Spis tresci

Transkrypt

Spis tresci
Spis treści
7
Spis treści
Wste˛p
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Rozdział I
BRYTANIA PREHISTORYCZNA I CELTYCKA
Najstarsze kultury Brytanii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zagadka kamiennych kre˛gów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kultura Celtów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Potomkowie Hwlla i Akun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy Celtowie brytyjscy przybyli z kontynentu europejskiego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Je˛zyki celtyckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Religia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Druidzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bard w archaicznej społeczności celtyckiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedchrześcijańska literatura celtycka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedchrześcijańska sztuka celtycka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
20
23
23
25
28
29
30
33
35
39
Rozdział II
BRITANNIA ANTIQUA
Wyspy Cynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Pretanike do Wysp Brytyjskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Britannia Romana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podbój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Okres powstań brytońskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pod ochrona˛ Muru Hadriana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzloty i upadki „brytońskich cesarzy” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Narodziny brytońskiego chrześcijaństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41
45
47
47
48
50
53
57
Rozdział III
DZIEDZICTWO ARTURA I HENGESTA
Inter mare et Barbaros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Drogi podboju anglosaskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kultura germańskich przybyszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59
62
63
8
Spis treści
Poezja staroangielska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka staroangielska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka i architektura anglosaska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Alfred Wielki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wikingowie w Brytanii – nie tylko rozboje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kultura normańskiej Anglii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Architektura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tkactwo i haft artystyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Metaloplastyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo tablicowe i ścienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka iluminatorska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witrażownictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Je˛zyki i literatury Anglii normańskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura średnioangielska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
^ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Urbgena do Owaina Glyn Dw
Kronikarze średniowieczni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Myśl teologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wycliffe i lollardyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chaucer i jego pielgrzymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Paradoksy wojny stuletniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Kaledonii do Albanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Złoty wiek literatury szkockiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Średniowieczna muzyka angielska po roku 1066 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ludyczność angielskiego średniowiecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
70
72
75
77
83
85
88
88
90
91
91
92
94
95
100
106
109
113
114
118
120
122
125
Tańce zbiorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Pocza˛tki form teatralnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Inne formy ludyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Rozdział IV
EPOKA REFORMACJI I TEATRU
Pocza˛tki wielkiej dynastii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niespełnione nadzieje brytońskich Celtów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Reformacja w Anglii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
More i jego Utopia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rza˛dy Edwarda VI i Krwawej Mary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kultura reformuja˛cej sie˛ Szkocji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocza˛tki nowożytnej architektury i muzyki szkockiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Panowanie Elżbiety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hakluyt i narodziny angielskiej świadomości morskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Legenda zwycie˛stwa nad Armada˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kompanioni Jej Królewskiej Mości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pierwsze krytyki teatru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Shakespeare – symbol epoki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Shakespeare poza klasycznym teatrem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie tylko Shakespeare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129
132
138
143
145
149
159
163
169
171
177
181
182
185
187
Spis treści
Tragedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Komedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spółki dramaturgiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odkrycie łzawych uczuć i tragedia rodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mie˛dzy Arkadia˛ a eufuizmem, czyli narodziny powieści elżbietańskiej . . . . . . . . . .
Poezja i poeta w elżbietańskiej Anglii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spisywacze historii – polemiki religijne i społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka epoki Tudorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo i witraże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Architektura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Krzesło i widelec – symbole rodza˛cego sie˛ indywidualizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obyczaje i ubiory epoki Tudorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
187
191
194
195
196
202
205
206
211
213
217
219
Rozdział V
BURZLIWY WIEK XVII
Pod panowaniem Jakuba I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szkoci na emigracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bacon i pocza˛tek nowożytnego empiryzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Brytyjskie Biblie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pirackie legendy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poeci metafizyczni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kawalierzy szpady i pióra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czym był purytanizm? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piewcy purytanizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Deklaracja sportów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Boskie prawa i Parlament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Szumowiny i me˛ty tej ziemi” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Droga na szafot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cromwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pogrobne przesłanie Hobbesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czas restauracji i Habeas Corpus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Satyra i odnowa teatru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść i pamie˛tnikarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Faworyty ostatnich Stuartów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubiory, peruki i kosmetyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka okresu restauracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo – w cieniu cudzoziemców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzeźba – brak rodzimych talentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Architektura – od Jonesa do Wrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzemiosło artystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zdobnictwo ścian i sufitów – boazerie i sztukaterie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tkaniny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Meblarstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kowalstwo artystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szkło i ceramika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka drukarska i introligatorstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
223
226
228
229
236
238
241
244
249
252
257
259
264
266
269
271
273
277
280
282
285
286
288
289
292
292
293
294
295
295
296
10
Spis treści
Zegarmistrzostwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
298
Rozwój nauki – pod znakiem Newtona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Filozofia i myśl polityczna Locke’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trudne narodziny tolerancji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Platoniści z Cambridge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocza˛tki prasy i walki o wolność słowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
300
304
309
311
Rozdział VI
WIEK ROZUMU
Historyczne tło epoki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Augustianie i oświeceni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocza˛tki refleksji estetycznej – neoklasycyzm Pope’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa kulturalna i codzienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka drukarska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmagania o wolność słowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Narodziny literackiego reportażu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Robinson, czyli buntownik i zwiadowca kolonialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szlakiem Guliwera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść listowa – pocza˛tki kwestii kobiecej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Libertynizm erotyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łotrzykowskie tradycje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ponura legenda Tyburn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatr i dramat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pod znakiem Opery żebraczej i włoskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
God Save the King i Rule Britannia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Angielskość Händla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Promenady, cyrk i sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo – od Hogartha do Reynoldsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Architektura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzeźba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzemiosło artystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Złotnictwo i jubilerstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ceramika, porcelana i szkło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyroby metalowe – kowalstwo artystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zegarmistrzostwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Meblarstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubiór i moda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Perukarstwo, tabaka i kosmetyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mie˛dzy moralistyka˛ a ekonomia˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkie kierunki i systemy filozoficzne
.....................................
Oświeceniowy deizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Berkeley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szkocka szkoła filozoficzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Narodziny nowożytnej historiografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Edukacja
316
317
319
322
325
325
328
330
332
334
336
341
343
346
348
351
353
356
358
363
367
368
368
370
371
371
372
374
376
378
382
382
384
384
385
386
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
Spis treści
Słowniki i encyklopedie – legenda doktora Johnsona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocza˛tki muzealnictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poste˛py higieny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poczta i komunikacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Antykatolickie ostatki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
392
395
396
398
400
Rozdział VII
OD CZUŁOŚCI SERCA DO ROMANTYCZNYCH PORYWÓW
Brytyjski sentymentalizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka w nurcie sentymentalizmu i preromantyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
402
408
Malarstwo topograficzne i akwarele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Picturesque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
jako element brytyjskiej... rzeczywistości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Duchy
Gotycka powieść grozy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ogród angielski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
415
418
Architektura w ogrodach angielskich – ruiny i kocie posa˛gi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
Neogotyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
Poeci preromantycznej wyobraźni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odkrycie fokloru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dramatyczne losy szkockiego tartanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nobilitacja literatury ludowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo epoki romantyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Brytyjscy romantycy wobec kwestii wolności i rewolucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Geniusze brytyjskiego romantyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blake – poeta, który zmarł śpiewaja˛c... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Byron – sportsmen i buntownik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wordsworth, Colleridge, Southey – poeci jezior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Keats – przedwczesna śmierć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Shelley – wojuja˛cy ateista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scott – twórca powieści historycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka romantyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubiory doby romantycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Legenda Trafalgaru – blaski i cienie brytyjskiej pote˛gi morskiej . . . . . . . . . . . . . . .
Moralny wymiar podboju Indii – Kompania Wschodnioindyjska . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział VIII
WIKTORIA I JEJ EPOKA
428
431
435
441
444
452
462
462
462
465
467
468
468
469
472
475
481
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
Pod znakiem pary i elektryczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cena rewolucji przemysłowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Luddyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poganiacze niewolników – praca dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W cieniu Peterloo – działalność Cobbetta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zawiedzeni czartyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Utylitaryzm i pocza˛tki myśli społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kobieta, małżeństwo i seks w wiktoriańskiej Anglii
489
493
494
495
498
500
502
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
Homoseksualizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
12
Spis treści
Prostytucja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...........................................................
Od konstabli Peela do Scotland Yardu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sa˛downictwo i system penitencjarny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dziedzictwo opryszka Houlihana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowoczesna poczta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
509
511
511
513
516
517
Prasa
....................................................................
Prasa codzienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa radykalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czasopisma kulturalne i naukowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa religijna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czasopisma popularne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa kobieca i rodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa sportowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pisma satyryczne i karykatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Giganci wiktoriańskiej powieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Surtees i Dickens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Thackeraya do Wellsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pisarki doby wiktoriańskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poezja wiktoriańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
519
519
521
522
524
524
524
525
526
528
528
531
534
535
Literatura dla dzieci i młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dramat i teatr – w świetle gazowych lamp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
538
Policja i prawo
Działalność koncertowa – stan i rozwój muzyki symfonicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Opera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Balet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Music-hall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Historiografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozwój myśli estetycznej
Malarstwo wiktoriańskie
541
546
546
549
551
551
555
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
..................................................
Sztuka i poezja prerafaelitów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zanikaja˛ca miniatura i rutynizacja portretu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wiktoriańskie malarstwo realistyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Biblia, antyk i historia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pejzaż i malarstwo rodzajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od jeleni na rykowisku do malarstwa erotycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Maryniści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cudzoziemscy malarze w Wielkiej Brytanii, brytyjscy artyści za granica˛ . . . . . . . . . . . . . .
Akwarelistyka, rytownictwo, ilustratorstwo ksia˛żek i czasopism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo o tematyce sportowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wpływy Francji i szkoła z Glasgow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klub Nowej Sztuki Angielskiej i szkoła z Newlyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Amatorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witrażownictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
560
562
564
565
566
567
568
570
570
572
576
577
578
579
579
Rzeźba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Handel sztuka˛, mecenat i galerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Architektura po neogotyku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Biblioteki i towarzystwa naukowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rewolucyjny wpływ teorii... ewolucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kontynuatorzy Smitha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
581
583
585
588
589
593
Religia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Drogi awansu i poprawy bytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Self-help i koncepcja wiedzy użytecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ruch zwia˛zkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ruch spółdzielczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odmiany brytyjskiego socjalizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Socjalizm utopijny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Socjalizm chrześcijański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Socjalizm municypalny Toynbeego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fabianie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sytuacja w krajach celtyckich – „trwajacie jako naród” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Wychowanie do swojego celu stosowne” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Armia i flota – w cieniu wielkich legend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wiktoriański etos sportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzina wiktoriańska, obyczaje domowe i towarzyskie, ubiór . . . . . . . . . . . . . . . .
595
599
599
602
603
604
604
605
606
607
608
613
619
621
626
Rozdział IX
UMIERA IMPERIUM, NIECH ŻYJE IMPERIUM
Epoka edwardiańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura i sztuka pocza˛tku wieku XX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poezja georgiańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Grupa Bloomsbury i Apostołowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Imagizm i vortycyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dramat i teatr przełomu wieków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo i rzeźba do I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Myśl społeczna i filozoficzna przełomu wieków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Edwardiański barok i miasta-ogrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka do I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wojna, jej poeci i malarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwycie˛stwo sufrażystek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dwudziestolecie mie˛dzywojenne – zagrożenie kultura˛ biedy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Egzotyka brytyjskiej kultury politycznej – komunizm i faszyzm . . . . . . . . . . . . . . . .
Od człowieka z chora˛giewka˛ do Rolls-Royce’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pod znakiem teatrografu i „małego włócze˛gi” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pocza˛tek elektronicznej rewolucji – radio BBC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura dwudziestolecia mie˛dzywojennego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
632
635
635
637
638
640
641
643
645
647
649
650
654
655
658
660
662
667
670
Powieść . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
Powieść detektywistyczna – od Bentleya do Agaty Christie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676
Poezja
Teatr i dramat mie˛dzywojnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka przed rokiem 1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sztuka dwudziestolecia mie˛dzywojennego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
679
681
683
Malarstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683
Rzeźba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685
Architektura i urbanistyka po I wojnie światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
14
DZIEJE KULTURY BRYTYJSKIEJ
Co przydarzyło sie˛ Corbettom?
............................................
Ku ideałom państwa opiekuńczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura i film czasu wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Malarstwo i rzeźba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatr i muzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
bum, bum – buuuum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bum,
Churchill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemiany społeczno-kulturowe po II wojnie światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowy fenomen – kultura ludności kolorowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Problemy monarchii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Edukacja a ekonomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawa Parkinsona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kwestie kultury prawnej – aborcja i kara śmierci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Film – wielkość i dekadencja samodzielności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Radio – koniec monopolu BBC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eksplozja telewizji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prasa sie˛ nie poddaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Steele’a do Britpopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Muzyka symfoniczna i opera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozkwit i dekadencja królewskiego baletu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatr i dramat po II wojnie światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wielcy eksperymentatorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Młodzi gniewni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Druga fala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatry społeczności miejskich i teatr edukacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatry awangardowe i obrzeży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mie˛dzy historia˛ a polityka˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teatr zbiorowości dyskryminowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niektóre tendencje w brytyjskim dramacie końca XX stulecia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Krytyka teatralna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura powojenna – pod znakiem Orwella i Goldinga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Brytyjskie dystopie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powieść katolicka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Literatura dziecie˛ca i młodzieżowa – Harry Potter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od Jamesa Bonda do Dnia szakala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spadkobiercy Wellsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poezja po II wojnie światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dekadencja sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowa architektura i urbanistyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Imperium linguae anglorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skróty stosowane w przypisach
Bibliografia
702
704
706
710
713
716
718
719
723
725
729
733
738
741
744
746
748
749
751
753
756
757
759
760
760
760
761
765
768
769
770
771
773
779
782
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786
Indeks nazwisk
Mapy
689
692
693
699
700
701
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833