Reforma szkolnictwa wyższego w Polsce z perspektywy jej liderów

Reforma szkolnictwa wyższego w Polsce z perspektywy jej liderów
Prof. dr hab. Tomasz Szkudlarek
P
f d h b T
S k dl k
mgr Łukasz Stankiewicz
Uniwersytet Gdański
Uniwersytet Gdański
Kontekst badania
Kontekst badania
Reforma 1990/1991
‐
‐
‐
Elementy Humboldtowskie (samorządność akademicka)
Elementy post‐
Humboltowskie (umasowienie czesne
(umasowienie, czesne, granty celowane)
Elementy oryginalne (rozległy sektor niepubliczny)
Reforma 2011
‐
‐
‐
New public management (manageryzacja, zewnętrzna ewaluacja)
Gospodarka oparta na wiedzy (współpraca z i d (
ół
przemysłem wysokich technologii)
Krajowe Ramy Kwalifikacji
Krajowe Ramy Kwalifikacji
Teorie
I
Imaginaria i i
Dyskursywne konstrukty mające
na celu „p
„projekcję
j ję możliwych
y
stanów
rzeczy,
możliwych
światów (…) możliwych praktyk
społecznych i ich sieci, ustalenie
możliwych
przyszłych
form
aktywności, podmiotów, relacji
społecznych,
instrumentów,
obiektów,
wartości,
form
ś i d
świadomości.”
ś i”
(F i l
(Fairclough,
h
2001).
Rekontekstualizacja
Transfer imaginariów z jednego
kontekstu w inny (Fairclough,
2005) .
Cel (rozwiązanie problemów)
T
Terapia szokowa
i
k
Utopia
Strategia
Problemyy
społeczne
Centrum
Peryferia
„Formalne struktury – nowe instytucje,
nowe prawa i dobra polityka państwa są
[uznawane za] potężne impulsy do
zmiany nawet jesli tworzy je elita
zmiany,
odizolowana od społeczeństwa, (...)
wnioskuje się, że możliwy jest szybki i
produktywny transfer praw i instytucji z
jednej dziedziny do innej, nawet jeśli są
one całkowicie obce dla społeczeństwa
któremu są aplikowane. Zaangażowanie
społeczeństwa w tworzenie tych
formalnych struktur nie jest konieczne
dla ich efektywności.
y
Wręcz
ę p
przeciwnie,,
biorąc pod uwagę, że głównym
problemem reformy są zakorzenione
interesy, takie zaangażowanie jest
uzanwane za znaczącą przeszkodę.”
(Murrell 1993).
(Murrell,
1993)
Składniki zmiany społecznej:
‐ Racjonalna recepta na reformę
‐ Anomia społeczna
‐ Silna
Sil władza
ł d
Mapa zależności w materiale empirycznym
Mapa zależności w materiale empirycznym
Reforma: limitowanie wolności
~Emulacja
=>
Konflikt up--down
Transformacja
[]
=>
[]
<>
Reforma: systemowa
==
Opór: strach przed zmianą
=>
Opór: interesy
==
Reforma: ruchy oddolne
[]
[]
[]
==
==
Oswajanie
==
reformator część środowiska
Opór
<>
Reforma: brak
[]
[]
=>
Produkowanie chaosu
==
konflikt DOWN
Ignorancja akademików
Reformatorzy: poziom ogólnokrajowy
Reformatorzy: poziom ogólnokrajowy
IIstotnym
t t
punktem
kt
odniesienia
d i i i są społeczności
ł
ś i eksperckie,
k
ki powstałe
t ł w oparciu
i
o oddolne inicjatywy.
ZZmiany
i
nie
i są imitacyjne
i i
j – polscy
l
eksperci
k
i mają
j wpływ
ł na kształt
k
ł uzgodnień
d i ńw
ramach struktur międzynarodowych.
Poczucie sukcesu
k
i sprawstwa: reformatorzy
f
rozumieją systemowy charakter
h k
reform, i ich globalny kontekst. Mają wpływ na sposób ich formułowania i
implementacji.
Poczucie osamotnienia: większość akademików i władze państwowe nie
rozumieją sensu reform.
Opór przeciwko reformom przejawiający się w obronie Humboldtowskiego
dziedzictwa, postrzegany jako wynik lenistwa, lęku przed konkurencją i zmianą.
Reformatorzy: poziom lokalny
Reformatorzy: poziom lokalny
Umiarkowanie
U
i k
i pozytywne
t
d ś i d
doświadczenie
i związane
i
z udziałem
di ł
w procesach
h
implementacji reform.
Poczucie akceptacji ale i izolacji – brak wsparcia ze strony innych akademików,
akademików nie
istnienie zespołów zajmujących się pracą nad implementacją reformy.
Motywacja do pracy związana z, lepszym niż u innych, zrozumieniem sensu reformy,
jej racjonalnego charakteru.
Postrzeganie niektórych elementów zmian jako chaotycznych, czy pozornych.
Opór przeciwko powierzchownej implementacji – chęć radykalizacji założeń reformy.
Racjonalność systemu możliwa do osiągnięcia za pomocą zewnętrznej kontroli,
działającej w imię ekonomicznie lub społecznie rozumianego dobra wspólnego.
Zewnętrzna kontrola jako sposób na obejście „autonomii” postrzeganej jako strategia
obronna konserwatywnej
konser at nej części
c ęści akademii.
akademii
Reformatorzy: poziom ogólnokrajowy
Reformatorzy: poziom ogólnokrajowy
Zmiana
Zmiana odgórna
Zmiana endogeniczna
Zmiana
oddolna
Zmiana
egzogeniczna
Rekontekstualizacja/Terapia szokowa
Odgórna + Egzogeniczna
Polityczna przedsiębiorczość
Oddolna sieć, działająca odgórnie
Zmiany jednocześnie endo‐ i egzogeniczne
Reformatorzy: poziom lokalny
Reformatorzy: poziom lokalny
Dyskursywny bufor
Techniczny rdzeń
Fantazje reformy
Instytucjonalny izomofizm w luźno powiązanych organizacjach (Meyer, Rowan, 1977)
Uniwersytet urynkowiony
y
y
y
Uniwerystet kontrolowany przez interesariuszy
Uniwersytet z silną władzą managerską
Dziękujemy
za uwagę