górna cz. pochwy

Transkrypt

górna cz. pochwy
MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ
RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE
Różnicowaniem płciowym nazywamy procesy
zachodzące w okresie płodowym, które na podstawie
płci genetycznej doprowadzają do powstania różnic w
budowie i czynności gonad (płeć gonadalna), a w
konsekwencji czynności hormonalnej gonad do
powstania różnic w budowie i czynności narządów
płciowych (płeć genitalna), różnic w budowie ciała
(płeć somatyczna) oraz w budowie i czynności mózgu
(płeć psychiczna).
STRUKTURA CHROMOSOMU Y
Region pseudoautosomalny 1
Yp
Euchromatyna
1
2
3
4
5
SRY
Centromer
AZFa
AZFb
Yq
6
AZFc
Heterochromatyna
7
Region pseudoautosomalny 2
Listwa płciowa
WT1 (chr. 11)
SF1 (chr. 9)
Gonada bipotencjalna
SRY
SOX9 (chr. 19)
Jądro
DAX1 (chr. X)
Jajnik
RÓŻNICOWANIE GONAD
aorta
pierwotne komórki płciowe
listwa płciowa
jelito pierwotne
przewód Wolfa
sznury płciowe
nabłonek mezotelialny
część rdzenna
przewód Müllera
część korowa
Embriologia, H.Bartel, PZWL, 1995
JĄDRO
JAJNIK
6-7 tydzień
7-8 tydzień
sznury korowe
kanaliki kręte
kanaliki proste
sieć jądra
szczątkowa
sieć jajnika
kanalik
wyprowadzający
przewód najądrza
pozostałość po
przewodach Müllera
Embriologia, H.Bartel, PZWL, 1995
pierwotne oocyty
pozostałość po
przewodach Wolfa
RÓŻNICOWANIE WEWNĘTRZNYCH
NARZĄDÓW PŁCIOWYCH
bipotencjalne gonady
przewód Wolfa
przewód Müllera
zatoka moczowopłciowa
jądra
najądrze
nasieniowód
prostata
pęcherzyki
nasienne
T+
AMH+
jajniki
T-
jajowód
AMHmacica
CG
testosteron
12 tydzień
24 tydzień
LH
poród
RÓŻNICOWANIE
ZEWNĘTRZNYCH NARZĄDÓW
PŁCIOWYCH
guzek płciowy
4 tydzień
fałd
moczowopłciowy
błona
stekowa
A
B
guzek płciowy
fałd płciowy
5 tydzień
wyniosłość płciowa
błona odbytowa
C
Embriologia, H.Bartel, PZWL, 1995
łechtaczka
łączenie fałdów
moczowopłciowych
10 tydzień
wargi sromowe
mniejsze
wargi sromowe
większe
H
spoidło
tylne
warg
ujście cewki
moczowej
żołądź prącia
ujście cewki
moczowej
I
wzgórek
łonowy
szew prącia
szew moszny
krocze
12 tydzień
Embriologia, H.Bartel, PZWL, 1995
J
błona
dziewicza
przedsinek
pochwy
K
zależne od testosteronu
zależne od dihydrotestosteronu
5α-reduktaza
ZSTĘPOWANIE JĄDER
ZABURZENIA RÓŻNICOWANIA
PŁCI GONADALNEJ I GENITALNEJ
Zaburzenia różnicowania/rozwoju płciowego
ang. Disorders of Sex Differentiation/development
DSD
OBOJNACTWO PRAWDZIWE
jajnikowo-jądrowe DSD
1. Gonada obojnacza tzw. jajniko-jądro (ovotestis)
2. Jądro po jednej stronie, a jajnik po drugiej stronie w jamie
brzusznej
OBOJNACTWO RZEKOME MĘSKIE
46,XY lub 45,X/46,XY DSD
Brak T
przewody
Wolfa
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
jądro
żeńskie
wewnętrzne
narządy
płciowe
żeńskie
zewnętrzne
narządy
płciowe
Brak AMH
przewody
Müllera
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
obecność T
przewody
Wolfa
jądro
słabo rozwinięte
narządy płciowe
wewnętrzne
obecność AMH
przewody
Müllera
męskie + żeńskie
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
słabo rozwinięte
narządy płciowe
zewnętrzne
męskie/żeńskie
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
PRAWIDŁOWE
JĄDRA
JĄDRA
DYSGENETYCZNE
I.
DYSGENEZJA
CZYSTA
GONADA PASMOWATA
II. DYSGENEZJA
MIESZANA
GONADA PASMOWATA
GONADA PASMOWATA
JĄDRO
III. DYSGENEZJA
CZĘŚCIOWA
JĄDRO
JĄDRO
brak T
przewody
Wolfa
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
jądro
brak
wewnętrznych
narządów
płciowych
żeńskie
zewnętrzne
narządy
płciowe
obecność AMH
przewody
Müllera
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
obecność T
przewody
Wolfa
jądro
męskie
wewnętrzne
narządy
płciowe
obecność AMH
przewody
Müllera
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
Brak DHT
Słabo
rozwinięte
męskie
zewnętrzne
narządy
płciowe
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
SPODZIECTWO
WIERZCHNIACTWO
Embriologia, H.Bartel, PZWL, 1995
podwzgórze
przysadka
LH
jądro
T
5 -reduktaza
AMH
DHT
receptor androgenowy
obecność T
przewody
Wolfa
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
jądro
brak
wewnętrznych
narządów
płciowych
żeńskie
zewnętrzne
narządy
płciowe
obecność AMH
przewody
Müllera
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
obecność T
przewody
Wolfa
jądro
wewnętrzne
narządy
płciowe
brak AMH
przewody
Müllera
męskie+żeńskie
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
męskie
zewnętrzne
narządy
płciowe
• górna cz. pochwy
• macica
• jajowody
ZABURZENIE ZSTĘPOWANIA JĄDER
ujście wewnętrzne
kanału pachwinowego
ujście zewnętrzne
kanału pachwinowego
OBOJNACTWO RZEKOME ŻEŃSKIE
46,XX DSD
Przyczyny obojnactwa rzekomego żeńskiego
Nadmiar androgenów płodowych
• Wrodzony przerost nadnerczy spowodowany brakiem:
- 21-hydroksylazy
- 3β-hydroksy-dehydrogenazy
- 11-hydroksylazy
Nadmiar androgenów matczynych
• Guzy wirylizujące jajników lub nadnerczy
• Brak aromatazy
Jatrogenne
• Androgeny
• Progestageny
cholesterol
1
pregnenolon
4
3
progesteron
2
17-0H
pregnenolon
dehydroepiandrosteron
Brak 21-hydroksylazy
ACTH
dezoxy-
6
kortykosteron
4
17-0H
progesteron
3
aldosteron
kortykosteron
2
3
5
dezoksykortyzol
androstendion
estron
testosteron
estradiol
5
kortyzol
3
androstendiol
1) 20-22 desmolaza, 2) 17-hydroksylaza, 3) 3-hydrosysteroid-dehydrogenaza /
4, 5 izomeraza , 4) 21-hydroksylaza, 5) 11-hydroksylaza
WIRYLIZACJA (KLASYFIKACJA PRADERA)
prawidłowe
żeńskie
I
II
III
Zaburzenia hormonalne u dzieci i młodzieży, TE. Romer, Omnitech Press, 1992
IV
V
prawidłowe
męskie
Zaburzenia rozwoju
żeńskich narządów płciowych
• agenezja pochwy i macicy (zespół Mayera-RokitanskiegoKűstera)
• zwężenie pochwy
• blokada ujścia i rozszerzenie pochwy
• przegroda pochwy lub macicy