MRPO), Kraków,
styczeń 2008r. (zwane dalej Wytycznymi do SW)
Pozostałe dokumenty pomocne przy opracowywaniu studium wykonalności:
1. Dokumenty programowe (MRPO/Uszczegółowienie MRPO)
2. Podręcznik kwalifikowania wydatków objętych dofinansowaniem w ramach MRPO na lata
2007 - 2013
http://www.wrotamalopolski.pl/root_FEM/Wazne+dokumenty/MRPO/default.htm
3. Dokumentacja konkursowa, w szczególności instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego i
załączników
4. Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych
z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód
5. Wytyczne branŜowe np. w przypadku dróg Niebieska Księga, Instrukcja IBDiM dla
dróg….
2
Idea i ogólne zasady dotyczące przygotowania
studium wykonalności
Studium ma na celu pokazanie szerokiego kontekstu realizacji inwestycji
– ma dać jasną odpowiedź na pytania:
• Komu i do czego jest potrzebna inwestycja?
• Co trzeba zrobić i jak moŜna to zrobić ?
(powód/problem/cel)
(warianty realizacji)
• Co, gdzie, kiedy i w jaki sposób zostanie wykonane? (zakres rzeczowy)
• Dlaczego inwestycja będzie realizowana w ten a nie w inny sposób?
• Kto będzie realizował oraz zarządzał inwestycją?
(uzasadnienie wyboru)
(wnioskodawca/partner/
/podmiot zarządzający)
• Ile to będzie kosztować?
(budŜet)
• Skąd zostaną pozyskane środki na realizację i utrzymanie inwestycji?
(źródła finansowania)
•Czy i w jakim stopniu inwestycja spełni potrzeby?
(stopień realizacji celów)
3
Idea i ogólne zasady dotyczące przygotowania
NIE JEST WAśNA OBJĘTOŚĆ OPRACOWANIA - WAśNA JEST KLAROWNOŚĆ
PRZEKAZU (TOK ROZUMOWANIA)
Struktura dowolna, ale pozwalająca łatwo zlokalizować wymagane informacje
(zwłaszcza istotne w przypadku elementów podlegających ocenie).
Przygotowując studium wykonalności, w pierwszej kolejności opieramy się na zapisach
dokumentu podstawowego tj. zapisach Wytycznych do SW, a w przypadku braku
uregulowań w danym zakresie na pozostałych dokumentach.
UWAGA: Wytyczne do studium wykonalności mają - z uwagi na bardzo szeroki zakres
zastosowania (tj. m.in. od projektów dotyczących społeczeństwa informacyjnego, poprzez
projekty z zakresu zagospodarowania terenu , po infrastrukturę drogową, czy wodnokanalizacyjną) - charakter ogólny. Z tej teŜ przyczyny, moŜe się zdarzyć, ze dany
projekt, ze względu na swoją specyfikę, nię będzie mógł spełnić wszystkich wymogów
opisanych w wytycznych (Np. tworzenie stałych miejsc pracy w ramach projektów
drogowych). Wówczas, naleŜy taki wymóg opatrzyć komentarzem (w opracowaniu nie
dokonano/pominięto analizę…. , poniewaŜ ………; albo: w opracowaniu oparto się na
zapisach dokumentu X……., poniewaŜ ….. ).
Generalnie wszelkie odstępstwa od wytycznych powinny być opatrzone
komentarzem.
4
Wymagane elementy studium
1. Wstęp
2. Podstawowe informacje na temat projektu
3. Analiza otoczenia społeczno-gospodarczego
4. Zidentyfikowane problemy
5. Logika interwencji
6. Analiza instytucjonalna, trwałość projektu
7. Analiza odbiorców projektu/analiza popytu
8. Analiza techniczna i technologiczna inwestycji
9. Analiza oddziaływania na środowisko
10. Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu/sektora
11. Analiza finansowa
12. Analiza ekonomiczno-społeczna
13. Analiza wraŜliwości i ryzyka
14. Wpływ na polityki horyzontalne
5
Omówienie poszczególnych elementów
UNIA EUROPEJSKA
1. WSTĘP
Krótkie streszczenie tematu wskazujące: cele i przedmiot projektu,
ramy czasowe, budŜet projektu, w tym określenie kosztów
kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych, wyniki i wnioski z analizy
finansowej i ekonomicznej, wnioskowany poziom dofinansowania.
2. PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT PROJEKTU
Tytuł projektu, miejsce realizacji, zakres rzeczowy, etapy realizacji,
inwestor (Beneficjent), podmiot zarządzający produktami projektu.
6
3. ANALIZA OTOCZENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WRAZ Z
UWZGLĘDNIENIEM KONTEKSTU DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH.
• Sytuacja na danym terenie i/lub w danym sektorze (poparta statystyką).
W przypadku dróg: obecna sieć połączeń, charakter terenu (gospodarczy,
rekreacyjny, miejski..), szlaki komunikacyjne/tranzytowe, ukształtowanie terenu,
tendencje rozwojowe istotne z punktu widzenia infrastruktury drogowej.
W przypadku inwestycji wodno-kanalizacyjnych: ilość i rozmieszczenie ludności,
informacje na temat gospodarki wodno-ściekowej na danym terenie (w tym aspekty
środowiskowe), tendencje rozwojowe istotne z punktu widzenia gospodarki wodnościekowej.
• Zgodność projektu z kierunkami rozwoju wyznaczonymi w strategiach: lokalnej,
regionalnej, branŜowej
7
4. ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY
Wnioski z przedstawionej analizy otoczenia społeczno-gospodarczego
oraz strategicznych załoŜeń rozwoju, wskazujące problemy/potrzeby
wymagające rozwiązania/spełnienia.
Określenie, które z problemów/potrzeb projekt ma rozwiązać/spełnić
lub przyczynić się do ich rozwiązania/spełnienia.
8
5. LOGIKA INTERWENCJI
Mając zdiagnozowane problemy/potrzeby danego terenu, wnioskodawca
winien opisać, jaki stan docelowy otoczenia byłby poŜądany/wymagany.
Określenie stanu docelowego wyznacza tym samym cele, które
wnioskodawca chciałby osiągnąć w perspektywie czasu (cel(e) ogólne).
Z reguły osiągniecie celów ogólnych, to długofalowy skutek wielorakich
działań róŜnych podmiotów i czynników. W przypadku realizowanego
projektu naleŜy wskazać jego długofalowe konsekwencje.
Cel główny /bezpośredni – przypisany danemu projektowi
9
5. LOGIKA INTERWENCJI c.d.
Produkty projektu – opis co powstanie i w jakiej ilości. Szerszy, ale
spójny z wnioskiem opis.
Rezultaty projektu – natychmiastowe efekty realizacji projektu, opis
rodzaju i ilości efektów. Opis szerszy, ale spójny z wnioskiem.
Komplementarność z innymi działaniami – opisanie innych
realizowanych lub przesądzonych do realizacji zadań./inwestycji
przyczyniających się do osiągnięcia postawionych celów ogólnych
(pokazanie efektu synergii).
10
6. ANALIZA INSTYTUCJONALNA, TRWAŁOŚĆ PROJEKTU
Analiza instytucjonalna – opis:
• statusu prawnego Beneficjenta: forma prawna, podstawa prawna
funkcjonowania i in.
• partnerów zaangaŜowanych w realizację projektu
• statusu podmiotu zarządzającego (jeŜeli zarządzającym jest inny
podmiot niŜ Beneficjent), w tym powiązania z Beneficjentem oraz
ustalone/istniejące mechanizmy gwarantujące zachowanie celów
projektu.
11
6. ANALIZA INSTYTUCJONALNA, TRWAŁOŚĆ PROJEKTU c.d.
Analiza trwałości projektu – opis:
• posiadanych/tworzonych/planowanych struktur organizacyjnych (zasobów
ludzkich, rzeczowych) dające gwarancje sprawnej realizacji inwestycji i jej
utrzymania (trwałość organizacyjna). Na etapie realizacji np. obsługa prawna,
inŜynier kontraktu itd.
• zdolności do pokrycia kosztów utrzymania inwestycji (trwałość finansowa).
• wykonalności formalno-prawnej projektu, zestawienie wszelkich potrzebnych do
wykonania i uŜytkowania inwestycji decyzji/pozwoleń/uzgodnień/dokumentów.
• promocja projektu, w przypadku dróg i inwestycji wodno-kanalizacyjnych
ograniczona do promocji źródła dofinansowania.
12
7. ANALIZA ODBIORCÓW PROJEKTU/ANALIZA POPYTU
Wskazanie, jakie grupy odbiorców i w jakiej liczbie korzystać będą z
produktów i rezultatów projektu, czyli opisanie
zapotrzebowania/popytu na inwestycję wraz z podaniem źródła
pozyskania takich informacji.
Sposób ustalenia ceny za korzystanie z inwestycji. (W przypadku
inwestycji wodno-kanalizacyjnych – uwzględnienie zagadnienia
dochodu rozporządzalnego. UWAGA: Istnieje rozbieŜność w
procentach miedzy poziomem dochodu rozporządzalnego ujętym w
Wytycznych do SW (4%) a wytycznymi MRR (3%). Wybór naleŜy do
wnioskodawcy – podając uzasadnienie.)
13
8. ANALIZA TECHNICZNA I TECHNOLOGICZNA INWESTYCJI
Opis zastosowanych rozwiązań architektonicznych,
technicznych/technologicznych wraz z ich uzasadnieniem (odnoszącym
się m.in. do najlepszych praktyk, optymalnej jakości do ceny,
innowacyjności).
W przypadku projektów drogowych naleŜy dodatkowo wskazać/opisać te
rozwiązania, które mają wpływ na poprawę bezpieczeństwa
uŜytkowników dróg (kierowców, pieszych i rowerzystów) np:
sygnalizacje świetlne, ronda, utwardzone pobocza, azyle dla pieszych
i in.
W przypadku projektów dotyczących kanalizacji sanitarnej, naleŜy
zawrzeć informacje w zakresie poziomu spadku terenów.
14
8. ANALIZA TECHNICZNA I TECHNOLOGICZNA INWESTYCJI c.d.
Analiza wariantowa
NaleŜy wskazać, jakie istnieją alternatywne warianty rozwiązania danej sytuacji
problemowej i dokonać ich analizy. Z analizy winno jasno wynikać, Ŝe wybrany przez
wnioskodawcę wariant jest najlepszym (tj. najbardziej efektywnym, najmniej
szkodliwym itd.) sposobem realizacji postawionych celów.
W przypadku braku alternatywnych rozwiązań, naleŜy dokonać analizy skutków
„wariantu 0”, czyli pozostawienia sytuacji bez zmian.
W przypadku inwestycji drogowych warianty alternatywne mogą dotyczyć np. nowa
droga <> przebudowa istniejącej zwiększająca przepustowość, rondo <> sygnalizacja
świetlna i in.
W przypadku inwestycji wodno-kanalizacyjnych , projektami alternatywnymi mogą być
np.: inne trasy przebiegu kanalizacji, podłączenie kanalizacji do innej oczyszczalni,
zaproponowanie dla części uŜytkowników alternatywnych rozwiązań (przydomowe
oczyszczalnie...).
15
9. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
NaleŜy streścić:
- raport z oceny oddziaływania na środowisko ( o ile był
sporządzany)
- wynik oceny oddziaływania na środowisko,
W przypadku, gdy - zgodnie z prawem - ww. dokumenty nie są
wymagane , opisać, czy przyjęte rozwiązania są przyjazne
środowisku.
16
10. ANALIZY SPECYFICZNE DLA DANEGO RODZAJU PROJEKTU/SEKTORA
W przypadku projektów drogowych:
- Analiza średniego dobowego natęŜenia ruchu (SDR)
- Wpływ realizacji projektu na ograniczenia uciąŜliwości związanych z ruchem
kołowym, w szczególności z ruchem cięŜarowym, dla obszarów szczególnie
wraŜliwych, jakimi są centra miast czy obszary zabytkowe.
- Obliczenia w zakresie wskaźnika oszczędności kosztów czasu w przewozach
pasaŜerskich i towarowych, dokonywane na podstawie Instrukcji IBDiM dla sieci
dróg: wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz dokumentów, do których odwołują
się przedmiotowe instrukcje.
Wyniki dokonanych obliczeń naleŜy uwzględnić we wskaźnikach rezultatu oraz w
analizie ekonomicznej.
17
10. ANALIZY SPECYFICZNE DLA DANEGO RODZAJU PROJEKTU/SEKTORA
W przypadku projektów wodno-kanalizacyjnych:
- Analiza wskaźnika koncentracji
Wyliczenia winny być dokonane na podstawie Wytycznych Ministerstwa Rozwoju
Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem
projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, rozdział 11
podrozdział 5 – Metodyka wyznaczania w ramach aglomeracji zakresu sieci
kanalizacyjnej, która moŜe być objęta finansowaniem z Funduszu Spójności z dnia
19.09.2007r.
- Wyliczenia wartości efektu ekologicznego. Wyliczeń naleŜy dokonać na podstawie
zapisów Załącznika nr 3 do Wytycznych do SW.
18
11. ANALIZA FINANSOWA
Podstawowe zadania analizy to ustalenie :
Ile potrzeba środków na zrealizowanie i utrzymanie inwestycji?
Kiedy i w jakiej wysokości będą potrzebne środki?
Skąd je pozyskać (montaŜ finansowy)?
Jaka jest efektywność finansowa inwestycji ?
Dodatkowe zadania nałoŜone na analizę finansową, związane z aplikowaniem o
dofinansowanie w ramach MRPO to:
-
Określenie poziomu dochodu netto w przypadku projektów generujących przychody i nie
podlegających zasadom pomocy publicznej (np.: inwestycje wodno-kanalizacyjne)
Weryfikacja trwałości (płynności) finansowej projektu – tj. sprawdzenie, czy wnioskodawca
zabezpieczył finansowanie inwestycji w wystarczającym zakresie.
19
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Zakres analizy ustalony w ramach Wytycznych do SW , uzaleŜniony jest od:
wielkości projektu oraz faktu generowania lub nie przychodów przez projekt.
Zasadniczo, większą część analizy finansowej przeprowadzamy w załączonych do
Wytycznych do SW arkuszach Excel (załącznik 1 lub 2)
20
PROJEKT
Do 20 mln PLN
Generujący przychód
Informacje na temat:
− planu nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych
− przychodów i kosztów operacyjnych
− zapotrzebowania na kapitał obrotowy
− źródeł finansowania, w tym zdysk. doch netto
− wskaźników efektywności finansowej
− trwałości finansowej projektu
Projekcje sprawozdań finansowych:
− rachunek przepływów pienięŜnych
Analiza wraŜliwości:
− trwałości finansowej i wskaźników efektywności
Nie generujący
przychodu
− kosztów operacyjnych
− źródeł finansowania, w tym poziom dofinansowania
Analiza wraŜliwości: - trwałości finansowej
Pow. 20 mln PLN
− przychodów i kosztów operacyjnych
− zapotrzebowania na kapitał obrotowy
− źródeł finansowania, w tym zdysk. doch. netto
− wskaźników efektywności finansowej
−rachunek przepływów pienięŜnych
−bilans oraz rachunek zysków i strat
Analiza wraŜliwości:
− trwałości finansowej i wskaźników efektywności
− kosztów operacyjnych
− źródeł finansowania, w tym poziom dofinansowania
−bilans oraz rachunek zysków i strat
Analiza wraŜliwości: trwałości finansowej
Macierz obrazująca wymagania zakresie analizy finansowej
21
A N A LIZA FIN A N SO W A
1 . O k r e ś le n ie z a ło Ŝ e ń d la
s p o r z ą d z e n ia a n a liz y
fin a n s o w e j i z e s t a w ie n ie
p r z e p ły w ó w p ie n ię Ŝ n y c h
p ro je k tu
-
n a k ła d y in w e s ty c y jn e
p r z y c h o d y g e n e r o w a n e p rz e z p r o je k t
k o s z ty o p e ra c y jn e p r o je k tu
w a rto ś ć r e z y d u a ln a
z a p o trz e b o w a n ie n a k a p ita ł o b ro to w y
2 . U s t a le n ie w a r t o ś c i
w s k a ź n ik a d o fin a n s o w a n ia
-
u s ta le n ie w a r to ś c i d o fin a n s o w a n ia
z fu n d u s z y U E
3 . U s t a le n ie w a r t o ś c i
w s k a ź n ik ó w e fe k t y w n o ś c i
fin a n s o w e j p r o j e k t u
-
fin a n s o w a w e w n ę trz n a s to p a z w ro tu
z in w e s ty c ji ( F R R / C ) i z k a p ita łu
(FR R /K )
fin a n s o w a z a k tu a liz o w a n a w a r to ś ć
n e tto in w e s ty c ji ( F N P V / C ) i k a p ita łu
(FN PV /K )
w s k a ź n ik k o rz y ś c i/ k o s z t y z in w e s ty c ji
( B / C - C ) i z k a p ita łu ( D /C - K )
-
-
4 . W e r y f ik a c ja f in a n s o w e j
t r w a ło ś c i p r o je k t u
-
w s k a z a n ie , Ŝ e z a s o b y fin a n s o w e
w y s ta r c z ą n a s fin a n s o w a n ie o g ó łu
k o s z t ó w p ro je k tu w c a ły m h o r y z o n c ie
c z a s o w y m , w k a Ŝ d y m z a n a liz o w a n y c h
la t
22
Analiza finansowa winna być przeprowadzona w oparciu o metodologię
zdyskontowanego przepływu środków pienięŜnych – metoda DCF (ang. Discounted
Cash Flow)
Wszelkie wielkości finansowe przyjęte w ramach analizy finansowej (nakłady
inwestycyjne, przychody operacyjne, koszty operacyjne itd.) dotyczące projektu
(określające przepływy pienięŜne projektu), ujmowane są z punktu widzenia
Beneficjenta/Beneficjentów. Szczególny przypadek dotyczy sytuacji, gdy w
realizację projektu zaangaŜowanych jest więcej niŜ jeden podmiot (np. projekt
realizowany przez związek międzygminny itp.). W tym przypadku naleŜy
przeprowadzić analizę finansową jedynie dla projektu.
Metoda DCF uwzględnia wyłącznie przepływ środków pienięŜnych, tj. rzeczywistą
kwotę pienięŜną wypłacaną lub otrzymywaną w ramach danego projektu. W
rezultacie, nie mogą być przedmiotem analizy DCF niepienięŜne pozycje rachunkowe
takie jak: amortyzacja.
23
ZAŁOśENIA do analizy finansowej:
Stopa dyskontowa
5%, dyskontujemy od pierwszego roku (którym jest rok
poniesienia pierwszych wydatków na rzecz projektu)
Rok obrotowy
Rok obrotowy = rok kalendarzowy
Jednostka pienięŜna
PLN, (wartości zaokrąglane do pełnych złotych)
Ceny
Stałe
VAT
Ceny netto
(gdy VAT jest kwalifikowany, wówczas ceny brutto, ale
podawane w rozbiciu: ceny netto, stawka i kwota VAT, ceny
brutto)
Okres odniesienia
Okres odniesienia = faza realizacji + określona wytycznymi faza
eksploatacji
określona wytycznymi faza faza eksploatacji: Gospodarka
wodna i środowisko naturalne - 30 lat, Drogi – 25 lat.
24
Projekcja przepływów pienięŜnych
2 metody ustalenia przepływów:
- Metoda standardowa (zał. Nr 1 do wytycznych do SW)
- Metoda róŜnicowa (zał. Nr 2 do wytycznych do SW)
Przepływy pienięŜne ustalane w wyniku zestawienia następujących pozycji :
całkowite nakłady inwestycyjne (-)
koszty operacyjne (-)
przychody operacyjne (+)
wartość rezydualna (końcowa) (+)
Projekcja przepływów w arkuszu „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
25
Nakłady inwestycyjne i nakłady odtworzeniowe
Całkowite nakłady inwestycyjne obejmują następujące pozycje:
1) Nakłady inwestycyjne (ponoszone w okresie realizacji projektu)
2) Nakłady odtworzeniowe (ponoszone w okresie eksploatacji projektu)
Nakłady inwestycyjne:
- w ramach nakładów inwestycyjnych pokazujemy: koszty przygotowawcze (koszty
fazy przedrealizacyjnej), wszelkie koszty związane z obsługa projektu (np.
wynagrodzenia inŜyniera kontraktu), wydatki inwestycyjne.
- nakłady inwestycyjne pokazujemy w ujęciu kwartalnym,
- dzielimy je na kwalifikowane i niekwalifikowane
- wskazujemy źródło szacunków (kosztorys, oferty itp.)
Arkusz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
26
Nakłady odtworzeniowe
- plan nakładów odtworzeniowych ponoszonych w okresie eksploatacji
- nakłady odtworzeniowe pokazujemy w ujęciu rocznym
! Nakłady odtworzeniowe powodują wzrost wartości księgowej środków trwałych (wpływają na
wzrost odpisów amortyzacyjnych).
! Nie naleŜy ich mylić z kosztami bieŜących napraw/remontów/konserwacji zaliczanych do
kosztów operacyjnych.
Arkusz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
27
Przychody operacyjne
Przychody – oczekiwane, naleŜne jednostce kwoty za sprzedane produkty, towary,
materiały i inne rzeczowe oraz finansowe składniki zasobów majątkowych (np.
zbędne maszyny, urządzenia, środki transportu, nieruchomości itp.).
Projekty generujące dochód (przychód) w myśl art. 55 Rozporządzenia Rady
(WE) nr 1083/2006:
są to wszelkie operacje obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której
podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie
operacje pociągające za sobą sprzedaŜ gruntu lub budynków lub dzierŜawę gruntu
lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług.
28
Przychody operacyjne c.d.
Wymagane elementy prognozy przychodów:
-ustalenie programu (prognozy) sprzedaŜy na bazie przeprowadzonej we wcześniejszej
części studium analizy popytu
- ustalenie opłat/cen/taryf za usługi/towary/produkty z zachowaniem przepisów prawa w
przypadku wody i ścieków m.in. ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków oraz wydanego do tej ustawy Rozporządzenia Ministra
Infrastruktury w sprawie określenia taryf; „zasady zanieczyszczający płaci”;
akceptowalności społecznej cen mediów/usług i produktów dla gospodarstw domowych Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień
związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących
dochód określające metodologię obliczania dochodu rozporządzalnego.
-- prognoza przychodów w podziale na grupy produktów/usług/towarów oraz na grupy
odbiorców (np. odbiorcy indywidualni/przedsiębiorcy)
Arkusze „ZałoŜenia’ oraz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
29
Prognoza kosztów operacyjnych
Koszty operacyjne – całość kosztów poniesiona w związku z eksploatacją i utrzymaniem
inwestycji.
Prognoza kosztów operacyjnych:
1. opis załoŜeń przyjętych do prognozy kosztów
2. projekcja kosztów operacyjnych wg układu rodzajowego tj.:
zuŜycie materiałów i energii
amortyzacja
usługi obce
wynagrodzenia
ubezp. społ. i inne świadczenia
podatki i opłaty
pozostałe koszty rodzajowe
Arkusz „ZałoŜenia’
Arkusz „Obliczenia
własne”
zał.1 lub 2 Wytycznych do
SW
30
Prognoza kosztów operacyjnych c.d
ZuŜycie materiałów i energii
koszty zuŜytych materiałów podstawowych (materiałów bezpośrednich), koszty materiałów o
charakterze pomocniczym, koszt zuŜytej energii elektrycznej, opałowej, wody, gazu, paliwa
samochodowego oraz wartość środków obrotowych zaliczanych bezpośrednio w koszty (np.
materiały biurowe, opakowania itp.).
Usługi obce
koszty usług obcych to np. wydatki na: najmem obiektów, prace remontowe, serwis i
konserwacje środków trwałych, łącznością (usługi pocztowe, telekomunikacyjne), transport
towarów i osób, dozór mienia przez obce jednostki, sprzątanie obiektów, inne świadczenia
zaliczone do usług (np. usługi informatyczne, wydawnicze, szkoleniowe, pralnicze, komunalne
itp.).
Wynagrodzenia
koszty wynagrodzeń naleŜy prognozować na podstawie planowanego zatrudnienia oraz
przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia brutto wynikającego z wewnętrznych
uwarunkowań jednostki.
31
Amortyzacja majątku trwałego:
1. amortyzacja powstałych w wyniku realizacji inwestycji środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych - oszacowana na podstawie poniesionych nakładów
inwestycyjnych oraz ekonomicznego okresu Ŝycia tego składnika,
2. amortyzacja od nakładów odtworzeniowych.
Okres amortyzacji dla kaŜdej grupy aktywów trwałych powinien odzwierciedlać jego
minimalny okres amortyzacji wynikający z przepisów podatkowych: Ustawy o
rachunkowości, Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Wysokość amortyzacji naleŜy określić dla poszczególnych grup środków trwałych i
wartości niematerialnych (dotyczy to równieŜ nakładów odtworzeniowych).
32
Amortyzacja majątku trwałego c.d.
Amortyzacja, nie jest uwzględniana w przepływach finansowych, ale
potrzebna jest do:
- ustalenia wartości rezydualnej inwestycji*
- sprawozdań – rachunku zysków i strat oraz bilansu.
*Wartość rezydualna - wartość netto majątku (tj. wartość
poniesionych nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych na
zakup/wytworzenie aktywów trwałych, pomniejszona o amortyzację
majątku trwałego z całego okresu jego uŜytkowania) w ostatnim roku
okresu objętego analizą.
33
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Koszty wynagrodzeń naleŜy obciąŜyć narzutami na płace (składki ZUS, składka na
ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, FP, FGŚP i inne) w wysokości,
która wynika z obowiązujących przepisów prawa i danych finansowo-księgowych
podmiotu.
Podatki i opłaty
Do podatków i opłat o charakterze kosztowym zalicza się przede wszystkim: podatek
od nieruchomości, podatek od środków transportu, opłata za wieczyste
uŜytkowanie gruntów, opłaty skarbowe i notarialne, opłaty środowiskowe.
Pozostałe koszty rodzajowe
koszty, które nie zostały uwzględnione powyŜej. NaleŜą do nich m.in.: składki
ubezpieczeń majątkowych i osobowych, koszty podróŜy słuŜbowych, koszty
reprezentacji i reklamy itp.
34
Prognoza zapotrzebowania na kapitał obrotowy
Kapitał obrotowy netto – róŜnica między bieŜącymi aktywami a bieŜącymi pasywami.
Pozwala ustalić na koniec okresu rozliczeniowego jaki jest stan bieŜących rozliczeń
operacyjnych (z dostawcami materiałów/usług/towarów oraz odbiorcami naszych
usług/produktów/towarów), w celu zabezpieczenia płynności prowadzonej działalności.
Projekcja zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto wynika z załoŜonego cyklu rotacji
naleŜności, zapasów i zobowiązań (bieŜących).
UWAGA: W przypadku inwestycji, w których poziom kapitału obrotowego jest niewielki bądź nie
występuje, ten element analizy finansowej moŜna pominąć.
Arkusze „ZałoŜenia’ oraz „Obliczenia własne” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
35
Poziom dofinansowania projektów ze środków MRPO
PROJEKT PODLEGA ZASADOM POMOCY PUBLICZNEJ
NIE
TAK
Poziom
dofinansowania wg
zasad i limitów
danego programu
pomocy publicznej
PROJEKT GENERUJE PRZYCHODY
NIE
TAK
PROJEKT GENERUJE DOCHÓD NETTO
TAK
Poziom dofinansowania w oparciu
o metodę luki w finansowaniu
NIE
Poziom
dofinansowania wg
Uszczegółowienia
MRPO/regulamin
konkursu
36
Poziom dofinansowania ze środków MRPO c.d.
Projekty generujące przychody
KaŜdy projekt generujący przychody winien na potrzeby ustalenia właściwego poziomu
dofinansowania obliczyć poziom dochodu netto.
Dochód netto: jest to wartość bieŜąca przepływów pienięŜnych netto (róŜnica pomiędzy
przychodami operacyjnymi i kosztami operacyjnymi bez amortyzacji, a w ostatnim roku
horyzontu czasowego skorygowana o wartość rezydualną).
Gdy projekt generuje dochód netto (obliczony poziom dochodu netto > 0), naleŜy obliczyć
poziom dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik luki w finansowaniu.
„Luka w finansowaniu” - to ta część zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych pierwotnej
inwestycji, która nie jest pokryta zdyskontowanym dochodem netto z projektu,
generowanym w okresie referencyjnym.
Arkusz „Luka w finansowaniu” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
37
Ustalenie
poziomu
dochodu
netto
Arkusz „Luka w
S p o rzą d ze n ie p ro jek cji p rzy ch o d ó w
U w zg lę d n ie n ie w a rto ś ci re z y du a ln e j
w o s ta tn im rok u h o ry zo n tu cza s o w e g o
S p o rząd zen ie pro je kcji ko sztó w o pe racyjn ych
(bez a m o rtyza cji)
finansowaniu” zał.1 lub 2
Wytycznych do
SW
U s ta len ie w a rto ś ci p rzy ch o d ó w (d o ch od ó w )
n e tto p ro je k tu
Obliczenie poziomu dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik
luki w finansowaniu.
1. Ustalenie wielkości wskaźnika luki w finansowaniu
L
F
=
NI
ZD
−
NI
DN
ZD
× 100 %
ZD
gdzie:
NIZD – suma zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych I odtworzeniowych
projektu wraz z uwzględnieniem zmiany w zapotrzebowaniu na kapitał
obrotowy netto,
DNZD – suma zdyskontowanych dochodów netto
Arkusz „Luka w finansowaniu” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
39
Obliczenie poziomu dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik
luki w finansowaniu.
2. Określenie wskaźnika rzeczywistego poziomu dofinansowania
WrzF = LF x MaxWF
Gdzie:
WrzF
- wskaźnik rzeczywistego poziomu dofinansowania ze środków UE
LF - wskaźnik luki w finansowaniu
MaxWF - maksymalna stopa współfinansowania ustalona w Uszczegółowieniu MRPO
3. Określenie rzeczywistej kwoty dofinansowania („kwoty decyzji”).
KD = Kkw × WrzF
Gdzie Kkw – wysokość kosztów kwalifikowanych projektu
40
Obliczenie wskaźników efektywności inwestycji
Podstawą obliczenia wskaźników rentowności są przepływy pienięŜne projektu ustalone jako
róŜnica pomiędzy wpływami i wydatkami projektu w kolejnych latach projekcji finansowej.
UWAGA: projekty nie generujące przychodów nie mają obowiązku liczenia
wskaźników efektywności finansowej.
Obliczenia dotyczą dwóch grup następujących wskaźników finansowych,:
1. wskaźniki efektywności finansowej inwestycji t.j.:
•
•
•
finansowa bieŜąca wartość netto (FNPV/C),
finansowej stopy zwrotu (FRR/C),
wskaźnika Korzyści/Koszty z inwestycji (B/C-C),
2. wskaźniki efektywności finansowej z kapitału własnego (krajowego) tj.:
• finansowa bieŜąca wartość netto kapitału własnego (FNPV/K),
•
•
finansowej stopy zwrotu kapitału własnego (FRR/K),
wskaźnika Korzyści/Koszty kapitału własnego (B/C-K).
41
1. Wskaźniki efektywności finansowej inwestycji
Obliczane są na podstawie prognozy przepływów pienięŜnych odpowiadającej przyjętemu
horyzontowi czasowemu projektu obejmującej:
•
nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe,
•
koszty działalności operacyjnej (bez amortyzacji),
•
przychody generowane przez projekt,
•
wartość rezydualną aktywów na koniec okresu referencyjnego,
•
zmiana kapitału obrotowego netto (jeŜeli występuje)
2. Wskaźniki efektywności finansowej z kapitału własnego (krajowego)
Do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej z kapitału stosuje się następujące kategorie
strumieni pienięŜnych:
•
po stronie wpływów - przychody operacyjne, wartość rezydualna;
•
po stronie wydatków: koszty operacyjne (bez amortyzacji), koszty finansowe, spłata
kredytów i poŜyczek, kapitał własny prywatny (wolne środki Beneficjenta), krajowy
wkład publiczny (na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym) inne wydatki.
42
Weryfikacja finansowej trwałości
projektu
Weryfikacja trwałości finansowej
projektu polega na zbadaniu salda
niezdyskontowanych
(nominalnych) skumulowanych
przepływów pienięŜnych
generowanych przez projekt.
Projekt uznaje się za trwały
finansowo, jeŜeli saldo to jest
większe bądź równe zeru we
wszystkich latach objętych analizą.
PRZYCHODY
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
NAKŁADY INWESTYCYJNE I ODTWORZENIOWE
KOSZTY OPERACYJNE (bez amortyzacji)
INNE PRZEPŁYWY (M.IN.KOSZTY FINANSOWE,
SPŁATA KREDYTÓW/POśYCZEK)
PRZEPŁYWY PIENIĘśNE NETTO
SKUMULOWANE PRZEPŁYWY PIENIĘśNE
NETTO
43
Pro forma sprawozdania finansowe
NiezaleŜnie od formy organizacyjnej podmiotu eksploatującego projekt
(zakład budŜetowy, spółka prawa handlowego), prognoza finansowa
dla wszystkich podmiotów musi być przygotowana w ujednoliconej
formie, zgodnej z obowiązującym prawem dla podmiotów
gospodarczych. Oznacza to, Ŝe dla wszystkich podmiotów sporządzić
naleŜy sprawozdania finansowe zgodne z wymogami Ustawy o
rachunkowości.
44
Pro forma sprawozdania finansowe c.d.
Dla projektów:
1. o wartości całkowitej powyŜej 20 mln zł naleŜy przygotować pro forma
sprawozdania finansowe:
- bilans,
- rachunek zysków i strat,
- sprawozdanie z przepływów pienięŜnych
2. o wartości poniŜej 20 mln zł naleŜy opracować jedynie sprawozdania z
przepływów pienięŜnych.
UWAGA: JeŜeli beneficjent i operator to dwa roŜne podmioty, to naleŜy
sporządzić sprawozdania dla projektu.
45
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA
Analiza ekonomiczna: jest kolejnym etapem analizy projektu, konieczność jej stosowania jest
uzasadniona moŜliwością oszacowania kosztów i korzyści projektu z punktu widzenia całej społeczności.
Przygotowanie tej analizy ma na celu ocenę oczekiwanego wpływu projektu na obszar społecznogospodarczy, na który będzie oddziaływać w okresie realizacji oraz po jej zakończeniu; zatem za pomocą
analizy ekonomicznej naleŜy sprawdzić, czy inwestycja jest uzasadniona z ogólnospołecznego punktu
widzenia, jeŜeli nawet z finansowego punktu widzenia (wyniki analizy finansowej) pociąga za sobą koszt
netto.
Rodzaje analiz ekonomicznych projektów realizowanych w ramach MRPO:
• dla projektów, których nakłady inwestycyjne nie przekraczają łącznie 20 mln zł naleŜy dokonać
analizy przy wykorzystaniu metody wielokryterialnej,
• dla projektów, których nakłady inwestycyjne przekraczają łącznie 20 mln zł naleŜy przygotować
pełną analizę ekonomiczną czyli analizę kosztów i korzyści CBA (Cost-Benefit-Analysis),
UWAGA!
Analiza efektywności kosztowej, wymieniona w Wytycznych do Studium Wykonalności i
wymagana bezwzględnie jedynie w przypadku projektów środowiskowych, składanych w ramach
osi priorytetowej nr 7 Infrastruktura ochrony środowiska ostatecznie została zastąpiona analizą
efektu ekologicznego.
46
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
I.Metoda wielokryterialna – dla projektów o wartości poniŜej 20 mln zł
Analiza ta ma na celu jakościową i ilościową ocenę ekonomicznych i społecznych korzyści, jakie
generuje projekt dla otoczenia. Beneficjent powinien wymienić i opisać wszystkie istotne
środowiskowe, ekonomiczne i społeczne skutki projektu i – jeśli to moŜliwe – ująć je ilościowo
(np. liczba nowozatrudnionych, zmniejszona liczba wypadków itp.) Prawidłowe zastosowanie
metody wielokryterialnej w ramach analizy ekonomicznej wymaga:
•
prezentacji korzyści i kosztów społecznych (rezultaty i oddziaływania),
•
przypisania im (w miarę moŜliwości) określonych wartości, niekoniecznie wyraŜonych w
pieniądzu. MoŜe zostać zastosowana dowolna jednostka wartościująca zjawisko.
Podstawowym kryterium wyboru powinna być wiarygodność wyraŜanego efektu
społecznego,
•
uzasadnienia przedstawionych korzyści i metodologii szacunków. Wykazanie związków
przyczynowo-skutkowych osiągnięcia poszczególnych rezultatów i oddziaływań.
47
II. Analiza kosztów i korzyści - dla projektów o wartości powyŜej 20 mln zł
1. ZAŁOśENIA:
a. Punktem wyjścia analizy kosztów i korzyści są przepływy pienięŜne określone w analizie
finansowej projektu. Oznacza to, Ŝe uwzględniamy jedynie pozycje, które powodują wpływy
i wydatki u inwestora spowodowane projektem (w sytuacji gdy w ramach analizy finansowej
stosowano metodę róŜnicową do określenia wielkości przepływów, dla potrzeb ekonomicznej
analizy kosztów i korzyści stosujemy wielkości róŜnicowe).
b. Do oszacowania kosztów i korzyści ekonomicznych stosowana jest podobnie jak w analizie
finansowej metodologia DCF.
c. W analizie ekonomicznej w wycenie kosztów i korzyści społecznych naleŜy zastosować ceny
stałe (tzn. bez uwzględnienia wpływu inflacji).
d. Rachunek korzyści i kosztów społecznych winien być przygotowany w jednostce pienięŜnej w PLN.
e. Okres referencyjny - taki sam jak w analizie finansowej.
Arkusz „ZałoŜenia”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
48
f.
Wartość ekonomicznej stopy dyskontowej, która zostanie zastosowana do wyliczenia
wskaźników ekonomicznej efektywności, powinna wynosić 5%.
g. Wycena kosztów i korzyści społecznych odbywa się w cenach netto (tzn. bez uwzględniania
podatku VAT).
h. W celu dokonania oceny ekonomicznej projektu naleŜy posłuŜyć się następującymi
ekonomicznymi wskaźnikami efektywności:
• ekonomiczną wartością bieŜącą netto (ENPV);
• ekonomiczną stopą zwrotu (ERR);
• relacją korzyści do kosztów (B/C).
i. Zaleca się, aby te czynniki społeczno-gospodarcze, których nie da się wyrazić w wartościach
pienięŜnych, zostały opisane ilościowo i jakościowo z uwzględnieniem wszystkich istotnych
społecznych, ekonomicznych i środowiskowych skutków realizacji projektu.
49
12. ANALIZA EKONOMICZNOSPOŁECZNA c.d.
2. ETAPY PRZYGOTOWANIA
ANALIZY
ANALIZA EKONOMICZNA
1. Korekta o efekty fiskalne
-
wyeliminowanie z przepływów
pienięŜnych określonych w ramach
analizy finansowej tych strumieni,
które nie mają odpowiednika w
realnych zasobach (m.in. podatki
pośrednie, cła, inne transfery)
2. Rachunek kosztów
i korzyści ekonomicznych
-
identyfikacja i wycena efektów nie
uwzględnionych w analizie finansowej
3. Przekształcenie cen
rynkowych w ceny
ekonomiczne
-
wyeliminowanie zniekształcenia cen
4. Ustalenie wskaźników
efektywności ekonomicznej
projektu
-
ekonomiczna wewnętrzna stopa
zwrotu z inwestycji (EIRR)
ekonomiczna zaktualizowana wartość
netto inwestycji (ENPV)
wskaźnik korzyści do kosztów (B/C)
-
50
Korekty fiskalne – polegają na eliminacji podatków pośrednich oraz subwencji i dotacji, z
jednej strony pokazanych po stronie inwestora (jako wpływ lub wydatek) z drugiej strony
dotyczących Państwa (wpływ bądź wydatek).
Korektę o efekty fiskalne stosuje się w celu wyeliminowania płatności transferowych z
przepływów pienięŜnych wyliczonych w trakcie analizy finansowej. Płatności transferowe to
przepływy pienięŜne, które nie stanowią kosztów ani korzyści ekonomicznych, poniewaŜ wiąŜą
się tylko z przekazaniem kontroli nad pewnymi zasobami pomiędzy grupami społecznymi.
Ten etap analizy polega na skorygowaniu przepływów pienięŜnych sporządzonych w analizie
finansowej o następujące pozycje:
• odliczeniu podatków pośrednich od cen nakładów, produktów, usług itp. (np. podatku
VAT, który w analizie finansowej jest uwzględniany w cenach, pod warunkiem, Ŝe nie
podlega zwrotowi);
• korekta o cła importowe na np. na wyposaŜenie, surowce itp., w przypadku, gdy
dostawcą jest podmiot spoza UE;
• płatności na ubezpieczenia społeczne będące kosztem dla pracodawcy,
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
51
•
uwzględnieniu w cenie tych konkretnych podatków pośrednich/subwencji/dotacji, które
mają za zadanie zmienić efekty zewnętrzne (np. podatki od cen energii, które zostały
wprowadzone w celu zniechęcenia Beneficjenta do wytwarzania negatywnych efektów
zewnętrznych dla środowiska). JednakŜe naleŜy pamiętać, aby w trakcie analizy nie
liczyć ich podwójnie (przykładowo jako podatek włączony do danej ceny na etapie
analizy finansowej oraz jako szacunkowy zewnętrzny koszt środowiskowy w ramach
rachunku kosztów i korzyści społecznych).
Rachunek kosztów i korzyści ekonomicznych – polega na identyfikacji i wycenie
efektów społeczno-ekonomicznych powstałych w wyniku realizacji projektu; jego zadaniem
jest ustalenie wartości pozytywnych i negatywnych skutków projektu, w tym celu naleŜy:
1. Zidentyfikować i opisać zarówno pozytywne jak i negatywne oddziaływanie zewnętrzne
z uwzględnieniem związków przyczynowo-skutkowych.
2. Przedstawione powyŜej pozytywne i negatywne zjawiska określić ilościowo.
3. Przyjąć jednostkowe wartości dla potrzeb wyceny wskazanych efektów, które pozwolą
wyrazić je w pieniądzu.
4. Wartościowo przedstawić koszty i korzyści społeczne na podstawie określonej ilości i
przyjętej jednostki wyceny.
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
52
Z uwagi na fakt, iŜ brak jest jednej uniwersalnej metodologii dla wyceny wszystkich efektów jak
równieŜ standardowych wartości jednostkowych, naleŜy podać i uzasadnić przyjęcie danego
wskaźnika wyceny.
Odchylenia cenowe (korekta zniekształceń rynkowych) - bieŜące ceny, wynikające
z niedoskonałości rynkowych i polityki ustalania cen w sektorze publicznym, mogą nie
odzwierciedlać alternatywnego kosztu wydatków. W niektórych przypadkach moŜe się to okazać
istotne dla planowanych przedsięwzięć, wobec czego dane finansowe nie odzwierciedlające
kosztu alternatywnego mogą być mylące jako wskaźnik ukazujący wzrost bogactwa.
JeŜeli ceny rynkowe poszczególnych zasobów nie odbiegają istotnie od cen kalkulacyjnych,
moŜliwe jest zastosowanie jednego standardowego współczynnika przeliczeniowego,
eliminującego zniekształcenia rynkowe.
Standardowy wskaźnik korekty dla Polski dla ostatnich lat wynosi 0,96, co oznacza, Ŝe ceny
kalkulacyjne są bliskie cenom rynkowym. Z tego powodu, moŜna pominąć korektę wynikającą
ze zniekształceń rynkowych.
Arkusze „ZałoŜenia”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
53
Wskaźniki efektywności ekonomicznej projektu – przeprowadzone korekty
przepływów pienięŜnych z analizy finansowej: o efekty fiskalne, rachunek kosztów i
korzyści zewnętrznych oraz zniekształceń rynkowych prowadzą do ustalenia
ekonomicznych przepływów pienięŜnych, które są podstawą obliczenia wskaźników
ekonomicznej efektywności projektu.
NaleŜą do nich:
• Ekonomiczna Zaktualizowana Wartość Netto (ENPV) – obliczana poprzez zdyskontowanie
wszystkich przepływów ekonomicznych netto związanych z projektem i zsumowanie tych
strumieni. Wartość ENPV informuje, o ile wartość spodziewanych korzyści społecznych netto
projektu (wyraŜona w jednostkach pienięŜnych) przekracza wartość nakładów i przyszłych kosztów
operacyjnych projektu.
Arkusz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
54
• Ekonomiczna Wewnętrzna Stopa Zwrotu (ERR) - jest to stopa dyskontowa, przy której
zrównuje się wartość teraźniejsza prognozowanych korzyści i wydatków projektu, inaczej mówiąc,
przy której ekonomiczna zdyskontowana wartość korzyści netto (ENPV) jest równa zero. Projekt
naleŜy uznać za efektywny, gdy wartość ERR jest wyŜsza od przyjętej do obliczeń ENPV stopy
dyskontowej tj. powyŜej 5%.
• Ekonomiczny Wskaźnik Korzyści/Koszty [B/C] - Swoją konstrukcją jest on podobny do
Zaktualizowanej Wartości Netto (NPV). Wskaźnik B/C jest miarą relatywnego zwrotu nakładów
projektu, pozwala określić, jaki zysk (stratę) wygeneruje projekt z jednostki dodatkowego
nakładu. Projekt naleŜy uznać za rentowny z ekonomicznego punktu widzenia, jeŜeli wskaźnik
Korzyści/Koszty przyjmie wartość większą od jedności, co oznacza, Ŝe zdyskontowane korzyści
projektu są większe od zdyskontowanych wydatków.
Arkusz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
55
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA
Analiza wraŜliwości i ryzyka ma na celu identyfikację kluczowych czynników, jakościowych i
ilościowych, mogących mieć wpływ na zakres, harmonogram, efektywność finansowoekonomiczną przedsięwzięcia oraz płynność finansową. Podstawowym zadaniem tej analizy jest
wykazanie, czy określone czynniki ryzyka nie spowodują utraty trwałości finansowej projektu.
Analiza wraŜliwości i ryzyka obejmuje badanie wpływu na stan środków pienięŜnych, wskaźniki
efektywności finansowej oraz ekonomicznej (o ile są obliczane) projektu (wskaźniki NPV i IRR)
poszczególnych czynników ilościowych.
Składa się z:
1. analizy wraŜliwości, której celem jest wskazanie krytycznych zmiennych, które w istotny
sposób wpływają na zmianę badanych wielkości (trwałość finansowa, IRR i NPV). Następnie
naleŜy przedstawić wyniki analizy przy czynnikach, które mogą ulec zmianie, zmienionych w
pewnym zakresie (np. od -20% do +20%) w stosunku do wielkości załoŜonej.
56
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
2. jakościowej analizy ryzyka gdzie ocenić naleŜy prawdopodobieństwo faktycznego
wystąpienia danego ryzyka (niskie, średnie, wysokie) i omówić okoliczności, które sprawią
wystąpienie określonej sytuacji.
UWAGA!
Ze względu na niepewność, która zawsze występuje w projektach inwestycyjnych,
naleŜy przygotować analizę wraŜliwości i ryzyka dla wszystkich projektów (bez
względu na ich wielkość).
Przeprowadzając analizę wraŜliwości naleŜy:
1. zidentyfikować
wszystkie zmienne słuŜące do kalkulacji wyników i nakładów w analizie
zi
finansowej i ekonomicznej i zebrać je w jednorodne kategorie,
57
2. zidentyfikować moŜliwe zmienne w pełni zaleŜne, które mogą zniekształcić wyniki analizy i
być przyczyną wielokrotnego uwzględnienia tych samych czynników;
3. wskazane jest dokonanie ilościowej analizy oddziaływania poszczególnych czynników, co
pozwoli wybrać te, które wykazują niewielką lub marginalną elastyczność. Późniejszą analizę
ilościową moŜna ograniczyć do najbardziej znaczących zmiennych, w razie wątpliwości
weryfikując ich wagę;
4. do ostatecznej analizy wraŜliwości naleŜy przyjąć maksymalnie pięć do siedmiu zmiennych.
Jako kryterium dodatkowe naleŜy przyjąć załoŜenie, Ŝe w pierwszej kolejności uwzględnione
zostaną czynniki wpływające na zmianę w poziomie nakładów inwestycyjnych i w dalszej
kolejności kosztów operacyjnych projektu.
UWAGA!
Szczegółowej analizie naleŜy poddać zmienne krytyczne wpływające na poziom
nakładów inwestycyjnych projektu, np. wzrost cen stali
58
W sytuacji, gdy dla projektu trudna będzie do przeprowadzenia identyfikacja zmiennych krytycznych,
wówczas naleŜy analizę wraŜliwości i ryzyka przeprowadzić dla następujących zmiennych:
• nakładów inwestycyjnych,
• kosztów mediów,
• kosztów materiałów i surowców,
• kosztów zatrudnienia,
• przychodów operacyjnych,
• innych istotnych w zaleŜności od typu projektu i sektora, w którym będzie realizowany.
Analizę wraŜliwości stanu środków pienięŜnych i wskaźników efektywności finansowej i
ekonomicznej projektu przeprowadzić naleŜy przy uwzględnieniu następujących załoŜeń:
• zmianie poddawana być powinna jedna ze zmiennych, przy załoŜeniu niezmienności
pozostałych załoŜeń i parametrów,
• zakłada się zmianę czynnika w całym horyzoncie czasowym analizy.
59
Prezentacje wyników analizy wraŜliwości warto wykonać w formie tabelarycznej, graficznej
(wykres) oraz opisowej w odniesieniu do:
•
analizy trwałości finansowej – powinna wykazać, Ŝe określone czynniki ryzyka nie
spowodują utraty płynności finansowej, analizę naleŜy przeprowadzić dla scenariusza
pesymistycznego i porównać go do wariantu wyjściowego-scenariusz podstawowy, dobór
parametrów i poziom ich zmian zaleŜy indywidualnie od typu i charakteru projektu,
zmiany wartości tych czynników powinny wynikać ze znajomości sektora i lokalnych
warunków rynkowych,
60
Tabela. Analiza wraŜliwości trwałości finansowej
Zmienna krytyczna
np.
10%
wzrost
inwestycyjnych:
a)1-wszy rok realizacji
b)2-gi rok realizacji
c)…
20%
wydłuŜenie
okresu
projektu:
a)1-wszy rok realizacji
b)2-gi rok realizacji
c)…
Scenariusz podstawowy
Scenariusz pesymistyczny
nakładów
realizacji
15%
wzrost
największego
eksploatacyjnego
a)1-wszy rok eksploatacji
b)2-gi rok eksploatacji
c)3-ci rok eksploatacji
d)4-ty rok eksploatacji
e)5-ty rok eksploatacji
kosztu
Zmiana innych istotnych czynników
(Wypełniając tabele naleŜy podać dla wskazanej zmiany parametrów krytycznych wartość skumulowanych przepływów
pienięŜnych (dla obu scenariuszy) dla kolejnych lat realizacji i 5-ciu lat eksploatacji projektu)
61
• efektywności projektu – mierzonej wskaźnikami NPV i IRR (finansowej i ekonomicznej). NaleŜy wykazać,
jak wyliczone wartości wskaźników (IRR i NPV) zmieniają się wraz ze wzrostem (spadkiem) parametrów
słuŜących do ustalania kosztów i korzyści projektu.
Tabela. Wpływ zmiennych krytycznych na wskaźniki efektywności projektu (NPV i IRR)
Zmienna
krytyczna
FNPV/C
[-20%]
[+20%]
FNPV/K
[-20%]
[+20%]
ENPV
[-20%]
[+20%]
Np.
nakłady
inwestycyjne
wielkość
popytu
Inne istotne
czynniki…
62
Tabela. Wpływ zmiennych krytycznych na wskaźniki efektywności projektu (IRR)
Zmienna
krytyczna
FRR/C
[-20%]
[+20%]
FRR/K
[-20%]
[+20%]
EIRR
[-20%]
[+20%]
Np.
nakłady
inwestycyjne
wielkość
popytu
Inne istotne
czynniki…
UWAGA!
W przypadku projektów, do których stosowana jest uproszczona analiza finansowa naleŜy przeprowadzić analizę wraŜliwości jedynie w
zakresie weryfikacji trwałości finansowej.
63
Analiza ryzyka powinna mieć charakter jakościowy, gdzie ocenia się prawdopodobieństwo faktycznego
wystąpienia danego ryzyka (niskie, średnie, wysokie) w odniesieniu do analizy trwałości finansowej
projektu.
NaleŜy w tym miejscu równieŜ omówić okoliczności, które sprawią wystąpienie określonej sytuacji, dla
zmiennych ustalonych na etapie analizy wraŜliwości.
Zaleca się wykorzystanie do tego celu poniŜszej tabeli.
Jakościowa analiza ryzyka trwałości finansowej
Ryzyko/Zmiana parametru
Prawdopodobieństwo
Niskie
Średnie
Wysokie
Komentarz
np.
10% wzrost nakładów inwestycyjnych
20% wydłuŜenie
projektu
okresu
15% wzrost największego
eksploatacyjnego
realizacji
kosztu
Zmiana innych istotnych czynników….
64
14. WPŁYW NA POLITYKI HORYZONTALNE
Beneficjent winien dowieść iŜ realizowana przez niego inwestycja, będzie zgodna z politykami
horyzontalnymi.
W punkcie tym naleŜy wykazać, co najmniej neutralny wpływ projektu w zakresie:
• równości szans kobiet i męŜczyzn, równości osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych,
równości obszarów miejskich i wiejskich
• zrównowaŜonego rozwoju
Neutralny wpływ oznacza, Ŝe projekt spełnia wyznaczone w danym zakresie minimum (np. limit
zanieczyszczeń) lub teŜ, Ŝe brak jest bezpośredniego, logicznego powiązania pomiędzy
realizowanym projektem a daną polityką.
Wszelkie zaś działania podejmowane przez Beneficjenta wykraczające poza niezbędne
minimum, będą traktowane jako pozytywny wpływ (np. stosowanie technologii szczególnie
przyjaznych środowisku).
65

Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW

Transkrypt

Podobne dokumenty

Program szkolenia - RPO WŁ 2014-2020

Ramowa struktura studium wykonalności

Studium wykonalności projektu teleinformatycznego Prowadzący: dr

Pobierz plik - Fundusze Europejskie 2007-2013

nr ew. 2/16

Odpowiedź: W pkt 6.2 Studium wykonalności konieczne jest

SZKOLENIE SPECJALISTYCZNE Studium wykonalności w

Program szkolenia

Nowa strona Studium

PROGRAM SZKOLENIA KINESIOTAPING Kurs plastrowania