07-Bhag-S-sekcje35-39

Bhagavat-Sandarbha
Sekcja 35
Tekst 1
Historia pomyłki Brahmy, który chciał zobaczyć Pana Nārāyaṇa schodząc w dół łodygi lotosu, oraz
tego iż ostatecznie zobaczył Go w transie medytacji, jest streszczona w trzecim canto ŚrīmadBhāgavatam i tam odsyłamy czytelników pragnących poznać więcej szczegółów. W tym wersecie
fraza: tac cej jala-sthaṁ tava saj jagad-vapuḥ informuje nas, że forma Nārāyaṇa jest prawdziwa,
wieczna i transcendentna wobec materii. Kosmos materialny jest również prawdziwy, ponieważ
emanuje z tej Najwyższej Rzeczywistości, jaką jest Pan Nārāyaṇa. Wszechświat materialny
znajduje się w ciele Pana Nārāyaṇa, co zobaczyła wyraźnie matka Yaśodā.
Brahmā opisuje to następująco:
Tekst 2
atraiva māyā-dhamanāvatāre
hy asya prapañcasya bahiḥ sphuṭasya
kṛtsnasya cāntar jaṭhare jananyā
māyātvam eva prakaṭī-kṛtaṁ te
Mój drogi Panie, w tej inkarnacji dowiodłeś, że jesteś najwyższym kontrolerem māyi. Przebywasz w manifestacji
kosmicznej, a jednak całe stworzenie jest w Tobie. Fakt ten udowodniłeś osobiście, ukazując Swej matce – Yaśodzie
całe kosmiczne stworzenie w Swych ustach,. Dzięki niepojętej mocy – yogamāyi, możesz czynić takie rzeczy
skutecznie bez jakiejkolwiek pomocy z zewnątrz. [Śrīmad-Bhāgavatam 10.14.16]
Tekst 3
W tym wersecie Brahmā mówi: māyā-dhamanāvatāre – mój drogi Panie, w tej inkarnacji
dowiodłeś, że jesteś najwyższym kontrolerem māyi. I dalej: prapañcasya bahiḥ sphuṭasya
kṛtsnasya cāntar jaṭhare – przebywasz w sferze manifestacji kosmicznej, a mimo to całe stworzenie
istnieje w Tobie.
Pan Kryszna jest zarówno wewnątrz, jak i poza manifestacją kosmosu, dlatego możemy zrozumieć,
że nie jest On ograniczony przez granice materii. Gdy pojawia się, przyjmując rolę osoby
ograniczonej w stosunku do czasu i przestrzeni, to uznawanie tego ograniczenia za realność jest po
prostu iluzją. Chociaż Pan Kryszna pojawia się, aby zaistnieć w kosmicznym stworzeniu, to kosmos
ten znajduje się równocześnie w Nim, bowiem wyemanował z Niego. Brahmā mówi więc: „o
Panie, dzięki Twej niepojętej energii, yogamāyi, przebywasz teraz w kosmosie materialnym, choć
pierwotnie kosmos ten znajduje się w Tobie”. Brahmā, aby podkreślić fakt, że cały świat materialny
nadal istnieje w Panu Krysznie, powiedział: „udowodniłeś to, gdy objawiłeś całe stworzenie
kosmiczne w Swych ustach Swej matce – Yaśodzie.”
Sekcja 36
Tekst 1
W tym wersecie māyā-dhamana oznacza – 'najwyższy kontroler māyi'. Brahmā powiedział: „o
Panie, przez Swą łaskę objawiłeś to, że cała manifestacja kosmiczna znajduje się w Tobie”. Aby
podkreślić prawdziwość tej tezy, a przy okazji obalić wszelkie przeciwne opinie, Brahmā
wypowiedział następujące słowa:
68
Bhagavat-Sandarbha
Tekst 2
yasya kukṣāv idaṁ sarvaṁ
sātmaṁ bhāti yathā tathā
tat tvayy apīha tat sarvaṁ
kim idaṁ māyayā vinā
Mój drogi Panie Kryszno, cała manifestacja kosmiczna, którą postrzegamy obecnie, znajduje się w Twym ciele. Jednak
widzę Cię na zewnątrz i Ty również widzisz mnie na zewnątrz. Jak takie rzeczy mogą dziać się bez wpływu Twej
niepojętej energii? [Śrīmad-Bhāgavatam 10.14.17]
Tekst 3
Gdyby słowa tego wersetu ułożyć w formie prozy, uzyskamy następujące zdanie: yasya kukṣau
sarvam idaṁ sātman yathā bhati tat sarvam iha (bahir api tathaiva) tvayi bhati.
Znaczenie tego zdania jest takie, że Śrī Kryszna znajduje się we Vrajabhumi tak samo (ponieważ
jest On wszechprzenikający), jak Vrajabhumi znajduje się w Nim. Zatem zostało potwierdzone to,
co mówi Śrīmad-Bhāgavatam (10.14.16), że Śrī Kryszna jest obecny w manifestacji kosmicznej, a
jednocześnie ten cały kosmos jest obecny w Nim. Gdy matka Yaśodā zobaczyła Śrī Krysznę przed
sobą, z całym kosmosem w Jego ustach, mogła bezpośrednio dostrzec te dwie prawdy o Nim.
I próbując zrozumieć to, co właśnie ujrzała, zapytała:
kiṁ svapna etad uta devamāyā
kiṁ vā madīyo bata buddhi-mohaḥ
atho amuṣyaiva mamārbhakasya
yaḥ kaścanautpattika ātma-yogaḥ
Czy to sen, czy iluzja stworzena przez energię zewnętrzną? Czy ta wizja objawia się dzięki mej własnej inteligencji, czy
też jest to jakaś mistyczna moc mego dziecka? [Śrīmad-Bhāgavatam 10.8.40]
W nawiązaniu do tego Brahmā komentuje: „o Panie, choć za sprawą Twej niepojętej mocy
pojawiasz się w ograniczonej przestrzeni na ziemi Vrajy, to jednak jesteś wszechobecny. Ukazałeś
te dwie prawdy bezpośrednio Swej matce – Yaśodzie.”
Tekst 4
Treść tego wersetu (10.14.17) potwierdza również następujące wyjaśnienie:
gṛhṇīta yad yad upabandham amuṣya mātā
śulbaṁ sutasya na tu tat tad amuṣya māti
yaj jṛmbhato 'sya vadane bhuvanāni gopī
saṁvīkṣya śaṅkita-manāḥ pratibodhitāsīt
Kiedy pasterka (przybrana matka Kryszny - Yaśodā) próbowała związać ręce swego syna spostrzegła, że przynoszone
przez nią sznury były zawsze za krótkie. Kiedy w końcu zrezygnowała, Pan Kryszna, nieco później, otworzył Swe usta
i matka znalazła tam wszystkie wszechświaty. Widząc to, zwątpiła w jasność swego umysłu, jednak w swoisty sposób
zyskała przekonanie o mistycznej naturze swego syna. [Śrīmad-Bhāgavatam 2.7.30]
Potwierdzają to słowa kukṣāv idaṁ sarvaṁ sātmaṁ bhāti – 'mój drogi Panie Kryszno, cała
manifestacja kosmiczna, którą postrzegamy obecnie, znajduje się w Twoim ciele. Choć cały kosmos
znajduje się w Tobie, to jednak jesteś wciąż w nim wszechobecny'. Bhāgavatam stwierdza: tvayi tat
sarvam bhati – 'wszystko znajduje się w Tobie'.
69
Bhagavat-Sandarbha
Sekcja 37
Tekst 1
Brahmā chciał przez to wyrazić: „Mój drogi wszechprzenikający Panie, bez wpływu Twej mocy –
māyi, która ukrywa prawdę o Tobie, nie byłoby możliwe przekonanie, że jesteś ograniczony przez
materialny czas i przestrzeń? To nie jest możliwe. Widziałem to bezpośrednio.”
Nastęnie Brahmā powiedział:
Tekst 2
adyaiva tvad ṛte 'sya kiṁ mama na te māyātvam ādarśitam
eko 'si prathamaṁ tato vraja-suhṛd-vatsāḥ samastā api
tāvanto 'si catur-bhujās tad akhilaiḥ sākaṁ mayopāsitās
tāvanty eva jaganty abhūs tad amitaṁ brahmādvayaṁ śiṣyate
Mój drogi Panie, pomijając już te inne rzeczy i biorąc pod uwagę tylko dzisiejsze wydarzenia – to, co widziałem, czyż
to wszystko nie jest wynikiem działania Twych niepojętych energii? Przede wszystkim, widziałem Ciebie samego;
następnie rozwinąłeś Siebie i pojawili się Twoi przyjaciele, cielęta i wszelkie życie Vrindavany. Potem ujrzałem Ciebie
i wszystkich chłopców, jako czterorękie formy Viṣṇu, czczone przez wszystkie elementy i półbogów, w tym i przeze
mnie samego. Następnie, wszystko to znikło, a Ty zostałeś sam, jak Cię widziałem wcześniej. Czyż to wszystko nie
oznacza, że jesteś Najwyższym Panem – Nārāyaṇem, źródłem wszystkiego, i że wszystko emanuje z Ciebie, a potem
ponownie znika w Tobie, a Ty sam pozostajesz niezmienny, jak wcześniej? [Śrīmad-Bhāgavatam 10.14.18]
Tekst 3
W tym fragmencie Brahmā stwierdza: czyż nie zostało mi objawione (mamā) właśnie dzisiaj
(adyaiva), że ten wszechświat (asya), wypełniony oszołomionymi, uwarunkowanymi duszami,
będący wytworem Twej energii zwanej māyą (māyātvam), ma źródło w Twej, podobnej do ludzkiej,
formy (tvad ṛte)? To, z pewnością, właśnie zostało mi objawione.
Tekst 4
W tym momencie Pan Kryszna mógłby zapytać: „Jaka jest natura Mej formy?” Na to pytanie
Brahmā przygotował następującą odpowiedż: „eko si - 'jesteś sam jeden'. Oznacza to - 'Teraz,
wszyscy ci chłopcy pasterze i cielęta zniknęli, Ty sam objawiłeś się jako chłopcy i cielęta, a więc
wszyscy oni są Tobą (eko si). Zatem oświadczam, że tak na prawdę jesteś niedwoistym,
Najwyższym Brahmanem (advayam brahma)', Ponieważ jesteś w stanie robić takie rzeczy”.
Każdy z elementów fizycznych manifestuje się w pewnej określonej dla siebie chwili, pozostaje
widoczny przez pewien czas i ostatecznie, w stosownym czasie, ulega unicestwieniu. Te zmiany
wskazują na cechę zwaną „dwoistością” (dualnością) materii. Natomiast Ponieważ Najwyższy
Brahman nie ulega żadnej z tych zmian, jest wieczny i niezmienny, dlatego znany jest jako
advayam. Najwyższy Brahman jest wszechprzenikający z natury. Definiując Śrī Krysznę jako
Najwyższego Brahmana, Brahmā tym samym wskazał, że jest On wszechprzenikający.
Sekcja 38
Tekst 1
Teraz kolejne pytanie, które może zadać Śrī Kryszna: „Na początku stworzenia istnieli tylko
Brahmā, Viṣṇu i Śiva. Są zatem uważani za pierwotną przyczynę wszystkiego, co istnieje. W czasie
70
Bhagavat-Sandarbha
trwania tej manifestacji pojawia się wiele inkarnacji i Ja także bywam uznany za taką właśnie
inkarnację. Jak zatem można mówić, że jestem oryginalną przyczyną wszystkich przyczyn? To
Brahmā, Śiva i Viṣṇu są tymi przyczynami!”
Odpowiedź przygotowana przez Brahmę jest następująca:
Tekst 2
ajānatāṁ tvat-padavīm anātmany
ātmātmanā bhāsi vitatya māyām
sṛṣṭāv ivāhaṁ jagato vidhāna
iva tvam eṣo 'nta iva trinetraḥ
Ci, którzy nie są świadomi Twej niepojętej energii, nie mogą zrozumieć, że Ty sam stajesz się twórczym Brahmą,
utrzymującym Viṣṇu, i niszczącym Śivą. Osoby, które nie są świadome prawdziwego stanu rzeczy uważają, że ja,
Brahmā, jestem stwórcą, Viṣṇu jest utrzymującym, a Pan Śiva niszczycielem. Ale faktycznie, Ty sam jesteś wszystkim stwórcą, utrzymującym i niszczycielem. [Śrīmad-Bhāgavatam 10.14.19]
Tekst 3
W tym wersecie zaimek drugiej osoby tvam – 'ty', jest podmiotem zdania, a słowo bhāsi - 'są
przejawione', jest czasownikiem. Słowo iva - 'jak gdyby', nie odnosi się do tvam, ale raczej do eṣaḥ
- 'On' (Pan Viṣṇu). Słowo eṣaḥ nie odnosi się do transcendentnej formy Pana Kryszny, ponieważ
Pan Kryszna jest oryginalną Osobą Boga, a nie guṇa-avatārą, jakim jest Pan Viṣṇu.
Przyjęcie Śrī Kryszny za guṇa-avatārę byłoby sprzeczne z poprzednim wersetem, gdzie Brahmā
powiedział: o Kryszno, wszystko emanuje z Ciebie. W tym wersecie tvat-padavīm oznacza - 'twoja
transcendentna forma', ajanatam oznacza – 'do tych, którzy nie pojmują', ātmā – ty, który jesteś
źródłem wszystkich inkarnacji Boga', ātmanā – 'przez twe różne ekspansje'; māyām – moc
tworzenia, utrzymywania i unicestwienia materialnego wszechświata, anātmanī – bezwładne,
nieświadome, nieprzejawione trzy siły natury materialnej (pradhana), które są pierwotną przyczyną
mahāt-tattvy i innych sił tworzących materialne kosmosy, vitatya – 'ekspandując', a bhāsi – 'Jesteś
przejawiony, pojawiając się w różnych formach odpowiednich do różnymi czynności stwarzania,
utrzymywania i unicestwiania materialnych wszechświatów'.
Tu Śrī Kryszna mógłby zapytać: Jak to możliwe, że wykonuję czynności Brahmy, Viṣṇu i Śivy? Na
to pytanie Brahmā ma odpowiedź: „Pojawiasz się, jak gdybyś był mną, który angażuje się w
działalność tworzenia wszechświata (sṛṣṭāv ivāhaṁ jagataḥ). Pojawiasz się, jak gdybyś był Viṣṇu,
który wykonuje czynności utrzymywania kosmosu (vidhane eṣo'nta iva), a także pojawiasz się, jak
gdybyś był Śivą, który zajmuje się unicestwianiem wszechświata (eṣo'nta iva trinetraḥ). W
rzeczywistości, to Ty rozwijasz się w te różne postacie. Tylko ignoranci i oszołomieni widzą tych
trzech półbogów, jako różnych od Ciebie.
Tekst 4
Fakt, iż Śrī Kryszna dokonuje dzieła stwarzania, utrzymywania i unicestwiania materialnych
wszechświatów jest potwierdzony w następującym wersecie, w którym Pan Brahmā mówi:
sṛjāmi tan-niyukto 'haṁ
haro harati tad-vaśaḥ
viśvaṁ puruṣa-rūpeṇa
paripāti tri-śakti-dhṛk
71
Bhagavat-Sandarbha
Z Jego woli ja tworzę, Pan Śiva niszczy, a On sam, w Swej wiecznej formie, jako Osoba Boga, utrzymuje wszystko. On
jest potężnym kontrolerem tych trzech energii. [Śrīmad-Bhāgavatam 2.6.32]
Dowiadujemy się z tego, że Pan Viṣṇu jest bezpośrednią ekspansją Osoby Boga, a zatem, co do
natury, nie różni się od transcendentnej formy Śrī Kryszny. Viṣṇu różni się więc od Brahmy i Śivy,
którzy nie są bezpośrednimi manifestacjami Osoby Boga; należą oni do innej kategorii.
Sekcja 39
Pan Kryszna rozszerza się nie tylko w guṇa-avatāry, ale także w wiele innych inkarnacji. Brahmā
opisuje to w następnym wersecie:
sureṣv ṛṣiṣv īśa tathaiva nṛṣv api
tiryakṣu yādaḥsv api te 'janasya
janmāsatāṁ durmada-nigrahāya
prabho vidhātaḥ sad-anugrahāya ca
Podobnie, rozszerzasz się w różne formy; wśród półbogów inkarnujesz jako Vāmanadeva, wśród wielkich mędrców,
jako Paraśurāma, między ludźmi pojawiasz się Osobiście, jako Pana Kryszna, czy Pan Rāma, wśród zwierząt pojawiasz
się jako inkarnacja Dzika, a wśród istot wodnych jako Ryba. A jednak nigdy się nie rodzisz. Jesteś wieczny. To, że
pojawiasz się i znikasz jest możliwe dzięki Twej niepojętej i po to, aby po prostu zapewnić ochronę Twym wiernym
wielbicielom i unicestwić demony. [Śrīmad-Bhāgavatam 10.14.20]
Możemy zauważyć, że w tym wersecie słowa ajanasya janma - 'nienarodzony rodzi się', wskazują,
że Śrī Kryszna nie rodzi się, ale po prostu pojawia się w tym świecie, na własne życzenie.
-------do-------
72