WYWAŻANIE KÓŁ Pierwszych informacji o niewywaŜeniu

WYWAśANIE KÓŁ
Pierwszych informacji o niewywaŜeniu koła
dostarcza wygląd bieŜnika opon oraz
zachowanie pojazdu podczas jazdy. Objawia się
to drganiem kół, stukami w zawieszeniu a w
zawieszeniu
przednim
poprzez
układ
kierowniczy przenosi się na koło kierownicy.
Na oponach powstają miseczkowate zuŜycia
bieŜnika równomiernie rozmieszczonych na
obwodzie. NiewywaŜenie jest zjawiskiem
szkodliwym dla samochodu, bowiem zwiększa
dynamiczne
obciąŜenie
łoŜysk
kół
i
zawieszenia, tym samym przyśpieszając
zuŜywanie tych zespołów. Błędy wywaŜania
koła
najczęściej powstają
w
wyniku
niedokładnego wykonania opony i tarczy koła,
nierównomiernego zuŜywania się bieŜnika czy
z umieszczonych na dętce łatek.
Wirująca, nie zróŜnicowana masa koła moŜe
wywołać drgania w kierunku pionowym, wokół
zawieszenia wahaczy lub, jeŜeli koła są
kierowane, w kierunku poziomym, wokół
sworznia zwrotnicy.
NiewywaŜenie wywołujące pionowe drgania
koła, moŜna usunąć w sposób stateczny tzn. bez
konieczności wprawiania koła w ruch
obrotowy. UłoŜyskowane koło ustawi się
zawsze tak, Ŝe najcięŜszy jego punkt zajmie
połoŜenie najniŜsze. CięŜarki wywaŜające
naleŜałoby umieścić naprzeciwko najcięŜszego
punktu, tak dobierając ich masę, aby koło
pozostawało w bezruchu w kaŜdym nadanym
mu połoŜeniu.
CięŜarki powinno się mocować po obu stronach
tarczy koła w celu uniknięcia niewywaŜenia
dynamicznego. Ten drugi rodzaj niewywaŜenia
powodujący głównie poziome drgania koła,
moŜna usunąć wprowadzając koło w ruch
obrotowy i równowaŜąc cięŜarkami powstające
wówczas siły i momenty Do ustalenia wielkości
i połoŜenia masy nierównowaŜnej, a następnie
jej usunięcia słuŜą wywaŜarki, wykonane jako
urządzenie stacjonarne (koło musi być
wymontowane z samochodu do badania) lub
dostawne (koło pozostaje na pojeździe). Ten
sposób wywaŜania koła, z uŜyciem wywaŜarki
stacjonarnej, cechuje znaczna dokładność
samego pomiaru oraz, co jest jego wadą, brak
gwarancji
uzyskania
pełnego
efektu
wywaŜania. Ta druga cecha wynika z
nieuwzględnienia podczas pomiaru innych mas
obrotowych niŜ koła, np. bębna hamulcowego
jak równieŜ przyjęcia osi wywaŜarki za bazę
pomiarową. Po zamontowaniu wywaŜonego
koła do samochodu moŜe, więc się okazać, Ŝe
nadal istnieje niewywaŜenie, które moŜe
powodować
bęben
hamulcowy
lub
niecentrycznie z osią obrotu zamocowana
tarcza koła.
Wśród wywaŜarek stacjonarnych najbardziej
rozpowszechnione
są
wywaŜarki
z
elektronicznym systemem, wyrównowaŜania.
Siły
odśrodkowe
wywołane
masą
niewyrównowaŜoną powodują zmienne drgania
podpory spręŜystej. Za pomocą odpowiedniego
czujnika są one przetwarzane na impuls
elektryczny o częstotliwości proporcjonalnej do
obrotów koła i amplitudzie proporcjonalnej do
niewywaŜenia. W najnowszych konstrukcjach
wywaŜarek stosuje się rozwiązanie z
niewahliwie łoŜyskowaną podporą.
Rozwiązania konstrukcyjne nowoczesnych
wywaŜarek stacjonarnych umoŜliwiają m.in.:
- uzyskanie
wysokiej
czułości
układu
pomiarowego;
dokładność
wskazań
niewywaŜenia jest regulowana dwu- lub
trzystopniowo (dla wywaŜenia precyzyjnego
do 1g, dla normalnego do 5g i dla zgrubnego
do 10g); dokładność wskazań miejsca
niewywaŜenia dochodzi do 1,50
- obniŜenie
prędkości
obrotowej
wału
wywaŜarki, dzięki czemu uległy skróceniu
czas rozbiegu koła, czas pomiaru (do 3 s) i
czas wyhamowywania; zwiększa to równieŜ
trwałość urządzenia
- pokazywanie na tablicy wskaźników
lokalizacji niewywaŜenia w sposób graficzny
– za pomocą wielu diod świetlnych,
rozmieszczonych kołowo na rysunku obręczy
- pomiar niewywaŜenia dla obu płaszczyzn w
jednym przebiegu pomiarowym; parametry
niewywaŜenia są wyświetlane jednocześnie (
w przypadku dwóch wskaźników cyfrowych)
lub zapamiętywanie i wyświetlanie kolejno
dla obu płaszczyzn ( w przypadku jednego
wskaźnika)
- wywaŜenie kół z tarczami ze stopu
aluminiowego
i
róŜnym
systemem
mocowania cięŜarków wywaŜających
- zatrzymanie
koła
po
wyhamowaniu
dokładnie w takim połoŜeniu, aby miejsce
niewywaŜenia znalazło się u góry
- realizację
specjalnego
programu
optymalizacji warunków toczenia się koła;
program
ma
na
celu
usunięcia
nierównomierności biegu kompletności, koła,
które pozostaje po jego wywaŜeniu (nawet
całkowitym) i wynika z istniejącego bicia
bocznego i promieniowego opony i tarczy
koła; pomiar odbywa się po wprawieniu koła
w ruch obrotowy z przystawionym
obciąŜeniem; uzyskany wynik pokazuje
punkt na oponie, który musi zostać
przesunięty względem otworu pod zawór w
tarczy, koła, aby było zapewnione spokojne
toczenie się koła po nawierzchni drogi.
Dopuszczalne bicie koła (wg BN-75/3621-01)
Dopuszczalne bicie
Średnie tarczy
promieniowe i boczne
koła [cale]
[mm]
tarczy koła
opony
do 13 włącznie
1,5
3
PowyŜej 13
2
4
Dla kół wyposaŜonych w opony radialne o
symbolach prędkości S,H,V zaleca się, aby
sumaryczne bicie promieniowe (opona + tarcza
koła) wynosiło maksymalnie ok. 1mm.
Koła z biciem promieniowym przekraczającym
2 mm nie moŜna wywaŜyć w sposób
zapewniający spokojne jego toczenie się po
drodze.
Bicie promieniowe koła moŜna ograniczyć
przestawiając oponę w stosunku do tarczy koła
w ten sposób, aby najwyŜsze miejsce opony
pokryło się z najniŜszym miejscem tarczy.
Nadmierne bicie boczne moŜe być wynikiem
niewłaściwego zamontowania opony lub
skrzywienia tarczy koła.
Uwaga. Po nałoŜeniu cięŜarków i powtórnym
włączeniu wywaŜarki moŜe zdarzyć się, Ŝe
mierniki wskaŜą pewne niewywaŜenie w
okolicach miejsca., w którym został juŜ
zamontowany
cięŜarek
korekcyjny.
Spowodowane jest to niedoskonałością
wskazań miernika połoŜenia niewywaŜenia lub
wadliwym załoŜeniu cięŜarka. W celu usunięcia
tego szczątkowego niewywaŜenia wystarczy
przesunąć uprzednio zamontowany cięŜarek o
1-2 działki w kierunku wskazanym przez
miernik.
WywaŜanie koła na samochodzie
Bardziej słuszne jest wywaŜanie kół razem ze
współpracującymi elementami mechanizmu
jezdnego, a więc bez zdejmowania go z
samochodu. Ten sposób wywaŜenia pozwala
uwzględnić ewentualne niewywaŜenie bębna
hamulcowego (lub tarczy hamulcowej) i piasty,
które mogą powstać pomimo duŜej dokładności
wykonania tych elementów. Zaleca się go
stosować dla kół mocowanych na zawieszeniu
typu Mc Pherson.