SENDERKI

Nadleśnictwo
Zwierzyniec
Nadleśnictwo Zwierzyniec zaprasza Państwa serdecznie na
ścieżkę edukacyjną w leśnictwie Senderki. Na jej trasie można odbyć
przyjemny spacer, zapoznając się jednocześnie z interesującą przyrodą tego leśnego zakątka, a także z wybranymi zagadnieniami gospodarki leśnej i różnymi aspektami pracy leśników. Na trasie ścieżki
zostały ustawione liczne tablice informacyjne, wyjaśniające zarówno
ciekawe zjawiska przyrodnicze, jak i mało znane zagadnienia gospodarki leśnej. Długość ścieżki wynosi ok. 2,5 km, a przejście jej w jedną
stronę zajmuje niewiele ponad 1 godzinę. Trasa jest łatwa do przejścia
nawet dla niezbyt wytrawnego turysty i nie wymaga specjalistycznego obuwia. Ustawione przy ścieżce drewniane ławki pozwalają na
częsty odpoczynek.
Zimujący nietoperz w sztolni
Wzniesienie pomiędzy Starą Hutą i Senderkami podziurawione
jest głębokimi dołami i podziemnymi korytarzami, zwanymi przez
miejscową ludność jamami. Są one efektem wydobywania spod
ziemi kamienia, z którego wyrabiano koła młyńskie i żarnowe. Przez
ostatnie wieki mieszkańcy okolicznych wsi tj. Senderek, Starej Huty
i Majdanu Kasztelańskiego, mozolnie drążyli tu podziemne korytarze
w poszukiwaniu twardego kamienia. Pozyskiwano go w ten sposób,
że odcinano ręcznie bryły od podłoża, a następnie obrabiano w kształcie koła. Za pomocą lin i klinów transportowano je na powierzchnię.
Zachowane do dziś jamy są ważnym zimowiskiem nietoperzy,
a w 2002 r. teren ten został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej „Natura 2000” pod nazwą „Sztolnie w Senderkach”.
Ze względu na ochronę nietoperzy i niebezpieczeństwo zawalenia się korytarzy, wchodzenie do podziemnych sztolni jest
zabronione!
Fragment wnętrza sztolni z oberwaną częścią stropu
Zajęcia dydaktyczne na trasie
Zanim wyruszymy na trasę, zapoznajmy się z podstawowymi
zasadami zachowania się w lesie:
Nadleśnictwo Zwierzyniec
ul. Zamojska 6, 22-470 Zwierzyniec
tel. (084) 687 20 19, 687 20 77, fax (084) 687 21 24
e-mail: [email protected]
www.lublin.lasy.gov.pl/zwierzyniec
Wydawnictwo dofinansowane ze środków
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Wydawnictwo Lipiec 2006
ul. Jasna 5/6 22-470 Zwierzyniec
tel/fax (084) 687 22 09 e-mail: [email protected]
foto: © Wiesław Lipiec, Maciej Lipiec grafika i skład: Maciej Lipiec
ścieżka edukacyjna
SENDERKI
• Znajdujemy się na łonie natury - zachowajmy ciszę, a zobaczymy
więcej.
• Nie niszczmy roślin - podziwiajmy je w naturze.
• Nie zaśmiecajmy lasu - korzystajmy z koszy na śmieci, a najlepiej
zabierzmy z powrotem to, co przynieśliśmy ze sobą - przecież i tak
zabierzemy mniej.
• Nie niszczmy tablic, ławek i innych urządzeń - niech służą również
innym.
• Nie palmy papierosów i nie używajmy otwartego ognia - chrońmy
las przed pożarem. Ogniska rozpalajmy tylko w miejscach do tego
wyznaczonych.
• Ze względów bezpieczeństwa prowadźmy psy na smyczy.
• W razie jakichkolwiek problemów zwracajmy się do leśników - na
pewno pomogą.
Przy następnej tablicy („Cykl życiowy drzewostanu i rola leśnika
w jego odnowieniu i pielęgnacji”) skręcamy w lewo pod górę wzdłuż
barierki z żerdzi. Mijamy głębokie doły po wydobywanych tu kamieniach. Na wzniesieniu skręcamy w prawo a następnie w lewo (uwaga
na znaki !). W drzewostanie oprócz sosny, widzimy w drugim piętrze
buka, graba, lipę, trześnię, a nawet dęba. W warstwie krzewów pojawiła się leszczyna i trzmielina, a także malina i jeżyna. Dochodzimy
do ścieżki PTTK (znaki czerwone), skręcamy na nią w prawo i dochodzimy do tablicy „Pokochaj nietoperze”.
Mijamy tablice: „Mrowisko”, „Szkółka leśna” i dochodzimy do
poprzecznej drogi skręcając w nią w prawo. Przechodzimy przez
kładkę na strumyku Świerz i jesteśmy w miejscu biwakowym. Stoi tam
drewniana wiata ze stołami i ławami oraz jest wyznaczone miejsce
na ognisko. Można tu prowadzić zajęcia dydaktyczne z młodzieżą,
a także organizować ogniska i spotkania towarzyskie. W ramach opłaty ogniskowej Nadleśnictwo przygotowuje drewno i udostępnia teren
wraz z zadaszeniem. Po lewej stronie wiaty ustawiono zestaw tablic
edukacyjnych, z którymi również warto się zapoznać.
Strzałka wskazująca kierunek marszu
Początek ścieżki znajdziemy na parkingu przy drodze publicznej
Zwierzyniec - Józefów ok. 500 m na północ od jej skrzyżowania
z drogą nr 849 (Zamość - Józefów). Na ustawionej tam tablicy informacyjnej mamy plan ścieżki i ogólny jej opis. Przed wyruszeniem
na trasę warto także zapoznać się także z regulaminem wędrownika,
aby wiedzieć jak zachować się w lesie. Kierunek marszu wskazują
strzałki kierunkowe oraz biało-niebieskie znaki na drzewach. Idziemy
przez bór sosnowy świeży z pojedynczymi brzozami. Po przejściu ok.
150 m od parkingu, dochodzimy do tablicy „Chrust” i skręcamy w lewo
w drogę leśną, którą biegnie również zielony szlak turystyczny. Mijamy
tablice: „Pułapki feromonowe” i „Dary lasu”. Za tablicą „Ekologiczna
rola lasu” skręcamy w lewo. W dolnym piętrze drzewostanu po prawej
stronie pojawia się świerk, w runie dominuje nadal borówka czernica.
Wędrówka przez las
Strumyk Świerz
Jeden z przystanków
Zgodnie ze strzałkami kierunkowymi ruszamy dalej. Mijamy
tablicę „Zegar kwiatowy”, a za nią niebawem skręcamy w prawo
w długą i prostą linię. Mijamy kolejne tablice: „Zegar ptasiego śpiewu”
i „Las - skarbiec dóbr i pożytków”. Teren jest pofalowany. Przechodzimy przez kilka piaszczystych wydm porośniętych litą sośniną z borówką czernicą i brusznicą w runie leśnym. Mijamy tablice:„Ptaki leśne”,
„Rok pracy leśnika”, „A gdyby tak na grzyby” ,„Zwierzęta naszych lasów”. Teren zaczyna się wznosić. W warstwie krzewów widzimy sporo
kruszyny i jałowca. Dochodzimy do drogi poprzecznej i skręcamy
w prawo. Dochodzimy do tablicy „Rośliny runa leśnego”.
Pod górę trasa biegnie wzdłuż barierki z żerdzii
Wiata oraz miejsce
na ognisko
Bluszcz pospolity na pniu sosny
Nieco dalej zwróćmy uwagę na dużą ilość bluszczu pospolitego,
zarówno w runie jak i oplatającego pnie wielu drzew do znacznej
wysokości. Ten jedyny przedstawiciel rodziny araliowatych w naszej
florze, jest gatunkiem środziemnomorsko-atlantyckim. Mimo to na
Roztoczu kwitnie i owocuje. W miejscu tym jesienią możemy nazbierać rydzów i podgrzybków, wiosną zaś podziwiać takie rośliny, jak:
przylaszczka, kopytnik, fiołek, konwalijka dwulistna i inne. Dochodzimy do drewnianej wiaty i tablicy: „Sztolnie w Senderkach - historia
kopalni i miejscowości”. Tu kończy się nasza ścieżka. Wrócić możemy
tą samą trasą lub biegnącym nieco dalej w prawo zielonym szlakiem
turystycznym.
Wiata na końcu trasy