PulsFirmy

16 PULS BIZNESU, 6-10 CZERWCA 2012
PulsFirmy
Wspieramy przedsiębiorców
także na firma.pb.pl
KOMENTARZ
Podatek
od poręczenia
AGATA KOWALSKA
radca prawny
partner w kancelarii
Chabasiewicz Kowalska i Partnerzy
P
opularną formą zabezpieczenia zaciąganych zobowiązań stało się poręczenie ich spłaty przez
podmiot powiązany z dłużnikiem. To rozwiązanie szybkie i tanie, często wręcz bezpłatne.
W orzecznictwie z zakresu opodatkowania umów poręczeń w ciągu ostatnich lat panował swoisty chaos, jednak
coraz częściej zarówno indywidualne interpretacje
podatkowe, jak i wyroki sądów szły w stronę uznania,
że poręczenie udzielone bez wynagrodzenia stanowi
nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt
2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
i rodzi obowiązek rozpoznania przychodu po stronie
podmiotu korzystającego z takiej usługi.
27 kwietnia 2012 r. została wydana przez ministra
finansów interpretacja ogólna w tej sprawie (sygn.
DD5/033/2/DZQ/2012/DD-134), w której potwierdzono, że udzielenie spółce kapitałowej nieodpłatnego
poręczenia przez jej wspólnika, akcjonariusza bądź
inny podmiot powiązany, stanowi dla tej spółki nieodpłatne świadczenie. W konsekwencji spółka, której
zobowiązanie jest poręczane, uzyskuje przychód
podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Natomiast wartość tego nieodpłatnego świadczenia
określa się według cen rynkowych, czyli ceny, jaką
w normalnych warunkach spółka musiałaby zapłacić
poręczycielowi. Minister ocenił, że o uznaniu poręczenia za nieodpłatne świadczenie decyduje okoliczność,
że spółka otrzymuje korzyść materialną w związku
z poręczeniem, której wartość można łatwo wycenić,
udzielenie poręczenia nie wiąże się z poniesieniem
żadnych kosztów lub innego ekwiwalentnego świadczenia przez spółkę oraz że poręczyciel jest gotowy
udzielić poręczenia bez wynagrodzenia.
Nie bez znaczenia dla takiej oceny pozostaje fakt,
że poręczyciel nieodpłatnie bierze na siebie ryzyko spłaty
kredytu, na wypadek gdyby dłużnik zaprzestał wywiązywania się ze swoich zobowiązań. Poręczenie kredytu
wpływa więc na jego sytuację majątkową. Istotne jest
również ścisłe powiązanie umowy powodującej powstanie zobowiązania z poręczeniem. W wielu przypadkach
podpisanie umowy kredytowej uzależnione jest od
udzielenia poręczenia przez podmiot trzeci (poręczenie
podnosi wiarygodność finansową głównego dłużnika,
co niejednokrotnie może decydować o uzyskaniu finansowania). Świadczenie tego typu usług ma konkretny
wymiar finansowy, a ich bezpłatność nie ma innego
uzasadnienia niż względy powiązań istniejących między
spółkami. Co więcej, podmioty otrzymujące nieodpłatne
poręczenie nie są zobowiązane do świadczenia wzajemnego, poręczenie stanowi więc przysporzenie majątkowe po stronie otrzymującego je podmiotu.
Tym samym za nieaktualny już należy uznać pogląd,
zgodnie z którym spółka uzyskiwała korzyść majątkową
z tytułu otrzymanego poręczenia dopiero w momencie
jego realizacji (czyli np. spłaty kredytu przez poręczyciela). Oznacza to w praktyce, że zabezpieczając poręczeniem zobowiązania, należy pamiętać, iż przychód podatkowy dla dłużnika głównego powstaje już w momencie
zawarcia umowy poręczenia. Warto więc kwestie rozliczeń pomiędzy dłużnikiem a poręczycielem uregulować
w odrębnej umowie o udzielenie zabezpieczenia.
Komu leasing, kom
Finansowanie Popularna pożyczka leasingowa
sprawdza się w wybranych przypadkach.
W pozostałych korzystnniejszy będzie leasing
Sylwia
Wedziuk
[email protected] 22-333-97-28
Większość mikro- i małych firm z dostępnych form finansowania najchętniej wybiera leasing. W jego przypadku, oprócz
korzyści podatkowych, istotny jest fakt, że
podstawowym zabezpieczeniem dla leasingodawców zazwyczaj jest leasingowany
przedmiot. Nie mają też oni wielu wymogów formalnych, a procedury są proste.
Ale leasing to niejedyne rozwiązanie,
które mogą zaoferować firmy leasingowe.
Coraz więcej z nich ma w swojej ofercie
także pożyczkę, która w niektórych przypadkach może okazać się formą dużo bardziej korzystną niż leasing. Jej popularność
z roku na rok rośnie.
— Wartość sfinansowanych przez firmy
leasingowe maszyn w 2011 r. w znacznym
stopniu była wsparta pożyczką — mówi
Piotr Barcikowski z Europejskiego
Funduszu Leasingowego.
Jeszcze w 2010 r. udział pożyczek
w łącznej wartości finansowania udzielonego przez branżę wynosił 8,5 proc.
a w ub.r. już 11 proc.
Lekarze i rolnicy
Pożyczką powinny się zainteresować
szczególnie te firmy, którym zależy na
własności środka trwałego.
— Ten rodzaj finansowania przynosi
spore korzyści podmiotom starającym się
o dotacje unijne — twierdzi Tomasz
Sudaj, dyrektor ds. strategii rynkowej
w spółkach leasingowych BZ WBK.
Konstrukcja pożyczki leasingowej pozwala bowiem na wystawienie bezpośrednio na pożyczkobiorcę faktury na wybrany
przedmiot, co w konsekwencji daje możliwość ubiegania się o jednorazowy zwrot
poniesionych kosztów z Unii Europejskiej.
Stąd największym zainteresowaniem pożyczka cieszy się wśród rolników, którzy
często korzystają z dotacji, a ponadto nie
są płatnikami podatku VAT.
Druga grupa, do której leasingodawcy
kierują ofertę pożyczki, to lekarze. Sprzęt
medyczny jest objęty 8-procentową stawką
Leasing a pożyczka
Cecha
Własność urządzenia
Wymagane dokumenty/
Formalności
Zabezpieczenie
Koszt uzyskania przychodu
dla klienta
Wkład własny
Harmonogram rat
Leasing
Firma leasingowa
Uproszczone procedury oceny wniosków, często
wystarczą dokumenty rejestrowe oraz oświadczenie
o sytuacji ekonomicznej firmy
Głównym zabezpieczeniem kontraktu jest samo
finansowane urządzenie, którego właścicielem jest
firma leasingowa;
Dodatkowo stosowane są weksle in blanco
Opłata wstępna, całość rat (w przypadku leasingu
operacyjnego), część odsetkowa raty (w przypadku
leasingu finansowego)
Od 1 proc.
Elastyczny harmonogram rat, np. uwzględniający
sezonowość przychodów (raty kwartalne, półroczne)
Pożyczka
Pożyczkobiorca
Uproszczone procedury oceny wniosków,
często wystarczą dokumenty rejestrowe oraz
oświadczenie o sytuacji ekonomicznej firmy
Przewłaszczenie
Cesja prawa z polisy ubezpieczeniowej
Część odsetkowa raty, amortyzacja
Od 0 proc.
Elastyczny harmonogram rat,
np. uwzględniający sezonowość przychodów
(raty kwartalne, półroczne)
Źródło: BZ WBK Lesing & Finanse
Polacy zapraszają izraelski biznes
Takiej rangi i skali
wydarzenia nie było
od lat. Będą ministrowie
i 150 firm. Nic tylko
jechać do Tel Awiwu.
14 czerwca w stolicy Izraela polscy urzędnicy i przedstawiciele
polskiego i izraelskiego biznesu
będą przekonywać do robienia
interesów nad Wisłą.
— Liczę, że konferencja
zgromadzi 150 polskich i izraelskich firm. Przedsiębiorcy
będą mieli okazję spotkać się
i porozmawiać w cztery oczy
— mówi Anna Lengiewicz
z kancelarii Lengiewicz Wrońska
Berezowska i Wspólnicy, razem z polską ambasadą, Izbą
Handlową Izrael-Polska i kance-
larią Knebel & Co. współorganizator konferencji.
Z izraelskich firm będą
m.in. Egged, Aroma, Giza
Polish Venture I, Electra Real
Estate, Hanan mor Group,
Vitania, Dakar Holdings,
Oditec Tecnologies, Roseman
Engineering, Tibulim Mehakfar
czy Euro Partners Company.
Takiej rangi wydarzenia promującego polsko-izraelskie relacje nie było od lat.
— 2-3 lata temu organizowaliśmy seminaria, ale nie mieliśmy
tak mocnej reprezentacji rządowej — podkreśla Tal Harmelin,
attaché handlowy ambasady Izraela.
W konferencji wezmą udział
Ilona Antoniszyn-Klik, wiceminister gospodarki, i Shalom
Simhon, izraelski minister przemysłu, handlu i pracy.
Izraelskie firmy interesują się
inwestycjami high-tech, w odnawialną energię, sieci handlowe
i urządzenia medyczne.
— Od rządu Izraela możemy
się nauczyć, jak wdrażać innowacyjne rozwiązania do przemysłu. Izraelskie firmy mogą nam
przekazać know-how w przetwórstwie rolno-spożywczym,
gospodarce odpadami, innowacje w high-tech, chemii, a także
wejść w projekty w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego
— uważa Anna Lengiewicz.
Izrael ma doświadczenia
w PPP. Funkcjonuje tam agencja
ubezpieczeniowa, kontrolująca
wszystkie projekty realizowane
w tej formule. Innowacyjnym
spółkom pomóc może Giza
Polish Venture I, fundusz z polsko-izraelskim kapitałem, który
ma do wydania 84 mln zł.
Według danych NBP, na koniec 2010 r. w Polsce było 97 mln
EUR bezpośrednich inwestycji
z Izraela. MSZ podawał, że inwestycji jest 150 mln USD, ale
zaangażowanie izraelskich inwestorów przez firmy z siedzibami
w innych krajach wynosi 2 mld
USD. W Polsce obecne są m.in.
Teva (w Polfie Kutno), Cinema
City, Eden Springs, Ronson
Development, Tahal (polska nazwa GTC), Link 4, Superpharm
czy Plaza Centers. [MAG]
Rejestracja udziału w konferencji — do 13 czerwca: www.
reg.co.il/Knebel-Lengiewicz
PULS BIZNESU, 6-10 CZERWCA 2012
WYDARZENIE
Spotkanie
sektora
kreatywnego
20 czerwca w Toruńskim
Parku Technologicznym
(ul. Włocławska 167) odbędzie
się konferencja adresowana
do przedsiębiorców z sektora
kreatywnego (m.in. przemysł
filmowy, muzyczny, wydawniczy,
medialny, reklamowy, projek-
towanie graficzne i wzornictwo
przemysłowe, projektowanie
ubioru, galerie i handel sztuką,
gry komputerowe i oprogramowanie) pod hasłem KulturaKreatywność-Biznes. Podczas
konferencji odbędzie się panel
dyskusyjny pt. „Sektor kreatyw-
u pożyczka
VAT, co zniechęca przedstawicieli branży
medycznej do korzystania z leasingu operacyjnego, który co do zasady obciążony
jest 23-procentową stawką podatku.
— Umowa leasingu operacyjnego jest
umową na finansowanie wartości netto
przedmiotu leasingu, a wszystkie płatności wynikające z niej są obłożone podatkiem VAT takim jak usługi, czyli 23 proc.
Medycy ponoszą koszty z tym związane,
które wprawdzie stanowią „parasol podatkowy”, jednak nie kompensują wysokości dopłaty z tytułu podatku VAT. Z tego
powodu leasing operacyjny co do zasady
jest droższy dla podmiotów, które zgodnie z ustawą są zobowiązane korzystać
z przedmiotowego zwolnienia z podatku
VAT, o 15 proc. w porównaniu z leasingiem
finansowym czy pożyczką, kiedy przedmiotem umowy jest sprzęt medyczny
— tłumaczy Mirosława Blank, kierownik
zespołu ds. finansowania urządzeń medycznych w BRE Leasing.
Na mniej niż połowę
Zdaniem Mirosławy Blank, leasing operacyjny jest nadal atrakcyjny, w sytuacji
kiedy finansowany środek trwały ma stawkę VAT 23 proc., czyli np. w przypadku
samochodów.
VAT w wysokości 8 proc. na urządzenia
medyczne uwzględnia również umowa leasingu finansowego, ponieważ w przepisach traktowana jest jak dostawa. Ale przewagą pożyczki w stosunku do tej formy
leasingu jest fakt, że nie trzeba płacić VAT
na początku umowy ani ponosić dodatkowych kosztów związanych z zakończeniem
umowy. Do tego klient może sam amortyzować przedmiot leasingu, a odsetki wpisywać w koszty.
Pożyczka jest również łatwiejsza w obsłudze, kiedy finansowana inwestycja to
zestaw środków trwałych z różnymi stawkami VAT.
— Ma zastosowanie również w sytuacji,
kiedy istnieje potrzeba finansowania zewnętrznego na mniej niż 50 proc. zakupu,
co w leasingu jest niemożliwe, a także kie-
dy inwestor potrzebuje bardzo krótkiego,
kilkumiesięcznego finansowania — mówi
Mirosława Blank.
Jednak dla wielu firm wciąż bardziej
korzystnym rozwiązaniem będzie leasing.
— Leasing operacyjny ze względu na objęcie finansowania 23-procentowym podatkiem VAT, niezależnie od faktycznej stawki
tego podatku dla danego przedmiotu, opłaca się firmom, które rozliczają się z VAT.
Mogą wtedy zaliczyć w koszty całość rat leasingowych powiększonych o VAT — mówi
Anna Kamińska, dyrektor Departamentu
Leasingu Detalicznego w ING Lease.
Ponadto w przypadku leasingu, gdzie
głównym zabezpieczeniem leasingodawcy
jest finansowany przedmiot, często potrzeba mniej formalności.
— Częściej niż w przypadku pożyczek
stosowane są uproszczone procedury
oceny wniosków, a liczba obejmowanych
przez nie branż i środków trwałych systematycznie się zwiększa. W takiej procedurze zwykle nie są wymagane szczegółowe dane finansowane firmy, ale jedynie
podstawowe dokumenty rejestrowe, informacje o skali prowadzonej działalności
oraz uzyskiwanych dochodach — twierdzi
Tomasz Sudaj.
Ponadto, jeżeli to leasingodawca kupuje
środek trwały, można liczyć na zniżki.
— Firmy leasingowe, zawierając duże
transakcje, np. z producentami sprzętu
medycznego, uzyskują nawet kilkunastoprocentowe rabaty, które następnie oferują swoim klientom — przekonuje Piotr
Klimczak, odpowiedzialny w BZ WBK
Finanse & Leasing za segment usług dla
branży medycznej.
Zarówno w przypadku leasingu, jak
i pożyczki klienci mogą liczyć na usługi
dodatkowe. Są to m.in. ubezpieczenia.
— Coraz częściej w ofertach firm leasingowych znajdziemy też karty paliwowe
pozwalające na bezgotówkowe zakupy na
stacjach benzynowych oraz wygodną, odroczoną w czasie płatność na podstawie
jednej faktury wystawianej raz w miesiącu
— wymienia Tomasz Sudaj.
ny w województwie kujawsko-pomorskim”. Będzie mowa
o współpracy biznesu ze sztuką
oraz możliwościach działań
skierowanych do sektora
kreatywnego w regionie.
Aby zgłosić udział w konferencji,
należy do 15 czerwca wypełnić
elektroniczny formularz zgłoszeniowy dostępny na stronie:
www.tarr.org.pl. Uczestnictwo
w konferencji jest bezpłatne.
Dodatkowych informacji udziela
Sylwia Zygmont, tel.: 56 621 04
21, e-mail: sylwia.zygmont@
tarr.org.pl. [MBE]
Pomoc publiczna
za efekt zachęty
Uzyskanie statusu
zakładu pracy chronionej
to suwerenna decyzja
pracodawcy. Resort
pracy w to nie ingeruje.
Resort pracy nie widzi potrzeby
zwiększenia pomocy (ani ilościowo, ani jakościowo) kierowanej
do zakładów pracy chronionej
(ZPChr). W odpowiedzi na interpelację poselską Wojciecha
Penkalskiego w sprawie wspierania zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych
Jarosław Duda, sekretarz stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki
Społecznej, stwierdza, że zakłady te korzystają nie tylko ze
zwiększonego dofinansowania
do wynagrodzenia osób niepełnosprawnych, ale również ze
zwolnień podatkowych oraz rekompensaty dodatkowych kosztów wynikających z zatrudniania
takich pracowników.
Poseł pytał m.in., jakie działania resort zamierza podjąć
w celu przyspieszenia wzrostu
liczby zakładów pracy chronionej, wskazując, że wolny rynek
pracy nie jest w stanie przyjąć
osób niepełnosprawnych z największymi deficytami, preferując zatrudnienie pracowników
o lekkim stopniu niepełnosprawności mimo istniejących obecnie
finansowych możliwości wsparcia z pieniędzy PFRON w zakresie tworzenia miejsc pracy dla
takich osób. Wiceminister wskazuje, że jest inaczej.
— Teza, zgodnie z którą otwarty rynek pracy nie jest w stanie
zagwarantować zatrudnienia
osobom z największymi deficytami niepełnosprawności, nie
jest prawdziwa. Dostępne dane
wskazują, że odsetek osób niepełnosprawnych ze znacznym
17
stopniem niepełnosprawności
zatrudnionych w ZPChr wynosi
5,6 proc., natomiast na otwartym rynku pracy jest to 7,2 proc.
(dane PFRON, stan na marzec
2012 r.) — czytamy w odpowiedzi
na interpelację.
Jarosław Duda informuje,
że choć zmniejsza się liczba
zakładów pracy chronionej, to
stale zwiększają one zatrudnienie osób niepełnosprawnych.
Przyczyniają się do tego m.in.
przepisy prawa wspólnotowego
dotyczące pomocy publicznej.
Aby otrzymać dofinansowanie, ZPChr musi wykazać tzw.
efekt zachęty, czyli odpowiedni
wzrost netto zatrudnienia ogółem i zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
— Mechanizm taki funkcjonuje również w przypadku
ubiegania się o dofinansowanie
do wynagrodzenia przez pracodawców z tzw. otwartego rynku
pracy — dodaje wiceminister.
ZPChr działają w warunkach
konkurencji rynkowej, a resort
pracy nie może wpływać na decyzje pracodawców dotyczące
kwestii uzyskiwania czy rezygnacji ze statusu ZPChr. [IWA]
2 mld zł dla ZPCHr
W Systemie Obsługi
Dofinansowań i Refundacji
PFRON zarejestrowanych
jest obecnie 1745 zakładów
pracy chronionej uzyskujących dofinansowanie do
wynagradzania 167,5 tys.
osób niepełnosprawnych.
W 2011 r. z tytułu dofinansowania do wynagrodzeń takich
pracowników otrzymały one
2 mld z 2,7 mld ogólnej kwoty
pieniędzy PFRON przeznaczonych na ten instrument.
Księgowy
i doradca
w jednym
72 proc. firm zatrudnia
biuro rachunkowe,
bo nie ma czasu śledzić
zmian w prawie.
Księgowi w Polsce po raz kolejny będą obchodzili swoje święto 9 czerwca. Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów,
w tym roku świętować je
będzie aż 55,3 tys. osób. Jak
wynika z badania mikro- i małych firm w Polsce, opracowanego przez firmę inFakt.pl
wraz z agencją badawczą 4P
research mix, przedsiębiorcy
wybierają zewnętrzne biuro rachunkowe, bo sami nie mają
czasu śledzić zmian w prawie
(72 proc.). Oczekują więc od
księgowego nie tylko aktualnej
wiedzy o obowiązujących przepisach, ale przede wszystkim
doradztwa w zakresie optymalizacji kosztów.
Przedsiębiorcy konsultują
także z księgowymi zawierane umowy, ograniczając
w ten sposób koszty, które
musieliby ponieść na obsługę
prawną (z badań wynika, że
tylko 16 proc. przedsiębiorców
ma prawnika).
Dodatkowo — blisko 40 proc.
przedsiębiorców obawia się
kontaktów z ZUS i US — księgowy powinien więc reprezentować swoich klientów w urzędach i załatwiać formalności.
Dla przedsiębiorców liczy się ponadto mobilność,
oszczędność czasu oraz szybkość dostępu do informacji.
Konkurencją dla tradycyjnych
księgowych staje się więc księgowość online, wyznaczająca
standardy, za którymi podążać
muszą tradycyjni księgowi. [DI]
Materiał partnera cyklu
KONKURS
Produkty bankowe dla MSP
Kreatorzy jutra mają więcej czasu
Trzecia strona energii
P
odobno Matthew Boulton,
wspólnik Jamesa Watta,
sprzedając epokowy wynalazek, reklamował go tak:
„Udostępnimy Wam za darmo
maszynę parową. Zainstalujemy
ją i przez pięć lat zapewnimy
serwis. Gwarantujemy, że węgiel
potrzebny do maszyny będzie
kosztował mniej, niż inwestujecie teraz w Wasze konie, które
wykonują dla Was tę samą pracę.
Wszystko, czego żądamy, to
jedna trzecia pieniędzy, które zaoszczędzicie”.
Dziś podobnie mogłyby się reklamować firmy typu ESCO. Skrót
pochodzi z angielskiego Energy
Saving (bądź Services) Company
i oznacza przedsiębiorstwa
zajmujące się realizacją, a często
także eksploatacją, inwestycji służących racjonalizacji wykorzystania energii. Wymyślają one, w jaki
sposób ograniczyć zużycie energii
elektrycznej i ciepła poprzez
modernizację źródła, ciągów
technologicznych, oświetlenia
itp. w obiekcie przemysłowym,
biurowym, usługowym. Realizują
przedsięwzięcie na rzecz właściciela obiektu (Zamawiającego),
często finansując je z własnych
lub pożyczonych pieniędzy.
Potem odbierają poniesione
nakłady, wraz z należnym zyskiem z oszczędności w kosztach
energii, uzyskanych w wyniku
przeprowadzonej inwestycji.
Co to ma wspólnego z Bankiem
Ochrony Środowiska? Otóż
na takie „samofinansujące się”
inwestycje firma typu ESCO
może uzyskać w BOŚ Banku
kredyt. I to mimo że nie jest właścicielem obiektu. W dodatku
kontrakt z Zamawiającym może
zastąpić dokumenty wymagane
dla określenia prognozowanej
zdolności kredytowej firmy
(o ile zapewni on spłatę kredytu
w okresie do 10 lat.
Ze szczegółowymi warunkami finansowania można się
zapoznać, pytając w BOŚ Banku
o Kredyt EnergoOszczędny lub
— funkcjonujący na podobnych
zasadach — kredyt na zadania
realizowane w formule trzeciej
strony. Przedmiotem inwestycji,
oprócz efektywności energetycznej, mogą być ograniczenie zużycia wody, działania
zmierzające do zmniejszenia
wysokości opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska,
a także przedsięwzięcia służące
zagospodarowaniu odpadów,
oczyszczaniu ścieków lub
uzdatnianiu wody, których efekty
finansowe zapewnią spłatę
kredytu. Pomocą służą Główni
Ekolodzy zatrudnieni w Centrach
Korporacyjnych Banku.
Wejdź na www.bosbankdlafirm.pl i przekonaj się, jak twoja
firma może zyskać na ekologii!
Anna Żyła
Główny Ekolog Banku, BOŚ Bank
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) zmieniła
termin składania wniosków w III edycji konkursu „Kreowanie
Jutra”. Pierwotnie mijał on 31 maja, ale w związku z licznymi
pytaniami i dużym zainteresowaniem został wydłużony
do 15 czerwca. Konkurs jest skierowany do pracowników-autorów innowacyjnych rozwiązań, które usprawniły pracę w firmach oraz do pracodawców, którzy promują kreatywność. Na
najlepszych pracowników czekają atrakcyjne nagrody finansowe, natomiast firmy zostaną uhonorowane statuetkami. [SACH]
STUDIA DLA BIZNESU
Podyplomowa biotechnologia na UJ
11 czerwca rusza rekrutacja na roczne, podyplomowe
studia „Biznes w biotechnologii”. Kierunek uruchamiają:
Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ w konsorcjum
z Jagiellońskim Centrum Innowacji. Studia przeznaczone są
głównie dla osób zamierzających prowadzić działalność gospodarczą związaną z biotechnologią lub branżami pokrewnymi,
pracujących na stanowiskach kierowniczych zainteresowanych
podnoszeniem poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, a także
absolwentów studiów ekonomicznych i przyrodniczych. [MBE]