Nafta Gaz 12 2007 - Instytut Nafty i Gazu

Halina Jędrzejowska-Tyczkowska, Karolina Pieniążek: Instytut Nafty i Gazu w Krakowie
Zastosowanie metod optymalizacji globalnej, a szczególnie symulowanego wyżarzania (simulated annealing), do
rozwiązania odwrotnego zadania kinematycznego w metodzie sejsmicznej
Odwrotne zadanie kinematyczne w metodzie sejsmicznej oznacza odtworzenie parametrów fizycznych ośrodka, odpowiedzialnych za czas propagacji rozprzestrzeniających się fal, a więc odległości, które fala pokonuje i prędkości z jaką
się rozprzestrzenia. W odniesieniu do sejsmiki powierzchniowej zadanie to polega na wyznaczeniu (przy znanych położeniach punktów wzbudzania i odbioru) głębokości granic geologicznych (lub miąższości warstw) oraz prędkości
propagacji fal podłużnych VP i poprzecznych VS. Znajomość wymienionych parametrów w pełni jednoznacznie określa ośrodek i pozwala przejść drogą prostych przeliczeń do szerokiego wachlarza parametrów dynamicznych, petrofizycznych i geometrycznych. Daje odpowiedź na pytanie o naturę ośrodka (np. jednorodny – niejednorodny; warstwowy – ciągły; izotropowy – anizotropowy; o geometrii prostej lub bardzo skomplikowanej etc.). Rozwiązanie zadania
odwrotnego stanowi ukoronowanie wszystkich działań w dziedzinie interpretacji. W artykule przedstawiono zastosowanie metody optymalizacji stochastycznej (symulowane wyżarzanie) do określenia podstawowych parametrów sprężystych, VP i VS, ośrodka geologicznego oraz wyznaczenia głębokości granic rozdzielających warstwy o zróżnicowanych wartościach parametrów.
Application of one of Global Optimization Methods (simulated annealing) in Seismic Kinematic Inversion
Inverse problem in seismic method means the recovery of chosen physical parameters of geological media, especially one
which are responsible for elastic wave propagation. In other words the goals of geophysical inversion is to find earth
model that explain the geophysical observation. It means to find an optimal value of a function of several variables. The
function that we want to maximize is a fitness function that characterizes the similarities between observed and synthetic
data calculated by using an assumed earth model described (in the case of seismic) by compressional and shear wave velocity, density, etc. In article the algorithm, program and results of calculations of above mensioned parameters are presented as well as an analysis and conclusions on proposed methodology.
Marek Czupski: Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno
Płyny na bazie środków powierzchniowo-czynnych w zabiegach hydraulicznego szczelinowania
Przez wiele lat w charakterze płynów szczelinujących używane były głównie pochodne guaru, ze względu na ich stosunkowo niskie koszty oraz możliwości kontrolowania parametrów reologicznych. Powodowały one jednak znaczne uszkodzenie przewodności wytworzonej szczeliny, co przyczyniało się do niskiej efektywności wykonanych zabiegów. Od 10
lat w światowym przemyśle naftowym używa się już na szeroką skalę płynów na bazie środków powierzchniowoczynnych. Ciecze te charakteryzują się wartościami lepkości odpowiednimi dla płynów szczelinujących, przy czym powodują dużo mniejsze uszkodzenie przewodności szczeliny wygenerowanej w trakcie zabiegu. W niniejszym artykule
autor przedstawił testy reologiczne i testy filtracji w warunkach statycznych, które miały na celu analizę możliwości zastosowania płynów opartych na środkach powierzchniowo-czynnych w zabiegach szczelinowania.
Viscoelastic surfactant fluids in hydraulic fracturing treatments
For many years mainly water-based polymers like guar derivatives have been used as fracturing fluids because of their
low cost and highly controllable fluid rheology. However, these materials significantly decreased fracture conductivity,
leading to poorer effectiveness of performed treatment. Therefore, ten years ago viscoelastic surfactant (VES) fluids were
introduced in oil and gas wells for fracturing stimulation. These fluids are characterized by viscosity values suitable for
fracturing operations and they cause much less damage to conductivity of the fracture generated in the treatment. In this
paper the author presented rheology and filtration tests performed in static conditions which were used to analyse the
possibility of using surfactants as fracturing fluids.
Janusz Neider, Agnieszka Raźna: Instytut Nafty i Gazu w Krakowie
Aktualne wymagania w stosunku do armatury gazowniczej, na podstawie wymagań dyrektyw i norm europejskich
W artykule przedstawiono aktualne wymagania i metody badań armatury gazowniczej (kurki kulowe, zasuwy, przepustnice) zawarte w dyrektywach i normach europejskich.
Present requirements for gas valves on base of directives and european standards
In this article the authors present requirements and test methods of gas valves (ball valves, gate valves, butterfly valves)
included in directives and european standards.
Andrzej Wyczesany: Politechnika Krakowska w Krakowie
Obliczanie współczynników równania Wilsona metodą analizy przedziałów
Celem pracy było zastosowanie metody analizy przedziałów do wyznaczania współczynników równania Wilsona, używanego do obliczania równowag fazowych ciecz-para, wykorzystywanych w trakcie projektowania kolumn destylacyjnych i kolumn destylacji katalitycznej. Przedstawiono kilka mieszanin spotykanych w procesach rafineryjnych, dla któ-
rych metoda oparta na analizie przedziałów pozwala lepiej niż tradycyjne metody opisane w literaturze dopasować do
danych eksperymentalnych poszukiwane parametry.
Calculation of the Wilson equation coefficients with the interval analysis method
The aim of this paper is application of interval analysis method for correlation of Wilson equation parameters. This equation is applied for calculation of vapour – liquid equilibria used for computation of distillation towers and catalytic distillation towers. Some refinery mixtures have been presented for which the approach based on interval analysis gives the
Wilson parameters better fitted to the experimental data than the method presented in literature.
Maciej Paczuski, Aneta Lorek, Agnieszka Turek, Olga Woźnicka: Politechnika Warszawska, Instytut
Chemii w Płocku
Asfalteny naftowe jako surfaktanty
W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości powierzchniowych roztworów i dyspersji asfaltenów z odsiarczonego
gudronu, i porównano z dodatkami dyspergującymi.
Petroleum asphaltenes as surfactants
In the article some results of surface properties investigation of asphaltenes from hydrocracked vacuum residue in solutions and dispersions are presented. They were compared with selected dispersion additives.
Teresa Jeleń, Michał Krasodomski, Agnieszka Wieczorek: Instytut Technologii Nafty w Krakowie
Ocena zagrożenia stwarzanego przez substancje potencjalne rakotwórcze zawarte w produktach parafinowych,
wykorzystywanych dla potrzeb przemysłu spożywczego i farmaceutycznego – test FDA
Przedstawiono wyniki wdrażania i walidacji Testu FDA – procedury analitycznej umożliwiającej ocenę ryzyka stwarzanego przez obecność substancji rakotwórczych w wyrobach parafinowych, wykorzystywanych w produkcji farmaceutycznej i/lub mających kontakt z żywnością. Szczegółowo omówiono przebieg oznaczania, wskazano te elementy wykonawcze testu, które są podstawowymi źródłami niepewności uzyskiwanych wyników. Pokazano obliczeniowy sposób
oszacowania niepewności pomiarów oraz jego weryfikację doświadczalną. Przeprowadzone prace analityczne potwierdziły biegłość laboratorium w wykonywaniu procedury FDA, która została akredytowana przez PCA.
The Hazard Estimation of Potential Carcinogenic Substance in Petroleum Waxes Used in Food and Drug Indrustry – FDA Test
Petroleum waxes are complex mixtures contains mainly saturated hydrocarbons (C12 to C85), in the Majority > C20. All
kinds of materials are solid or semi-solid at room temperature, and have very low volatility. The wax production process
involves some technological steps leading to separation of the paraffin and oil fractions from selected refinery streams.
The product, except normal paraffins, may contain biologically active impurities such as PAC/PAH (polycyclic aromatic
compounds/polycyclic aromatic hydrocarbons), typically present in crude oils. The FDA test is developed for screening
the products with regard contents of PAC. The first step of FDA test comprise DMSO (Dimethyl Sulfoxide) extractions
followed by UV examinations at four wavelengths. If the product fails this procedure we may add the second step, the
chromatographic removal of interfered polar compounds, and repeat the spectrometric investigation. There are described
technical aspects of both parts the FDA test, and sources of uncertainty. The five wax samples investigation results are
statistically analysed, and compared with calculated standard uncertainties. The equations for estimation of tolerance are
worked out according to recommendations given in standard EN ISO 4259. The result of FDA test is dependent on
cleanliness of the laboratory glassware. All chemicals must be high purity or should be purified before testing. The key of
this procedure is extraction, the solvents for extraction should be carefully equilibrated; otherwise the separation might be
not correct. The properly realization full FDA test is difficult and time consuming. The first step of the FDA test is sufficient for many specialists. They consider if the product at the first step of investigation failed, they must improve some of
the technological processes in production of the special waxes, and they need not realize the second step of the FDA test.