Jest w kraju miejsce - e

Jest w kraju miejsce
szczególne…
Sezon wakacyjny aż kusi, żeby nie zastanawiać się nad niuansami grafiki dotykowej, nad
parametrami brajla i sprawami związanymi z technologiami tłoczeń reliefowych, dlatego
chciałem zaprosić czytelników „Tyfloświata” na wycieczkę nad Wartę niedaleko Poznania,
na skraj Puszczy Zielonki do Owińsk, gdzie w poklasztornych budynkach cysterskiego
opactwa mieści się Ośrodek dla Dzieci Niewidomych.
Tekst i zdjęcia: Marek Jakubowski*
Nie chciałbym tutaj pisać o historii Ośrodka
i pocysterskich obiektów klasztornych. Nie
doszedłbym i w całym numerze Tyfloświata
do czasów nam współczesnych…. Musiałbym
wspomnieć o prasłowiańskich pochówkach
całopalnych i pierwszej ksieni klasztoru – córce
św. Jadwigi. Trzeba by napisać o Napoleonie,
który gościł w murach klasztoru i o szkole SS,
jaka mieściła się tutaj w czasie wojny, a także
o filii jednego z niemieckich obozów koncentracyjnych… Trzeba by napomknąć o legendach
nierozłącznie związanych ze starymi murami…
O duchach, które nocami snują się korytarzami
Ośrodka i dziwnych dźwiękach dochodzących
z potężnego strychu.
O wszystkich tych, niekiedy mrocznych,
ale i niezmiernie ciekawych dziwach możecie
dowiedzieć się przyjeżdżając do nas w gości…
Zapraszamy!!!
Ale ja w swoim artykule chciałem zaprosić do nas Czytelników w zupełnie innym celu.
A właściwie w trzech celach…
Muzeum tyflologiczne
W Ośrodku powstaje pierwsze polskie
muzeum tyflologiczne z prawdziwego zdarzenia. Na przestrzeni przeszło 100 m2, w starych gotyckich salach przygotowywana jest
ekspozycja związana bezpośrednio z naszymi
wielkimi zbiorami tyflologicznymi. Do obejrzenia jest kilkaset starych map tyflologicznych, wydanych na przestrzeni przeszło 200
lat na całym świecie, duża ilość tyflografik
oraz przedmiotów związanych z szeroko
rozumiana kulturą i edukacją niewidomych
oraz dziesiątki przedmiotów, które nawet
doświadczonego tyflopedagoga przyprawią
o zawrót głowy.
NR 2 (11) 2011
23
Jest w kraju miejsce szczególne
Nauka orientacji przestrzennej
Plany Parku Orientacji
Kilka dni temu nasze, gromadzone przez
kilkadziesiąt lat, zbiory wróciły z Uniwersytetu
Toruńskiego, gdzie były poddane pieczołowitej
konserwacji i renowacji.
Przyjeżdżając do nas, będziecie mogli zobaczyć pierwsze wydawane w masowych nakładach mapy dla niewidomych ze sławnego
wydawnictwa Illzach i z Marburga oraz oryginalne paryskie kubarytmy, postudiować technologie wykonywania map tyflologicznych w Blindenstudienanstallt we Wrocławiu, a korzystając
z tajemniczych narzędzi również napisać tekst
w brajlu na stareńkich maszynach brajlowskich
czy narysować „po niewidomemu” rysunek.
W muzeum będą także eksponowane
współcześnie wydawane w kraju i za granicą
pozycje tyflologiczne. Dla zainteresowanych
historią tyflografiki i tyflokartografii na miejscu
mamy bogate opracowania naukowe na temat
naszych zbiorów oraz literaturę fachową.
Drugie z zaproszeń jest kierowane do zainteresowanych opracowaną w Ośrodku we
współpracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Politechniką Poznańską nową metodą nauczania orientacji
przestrzennej z wykorzystaniem dźwięków
środowiska.
Trzy lata pracy i badań doprowadziło
do stworzenia metody, która przy pełnym
wykorzystaniu dźwięków binauralnych oraz
nagrań liniowych środowiska pozwala uczyć
niewidomych funkcjonowania w przestrzeni
w zupełnie nowy sposób.
Jeśli znajdziecie czas, będziecie mogli zapoznać się z nową metodą w praktyce. Zobaczycie,
jak dziecko poznaje trasę, którą będzie pokonywać w rzeczywistości, specjalnymi nowoczesnymi i co najważniejsze – bardzo ciekawymi
dla niego metodami.
Dodatkowo zobaczycie i usłyszycie wykonywane w ramach projektu „dźwiękowe tyflologiczne mapy Poznania”.
Wszyscy zainteresowani pogłębieniem swojej wiedzy na temat orientacji przestrzennej
będą mogli zapoznać się z działaniem jedynego
w Europie gabinetu odsłuchowego do wykorzystywania dźwięków liniowych. I najważniejsze
– potężne biblioteki dźwięków, wypracowane
w ramach projektu, wraz ze szczegółowymi
opracowaniami metody, będą przekazywane
zainteresowanym podczas konferencji poświęconej temu tematowi, która odbędzie się
28 – 29 października tego roku. Zainteresowanych konferencją zapraszam do kontaktu
z Ośrodkiem: [email protected].
Park Orientacji Przestrzennej
Przy sztucznej głowie do nagrań mikrofonami
dousznymi
24
Trzecie zaproszenie jest także skierowane
do nauczycieli orientacji przestrzennej oraz
do pedagogów zajmujących się innymi niż tyflopedagogika działami tej nauki. Jeśli pracujecie
z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, zapraszamy do nas wraz z nimi od wakacji
przyszłego roku.
Jest w kraju miejsce szczególne
W ogrodach w Owińskach
Na terenie trzech hektarów przy Ośrodku
dla Dzieci Niewidomych w Owińskach powstaje
największy w Europie Park Orientacji Przestrzennej i Ogród Edukacyjny. Nazywamy to miejsce
Otwartą Strefą Edukacyjną.
Setki lat temu, kiedy powstawało opactwo Cysterek w Owińskach, pracowite siostry
zadbały, aby umiejscowić je w miejscu, które
zachwyca do dzisiaj. 500 metrów od leniwie
płynącej Warty, na miejscu prasłowiańskiego
cmentarzyska, nad wartkim strumieniem
płynącym obok jeziorka – założyły kompleks ogrodów o charakterze gospodarczo
– rekreacyjnym. Otaczały one zabudowania
kościelne i klasztorne. Pracowite siostry nie
spodziewały się, że 800 lat później ogrody
te będą pieczołowicie odtwarzane przez
archeologów, architektów oraz tyflopedagogów i przerabiane pod kątem wykorzystania setek ścieżek, dróżek i poletek do nauki
orientacji przestrzennej, zabawy oraz edukacji przyrodniczo – ekologicznej.
Różnorodna nawierzchnia poszczególnych
ścieżek, tworzone przez nie labirynty wypełnione zapachowymi ogródkami oraz różnego
rodzaju i kształtu piaskownice i fontanny
to tylko skromny wstęp do zaczarowanego
miejsca. Tutaj albo się zgubicie w poszukiwaniu wyjścia, albo nauczycie się wyjścia znajdować – dosłownie i w przenośni! Specjalny
system podziemnych, głosowych komunikatorów pozwoli na odległość kilkuset metrów
porozumiewać się z uczniami i doskonale
bawić. To tutaj będziecie mogli wraz ze swoimi podopiecznymi popływać na maleńkim
jeziorku albo wieczorną porą pospacerować
nad nim po specjalnym molo. Na znajdującym się obok jeziorka padoku, otoczonym
bezpiecznym żywopłotem, niewidome dzieci
będą mogły poszaleć jeżdżąc na rowerkach
lub wrotkach. Same! Wspólnie będziecie
mogli pozjeżdżać na 100-metrowych, linowych ślizgach albo zostać pająkami na potężnych linowych przeplotniach.
Jeśli nie przepadacie za doznaniami, takimi
jak szybkość lub wysokość, na pewno znajdziecie wiele przyjemności w „komponowaniu”
muzyki na podziemnych organach lub zapadnięciu się w absolutną ciszę w naszej „grocie
całkowitej ciszy”. Ale to nie wszystko!
Na zainteresowanych czeka zwierzętarnia
(niestety bez lwów i tygrysów) oraz specjalne
groty i pagóry z dziesiątkami gier i zabaw opartych na działaniu wody i powietrza. Są oczywiście zadaszone miejsca na ogniska, domki
do zabaw, największe na świecie klocki oraz
podziemne świetlne ścieżki. Powstaje oranżeria i specjalny system bezpiecznych karuzeli
przyziemnych. Całość wyposażona w podziemny system nagłośnień i emisji dźwięków.
Zresztą przekonajcie się sami… Serdecznie
zapraszamy.
* Autor jest tyflopedagogiem w Ośrodku dla
Niewidomych w Owińskach, twórcą polskiej
czcionki brajlowskiej Poland Braille Fonts, autorem technologii wykonywania tyflografik oraz
map i planów wypukłych. Zajmuje się przystosowaniem przestrzeni dla osób z dysfunkcjami
wzroku. Prowadzi Studio Tyflografiki. Jest wydawcą reliefowych publikacji książkowych oraz
planów i map dla niewidomych. Laureat Medalu KEN, nagród MEN, i Ministra Infrastruktury za
wybitne osiągnięcia w dziedzinie kartografii.
Odznaczony srebrną odznaką PZN. Kawaler Orderu Uśmiechu.
NR 2 (11) 2011
25