U_XVIII_102 - Urząd Gminy Wojaszówka
Transkrypt
U_XVIII_102 - Urząd Gminy Wojaszówka
Uchwała Nr XVIII/102/2008 Rady Gminy Wojaszówka z dnia 27 czerwca 2008 r. w sprawie: zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka. Na podstawie art.18 ust.2 pkt 15, ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, póz. 1591 z późn. zm.) w związku z § 10 ust. 2 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U.Nr 38, poz.220) Rada Gminy Wojaszówka po s t a n a w i a §1 Zatwierdzić Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka w brzmieniu stanowiącym załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały. §2 Zlecić wykonanie uchwały Wójtowi Gminy Wojaszówka §3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Gmina Wojaszówka Kraków, październik 2007r. 2 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Spis treści 1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI............................................................................... 6 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE ............................................................................................................ 6 1.1.1. Lokalizacja ........................................................................................................................... 6 1.1.2. Historia Wojkówki ................................................................................................................ 8 1.1.3. Klimat ................................................................................................................................... 8 1.2. CHARAKTERYSTYKA WSI WOJKÓWKA ............................................................................................ 8 1.2.1. Demografia........................................................................................................................... 8 1.2.2. Bezrobocie ............................................................................................................................ 9 1.2.3. Rolnictwo i Gospodarka ...................................................................................................... 12 1.2.4. Infrastruktura na terenie miejscowości Wojkówka ............................................................... 14 Komunikacja ....................................................................................................................................... 14 Zaopatrzenie w wodę ........................................................................................................................... 15 Kanalizacja sanitarna .......................................................................................................................... 15 Gospodarka odpadami ......................................................................................................................... 15 Sieć gazowa ......................................................................................................................................... 15 Sieć telekomunikacyjna ........................................................................................................................ 15 Sieć ciepłownicza................................................................................................................................. 15 1.2.5. Atrakcyjność turystyczna miejscowości Wojkówka ............................................................... 16 Zabytki ................................................................................................................................................ 16 Walory przyrodniczo krajobrazowe ...................................................................................................... 16 1.2.6. Strefa społeczna na terenie Miejscowości Wojkówka............................................................ 16 Biblioteka ............................................................................................................................................ 16 Placówki kulturotwórcze i działalność kulturalna ................................................................................. 16 Oświata ............................................................................................................................................... 17 Sport ................................................................................................................................................... 17 Służba zdrowia .................................................................................................................................... 17 Opieka społeczna ................................................................................................................................. 18 Bezpieczeństwo publiczne .................................................................................................................... 18 1.2.7. 2. Identyfikacja występujących problemów ............................................................................ 18 ANALIZA ZASOBÓW WSI WOJKÓWKA .................................................................................... 20 2.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW WSI WOJKÓWKA SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO ............... 22 3. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON WSI WOJKÓWKA - ANALIZA SWOT................... 24 4. KOMPLEMENTARNOŚĆ Z PROGRAMAMI/ DZIAŁANIAMI/ DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI DOTYCZĄCYMI ROZWOJU WSI I REGIONU ................................................ 27 4.1. ZGODNOŚĆ Z NARODOWYM PLANEM ROZWOJU ............................................................................ 27 3 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 4.2. ZGODNOŚĆ Z ZAŁOŻENIAMI DO KRAJOWEGO PROGRAMU ROZWOJU WSI ........................................ 27 4.3. ZGODNOŚĆ Z PROGRAMEM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007-2013 ........................ 28 4.4. ZGODNOŚĆ Z PROJEKTEM STRATEGII ROZWOJU T URYSTYKI NA LATA 2007-2013 ........................... 28 4.5. ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU SPORTU W POLSCE DO ROKU 2016......................................... 29 4.6. ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA 2007-2020 ............................................................................................................................................... 29 4.7. ZGODNOŚĆ Z REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA 2007-2013....................................................................................................................................... 30 4.8. ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU POWIATU KROŚNIEŃSKIEGO ................................................. 30 4.9. ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY WOJASZÓWKA .......................................................... 31 4.10. PODSUMOWANIE .......................................................................................................................... 31 5. ZAŁOŻENIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA ............................................ 32 6. KIERUNKI ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA - CELE STRATEGICZNE ............... 34 7. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ W LATACH 2007-2013 NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA ............................................................................................................................................ 37 8. OCZEKIWANE REZULTATY PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA ............... 38 9. SYSTEM WDRAŻANIA, SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ........................................................................................................................................... 39 9.1. SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA ...................................... 39 9.2. SPOSÓB ZARZĄDZANIA PLANEM ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WOJKÓWKA ......................................... 40 10. WYKORZYSTANE MATERIAŁY............................................................................................ 41 4 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Znaczne obszary na terenie Polski zagrożone są zjawiskami trwałej marginalizacji. Najbardziej zagrożone są obszary wiejskie, gdzie słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier zrównoważonego rozwoju oraz rozwoju różnych form działalności pozarolniczej. Prowadzi to do zmniejszenia atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszarów wiejskich, a to z kolei prowadzi do dalszego pogłębiania dysproporcji pomiędzy terenami wiejskimi i miejskimi. Nie tylko braki w infrastrukturze technicznej, ale także nieodpowiednie zaspokojenie potrzeb edukacyjnych i kulturalnych mieszkańców wsi powodują, że życie na wsi staje się coraz mniej atrakcyjne. Aby przeciwdziałać tej sytuacji należy rozpocząć łańcuch zmian, począwszy od miejsca zamieszkania i najbliższego otoczenia. Zmiany te muszą dotykać wszystkich sfer życia: poprawy infrastruktury technicznej, sposobów działalności gospodarczej, zagospodarowania przestrzeni publicznej, bezpieczeństwa, komunikacji, zaspokojenia potrzeb duchowych i estetycznych. Wszystkie te ogniwa składają się na zadowolenie mieszkańców z życia na wsi, zaangażowanie w rozwój gospodarczy i ekonomiczny wsi. Poniższe opracowanie przedstawia Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka. Zawiera rozwoju wsi oraz ustalenie priorytetów rozwojowych, celów i projektów. wizję Efekty odnowy wsi można obserwować na różnych poziomach: w sferze gospodarczej, ekonomicznej, społecznej. 5 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 1. Charakterystyka obecnej sytuacji 1.1. Podstawowe informacje 1.1.1. Lokalizacja Miejscowość Wojkówka jest jednym z 11 sołectw Gminy Wojaszówka. Gmina Wojaszówka administracyjnie należy do województwa podkarpackiego, powiatu krośnieńskiego Położona jest około 15 km na północ od Krosna. Od wschodu graniczy z gminami Strzyżów i Korczyna, od południa z gminą Krosno, od zachodu z gminami Jasło i Jedlicze, a od północy z gminami Frysztak i Wiśniowa. Gmina zajmuje 83,9 km2, w 11 wsiach mieszka obecnie 9 187 osób, co stanowi 8,3% ogółu populacji powiatu krośnieńskiego. Większą grupę stanowią kobiety (4 726 osób), co przedstawia statystyczną relację 105 kobiet na 100 mężczyzn. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 109 osób na km2. Swoim zasięgiem obejmuje 11 wsi. Sołectwa w gminie Wojaszówka to: Bajdy, Bratkówka, Łączki Jagiellońskie, Łąki Strzyżowskie, Odrzykoń, Pietrusza Wola, Przybówka, Rzepnik, Ustrobna, Wojaszówka, Wojkówka. Gmina Wojaszówka położona jest w obrębie makroregionu Karpat Zachodnich, a dokładniej w obrębie jednego z jego mezoregionów: Pogórza (wg L. Starkla 1972). Region Dołów Jasielsko-Sanockich obejmuje południowo - zachodnie peryferie Gminy, pozostała część leży w obrębie Pogórza Strzyżowskiego. Doły Jasielsko-Sanockie ciągną się szerokim na 20 km pasem od Obniżenia Łużnej po Lesko nad Sanem na długości 100 km, obejmując łącznie około 1700 km2 . Gmina przylega do Pogórza Dynowskiego, które przechodzi ku wschodowi w Pogórze Przemyskie. Po stronie zachodniej występują małe, lekko pofałdowane wzgórza a na wschodniej opadają dość stromo ku dolinie rzeki Wisłok. Obszar gminy pokrywają enklawy zalesienia i urozmaicają wzniesienia od 240 m n.p.m. do 465 m n.p.m. w okolicy Rzepnika. Znaczna cześć obszaru gminy Wojaszówka znajduje się w strefie Czarnorzecko -Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Gmina należy do regionu o niezwykle cennych walorach krajobrazowych. 6 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Źródło: Mapa – strona internetowa Gminy Wojaszówka http://www.wojaszowka.pl Niewątpliwym atutem gminy jest niezdegradowane środowisko naturalne sprzyjające rozwojowi ekologicznego rolnictwa oraz bazy turystyczno-wypoczynkowej. Gmina należy do regionu o niezwykle cennych walorach krajobrazowych. Znaczna część obszaru znajduje się w strefie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Ze względu na bliskie sąsiedztwo Krosna gmina stanowi cel podmiejskich wycieczek mieszkańców. Najbardziej lubianym i najchętniej odwiedzanym miejscem jest zamek odrzykoński "Kamieniec". Położenie miejscowości Wojkówka Sama Wojkówka – to wieś o powierzchni 485 ha położona w gminie Wojaszówka, oddalona od Krosna o około 13 km drogą przez Ustrobnę i Bratkówkę. Wieś liczy 303 mieszkańców. Gęstość zaludnienia w miejscowości wynosi 62,5 os./km2, a więc mniej niż dla Gminy. Wieś Wojkówka leży na prawym brzegu Wisłoka wzdłuż dawnej drogi z Korczyny do Frysztaka. Od wschodniej strony wznosi się lesiste wzgórze do wysokości 334 m n.p.m. Gleby są ilaste, średniej jakości rolniczej, ciężkie w uprawie, bonitacyjnie zróżnicowane od II do IV klasy. Wojkówka graniczy od północy z Łączkami Jagiellońskimi, od wschodu z Rzepnikiem, Węglówką, od zachodu z Wojaszówką a od południa z Przylaskiem i Zawodziem. Wieś posiada następujące przysiółki: Na Bukowinie, Stawiska, Na Górach, Przylasek, Zawodzie. Na terenie miejscowości znajduje się wiele obiektów fizjograficznych: Mała Góra, Na Górach, Na Zawodziu, Podmyjcze, Wielka Góra, Kamienna Góra, Lasy Wojkowskie, Nawsie, Zadebrze, Gąsienice, Tłoki, Górkowszczyzna, Prebenda, Szubienica, Granice, Ptasznik. Masyw „Ptasznika” 7 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka osłania wieś od północy, rozciąga się od stromej skarpy w pobliżu rzeki Wisłok ku lasom Rzepnika i Bratkówki. 1.1.2. Historia Wojkówki Wojkówka powstała od imienia Wojek, Wojko. Według innej wersji ma pochodzić od osiadłych włodyków, wojów będących rycerzami niższego rzędu, zwanymi też ścierciałkami (squiro, scartabellus), inaczej na pół szlachtą (media nobilitas), tj. szlachta bez herbów. Osada Wojkówka pojawiła się w 1370r. Poświadcza ją akt sprzedaży dopiero z 1397r. dokonanej między Henrykiem Szebieńskim zbywcą, a nabywcą Klemensem z Moskorzewa dziedzicem Łęk i Kamieńca. W ciągu XV w. pojawiali się we wsi sołtysi. W 1512r. w wyniku podziału rodzinnego Wojkówka przypadła Marcinowi Kamienieckiemu podkomorzemu sanockiemu. W 1536r. dzierżawił ja Baltazar Dąbrowski, szlachcic z Siepietnicy. W 1584r. sołectwo było w rękach Szebieńskich (Bibersteinowie). Od Kamienieckich Wojkówka przeszła do Skotnickich, a potem kolejno stanowiła własność Firlejów, Tarnowskich, Ustrzyckich (1705r.), Górskich, Wiktorów. Na początku XIXw. Majątek folwarczny w Wojkówce z powodu długów właściciela został przez bank wystawiony na licytację. Majątek rozkupił Jan Cebula i wspólnicy. W 1913r. obszar dworski został włączony do Gminy Wojkówka. We wsi dominowało rolnictwo: uprawa żyta, pszenicy, owsa, zbierano siano. W okolicy znane były dery z Wojkówki. Znajdowały się też we wsi zakłady rzemieślnicze: 3 kowali, 4 szewców, stolarz. W I dekarze XX w. nasiliła się emigracja zarobkowa. Wielu mieszkańców opuściło wtedy wieś. Między 1902-1904r. na terenie wsi rozpoczęto kopanie w poszukiwaniu ropy naftowej. Prace te jednak nie przyniosły wyników produkcyjnych. 1.1.3. Klimat Tereny Gminy Wojaszówka, a tym samym i miejscowości Wojkówka leżą w obszarze przejściowym, gdzie stykają się wpływy klimatu górskiego i podgórskiego oraz klimatu zaciszy śródgórskich. Region klimatyczny górski charakteryzuje się piętrowością klimatu, ze spadkiem temperatury średnio 0,5°C/100 m wysokości i przyrostem opadów ok. 60 mm/100 m wysokości. Roczne amplitudy temperatury zmniejszają się wraz z wysokością Średnia roczna temperatura waha się od +6 do +7,5° C, średnia roczna temperatura powietrza w miesiącu styczniu wynosi od -4 do -4,5°C, w lipcu +16 do +18°C. Natomiast średnioroczne sumy opadów wahają się od 700 - 1000 mm (w Polsce 500-700 mm). Pokrywa śnieżna zalega średnio 80-90 dni. Stosunki wietrzne wykazują duże zróżnicowanie. W wielu rejonach, w dolinach i górskich kotlinach można zaobserwować znaczne odchylenia klimatyczne spowodowane lokalnymi mikroklimatami. 1.2. Charakterystyka wsi Wojkówka Wojkówka pełni przede wszystkim funkcje mieszkaniowe i rolnicze. 1.2.1. Demografia Gmina Wojaszówka wg danych Urzędu Gminy – stan na dzień 31.12.2006r. jest zamieszkana przez 9 187 mieszkańców, w tym 4 726 kobiet i 4 461 mężczyzn. Wskaźnik feminizacji wynosi 105 kobiet na 100 mężczyzn. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi 21,9%, produkcyjnym 61,3%, a poprodukcyjnym 16,8% ogółu mieszkańców. Wskaźniki obciążenia demograficznego przedstawiają się następująco: · ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi – 63,2 osób, 8 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym – 76,6 osób, · ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym – 27,4 osób. W 2006r. na terenie Gminy zanotowano 99 urodzin żywych i 93 zgony. Zatem przyrost naturalny ogółem był dodatni i wynosił 6 osób. Wskaźnik przyrostu naturalnego na 1000 ludności przyjmował wartość 0,7. Saldo migracji na terenie Gminy również było dodatnie i wynosiło 46 osób. Na dzień 31.12.2006r. miejscowość Wojkówka liczyła 303 mieszkańców. Ludność Wojkówki stanowi ok. 3,3 % ogółu ludności Gminy, natomiast powierzchnia 5,8% powierzchni całej Gminy. Na terenie Wojkówki znajdują się 104 gospodarstwa, w tym 101 gospodarstw rolnych. Liczba stałych mieszkańców (stan na 31.12.2006 r.) w poszczególnych sołectwach Gminy Wojaszówka przedstawia się następująco (zabudowa rozproszona, domki jednorodzinne): L.p. Liczba mieszkańców Sołectwo 1 Bajdy 2 Bratkówka 3 Łączki Jagiellońskie 4 Łeki Strzyżowskie 5 Odrzykoń 6 Pietrusza Wola 7 Przybówka 8 Rzepnik 9 Ustrobna 10 Wojaszówka 11 Wojkówka Razem Gmina Wojaszówka Powierzchnia [ha] 647 640 327 1 093 3 006 300 820 168 1 180 703 303 9 187 387 582 392 1 080 2 015 1 241 621 480 622 485 485 8 390 Gęstość zaludnienia [os/km2] 167 110 83 101 149 24 132 35 190 145 62 109 Liczba gospodarstw 166 145 99 285 708 94 211 52 238 160 101 2 259 Źródło: Urząd Gminy Wojaszówka, stan 31.12.2006r. Liczba ludności na terenie Gminy Wojaszów ka, 2006r. 7,7% 3,3% 7,0% 7,0% 3,6% 12,8% 11,9% 1,8% 8,9% 3,3% 32,7% Bajdy Bratków ka Łączki Jagiellońskie Łeki Strzyżow skie Odrzykoń Pietrusza Wola Przybów ka Rzepnik Ustrobna Wojaszów ka Wojków ka 1.2.2. Bezrobocie Bezrobocie jest dla wielu rodzin czynnikiem, który powoduje degradację ekonomiczną jednostki 9 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka i rodziny, a tym samym potęguje biedę. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Krośnie stopa bezrobocia na terenie powiatu krośnieńskiego w 2006r. (stan na 31.XII.) wynosiła 18,3% i była wyższa niż odpowiednio, stopa bezrobocia dla województwa podkarpackiego (16,2%) oraz dla kraju (14,9%). Z analizy danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie stopa bezrobocia kształtowała się na przestrzeni lat 2001- 2006 następująco: Stopa bezrobocia [%] na terenie Województwa Podkarpackiego i Powiatu Krośnieńskiego lata 2001 - 2006: Powiat Krośnieński Rok Województwo Podkarpackie Polska 2001r. 19,4 17,3 17,5 2002r. 17,8 16,5 18,1 2003r. 17,0 16,1 20,0 2004r. 21,2 18,7 19,1 2005r. 20,8 17,9 17,6 2006r. 18,3 16,2 14,9 Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie Stopa bezrobocia na terenie Pow iatu Krośnieńskiego w porów naniu z w oj. podkarpackim i krajem, lata 2001-2006 Stopa bezrobocia [%] 25 20 15 10 5 0 2001r. 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. Rok Pow iat Krośnieński Wojew ództw o Podkarpackie Polska Na przestrzeni ostatnich kilku latach zaobserwować można trend spadkowy liczby bezrobotnych zarówno na terenie Gminy, jak i całego Powiatu Krośnieńskiego, na koniec 2006r. w Gminie bez pracy pozostawało 516 osób, w tym 289 kobiet w sierpniu 2007r. odnotowano 353 osoby bezrobotne, w tym 224 kobiety. Bezrobocie w Gminie Wojaszówka i powiecie krośnieńskim 10 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Wyszczególnienie 2003r. Gm. Wojaszówka powiat krośnieński 2004r. 2005r. 2006r. VIII.2007r. 672 603 587 516 353 8438 7592 7577 6526 4998 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie Liczba bezrobotnych [os.] Bezrobocie na terenie Gm. Wojaszów ka i Pow iatu Krośnieńskiego, lata 2003-2006 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. VIII.2007r. Rok Gm. Wojaszów ka pow iat krośnieński Struktura bezrobocia na terenie Gminy Wojaszówka w 2006r. przedstawiała się następująco: zawodowe 31.12.2004r. Liczba Udział % w Wyszczególnienie bezrobotnych Gmina ogólnej liczbie Wojaszówka bezrobotnych Ogółem 516 100,00 Struktura bezrobocia według wieku 18-24 lat 121 24,2 25-34 lat 145 29,1 35-44 lat 107 21,4 45-54 lat 109 21,8 50-59 lat 15 3,1 60 lat i więcej 2 0,4 Struktura bezrobocia według wykształcenia Wyższe 29 5,8 Policealne i średnie 120 24,0 Ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe Podstawowe i niepełne podstawowe 36 187 7,2 37,4 128 25,6 11 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Struktura bezrobocia według czasu pozostawania bez pracy Do 1 miesiąca 36 1-3 miesięcy 90 3-6 miesięcy 69 6-12 miesięcy 57 12-24 miesięcy 67 Powyżej 24 miesięcy 180 Struktura bezrobocia według stażu pracy Do 1 roku 89 1-5 lat 89 5-10 lat 54 10-20 lat 71 20-30 lat 32 30 lat i więcej 6 Bez stażu 158 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie Powyższe dane wskazują, że wśród bezrobotnych 7,2 18,0 13,8 11,5 13,4 36,1 17,8 17,8 10,8 14,3 6,4 1,2 31,7 najliczniejszą grupę stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (37,4%) oraz gimnazjalnym i poniżej (25,6%). Jeżeli chodzi o wiek bezrobotnych, największą grupę stanowią ludzie w wieku 25-34 lat (29,1%) oraz ludzie młodzi 18-24 lat – absolwenci szkół, którzy nie zdążyli jeszcze zdobyć doświadczenia lub stażu – 24,2% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt iż najwięcej, bo aż 36,1% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby pozostające bez pracy powyżej dwóch lat. Rozpatrując bezrobocie pod kątem doświadczenia zawodowego, najliczniejszą grupę stanowią osoby bez stażu 31,7%. Wiek i wykształcenie są bardzo ważnymi czynnikami determinującymi sytuację, nie tylko ludzi bezrobotnych, na rynku pracy. Im wykształcenie wyższe, tym większe możliwości znalezienia ciekawej i satysfakcjonującej pracy. Pracodawcy chętniej zatrudniają osoby z doświadczeniem zawodowym, które w większym stopniu charakteryzuje ludzi w wieku średnim. Osobom młodym o niskim poziomie wykształcenia, bez doświadczenia najtrudniej jest konkurować na rynku pracy. W przybliżeniu można stwierdzić, że bezrobotna ludność Wojkówki stanowi ok. 5% ogółu bezrobotnych Gminy Wojaszówka. Wśród bezrobotnych dominują ludzie młodzi o zerowym stażu pracy, z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Niska jest liczba umów absolwenckich, rozpoczętych staży, podjętych szkoleń. 1.2.3. Rolnictwo i Gospodarka Podstawowym zajęciem mieszkańców wsi Wojkówka, jak i całej Gminy Wojaszówka jest rolnictwo. Powierzchnia wsi Wojkówka liczy 485 ha, z czego ok. 300 ha stanowią użytki rolne, 100 ha lasy, a resztę stanowią tereny budowlane. Użytki rolne stanowią ok. 62% jej powierzchni. Gleby są ilaste, średniej jakości rolniczej, dość ciężkie w uprawie, bonitacyjnie zróżnicowane od II do IV klasy. W miejscowości Wojkówka występuje dwuzawodowość właścicieli gospodarstw rolnych, co maskuje znaczenie tej branży w strukturze zatrudnienia mieszkańców. Dominują gospodarstwa rolne do 1 ha i 1-2 ha. Na terenie wsi występuje 101 gospodarstw rolnych, co stanowi 97% ogółu wszystkich gospodarstw wsi (tylko trzy z nich nie mają charakteru rolniczego) i około 4,5% ogółu gospodarstw rolnych funkcjonujących w Gminie. Wśród zwierząt gospodarskich dominuje hodowla trzody chlewnej. Drób, bydło mleczne i mięsne ma znaczenie głównie w chowie przyzagrodowym. W Wojkówce zlokalizowane jest duże gospodarstwo (12 ha) wyspecjalizowane w hodowli trzody chlewnej - obsada ok. 140 szt. Wieś Wojkówka nie posiada znaczącego przemysłu wytwórczego czy też przetwórczego. Działalność gospodarcza koncentruje się głównie na handlu. Na terenie wsi Wojkówka wg wypisu z Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej na koniec 2006r. zarejestrowanych było 5 podmiotów gospodarczych, co stanowi 1,2% ogółu podmiotów zarejestrowanych na terenie Gminy. Rodzaje branż działalności gospodarczej w miejscowości 12 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Wojkówka na tle Gminy Wojaszówka w 2006r. przedstawia poniższa tabela: Liczba zarejestrowanych podmiotów Branża Gmina Wojaszówka Zakłady remontowo-budowlane Bary Sklepy Handel obwoźny Mechanika pojazdów Miejscowość Wojkówka 52 - 3 - 28 1 120 2 18 1 Usługi szklarskie 1 - Usługi wodno-melioracyjne 4 - Usługi leśne 20 - Usługi instalacji sanitarnych 9 - Stacje paliw 1 - Usługi fryzjerskie 9 - Usługi żniwne 9 - 8 - 13 - 1 - 2 - 12 - Betoniarstwo 8 1 Usługi malarskie 2 - Cukiernictwo 3 - 56 - 431 5 Usługi kosztorysowe Zakłady produkcyjno-handlowe Wytwarzanie ceramiki budowlanej Apteki Ślusarstwo Inne Razem Źródło: Zestawienie na podstawie wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej, Gm. Wojaszówka 13 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Podm ioty gospodarcze na te renie mie jscow osci Wojków ka, 2006r. 20,0% 20,0% 20,0% 40,0% Sklepy Handel obw oźny Mechanika pojazdów Betoniarstw o Miejscowość Wojkówka posiada wszelkie predyspozycje do rozwoju turystyki i agroturystyki. Przesądza o tym bogactwo krajobrazu i środowiska naturalnego i bliskość zabytków. Rozwój ten może spełniać rolę czynnika wzrostu i pełnić funkcję instrumentu wspomagającego restrukturyzację i przemiany społeczno-gospodarcze. Turystyka wywołuje również zmiany wtórne struktury branżowej poprzez pobudzenie rozwoju usług i handlu. 1.2.4. Infrastruktura na terenie miejscowości Wojkówka Komunikacja Osią komunikacyjną Gminy Wojaszówka jest droga wojewódzka Nr 990 łącząca, poprzez drogi Nr 988 i 9, Krosno ze stolicą województwa - Rzeszowem. Obecnie cały system drogowy na terenie gminy wynosi ok. 105 km dróg. Drogi wojewódzkie reprezentowane są wyłącznie przez drogę Nr 990, która na terenie gminy posiada ok. 8 km długości. Stosunkowo dobrze rozbudowany jest system dróg powiatowych, które tylko na terenie gminy Wojaszówka tworzą sieć długości 49,9 km. Długość dróg gminnych wynosi ok. 49,2 km. Wskaźnik gęstości dróg wynosi ogółem dla gminy 1,25 km/km2. Długość dróg gminnych, wewnętrznych i dojazdowych na terenie wsi Wojkówka wynosi 19,5 km, natomiast dróg powiatowych 3,390 km. Inwentaryzację dróg gminnych publicznych na terenie miejscowości przedstawia poniższa tabela: Miejscowość Wojkówka Nazwa drogi Od Domu Strażaka do ławy Numer drogi 522/1, 513 Długość drogi [mb] 400 Szerokość drogi [mb] 3,0 Źródło: Urząd Gminy w Wojaszówce Stan dróg, w związku z rosnącym wskaźnikiem motoryzacji, przestaje odpowiadać obecnym potrzebom komunikacyjnym mieszkańców. Najpilniejsze potrzeby w tym zakresie dotyczą m.in. budowy i modernizacji dróg oraz podniesienia bezpieczeństwa ruchu kierowców i pieszych. Wiele dróg wymaga jeszcze gruntownej modernizacji nawierzchni, a w niektórych przypadkach wzmocnienia podbudowy. Drogi wewnętrzne w zdecydowanej większości stanowią drogi gruntowe, pełniące funkcje dojazdową do pól i obszarów leśnych. 14 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Zaopatrzenie w wodę Na terenie Wojkówki brak sieci wodociągowej. Dla gospodarstw domowych źródłem zaopatrzenia w wodę są studnie kopane, czasami indywidualne ujęcia źródeł stokowych obsługujące jedno lub kilka gospodarstw. Kanalizacja sanitarna Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie wsi Wojkówka wynosi 3,9 km, liczba przyłączy wynosi 68. Systemem zbiorczego odprowadzania ścieków objętych jest około 65% domostw. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w Ustrobej. Jest to oczyszczalnia typu BIOVAC, z podwyższonym usuwaniem biogenów, posiada wydajność max 195 m3 /d i wydajność średnia 150 m3 /d. Obecnie oczyszczalnia ta jest wykorzystywana w ok. 75 %. Stopień oczyszczonych ścieków wynosi 85 %. Podmiotem zarządzającym infrastrukturą wodociągowo-kanalizacyjną oraz realizującym zadania gminy z zakresu gospodarki wodno-ściekowej jest Gminny Zakład Komunalny. Gospodarka odpadami Obecnie odpady gromadzone są przez mieszkańców w workach i wywożone raz w miesiącu na miejskie wysypisko śmieci w Krośnie. Przeciętna ilość rocznie wytwarzanych śmieci na jednego mieszkańca wynosi około 0,3 m³. Wywóz śmieci odbywa się na mocy podpisanych umów z firmami, które wywożą je na wysypisko poza terenem Gminy. Sieć gazowa Wieś Wojkówka, podobnie jak wszystkie miejscowości w Gminie Wojaszówka posiada sieć gazową i zaopatrywana jest w gaz. Jest to sieć gazowa średniego ciśnienia. Do sieci podłączonych jest 95% mieszkańców wsi. Przez teren Gminy przebiegają gazociągi wysokoprężne. Sieć elektryczna Wieś Wojkówka jest zelektryfikowana. Dostawy energii elektrycznej do Gminy odbywają się liniami elektroenergetycznymi średniego napięcia 15 kV. Sieć elektroenergetyczna Gminy jest dobrze rozwinięta. Wymaga ona jednak we fragmentach - w celu poprawy jakości i niezawodności zasilania - rozbudowy i modernizacji. Przez teren gminy przebiegają trzy linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia 110 kV. Są to linie relacji: Krosno-Strzyżów, Krosno-Hankówka i Rafineria Jedlicze-Krosno. Sieć telekomunikacyjna Mieszkańcy wsi Wojkówka objęci są siecią telekomunikacyjną. Ilość mieszkańców przypadająca na jeden telefon przewodowy w miejscowości Wojkówka wynosi 5. Dla chętnych istnieje także możliwość przyłączenia do sieci telefonicznej w systemie radiowego dostępu abonenckiego. Wieś jest także objęta działaniem telefonii komórkowej. Sieć ciepłownicza Generalnie ogrzewanie obiektów oparte jest na bazie rozwiązań indywidualnych. Są nimi piece lub wewnętrzne instalacje centralnego ogrzewania. Najczęściej stosowanym paliwem jest węgiel, drewno, gaz. Na terenie wsi nie pozyskuje się energii ze źródeł odnawialnych. 15 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 1.2.5. Atrakcyjność turystyczna miejscowości Wojkówka Zabytki Wojkówka posiada wielowiekową historię i tradycję. Wśród zabytków można wymienić: Kaplica p.w. Św. Zofii - murowana pochodzi z 1891 roku, ufundowana przez Józefa Wiktora, s. Józefa. Kaplica wzniesiona została na miejscu bitwy konfederatów barskich z Kozakami, by upamiętnić starą drewnianą kaplicę podpaloną przez Kozaków, w której żywcem spłonęli mieszkańcy wsi. Ocalał jedynie dzwonek i modrzewiowa belka. W ołtarzu znajduje się obraz św. Zofii pochodzący z 1862 r. We wnętrzu oglądać również możemy obraz św. Teresy od Dzieciątka Jezus, obraz św. Andrzeja na desce z XVII w. (odnowiony gruntownie w XX w.) Zauważymy też oleodruki Najświętszego Serca pana Jezusa i Matki Boskiej. We wnęce ściany szczytowej umieszczona jest płaskorzeźba Matki Boskiej z lipowego drewna, a przy wejściu do kaplicy znajduje się krucyfiks. Na terenie wsi znajdują się szlaki rowerowe. Walory przyrodniczo krajobrazowe Gminę Wojaszówka obejmują częściowo parki krajobrazowe: Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy leży na pograniczu trzech byłych województw: krośnieńskiego, rzeszowskiego i tarnowskiego, zajmując 25 784 ha. Utworzony został rozporządzeniem Wojewody Krośnieńskiego z dnia 7 kwietnia 1993 r. oraz Wojewody Rzeszowskiego z dnia 16 marca 1993 r. i rozporządzeniem Wojewody Tarnowskiego z dnia 23 lipca 1993 r. Zarząd nad całością tego obszaru od czerwca 1995 r. sprawuje decyzją Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie, który swoim nadzorem obejmuje również pozostałe 4 parki krajobrazowe na terenie województwa krośnieńskiego. Strefę ochronną parku stanowi Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu. Park ma charakter rolniczo-leśny. Grunty leśne i rolne stanowią ogółem 94,2% powierzchni, przy czym lasy zajmują 48,2%. Park obejmuje najcenniejsze pod względem przyrodniczym, krajobrazowym i kulturowym pasma Pogórzy: Strzyżowskiego i Dynowskiego - rozdzielonych przełomową doliną Wisłoka. 1.2.6. Strefa społeczna na terenie Miejscowości Wojkówka Biblioteka Na terenie wsi brak biblioteki, czy filii bibliotecznej. W zakresie czytelnictwa mieszkańcy Wojkówki mogą korzystać z Gminnej Biblioteki Publicznej w z siedzibą w Odrzykoniu. Biblioteka posiada trzy filie: w Bratkówce, Łękach Strzyżowskich i Wojaszówce. Zbiory Biblioteki stanowi 38 867 woluminów, zarejestrowanych jest 1047czytelników. Liczba wypożyczeń w ciągu roku sięga 17 740 woluminów i 3 065 czasopism. Literatura i prasa udostępniane są także na miejscu. Średniorocznie udzielanych jest w bibliotece ok. 1 600 informacji. Biblioteka poszerza corocznie zbiory biblioteczne wykorzystując własne środki budżetowe i dotacje ministerialne. Przy Bibliotece w Odrzykoniu działa także czytelnia internetowa „Ikonka”. Placówki kulturotwórcze i działalność kulturalna Na terenie wsi działa Dom Ludowy, a przy nim różne organizacje społeczne i młodzieżowe. 16 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Wśród zespołów i grup działających na terenie wsi należy wymienić: Koło Gospodyń Wiejskich w Wojkówce W 1949r. zawiązało się Koło Gospodyń Wiejskich, któremu wówczas przewodniczyła Waleria Jarzyna. KGW zmierzało do nauki racjonalnego i nowoczesnego prowadzenia domu i gospodarki. Klub Seniora Od września 1993r. na terenie Wojkówki działa Klub Seniora pod egidą „Siódemki Franciszkanów” (od wspólnego imienia siedmiu założycieli). Skupił prawie 50 emerytów i rencistów. Porą zimową i jesienną klub organizuje cykl odczytów o tematyce interdyscyplinarnej, dotyczącej m. in. geriatrii, przeszłości regionu, twórczości poetyckiej, pszczelarstwa i in. Współdziała ze szkołą i organizacjami wiejskimi. Inicjuje organizowanie obchodów uroczystości patriotycznych i religijnych. Oświata Na terenie Gminy znajdują się: · przedszkole gminne z 2 filiami oraz 7 oddziałami · 5 szkół podstawowych · 2 gimnazja Na terenie wsi Wojkówka nie mieszczą się szkolne placówki oświatowe. Działa tu jedynie oddział przedszkolny Sport Na terenie wsi Wojkówka nie działa żaden klub sportowy. Jeśli chodzi o infrastrukturę sportową na terenie wsi znajduje się boisko do piłki nożnej. Służba zdrowia Na terenie wsi Wojkówka brak instytucji służby zdrowia. Mieszkańcy wsi mogą korzystać z następujących placówek sprawujących opiekę zdrowotną na terenie Gminy Wojaszówka: · Gminny Ośrodek Zdrowia w Wojaszówce (poradnia ogólna, stomatologiczna, lekarza rodzinnego, poradnia dla kobiet), · Wiejski Ośrodek Zdrowia w Odrzykoniu (poradnia ogólna), · Wiejski Ośrodek Zdrowia w Ustrobnej (poradnia lekarza rodzinnego, poradnia stomatologiczna), · Punkt lekarski w Łękach Strzyżowskich (poradnia ogólna), · Punkt lekarski w Bratkówce (gabinet lekarz rodzinnego), · Zakład Rehabilitacji Leczniczej w Ustrobnej. Po godzinnie 18.00 do godziny 8.00 następnego dnia, oraz w dni wolne od pracy niedziele i święta, ambulatoryjną i wyjazdową opiekę nad pacjentami zapisanymi do lekarzy zatrudnionych w SPG 17 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka ZOZ w Wojaszówce sprawuje Samodzielne Publiczne Pogotowie Ratunkowe w Krośnie. Apteki zlokalizowane są terenie miejscowości: Odrzykoń i Wojaszówka. Gmina Wojaszówka leży w obszarze, w którym liczba mieszkańców przypadająca na jeden ośrodek zdrowia jest niższa od 4 tys. (dla wsi) oraz w obszarze, w którym liczba mieszkańców przypadająca na jedną aptekę jest wyższa od 4 tys. (dla wsi). Opieka społeczna Na terenie Gminy Wojaszówka opiekę w zakresie pomocy społecznej świadczy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wojaszówce. Obejmuje on pomocą socjalną najbardziej potrzebujące osoby w Gminie. Świadczy pomoc w zakresie zadań zleconych i własnych. Pracownikiem socjalnym odpowiedzialnym za załatwianie spraw opiekuńczych we wsi Ustrobna jest p. Renata Zawisza-Szarek. Bezpieczeństwo publiczne Na terenie miejscowości Bratkówka znajduje się Posterunek Policji, który obsługuje 11 sołectw gminy Wojaszówka. Na terenie wsi Wojkówka działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. OSP w Wojkówce powstała w 1899r., Typ: S1. Obecnie składa się z 25 członków czynnych. Straż dysponuje samochodem: żuk A15B GLM 8/8. Interweniuje w przypadku pożarów oraz np. klęsk żywiołowych. 1.2.7. Identyfikacja występujących problemów Problemy dotykają zarówno gospodarczej, społecznej, jak i ekonomicznej sfery życia mieszkańców wsi Wojkówka. Silne rozdrobnienie ziemi, wielkość i rozmaitość źródeł dochodu, wysoki udział dochodów ze źródeł niezarobkowych, brak zakładów przetwórstwa owocowego wpływają na niską przedsiębiorczość. Niewielka skala produkcji poszczególnych gospodarstw, rozproszenie, słabe powiązania gospodarstw z rynkiem – skierowanie na samozaopatrzenie w żywność powodują niską wydajność pracy w rolnictwie. Duża skala ukrytego bezrobocia, bezrobocie agrarne, występowanie zjawiska długotrwałego bezrobocia, problem bezrobocia wśród kobiet. Występują braki infrastruktury – w szczególności stan dróg wiejskich, dojazdowych do pól i gospodarstw, brak sieci wodociągowej na terenie wsi, braki w infrastrukturze kanalizacji sanitarnej. Istnieje pilna potrzebna budowy wodociągu i rozbudowy sieci kanalizacji w celu poprawy stanu środowiska naturalnego oraz warunków zdrowia i życia mieszkańców. Obecny stan zagospodarowania centrum wsi Wojkówka, a zwłaszcza układ komunikacyjny budzi wiele zastrzeżeń. Brak jest chodników dla pieszych, parkingów, oświetlenia ulicznego.. Infrastruktura drogowa w Wojkówce wymaga remontu, modernizacji lub rozbudowy w celu zwiększenia bezpieczeństwa pieszych i kierowców oraz zwiększenia estetycznego wyglądu miejscowości. Wieś wymaga kompleksowego zagospodarowania, oznakowania, poprawy wyrazu estetycznego. Środkami, dzięki którym można uzyskać ten efekt będą tablice informacyjne, mapa Wojkówki z naniesionymi miejscami zabytkowymi i punktami użyteczności publicznej, rekreacji i wypoczynku, usługowymi, mała architektura (ławeczki, klomby). Bardzo ważne jest zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego i krajobrazowego, ochrona zabytków, która ma na celu nie tylko ożywienie centrum historycznego wsi, ale także ma wartość promocyjną miejscowości poprzez informowanie przyjezdnych i turystów o jej walorach. Remontu wymaga elewacja Kaplicy. Dobra kulturalne posiadają bezcenną wartość dla pogłębienia tożsamości, dlatego powinny być pielęgnowane i zachowane dla przyszłych pokoleń. Jesteśmy bowiem mocni tym, co pozostawiła w nas historia i tradycja. 18 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Poza tym bardzo ważne jest: · ochrona i zachowanie unikatowych zasobów przyrody i krajobrazu kulturowego, zwiększenie atrakcyjności turystycznej wsi · odnowa wsi i zachowanie jej tradycji podkreślającej tożsamości · zachowanie i pielęgnowanie dóbr kultury przyczyni się do pogłębienia tożsamości i przynależności regionalnej, a także przyczyni się do wzrostu atrakcyjności turystycznej wsi. Jeśli chodzi o braki w infrastrukturze społecznej, doinwestowania wymaga Dom Ludowy – konieczna jest wymiana okien i zakup wyposażenia (stoliki, krzesła, rekwizyty do gier i zabaw), brakuje boisk sportowych, gdzie młodzież mogłaby rozwijać swe pasje w różnych dyscyplinach sportowych. Również słabo wyposażona jest miejscowa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Wymaga ona doinwestowania i wyposażenia chociaż w najpotrzebniejszy sprzęt. Zagospodarowania i zakupu wyposażenia wymaga miejscowy park, jako miejsce wypoczynku dla mieszkańców i turystów. 19 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 2. Analiza zasobów wsi Wojkówka Zasoby to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie, lub przyszłości w budowaniu bądź realizacji publicznych lub prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. W analizie zasobów brano pod uwagę następujące rodzaje zasobów: · środowisko przyrodnicze · środowisko kulturowe · dziedzictwo religijne i historyczne · obiekty i tereny · gospodarka, rolnictwo · sąsiedzi i przyjezdni · instytucje, ludzie, organizacje społeczne Tabela. Analiza zasobów Rodzaj zasobu Środowisko przyrodnicze - walory krajobrazu - walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecznienie) - walory szaty roślinnej (np. runo leśne) - cenne przyrodnicze obszary lub obiekty - świat zwierzęcy · Osobliwości przyrodnicze · Wody powierzchniowe (cieki, stawy, rzeki) · Podłoże, warunki hydrologiczne · Gleby, kopaliny Środowisko kulturowe - walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe - walory zagospodarowania przestrzennego - zabytki - zespoły artystyczne Dziedzictwo religijne i historyczne - miejsca, osoby i przedmioty kultu - święta, odpusty, pielgrzymki - tradycje, obrzędy, gwara - legendy, podania i fakty historyczne - ważne postacie historyczne - specyficzne nazwy Obiekty i tereny -działki pod zabudowę mieszkaniową - działki pod domy letniskowe - działki pod zakłady usługowe i przemysł - pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po przemysłowe - tradycyjne obiekty gospodarki wsi (kuźnie, młyny) - place i miejsca publicznych spotkań - miejsca sportu i rekreacji Brak Jest o znaczeniu małym Jest o znaczeniu średnim Jest o znaczeniu dużym X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 20 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Gospodarka i rolnictwo - specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) - znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe - możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne Sąsiedzi i przyjezdni - korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto, arteria komunikacyjna, atrakcja turystyczna) - przyjezdni stali i sezonowi Instytucje - placówki opieki społecznej - szkoły - Ośrodek Kultury Ludzie, organizacje społeczne - OSP - Stowarzyszenia X X X X X X X X X X Dane: Sołtys Miejscowości Wojkówka Tabela. Jacy jesteśmy?- Diagnoza aktualnej sytuacji sołectwa Jaka jest nasza wieś? Co ją wyróżnia? Jakie pełni funkcje? Co daje utrzymanie? Kim są mieszkańcy? Jak zorganizowani są mieszkańcy? W jaki sposób rozwiązują problemy? Jak wygląda nasza wieś? Jakie obyczaje i tradycje są u nas pielęgnowane i rozwijane? Jak wyglądają mieszkania i obejścia? Jaki jest stan otoczenia i środowiska? Jakie jest rolnictwo? Jakie są powiązania komunikacyjne? Co proponujemy dzieciom i młodzieży? Położenie geograficzne, dobrze utrzymane walory krajobrazu, nieskażone środowisko; mieszkańcy dobrze się znają; potencjał turystyczny i agroturystyczny. Przede wszystkim mieszkaniową. Wieś rolnicza. Przede wszystkim rolnictwo i zatrudnienie w zakładach przemysłowych miasta Krosna, źródłem utrzymania dla osób starszych są renty i emerytury. Ludność rdzenna oraz napływowa. OSP w Wojkówce, Koło Gospodyń Wiejskich w Wojkówce, Klub Seniora, grupy działające przy Domu Ludowym. Dyskusje, konsultacje społeczne, współpraca z UG, zebrania wiejskie, zebrania organizacji społecznych, własna praca, pomoc sąsiedzka, pomoc społeczna. Czyste ulice, remontu wymaga centrum wsi oraz miejsca użytku publicznego: Dom Ludowy, Dom Strażaka, brak infrastruktury wodociągowej, konieczność rozbudowy sieci kanalizacyjnej, brak chodników, brak rozwoju agroturystyki, brak miejsc rekreacyjno-wypoczynkowych. Dożynki, święto pieczonego ziemniaka, rocznice i święta narodowe, próba budowy marek produktów lokalnych. Obejścia z reguły zadbane. Wieś częściowo objęta kanalizacją sanitarną; brak sieci wodociągowej, dobra komunikacja, ale brak chodników przy drogach, drogi wymagają remontu. Dominują mniejsze gospodarstwa rolne produkujące głównie na własne cele konsumpcyjne lub ewentualnie niewielka nadwyżka trafia na rynek, zazwyczaj lokalny. PKS, własny transport. Młodzież może uczestniczyć w różnych grupach działających w Gminnym Ośrodku Kultury i Rekreacji w Wojaszówce; organizowanie spotkań, zabaw, festynów z okazji Dnia Dziecka, imprez kulturalnych, udział w sekcjach sportowych i zespołach folklorystycznych, Dom Ludowy. Tabela. Wizja stanu docelowego Jaka ma być nasza wieś za 10 lat? Co ma ją wyróżniać ? Jakie ma pełnić funkcje? Estetyka, kompletna infrastruktura techniczna, dobrze utrzymane walory krajobrazu i nieskażone środowisko naturalne, dobrze utrzymane i wyeksponowane obiekty zabytkowe, produkty regionalne, miejscowa tradycja i kultura, dobrobyt i satysfakcja mieszkańców. Mieszkaniowe, rolnicze, usługowe, turystyczne, rekreacyjne, agroturystyczne. 21 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka Co ma dać utrzymanie? Kim mają być mieszkańcy? W jaki sposób ma być zorganizowana wieś i mieszkańcy? W jaki sposób mają być rozwiązywane problemy? Jak ma wyglądać nasza wieś? Jakie obyczaje i tradycje mają być u nas pielęgnowane i rozwijane? Jak mają wyglądać mieszkania i obejścia? Jaki ma być stan otoczenia i środowiska? Jakie ma być rolnictwo? Jakie mają być powiązania komunikacyjne? Co zaproponujemy dzieciom i młodzieży? 2.1. Rolnictwo, przetwórstwo, usługi, małe i średnie przedsiębiorstwa, turystyka, agroturystyka, rzemiosło. Aktywni, zaradni i pracowici, posiadający wysokie poczucie świadomości lokalnej i folkloru, zaangażowani, w pełni identyfikujący się ze wsią. Stowarzyszenia, fundacje, Kluby, grupy młodzieżowe. Dyskusje, postulaty, konsultacje społeczne, stworzenie możliwości i aktywizacja do samodzielnego rozwiązywania problemów, wzajemna pomoc sąsiedzka. Schludnie, dużo zieleni, dobrze utrzymane centrum wsi i zabytki, dobra dostępność komunikacyjna – drogi, parkingi z miejscami rekreacyjnymi i sportowymi (boiska sportowe, park, place zabaw, miejsca wypoczynku). Ludowe, folklor, sportowe, budowanie marek produktów lokalnych. Nowocześnie, wygodnie, estetycznie, zaopatrzone w niezbędną infrastrukturę, przyciągające agroturystów. Taki jak obecny bądź lepszy. Dochodowe, wyspecjalizowane, zmodernizowane, zmechanizowane. Więcej bezpośrednich połączeń PKS, rozwój prywatnej komunikacji mikrobusowej. Plac zabaw dla najmłodszych; boiska sportowe; organizacje imprez we współzawodnictwie sportowym, więcej wspólnych spotkań, kółka zainteresowań, udział w zespołach ludowych i folklorystycznych, przeglądach, festiwalach, nauka języków obcych i nowoczesnych narzędzi technologicznych (komputer, Internet). Inwentaryzacja zasobów wsi Wojkówka służąca ujęciu stanu rzeczywistego W Wojkówce zlokalizowane są następujące placówki, obiekty: · Oddział przedszkolny przedszkola w Wojaszówce, · Boisko do piłki nożnej, · Dom Strażaka, · Dom Ludowy, · Placówki usługowe, · 1 sklep, · Szlaki turystyczne rowerowe. Działają następujące zespoły, kluby, stowarzyszenia: · Ochotnicza Straż Pożarna, · Koło Gospodyń Wiejskich w Wojkówce, · Klub Seniora. Ważne jest zachowanie charakteru i klimatu wsi, maksymalne przystosowanie dla potrzeb lokalnej ludności, dbałość o estetykę otoczenia z uwzględnieniem komfortu i bezpieczeństwa mieszkańców i rozwój turystycznych funkcji miejscowości. Główne atrakcje turystyczne to: 22 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · Kaplica p.w. Św. Zofii. 23 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 3. Ocena mocnych i słabych stron wsi Wojkówka - Analiza SWOT Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu). Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania szans i zagrożeń, jakie stoją przed organizacją. Analizę SWOT można z równym powodzeniem zastosować do dowolnego przedsięwzięcia. Jest ona oparta na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na bieżącą i przyszłą pozycję organizacji na: · zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych, · wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny. Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników: zewnętrzne pozytywne - szanse. Szanse to zjawiska i tendencje w otoczeniu, które gdy odpowiednio wykorzystamy staną się impulsem rozwoju oraz osłabią zagrożenia, zewnętrzne negatywne - zagrożenia. Zagrożenia to wszystkie czynniki zewnętrzne, które są postrzegane jako bariery dla rozwoju, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. Istnienie zagrożeń ma destrukcyjny wpływ na rozwój organizacji lub powodzenie inwestycji. Jednocześnie nie pozwala na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron, wewnętrzne pozytywne - mocne strony, czyli atuty organizacji. Mocne strony to walory organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji. Mocne strony mogą być wynikiem wielkości organizacji, polegać na dużym udziale w rynku, niskich kosztach jednostkowych, dysponowania nowoczesną technologią, jakością produkcji itd., wewnętrzne negatywne - słabe strony organizacji. Słabe strony to konsekwencja ograniczeń zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Mogą one dotyczyć całej organizacji, jak i jej części. Każda organizacja posiada słabe strony. Jednak zbyt duża ich ilość może spowodować, że organizacja nie utrzyma się na rynku konkurencyjnym, a inwestycja może przynieść starty, zamiast spodziewanych zysków. Sporządzenie listy czynników i określenie trendów w otoczeniu i wnętrzu organizacji pozwala w kolejnym etapie ocenić siłę ich wpływ na organizację i priorytetowe działania, które muszą zostać podjęte. Informacje uzyskane w trakcie analizy SWOT będą podstawą podejmowania kolejnych, strategicznych decyzji. Na potrzeby niniejszego opracowania wybrano czynniki, które mają związek z rozpatrywanym obszarem. Słabe strony, czyli strategiczne problemy do rozwiązania Zjawiska ograniczające możliwości rozwoju wsi Wojkówka: Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 Słabe strony Zły stan dróg, brak chodników przy drogach, parkingów, brak oświetlenie ulicznego. Brak zagospodarowania terenów dla potrzeb rekreacji i wypoczynku, słaba baza turystyczna i rekreacyjna. Brak budynków świadczących usługi turystyczne, brak pól namiotowych. Słabo rozwinięta agroturystyka. Niedogodne warunki do inwestowania i dla rozwoju przedsiębiorczości. Wysoki poziom bezrobocia, wysoki wskaźnik obciążenia ludnością nieprodukcyjną. Byt mieszkańców oparty na świadczeniach z budżetu państwa. Silne rozdrobnienie ziemi, słabe powiązanie gospodarstw z rynkiem. 24 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 9 10 11 12 Brak przetwórstwa rolno-spożywczego. Zła kondycja finansowa firm z sektora MŚP. Słaba infrastruktura techniczna, brak wodociągów. Słaba promocja kompleksowa wsi. Zagrożenia Zjawiska negatywne mogące stanowić zagrożenie dla rozwoju wsi Wojkówka, występowanie których jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami bezpośredniego jej wpływu: Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Zagrożenia Wysokie koszty prac remontowych. Niedoinwestowanie terenów wiejskich, brak nakładów na rozbudowę i modernizację infrastruktury technicznej i społecznej. Wzrost bezrobocia, brak perspektyw zawodowych dla młodzieży. Odpływ wykształconej kadry i lokalnego kapitału. Wyjazdy mieszkańców za poszukiwaniem pracy (często za granicę). Niestabilne prawo, nadmierny fiskalizm, biurokracja. Zwiększenie kosztów zatrudnienia. Zniechęcenie społeczeństwa do aktywności spowodowane złą polityką państwa. Ubożenie społeczeństwa. Zagrożenie młodzieży patologiami społecznymi, degradacja młodzieży spowodowana brakiem środków finansowych na rozwój klubów sportowych, kółek zainteresowań. Wyraźnie zarysowana różnica poziomu cywilizacyjnego i gospodarczego pomiędzy częściami Gminy. Niska wydajność pracy w rolnictwie. Bierność postaw i nieufność do zbiorowego działania na polu gospodarczym przejawiana przez większą część mieszkańców wsi. Mocne strony, czyli atuty Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Wojkówka, na który bezpośredni wpływ mają one same - mieszkańcy, władze samorządowe: Lp. 9 Mocne strony, czyli atuty Atrakcyjne walory turystyczne i kulturowe: pagórkowaty teren, miejsca widokowe, duża ilość lasów, bogactwo flory i fauny, folklor, zabytki. Dobre warunki do rozwijania różnych form turystyki i agroturystyki. Bogata oferta kulturalna związana z tradycją, folklorem (zespoły regionalne, Orkiestra Dęta, które prezentują autentyczny folklor ludowy, organizowanie ciekawych imprez kulturalnych. Wysoki udział dochodów ze źródeł niezarobkowych, wielość i rozmaitość źródeł dochodu mieszkańców duża aktywność gospodarcza mieszkańców, zaradność i pracowitość mieszkańców. Dobra jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Wysoka dostępność komunikacyjna, stosunkowo bliskie położenie Krosna. Wysoki potencjał demograficzny, duży odsetek ludzi młodych. Niezanieczyszczone środowisko naturalne – brak dużych zakładów przemysłowych, dobre warunki klimatyczne i zdrowotne. Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców . 10 Posiadanie dużej świadomości tożsamości lokalnej. 1 2 3 4 5 6 7 8 Szanse Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Wojkówka występowanie, których jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami 25 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka bezpośredniego jego wpływu: Lp. 2 Szanse Fundusze unijne – dopłaty dla rolnictwa, pozyskiwanie środków na rozwój zasobów ludzkich, przedsiębiorczości oraz potencjału społeczno-gospodarczego regionu. Czynniki historyczno- kulturowe nadające gminie i wsi Wojkówka niepowtarzalny charakter. 3 Walory środowiska naturalnego, malowniczy krajobraz, skuteczna polityka w zakresie ochrony środowiska. 4 Wykorzystanie walorów turystycznych i krajobrazowych – rozwój różnych form turystyki i agroturystyki. 5 Działania na rzecz postępu w zakresie infrastruktury społecznej. 1 6 Telekomunikacja, Internet. 7 Klimat do uprawiania kultury, sportu i rekreacji. 8 Moda na budowę domków weekendowych w ciekawej okolicy. 9 Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości. 10 Rozwój infrastruktury technicznej na terenie miejscowości (wodociągi, kanalizacja). Do problemów wymagających najszybszego rozwiązania lub mogących spowodować przyspieszenie lokalnego rozwoju zaliczono: · Zły stan techniczny nawierzchni dróg, brak chodników (przede wszystkim od Domu Ludowego do szkoły) i miejsc parkingowych, brak oświetlenia ulicznego, · Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej (m. in. Dom Ludowy), · Brak wykorzystania potencjału położenia geograficznego – słaba infrastruktura ruchu turystycznego, · Niedogodne warunki do inwestowania i dla rozwoju przedsiębiorczości, · Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na terenie wsi, · Słabo rozwinięta turystyka i agroturystyka na terenie wsi, · Potrzeba ochrony zabytków i zachowanie dziedzictwa kulturowego, folkloru, tradycji. 26 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 4. Komplementarność z programami/ działaniami/ dokumentami strategicznymi dotyczącymi rozwoju wsi i regionu 4.1. Zgodność z Narodowym Planem Rozwoju Misją Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 jest podjęcie i uruchomienie przedsięwzięć, które zapewniają utrzymanie gospodarki na ścieżce wysokiego wzrostu zatrudnienia, w następstwie umocnienia konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz zatrudnienia, przy zapewnieniu większego poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Cele strategiczne Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013 sformułowano następująco: · Utrzymanie gospodarki na ścieżce wysokiego wzrostu gospodarczego. · Wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw i wzrost zatrudnienia. · Podniesienie poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. · Zwiększenie w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej. W NPR wytyczono 10 priorytetów strategicznych. Do realizacji celów i priorytetów Narodowego Planu rozwoju zaproponowano 30 kierunków działań. Każdy z tych kierunków nawiązuje do kilku priorytetów. Realizacja opisanych w niniejszym opracowaniu projektów zakłada zgodność przede wszystkim z następującymi celami: Priorytet: INWESTYCJE Kierunek działań 1. Wspieranie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Kierunek działań 3. Poprawa stanu środowiska przyrodniczego. Kierunek działań 6. Rozwój infrastruktury miast i obszarów wiejskich. Priorytet: INTEGRACJA SPOŁECZNA Kierunek działań 1. Ograniczenie wykluczenia społecznego. Kierunek działań 2. Budowanie kapitału społecznego. Priorytet: WIEDZA I KOMPETENCJE Kierunek działań 1. Zwiększenie dostępu do edukacji. Kierunek działań 2. Wspieranie otwartości systemu edukacji. Kierunek działań 3. Wyższa jakość kształcenia. Priorytet: AKTYWIZACJA I MOBILNOŚĆ Kierunek działań 1. Poprawa warunków bezpiecznego życia i pracy. Priorytet: GOSPODAROWANIE PRZESTRZENIĄ Kierunek działań 1. Racjonalne gospodarowanie przestrzenią. Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka, jako dokument programowy realizuje założenia Narodowego Planu Rozwoju na poziomie lokalnym i przyczynia się do osiągnięcia jego celów. Realizacja zadań z różnych obszarów działalności wsi da impulsy rozwojowe w poszczególnych aspektach funkcjonowania społeczności Miejscowości Wojkówka. Źródło: Wstępny projekt Narodowy Plan Rozwoju 2007-2013, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia 2005r., Warszawa 2005r., publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna. 4.2. Zgodność z założeniami do Krajowego Programu Rozwoju Wsi Celem ogólnym polityki państwa, zorganizowanej w ramach Krajowego Programu Rozwoju Wsi, jest poprawa poziomu życia rodzin rolniczych oraz innych mieszkańców obszarów wiejskich, z wykorzystaniem społecznego, środowiskowego i ekonomicznego potencjału regionów. Musi to doprowadzić do wyrównania poziomu życia i wskaźników cywilizacyjnych pomiędzy wsią 27 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka i miastem. Służyć do tego będą zarówno środki krajowe i sposoby wykorzystania instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej oraz polityki spójności. Projekty oraz cele przedstawione w Planie Odnowy Miejscowości Wojkówka są zgodne z priorytetami istotnymi dla rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawy życia mieszkańców wsi ujętymi w założeniach do Krajowego Programu Rozwoju Wsi: 1. Rozwój przedsiębiorczości i zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich, 2. Wzrost konkurencyjności gospodarstw rolnych, 3. Rozwój i poprawa lokalnej infrastruktury technicznej i społecznej, 4. Wzrost jakości kapitału ludzkiego oraz aktywizacji zawodowej, oraz kierunkami wsparcia istotnymi dla rozwoju obszarów wiejskich, ujęte w następujących kategoriach: 1. Rozwój i poprawa lokalnej infrastruktury, w tym: dróg gminnych lub powiatowych; 2. Rozwój przedsiębiorczości i zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich, poprzez: · promowanie obszarów wiejskich i ich dziedzictwa kulturowego; 4. Poprawa jakości i zwiększenie dostępności usług publicznych na obszarach wiejskich, poprzez: · ochronę dziedzictwa kulturowego, wsparcie rozwoju kultury i rekreacji na obszarach wiejskich, w tym w szczególności programy wykorzystania szkół wiejskich jako lokalnych ośrodków kultury - w zakresie nie objętym POROW; 5. Poprawa wahadłowej mobilności przestrzennej mieszkańców obszarów wiejskich poprzez rozszerzenie zasięgu pozytywnego oddziaływania największych centrów rozwoju gospodarczego i korytarzy transportowych na obszary wiejskie – w zakresie; mdz. in. tworzenia parkingów dla pojazdów przy węzłach regularnych, szybkich regionalnych połączeń komunikacyjnych; Źródło: Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi przyjęte przez Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 28 lutego 2006r. 4.3. Zgodność z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Program będzie realizowany w latach 2007-2013 na terenie całego kraju. Podstawą realizacji założeń strategicznych Programu, opisanych w Krajowym Planie Strategicznym Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, będą działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w ramach czterech osi priorytetowych. Wszystkie te działania będą współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środków krajowych przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej. Cele i zadania Planu Odnowy Miejscowości wpisują się przede wszystkim w 3 Oś Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej, działanie: Odnowa i rozwój wsi. Źródło: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, PROJEKT, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, lipiec 2006r. 4.4. Zgodność z Projektem Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013 Turystyka daje możliwość dynamicznego rozwoju gospodarczego i społecznego kraju, przyczyniając się do generowania nowych miejsc pracy, podnoszenia poziomu życia społeczeństwa i zwiększania konkurencyjności regionów przy zachowaniu tradycyjnych wartości polskiego społeczeństwa i w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Misją określoną w Projekcie Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013 jest: „Wykorzystanie 28 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka dziedzictwa kultury, tradycyjnej gościnności i bogactwa przyrody do wzrostu znaczenia turystyki w tworzeniu dochodu narodowego oraz budowania pozytywnego obrazu Polski w kraju i na świecie”, a celem nadrzędnym: „Tworzenie warunków prawnych, instytucjonalnych, finansowych i kadrowych rozwoju turystyki, sprzyjających rozwojowi społeczno - gospodarczemu Polski oraz podniesieniu konkurencyjności regionów i kraju, przy jednoczesnym zachowaniu walorów kulturowych i przyrodniczych”. Cele Planu Odnowy Miejscowości wpisują się w następujące obszary priorytetowe Strategii Rozwoju Turystyki: I. Rozwój produktów turystycznych, III. Wsparcie marketingowe, IV. Kształtowanie przestrzeni turystycznej. Wieś Wojkówka posiada duży potencjał turystyczny i kulturowy dlatego w Planie pojawiają się zadania z zakresu budowania turystycznego wizerunku wsi i Gminy. Źródło: Projekt Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa, czerwiec, 2005r., dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dn. 21.06.2005r. 4.5. Zgodność ze Strategią Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016 Głównym celem strategicznym Strategii Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016 jest „Aktywne i sprawne społeczeństwo”. Sport to szerokie pojęcie ujmujące wychowanie fizyczne, sport dzieci i młodzieży, sport dla wszystkich, sport osób niepełnosprawnych, sport kwalifikowany. W rozwiniętych społeczeństwach sport stał się dobrem powszechnym, dostępnym w różnych formach – stosownie do możliwości i zainteresowań obywateli. Dzięki swej specyfice jest czynnikiem kształtującym zdrowie, rozwija nawyki i zachowania prozdrowotne, a także jest wartościową formą spędzania wolnego czasu i integracji. Cele i zadania planu nawiązują do priorytetu 1. Popularyzacja sportu dla wszystkich i priorytetu 3. Rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Strategii Rozwoju Sportu w Polsce. Należy wykorzystać specyficzne walory sportu do kształtowania postaw obywatelskich i przeciwdziałania patologiom społecznym, takim jak chuligaństwo, narkomania, alkoholizm. Aktywność ruchowa, rywalizacja sportowa pozytywnie wpływa na budowanie prawidłowych więzi i zachowań społecznych. Źródło: Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016, Projekt, Ministerstwo Sportu, Warszawa, grudzień 2006r. 4.6. Zgodność ze Strategią Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 Celem głównym Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego jest „Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zrównoważenia rynku pracy oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności”. Cele strategiczne Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka w dużej mierze są zgodne z głównymi obszarami rozwojowymi Województwa Podkarpackiego: · Obszar strategiczny GOSPODARKA REGIONU, priorytet 4. Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno – gospodarczego województwa. · Obszar strategiczny OBSZARY WIEJSKIE I ROLNICTWO, Priorytet 2. Odnowa wsi oraz modernizacja przestrzeni wiejskiej. 29 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · Obszar strategiczny OCHRONA ŚRODOWISKA, Priorytet 4. Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej. · Obszar strategiczny KAPITAŁ SPOŁECZNY, Priorytet 3. Rozwój kultury. Osiągnięcie celów na poziomie gminnym przyczyni się do wykorzystania szans stojących przed województwem. Źródło: Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 - Projekt, Zarząd Województwa Podkarpackiego, Rzeszów, kwiecień 2006r. 4.7. Zgodność z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Celem głównym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007 – 2013 jest „zrównoważenie rynku pracy i wzrost poziomu życia społeczeństwa regionu poprzez podniesienie międzynarodowej konkurencyjności i innowacyjności gospodarki”. Tak sformułowany cel główny wynika bezpośrednio ze Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007 – 2020, jest także spójny z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia, Strategią Rozwoju Kraju oraz Strategią Lizbońską. Cele i zadania wsi Wojkówka wpisują się także w ramy Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego: cel główny i konkretne działania przypisane do poszczególnych osi priorytetowych: · Oś priorytetowa 4. Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.3. Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, · Oś priorytetowa 5. Infrastruktura publiczna, działanie 5.3. Infrastruktura sportowa i rekreacyjna, · Oś priorytetowa 6. Turystyka i kultura. Źródło: Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, dokument przyjęty Uchwałą Nr 61/989/07 przez Zarząd Województwa Podkarpackiego w dn. 17 września 2007r., Rzeszów 2007r.; Szczegółowy opis priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, Projekt z 18 września 2007r., Zarząd Województwa Podkarpackiego. 4.8. Zgodność ze Strategią Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego Cel Nadrzędny Strategii, który ma następujące brzmienie: „Powiat krośnieński miejscem zamożnych mieszkańców, żyjących w przyjaznym i bezpiecznym środowisku, otwarty dla ludzi, którzy chcą tu mieszkać, pracować, wypoczywać”. Przedsięwzięcia i działania przewidziane do realizacji w Planie Odnowy Miejscowości Wojkówka wpisują się w: · Cel główny: „Dobrze rozwinięta gospodarka, przyjazna dla środowiska przyrodniczego”, - zadanie szczegółowe Nr 1B: Transformacja rozwój wsi i rolnictwa, alternatywne źródła dochodu, zadanie V. Tworzenie warunków do rozwoju lecznictwa sanatoryjnego, turystyki weekendowej i agroturystyki; - zadanie szczegółowe Nr 2: Nowoczesna i funkcjonalna infrastruktura techniczna, zadanie III. Rozwój infrastruktury technicznej. 30 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · Cel główny: „Mądra, zdrowa i aktywna społeczność powiatu”, zadanie szczegółowe Nr 4: Nowoczesna oferta kulturalna (tradycje lokalne), aktywność społeczna, zadanie I. Poprawa dostępności do usług i ich jakości. Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego, Starostwo Powiatowe w Krośnie przy udziale ekspertów, Krosno, 2002r. 4.9. Zgodność ze Strategią Rozwoju Gminy Wojaszówka Misja nakreślona w Strategii Rozwoju Gminy Wojaszówka brzmi następująco: „Wojaszówka – gmina rolnicza, dająca poczucie bezpieczeństwa i możliwości rozwoju dla swoich mieszkańców, aspirująca do miana ośrodka turystycznego, kultywująca tradycje, walory i unikalny charakter regionu. Kierunek w jakim powinien podążać rozwój musi w harmonijny sposób łączyć konieczność zapewnienia miejsc pracy z zachowaniem nienaruszonego środowiska naturalnego”. Zadania zawarte w Planie Odnowy Miejscowości Wojkówka idealnie wpisują się w cele strategiczny oraz cele operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Wojaszówka: · Kierunek rozwoju Gminy: Rozwój specjalistycznego rolnictwa, · cel strategiczny: Rozwój agroturystyki jako formy aktywizacji zawodowej rolników. Kierunek rozwoju Gminy: Rozwój turystyki i agroturystyki w oparciu o naturalne walory krajobrazowe, - cel strategiczny: Zwiększenie wpływów ze świadczonych usług turystycznych, cel operacyjny: Rozwój infrastruktury turystycznej na terenie Gminy Wojaszówka (bazy noclegowej, gastronomicznej, towarzyszącej). - cel strategiczny: Promocja Gminy Wojaszówka jako ośrodka turystyki krajoznawczej i agroturystyki, cel operacyjny: Opracowanie systemu informacji o Gminie (na zewnątrz). Źródło: Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Wojaszówka 4.10. Podsumowanie Realizacja Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka ma na celu poprawę życia mieszkańców oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej, inwestycyjnej i gospodarczej wsi. Wyrównanie dysproporcji pomiędzy społecznością wsi i miast w ramach polityki zrównoważonego rozwoju poszczególnych regionów i co najważniejsze podwyższenie standardu i jakości życia mieszkańców, rozwój turystyczny, promowanie kultury i folkloru lokalnego i zachowanie dziedzictwa kulturowego 31 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 5. Założenia Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich i rozwoju pozarolniczych działalności gospodarczych. Nieodpowiedni stopień rozwoju infrastruktury wiejskiej, standard życia i gospodarowania mieszkańców wsi, także decyduje o słabej atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów, a ograniczone możliwości finansowe lokalnych samorządów nie pozwalają na odpowiednie zaspokojenie potrzeb kulturalnych mieszkańców wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. Realizacja działań związanych z odnową wsi – zagospodarowanie przestrzeni publicznej, w tym utrzymanie, odbudowa i poprawa dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi - tworzy warunki dla rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich, aktywizacji ludności wiejskiej i podniesienia atrakcyjności turystycznej obszaru. Cele procesu odnowy wsi: 1. Zachowanie albo wzmocnienie różnorodności funkcji wsi pod względem ekonomii, ekologii, kultury i polityki socjalnej: · utrzymanie dotychczasowych i tworzenie nowych miejsc pracy, · utrzymanie dotychczasowych i otwieranie nowych sklepów spożywczych bądź z artykułami codziennego użytku, · utrzymanie w należytym stanie mieszkań i budynków, · ochrona środowiska, · popieranie miejscowych wniosków socjalno- kulturalnych 2. Utrzymanie i polepszenie miejscowej infrastruktury 3. Zapewnienie i polepszenie wyglądu wsi, przestrzeganie porządku budowlanego 4. Utrzymanie i odnowa typowego obrazu wsi z zachowaniem cech regionalnych budownictwa i struktury osiedli 5. Przywrócenie albo zachowanie jednolitości wsi z krajobrazem 6. Popieranie aktywności i inicjatyw mieszkańców wsi na rzecz ich własnej miejscowości 7. Podniesienia jakości życia: · troska o otoczenie, · stosunki międzyludzkie: partnerstwo, pomoc międzysąsiedzka i międzyludzka · sytuacja na rynku pracy: pewne miejsca pracy, gospodarczy rozwój terenów wiejskich 8. Wzmocnienie myślenia społecznego: · zwiększenie roli wspólnoty: większe poczucie wspólnoty, więcej społecznego myślenia i działania, · wspólne przedsięwzięcia: rozwiązywanie problemów i realizacja inicjatyw · utożsamianie się z miejscowością · utrzymanie i dalszy rozwój kultury wsi 9. Zwiększenie poczucia odpowiedzialności: · więcej samodzielności dla wsi, 32 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · większa świadomość wśród mieszkańców wsi, Gmina ze względu na ograniczony budżet, przewiduje możliwość finansowania zadań Planu Odnowy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Działanie to ma na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Pomoc finansowa będzie udzielana na inwestycje w zakresie: 1. Budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów: · pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne, sportowe, · służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury 2. Kształtowania przestrzeni publicznej. 3. Budowy, remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych. 4. Zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne. 5. Odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci. 6. Kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów. Źródło: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 33 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 6. Kierunki rozwoju miejscowości Wojkówka - cele strategiczne Cele strategiczne są konkretyzacją misji rozwoju i wskazują pożądane zasadnicze kierunki zaspokajania potrzeb mieszkańców wsi oraz jego związki z otoczeniem. Cele te są równorzędne względem siebie, stąd też ich uszeregowanie spełnia jedynie funkcje porządkujące. Cele operacyjne są konkretyzacją strategicznych celów rozwoju wsi Wojkówka i przedstawione zostały jako cele funkcjonalne, tzn. wyrażające pożądane potrzeby, które należy zaspokoić. Stąd też, realizacja strategicznych celów rozwoju wsi Wojkówka będzie koncentrować się przede wszystkim na działaniach mających na względzie stałe podnoszenie warunków życia mieszkańców, tworzenie jak najlepszych warunków dla trwałego rozwoju gospodarczego oraz wzrostu atrakcyjności turystycznej wsi Wojkówka. Do każdego celu operacyjnego przyporządkowano określony zestaw zadań realizacyjnych wraz z uzasadnieniem ich podjęcia. Są one środkami realizacji strategicznych celów odnowy miejscowości Wojkówka. Z punktu widzenia przedmiotowego (rodzajowego) przedstawione poniżej zadania realizacyjne można zaliczyć do następujących kategorii: · zadania inwestycyjne, · zadania ochronne oraz racjonalizujące wykorzystanie zasobów, · zadania informacyjno-promocyjne, · zadania inspirujące, stymulujące i wspierające. Z kolei, z punktu widzenia podmiotowego (kompetencyjnego) zadania realizacyjne można podzielić na: · zadania własne, za realizację których są odpowiedzialne z mocy prawa władze gminy i sołectwa, · zadania obce, za realizację których są odpowiedzialne z mocy prawa inne podmioty decyzyjne (np. organizacje pożytku publicznego, instytucje kultury, związki wyznaniowe). I. Infrastruktura techniczna i ochrona środowiska. I.1. Wysoka jakość wody i racjonalne jej wykorzystanie. I.1.1. Budowa sieci wodociągowej na terenie wsi. I.1.2. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie wsi I.1.3. Budowa płyt gnojowych w gospodarstwach rolnych. I.2. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców. I.2.1. Organizowanie konkursów, prelekcji, pogadanek o tematyce ekologicznej. I.2.2. Propagowanie wykorzystania alternatywnych źródeł energii (kolektory słoneczne, pompy ciepła itp.). I.2.3. Propagowanie idei „nie śmieć”, segregowania śmieci u źródła. I.2.4. Propagowanie ekologicznych metod upraw i hodowli. I.3. Poprawa dostępności komunikacyjnej wsi. I.3.1. Remont i modernizacja nawierzchni dróg znajdujących się na terenie wsi. I.3.2. Budowa chodników: · budowa chodnika przy drodze od Domu Ludowego do szkoły 34 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka I.3.3. Budowa oświetlenia ulicznego. I.3.4. Poprawa dostępu do sieci teleinformatycznej i umiejętności korzystania z sieci internetowej mieszkańców. II. Odnowa wsi i zachowanie dziedzictwa kulturowego. II.1. Odnowa wsi. II.1.1. Odnowa centrum wsi Wojkówka II.1.2. Zagospodarowanie parku jako miejsca wypoczynku i zakup wyposażenia.. II.1.3. Oznakowanie wsi i zakup małej architektury. II.1.4. Budowa boisk sportowych. II.2. Zachowanie dziedzictwa kulturowego. II.2.1. Rewitalizacja i wyeksponowanie zabytków zlokalizowanych na terenie wsi. I.2.2. Pielęgnowanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi: folklor, sztuka ludowa, tradycje, obrzędy. III. Infrastruktura społeczna. III.1. Poprawa dostępu do kultury. III.1.1. Remont Domu Ludowego (zakup wyposażenia, wymiana okien). III.1.2. Organizowanie czasu wolnego dzieciom i młodzieży: miejsca spotkań, zabawy integracyjne, udział w grupach artystycznych. III.1.3. Organizowanie imprez kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych o charakterze rodzinnym i integracyjnym. III.1.4. Propagowanie idei kształcenia ustawicznego wśród mieszkańców. III.2. Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców. III.2.1. Doposażenie w sprzęt jednostki OSP. III.2.2. Objęcie opieką socjalną grup społecznych zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem. IV. Turystyka i agroturystyka. IV.1. Rozwój turystyki i agroturystyki IV.1.1. Rozwój bazy noclegowej (utworzenie pól namiotowych, miejsc przeznaczonych na pikniki rodzinne itp.) IV.1.2. Wytyczenie szlaków turystycznych, tras rowerowych. IV.1.3. Rozwój rzemiosła i rękodzieła ludowego w oparciu o miejscowe tradycje: rzeźba, malarstwo, haft, jako alternatywnego źródła dochodu dla mieszkańców. IV.1.4. Rozwój agroturystyki jako alternatywnego źródła dochodu dla mieszkańców. IV.2. Skuteczna promocja wsi. IV.2.1. Foldery reklamowe promujące walory krajobrazowe i turystyczno-rekreacyjne wsi. IV.2.2. Kreowanie marki produktów lokalnych (np. wyroby rzemiosła, lokalna kuchnia, produkty rolne). 35 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 36 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 7. Opis planowanych zadań w latach 2007-2013 na terenie miejscowości Wojkówka Instytucje i podmioty uczestnicząc L.p. e we wdrażaniu Projekt Nakłady ogółem [tys. PLN] Przewidywany okres realizacji Źródła finansowania w okresie realizacji projektu [tys. zł] Środki Własne Środki UE (przyjęto ok. .....%) Budżet państwa Inne Uwagi 1. 2. 3. 5. 6. 7. 8. 9 ....... RAZEM 37 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 8. Oczekiwane rezultaty Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka Wojkówka posiada liczne walory turystyczne, w tym krajobrazowe, kulturowe i historyczne, co czyni go ciekawym miejscem wypoczynku weekendowego oraz urlopowego. Posiada wiele atrakcji przyrodniczych, przez co może byś świetną bazą rekreacyjną i wypadową. Realizacji projektów w zakresie odnowy wsi, a także zachowania dziedzictwa kulturowego przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa na terenie wsi Wojkówka, poprawy życia mieszkańców i wzrostu zadowolenia społecznego, poprawy wizerunku i atrakcyjności wsi, co może skutkować wzrostem liczby napływających turystów, wzrostem działalności agroturystycznej w miejscowości. Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Parametr Zatrudnienie przy realizacji projektu Zatrudnienie w okresie użytkowania projektu Wzrost bezpieczeństwa zmotoryzowanych i pieszych Koszty poniesione na realizację projektu Uciążliwość w trakcie realizacji inwestycji Zysk dla firm budowlanych realizujących projekt Ilość turystów odwiedzających wieś Wojkówka Ilość turystów uczestnicząca w cyklicznych imprezach kulturalnych i rekreacyjnych Zwiększenie atrakcyjności wsi Wojkówka Razem: Obecna sytuacja Sytuacja po wdrożeniu projektu 0 0 0 0 0 0 +1 +2 +2 +1 -2 -1 +1 +2 +1 +2 +1 +3 +2 +9 Legenda: (0) – wartość neutralna (-1, -2) – wpływ negatywny (+1, +2) – wpływ pozytywny Analiza opcji w aspekcie kosztów i korzyści oraz analiza porównawcza wykazuje, że działania objęte Planem Odnowy są opłacalne i korzystne dla społeczeństwa. W/w korzyści są raczej niewymierne, czyli nie zawsze dają się przeliczyć na pieniądze. Niemniej jednak są bardzo ważne w aspekcie społecznym. 38 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 9. System wdrażania, sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej 9.1. System monitorowania Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka jest programem otwartym, kierunkowym, obejmującym znaczny zakres czasowy, realizacja przyjętych celów sięga perspektywy kilkunastu lat. W krótszych odcinkach czasu wskazane jest dokonywanie systematycznej oceny uzyskiwanych rezultatów. Służą temu różnego rodzaju mierniki. W celu oceny sytuacji we wsi i Gminie należy badać ich zmienność w czasie (ocena trendów), a także okresowo konfrontować te wskaźniki z podobnymi danymi dla Gminy Wojaszówka, powiatu krośnieńskiego, województwa podkarpackiego, Polski, a także innych krajów (ocena sytuacji przez porównanie) – zwłaszcza przygranicznych. W niniejszym planie odnowy wsi można posłużyć się kilkoma podstawowymi miernikami, które określać będą stopień zaawansowania realizacji kolejnych celów strategicznych. Rozważyć należy następujące mierniki: 1. liczba młodzieży, która po ukończeniu szkoły podstawowej zaczyna naukę w szkołach średnich ( nie zawodowych ), 2. odsetek młodzieży podejmującej po szkole podstawowej naukę w szkole średniej; 3. liczba studiującej młodzieży; 4. liczba dzieci i artystycznym objętych zajęciami pozalekcyjnymi, zwłaszcza o charakterze kulturalnym 5. przeciętna długość życia mieszkańców; 6. stopa bezrobocia 7. ilość gospodarstw prowadzących działalność agroturystyczną 8. liczba nowych stanowisk pracy oraz bezpośrednia produkcja rolna 9. struktura zatrudnienia (stopień wzrostu poziomu zatrudnienia w produkcji rolnej) 10. natężenie zatrudnienia w rolnictwie (liczba zatrudnionych na 100 ha UR ) 11. średni areał gospodarstw rolnych 39 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 12. stopień zagospodarowania wolnych obiektów 13. liczba podmiotów gospodarczych we wsi 14. dochody własne wsi na jednego mieszkańca. 15. odsetek gospodarstw domowych korzystających z infrastruktury 16. liczba odnowionych obiektów kulturalnych 17. liczba młodzieży biorąca udział w zajęciach kulturalnych i świetlicowych 18. odsetek społeczeństwa wsi uczestniczącego czynnie w imprezach kulturalnych 19. ilość turystów i rekreacyjnych i przyjezdnych uczestnicząca w cyklicznych imprezach kulturalnych 20. ilość turystów odwiedzających wieś Liczba i dobór mierników zależą od przyjętych celów, ich hierarchii i możliwości uzyskania niezbędnych dla dokonania obliczeń danych. Informowanie społeczności wsi i Gminy za pomocą tego typu zobiektywizowanych miar jest bardzo pożyteczne i daje przekonywający obraz, „w którym miejscu jesteśmy”. Oczywiście zadowolenie mieszkańców z życia na wsi jest najlepszym, niestety, nie dającym przedstawić się w postaci liczb, miernikiem dokonujących się zmian i przekształceń w najbliższym otoczeniu. 9.2. Sposób zarządzania Planem Odnowy Miejscowości Wojkówka Nad realizacją i zmianami dotyczącymi Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka czuwał będzie Urząd Gminy Wojaszówka - jest to organ samorządu terytorialnego, który posiada niezbędne doświadczenie oraz wykwalifikowaną kadrę przygotowaną do pełnienia tego typu czynności, a także Sołtys Wsi Wojkówka wraz z Zebraniem Wiejskim Wsi Wojkówka. 40 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka 10. Wykorzystane materiały Podczas opracowywania Planu Odnowy Miejscowości Wojkówka wykorzystano następujące materiały: · Wstępny projekt Narodowy Plan Rozwoju 2007-2013, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia 2005r., Warszawa 2005r., publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna. · Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi przyjęte przez Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa Rozwoju Wsi w dniu 28 lutego 2006r. · Projekt Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa, czerwiec, 2005r., dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dn. 21.06.2005r. · Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016, Projekt, Ministerstwo Sportu, Warszawa, grudzień 2006r. · Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, PROJEKT, Ministerstwo Rolnictwa Rozwoju Wsi, Warszawa, lipiec 2006r. · Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020 - Projekt, Zarząd Województwa Podkarpackiego, Rzeszów, kwiecień 2006r. · Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, dokument przyjęty Uchwałą Nr 61/989/07 przez Zarząd Województwa Podkarpackiego w dn. 17 września 2007r., Rzeszów 2007r. · Szczegółowy opis priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, Projekt z 18 września 2007r., Zarząd Województwa Podkarpackiego. · Strategia Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego, Starostwo Powiatowe w Krośnie przy udziale ekspertów, Krosno, 2002r. · Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego Rozwój Obszarów Wiejskich · Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006 Uzupełnienie Programu, Warszawa, styczeń 2004 rok, Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. · Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Wojaszówka. · Program Ochrony Środowiska dla Gminy Wojaszówka na lata 2004-2015, Wojaszówka 2004r. · Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wojaszówka, „Gospodarka Wodna i Infrastruktura Techniczna”, Krosno-Wojaszówka 1999r., dokument opracowany przez mgr inż. W. Bocianowski. · Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wojaszówka, „Kształtowanie i Ochrona Środowiska Przyrodniczego i Kulturowego Gminy Wojaszówka”, Krosno 1999r., dokument opracowany przez mgr inż. arch. A. Filepowicz. i i oraz 41 Plan Odnowy Miejscowości Wojkówka · Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wojaszówka, „Zasoby, kształtowanie i ochrona środowiska naturalnego”, Krosno 1999r., dokument opracowany przez mgr inż. L. Zymyn. · Wykaz obiektów zabytkowych architektury Gminy Wojaszówka, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Przemyślu Delegatura w Krośnie, stan na 06.01.2004r. · Wykaz zabytków nieruchomych Gminy Wojaszówka wpisanych do rejestru Zabytków Województwa Podkarpackiego, stan na 19.08.2005r. · Urząd Statystyczny w Rzeszowie, „Województwo Podkarpackie. Podregiony, powiaty, gminy”, Rzeszów 2006r. · „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2006r.”, GUS, Departament Statystyki Przedsiębiorstw i Rejestrów, 2006r. · „Mały Rocznik Statystyczny Polski 2005”, Główny Urząd Statystyczny · „Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002r., Powszechny Spis Rolny 2002r.” Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Województwo Podkarpackie. · Pomprowicz S. „Z dziejów wsi w Gminie Wojaszówka woj Krośnieńskie * Jubileusz 600-lecia (1397-1997)”, Chemiografia – Drukarnia mgr inż. Michała Łuczaja w Krośnie, Krosno 1997r., wydano z udziałem funduszy Urzędu Gminy w Wojaszówce. · Strona internetowa Gminy Wojaszówka: http://www.wojaszowka.pl · Materiały uzyskane drogą internetową 42