PROGNOZA srodowiskowa PARK KOBYLNICA
Transkrypt
PROGNOZA srodowiskowa PARK KOBYLNICA
PROGNOZA SKUTKÓW WPŁYWU USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO REALIZACJI ZESPOŁU ELEKTROWNI WIATROWYCH W OBRĘBACH GEODEZYJNYCH SŁONOWICE, DOBRZĘCINO W GMINIE KOBYLNICA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE WYNIKAJĄCA ZE STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Zakres i stopień szczegółowości „prognozy” został uzgodniony przez: • Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku pismem z dnia 15 listopada 2012 roku znak: RDOŚ-Gd-PNII.411.15.15.2012.AP. • Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Słupsku pismem z dnia 6 listopada 2012 roku znak: O.I.SZNS/4701/19/12/4392 OPRACOWAŁA: Autorska Pracownia Projektowa FORUM EWA I WOJCIECH MRUGOWSCY, PIOTR SIUDA, SŁAWOMIR POPEK WYNIKI ROCZNEGO MONITORINGU CHIROPTEROLOGICZNEGO PROWADZONEGO W ROKU 2012 DLA PLANOWANEJ FARMY WIATROWEJ W GMINIE KOBYLNICA, WOJ. POMORSKIE EWA I WOJCIECH MRUGOWSCY, PIOTR SIUDA, SŁAWOMIR POPEK WYNIKI ROCZNEGO MONITORINGU ORNITOLOGICZNEGO PROWADZONEGO W ROKU 2012 DLA PLANOWANEJ FARMY WIATROWEJ W GMINIE KOBYLNICA, WOJ. POMORSKIE MGR INś. ANNA RUSZCZYŃSKA MGR INś. ARCH. WITOLD SIKORSKI PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 1. 2. 3. STRESZCZENIE ......................................................................................................................................... 5 WSTĘP .................................................................................................................................................... 6 PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ORAZ METODY SPORZĄDZENIA PROGNOZY. 8 3.1. 3.2. 3.3. 4. CEL OPRACOWANIA PROGNOZY.................................................................................................. 8 POŁOśENIE, ZMIENIANE USTALENIA W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO 9 USTALENIA DLA TERENU W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO ..................... 9 INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ................................................................... 9 4.1. 4.2. 5. PODSTAWA PRAWNA I ZAKRES OPRACOWANIA..................................................................... 9 MATERIAŁY WEJŚCIOWE ............................................................................................................... 9 INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY (METODYKA OPRACOWANIA)............................................................................................................ 10 CELE USTANOWIONE NA SZCZEBLACH ISTOTNYCH DLA NINIEJSZEGO OPRACOWANIA (POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI) ..................................................................................... 11 6. 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 7. WYMAGANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO..................... 11 W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA ........................................................................................ 12 W ZAKRESIE OCHRONY WÓD...................................................................................................... 11 WYMAGANIA W ZAKRESIE USTALEŃ STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOBYLNICA...................................... 12 WYMAGANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO. ......................... 13 WYMAGANIA W ZAKRESIE USTALEŃ PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA. ....................................................................................... 13 OCHRONA PRAWNA Z ZAKRESU OCHRONY PRZYRODY ORAZ UWARUNKOWANIA EKOLOGICZNE................................................................................................................................. 13 ZNACZENIE BADANEGO TERENU W ODNIESIENIU DO POLSKICH I MIĘDZYNARODOWYCH KRYTERIÓW OCHRONY PRZYRODY ................................................................................................. 14 7.1. 7.2. 7.3. POLSKIE PRAWO CHRONIĄCE PRZYRODĘ............................................................................... 14 EUROPEJSKIE PRAWO CHRONIĄCE PRZYRODĘ ..................................................................... 14 PRZYRODNICZE OBIEKTY CHRONIONE (PARKI NARODOWE I KRAJOBRAZOWE, REZERWATY, UśYTKI EKOLOGICZNE, ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE) 15 Parki krajobrazowe, Obszary chronionego krajobrazu........................................................................ 15 Rezerwaty przyrody, Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, UŜytki ekologiczne.. ........................... 15 7.4. OBSZARY OBJĘTE OCHRONĄ PRAWNĄ .................................................................................... 15 FIZJOGRAFIA TERENU .......................................................................................................................... 15 8.1. 8.2. UśYTKOWANIE I STRUKTURA UśYTKÓW ROLNYCH........................................................... 15 POCHODZENIE GRUNTÓW............................................................................................................ 15 8. Morfologia i hydrografia ..................................................................................................................... 15 Budowa geologiczna ........................................................................................................................... 16 Stosunki hydrogeologiczne ................................................................................................................. 16 UŜytkowanie ziemi, gleba i jej pochodzenie....................................................................................... 16 Zainwestowanie w analizowanym terenie........................................................................................... 16 9. PROGNOZA SKUTKÓW WPŁYWU USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PARKU WIATROWEGO KOBYLNICA NA ŚRODOWISKO AWIFAUNISTYCZNE.............................................................................................................................. 17 9.1. 9.2. CEL OPRACOWANIA ...................................................................................................................... 17 WNIOSKI I ZALECENIA.................................................................................................................. 17 _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 10. PROGNOZA SKUTKÓW WPŁYWU USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PARKU WIATROWEGO KOBYLNICA NA ŚRODOWISKO CHIROPTEROFAUNISTYCZNE............................................................................................................. 18 10.1. 10.2. 10.3. 11. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PLANU .......................................................................................... 19 11.1. 12. OBSZAR BADAŃ I CEL OPRACOWANIA .................................................................................... 18 WNIOSKI I ZALECENIA.................................................................................................................. 18 PODSUMOWANIE I ZALECENIA .................................................................................................. 19 PRZEZNACZENIE TERENÓW ........................................................................................................ 19 PROGNOZA WPŁYWU USTALEŃ BADANEGO PLANU NA ŚRODOWISKO................................. 20 12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5. 12.6. 12.7. 12.8. 12.9. S k u t k i d l a p o w i e r z c h n i z i e m i , g l e b y i p o k r y w y r o ś l i n n e j ........................ 20 W p ł y w e l e k t r o w n i n a z d r o w i e l u d z i ......................................................................... 21 O d d z i a ł y w a n i e n a z a g o s p o d a r o w a n i e t e r e n ó w s ą s i e d n i c h ......................... 21 K o p a l i n y ........................................................................................................................................ 22 W p ł y w n a w o d y p o w i e r z c h n i o w e ................................................................................. 22 W p ł y w n a w o d y p o d z i e m n e .............................................................................................. 22 W p ł y w n a s t a n c z y s t o ś c i p o w i e t r z a .......................................................................... 22 S k u t k i d l a i s t n i e j ą c e g o p o z i o m u t ł a h a ł a s u ........................................................ 22 Identyfikacja oddziaływań skumulowanych w zakresie klimatu a k u s t y c z n e g o .............................................................................................................................. 25 12.10. O d d z i a ł y w a n i e p ó l e l e k t r o m a g n e t y c z n y c h ............................................................ 25 12.11. W p ł y w n a w a r u n k i k l i m a t y c z n e .................................................................................... 25 12.12. W p ł y w n a b i o r ó Ŝ n o r o d n o ś ć .............................................................................................. 25 12.13. S k u t k i d l a a w i f a u n y i c h i r o p t e r o f a u n y ................................................................... 25 12.14. S k u t k i d l a k r a j o b r a z u .......................................................................................................... 26 12.15. P o w a Ŝ n e a w a r i e - n a d z w y c z a j n e z a g r o Ŝ e n i a ś r o d o w i s k a ........................... 26 12.16. O d p a d y ........................................................................................................................................... 26 12.17. P r z e w i d y w a n e t y p y z a g r o Ŝ e ń z w i ą z a n y c h z i n w e s t y c j ą .............................. 26 12.18. K o n k l u z j e o s t a t e c z n e ................................................................................................ 27 12.19. W n i o s k i i w s k a z a n i a ............................................................................................................. 27 12.20. S k u m u l o w a n e o d d z i a ł y w a n i e f a r m w i a t r o w y c h w p o b l i Ŝ u f a r m y w i a t r o w e j K o b y l n i c a ............................................................................................................ 28 12.21. I n f o r m a c j e o m o Ŝ l i w y m o d d z i a ł y w a n i u t r a n s g r a n i c z n y m .......................... 28 13. PODSUMOWANIE I WNIOSKI............................................................................................................... 28 _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 1. STRESZCZENIE Przedmiotowe opracowanie zostało sporządzone na podstawie Ustawy z dnia 3 października 2008 r. – Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 2013, poz. 1235). Jest ono następstwem uchwały Rady Gminy Kobylnica Nr XXXVll/343/2013 z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie uchwały Nr IX/105/2011 Rady Gminy Kobylnica z dnia 16 czerwca 2011 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Kończewo, Runowo Sławieńskie, Słonowice, Dobrzęcino. Przyjęta metodyka została dostosowana do ww. aktu prawnego oraz specyfiki projektowanego planu. Opracowanie jest oceną potencjalnych skutków dla środowiska przyrodniczego i walorów środowiskowych realizacji ustaleń (regulacji) dokonanych badanym planem miejscowym, który ustala lokalizację elementów technicznych parku wiatrowego. Przedmiotowy plan obejmuje swoimi granicami tereny leŜące w gminie Kobylnica. W skład omawianego parku wiatrowego wchodzi pięć elektrowni wiatrowych o maksymalnej mocy nominalnej urządzenia 3,5 MW oraz stacja transformatorowa (GPZ). Ponadto istotnymi elementami parku jest wewnętrzna sieć kablowa średniego napięcia, łącząca poszczególne elektrownie wiatrowe ze stacją transformatorowa oraz kołowe drogi techniczne łączące układ komunikacji zewnętrznej z miejscami lokalizacji elektrowni wiatrowych. Realizacja wymienionego przedsięwzięcia inwestycyjnego wymaga zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze na powierzchni 2,41 ha. Teren objęty planem nie jest objęty Ŝadną z ustawowych form ochrony przyrody, określonych w ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody. LeŜy poza o b s z a r a m i p r a w n i e c h r o n i o n y m i . Wykonana ocena moŜliwości lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych w odniesieniu do walorów awifaunistycznych i chiropterofaunistycznych oraz obszarów chronionych wskazała uwarunkowania wynikające z odległości projektowanego zespołu od obszarów waŜnych dla ptaków. W pośrednim sąsiedztwie planowanego parku wiatrowego znajdują się niŜej wymienione obszary chronione: • obszar Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” leŜący ok. 6 km na zachód, • obszar Specjalnej Ochrony PLH 220103 „Dolina Słupi” leŜący ok. 2 km na północy wschód, • obszar Specjalnej Ochrony PLB 220103 „Dolina Słupi” leŜący ok. 6 km na wschód, • obszar Specjalnej Ochrony PLH 222038 „Dolina Wieprzy i Studnicy” leŜący ok. 5,7 km na południowy zachód, Za podstawowe problemy wynikające z realizacji dokonanych zapisem badanego planu miejscowego ustaleń uznano: moŜliwość wzbudzania hałasu ponad dopuszczalny prawem poziom śmiertelność awifauny i chiropterofauny występującej na terenie parku lub przelatującej przez jego obszar w wyniku kolizji z elektrowniami wiatrowymi potencjalną moŜliwość zmiany rozmieszczenia i zachowania ptaków spowodowaną istnieniem siłowni wpływ istnienia elektrowni wiatrowych na krajobraz. Realizacja planowanego zespołu wiatrowego nie doprowadzi do istotnych zmian w ukształtowaniu ziemi w miejscu lokalizacji urządzeń oraz nie będzie miała wpływu na wody powierzchniowe i podziemne. Nie naruszy lokalnego stanu aerosanitarnego. Zmiana szaty roślinnej wystąpi jedynie w miejscach lokalizacji elektrowni wiatrowych oraz w miejscu usytuowania stacji GPZ. Tę zmianę, ze względu na powierzchnię, na której nastąpi oraz jej czasowy charakter, moŜna pominąć jako nieistotną z punktu widzenia ochrony. Eksploatacja parku wiatrowego spowoduje nadmierną uciąŜliwość akustyczną (powyŜej 45 dB) w obszarze wyznaczonej strefy ponadnormatywnego hałasu. Jednak poza wymienioną strefą wspomniana uciąŜliwość nie wystąpi, a tym samym n i e s p o w o d u j e p r z e k r o c z e n i a n o r m h a ł a s u n a t e r e n a c h najbliŜszej zabudowy zagrodowej i mieszkalnej. Powstanie analizowanego parku wiatrowego wpłynie na otaczający krajobraz ze względu na otwarty charakter przestrzeni, w której zlokalizowano urządzenia parku. Rolniczo - infrastrukturalny charakter pejzaŜu otaczającego obszar parku zostanie zmodyfikowany elementami elektrowni wiatrowych. Dyskusyjnym zagadnieniem jest, jak elementy zespołu wiatrowego wpłyną na otwarty krajobraz rolniczy. Bezdyskusyjny jest natomiast fakt ich wpływu na krajobraz, który ulegnie istotnej zmianie. Omawiany wpływ zaistnieje niezaleŜnie od kierunku ekspozycji. Przekształcenie krajobrazu poprzez zaistnienie w nim turbin wiatrowych ze względu na istniejący charakter krajobrazu moŜna uznać za istotne. _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ W obszarze analizowanego planu, według informacji otrzymanych w trakcie jego opracowywania, stwierdzono istnienie wziemnych elementów dziedzictwa kulturowego, których usytuowanie moŜe być w konflikcie ze wskazaną lokalizacją wiatraków. 2. WSTĘP Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest elementem procedury oceny oddziaływania na środowisko planu. Rolą tego opracowania jest identyfikacja zagroŜeń dla środowiska, które mogą by skutkiem realizacji ustaleń planu. Celem niniejszego opracowania jest ocena projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica wynikająca ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w aspekcie ochrony zasobów naturalnych środowiska przyrodniczego i przedstawienie przewidywanych przekształceń środowiska i warunków Ŝycia ludzi w wyniku realizacji projektu planu. Przedmiotowa prognoza została wykonana równolegle z analizowanym planem miejscowym opracowywanym przez Autorska Pracowanie Projektową FORUM. Prognozę oraz ustalenia jej zakresu sporządzono w oparciu o: Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr. 62, poz. 627 z dnia 20 czerwca 2001 roku z późniejszymi zmianami). Ustawę z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 roku Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). Wyniki rocznego monitoringu ornitologicznego dla planowanej farmy wiatrowej w gminie Kobylnica, woj. pomorskie Opracowanie autorskie o charakterze naukowo - badawczym na prawach rękopisu Wojciech Mrugowski, - Ekoedukolog Usługi Konsultingowe, Wojciech Mrugowski. 71-116 Szczecin, ul. Bł. Ks. Jolanty 28/3 (awifauna). Wyniki rocznego monitoringu chiropterologicznego dla planowanej farmy wiatrowej w gminie Kobylnica, woj. pomorskie Opracowanie autorskie o charakterze naukowo - badawczym na prawach rękopisu Wojciech Mrugowski, - Ekoedukolog Usługi Konsultingowe, Wojciech Mrugowski. 71-116 Szczecin, ul. Bł. Ks. Jolanty 28/3 (chiropterofauna). Prognoza przewidywanego hałasu wynikającego z realizacji Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla farmy wiatrowej Dobrzęcino w gminie Kobylnica, woj. Pomorskie Opracowanie autorskie mgr Marcin Marecki akustyk, mgr inŜ. Jacek Szulczyk wibroakustyk Do najistotniejszych prac, w stosunku do których naleŜy odnieść wyniki niniejszej prognozy w zakresie awifauny naleŜy zaliczyć: opracowania międzynarodowe: • BirdLife International. 2004. Birds in the European Union: a status assessment. Wageningen, The Netherlands: BirdLife International • Biiby C.J., Burgess N.D., Hill D.A. 1993. Bird censustechniques. Royal Society for the Protection of Birds. Academic Press, Harcourt Brace & Company Publ., London, UK • Buckland S.T., Anderson D.R., Burnham K.P., Laake J.L., Borchers D.L., Thomas L. 2001. Introduction to Distance Sampling. Estimating abundance of biological populations. Oxford University Press, Oxford • Heath M.F., Evans M.I. 1999 Important bird areas in Europe • Górski W., Gromadzki M., Meissner W., Zyska P. Importance and status of birds sites on Polish Baltic coast. Baltic Birds nr 6, 1998 • Akkermann R. 1999. Wolnowiszące linie wysokiego napięcia i elektrownie wiatrowe jako bariery przelotu ptaków. W: Ochrona ptaków a energia wiatru. Wyd. Ihde S., Vauk-Hentzel E., Bundesverband Wind Energie e.V.: 9-16 • Vauk-Hentzelt E. 1999. Niebezpieczeństwa dla świata ptaków w okręgach cywilizacyjnych. W: Ochrona ptaków a energia wiatru. Wyd. Ihde S., Vauk-Hentzel E., Bundesverband Wind Energie e.V.: 2-8 opracowania ogólnopolskie: _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ • Chylarecki P. 2010. Oddziaływanie farm wiatrowych na ptaki mechanizmy, metody prognozowania i krajowa praktyka – prezentacja. Warszawa MIZ PAN. • Chylarecki P., Kajzer K., Polakowski M., Wysocki D., Tryjanowski P., Wuczyński A. 2011. Projekt wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki. GDOŚ. Warszawa. • Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. PWRiL. Warszawa. • Guziak R., Jakubiec Z. 2006. Bocian biały Ciconia ciconia (L.) w Polsce w roku 2004. Wyniki VI Międzynarodowego Spisu Bociana Białego. PTPP „proNatura”. Wrocław. • Jonsson L. 1998. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Muza S.A. Warszawa. • Jonsson L. 1998. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Muza S.A. Warszawa. • Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.). 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań. • Svensson L. 2012. Przewodnik Collinsa. Ptaki Europy i Obszaru śródziemnomorskiego. Multico. Warszawa. • Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”. Wrocław. • Tryjanowski P., Kuźniak S. Kujawa K., Jerzak L. 2009. Ekologia ptaków krajobrazu rolniczego. Wyd. Nauk. Bogucki. Poznań. • Wysocki D. 2012. Raport z monitoring wpływu Parku Wiatrowego Lake Ostrowo w okresie 01.12.2010-31.11.2011 na ptaki. • Zyska P. 2009. Raport z dwuletniego monitoringu wpływu Parku Wiatrowego Zagórze na awifaunę za okres 2007-2009 oraz prace o znaczeniu regionalnym: • PSEW. 2008. Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki. Szczecin • Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 20062007. Szczecin: WIOŚ w Szczecinie, 2008, s. 59 Do najistotniejszych prac w stosunku do których naleŜy odnieść wyniki niniejszej prognozy w zakresie chiropterofauny naleŜy zaliczyć: • Arnett E. B., Erickson W. P., Kerns J., Horn J. 2005. Relationships between Bats and Wind Turbines in Pennsylvania and West Wirginia: An Assesement of Fatality Search Protocols, Patterns of Fatality and Behavioural Interactions with Wind Turbines. A final report prepared for Bats and Wind Energy Cooperative. Bat Conservation International, Austin: 187 ss. • Dietz C., Helversen O. v., Nill D. 2009. Bats of Britain, Europe and Northeastern Africa A&C Black 1-400. • Downs N. C., Racey P. A. 2006. The use of habitat features in mixed farmland in Scotland. Acta Chiropterologica 8. • Dzięgielewska M. 2004. Zimowe stanowiska karlika malutkiego Pipistrellus pipistrellus (Schreber 1774) i karlika drobnego Pipistrellus pygmaeus (Leach, 1825) w północno-zachodniej Polsce. Nietoperze Tom IV, zeszyt 1-2, Wrocław. • Kepel A. (red.), Ciechanowski M., Furmankiewicz J., Gottfried T., Gorawska M., Ignaczak M., Jaros R., Jaśkiewicz M., Kasprzyk K., Kmiecik P., Kowalski M., Popczyk B., Szkudlarek R. ,Urban R., Wojtaszyn G., Wojtowicz B. 2009. Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009). • http://www.oton.sylaba.pl/wiatraki_nietoperze_wytyczne_2009.pdf • Kepel A., Ciechanowski M., Jaros R. 2011. Wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze na rok 2011, projekt, GDOŚ Warszawa. _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ http://www.gdos.gov.pl/files/OOS_zal/Projektypubl/WWW_wytyczne_dotyczace_ocenyoddzialy wania_elektrowni_wiatrowych_na_nietoperze.pdf • Lesiński M. 2006. Wpływ antropogenicznych przekształceń krajobrazu na strukturę i funkcjonowanie zespołów nietoperzy w Polsce. SGGW Warszawa. • Lesiński G., Fuszara E., Kowalski M. 2000. Foraging areas and relative density of bats (Chiroptera) in differently human transformed landscapes. Zeitschrift für Säugetierkunde 65: 129137. • Lesiński G, Kowalski M. 2001. Znaczenie małych piwnic dla hibernacji nietoperzy w środkowej i północno wschodniej Polsce. Nietoperze Tom II. Zeszyt 1, Wrocław. • Rodrigues L., Bach L., Dubourg-Savage M.-J., Goodwin J., Harbusch C. 2008. Guidelines for consideration of bats in wind farm projects. EUROBATS Publication Series No. 3 (English version). UNEP/EUROBATS Secretariat, Bonn: 51 ss. • Sachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. Mulico, Warszawa. • Sachanowicz K. 2010. Nietoperze Europy Centralnej i Bałkanów. Nyctalus, Wrocław. • http://www.ecoobs.com/. Przedmiotowe opracowanie stanowi integralną część projektu analizowanego planu Stosownie do specyfiki terenu i projektowanych funkcji w analizowanym planie poszczególne zagadnienia ochrony środowiska przedstawiono opisowej, jak równieŜ określono z taką samą dokładnością, z jaką ustalenia badanego planu. 3. miejscowego. miejscowym, w formie określono PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ORAZ METODY SPORZĄDZENIA PROGNOZY Prognozą objęto obszar badanego projektu planu oraz tereny przyległe w zakresie, w jakim prognozuje się wpływ ustaleń planu na środowisko przestrzennego. Opracowanie wynika z przepisów Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r, poz. 1235). Zgodnie z ww. aktem prawnym w prognozie określa się przede wszystkim skutki dla środowiska wynikające z projektowanego przeznaczenia terenu oraz ocenia stan i funkcjonowanie środowiska. 3.1. CEL OPRACOWANIA PROGNOZY Celem niniejszej prognozy jest określenie rodzajów i, tam gdzie to moŜliwe, wielkości przekształceń poszczególnych komponentów środowiska oraz uciąŜliwości dla środowiska Ŝycia ludzi jakie mogą być rezultatem realizacji ustaleń analizowanego planu miejscowego. W prognozie zawarte są oceny skutków ustaleń planu, wynikające z przyjętych rozwiązań oraz moŜliwości występowania zagroŜeń i uciąŜliwości dla zdrowia ludzi i środowiska biogeograficznego. Punktem odniesienia do wszystkich analiz jest charakterystyka stanu istniejącego środowiska. Został on szczegółowo przedstawiony w opracowaniach stanowiących podstawowe materiały wejściowe do niniejszej prognozy. W prognozie skoncentrowano się więc na szczegółowym przeanalizowaniu ustaleń planu: zapisów w tekście oraz treści rysunku i ich potencjalnego wpływu na przyszłe przeobraŜenia w środowisku. Celem prognozy jest określenie przewidywanych skutków dla środowiska przyrodniczego i walorów kulturowych, które mogą wynikać z realizacji ustaleń badanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy uwzględnieniu istniejącej na badanym terenie pojemności oraz potencjału środowiska. Zakres prognozy obejmuje w sposób kompleksowy problematykę ochrony środowiska, tj. określa i ocenia skutki realizacji ustaleń omawianego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów, które są nim objęte wraz z obszarami do nich bezpośrednio przyległymi na wszystkie, wzajemnie powiązane, elementy środowiska, tj: powietrze, powierzchnię ziemi łącznie z glebą, wody powierzchniowe oraz podziemne, ludzi, świat roślinny i zwierzęcy, a takŜe krajobraz. Określenia stopnia wpływu ustaleń badanego planu miejscowego na tereny nim objęte dokonano z wykorzystaniem materiałów: a) przedłoŜonych przy sporządzeniu omawianego planu miejscowego b) materiałów branŜowych c) obliczeń własnych wykonanych na podstawie danych literaturowych i przepisów prawnych _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ d) wykonanej inwentaryzacji zagospodarowania w zakresie przestrzennym i programowym oraz wyposaŜenia w infrastrukturę obszarów objętych planem. Prognozę wykonano w formie opisowej i wymiernej z uwzględnieniem graficznej części projektu planu, równolegle w czasie jego opracowywania. 3.2. POŁOśENIE, ZMIENIANE USTALENIA W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO Analizowany obszar planu zawiera się w obszarze wyznaczonym połoŜeniem następujących miejscowości: Dobrzęcino i Słonowice. Obszar planowanej inwestycji to uŜytkowane rolniczo pola uprawne oraz kośne łąki, z zadrzewieniami kępowymi oraz pasowymi wzdłuŜ dróg publicznych i gruntowych. W obszarze znajduje się ciek Ściegnica przecinający wraz z przyległymi do niego łąkami obszar w osi północ – południe. Ściegnica to struga będąca prawobrzeŜnym dopływem Wieprzy - długość 15,9 km, powierzchnia zlewni 93,7 km² (WIOŚ 2008). Źródła strugi znajdują się na obszarze między wsiami Runowo Sławieńskie a Dobrzęcino. Ściegnica płynie w rozległej zatorfionej dolinie. W obszarze znajdują się równieŜ niewielkie oczka wodne (dawne miejsca wydobycia piasku), które stanowią miejsca rozrodu ptaków i płazów. Obszar przecina sieć dróg publicznych utwardzonych i gruntowych. Na wschód od obszaru objętego monitoringiem przebiega linia kolejowa Piła – Ustka. Przy drodze Słonowiczki – Kczewo znajduje się eksploatowane wyrobisko piasku. W rejonie Dobrzęcina znajdują się niewielkie kompleksy leśne. W Słonowicach przy kościele zachował się starodrzew dawnego parku dworskiego. Wieś Dobrzęcino otoczona jest licznymi oraz zajmującymi duŜe powierzchnie stanowiskami barszczu sosnowskiego, zaliczanego do najgroźniejszych gatunków inwazyjnych w Polsce. 3.3. USTALENIA DLA TERENU W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W terenie opracowania nie zinwentaryzowano obowiązujących, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia projektu planu wprowadzają na teren wykorzystywany dotychczas rolniczo nową funkcję, jaka jest produkcja energii poprzez wykorzystanie siły wiatru z poszanowaniem pozostałych celów rozwojowych określonych w studium gminy Kobylnica Informacje uzyskane z poziomu administracji wojewódzkiej w zakresie zadań bądź funkcji preferowanych dla analizowanych obszarów wskazały ich brak. Natomiast wytyczne z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego przekazane przez Zarząd Województwa Pomorskiego podają warunki dla lokalizacji siłowni wiatrowych uwzględnione badanym planem. 4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI 4.1. PODSTAWA PRAWNA I ZAKRES OPRACOWANIA Podstawę prawną wykonania prognozy oddziaływania na środowisko projektu planu miejscowego, stanowi: • art. 17, ust. 4 Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717), ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), • Zakres terytorialny opracowania obejmuje tereny objęte projektem i tereny sąsiednie w obszarze, na którym mogłyby skutkować ustalenia niniejszego planu. Zakres i stopień szczegółowości „prognozy” został uzgodniony przez: 4.2. • Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku pismem z dnia 15 listopada 2012 roku znak: RDOŚ-Gd-PNII.411.15.15.2012.AP. • Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Słupsku pismem z dnia 6 listopada 2012 roku znak: O.I.SZNS/4701/19/12/4392. MATERIAŁY WEJŚCIOWE Projektowany dokument ma powiązania z niŜej wymienionymi dokumentami i opracowaniami tj. z: 1) Fizjografia wstępna gminy Kobylnica, Geoprojekt z Koszalina, 1981, Opis i 6 map w skali 1:25 000, _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 2) Geografia problemów sozologicznych gminy Kobylnica, 2000, praca zbiorowa wykonana w Zakładzie Kształtowania Środowiska i Turyzmu Instytutu Geografii Pomorskiej Akademi Pedagogicznej w Słupsku, pod redakcją R. Klimko, Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C., Poznań-Słupsk 2000, 3) Klimat woj. słupskiego w świetle potrzeb rolnictwa, M. Friedrich i in., WOPR w Strzelinie, IMGW w Słupsku, 1980 r., 4) Kondracki J., 1994, Geografia Polski, Regiony fizycznogeograficzne, PWN W-wa, 5) Mapa geologiczna Polski 1:200.000, arkusz Słupsk, Instytut Geologiczny, wyd. 1987 r., 6) Mapa hydrogeologiczna Polski 1:200.000, arkusz Słupsk, Instytut Geologiczny, wyd. 1986 r., 7) Mapa sytuacyjno-wysokościowa z naniesionymi granicami władania w skali 1:5000, 8) Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania województwa pomorskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2001, 9) Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2002, województwa pomorskiego, Urząd Marszałkowski 10) Program ochrony środowiska gminy Kobylnica, Słupsk 2003, 11) Prognoza oddziaływania na środowisko “Zmiany miejscowego planu ogólnego gminy Kobylnica w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Sierakowo, Kończewo, Zajączkowo, Łosino, Widzino i Kobylnica”, Biuro Projektów i WdroŜeń Proekologicznych PROEKO, Gdańsk 2002, 12) Prognoza oddziaływania na środowisko “Zmiany miejscowego planu ogólnego gminy Kobylnica w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębie geodezyjnm Widzino”, Biuro Projektów i WdroŜeń Proekologicznych PROEKO, Gdańsk 2003, 13) Raport oddziaływania na środowisko rozwiązań projektowych dla zespołu elektrowni wiatrowych Zajączkowo, Biuro Projektowo-Konsultingowe „tenpro”, Koszalin 2004, 14) Raporty o stanie środowiska w woj. słupskim z lat 1993, 1994, 1995- 1996, PIOŚ- WIOŚ w Słupsku, 15) Raporty o stanie środowiska w woj. pomorskim w 1998, 1999, 2000, 2001 i 2002 roku, IOŚ- WIOŚ w Gdańsku, 16) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kobylnica, 17) Szwed W., Ratyńska H., Danielewicz W., Mizgajski A., 1999, Przyrodnicze podstawy kształtowania marginesów ekologicznych w Wielkopolsce, Prace Katedry Botaniki Leśnej, Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań, 18) Trapp J. A., 2001, Warunki klimatyczne, w: Opracowanie ekofizjograficzne dla planu zagospodarowania przestrzennego woj. pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski województwa pomorskiego, Gdańsk, 5. INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY (METODYKA OPRACOWANIA) W opracowaniu prognozy posłuŜono się opisową analizą prawdopodobnych skutków oddziaływania na środowisko, jakie mogą wystąpić w przypadku realizacji ustaleń planu miejscowego. W procedurze rozpatrywania oddziaływania uwzględniono wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego. Ocenę przeprowadzono kompleksowo dla jednego wariantu ustaleń planistycznych zaproponowanych przez projektanta urbanistę. W ocenie wykorzystano metodę prostego prognozowania posługując się metodą analogii do oddziaływania istniejących tego typu inwestycji. Plan miejscowy nie stanowi „docelowego obrazu" omawianego terenu. Jest to zbiór warunków, w oparciu, o które moŜe dokonywać się nowe zagospodarowanie. Niemniej nie ma przesłanek do przewidywania, Ŝe tereny objęte planem nie zostaną w całości przekształcone na zgodnych z planem warunkach. Tak więc podstawowym załoŜeniem metodycznym jest przyjęcie, Ŝe na całym terenie docelowo powstanie zainwestowanie w wielkości i skali maksymalnej, na jakie plan pozwala. Traktowanie planu, jako zbioru zasad, a nie docelowego obrazu zagospodarowania, ogranicza moŜliwości wymiarowania prognozowanych zjawisk. Najczęściej moŜliwe są do przewidzenia tylko kierunki zjawisk, które będą zachodziły w środowisku. _______________________________________________________________________ Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” 9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Ocenę skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko oparto na identyfikacji i analizie potencjalnych zagroŜeń wynikających z realizacji planu. Ze względu na specyfikę środowiska tj. bioróŜnorodność oraz powierzchnię biologicznie czynną, na analizowanym obszarze funkcjonalnym wyznaczonym w projekcie planu wzięto pod uwagę przede wszystkim wpływ na środowisko wodno-gruntowe i na krajobraz. Aby ocenić skutki realizacji planu na środowisko obszarowi nadano wagę w zaleŜności od stopnia oddziaływania. Wynikiem tego jest zaklasyfikowanie całego terenu jako obszaru o słabym oddziaływaniu na środowisko. 6. CELE USTANOWIONE NA SZCZEBLACH ISTOTNYCH DLA NINIEJSZEGO OPRACOWANIA (POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI) Podstawowymi dokumentami odniesienia dla badanego opracowania jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kobylnica. Badany plan miejscowy jest zgodny z podstawowymi zasadami uŜytkowania, zagospodarowania i zabudowy terenów określonymi w ww. studium gminy. Jako podstawę polityki przestrzennej, w świetle decyzji o opracowaniu przedmiotowego planu, w gminach przyjęto podstawowe korzyści jakie moŜe przynieść planowy rozwój energetyki wiatrowej w gminie Kobylnica. Są nimi: 1. zasilenie budŜetu gmin dochodami czerpanymi ze sprzedaŜy energii elektrycznej wytworzonej przez elektrownie wiatrowe (podatki lokalne); 2. zmniejszenie wydatków ponoszonych przez gminy na energię elektryczną oraz na zaopatrzenie w energię podmiotów zarządzanych przez gminę: szkół, placówek słuŜby zdrowia, zakładów budŜetowych; 3. uzupełnianie zadań inwestycyjnych np. budowa gminnej oczyszczalni ścieków i obniŜenie kosztów eksploatacji oczyszczalni dzięki elektrowni wiatrowej; 4. włączenie lokalnej siły roboczej, firm budowlanych i usługowych w proces budowy systemu turbin wiatrowych. Ma to istotny wpływ na likwidację bezrobocia, a tym samym na obniŜenie kosztów społecznych; 5. moŜliwość pozyskania zewnętrznych środków finansowych na realizację inwestycji; 6. korzyści marketingowe: wykorzystanie nowoczesnych technologii dla dobra mieszkańców gmin, budowa wizerunku gminy "przyjaznej" środowisku. DLA LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI 1. wzrost zamoŜności ludności czerpiącej zyski z udostępnienia terenów dla lokalizacji urządzeń wiatrowych, co przyczynia się do podniesienia jakości Ŝycia społecznego, 2. moŜliwość aktywizacji terenów słabo zaludnionych lub niewykorzystanych rolniczo, 3. poprawa jakości Ŝycia i zdrowia mieszkańców oraz ochrona szczególnie cennego przyrodniczo środowiska poprzez wzrost udziału energii uzyskiwanej ze źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym gminy. 6.1. WYMAGANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO. Teren objęty planami nie jest objęty Ŝadną z ustawowych form ochrony przyrody, określonych w ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody. LeŜy poza o b s z a r a m i p r a w n i e c h r o n i o n y m i . Wykonane roczne monitoringi oceniające moŜliwości lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych w odniesieniu do walorów awifaunistycznych i chiropterofaunistycznych oraz obszarów chronionych wskazały uwarunkowania wynikające z odległości projektowanego zespołu od obszarów waŜnych dla ptaków i nietoperzy. W pośrednim sąsiedztwie planowanego parku wiatrowego znajdują się niŜej wymienione obszary chronione: • obszar Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” leŜący ok. 6 km na zachód, • obszar o znaczeniu wspólnotowym PLH220052 „Dolina Słupi” leŜący ok. 2 km na północny wschód, • obszar Specjalnej Ochrony Ptaków PLB220002 „Dolina Słupi” leŜący ok. 6 km na wschód, • Obszar o znaczeniu wspólnotowym PLH222038 „Dolina Wieprzy i Studnicy” leŜący ponad 5,7 km na południowy zachód, W wynik przeprowadzonych ww. rocznych monitoringów oceniających moŜliwości lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych w odniesieniu do walorów awifaunistycznych i chiropterofaunistycznych oraz przyjmując za Gromadzkim (2002) graniczną wartość bezpiecznej odległości elektrowni wiatrowych od szlaku intensywnej wędrówki ptaków lub nietoperzy oraz od atrakcyjnych Ŝerowisk i noclegowisk na 800 m, a od atrakcyjnych lęgowisk – na 300 m, moŜna uznać, Ŝe wpływ parków wiatrowych na omawianym obszarze na awifaunę i chiropterofaunę wymienionych obszarów chronionych będzie pomijalny. _______________________________________________________________________ 10 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA Badany teren nie jest wyposaŜony w wiejski system grzewczy. Nie skutkuje to wzrostem wskaźnika wartości stęŜeń substancji zanieczyszczających w powietrzu w wyniku ich emisji przez lokalne emitory. Średnioroczne stęŜenia substancji w powietrzu nie wykazują stanów krytycznych. W ZAKRESIE OCHRONY WÓD ZróŜnicowanie ukształtowania powierzchni terenu i budowy geologicznej rzutuje na zmienność stosunków wodnych w poszczególnych częściach analizowanego obszaru. Tereny o nieznacznym lokalnym wyniesieniu charakteryzują się spadkami terenu, zwiększającymi udział spływu powierzchniowego kosztem infiltracji w głąb gruntu. Spływające wody gromadzą się w bezodpływowych zagłębieniach terenu oraz u stóp wzniesień, tworząc strefy lokalnie zwiększonej alimentacji wód podziemnych. Przewarstwienia piaszczyste w glinach stają się kolektorem tych wód, które infiltrują w głąb gruntu do warstwy wodonośnej. Ich poziom stabilizacji zaleŜy od lokalnych warunków zasilania i odpływu. Przez obszar gminy Kobylnica przebiega główny dział wodny między zlewnią Słupi i Wieprzy. W związku z tym wschodnia część gminy jest hydrograficznie powiązana ze Słupią, zachodnia część gminy, z Wieprzą. Sieć wód płynących na terenie gminy uzupełniają liczne rowy melioracyjne, występujące głównie na obszarze den większych dolin, w tym Ścięgnicy i Kwaczy oraz Cieku Sycewickiego. Na terenie gminy występują trzy poziomy wód podziemnych, a ich głębokość uzaleŜniona jest od struktury warstw przepuszczalnych. Poziom wód gruntowych układa się adekwatnie do sieci hydrograficznej. W bezpośrednim sąsiedztwie cieków wodnych głębokość ich występowania waha się na poziomie 1-2 m poniŜej poziomu gruntu. W dalszej odległości od tych cieków poziom wód gruntowych wynosi 2-5m i poniŜej 5m. Głębiej niŜ 10m wody podziemne zalegają w rejonie Dobrzęcina, na wyniesieniu między Słonowicami a Kończewem. Wraz z rozwojem wegetacji dochodzi do obniŜenia się poziomu występowania wysięków oraz zmniejszenia się ich intensywności, aŜ do ich zaniku w lecie i na początku jesieni. Proces ten w obrębie dna obniŜeń przebiega znacznie wolniej, a wysoki poziom wysięków moŜe utrzymywać się przez cały sezon, ulegając tylko nieznacznym wahaniom. MoŜe on być lokalnie przyśpieszony poprzez poprawę odpływu rowami odwodnieniowymi. Szczegółowy opis warunków fizjograficznych zawiera studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kobylnica uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego sporządzone d l a g m i n y K o b y l n i c a opracowane przez zespół STRADA Biuro Projektowe: kierownik opracowania: mgr inŜ. Maria Jolanta Więcek. 6.2. WYMAGANIA W ZAKRESIE USTALEŃ STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KOBYLNICA. Ustalenia studium gminy KOBYLNICA dotyczące obszaru w granicach opracowania: Obszar uwzględniony w opracowaniu w znajduje się w strefie „Zachód” – … „strefie aktywizacji społecznogospodarczej; o ustalonych Preferowanych celach i kierunkach rozwoju polegających miedzy innymi na: lokalizacji farm wiatrowych i innych źródeł pozyskiwania energii odnawialnej, z odpowiednim oddaleniem od zabudowy i szlaków transportowych, Na powierzchniach gruntów rolnych przewiduje się moŜliwość lokalizacji kolejnych farm wiatrowych, obok farm juŜ istniejących i realizowanych. Dotyczy to zwłaszcza rejonu i otoczenia wsi: Widzina, Łosina, Kobylnicy, Zajączkowa, Słonowic, Runowa Sławieńskiego, Kończewa, Sierakowa oraz Luleminka-Maszkowa, Lulemina, Kuleszewa, Kwakowa i Płaszewa oraz Dobrzęcina, Kczewa i Bzowa. W tych rejonach występować będzie mieszana forma uŜytkowania terenu – obok farm wiatrowych kontynuowana będzie funkcja rolna. Dopuszcza się moŜliwość przeznaczenia terenów wskazanych w Studium pod lokalizację nowych siłowni wiatrowych na realizację urządzeń i obiektów słuŜących produkcji i przesyłowi energii odnawialnej i proekologicznej równieŜ z innych źródeł. Ograniczenia w zakresie zabudowy dotyczą terenów połoŜonych w zasięgu stref ochronnych wzdłuŜ istniejących i planowanych pasm infrastruktury technicznej, takich jak: gazociąg wysokiego ciśnienia, napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego i średniego napięcia, strefy uciąŜliwości hałasu w przypadku lokalizacji siłowni wiatrowych, w tym szczególnie wykluczanie lokalizacji terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy, terenów domów opieki społecznej i szpitali poza miastem w obszarach połoŜonych w zasięgu oddziaływania hałasu na poziomie 40 dB i wyŜszym”. Ponad to, w kierunkach rozwoju (rozdział 9. Rozwój energetyki odnawialnej, proekologiczne źródła energii) wskazano na: …… „korzystne warunki wiatrowe sprzyjają rozwojowi energetyki wiatrowej na obszarze gminy. Obok farm juŜ istniejących i obecnie realizowanych wskazuje się na moŜliwość lokalizacji kolejnych, w rejonie _______________________________________________________________________ 11 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Dobrzęcina, Słonowic, Runowa, Kczewa, Komorczyna, Bzowa. Dopuszcza się moŜliwość przeznaczenia terenów wskazanych w Studium pod lokalizację nowych siłowni wiatrowych na realizację urządzeń i obiektów słuŜących produkcji i przesyłowi energii odnawialnej i proekologicznej pochodzącej równieŜ z innych źródeł. Przewiduje się równieŜ zastosowanie indywidualnych źródeł zaopatrzenia w energię elektryczną w postaci małych elektrowni wiatrowych”. 6.3. WYMAGANIA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO. Z analizowanych dokumentów tj: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kobylnica wynika, Ŝe obszar objęty opracowaniem zawiera 1 element materialnego dziedzictwa kultury będący w zainteresowaniu słuŜb Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Są to: udokumentowane stanowiska archeologiczne (cmentarz) będące śladem osadnictwa. Poza tym w terenie nie zinwentaryzowano innych obiektów znajdujących się w rejestrze bądź ewidencji WKZ. Wymieniony zasób archeologicznego środowiska kulturowego zwaloryzowany został wyznaczeniem na rysunku planu strefy ograniczonej ochrony stanowiska archeologicznego w obrębie pośredniej kolizji z lokalizacją urządzeń wiatrowych. 6.4. WYMAGANIA W ZAKRESIE USTALEŃ PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA. 1) ZADANIA SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA Zadania słuŜące realizacji ponadlokalnych celów publicznych, zawarte w opracowaniach wojewódzkich takich jak: • Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawialnych (Uchwała Nr 1098/LII/06 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 23 października 2006 roku), • Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w województwie pomorskim do roku 2025 (Uchwała Nr 1155/350/10 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 31 sierpnia 2010 roku), • Regionalny program operacyjny województwa pomorskiego na lata 2007-2013 (przyjęty przez Zarząd Województwa Pomorskiego w dniu 2 października 2007 roku). 2) ZADANIA RZĄDOWE • 6.5. nie ujęto zadań odnoszących się bezpośrednio do terenu objętego planem. OCHRONA PRAWNA Z ZAKRESU OCHRONY PRZYRODY ORAZ UWARUNKOWANIA EKOLOGICZNE. Planowanie inwestycji mogących znaleźć się w konflikcie ze środowiskiem przyrodniczym powinno brać pod uwagę argumenty zawarte w prawie odnoszącym się do potrzeb ochrony przyrody. W warunkach polskiej legislacji przepisami powszechnie obowiązującymi o szczególnym znaczeniu są: Ustawa Zasadnicza Ustawa o ochronie przyrody Ustawa Prawo ochrony środowiska oraz przepisy wykonawcze do nich (w tym i rozporządzenia ministerialne) Wartość przyrodniczą obszaru proponowanego pod inwestycje naleŜy odnieść do opracowań z zakresu ochrony przyrody i ekologii: Czerwonych List Gatunków Ginących i ZagroŜonych (Europejskiej i Polskiej) programów ostoi przyrody, w tym ostoi ptaków programów ESOCh, ECONET, Natura 2000 oraz do ustaleń i postanowień zawartych w polskich i międzynarodowych dokumentach: dokumentacjach chronionych obiektów przyrodniczych (parki krajobrazowe, rezerwaty, uŜytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe) konwencji międzynarodowych i dyrektyw Unii Europejskiej a takŜe: ustaleń dokumentów i decyzji z zakresu planowania przestrzennego. Badany obszar planu nie jest objęty Ŝadną z obszarowych form ochrony wymienionych w Ustawie o ochronie przyrody. Teren analizowanego parków wiatrowych leŜy p o z a o b s z a r a m i p r a w n i e chronionymi. _______________________________________________________________________ 12 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 7. ZNACZENIE BADANEGO TERENU W ODNIESIENIU DO POLSKICH I MIĘDZYNARODOWYCH KRYTERIÓW OCHRONY PRZYRODY PoniŜej przedstawiono wartości awifaunistyczne sąsiedztwa miejscowości Dobrzęcino i Słonowice w odniesieniu do najwaŜniejszych przepisów prawnych stosowanych w Polsce i w krajach europejskich. 7.1. POLSKIE PRAWO CHRONIĄCE PRZYRODĘ Planowanie lokalizacji inwestycji powinno odnosić się do uwarunkowań ochrony zasobów przyrody oŜywionej wynikających z Ustaw: Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska Ustawa z 16 października 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 04.92.880) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U.04.220.2237), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U.04.229.2313). 7.2. EUROPEJSKIE PRAWO CHRONIĄCE PRZYRODĘ • Dyrektywa Rady Europy 92/43/EWG z dn. 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa), • Dyrektywa Rady Europy 79/409/EWG z dn. 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (z późniejszymi zmianami) wraz z załącznikami (I-V) (tzw. dyrektywa ptasia), Ustawa Prawo ochrony środowiska nakazuje ochronę świata roślinnego i zwierzęcego, co ma polegać na racjonalnym korzystaniu z ich zasobów, ich odtwarzaniu w sposób umoŜliwiający utrzymanie równowagi niezbędnej do zachowania gatunków ginących, ochronę przed nadmierną eksploatacją populacji i cennych ekosystemów. Ochronę tego świata zapewnia się w szczególności w studiach zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W tym zakresie obowiązuje: • • • zakaz budowy lub rozbudowy obiektów wpływających szkodliwie na środowisko na obszarach, które wymagają szczególnej ochrony zakaz wznoszenia w pobliŜu wszelkich zbiorników wodnych, rzek i kanałów, krajobrazowych punktów widokowych albo na terenach o szczególnych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych, naruszających walory krajobrazowe środowiska, uniemoŜliwiających do nich dostęp albo utrudniających lub uniemoŜliwiających zwierzętom dziko Ŝyjącym dostęp do wód zachowania walorów krajobrazowych środowiska w związku z budową lub przebudową napowietrznych i podziemnych linii kablowych oraz linii komunikacyjnych i innych urządzeń liniowych Budowa elektrowni wiatrowych będzie niewątpliwie i n g er en cj ą w c har a k ter kr aj o b r az u. Ana li z y p r z yr o d nic ze p o wi n n y s i ę o d no sić d o kr aj o b r az u tr a k to wa n e go j ako j ed n o st k a w h ier ar c hi i s ys te mó w e ko lo g icz n yc h. Ocena szkodliwości tej inwestycji jest tematem niniejszej pracy. Natomiast odpowiedzi na wątpliwości związane z k we st i a mi es te t ycz n y mi jako wyznacznikiem dla ar c hi te k t ur y kr aj o b r az u powinny być tr eś cią o p r ac o wa ni a o d r ęb n e go w stosunku do niniejszego. Z Ustawy o ochronie przyrody wynikają szczegółowe uwarunkowania dotyczące ochrony ustanowionych form ochrony przyrody oraz gatunków roślin i zwierząt. W myśl wydanych na podstawie tej Ustawy rozporządzeń : • Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26 września 2001 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 13, poz. 61) • Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 września 2001 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. Nr 41, poz. 214) W stosunku do gatunków objętych ochroną gatunkową obowiązuje zakaz ich niszczenia, zabijania, okaleczania, a takŜe niszczenia i usuwania krzewów i drzew, skarp, urwisk, śródpolnych i śródleśnych „oczek wodnych”, bagien, torfowisk oraz wydm, które są miejscami rozrodu i regularnego przebywania gatunków chronionych. Ponadto jeśli zmiany środowiska wywołane działalnością człowieka spowodują zagroŜenie gatunków chronionych Wojewoda jest obowiązany podjąć stosowne działania w celu zapewnienia trwałego zachowania danego gatunku, miejsc jego rozrodu i regularnego przebywania, bądź zapobieŜenia szkodom lub ich ograniczania. _______________________________________________________________________ 13 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Przedstawione analizy awifaunistyczne i chiropterofaunistyczne wskazują na brak prawdopodobieństwa, Ŝe w analizowanym obszarze wystąpi konflikt z celami i zasadami ochrony gatunków zwierząt. 7.3. PRZYRODNICZE OBIEKTY CHRONIONE (PARKI NARODOWE I KRAJOBRAZOWE, REZERWATY, UśYTKI EKOLOGICZNE, ZESPOŁY PRZYRODNICZO - KRAJOBRAZOWE) Jednym z najwaŜniejszych sposobów ochrony walorów przyrodniczych jest zakładanie wielkoobszarowych obiektów chronionych (parki narodowe i krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu) lub obiektów małych (rezerwaty, uŜytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe, i in.). • • Parki krajobrazowe, Obszary chronionego krajobrazu. Opisywane tereny planowane pod inwestycje energetyczne nie są objęte ochroną jako forma ochrony przyrody. Rezerwaty przyrody, Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, UŜytki ekologiczne. W granicach projektowanych inwestycji obecnie brak jest istniejących i projektowanych obiektów chronionych prawem o ochronie przyrody. W granicach terenu projektowanej inwestycji n ie i st n ie j ą mn iej s ze fo r m y o c hr o n y p r z yr o d y (rezerwaty, uŜytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe). Jednocześnie teren ten nie j e st o b j ęt y wi el ko o b sz ar o wy mi fo r ma mi o c hr o n y p r z yr o d y (parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu). Nie istnieją więc w tej kwestii przeszkody dla procesu inwestycyjnego. 7.4. OBSZARY OBJĘTE OCHRONĄ PRAWNĄ Teren opracowania nie jest objęty szczególnymi formami ochrony przyrody i środowiska w rozumieniu Ustawy „O ochronie przyrody” z dnia 16 kwietnia 2004r. Obszar planu połoŜony jest poza terenami naturowymi. W omawianym rejonie i jego najbliŜszym sąsiedztwie nie ma pomników przyrody ani obiektów przyrody wymagających takiej ochrony. 8. FIZJOGRAFIA TERENU 8.1. UśYTKOWANIE I STRUKTURA UśYTKÓW ROLNYCH Wybrane miejsca lokalizacji urządzeń wiatrowych i zabudowy głównego punktu zasilania (GPZ), wskazane rysunkiem planu, występują w bezpośrednim sąsiedztwie areału rolniczego gleb dobrych (RIIIa i RIIIb) i średniodobrych (RIVa i RIVb) oraz incydentalnie słabych (RV). Ewidencyjny stan uŜytkowania potwierdzają wypisy z rejestru gruntów. Funkcje planu zostały ustalona na gruntach niebudowlanych. Trwałego wyłączenia z produkcji rolnej wymaga obszar około 2,41ha - lokalizacja wieŜ wiatrowych i Głównego punktu zasilania (GPZ) w Gminie Kobylnica. Grunty objęte strefą uciąŜliwości akustycznej w obrębach Dobrzęcino i Słonowice nie wymagają wyłączenia z produkcji rolnej. Zajęcie wyŜej wymienionych uŜytków rolnych klas IIIa i IIIb w y m a g a u z y s k a n i a z g o d y Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zmianę przeznaczenia gruntów r o l n y c h n a c e l e n i e r o l n i c z e . (w trybie art.7, ust 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych. (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami). W takcie procedury sporządzania badanego planu uzyskano przedmiotowa zgodę Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze pismem Znak: ……….. z dnia ……….. 8.2. POCHODZENIE GRUNTÓW W granicach opracowania występują grunty pochodzenia mineralnego. Morfologia i hydrografia Powierzchnia terenu jest zróŜnicowana pod względem hipsometrycznym w stopniu niewielkim. Deniwelacje dochodzą do 8 m, przy rzędnych zmieniających się od 55 m n.p.m. do około 63 m n.p.m. NajwyŜszą partię terenu stanowi obszar łagodnego wzniesienia (około 63 m n. p. m.) na południe od m. Dobrzęcin. Teren charakteryzuje się mało urozmaiconą rzeźbą powierzchni, na którą składają się nieliczne, małe garby rozdzielone bezodpływowymi obniŜeniami, sporadycznie połączonymi rowami odwodnieniowymi. _______________________________________________________________________ 14 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ W obrębie terenów zlokalizowanych w części południowej omawianego terenu parku występują liczne zagłębienia bezodpływowe, często wypełnione osadami bagienno - jeziornymi. Na potrzeby niniejszego opracowania n ie wyk o na no szc ze gó ło wyc h b ad a ń w za kr es ie mo r fo lo gi i i h yd r o lo g ii obszaru. Budowa geologiczna Wysoczyzny morenowe na obszarze, w skład którego wchodzi badany obszar planu, budują plejstoceńskie osady lodowcowe i wodno-lodowcowe. Są to głównie słaboprzepuszczalne gliny zwałowe, z domieszką głazów lub otoczaków, gliny lekkie, miejscami pylaste, gliny piaszczyste i piaski gliniaste. W przewarstwieniach występują osady piaszczyste. Gliny zwałowe stanowią grunty nośne, korzystne dla budownictwa. Wg podziału na regiony fizycznogeograficzne obszar opracowania planu leŜy w podprowincji PobrzeŜy Południowobałtyckich, na południowym obrzeŜu makroregionu PobrzeŜe Koszalińskie, we wschodniej części mezoregionu Równina Sławieńska, w starszych opracowaniach wymienianego jako Równina Słupska. Według podziału Polski na jednostki tektoniczne usytuowany jest w zasięgu strefy synklinorium brzeŜnego (Augustowski 1977). Hydrograficznie cały obszar planu stanowi fragment dolnej części zlewni rzeki Słupi, zgodnie z regionalizacją hydrogeologiczną połoŜony jest w Podregionie Słupskim. Obszar objęty planem zawiera się w klimatycznej krainie Pojezierza Pomorskiego - część zewnętrzna (Trapp 2001). Według podziału klimatycznego dokonanego przez M. Friedricha dla dawnego woj. słupskiego dla potrzeb rolnictwa, obszar planu zalicza się do Północno-Pomorskiej krainy klimatycznej. Obszar opracowania znajduje się poza udokumentowanym Lokalnym Zbiornikiem Wód Podziemnych Słupsk, dawniej uznawanym za główny zbiornik GZWP nr 105. Stosunki hydrogeologiczne ZróŜnicowanie ukształtowania powierzchni terenu i budowy geologicznej rzutuje na zmienność stosunków wodnych w poszczególnych częściach analizowanego obszaru. Sieć wodna na terenie rozwinięta jest dobrze. Występują tu liczne, róŜnego typu zbiorniki wodne. Tereny o nieznacznym lokalnym wyniesieniu charakteryzują się spadkami terenu, zwiększającymi udział spływu powierzchniowego kosztem infiltracji w głąb gruntu. Spływające wody gromadzą się w bezodpływowych zagłębieniach terenu oraz u stóp wzniesień, tworząc strefy lokalnie zwiększonej alimentacji wód podziemnych. Przewarstwienia piaszczyste w glinach stają się kolektorem tych wód, które infiltrują w głąb gruntu do warstwy wodonośnej. Ich poziom stabilizacji zaleŜy od lokalnych warunków zasilania i odpływu. Dynamika zmian połoŜenia zwierciadła wód podziemnych w warunkach słabego odpływu podziemnego w duŜym stopniu zaleŜy od parowania terenowego związanego z porami roku i przebiegiem wegetacji roślinnej. Na terenie gminy występują trzy poziomy wód podziemnych, a ich głębokość uzaleŜniona jest od struktury warstw przepuszczalnych. Poziom wód gruntowych układa się adekwatnie do sieci hydrograficznej. W bezpośrednim sąsiedztwie cieków wodnych głębokość ich występowania waha się na poziomie 1-2 m poniŜej poziomu gruntu. W dalszej odległości od tych cieków poziom wód gruntowych wynosi 2-5 m i poniŜej 5 m. Głębiej niŜ 10 m wody podziemne zalegają w rejonie Słonowic i Dobrzęcina. Wraz z rozwojem wegetacji dochodzi do obniŜenia się poziomu występowania wysięków oraz zmniejszenia się ich intensywności, aŜ do ich zaniku w lecie i na początku jesieni. Proces ten w obrębie dna obniŜeń przebiega znacznie wolniej, a wysoki poziom wysięków moŜe utrzymywać się przez cały sezon, ulegając tylko nieznacznym wahaniom. MoŜe on być lokalnie przyśpieszony poprzez poprawę odpływu rowami odwodnieniowymi. UŜytkowanie ziemi, gleba i jej pochodzenie Teren obejmujący obszar parku wiatrowego, pozostający w zaleŜności przestrzennej od urządzeń produkujących energię elektryczną, obejmuje około 860 ha powierzchni uŜytkowanej rolniczo. Cały obszar stanowią grunty orne dobrych (kl. III) lub średniodobrych (IV) klas bonitacyjnych z punktowo występującymi pastwiskami na glebach dobrych (kl. III) lub średniodobrych (IV). Omawiany obszar zawiera gleby pochodzenia mineralnego. Zainwestowanie w analizowanym terenie Obszar parku wiatrowego jest wolny od zainwestowania z wyjątkiem dróg o znaczeniu lokalnym. Przez teren tego parku przebiegają korytarze zasilania w energię elektryczną. Linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia stanowią istotny element ograniczający swobodne zagospodarowanie przestrzeni z uwagi na konieczność zachowania stosownych stref bezpieczeństwa. Przez teren parków przebiegają takŜe inne linie średniego napięcia. Teren przeznaczony pod lokalizację siłowni wiatrowych nie jest wyposaŜony w infrastrukturę techniczną. W obszarze przewaŜa roślinność łąkowa i uprawowa. Incydentalnie występują zwarte, _______________________________________________________________________ 15 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ małe kompleksy leśne. Wszystkie drogi istniejące w obszarze z wyjątkiem drogi powiatowej to drogi gruntowe o charakterze rolniczym w średnim stanie technicznym, zaleŜnym od aury. 9. PROGNOZA SKUTKÓW WPŁYWU USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PARKU WIATROWEGO KOBYLNICA NA ŚRODOWISKO AWIFAUNISTYCZNE 9.1. CEL OPRACOWANIA Celem ekspertyzy jest analiza potencjalnego wpływu planowanej farmy wiatrowej w okolicy Dobrzęcina i Słonowic, głównie w aspekcie ich wpływu na awifaunę danego terenu. W analizie uwzględniono: stan środowiska, atrakcyjność terenu dla ptaków (m.in. miejsca lęgowe, trasy przelotów, miejsca Ŝerowania), występujące formy ochrony przyrody, uwarunkowania wynikające z prawnej ochrony ptaków. Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku wiatrowego Kobylnica na środowisko awifaunistyczne wg osobnego opracowania (w załączeniu). 9.2. 1. 2. 3. WNIOSKI I ZALECENIA Farma Kobylnica nie graniczy z obszarem Natura 2000; Przeprowadzone kontrole terenowe pozwalają na wyciąganie jednoznacznych wniosków, iŜ potencjalne negatywne oddziaływanie planowanej farmy wiatrowej na ptaki (i płazy) będzie niewielkie w przypadku: • Zaplanowania tak dróg dojazdowych do poszczególnych turbin, by nie przecinać tras wędrówek płazów pomiędzy poszczególnymi oczkami wodnymi. W przypadku braku moŜliwości nie przegradzania tras wędrówek między poszczególnymi oczkami wodnymi, drogi dojazdowe naleŜy zabezpieczyć, tak by nie dostawały się na nie płazy a jednocześnie tak aby płazy mogły migrować (zaplanować niewielkie przepusty i płotki naprowadzające); • Podłączenia energetyczne naleŜy wykonać pod ziemią, tak aby nie tworzyć nowych napowietrznych linii; w przypadku np. bociana białego Ciconia ciconia kolizje z liniami elektroenergetycznymi, słupami oraz transformatorami mają niemal 75% udział wszystkich udokumentowanych przypadków padnięcia bocianów, szczególnie w przypadku ptaków młodych. • Z uwagi na obecność czynnych gniazd bociana białego m. in. w Komorczynie, Kuleszewie, śabnie i Słonowiczkach oraz Ŝerowaniu tego gatunku na łąkach w dolinie Ściegnicy naleŜało będzie odsunąć się na odległość minimum 500 m (optymalnie ok. 1 km) od gniazd oraz nie lokalizować turbin pomiędzy gniazdami a Ŝerowiskami na ww. łąkach. • Nie lokalizować turbin w sąsiedztwie czynnego wyrobiska piasku przy drodze Słonowiczki – Kczewo z uwagi na obecność koloni brzegówek oraz spodziewanym w przyszłości (po zaprzestaniu eksploatacji) zwiększeniu bioróŜnorodności tego obszaru, uzaleŜnionego od kierunku jego rekultywacji. Ponadto przy ww. drodze znajdują się kolejne oczka wodne stanowiące miejsce rozrodu płazów oraz Ŝerowisko m.in. bociana białego. • Z uwagi na występowanie w zadrzewieniach przydroŜnych lęgów drobnych ptaków wróblowych oraz ich koncentracji po okresie lęgowym naleŜy odsunąć się na odległość 200 m od alei: przy drodze gruntowej na północ od Dobrzęcina, na zachód od Dobrzęcina (przy drodze do Komorczyna), na południe od Dobrzęcina, przy drodze Dobrzęcino – Słonowice, przy drodze Słonowice – Runowo Sławieńskie, przy drodze Słonowice – Słonowiczki oraz przy drodze Słonowiczki – Kczewo. Kolejna aleja znajduje się przy drodze Słonowice – Słonowice stacja PKP, jednak nie stanowi ona istotnego miejsca lęgowego ani Ŝerowiskowego dla ptaków (kilkudziesięcioletnie topole). Podczas transportu elementów wiatraków, drogi dojazdowe naleŜy tak zaplanować, aby ominąć (nie wycinać i nie uszkadzać) przydroŜnych alei drzew, które stanowią pamiątkę kulturową oraz są siedliskiem występowania chronionych gatunków zwierząt. Na etapie realizacji i likwidacji farmy wiatrowej zagroŜeniami jakie mogą pojawić się dla ptaków są – zanieczyszczenie wód powierzchniowych (zwłaszcza na niewielkich oczkach wodnych), emisja hałasu, zniszczenie miejsc przebywania, kryjówek, Ŝerowisk i zaburzenie tras migracji. W fazie budowy wystąpią następujące oddziaływania na środowisko: • trwała i okresowa zmiana uŜytkowania części gruntów rolnych i zajęcia części obszaru pod lokalizację turbin wiatrowych, dróg dojazdowych, stacji transformatorowych i linii energetycznych oraz terenu dla pracy sprzętu technicznego; • zniszczenie pokrywy roślinnej w obrębie fundamentów wieŜ i prowadzonych dróg dojazdowych; _______________________________________________________________________ 16 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ • przekształcenia charakteru pokrycia terenu; emisja hałasu w czasie prac budowlanych; • przekształcenia szaty roślinnej na terenie posadowienia instalacji energetycznych. Źródłem hałasu w fazie likwidacji będą przede wszystkim maszyny i urządzenia budowlane takie jak: koparka, spychacz, urządzenia dźwigowe oraz transport cięŜarowy. Zakładając ograniczony czas pracy tych urządzeń oraz zastosowanie nowoczesnych technologii do demontaŜu turbin wiatrowych, moŜna wnioskować, Ŝe uciąŜliwość akustyczna występująca w fazie likwidacji będzie krótkotrwała i nie będzie znacząca dla środowiska. Podczas budowy elektrowni wiatrowych i związanych z tym uciąŜliwościami, które wynikają z pracy sprzętu budowlanego (hałas, spaliny, drgania, zagroŜenie fizyczne) i dojazdami na place budowy, ptaki i inne zwierzęta prawdopodobnie okresowo przeniosą się na tereny sąsiednie. Nie dotyczy to gatunków, które łatwo ulegają synantropizacji i posiadają duŜe zdolności adaptacyjne do zmiennych warunków środowiskowych. Po zakończeniu procesu inwestycyjnego nastąpi powrót wielu gatunków w sąsiedztwo inwestycji. Dzieje się tak np. przy pasach autostrad i dróg ekspresowych, gdzie pasą się np. sarny i przesiadują ptaki szponiaste, głównie myszołowy a dymówki i oknówki zakładają gniazda pod nowo wybudowanymi wiaduktami. • 4. 5. 10. PROGNOZA SKUTKÓW WPŁYWU USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PARKU WIATROWEGO KOBYLNICA NA ŚRODOWISKO CHIROPTEROFAUNISTYCZNE 10.1. OBSZAR BADAŃ I CEL OPRACOWANIA Przedmiotowe opracowanie zostało sporządzone na podstawie obserwacji chiropterologicznych, prowadzonych na terenie projektowanej farmy wiatrowej zlokalizowanej w woj. pomorskim w gminie Kobylnica. Dla nietoperzy hałas turbin moŜe zakłócać ich zdolności echolokacyjne, w związku z czym teren farmy i jej otoczenie moŜe przestać pełnić funkcje terenu Ŝerowiskowego, (Baerwald i inni. 2008, Barotrauma is a significant cause of bat fatalities as wind turbines: http://www.cell.com/current-biology/abstract/S09609822(08)00751-3) Nietoperze giną na skutek kolizji z łopatami elektrowni wiatrowych, ale równieŜ na skutek oddziaływania niskiego ciśnienia w pobliŜu pracującego rotora (barotrauma). Szacuje się, Ŝe nawet połowa zdarzeń śmiertelnych dotyczy ww. zjawiska szoku ciśnieniowego. Farmy wiatrowe powodują równieŜ utratę i zmiany korytarzy migracyjnych w okresach przelotów. Na etapie budowy mogą powodować równieŜ zniszczenia kryjówek, miejsc rozrodu. Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku wiatrowego Kobylnica na środowisko chiropterofaunistyczne wg osobnego opracowania (w załączeniu). 10.2. WNIOSKI I ZALECENIA W trakcie monitoringu chiropterologicznego w okresie badań stwierdzono obecność 4 gatunków nietoperzy zaliczonych do: • Gatunków o bardzo wysokim stopniu naraŜenia na śmiertelność: borowiec wielki Nyctalus noctula, karlik większy Pipistrellus nathusii; • Gatunków o wysokim stopniu naraŜenia na śmiertelność: karlik malutki Pipistrellus pipistrellus; • Gatunków o umiarkowanym stopniu naraŜenia na śmiertelność: mroczek późny Eptesicus serotinus. Obszar badań charakteryzuje się duŜym zróŜnicowaniem aktywności nietoperzy w poszczególnych okresach aktywności nietoperzy. Wyraźnie w całym sezonie badań odznaczył się okres wiosennych wędrówek z dwoma majowymi szczytami aktywności, z dominacją przelotów w przestrzeni Doliny Ściegnicy (Młynówki), obszarów zabudowanych i alei przydroŜnych. Pozostałe okresy aktywności - lato i jesień równieŜ charakteryzowały się zmiennością przestrzenną aktywności nietoperzy i analogicznie do okresu wiosennych migracji koncentracja przelotów miała miejsce w ww. obszarach. Zdecydowanie mniejsza aktywność odnotowywana była na przestrzeniach otwartych agrocenoz za wyjątkiem siedlisk łąkowych w pobliŜu cieku Młynówka. W związku z powyŜszym w ramach działań minimalizujących potencjalne negatywne oddziaływanie zamierzenia inwestycyjnego na nietoperze proponuje się zachowanie poniŜszych uwarunkowań: • Rezygnację z lokalizacji siłowni wiatrowych w całej dolinie Ściegnicy (Młynówki), tworzącej wyraźną mozaikę siedlisk wykorzystywanych przez nietoperze zarówno w okresach wędrówek jak i aktywności letniej. Rezygnacja powinna obejmować zarówno siedliska leśne jak i łąkowe otaczające ciek w przebiegu północ – południe. _______________________________________________________________________ 17 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ • Lokalizację siłowni wiatrowych planować w oddaleniu co najmniej 200 m od alei przydroŜnych w ciągu dróg lokalnych utwardzonych i gruntowych, tj. drogi Runowo Sławieńskie – Wrząca, Dobrzęcino – Kczewo (ryc. 22) oraz co najmniej 150 m od wszystkich dróg lokalnych z pełnymi alejami przydroŜnymi. • Zachować bufor co najmniej 300 m od miejscowości Dobrzęcino. • Zachować bufor co najmniej 200 m od kompleksu zadrzewionego usytuowanego w rejonie torów kolejowych. Podczas transportu turbin i wieŜ dojazdy zaplanować w taki sposób by ograniczyć do moŜliwego minimum ingerencję w istniejące zadrzewienia a ewentualną wycinkę drzew poprzedzić kontrolą ornitologiczną i chiropterologiczną. 10.3. PODSUMOWANIE I ZALECENIA 1. Po analizie moŜna uznać, Ŝe badany teren moŜe zostać uwzględniony do dalszej realizacji inwestycji. 2. Po uwzględnieniu uwag dotyczących rozmieszczenia poszczególnych turbin, kolizje nietoperzy z turbinami wiatrowymi prawdopodobnie będą miały charakter incydentalny. 3. Zaleca się prowadzenie porealizacyjnego monitoringu chiropterofauny zgodnie z aktualnymi tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze wersja II, grudzień 2009, Kepel et al. 2009. 4. Monitoring porealizacyjny powinien odbywać się przez 3 lata w trakcie pierwszych 5 lat po uruchomieniu inwestycji i powinien polegać na badaniu śmiertelności nietoperzy oraz rejestracji aktywności nietoperzy w pobliŜu elektrowni wiatrowych. Poszukiwanie martwych nietoperzy prowadzić naleŜy w odstępach 5 dniowych w okresach 1 kwietnia - 15 maja, 15 czerwca - 15 lipca, 1 sierpnia – 1 października. Badania śmiertelności wymagają na kaŜdej farmie dodatkowo co najmniej 2-krotnej kontroli skuteczności odnajdowania ofiar w danym miejscu i przez dany zespół oraz szybkości ich znikania z powierzchni (metody takich kontroli opisane są np. przez: Arnett i in. 2005). W przypadku jeśli zaszła istotna zmiana, mogąca mieć znaczenie dla skuteczności odnajdowania ofiar (np. zmiana sposobu zagospodarowania istotnej części badanej powierzchni), kontrolę skuteczności odnajdywania ofiar naleŜy powtórzyć. W przypadku, jeśli monitoring wykaŜe znaczące negatywne oddziaływanie na nietoperze lub jego istotne niebezpieczeństwo, naleŜy ustalić i zastosować odpowiednie działania zapobiegawcze lub łagodzące i rozpocząć ponowny 3-letni monitoring. 11. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PLANU 11.1. PRZEZNACZENIE TERENÓW USTALENIA PODSTAWOWE Projekt przedmiotowego planu ustala lokalizację urządzeń wiatrowych rezerwując dla tych celów powierzchnię 2,41 ha. W ramach tej powierzchni wyznacza miejsca lokalizacji 5 elektrowni wiatrowych usytuowanych w obrębach geodezyjnych Słonowice i Dobrzęcino w gminie Kobylnica oraz strefę ponadnormatywnego hałasu wynikającego z eksploatacji urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru. W przedmiotowej strefie dozwala się lokalizację urządzeń infrastruktury technicznej, niezbędnej do funkcjonowania i eksploatacji urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru. Wyznacza się równieŜ teren, niezbędnej do prawidłowego działania parku, stacji GPZ na fragmencie działki nr 100/1 obręb Dobrzęcino do której istnieje dojazd kołowy z pasa drogowego drogi powiatowej nr 1152G przebiegającej w bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji stacji. Ustalenia planu dokonują trwałej zmiany przeznaczenia gruntów rolnych z uŜytkowania rolniczego na cele nierolnicze. Pozostały teren znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń wiatrowych zachowuje uŜytkowanie rolnicze lub leśne jako przeznaczenie podstawowe ustalone badanym planem. Planowane przeznaczenie terenu ilustruje plansza podstawowa analizowanego planu WIELKOŚCI PROGOWE PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Analizowane ustalenia zapisu planu wskazują w sumie pięć lokalizacji dla usytuowania elektrowni wiatrowych o niŜej wymienionych technicznych parametrach progowych: Maksymalna średnica wirnika: - 140 m Maksymalna wysokość usytuowania osi wirnika -150 m Maksymalna moc nominalna urządzenia prądotwórczego – 3,5 MW _______________________________________________________________________ 18 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Maksymalny poziom hałasu w miejscu jego wzbudzania - 107,5 dB Maksymalna wysokość konstrukcji urządzenia w stanie wzniesionego śmigła wirnika – 220 m Urządzenie prądotwórcze bezobsługowe z wyjątkiem przeglądów kontrolnych i awarii. INNE USTALENIA DOTYCZĄCE CAŁEGO OBSZARU PLANU Plan ustalił planowane przeznaczenia dla terenów wyodrębnionych liniami rozgraniczającymi i oznaczonych odpowiednio symbolami na rysunku planu: teren lokalizacji elektrowni wiatrowej parku wiatrowego, teren stacji transformatorowej, tereny rolne oraz przebieg projektowanych pasów dróg technicznych. Ponad to, plan ustalił strefę ponadnormatywnego hałasu wynikającego z eksploatacji urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru, wolną od zabudowy. Na obszarach upraw rolnych oraz uŜytków zielonych zapis planu ustalił: zakaz zabudowy, dopuszczając lokalizację urządzeń infrastruktury technicznej niezbędnej do funkcjonowania i eksploatacji urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru, lokalizację wewnętrznej sieci kablowej SN łączącej poszczególne elektrownie wiatrowe ze stacją transformatorową jako urządzenia technicznego niezbędnego do powstania parku wiatrowego oraz urządzenie trwałych, technicznych dróg dojazdowych KX do miejsc lokalizacji elektrowni wiatrowych niezbędnych dla prawidłowego procesu budowy parku wiatrowego (dowóz elementów elektrowni wiatrowej). USTALENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA Plan ustalił, Ŝe wyznaczona strefa ponadnormatywnego hałasu, sposób jej oddziaływania, jak i zagospodarowanie terenu nią objętego nie spowoduje przekroczenia normatywnych parametrów jakości środowiska poza wyznaczony obszar strefy jak równieŜ nie spowoduje przekroczenia normatywnych parametrów jakości środowiska w zakresie promieniowania niejonizującego, emisji zanieczyszczeń oraz wibracji. W tekście planu ustalono równieŜ bezwzględny obowiązek okresowego usuwania i wywozu oleju transformatorowego z przekładni urządzeń wiatrowych poza teren zespołu parków i jego utylizację zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Zobowiązano równieŜ inwestora do prowadzenia, w trakcie pierwszych 5 lat eksploatacji elektrowni, monitoringu skutków inwestycji na środowisko przyrodnicze, ze szczególnym uwzględnieniem migrujących zwierząt, w zakresie uzgodnionym z organem administracji rządowej w zakresie ochrony przyrody. Zobowiązano go do podjęcia działań ratunkowych na własny koszt w celu usunięcia zagroŜeń w przypadku stwierdzenia negatywnego wpływu na migrujące zwierzęta lub ostoje ich bytowania. 12. PROGNOZA WPŁYWU USTALEŃ BADANEGO PLANU NA ŚRODOWISKO Stan istniejący środowiska został przedstawiony w opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym sporządzonym na potrzeby miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dlatego teŜ poniŜej skoncentrowano się na prognozie przekształceń poszczególnych elementów i układów w środowisku. 12.1. Skutki dla powierzchni ziemi, gleby i pokrywy roślinnej Plan umoŜliwi zrealizowanie zamierzenia inwestycyjnego (parku wiatrowego) w ramach którego nastąpi zmontowanie urządzeń wiatrowych (wieŜe wiatrowe z gondolą wirnika i śmigłem) na fundamencie Ŝelbetowym w formie płyty fundamentowej o zmiennej grubości od 1,0 m na krawędzi do 2,5 m przy Ŝelbetowym cokole w którym kotwiona jest wieŜa przy pomocy stalowego kołnierza będącego częścią konstrukcji wieŜy. Plan umoŜliwi ponadto wybudowanie kablowej sieci średniego napięcia (do 30 kV) oraz stacji transformatorowej odbierającej wytworzoną energię i przesyłającą ja za pomocą kabla wysokiego napięcia (110 kV) do GPZ Wierzbięcin. Ziemia z wykopu (około 1000 m3 z jednego) będzie w części rozplanowana na obszarze upraw polowych (warstwa humusu), w części uŜyta do budowy tymczasowych dróg dojazdowych (wyrównywanie terenu). Zatwierdzenie omawianego planu miejscowego spowoduje zgodę na zmianę sposobu uŜytkowania gruntu na powierzchni 2,41 ha gruntów dobrych i średnidobrych. W miejsce dotychczasowego uŜytkowania rolniczego zostanie wprowadzona nowa funkcja – element techniczny parku wiatrowego Kobylnica. W pozostałym obszarze pozostanie uŜytkowanie rolnicze, na które praca urządzeń i ich eksploatacja nie będzie miała wpływu. Istnienie parku nie koliduje z moŜliwościami kontynuacji tegoŜ uŜytkowania. Jest to całkowicie zgodne z wydaną przez MOŚZNiL informacją dla samorządów dotyczącą planów rozwoju energetyki wiatrowej, według której ....„ nie ma przeciwwskazań dotyczących budowy farm wiatrowych na obszarach rolnych. Obecność turbin wiatrowych na tych terenach umoŜliwia ich dalsze wykorzystanie pod uprawę lub pastwiska”….. Budowa przedsięwzięcia inwestycyjnego pod nazwą: PARK WIATROWY KOBYLNICA spowoduje przekształcenie terenu przede wszystkim w trakcie jej trwania. Organizacja budowy, w tym: posadowienie _______________________________________________________________________ 19 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ elektrowni, budowa kablowej sieci wewnętrznej średniego napięcia, lokalizacja GPZ, budowa technicznych dróg dojazdowych nie spowoduje wielkopowierzchniowych niwelacji terenu. Omawiana budowa polegać będzie jedynie na posadowieniu fundamentów na zarezerwowanej powierzchni w pięciu wyznaczonych lokalizacjach oraz częściowe utwardzenie powierzchni działki GPZ-u, w sposób zapewniający penetrację w głąb wód opadowych w miejscu opadu. Prace związane z kablową siecią wewnętrzną oraz drogami technicznymi prowadzone będą w bliskiej odległości od planowanych dróg lub w przypadkach uzasadnionych ekonomicznie i środowiskowo przez pola najkrótszą drogą w celu zmniejszenia ingerencji w grunt. Wspomniane prace fundamentowe, zapewniające stabilność wieŜy, spowodują całkowite zniszczenie profilu glebowego gleb dobrych i średnidobrych w miejscu wykonanego wykopu na głębokości około 4m. Ostatecznym skutkiem budowy zespołu w miejscu lokalizacji urządzeń, poza istnieniem samych wieŜ, będzie to, Ŝe dotychczasowa szata roślinna upraw rolnych lub pastwisk zostanie zastąpiona niską, zróŜnicowaną pokrywą roślinną, będącą efektem wegetacji samosiejek i innych zbiorowisk spotykanych na starych odłogach. Zmiany pokrywy roślinnej nie obejmą pozostałych terenów, gdzie zachowane zostanie uŜytkowanie rolne. Omawiane prace fundamentowe nie spowodują zmiany ogólnego ukształtowania powierzchni ziemi w obszarze opracowania oraz nie przyniosą Ŝadnych skutków dla wód powierzchniowych i podziemnych ani lokalnego stanu aerosanitarnego. ZauwaŜalne zmiany szaty roślinnej będą dotyczyć jedynie miejsc lokalizacji siłowni i stacji transformatorowej. Zmiana szaty w miejscu lokalizacji elektrowni będzie miała charakter jedynie czasowy. 12.2. Wpływ elektrowni na zdrowie ludzi Elektrownie wiatrowe w trakcie eksploatacji oddziałują na ludzi poprzez: 1) emisję fal akustycznych, 2) efekty wizualne (efekt migotania cienia, efekt stroboskopowy), 3) oddziaływania bezpośrednie (zagroŜenie w wyniku awarii). Spośród tych uciąŜliwości, w polskich przepisach prawa normowane są jedynie uciąŜliwości akustyczne. Nie ma ustalonej prawnie i obowiązującej minimalnej odległości turbin wiatrowych od budynków mieszkalnych, a jedynym kryterium w tym zakresie jest wymóg nieprzekraczania dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach chronionych akustycznie. Pracująca elektrownia wiatrowa wytwarza hałas. Pochodzi on głównie od obracających się łopat wirnika (opory aerodynamiczne) oraz w mniejszej części od generatora i przekładni. Poziom hałasu wytwarzany przez park wiatrowy uzaleŜniony jest od ilości i mocy akustycznej turbin. Poziom hałasu obniŜa się w terenie Innym, często pomijanym problemem jest efekt odbijania promieni słonecznych od łopat i okresowego przesłaniania słońca przez łopaty. Powoduje to zmęczenie osób naraŜonych na ten efekt. Jednak łatwo temu przeciwdziałać poprzez odpowiednią lokalizację i "zasłonięcie" wirnika drzewami posadzonymi wokół elektrowni (pochłaniają takŜe znaczne natęŜenie dźwięku). W s z y s t k i e o p i s a n e w y Ŝ e j n e g a t y w n e oddziaływania urządzeń na zdrowie ludzi nie wystąpi w przedmiotowym parku wiatrowym. Zlokalizowanie go w odległości (około 500 m) od siedlisk ludzkich umoŜliwia pominięcie wszystkich wymienionych efektów negatywnych. 12.3. Oddziaływanie na zagospodarowanie terenów sąsiednich Analizowany plan lokalizuje w obrębach miejscowości Dobrzęcino i Słonowice omawiany park wiatrowy. Wprowadzenie tej funkcji, poza skutkami opisanymi powyŜej, ma wpływ na zagospodarowanie terenów sąsiednich poprzez jej oddziaływanie na poziom tła akustycznego. Dopuszczalne przekroczenie poziomu hałasu ponad dopuszczalny przepisami próg uciąŜliwości akustycznej w granicach badanego planu uniemoŜliwi wprowadzenie jakiejkolwiek funkcji związanej ze stałym pobytem ludzi, poza funkcją upraw rolnych lub urządzeń infrastruktury technicznej i zabudowy, której funkcjonowanie nie jest sprzeczne z funkcjonowaniem i eksploatacją urządzeń produkujących energię elektryczną z wiatru. Maksymalne, prognozowane oddziaływanie hałasu dotyczy obszaru o powierzchni ok.700 ha. Dla przyjętego do analizy prognozowanego rozwiązania konstrukcyjnego przy prędkościach wiatru w przedziale od ok. 7 m/s do ok. 10 m/s, (tz. prędkość referencyjna, na wysokości 10 m nad poziomem gruntu, powyŜej tej prędkości stabilizuje się emisja hałasu) istnieje moŜliwość regulacji kąta ustawienia łopat, dzięki czemu przy tej samej prędkości wiatru moŜna, kosztem mniejszej mocy z turbiny, uzyskać niŜszy (o ok. 4 dB) poziom hałasu źródła i tym samym zasięg dopuszczalnej wartości hałasu krótszy o ok. 200 m. W porze dziennej zasięg odpowiadający wartości dopuszczalnej dla tej pory obejmować będzie niewielką powierzchnię o średnicy ok. 100 - 150 m wokół kaŜdej z wieŜ. Dla obszaru wyznaczonego izolinią 45 dB odległość mierzona od skrajnych wieŜ na zewnątrz waha się od ok. 350 m do 550 m. _______________________________________________________________________ 20 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 12.4. Kopaliny W obrębie terenu objętego planem nie występują udokumentowane złoŜa kopalin. Ustalona planem funkcja przeznaczenia podstawowego planu (park wiatrowy) jak i sposób jej wykonywania powoduje, Ŝe wpływ na kopaliny naleŜy uznać za pomijalny. 12.5. Wpływ na wody powierzchniowe Na terenie planu wody powierzchniowe występują w postaci rowów melioracyjnych lub okresowo występującego lustra wody na skutek podniesienia się rzedniej wód gruntowych. Jest o okresowe zjawisko, zaleŜne od wspomnianych powyŜej warunków atmosferycznych w okresach wiosenno – jesiennych. Ustalenia planu nie ingerują w układ hydrograficzny. Stosunki wodne na znacznej części terenu objętego badaniami są regulowane w sposób sztuczny przy pomocy systemów melioracyjnych. Nie przewiduje się znaczącego oddziaływania ustaleń planu na warunki występowania wód powierzchniowych. Przedmiotowa funkcja jak i sposób wykonywania planowanego, nowego zainwestowania powoduje, Ŝe wpływ na jakość wód powierzchniowych naleŜy uznać za pomijalny. 12.6. Wpływ na wody podziemne Na omawianym obszarze wody podziemne o znaczeniu uŜytkowym występują głównie w utworach trzeciorzędowych. W warstwach czwartorzędowych w tym rejonie praktycznie nie występują poziomy wodonośne. Nie przewiduje się znaczącego oddziaływania ustaleń planu na warunki występowania wód podziemnych. Przedmiotowa funkcja jak i jej sposób wykonywania powoduje, Ŝe wpływ na jakość wód poziemnych naleŜy uznać za pomijalny. 12.7. Wpływ na stan czystości powietrza Analizowany obszar leŜy poza oddziaływaniem dróg o wysokim natęŜeniu ruchu co skutkuje doskonałym stanem powietrza. Realizacja załoŜeń projektowanego dokumentu planistycznego nie przyniesie zmian w odniesieniu do czystości powietrza. Skala zmian proponowanych w analizowanym dokumencie nie stanowi zagroŜenia dla jakości powietrza. Przedmiotowa funkcja jak i jej sposób wykonywania powoduje, Ŝe wpływ na jakość powietrza naleŜy uznać za pomijalny. 12.8. Skutki dla istniejącego poziomu tła hałasu Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku Klimat akustyczny Hałas jest czynnikiem w znacznym stopniu wpływającym na jakość warunków zamieszkania i wypoczynku człowieka. W świetle definicji ustawy Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232), hałas są to dźwięki o częstotliwości od 16 Hz do 16 kHz, które naleŜy traktować jako zanieczyszczenie energetyczne środowiska i dlatego naleŜy przyjmować takie same ogólne zasady, obowiązki i formy postępowań związanych z hałasem, jak w pozostałych dziedzinach ochrony środowiska. Najbardziej powszechnymi źródłami hałasu są te związane z transportem i komunikacją (drogi, linie kolejowe oraz lotniska), a takŜe z infrastrukturą przemysłową i usługową. Mniejsze znaczenie, z uwagi na niewielką emisję hałasu, mają źródła hałasu komunalnego (związanego z obiektami sportowymi, rozrywkowymi) oraz inne instalacje (np.: linie wysokiego napięcia). DuŜe znaczenie dla charakterystyki klimatu akustycznego ma stopień zurbanizowania danego obszaru. W obszarach wiejskich, o niskim stopniu urbanizacji, wzajemny wpływ terenów o róŜnych funkcjach (np.: terenów przemysłowych na tereny zabudowy mieszkaniowej) jest często ograniczony wskutek dzielącej je znacznej odległości, z której wzrostem natęŜenie hałasu maleje. Małe natęŜenie ludności oraz niewielkie zagęszczenie terenów usługowych i przemysłowych implikuje równieŜ małe natęŜenie ruchu pojazdów, a więc mniejszy zasięg i uciąŜliwość hałasu komunikacyjnego. Dopuszczalne poziomy dźwięku w środowisku zewnętrznym określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późniejszymi zmianami). Według powyŜszego rozporządzenia dopuszczalne wartości równowaŜnego poziomu dźwięku A, LAeqT, dla hałasu od obiektów i grup źródeł innych niŜ drogi i linie kolejowe określa się w przedziałach czasu równych odpowiednio 8-miu najmniej korzystnym kolejnym godzinom pory dziennej, która przypada pomiędzy 600 a 2200 oraz 1-nej najmniej korzystnej godzinie w porze nocy, pomiędzy 2200 a 600. Rozporządzenie definiuje równieŜ kategorie terenów wymagających ochrony akustycznej dla których obowiązują zróŜnicowane wartości dopuszczalne. _______________________________________________________________________ 21 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zmianami) od instalacji przedstawiono w tabeli poniŜej. Lp. 1 2 3 4 Rodzaj terenu a) Strefa ochronna "A" uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b)Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy1) c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe2) d) Tereny mieszkaniowo-usługowe Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. Mieszkańców3) Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu LAeqD [dB] LAeqN [dB] przedział czasu przedział czasu odniesienia odniesienia równy równy 1 najmniej korzystnej 8 najmniej korzystnym godzinie nocy godzinom dnia kolejno po sobie następującym 45 40 50 40 55 45 55 45 Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się takŜe dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 3) Strefa śródmiejska miast powyŜej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., moŜna wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeŜeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. Siłownie wiatrowe będą zlokalizowane w sąsiedztwie wsi, gdzie znajduje się zabudowa zagrodowa oraz zabudowa mieszkaniowa. Biorąc pod uwagę analizowany obszar Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, naleŜy stwierdzić, iŜ na jego obszarze nie znajdują się Ŝadne tereny podlegające ochronie przed hałasem Źródła emisji hałasu do środowiska Źródłem hałasu będą pracujące elektrownie wiatrowe oraz stacja GPZ. Stacja stanie na terenach rolnych, gdzie w promieniu kilkuset metrów nie ma terenów podlegających ochronie przed hałasem. Biorąc pod uwagę poziom mocy akustycznej oraz brak w sąsiedztwie terenów podlegających ochronie przed hałasem, moŜna ocenić, Ŝe projektowana stacja GPZ nie będzie miała wpływu na klimat akustyczny. Dlatego w niniejszym raporcie uwagę skupiono na hałasie pochodzącym od siłowni wiatrowych. Źródłem emisji hałasu do środowiska podczas pracy elektrowni wiatrowej są: hałas wywołany pracą rotora; hałas aerodynamiczny, związany z przepływem mas powietrza na krawędzi śmigieł wiatraka. Głównym źródłem hałasu emitowanego przez instalację wiatrową są łopaty wirnika, które wykonując ruch obrotowy muszą pokonywać aerodynamiczny opór powietrza. Geneza jego powstawania wiąŜe się z drganiami krawędzi śmigieł wiatraka w związku z przepływem mas powietrza. Do powstawania uciąŜliwego szumu przyczynia się równieŜ układ przetwarzający energię (wirnik, przekładnia, generator), jednakŜe powstający w ten sposób hałas charakteryzuje się mniejszym natęŜeniem niŜ hałas aerodynamiczny. Poziom mocy akustycznej elektrowni, ze względu na znaczący udział hałasu aerodynamicznego, jest ściśle związany z prędkością wiatru, przy której elektrownia pracuje. Na terenie projektowanej farmy projektuje się budowę 5 siłowni wiatrowych. Maksymalny poziom mocy akustycznej jednej turbiny wiatrowej moŜe wynieść 107,5 dB (przy najmniej sprzyjających prędkościach wiatru). MoŜliwa będzie regulacja poziomu mocy akustycznej (jego obniŜenie) przez odpowiednie nastawianie kąta natarcia łopat do kierunku wiatru. Tym samym kosztem produkcji energii, będzie moŜna obniŜyć poziom _______________________________________________________________________ 22 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ mocy akustycznej urządzenia. Dla przyjętego do analizy rozwiązania konstrukcyjnego przy prędkościach wiatru w przedziale od ok. 7 m/s do ok. 10 m/s, istnieje moŜliwość regulacji kąta ustawienia łopat, dzięki czemu przy tej samej prędkości wiatru moŜna, kosztem mniejszej mocy z turbiny, uzyskać niŜszy (o ok. 4 dB) poziom hałasu źródła i tym samym zasięg dopuszczalnej wartości hałasu krótszy o ok. 200 m. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w gminie Kobylnica przewiduje przeznaczenie terenu pod budowę farmy elektrowni wiatrowych, która po fazie realizacji podlegać będzie eksploatacji przez całą dobę. Specyfika pracy turbin wiatrowych wiąŜe się ze zmienną emisją hałasu, ściśle powiązaną z warunkami meteorologicznymi, a w szczególności z prędkością wiatru. Turbiny wiatrowe rozpoczynają pracę przy progowej wartości prędkości wiatru (wynoszącej zwykle ok. 3 m/s), powyŜej której wraz ze wzrostem prędkości wiatru wzrasta prędkość obrotowa wirnika i układu generatora prądu turbiny, a wraz z nimi emisja hałasu. Wzrost ten nie jest liniowy i występuje wyłącznie do pewnej prędkości wiatru, przy której turbina osiąga maksymalny poziom mocy akustycznej. Prędkość ta zwana referencyjną wynosi zwykle 7 ÷ 10 m/s (na wysokości 10 m nad poziomem gruntu). PowyŜej tej prędkości stabilizuje się emisja hałasu. Z uwagi na trudną do prognozowania, duŜą zmienność pracy turbiny wiatrowej, a wraz z nią zmienną emisję hałasu, w niniejszym opracowaniu przyjęto najmniej korzystny wariant oceny, w którym załoŜono jednostajną pracę i emisję hałasu występującą powyŜej referencyjnej prędkości wiatru. Innymi słowy, załoŜono, Ŝe w całym czasie odniesienia zarówno dla pory dnia jak i nocy panują warunki meteorologiczne, przy których turbina osiąga swoją znamionową moc elektryczną i charakteryzuje się stałą, maksymalną emisją hałasu do środowiska. Taka sytuacja w rzeczywistości jest zwykle mało prawdopodobna, jednak stanowi najmniej korzystną sytuację akustyczną w nawiązaniu do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późniejszymi zmianami), zgodnie z którym wartości dopuszczalne hałasu w środowisku określone są dla najmniej korzystnych ośmiu godzin pory dnia oraz jednej najmniej korzystnej godziny pory nocy. W wyniku przeprowadzonych analiz akustycznych, na potrzeby sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, określono zasięg strefy oddziaływania akustycznego, poprzez wyznaczenie izofon równowaŜnego poziomu dźwięku 45 dBA. Pozwoli to na wyznaczenie bezpiecznych stref oddziaływania emisji hałasu do środowiska, a dalej zgodnie z klasyfikacją narzuconą przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późniejszymi zmianami), będzie moŜliwość właściwego planowania przestrzennego obszaru MPZP. Na potrzeby niniejszego raportu przyjęto m.in. Ŝe kaŜda z 5 elektrowni pracuje w sposób ciągły, ze swoją nominalna mocą, co w praktyce nie występuje. ZałoŜenie takie wymaga występowania wiatrów o najmniej korzystnej prędkości (od 8 m/s) przez cały okres odniesienia. W wyniku przeprowadzonych analiz akustycznych, na potrzeby sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, określono zasięg strefy oddziaływania akustycznego, poprzez wyznaczenie izofon równowaŜnego poziomu dźwięku 45 dBA, na wysokości 4 m ponad poziomem terenu – Załącznik 1. Pozwoliło to wyznaczyć granice strefy ochronnej parku wiatrowego, rozumianej jako granice strefy związanej z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i uŜytkowaniu terenu oraz występowania znaczącego oddziaływania na środowisko urządzeń parku wiatrowego. . Załącznik 1 _______________________________________________________________________ 23 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Wnioski: Wprowadzenie do planu miejscowego zapisów umoŜliwiających sytuowanie na wytyczonych działkach urządzeń parku wiatrowego, składającego się z zespołu pięciu turbin o mocy do 3,5 MW kaŜda, n i e b ę d z i e skutkować przekroczeniami wartości dopuszczalnych poziomu hałasu na terenach istniejącej zabudowy mieszkaniowej sąsiadującej z parkiem w i a t r o w y m . Tym samym uciąŜliwość akustyczna ograniczy się do obszaru dopuszczalnego hałasu wskazanego planem. 12.9. Identyfikacja oddziaływań skumulowanych w zakresie klimatu akustycznego W najbliŜszym sąsiedztwie analizowanego obszaru MPZP zlokalizowane są trzy farmy wiatrowe: FW Tychowo złoŜona z 20 turbin o mocy 2,5 MW, FW Zajączkowo złoŜona z 24 turbin o mocy 2,0 MW oraz FW Kobylnica złoŜona z 18 turbin o mocy 2,3 MW. NajbliŜej połoŜone turbiny sąsiednich farm względem turbin na obszarze planowanej farmy wiatrowej zlokalizowane są w odległościach: FW Zajączkowo – 2500 m, FW Tychowo – 3300 m oraz FW Kobylnica – ponad 5000 m. MoŜna wnioskować, iŜ przy tak znacznych odległościach na analizowanym obszarze MPZP nie będzie występowało oddziaływanie skumulowane w zakresie klimatu akustycznego. Ponadto na terenie gminy Kobylnica planowana jest budowa farmy wiatrowej złoŜonej z 21 turbin o mocy 2,0 MW. NajbliŜsza turbina połoŜona będzie w odległości około 350 m od granicy analizowanego MPZP oraz około 1300 m od skrajnej turbiny przedmiotowej farmy. W związku z powyŜszym na etapie przeprowadzania raportu oddziaływania na środowisko, rozpatrywana będzie ocena klimatu akustycznego w ramach efektu skumulowanego obu farm wiatrowych. 12.10. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych Przez teren tego parku nie przebiegają główne korytarze zasilania w energię elektryczną rangi międzynarodowej lub krajowej. Przebiega natomiast linia 110 kV oraz linie średniego napięcia o lokalnym znaczeniu. Linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia stanowią istotny element ograniczający swobodne zagospodarowanie przestrzeni z uwagi na konieczność zachowania stosownych stref bezpieczeństwa. Ustalenia planu i ich realizacja nie zmieni istniejących uciąŜliwości wynikających z wzbudzanych przez istniejące linie wysokiego napięcia pól elektromagnetycznych i promieniowania niejonizującego. Plan nie przewiduje moŜliwości lokalizowania stacji bazowych telefonii komórkowych. 12.11. Wpływ na warunki klimatyczne Przedmiotowa funkcja jak i jej sposób wykonywania powoduje, Ŝe wpływ na ponadlokalne oraz lokalne warunki klimatyczne naleŜy uznać za pomijalny. 12.12. Wpływ na bioróŜnorodność BioróŜnorodność jest pojęciem stosowanym dla sumy gatunków lub ekosystemów analizowanych obszarów. Oznacza zróŜnicowanie Ŝycia na wszelkich poziomach jego organizacji. BioróŜnorodność analizowanej terenu jest względnie uboga (monotonna). Wynika to przede wszystkim z braku róŜnorodności siedlisk a właściwie ich braku. Znakomita część powierzchni terenu to uŜytki rolne i zielone dobrych i średniodobrych klas bonitacyjnych uŜytkowane rolniczo. Ustalenia planu nie zmienią rolniczego charakteru przestrzeni a jedynie umoŜliwią wprowadzenie funkcji dodatkowej. Incydentalna zmiana powierzchniowa, będąca następstwem budowy turbin wiatrowych będzie pomijalna w rolniczym wykorzystaniu terenu. 12.13. Skutki dla awifauny i chiropterofauny Istnienie urządzeń wiatrowych przetwarzających energię mechaniczną wiatru moŜe oddziaływać dwojako na ptaki i nietoperze. Po pierwsze: moŜe rodzić kolizje z turbinami ze skutkiem śmiertelnym. Po drugie: moŜe wpłynąć na zmianę rozmieszczenia i zachowania ptaków i nietoperzy, która będzie efektem odstraszającego charakteru urządzeń a jednocześnie wabienia ptaków i nietoperzy w rejon potencjalnych kolizji. To niewątpliwe ryzyko kolizji ptaków oraz nietoperzy z urządzeniami prądotwórczymi. Parametr ilościowy tego zjawiska jest funkcją liczby ptaków i nietoperzy zasiedlających lub uŜytkujących badany teren jak równieŜ występowanie gatunków podatnych na kolizje. Zjawisko odstraszania ma w tym przypadku znaczenie dodatnie, bo redukuje ilość potencjalnych kolizji. Śmigła i generatory prądu zainstalowane na konstrukcjach wieŜowych mogą potencjalnie oddziaływać na przyrodę na cztery sposoby, tj.: • wytwarzać hałas i wibracje otoczenia _______________________________________________________________________ 24 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ • • • zaburzać rozkład fal elektromagnetycznych zmieniać charakter krajobrazu tworzyć zagroŜenia dla lokalnej i migrującej fauny, w tym szczególnie ptaków i nietoperzy. Jednocześnie w rejonie elektrowni zlokalizowane są istniejące napowietrzne linie energetyczne o wysokim i średnim napięciu. Te słabo zauwaŜalne obiekty stwarzają dla ptaków i nietoperzy równie duŜe zagroŜenie co elektrownie wiatrowe. Prawdopodobieństwo kolizji ptaków z liniami energetycznymi jest wysokie. Z analizy dostępnych opracowań oraz wyników rocznego monitoringu chiropterologicznego prowadzonego w roku 2012 dla planowanej farmy wiatrowej w gminie Kobylnica, woj. Pomorskie oraz rocznego monitoringu ornitologicznego prowadzonego w roku 2012 dla planowanej farmy wiatrowej w gminie Kobylnica, wynika, Ŝe u m i e j s c o w i e n i e p r o j e k t o w a n y c h i n w e s t y c j i w o b r ę b i e p ó l o r a z u Ŝ y t k ó w z i e l o n y c h jako obszarów średnio wartościowych przyrodniczo n i e b ę d z i e powodować powaŜnych konfliktów istotnych dla ochrony gatunków. 12.14. Skutki dla krajobrazu ZaleŜność pomiędzy krajobrazem i elementami w nim umieszczonymi wynika z jego formy, ukształtowania, charakteru pokrycia, rzeźby, jak równieŜ gabarytów urządzeń, które są w nim wpisane. Charakter badanego krajobrazu w wszystkich panoramach (od północnej do południowej) wynika z elementów w nim występujących. Omawiany obszar to monotonny krajobraz pól uprawnych w panoramie z kierunków: południowego, wschodniego, zachodniego. Znikoma ilość elementów technicznych występujących w badanym obszarze (napowietrzne linie 110 kV oraz inne o napięciu znamionowym 15 kV, drogi lokalne) powoduje, Ŝe krajobraz uległ nieznacznemu przekształceniu oraz nie zatracił swojego pierwotnego, naturalnego charakteru. Wpisanie w panoramy widokowe róŜnej ilości urządzeń wiatrowych, nawet o tak znaczących gabarytach, nie zmieni istotnie jego charakteru. W omawianych panoramach na tle nieboskłonu, ponad linią horyzontu zostaną zarysowane kontury łopat wirników. Najbardziej intensywne oddziaływanie zespołu parków na krajobraz będzie miało miejsce jedynie w miejscu ich lokalizacji oraz wzdłuŜ korytarzy dróg. Urządzenia będą stanowiły niewątpliwie zdecydowaną dominantę wysokościową mocno zauwaŜalną w przywołanych panoramach, przewyŜszając skalę wszystkich występujących w otoczeniu składników krajobrazu i zmieniając jego naturalny charakter. Osobnym zagadnieniem jest estetyczny aspekt tej zmiany. Przedmiotowa prognoza nie analizuje estetycznych zagadnień związanych z istnieniem elementów technicznych w krajobrazie naturalnym, uznając Ŝe byłaby to ocena o charakterze subiektywnym. 12.15. PowaŜne awarie - nadzwyczajne zagroŜenia środowiska Nie przewiduje się powstania w wyniku realizacji ustaleń planu ryzyka nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska. Utrzymają się istniejące zagroŜenia związane z istnieniem linii wysokiego napięcia. Prawdopodobieństwo nadzwyczajne zagroŜenia środowiska naleŜy uznać za nieprzewidywalne. 12.16. Odpady W trakcie eksploatacji urządzeń parku powstawać będzie zuŜyty olej transformatorowy (GPZ) i olej z przekładni turbin wiatrowych. Są to odpady niebezpieczne. Ustalenia regulacyjne badanych planów narzucają bezwzględny obowiązek okresowego usuwania oleju transformatorowego i oleju z przekładni generatorów oraz jego wywóz przez specjalistyczne słuŜby poza teren parku i jego utylizację zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. (§11 ust.4. Ustala się bezwzględny obowiązek okresowego usuwania i wywozu przez specjalistyczne słuŜby oleju transformatorowego z przekładni urządzeń wiatrowych poza teren zespołu parków i jego utylizację zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami). Na terenie parku nie będą powstawać inne odpady poza wymienionymi. Pozostałe materiały eksploatacyjne, zarówno z terenu trafostacji jak i pozostałego terenu, znajdują się w instalacjach zamkniętych i nie podlegają wymianie. 12.17. Przewidywane typy zagroŜeń związanych z inwestycją Dokonane oceny oddziaływania planowanych elektrowni wiatrowych pod miejscowościami SŁONOWICE, DOBRZĘCINO na awifaunę i chiropterofaunę skłaniają do stwierdzenia, Ŝe wnioskowanie moŜe być niewystarczające na etapie wstępnym. Niezbędne jest zeb r a nie d an yc h o me c ha ni z mi e o d d zia ł y wa n ia b ar i er y e k o lo gic z nej jaką jest pole wiatraków na populacje lęgowe, a przede wszystkim na gatunki migrujące. W sytuacjach konfliktowych wy ma g a ne b yło b y o kr e śl e nie śr o d kó w z ar ad cz yc h i sp o so b u ic h r a cj o n al ne go uŜ yc i a. Przewidywane zagroŜenia będą szczegółowo badane na dalszych etapach realizowania inwestycji, w tym na etapie oceny oddziaływania na środowisko. _______________________________________________________________________ 25 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ Obecnie wiadomo, Ŝe konstrukcje wieŜowe (m.in. wieŜe telewizyjne i przekaźnikowe, latarnie morskie, wysokie budynki) stanowią przeszkodę, o którą rozbijają się zarówno drobne, jak i duŜe ptaki. Dane literaturowe, dane będące w posiadaniu przyrodników, jak i własne doświadczenia w tym względzie wskazują, Ŝe: • nasilona śmiertelność spowodowana pracą wiatraków obserwowana jest tylko w pewnych warunkach, do tej pory słabo opisanych, • w warunkach nocnych lub niesprzyjających warunkach pogodowych konstrukcje wieŜowe, wirujące lub nawet stojące śmigła mogą być miejscem masowego rozbijania się ptaków; problem ten obserwowany jest takŜe na latarniach morskich w Świnoujściu, Niechorzu i w Gąskach, jednak w duŜo mniejszej skali, • pracujące turbiny wytwarzają infradźwięki, które mogą być niekiedy przyczyną zaburzeń w zasiedlaniu przez zwierzęta terenu leŜącego wokół elektrowni wiatrowych, przez ptaki i inne gatunki; obecnie budowane i stosowane są juŜ konstrukcje wytwarzające duŜo mniejszy poziom niskich drgań, • pracujące wiatrownie tworząc duŜe bariery, mogą być omijane przez ptaki, ale juŜ jedna turbina wiatrowa moŜe być przyczyną zmiany trasy przelotów np. Ŝurawi z Ŝerowiska na noclegowisko. Z jednej strony jest to pozytywna reakcja pozwalająca poszczególnym osobnikom na uniknięcie śmierci, z drugiej nieznane są konsekwencje zmiany systemu tras wędrówek i zasięgu koczowisk w warunkach planowanej inwestycji moŜe dochodzić do likwidacji części systemu koczowisk, a być moŜe teŜ tras przelotów. 12.18. Konkluzje ostateczne Wyniki dotychczasowych analiz dają podstawę do przedstawienia wn io s k u o i s t nie n i u mo Ŝl i wo śc i u mi e szc ze n ia p l a no wa n ego p ar k u wi atr o we go na ws k aza n yc h t er e na c h r o l n yc h połoŜonych pod miejscowościami SŁONOWICE i DOBRZĘCINO. Warunkiem jest wykonanie badań terenowych na etapie drugim (etapie wykonywania oceny oddziaływania na środowisko) - weryfikującym - oraz wykazanie przez inwestora gotowości do podjęcia ewentualnych działań naprawczych i rekompensujących spodziewane i powstałe szkody. 12.19. Wnioski i wskazania Niniejsze opracowanie jest oceną proponowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie miejscowości SŁONOWICE i DOBRZĘCINO w gminie Kobylnica. Zadaniem tego etapu jest odpowiedź na pytanie cz y i s t niej ą p r ze sz ko d y, przede wszystkim n a t u r y p r a w n e j o r a z s o z o l o g i c z n e j (głównie awifaunistyczne i chiropterofaunistyczne), uniemoŜliwiające podjęcie starań o umiejscowienie i zrealizowanie budowy badanej inwestycji elektrowni wiatrowych. Odniesieniem dla podejmowanych wniosków były zapisy lub ustalenia zawarte w: • • • • • • • • • • • Ustawie o ochronie przyrody Ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska polskich i obcych opracowaniach ekologicznych waloryzacjach faunistycznych Czerwonych Listach (Europejskiej i Polskiej) programach ostoi przyrody, w tym ostoi ptaków programach ESOCh, ECONET w polskich i międzynarodowych dokumentach dotyczących ochrony przyrody dokumentacjach chronionych obiektów przyrodniczych (parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty, uŜytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe) konwencjach międzynarodowych, dyrektywach Unii Europejskiej Ocena awifaunistyczna i chiropterofaunistyczna opisywanych obiektów poczyniona w odniesieniu do wyŜej wymienionych aktów prawnych i dokumentów wskazała na dość niską wartość awifaunistyczną i chiropterofaunistyczną terenów rolniczych pod miejscowościami: SŁONOWICE i DOBRZĘCINO dla zaproponowanego, w miejscowym planie, rozmieszczenia turbin wiatrowych. Pozostałe, rozpatrywane tereny rolnicze cechują się niskimi wartościami awifaunistycznymi i chiropterofaunistycznymi. Te lokalizacje nie posiadają charakteru korytarzy ekologicznych w ESOCh i w ECONET. _______________________________________________________________________ 26 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM” PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie niezbędnym do realizacji zespołu elektrowni wiatrowych w obrębach geodezyjnych Słonowice, Dobrzęcino w Gminie Kobylnica ___________________________________________________________________________ 12.20. Skumulowane oddziaływanie farm wiatrowych w pobliŜu farmy wiatrowej Kobylnica Efekt skumulowany dotyczy nałoŜenia ryzyka wynikającego sąsiedztwa podobnych inwestycji w bliskim bądź dalekim sąsiedztwie terenu analizowanego. Na dzień dzisiejszy (październik 2013 r.) w sąsiedztwie planowanej inwestycji, tj. w odległości do 20 km znajdują się następujące działające farmy wiatrowe: • FW Kończewo, 18 szt. x 2,3 MW, łącznie 41,4 MW, połoŜona w pośrednim sąsiedztwie w kierunku wschodnim (gm. Kobylnica, powiat słupski), • FW Zajączkowo, 24 szt. x 2 MW, łącznie 48 MW, 2 km w północno wschodnim (gm. Kobylnica, powiat słupski), • FW Kobylnica, 18 szt. x 2,3 MW, łącznie 41,4 MW, ponad 4 km w kierunku południowo wschodnim (gm. Kobylnica, powiat słupski). • FW Tychowo, 20 sztuk x 2,5 MW, łącznie 50 MW, połoŜona 2,5 km na zachód (gm. Sławno, powiat sławieński). Efekty na awifaunę przedstawiono w opracowaniu branŜowym: (strona 56 Rozdział 7.2. Efekt skumulowany). Efekt akustyczny z racji odległości jest pomijalny. 12.21. Informacje o moŜliwym oddziaływaniu transgranicznym Realizacja MPZP nie spowoduje transgranicznego oddziaływania na środowisko, gdyŜ obszar planu nie znajduje się w strefie przygranicznej. 13. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 1. Ze względu na awifaunę i chiropterofaunę lokalizacja parku wiatrowego KOBYLNICA na obszarze między Dobrzęcinem a Słonowicami jest moŜliwa. Obszar objęty opracowaniem jest dla ptaków i nietoperzy mało wartościowy pod względem siedliskowym, usytuowany w bezpiecznej odległości od terenów ornitologicznie cennych i objętych ochroną powierzchniową. Występują na nim głównie gatunki pospolite i nie zagroŜone w kraju. 2. Efekt odstraszania działających urządzeń parku na awifaunę b ę d z i e s t a n o w i ł i s t o t n y c z y n n i k e l i m i n a c j i miejsc lęgowych gatunków występujących w obszarze parku. 3. Usytuowanie parku poza trasami długodystansowych przelotów ptaków nie stworzy kolizji w tym zakresie. 4. Z racji usytuowania parku występowanie potencjalnych kolizji z gatunkami ptaków drapieŜnych, naleŜy uznać za minimalne. 5. Realizacja przedsięwzięcia inwestycyjnego - parku wiatrowego - n i e s p o w o d u j e z m i a n y ogólnego ukształtowania powierzchni ziemi w obszarze opracowania, nie przyniesie Ŝadnych skutków dla wód powierzchniowych i podziemnych a n i l o k a l n e g o s t a n u a e r o s a n i t a r n e g o . ZauwaŜalne zmiany szaty roślinnej będą dotyczyć jedynie miejsc lokalizacji siłowni i stacji transformatorowej. Zmiana szaty w miejscu lokalizacji elektrowni będzie miała charakter jedynie czasowy. 6. UŜytkowanie projektowanego parku wiatrowego n i e b ę d z i e s k u t k o w a ć p r z e k r o c z e n i a m i wartości dopuszczalnych poziomu hałasu na terenach istniejącej z a b u d o w y m i e s z k a n i o w e j s ą s i a d u j ą c e j z p a r k i e m w najbardziej niekorzystnych warunkach meteorologicznych. 7. Oddziaływanie parku na krajobraz uznaje się za znaczące, jednak bez wartościowania tego zjawiska w kategoriach estetycznych. 8. Lokalizacja urządzeń nie spowoduje negatywnych skutków dla elementów dziedzictwa kulturowego ze względu na rozpoznany zasób przestrzeni oraz dokonane ustalenia regulacyjne w zakresie ich ochrony. _______________________________________________________________________ 27 Autorska Pracownia Projektowa „FORUM”