Cyfrowy obraz partii politycznych

Cyfrowy obraz partii politycznych
Już 25 października br. odbędą się wybory parlamentarne do Sejmu i Senatu RP. Czasu
pozostało niewiele, więc walka o wyborców trwa w najlepsze. A jak politycy chcą przekonać
do siebie tych obywateli, którzy wiedzą, czym jest informatyzacja?
Martyna Wilk
Redakcja „IT w Administracji” stworzyła ankietę na temat miejsca informatyzacji w programach wyborczych.
Postawiliśmy w niej pytania o 10 kwestii kluczowych dla przyszłości polskiej e-administracji. Ankietę rozesłaliśmy do
dziewięciu komitetów wyborczych. Rękawicę podniosły: Platforma Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe,
Nowoczesna i Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni. Tak poznaliśmy informatyczne poglądy kandydatów na
posłów RP.
W jaki sposób na szczeblu rządowym powinna być koordynowana informatyzacja państwa?
PO i PSL są zgodne, że obecne rozwiązania systemowe są dobre i nie należy ich zmieniać. Ponadto PSL uważa, że
istnieje dobra koordynacja w zamawianych systemach przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, a minister
właściwy do spraw zamówień systematycznie odwiedza gminy realizujące projekty cyfrowe. Nowoczesna zwraca
uwagę, że błędem byłaby likwidacja albo rozdzielanie kompetencji resortu cyfryzacji, bo każda tego typu zmiana
powoduje wstrzymanie procesów. Jednocześnie organizacja dopuszcza ewentualności powrotu administracji do
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zjednoczona Lewica jest zdania, że należy powołać przy premierze
pełnomocnika ds. informatyzacji, który będzie koordynował – poprzez resortowe komórki organizacyjne – wszystkie
projekty informatyczne realizowane przez rząd. Dla odmiany Nowoczesna kwituje, że pełnomocnik w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów niewiele zdziała bez odpowiedniego zaplecza, dlatego lepszym rozwiązaniem byłoby
powołanie komitetu zajmującego się koordynacją cyfryzacji.
Które działanie najszybciej podniosłoby poziom cyberbezpieczeństwa państwa?
Wszystkie przebadane partie są zgodne, że należy określić strukturę i ramy prawne krajowego systemu ochrony
cyberprzestrzeni, a także zdefiniować obowiązki i uprawnienia jego uczestników oraz przydzielić im do tych działań
zasoby. Ponadto PO za bezzasadny uważa ewentualny pomysł na stworzenie centralnego funduszu przeznaczonego
na poprawę bezpieczeństwa w urzędach. Natomiast Nowoczesna podkreśla wielkie znaczenie procedur reagowania
w sytuacjach kryzysowych i zauważa zarazem, że bezpieczeństwo wynika przede wszystkim ze skutecznego
zapobiegania incydentom.
Jakie działania należy podjąć, aby zwiększyć podaż e-usług publicznych?
PO i PSL podzielają opinię, że trzeba pokazywać dobre praktyki i zachęcać placówki publiczne do realizacji e-usług,
pokazując korzyści z ich stosowania – w ten sposób kolejne e-usługi będą w naturalny sposób pojawiały się w ofercie
administracji. Ponadto PO uważa, że w pewnym sensie aktualna podaż e-usług publicznych jest wystarczająca, a co
ważniejsze – obowiązujące przepisy w dużej mierze już dzisiaj nakazują urzędom realizowanie usług w drodze
elektronicznej. Dodatkowo PSL utrzymuje, że podaż e-usług można zwiększyć, prowadząc działania nakierowane na
walkę z wykluczeniem cyfrowym. Nowoczesna twierdzi, że należy wykorzystywać chmurę obliczeniową (zarówno
publiczną, jak i prywatną) po to, by w optymalny sposób tworzyć wspólne zasoby e-usług i ich jednolitą obsługę.
Tymczasem Zjednoczona Lewica podnosi, że wdrożone e-usługi należy dofinansować z centralnego budżetu.
W jaki sposób rząd powinien wspierać rozwój e-usług publicznych w samorządach?
PO i Nowoczesna zgadzają się, że należy stworzyć i udostępnić jst e-usługi do zadań zleconych i zadań własnych w
modelu chmury obliczeniowej, tak by opłaty za nie były proporcjonalne do ich wykorzystania (jst ma płacić tylko za
rzeczywiste wykorzystanie). Jak podkreśla Nowoczesna, takie rozwiązania są efektywne finansowo i gwarantują
przyjmowanie wspólnych standardów usług, co jest bardzo korzystne dla obywateli. Natomiast PSL i Zjednoczona
Lewica chcą wesprzeć finansowo zadania zlecone samorządu terytorialnego, pozostawiając tworzenie systemów dla
zadań własnych poszczególnym jst.
Czy Polska powinna, wzorem np. Estonii, stworzyć możliwość e-rezydencji dla obywateli innych krajów?
PO, PSL i Zjednoczona Lewica popierają ten pomysł. Jak dodaje PO, takie podejście wymusiłoby wprowadzenie
odpowiednich rozwiązań krajowych, które przyniosłyby korzyść również polskim obywatelom. Nowoczesna nie ma w
tej kwestii wyrobionego zdania, ale podkreśla, że pilniejszą sprawą jest raczej poprawa stanu i interoperacyjności
istniejących systemów.
W jaki sposób zwiększyć dostępność witryn administracji publicznej dla osób starszych, niepełnosprawnych lub
dysponujących wolnymi łączami?
PO opowiada się za dotowaniem z centralnego budżetu projektów przebudowy lub tworzenia witryn zgodnie
z normami. Zauważa jednocześnie, że resort cyfryzacji już finansuje i takie projekty, i edukację urzędników w tym
zakresie. PSL chce edukować urzędników, a Zjednoczona Lewica – wprowadzić do systemu prawnego kary za
nieprzestrzeganie norm. Nowoczesna zauważa, że skuteczniejsze niż kary byłoby uzależnienie dostępności środków
pomocowych od spełniania standardów. Rozważa też możliwość wzmocnienia zasobów organizacji pozarządowych
po to, aby mogły one lepiej monitorować przestrzeganie standardów przez podmioty administracji publicznej.
Jaką rolę mają odgrywać zasoby informacyjne administracji publicznej?
PO i Nowoczesna zgadzają się, że należy bezpłatnie udostępniać jak najwięcej danych i zasobów publicznych w
sposób możliwy do maszynowego przetwarzania. Nowoczesna podkreśla jednak, że rozwiązania wymaga tu kwestia
ochrony danych osobowych zawartych w rejestrach publicznych. Za wzór stawia kraje skandynawskie, gdzie
udostępnianiem tego typu zbiorów zajmuje się specjalistyczna instytucja zapewniająca anonimizację danych
pochodzących z różnych źródeł. PSL i Zjednoczona Lewica przekonują, że administracja powinna stopniowo dążyć do
otwierania danych w najszerszym możliwym zakresie, ale musi temu towarzyszyć zapewnienie wysokiej jakości
udostępniania danych (szybkie łącza, uaktualnianie danych, niezaprzeczalność), co wymaga odpowiednich nakładów.
Który ze sposobów realizacji zadań IT powinien być w Polsce rozwijany?
PO jest przekonana do chmury prywatnej administracji. Twierdzi, że trzeba rozwijać inicjatywy tzw. outsourcingu
wewnętrznego tak, by zadania dalej realizowane były we wspólnych ramach instytucji publicznych. Nowoczesna i
Zjednoczona Lewica proponują chmurę hybrydową – optują za wykorzystaniem infrastruktury chmury publicznej
tam, gdzie to możliwe, oraz inwestowaniem w chmurę prywatną dla wspólnych usług administracji tam, gdzie
niemożliwe jest wykorzystanie chmury publicznej. Natomiast PSL stawia na outsourcing – tam, gdzie to tylko
dopuszczalne jest prawem, należy zlecać zadania i usługi podmiotom komercyjnym.
W jaki sposób zapewnić kadry IT na potrzeby podmiotów publicznych?
PO i Zjednoczona Lewica chcą budować wspólne, międzyresortowe kadry. Jednocześnie PO zauważa, że
jakości kadr nie zwiększy samo podwyższenie wynagrodzeń, a brak kompetencji urzędników co do nadzorowania
projektów skończy się nieuzasadnionym transferem pieniędzy publicznych do firm prywatnych. PSL chce realizować
e-usługi administracji poprzez takie podmioty komercyjne (poczta, banki, operatorzy telekomunikacyjni itp.), które
zapewnią odpowiednie kadry. Natomiast Nowoczesna sugeruje, by korzystać przy budowie e-usług z modelu
usługowego (outsourcing, chmura), zmniejszającego potrzeby kadrowe w administracji. Twierdzi też, że rozwiązanie
to powinno być powiązane z podniesieniem wynagrodzeń, szczególnie w komórkach odpowiedzialnych za
zamówienia publiczne z obszaru IT.
Które obszary działalności państwa powinny być informatyzowane na większą niż dotychczas skalę?
PO wskazuje na: ochronę zdrowia, wymiar sprawiedliwości i sądownictwo oraz udostępnianie zasobów
informacyjnych administracji i nauki. Co ciekawe, powołując się m.in. na badania Banku Światowego, PO przypomina,
że największym problemem polskiej gospodarki jest niesprawnie działające sądownictwo. PSL wymienia: ochronę
zdrowia oraz bezpieczeństwo i powiadamianie ratunkowe. Twierdzi też, że należy ustanowić plan wypozycjonowania
różnych działalności państwa w sposób zrównoważony i po dziedzinach kluczowych powinniśmy wzmacniać
pozostałe gałęzie. Nowoczesna stoi na stanowisku, że priorytetowe powinny być te obszary, które dotyczą
najszerszej grupy obywateli. Zalicza do nich: ochronę zdrowia oraz rozliczanie podatków i obsługę celną. Natomiast
Zjednoczona Lewica chce informatyzować przede wszystkim kwestie dotyczące utraty i poszukiwania pracy oraz
ochronę zdrowia. Dodatkowo PSL, Nowoczesna i Zjednoczona Lewica widzą szczególną potrzebę w
informatyzowaniu spraw administracyjnych, w szczególności tych, które bezpośrednio dotyczą obywatela.
[[autorka jest redaktorem prowadzącym miesięcznika „IT w Administracji”.]]