15302/10 (consolidated vers
Transkrypt
15302/10 (consolidated vers
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 21 października 2010 r. (25.10) (OR. en) 15302/10 (consolidated version) CO EUR-PREP 57 POLGEN 165 ECOFIN 649 NOTA Od: Do: Dotyczy: Grupa zadaniowa ustanowiona przez Radę Europejską obradującą w marcu 2010 roku Rada Europejska Sprawozdanie końcowe grupy zadaniowej Delegacje otrzymują w załączeniu sprawozdanie końcowe, o które zwracała się Rada Europejska obradująca w dniach 25–26 marca i 17 czerwca 2010 r.. ________________________ Zał.: 15302/10 pas/JP/lw DGG1 1 PL Sprawozdanie końcowe grupy zadaniowej dla Rady Europejskiej CZĘŚĆ 1 : STRESZCZENIE Kryzys finansowy i niedawne zamieszanie na rynkach długów państwowych wyraźnie ukazały problemy zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej. Aby rozwiązać te problemy, naleŜy w europejskim zarządzaniu gospodarczym dokonać fundamentalnych zmian, które byłyby współmierne ze stopniem gospodarczej i finansowej integracji osiągniętej juŜ dzięki unii walutowej i rynkowi wewnętrznemu. Zalecenia zawarte w sprawozdaniu grupy zadaniowej uwzględniają wysoki stopień wzajemnych zaleŜności gospodarczych, szczególnie w strefie euro, zachowując jednocześnie krajowe obowiązki w zakresie polityki fiskalnej i gospodarczej. Zalecenia naleŜy wdroŜyć w pięciu głównych kierunkach: 1. Ku większej dyscyplinie fiskalnej Obecnie obowiązujące ramy nadzoru budŜetowego, określone w pakcie stabilności i wzrostu, pozostają w głównej mierze w mocy. NaleŜy je jednak lepiej i konsekwentniej stosować. W szczególności naleŜy połoŜyć większy nacisk na zadłuŜenie i stabilność budŜetową, wzmocnić zgodność z zasadami i dopilnować, by krajowe ramy fiskalne odzwierciedlały unijne zasady fiskalne. W mechanizmie nadzoru budŜetowego naleŜy lepiej odzwierciedlić kryterium długu publicznego przez poświęcenie większej uwagi wzajemnym związkom między deficytem a długiem. Grupa zadaniowa zaleca w związku z tym uruchomienie kryterium długu zawarte w Traktacie przez zdefiniowanie odpowiedniego odniesienia ilościowego; zaleca teŜ jego skuteczne stosowanie – przy naleŜytym uwzględnieniu wszystkich odpowiednich czynników – zwłaszcza jako elementu inicjującego w procedurze nadmiernego deficytu. Aby zwiększyć ich skuteczność w przyszłości, naleŜy stopniowo stosować szeroki zakres kar i środków – zarówno o charakterze finansowym, jak i odnoszącym się do reputacji/polityki – tak w części prewencyjnej, jak i korekcyjnej paktu stabilności i wzrostu, rozpoczynając na wczesnym etapie w procesie nadzoru budŜetowego. NaleŜy zapewnić sprawiedliwe, proporcjonalne i równe traktowanie państw członkowskich. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 2 LIMITE PL Zalecane środki dotyczące reputacji i polityki obejmują zwiększone wymogi sprawozdawczości, a takŜe składanie sprawozdań ad hoc Radzie Europejskiej, oraz wzmocniony nadzór; następnie sporządzono by ostatecznie publiczne sprawozdanie. Zalecane kary finansowe obejmują depozyty oprocentowane aŜ po grzywny. Najpierw będą one stosowane wyłącznie w odniesieniu do państw członkowskich strefy euro. Jak najszybciej, a najpóźniej w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych, środki egzekwowania zostaną rozszerzone na wszystkie państwa członkowskie1 przez uzaleŜnienie róŜnych wydatków unijnych od zgodności z paktem stabilności i wzrostu. Wprowadzony zostanie równieŜ skuteczniejszy system zgodności z zasadami polegający na podejmowaniu decyzji w większym stopniu na podstawie ustalonych zasad. Dlatego w przypadku przyjmowania środków egzekwowania proponuje się wprowadzenie zasady odwróconej większości. W praktyce oznacza to, Ŝe zalecenia Komisji zostałyby przyjęte, chyba Ŝe w określonym terminie kwalifikowana większość państw członkowskich w Radzie zagłosowałaby przeciwko. Przed końcem 2013 roku w odniesieniu do krajowych ram fiskalnych naleŜy spełnić szereg uzgodnionych wymogów minimalnych obejmujących podstawowe obszary. Ponadto naleŜy uzgodnić zestaw niewiąŜących standardów. Komisja i Rada będą oceniały krajowe ramy fiskalne. Grupa zadaniowa zaleca równieŜ podjęcie róŜnych środków słuŜących dalszemu wzmocnieniu Eurostatu i europejskiego systemu statystycznego. 2. Zwiększenie nadzoru ekonomicznego: nowy mechanizm nadzoru Światowy kryzys pokazał, Ŝe zgodność z paktem stabilności i wzrostu nie wystarcza do tego, by zapewnić zrównowaŜony wzrost w UE. Grupa zadaniowa zaleca zatem wprowadzenie nowego mechanizmu nadzoru makroekonomicznego opartego na nowych ramach prawnych oraz pakcie stabilności i wzrostu skoncentrowanym na budŜecie. 1 Oprócz Zjednoczonego Królestwa w związku z protokołem nr 15 Traktatu. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 3 LIMITE PL Przeprowadzana będzie roczna ocena ryzyka nierównowagi i słabości makroekonomicznych przy uŜyciu mechanizmu ostrzegania opartego na ograniczonej liczbie wskaźników. W przypadku rzeczywistych lub ewentualnej nadmiernej nierównowagi Komisja powinna przeprowadzić dogłębną analizę. W szczególnie powaŜnych przypadkach Rada powinna wszcząć „procedurę nadmiernego zaburzenia równowagi”, określając termin realizacji zestawu środków politycznych słuŜących rozwiązaniu problemu. Państwom członkowskim strefy euro mogą ostatecznie grozić kary w przypadku powtarzającej się niezgodności z zasadami. 3. Głębsza i szersza koordynacja: „europejski okres oceny” Jedno z wcześniejszych zaleceń grupy zadaniowej słuŜące zwiększeniu koordynacji polityki, tzw. „europejski okres oceny”, zostało juŜ przyjęte i będzie wdraŜane od 1 stycznia 2011 r. KaŜdej wiosny pozwoli ono na jednoczesną ocenę zarówno środków budŜetowych, jak i reform strukturalnych wspierających wzrost i zatrudnienie. Przyczyni się to do tego, by wymiar UE/strefy euro był lepiej uwzględniany przez poszczególne kraje podczas przygotowywania budŜetów i programów reform. 4. Solidne ramy zarządzania w sytuacjach kryzysowych Od czasu ustanowienia grupy zadaniowej utworzono Europejski Instrument Stabilności Finansowej dla strefy euro oraz europejski mechanizm stabilizacji finansowej; obecnie są one w pełni operacyjne, zapewniając tym samym dobrą linię obrony na następne trzy lata. Grupa zadaniowa uwaŜa, Ŝe w średnim terminie potrzebne są wiarygodne ramy rozwiązywania kryzysów dla strefy euro pozwalające na zaradzenie trudnej sytuacji finansowej i uniknięcie jej rozprzestrzenienia się. W ramach tych będzie trzeba w sposób zdecydowany uwzględnić kwestię pokusy naduŜycia, która jest domyślnie związana z kaŜdym mechanizmem kryzysowym ex-ante. Szczegółowe cechy i środki operacyjne takiego mechanizmu kryzysowego będą wymagały dalszych prac. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 4 LIMITE PL 5. Silniejsze instytucje słuŜące skuteczniejszemu zarządzaniu gospodarczemu Silniejsze instytucje na szczeblu zarówno krajowym, jak i unijnym przyczynią się do poprawy zarządzania gospodarczego. Grupa zadaniowa zaleca, aby na szczeblu krajowym wykorzystywać lub zakładać instytucje lub organy publiczne dostarczające niezaleŜnych analiz, ocen i prognoz związanych z krajowymi sprawami polityki fiskalnej, co przyczyniłoby się do wzmocnienia zarządzania fiskalnego i zapewnienia długoterminowej stabilności. *** Zalecenia te są zgodne z mandatem udzielonym przez Radę Europejską obradującą w dniach 25–26 marca 2010 r. oraz ze wstępnym sprawozdaniem przedstawionym w czerwcu i wrześniu Radzie Europejskiej przez przewodniczącego Rady Europejskiej. Realizacja zaleceń grupy zadaniowej spowoduje znaczne wzmocnienie gospodarczego filara unii gospodarczej i walutowej. Zwiększy zaufanie i przyczyni się do trwałego wzrostu gospodarczego. Do realizacji wielu z tych zaleceń potrzebne będzie przyjęcie prawodawstwa wtórnego na podstawie wniosków Komisji. Grupa zadaniowa wzywa wszystkie strony do przyspieszonego działania, aby jak najszybciej zapewnić skuteczną realizację nowych ustaleń w zakresie nadzoru. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 5 LIMITE PL CZĘŚĆ 2 : SPRAWOZDANIE 1. WPROWADZENIE 1. Grupa zadaniowa została ustanowiona przez Radę Europejską obradującą w dniach 25–26 marca 2010 r.; jej zadaniem jest przedstawienie przed końcem bieŜącego roku – po przeanalizowaniu wszystkich moŜliwości wzmocnienia ram prawnych – środków niezbędnych do osiągnięcia celu polegającego na ulepszeniu ram rozwiązywania kryzysów i zwiększeniu dyscypliny budŜetowej. Rada Europejska obradująca w dniu 17 czerwca 2010 r. zgodziła się z pierwszymi wytycznymi grupy zadaniowej w oczekiwaniu na jej końcowe sprawozdanie w październiku bieŜącego roku. 2. Niniejsze sprawozdanie przedstawia główne zalecenia polityczne i konkretne propozycje uzgodnione przez grupę zadaniową; proponuje się w nim takŜe dalsze kroki ich realizacji. Ma ono doprowadzić do bardzo znacznej poprawy skuteczności zarządzania gospodarczego w UE i strefie euro, co ma nastąpić w pięciu głównych obszarach: (i) dyscyplina fiskalna, zwłaszcza dzięki silniejszemu paktowi stabilności i wzrostu; (ii) zwiększenie nadzoru ekonomicznego, aby uwzględnić przypadki nierównowagi makroekonomicznej oraz konkurencyjność; (iii) głębsza i szersza koordynacja; (iv) solidne ramy zarządzania w sytuacjach kryzysowych; (v) silniejsze instytucje i skuteczniejsze podejmowanie decyzji na podstawie ustalonych zasad. 3. Propozycje te mają odzwierciedlić szczególne cechy unijnej integracji gospodarczej i walutowej. Głównym wyzwaniem jest uwzględnienie wyjątkowo wysokiego stopnia wzajemnych zaleŜności – szczególnie w strefie euro, co wyraźnie uwidocznił ostatni kryzys – a jednocześnie utrzymanie krajowych obowiązków w zakresie polityki fiskalnej. 4. W związku z tym, Ŝe naleŜy pilnie wzmocnić koordynację polityk gospodarczych w Unii Europejskiej jako całości, oraz z myślą o szybkiej realizacji wszystkie zalecenia grupy zadaniowej mają na celu maksymalne wykorzystanie wszystkich moŜliwości, jakie w istniejących ramach prawnych Unii Europejskiej daje prawodawstwo wtórne UE. Zalecenia te powinny być zrealizowane jak najszybciej. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 6 LIMITE PL 2. ZALECENIA POLITYCZNE 2.1 Ku większej dyscyplinie fiskalnej 5. Ramy nadzoru budŜetowego są kluczem do zapewnienia dyscypliny fiskalnej i stabilności finansów publicznych w średniej i długiej perspektywie. Grupa zadaniowa zaleca, aby wzmocnić nadzór budŜetowy i zwiększyć zgodność z unijnymi zasadami budŜetowymi. Wszystkie elementy przedstawione w niniejszej sekcji słuŜą lepszej i spójniejszej realizacji paktu stabilności i wzrostu, aby stworzyć solidną podstawę do zapewnienia długoterminowej stabilności fiskalnej w całej Unii Europejskiej. 2.1.1 Większy nacisk na stabilność budŜetową 6. Grupa zadaniowa zaleca, aby w mechanizmie nadzoru budŜetowego lepiej odzwierciedlić kryterium długu publicznego. 7. Zalecenie to jest zgodne z logiką Traktatu oraz paktu stabilności i wzrostu. W praktyce jednak realizacja paktu stabilności i wzrostu skupiała się dotychczas głównie na kryterium deficytu. Na przyszłość grupa zadaniowa zaleca, aby w ramach nadzoru budŜetowego więcej uwagi poświęcić długowi publicznemu i stabilności budŜetowej. Wysokie zadłuŜenie jest przeszkodą dla średnio- i długoterminowych perspektyw wzrostu, zwiększa ryzyko niestabilności finansowej i zmniejsza zdolność do prowadzenia antycyklicznych polityk fiskalnych, gdy zajdzie taka potrzeba. Zmniejszenie poziomów zadłuŜenia jest równieŜ szczególnie waŜne w związku ze starzeniem się społeczeństw i z wpływem niedawno wprowadzonych pakietów ratunkowych dla banków. 8. Więcej uwagi naleŜy poświęcić wzajemnym zaleŜnościom między deficytem a długiem, a kryterium długu zdefiniowane w pakcie stabilności i wzrostu powinno się stać operacyjne, aby je skutecznie stosować. 9. JeŜeli chodzi o prewencyjną część paktu stabilności i wzrostu, w przypadku państw członkowskich zmagających się z długiem na poziomie przewyŜszającym 60% PKB lub z wyraźnym ryzykiem w zakresie ogólnej stabilności długu naleŜy stworzyć szybszą ścieŜkę dostosowania w kierunku średniookresowych celów budŜetowych (MTO). 15302/10 pas/JP/lw DGG1 7 LIMITE PL 10. JeŜeli chodzi o korekcyjną część paktu stabilności i wzrostu, grupa zadaniowa zaleca ocenę w ramach procedury nadmiernego deficytu, czy deficyt budŜetowy odpowiada stałemu, znacznemu i trwałemu spadkowi wskaźnika zadłuŜenia. Dlatego zmniejszenie deficytu do poziomu poniŜej 3% PKB nie powinno wystarczać do uchylenia procedury nadmiernego deficytu, jeŜeli dług nie zaczął się odpowiednio zmniejszać. Podobnie państwa członkowskie, których wskaźniki zadłuŜenia przekraczają 60% PKB, a deficyt wynosi poniŜej 3% PKB, podlegałyby procedurze nadmiernego deficytu, chyba Ŝe uznano by, Ŝe spadek długu w danym poprzedzającym okresie był satysfakcjonujący. 11. W prawodawstwie wtórnym lub kodeksie postępowania zostaną określone i zawarte precyzyjne kryteria ilościowe, metody i warunki wprowadzania słuŜące ocenie tego, czy dług obniŜa się w wystarczającym tempie. Biorąc pod uwagę, Ŝe dynamika długu publicznego zaleŜy nie tylko od deficytu budŜetowego, przed rozpoczęciem procedury nadmiernego deficytu potrzebna będzie ocena oparta na kryterium długu. Przy ocenie wystarczającego tempa zmniejszania długu naleŜy, zgodnie z wnioskiem Komisji, wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki. 12. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na wpływ, jaki na dług i deficyt mają w realizacji paktu stabilności i wzrostu reformy emerytalne, jak np. stworzenie obowiązkowego drugiego filaru. 2.1.2 Wzmocnienie zgodności z zasadami 13. Ostatni kryzys gospodarczy pokazał, Ŝe trzeba poprawić wiarygodność i skuteczność unijnych zasad fiskalnych przez ostrzejsze mechanizmy egzekwowania, tak aby zwiększyć zachęty do stosowania unijnych zasad i zaleceń oraz zapobiegać niepoŜądanym zmianom sytuacji budŜetowej w państwach członkowskich. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 8 LIMITE PL 14. Aby zwiększyć ich skuteczność w przyszłości, naleŜy stopniowo stosować szeroki zakres kar i środków – zarówno o charakterze finansowym, jak i odnoszącym się do reputacji/polityki – tak w części prewencyjnej, jak i korekcyjnej paktu stabilności i wzrostu, rozpoczynając na wczesnym etapie w procesie nadzoru budŜetowego. NaleŜy zapewnić sprawiedliwe, proporcjonalne i równe traktowanie państw członkowskich. Grupa zadaniowa uwaŜa jednak, Ŝe zróŜnicowanie w terminach i stopniu egzekwowania paktu stabilności i wzrostu między państwami członkowskimi naleŜącymi do strefy euro a państwami nienaleŜącymi do niej jest uzasadnione wyŜszym poziomem integracji i wzajemnych powiązań w ramach strefy euro w porównaniu z UE jako całością. 15. Grupa zadaniowa zaleca uzupełnienie obowiązujących kar w ramach paktu stabilności i wzrostu za pomocą następujących środków: a) Zwiększenie spektrum dostępnych środków w celu zapewnienia ściślejszej zgodności z zasadami 16. Nowe środki dotyczące reputacji i polityki, które naleŜy stopniowo wprowadzać: o W części prewencyjnej paktu stabilności i wzrostu wprowadzono by zalecenia i nowe wymogi dotyczące sprawozdawczości, w przypadku gdy dostosowanie danego państwa członkowskiego zostałoby uznane za niewystarczające. o Gdy dane państwo członkowskie nie realizuje zalecenia Rady, Rada i eurogrupa składałyby Radzie Europejskiej formalne sprawozdanie. o Gdy dane państwo członkowskie podlega wzmocnionemu nadzorowi na mocy paktu stabilności i wzrostu, moŜna by równieŜ przeprowadzić monitorowanie na miejscu za pośrednictwem misji Komisji Europejskiej, we współpracy z EBC w przypadku państw członkowskich strefy euro oraz członkami mechanizmu kursowego II (ERM II). Po zakończeniu misji Komisja składałaby Radzie sprawozdanie, które mogłoby zostać upublicznione. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 9 LIMITE PL 17. NaleŜy takŜe wprowadzić nowe finansowe środki egzekwowania w odniesieniu do paktu stabilności i wzrostu. 18. Celem średniookresowym byłoby włączenie wszystkich państw członkowskich w mechanizm egzekwowania z naleŜytym uwzględnieniem szczególnej sytuacji Zjednoczonego Królestwa w związku z protokołem nr 15 Traktatów. Dwuetapowe podejście – poczynając od strefy euro – jest jednak uznawane za pragmatyczną drogę działania w związku z koniecznością szybkiego działania na rzecz wzmocnienia paktu stabilności i wzrostu w strefie euro, która jest w większym stopniu zintegrowana. (i) W pierwszym etapie zostaną wprowadzone – na podstawie art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE ) tylko w odniesieniu do strefy euro – dodatkowe środki egzekwowania, takie jak depozyty oprocentowane i depozyty nieoprocentowane oraz grzywny. (ii) W drugim etapie wzmocnione środki egzekwowania naleŜy jak najszybciej wprowadzić w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich UE, oprócz Zjednoczonego Królestwa w związku z protokołem nr 15 Traktatu; najpóźniej ma to nastąpić w kontekście kolejnych wieloletnich ram finansowych. NaleŜy to uczynić przez wprowadzenie zasad warunkowości w odniesieniu do zgodności odpowiednich regulacji dotyczących wydatków UE z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Ich zakres powinien być jak najszerszy, a przy ich ustalaniu naleŜy zapewnić jednakowe warunki i równe traktowanie państw członkowskich (środki egzekwowania naleŜy na przykład zdefiniować jako odsetek PKB). Środki egzekwowania naleŜy w zasadzie wprowadzać przy zastosowaniu tych samych działań co w strefie euro. b) Wprowadzenie kar dla państw członkowskich strefy euro na wczesnym etapie i w sposób stopniowy 19. W niniejszej sekcji opisano, co naleŜy zrobić w pierwszym etapie w odniesieniu do środków egzekwowania związanych ze strefą euro, na podstawie prawodawstwa wtórnego opartego na art. 136. W tym pierwszym etapie nie wprowadzano by zmiany w procedurze w odniesieniu do krajów nienaleŜących do strefy euro. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 10 LIMITE PL 20. Grupa zadaniowa zaleca wprowadzenie następujących środków w części prewencyjnej paktu stabilności i wzrostu. Kary byłyby nakładane, gdyby dane państwo członkowskie, nawet mimo deficytu wynoszącego poniŜej 3%, nie przestrzegałyby w znacznym stopniu wymogów ścieŜki dostosowania przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu i nie korygowało swoich działań. Ocena zgodności z częścią prewencyjną byłaby oparta na zmianie deficytu strukturalnego. Będzie to obejmować ocenę zmian wydatków skorygowanych o dyskrecjonalne zmiany podatków. Dokładne metody i parametry tej oceny określone zostałyby w prawodawstwie wtórnym lub kodeksie postępowania. 21. Procedura realizacji tego środka przebiegałaby następująco: - W przypadku znacznego odstępstwa od ścieŜki dostosowania Komisja wydaje wczesne ostrzeŜenie. Rada w ciągu jednego miesiąca przyjmie zalecenie dotyczące środków politycznych, które będzie określało termin wyeliminowania odstępstwa, na podstawie zalecenia Komisji w oparciu o art. 121 ust. 4 Traktatu. - JeŜeli dane państwo członkowskie nie podejmie odpowiednich działań w ciągu pięciu miesięcy, Rada niezwłocznie przyjmie zalecenie, które stwierdzi ten fakt, na podstawie zalecenia Komisji opartego na art. 121 ust. 4 Traktatu. Jednocześnie państwo członkowskie strefy euro będzie musiało załoŜyć depozyt oprocentowany (według zasady większości odwróconej). - Cały proces będzie trwał nie dłuŜej niŜ sześć miesięcy. Okres pięciu miesięcy zostanie zredukowany do trzech, jeŜeli Komisja w swoim zaleceniu dla Rady uzna, Ŝe sytuacja jest wyjątkowo powaŜna i uzasadnia pilne działanie. 22. Grupa zadaniowa zaleca wprowadzenie następujących środków w części korygującej paktu stabilności i wzrostu: - W przypadku gdy dane państwo członkowskie, które juŜ w ramach części prewencyjnej paktu stabilności i wzrostu musiało załoŜyć depozyt oprocentowany, depozyt ten zostałby przekształcony w depozyt nieoprocentowany. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 11 LIMITE PL - Co do zasady, w przypadku gdy państwo członkowskie podlegające procedurze nadmiernego deficytu nie musiało w ramach części prewencyjnej paktu stabilności i wzrostu zakładać depozytu oprocentowanego, Rada przyjmie zalecenie określające termin podjęcia skutecznego działania na podstawie zalecenia Komisji. W przypadku szczególnie powaŜnych opóźnień w działaniach politycznych, Rada mogłaby niezwłocznie zastosować kary na podstawie zalecenia Komisji. - JeŜeli Rada stwierdzi na podstawie art. 126 ust. 8 Traktatu, Ŝe państwo członkowskie nie podjęło skutecznego działania, aby skorygować nadmierny deficyt w określonym terminie, nałoŜona zostanie grzywna, w sprawie której decyzja zostanie podjęta zgodnie z zasadą większości odwróconej. - JeŜeli Rada uzna, Ŝe dane państwo członkowskie nadal nie wciela w Ŝycie jej zaleceń (art. 126 ust. 9 Traktatu), grzywna zostanie zastosowana zgodnie z obowiązującymi postanowieniami paktu stabilności i wzrostu, z uwzględnieniem zmiennego elementu związanego z poziomem deficytu. - JeŜeli jest to uzasadnione daną sytuacją, kroki podjęte w ramach procedury nadmiernego deficytu powinny zostać przyspieszone (np. termin skutecznego działania moŜna by zredukować z sześciu do trzech miesięcy). 23. Tych nowych kar i środków zgodności z zasadami nie moŜna stosować z mocą wsteczną. W odniesieniu do niektórych elementów tych propozycji wymagana będzie faza przejściowa. c) Procedura podejmowania decyzji w sprawie tych nowych finansowych środków egzekwowania powinna zapewnić wysoki stopień automatyzmu 24. W odniesieniu do nowych proponowanych środków egzekwowania (tzn. depozytu oprocentowanego w części prewencyjnej paktu; depozytu nieoprocentowanego, gdy kraj podlega procedurze nadmiernego deficytu; grzywny w przypadku braku zgodności) w kontekście prawodawstwa wtórnego powinna zostać przyjęta większość odwrócona. Na późniejszym etapie stosowania kary (tzn. zwiększonej grzywny w przypadku ciągłego braku zgodności) obecnie przewidzianym w Traktacie nadal będzie mieć zastosowanie zasada zwykłej większości w Radzie. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 12 LIMITE PL 25. Decyzje w sprawie nowych środków egzekwowania powinny być oparte na zaleceniach Komisji. Zalecenia Komisji zostałyby przyjęte, chyba Ŝe w określonym terminie kwalifikowana większość państw członkowskich w Radzie głosowałaby przeciwko. Praktyczne warunki procesu decyzyjnego naleŜy precyzyjnie zdefiniować w procesie ustawodawczym. 26. Zwiększyłoby to automatyczność podejmowania decyzji w odniesieniu do dyscypliny budŜetowej, znacznie wzmocniło rolę Komisji i przyczyniło się do wiarygodności systemu opartego na ustalonych zasadach. Komisja będzie przyjmować wszelkie niezbędne środki do zapewnienia pełnej niezaleŜności w wypełnianiu jej obowiązków oraz ścisłego stosowania przewidzianej procedury. 2.1.3 Wzmocnienie krajowych zasad i ram fiskalnych 27. Grupa zadaniowa uznała potrzebę wzmocnienia odpowiedzialności państw członkowskich za unijne zasady fiskalne. Wzmocnienie krajowych ram budŜetowych2 i zapewnienie zgodności z unijnymi zasadami fiskalnymi jest kluczem do wzmocnienia dyscypliny budŜetowej i zapewnienia zgodności z paktem stabilności i wzrostu. Jest to szczególnie waŜne, poniewaŜ w ramach UGW decyzje dotyczące polityki fiskalnej pozostają zdecentralizowane. 28. Zaleca się podejście dwutorowe. NaleŜy spełnić szereg uzgodnionych minimalnych wymogów dotyczących ram krajowych. Wszystkie krajowe ramy fiskalne powinny nie później niŜ do końca 2013 roku spełnić wymogi w następujących obszarach: (i) publiczne systemy i statystyki rachunkowości; (ii) zasady numeryczne; (iii) systemy prognozowania; (iv) skuteczne średnioterminowe ramy budŜetowe; oraz (v) odpowiednie uwzględnienie finansów publicznych. 29. Oprócz tych minimalnych wymogów naleŜy uzgodnić zestaw niewiąŜących dodatkowych standardów, obejmujących zwłaszcza stosowanie odgórnych procesów budŜetowych, zasady fiskalne oraz rolę organów publicznych (np. rad fiskalnych) zajmujących się dostarczaniem niezaleŜnych analiz, ocen i prognoz związanych z krajowymi sprawami polityki fiskalnej. 2 Krajowe ramy fiskalne są zestawem elementów będących podstawą krajowego zarządzania polityką fiskalną, tzn. właściwymi dla danych krajów ramami instytucjonalnymi, legislacyjnymi i regulacyjnymi, które kształtują strukturę i realizację polityki fiskalnej na szczeblu krajowym. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 13 LIMITE PL 30. Aby zwiększyć wiarygodność i zapewnić spójność w państwach członkowskich, podczas oceny programów stabilności i konwergencji Komisja Europejska i Rada oceniałyby skuteczność krajowych ram fiskalnych, a w razie potrzeby wydawały zalecenia w celu ich wzmocnienia. 2.1.4 Lepsza jakość danych statystycznych 31. Wzmocnione mechanizmy nadzoru i egzekwowania muszą opierać się na przejrzystych, wiarygodnych i terminowych statystykach. Rada uzgodniła niedawno rozporządzenie wzmacniające uprawnienia Eurostatu w zakresie kontroli3. RozwaŜyć jednak naleŜy dalsze kroki, w tym kroki słuŜące dalszemu wzmocnieniu profesjonalnej niezaleŜności europejskiego systemu statystycznego, a takŜe uprawnień Eurostatu w zakresie kontroli. NaleŜy takŜe rozwaŜyć kary za powtarzające się problemy ze statystyką; taką karą mógłby być brak walidacji danych przez Eurostat. NaleŜy wzmocnić wiąŜący charakter „Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych”, a w akcie prawnym naleŜałoby takŜe zapisać niektóre minimalne standardy. Trzeba przyspieszyć pełną realizację postanowień kodeksu, w szczególności wzmocnić mandaty słuŜące gromadzeniu danych, oraz jeszcze bardziej poprawić jakość. 2.2 Zwiększenie nadzoru ekonomicznego i pogłębienie koordynacji 2.2.1 Nowy mechanizm nadzoru 32. Utrzymujące się i znaczne nierównowagi makroekonomiczne i rozbieŜności w konkurencyjności, szczególnie wśród państw członkowskich strefy euro, zwiększają wraŜliwość gospodarki UE i są zagroŜeniem dla sprawnego funkcjonowania unii walutowej. Światowy kryzys pokazał, Ŝe sama zgodność z paktem stabilności i wzrostu nie wystarcza. Zmiany wzorców konsumpcyjnych, bańki na rynku nieruchomości oraz nagromadzenie zewnętrznego i wewnętrznego długu w niektórych państwach członkowskich pogłębiły skutki kryzysu i ograniczyły moŜliwości reagowania. Z powodu wysokiego stopnia wzajemnych zaleŜności gospodarczych i finansowych, szczególnie między państwami członkowskimi strefy euro, takie przypadki nierównowagi mogą wywoływać powaŜne efekty domina, które zagraŜają stabilności gospodarki UE jako całości. 3 Rozporządzenie Rady (UE) nr 679/2010 z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie jakości danych statystycznych w kontekście procedury nadmiernego deficytu. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 14 LIMITE PL 33. JeŜeli chodzi o strefę euro, we wszystkich państwach członkowskich poŜądane są działania słuŜące wyeliminowaniu nierównowag makroekonomicznych i rozbieŜności w konkurencyjności, ale charakter, waga i pilność wyzwań politycznych róŜnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich. W związku ze słabościami i wielkością wymaganego dostosowania szczególnie pilna jest potrzeba działań politycznych w państwach członkowskich wykazujących trwale wysoki deficyt na rachunku obrotów bieŜących i duŜą utratę konkurencyjności. W państwach członkowskich, które zgromadziły wysokie nadwyŜki na rachunku obrotów bieŜących, polityki powinny takŜe słuŜyć określeniu i zrealizowaniu reform strukturalnych, które pomogą zwiększyć ich popyt krajowy i potencjał wzrostu gospodarczego. 34. Grupa zadaniowa zaleca głębszy nadzór makroekonomiczny przy wprowadzaniu nowego mechanizmu opartego na nowych ramach prawnych na podstawie art. 121 TFUE i stosowaniu paktu stabilności i wzrostu do wszystkich państw członkowskich UE z uwzględnieniem specyfiki strefy euro. Realizacja tego mechanizmu następowałaby w sposób zapewniający spójność z nadzorem polityk fiskalnych, reformami strukturalnymi słuŜącymi wzmacnianiu wzrostu i ze stabilnością makrofinansową oraz pozwalający uniknąć podwajania i nakładania się działań. 35. Te nowe ramy nadzoru powinny opierać się na dwustopniowym podejściu: (i) Najpierw roczna ocena zagroŜenia nierównowagą makroekonomiczną oraz słabych punktów w kontekście ocen krajowych programów reform oraz programów stabilności i konwergencji państw członkowskich, w tym mechanizm ostrzegania oparty na wykazie obejmującym ograniczoną liczbę wskaźników oraz analizie ekonomicznej. Komisja powinna przeprowadzić dogłębną analizę danego państwa członkowskiego, jeŜeli mechanizm ostrzegania wykaŜe istniejące lub potencjalnie znaczne nierównowagi. Ta dogłębna analiza mogłaby objąć misje nadzoru nad konkretnymi państwami prowadzone przez Komisję, we współpracy z EBC w odniesieniu do państw członkowskich strefy euro i państw objętych ERM II. (ii) Następnie, ramy egzekwowania obejmujące etap korygujący słuŜący wzmocnieniu realizacji środków zaradczych w razie wystąpienia szkodliwej nierównowagi makroekonomicznej. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 15 LIMITE PL 2.2.1.1 Wskaźniki 36. Mechanizm nadzoru naleŜy oprzeć na praktycznych, prostych, mierzalnych i dostępnych wskaźnikach. Zestaw wskaźników, a zwłaszcza progów alarmowych, naleŜy zróŜnicować w odniesieniu do państw członkowskich naleŜących do strefy euro oraz nienaleŜących do tej strefy, tak aby uwzględnić szczególne cechy unii walutowej i odzwierciedlić odpowiednie warunki ekonomiczne. Komisja stworzy wykaz wskaźników, który Rada powinna zatwierdzić i w stosownych przypadkach aktualizować. 2.2.1.2 Egzekwowanie 37. W przypadku gdy polityki gospodarcze danego państwa członkowskiego nie są spójne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej lub zagraŜają właściwemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, Komisja moŜe skierować wczesne ostrzeŜenie bezpośrednio do danego państwa członkowskiego. W przypadku szczególnie powaŜnej nierównowagi Rada powinna podjąć decyzję o objęciu tego państwa członkowskiego „procedurą nadmiernego zaburzenia równowagi” na podstawie zalecenia Komisji. Zainicjowałoby to część korekcyjną mechanizmu opartego na art. 121 ust. 4. Na podstawie zaleceń Komisji Rada powinna skierować do danego państwa członkowskiego zestaw zaleceń politycznych słuŜących wyeliminowaniu nierównowagi. O ile zalecenia Rady dotyczą polityki fiskalnej, muszą być one spójne z zaleceniami wydawanymi na mocy paktu stabilności i wzrostu. Bez uszczerbku dla ogólnej koordynującej roli Rady ECOFIN, Rada ds. Konkurencyjności i Rada EPSCO mogą być z poŜytkiem zaangaŜowane, jeŜeli zakres zaleceń obejmuje kwestie naleŜące do ich kompetencji. 38. Dane państwo członkowskie powinno być zobowiązane do regularnego składania sprawozdań z postępów w realizacji. Ponadto Komisja powinna monitorować realizację zaleceń – w tym, w stosownych przypadkach, za pomocą misji nadzoru – w kontekście procedury nadmiernego zaburzenia równowagi, we współpracy z EBC w odniesieniu do państw członkowskich strefy euro i państw objętych ERM II. JeŜeli zalecenia nie będą realizowane, wnioski wyciągnięte z misji będą upubliczniane; następnie Radzie Europejskiej przedstawione zostanie sprawozdanie. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 16 LIMITE PL 39. W odniesieniu do państw członkowskich strefy euro mechanizm egzekwowania powinien ostatecznie prowadzić do nałoŜenia kar w przypadku powtarzającego się nieprzestrzegania zaleceń Rady. PoniewaŜ w tym obszarze między przyjęciem działania korekcyjnego a rzeczywistym wyeliminowaniem nierównowagi moŜe upłynąć duŜo czasu (nie muszą one teŜ bezpośrednio z siebie wynikać), Rada w swojej ocenie powinna skupić się na skutecznej realizacji zaleconych działań. 40. Decyzje Rady dotyczące kar na podstawie art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu UE będą podejmowane wyłącznie przez państwa członkowskie strefy euro. Głos członka Rady reprezentującego państwo członkowskie, którego dotyczy dana decyzja, nie będzie się liczył. 41. Taki sam proces podejmowania decyzji zaproponowany powyŜej w odniesieniu do nowego systemu kar na mocy paktu stabilności i wzrostu powinien mieć równieŜ zastosowanie do wszystkich nowych środków egzekwowania w mechanizmie nadzoru makroekonomicznego. 2.2.2 Głębsza i szersza koordynacja – „europejski okres oceny” 42. Na podstawie poprzednich zaleceń grupy zadaniowej Rada Europejska zatwierdziła juŜ wzmocniony cykl koordynacji polityki, tak zwany „europejski okres oceny”; Rada podjęła juŜ teŜ decyzję w tej sprawie. Europejski okres oceny zostanie wdroŜony z dniem 1 stycznia 2011 r. 43. Ten cykl wzmocnionej koordynacji ex-ante obejmie wszystkie elementy nadzoru ekonomicznego, w tym polityki słuŜące zapewnieniu dyscypliny fiskalnej, stabilności makroekonomicznej oraz słuŜące wspieraniu wzrostu, zgodnie ze strategią „Europa 2020”. Istniejące procesy – np. w ramach paktu stabilności i wzrostu oraz ogólnych wytycznych polityki gospodarczej – zostaną dostosowane czasowo, ale pozostaną prawnie odrębne. Programy stabilności i konwergencji oraz krajowe programy reform będą przekazywane przez państwa członkowskie w tym samym czasie wiosną i będą oceniane jednocześnie przez Komisję Europejską. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 17 LIMITE PL 44. Takie wcześniejsze dyskusje na szczeblu UE przyczynią się do dopilnowania, by wymiar UE/strefy euro był lepiej uwzględniany przez poszczególne kraje podczas przygotowywania budŜetów i programów reform; przyczyni się on tym samym do wyŜszego stopnia koordynacji polityki między państwami członkowskimi. Aby kwestie dotyczące stabilności makrofinansowej były równieŜ brane pod uwagę wraz z politykami makroekonomicznymi, fiskalnymi i strukturalnymi, naleŜy uwzględniać odpowiednie komunikaty Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (takie jak ostrzeŜenia i zalecenia). 45. Aby dalej wzmacniać krajową odpowiedzialność za realizację zaleceń wydawanych w ramach „europejskiego okresu oceny”, oczekuje się, Ŝe przy przekazywaniu projektu budŜetu do parlamentu narodowego poszczególne rządy będą włączać zalecenia polityczne Rady lub Komisji wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób zostały one uwzględnione. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 18 LIMITE PL 2.3 W kierunku solidnych ram zarządzania w sytuacjach kryzysowych 46. Kryzys w Grecji pokazał, Ŝe potrzebne są solidne ramy zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Rzeczywiście, niedawne wydarzenia unaoczniły, Ŝe trudna sytuacja finansowa w jednym państwie członkowskim moŜe przez wiele kanałów rozprzestrzeniania się szybko zagrozić makrofinansowej stabilności UE jako całości. Dotyczy to szczególnie strefy euro, w której gospodarki, a sektory finansowe w szczególności, są ściśle powiązane i w której brakowało narzędzi zarządzania w sytuacjach kryzysowych. 47. Od czasu ustanowienia grupy zadaniowej utworzono Europejski Instrument Stabilności Finansowej dla państw członkowskich strefy euro oraz europejski mechanizm stabilizacji finansowej; obecnie są one w pełni operacyjne, zapewniając tym samym dobrą linię obrony na następne trzy lata. Uzupełniają one pomoc w zakresie bilansu płatniczego udzielaną państwom członkowskim nienaleŜącym do strefy euro (na podstawie art. 143 Traktatu). 48. Grupa zadaniowa uwaŜa, Ŝe w średnim terminie potrzebne są wiarygodne ramy rozwiązywania kryzysów dla strefy euro pozwalające na zaradzenie trudnej sytuacji finansowej i uniknięcie jej rozprzestrzenienia się. W ramach tych będzie trzeba w sposób zdecydowany uwzględnić kwestię pokusy naduŜycia, która jest domyślnie związana z kaŜdym mechanizmem kryzysowym ex-ante. Ramy te powinny między innymi wzmocnić zachęty dla państw członkowskich, aby realizowały zdrowe polityki fiskalne i ogólnie makroekonomiczne, i dla uczestników rynku finansowego, by udzielali poŜyczek odpowiedzialnie, z poszanowaniem prerogatyw i niezaleŜności Europejskiego Systemu Banków Centralnych. 49. Taki nowy mechanizm musi pomagać w zapobieganiu niestabilności finansowej w strefie euro, jeŜeli nie ma realistycznej szansy na ciągły dostęp do finansowania rynku. Kwestie, którymi naleŜy się zająć w odniesieniu do takiego nowego przyszłego stałego mechanizmu, mogą obejmować rolę sektora prywatnego, rolę MFW oraz bardzo rygorystyczne warunki, zgodnie z którymi takie programy powinny działać. 50. Szczegółowe cechy i środki operacyjne takiego mechanizmu kryzysowego będą wymagały dalszych prac, w tym w sprawie odpowiednich ról i zadań UE, strefy euro i państw członkowskich strefy euro. Grupa zadaniowa odnotowuje fakt, Ŝe Komisja zamierza, gdy tylko to będzie moŜliwe, przedstawić ocenę funkcjonowania róŜnych działających mechanizmów. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 19 LIMITE PL 2.4 Silniejsze instytucje słuŜące skuteczniejszemu zarządzaniu gospodarczemu 51. Grupa zadaniowa określiła luki w obecnych ramach zarządzania gospodarczego i zajęła się nimi. Z uwagi na silne wzajemne zaleŜności gospodarek Unii Europejskiej, a w szczególności w strefie euro, naleŜy zatem usprawnić zarządzanie gospodarcze. 52. Wiele kwestii związanych ze skuteczniejszym zarządzaniem gospodarczym stanowi integralną część innych obszarów omawianych w niniejszym sprawozdaniu – wzmocnienie paktu stabilności i wzrostu, rozszerzenie nadzoru ekonomicznego, silniejsza koordynacja i krajowe ramy fiskalne. Są jednak pewne szczególne kwestie, które wymagają specjalnej uwagi, tak by wzmocnić zarówno centralne, jak i krajowe instytucje fiskalne, oraz aby stworzyć system obejmujący zachęty do dyscypliny fiskalnej na wszystkich szczeblach. 53. Grupa zadaniowa zaleca, aby na szczeblu krajowym wykorzystywać lub zakładać instytucje lub organy publiczne dostarczające niezaleŜnych analiz, ocen i prognoz związanych z krajowymi sprawami polityki fiskalnej, co przyczyniłoby się do wzmocnienia zarządzania fiskalnego i zapewnienia długoterminowej stabilności (zob. sekcja 2.1.3 powyŜej). 54. Wzmocnienie roli i niezaleŜności Komisji Europejskiej w kwestiach nadzoru fiskalnego i makroekonomicznego jest podstawowym warunkiem wiarygodności nowych ram. Grupa zadaniowa z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą wyraźnego rozróŜnienia analizy i oceny przeprowadzanych pod kierunkiem komisarza do spraw gospodarczych i walutowych od procesu podejmowania decyzji przez kolegium w sprawie propozycji politycznych kierowanych do Rady. W realizacji nowych ram nadzoru i koordynacji polityki w UE i strefie euro podstawową rolę do odegrania będzie miała, odpowiednio, Rada i eurogrupa. 3. WNIOSKI 55. Zatwierdzenie zaleceń zawartych w niniejszym sprawozdaniu przez Radę Europejską przyczyni się do wzmocnienia zarządzania gospodarczego w UE i strefie euro; mogą być one realizowane w ramach obowiązujących Traktatów. Ich realizacja nada niezbędnego tempa działaniom w kierunku, odpowiednio, głębszej unii gospodarczej i walutowej. 15302/10 pas/JP/lw DGG1 20 LIMITE PL 56. Do realizacji wielu z tych zaleceń potrzebne będzie przyjęcie prawodawstwa wtórnego. Grupa zadaniowa wzywa wszystkie strony do przyspieszonego działania, aby jak najszybciej zapewnić skuteczną realizację nowych ustaleń w zakresie nadzoru. 57. Tworzenie ram rozwiązywania kryzysów wymaga dalszych prac. Jest to zadanie dla Rady Europejskiej, poniewaŜ moŜe ono wymagać zmiany Traktatów w zaleŜności od szczególnych cech tych ram. Rada Europejska moŜe ponadto przeanalizować inne otwarte kwestie, takie jak zawieszenie praw do głosowania. ___________________ 15302/10 pas/JP/lw DGG1 21 LIMITE PL ZAŁĄCZNIKI Skład grupy zadaniowej Daty posiedzeń Uwagi Komisji Europejskiej, państw członkowskich i EBC 15302/10 ZAŁĄCZNIK pas/JP/lw DGG1 22 LIMITE PL ZAŁĄCZNIK 1 SKŁAD GRUPY ZADANIOWEJ – lista członków PRZEWODNICZĄCY GRUPY Herman Van Rompuy ZADANIOWEJ KOMISJA EUROPEJSKA Olli Rehn EUROPEJSKI BANK CENTRALNY Jean-Claude Trichet * EUROGRUPA Jean-Claude Juncker AUSTRIA Josef Pröll BELGIA Didier Reynders BUŁGARIA Symeon DŜankow CYPR Charilaos Stavrakis REPUBLIKA CZESKA Eduard Janota Miroslav Kalousek DANIA Claus Hjort Frederiksen IRLANDIA Brian Leniham ESTONIA Aare Järvan Jürgen Ligi FINLANDIA Jyrki Katainen FRANCJA Christine Lagarde NIEMCY Wolfgang Schäuble GRECJA Georgios Papaconstantinou WĘGRY Péter Oszkó Gyorgy Matolcsy 15302/10 ZAŁĄCZNIK pas/JP/lw DG G 1 23 PL WŁOCHY Giulio Tremonti ŁOTWA Mârtiŋš Bičevskis Einars Repše LITWA Ingrida Šimonyt÷ LUKSEMBURG Luc Frieden MALTA Tonio Fenech NIDERLANDY Jan Kees de Jager POLSKA Jan Vincent-Rostowski PORTUGALIA Fernando Teixeira Dos Santos RUMUNIA Sebastian Vladescu Gheorghe Ialomitianu HISZPANIA Elena Salgado SŁOWACJA Ján Počiatek Ivan Mikloš SŁOWENIA Mitja Gaspari Franc Križanič SZWECJA Anders Borg ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO George Osborne (*) Prezes EBC nie zgadza się ze wszystkimi elementami niniejszego sprawozdania. 15302/10 ZAŁĄCZNIK pas/JP/lw DG G 1 24 PL ZAŁĄCZNIK 2 Daty posiedzeń grupy zadaniowej GRUPA ZADANIOWA 21 maja 2010 r. 7 czerwca 2010 r. 12 lipca 2010 r. 6 września 2010 r. 27 września 2010 r. 18 października 2010 r. KOMITET „SZERPÓW” GRUPY ZADANIOWEJ 1 czerwca 2010 r. 23 czerwca 2010 r. 5 lipca 2010 r. 30 sierpnia 2010 r. 21 września 2010 r. 5 października 2010 r. 12 października 2010 r. 15302/10 ZAŁĄCZNIK pas/JP/lw DG G 1 25 PL ZAŁĄCZNIK 3 Uwagi państw członkowskich i instytucji Państwa członkowskie/Instytucje Data złoŜenia: AUSTRIA BUŁGARIA CYPR DANIA ESTONIA FINLANDIA FRANCJA NIEMCY 31.05.2010 01.06.2010 11.10.2010 27.08.2010 05.07.2010 02.06.2010 22.07.2010 20.05.2010; 22.07.2010; 23.09.2010 WŁOCHY LUKSEMBURG NIDERLANDY POLSKA RUMUNIA SŁOWACJA SŁOWENIA SZWECJA ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO 05.07.2010 10.06.2010 29.05.2010 31.05.2010 01.06.2010 02.06.2010 02.06 i 07.07.2010 03.06.2010 09.07.2010 EBC Komisja Europejska 10.06.2010 17-18-29-30.06.2010 _______________ 15302/10 ZAŁĄCZNIK pas/JP/lw DG G 1 26 PL