Wirtualny rzecznik: FAQ (strona 6)

Transkrypt

Wirtualny rzecznik: FAQ (strona 6)
31.12.2012
Prezentujemy listę pytań i odpowiedzi, zadawanych "wirtualnemu rzecznikowi" w projekcie: "Własność intelektualna –
niedoceniony potencjał przedsiębiorców".
Pamiętaj, zamieszczone odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania mają charakter wyłącznie informacyjny. Nie
należy traktować ich jako
wiążącej opinii czy też na równi z poradą prawną, udzielaną
za wynagrodzeniem w kancelarii.
[[faq:"Czy jeżeli jako przedsiębiorca zatrudniający nauczycieli, którzy prowadzą na stworzonych przeze mnie programach zajęcia
udzielę im licencji na korzystanie z tychże programów to możemy mówić o nauczaniu licencjonowanym?"]Ħ[
Czy można używać już funkcjonującej nazwy programu innego autora dla odrębnego, stworzonego przez siebie programu? Czy
w nauczaniu o charakterze komercyjnym zgodnie z prawem wyczerpania egzemplarza można wykorzystywać opublikowane
podręczniki i inne pomoce np karty z ilustracjami służące grom i zabawom? Czy metody nauczania( np. metoda Callana
w nauczaniu języków obcych) podlegają prawom autorskim, zatem czy należy je traktować jako utwór czy tylko pomysł? jeśli
tak, to w jakich przypadkach?
Nie istnieje zinstytucjonalizowany instrument prawny, który można by wykorzystać dla ochrony metody nauczania. Nie są nim
prawa ochronne z ustawy Prawo własności przemysłowej (znak towarowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, patent),
jak również takiej możliwości nie przewiduje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
W szczególności programy nauczania w ich warstwie treściowej nie są chronione prawem autorskim i prawami pokrewnymi.
Jedynie opis metody zawarty np. w podręczniku metodycznym jest chroniony jako utwór literacki. Nie oznacza to jednak
w żadnym wypadku wyłączności na stosowanie w nauczaniu określonej metody, a jedynie wyłączne prawa majątkowe
do formalnej warstwy utworu literackiego jakim jest podręcznik.
Sposobem zabezpieczania się przedsiębiorców w takich wypadkach jest stosowanie całego wachlarza instrumentów prawnych
aby zapewnić stosowanej metodzie ochronę pośrednią. Takie narzędzia to:
1) umowy o zakazie konkurencji,
2) umowy o zachowaniu poufności,
3) opisanie metody w książce chronionej prawem autorskim (chroniona będzie wyłącznie formalna treść książki, nie zaś sama
metoda),
4) wydawanie podręczników chronionych prawem autorskim,
5) uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy jednoznacznie kojarzący się potencjalnym klientom z tą właśnie metodą
(przychodzą na myśl takie funkcjonujące w obiegu nazwy jak 'dieta Kwaśniewskiego' czy 'metoda Callana' przy czym nie wiem
czy są one chronione jako znaki towarowe).
W celu rozpoznania jak należy korzystać z wymienionych narzędzi a także ich odpowiedniego skonstruowania doradzam kontakt
z wyspecjalizowaną kancelarią prawną.
Po uzyskaniu wymienionych wyżej praw wyłącznych na niektóre elementy opisanej metody możliwe jest podpisywanie
z potencjalnymi zainteresowanymi podmiotami umów na korzystanie z „know-how” do określonej metody, w ramach której
udziela się licencji na poszczególne prawa a przede wszystkim przekazuje samą wiedzę o metodzie nauczania (ta jednak nie jest
chroniona).
Same nazwy programów nie są co do zasady chronione prawem autorskim. Jednak, jak wskazano powyżej, możliwe jest
zarejestrowanie takiej nazwy jako znaku towarowego a więc prawa wyłącznego. Wówczas korzystanie przez inne podmioty
1
https://www.marr.pl/projekty/wi/wirtualny-rzecznik:-faq-(strona-6).html
wymaga uprzedniego uzyskania zgody.
Odnośnie pytania o korzystania przez szkołę z zakupionych podręczników i innych pomocy naukowych to zagadnienie to jest
kompleksowe i aby na nie odpowiedzieć należy sprecyzować na czym miałoby polegać owo korzystanie. Proszę
o doprecyzowanie pytania.
Poniżej przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które mogą znaleźć zastosowanie:
art. 51 ust 3: „Wprowadzenie do obrotu oryginału albo egzemplarza utworu na terytorium Europejskiego
Obszaru Gospodarczego wyczerpuje prawo do zezwalania na dalszy obrót takim egzemplarzem na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem jego najmu lub użyczenia.
Art. 27. Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań,
korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze
fragmentów rozpowszechnionego utworu.
Art. 28. Biblioteki, archiwa i szkoły mogą:
1) udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych;
2) sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia,
zachowania lub ochrony własnych zbiorów;
3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu
informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek”.
Odpowiadając na pytanie dotyczącą bezpośrednio metody Callana to z pewnością wiele elementów tej metody jest chronione
prawami wyłącznymi i tak np. zastrzeżone są jako znaki towarowe słowa „Callan” i „Metoda Callana”, ponadto nie można się
posługiwać ich podręcznikami, które stanowią odzwierciedlenie ich metody, gdyż podręczniki podlegają ochronie prawnoautorskiej.
W zakresie możliwości posługiwania się przez podmiot nieuprawniony nazwą metody szkoleniowej innego podmiotu pamiętać
należy o zweryfikowaniu czy nie jest ona zastrzeżona jako znak towarowy, które daje wyłączność posługiwania się nim
uprawnionemu do znaku towarowego lub podmiotom posiadającym licencję. Niezależną ochronę przyznają także przepisy
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które stanowią ochronę dla podmiotów, które poprzez określony czas
funkcjonowania na rynku, nakłady na reklamę i promocję oraz dobre opinie o świadczonych usługach stały się rozpoznawalne
a kolejno podmiot trzeci bez nakładów ze swojej strony chce to wykorzystać. Posługiwanie się nazwą metody nauczania innego
podmiotu może stanowić podstawę do postawienia zarzutu w oparciu o ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Reasumując, na przykładzie Callana uzyskać można licencję na korzystanie z metody Callana obejmującą całościowo
możliwość posługiwania się ich znakami towarowymi, podręcznikami opartymi o ich rozwiązanie i chronione prawami
autorskimi oraz uzyskanie całości tzw. know – how do prowadzenia tego typu szkolenia.
endfaq]]
[[faq:"Biorę aktualnie udział w projekcie dla nowo otwieranych firm i mam pytanie dotyczące patentu na pomysł portalu
internetowego. Czy coś takiego można opatentować? W jakim zakresie terytorialnym?"]Ħ[
Pragnę zaznaczyć, że ze względu na lakoniczność pytania z punktu widzenia prawnika pojawia się wiele pytań, które powinny
zostać wyjaśnione przed przystąpieniem do odpowiedzi.
W związku z tym odpowiedź na powyższe pytanie będzie opierała się na pewnych założeniach; i tak jak domyślam się chodzi
o ochronę stworzonej strony internetowej od strony jej wyglądu i funkcjonalności;
Ochrona strony internetowej od strony jej graficznego wyglądu oparta może być wyłącznie na ustawie o prawie autorskim
i prawach pokrewnych. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.jedn. Dz.U. 2006 r., nr 90, poz.631
z późn. zm, dalej: pr.aut.) dla uzyskania ochrony autorskoprawnej konieczne jest, aby poddawany ocenom efekt intelektualnej
aktywności człowieka mógł zostać przypisany do kategorii „utworu” w rozumieniu tej ustawy. Został on zdefiniowany w art.1
ust.1 w sposób następujący: Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej
o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażenia (utwór).
Tak więc dany wytwór niematerialny dla uzyskania statusu utworu (dzieła) podlegającego ochronie powinien:
- stanowić rezultat pracy człowieka
2
- być przejawem jego działalności twórczej
- wykazywać indywidualny charakter
- zostać ustalony ;
Nie ulega wątpliwości, że strona internetowa, która spełnia wskazane powyżej cechy jest utworem w rozumieniu ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
W związku z tym ustawa o ochronie praw autorskich i pokrewnych ustanawia ochronę nieograniczoną w czasie i nie
podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więzi twórcy z utworem, dając mu prawo, w szczególności do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
Twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji
oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania naruszenia, wydania
uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości
stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia; twórca może również żądać naprawienia wyrządzonej szkody, jeżeli
działanie naruszającego było zawinione. Niezależnie od roszczeń wymienionych w ust. 1, uprawniony może się domagać, ażeby
sprawca naruszenia dokonanego w ramach działalności gospodarczej podejmowanej w cudzym albo we własnym imieniu,
choćby na cudzy rachunek, uiścił odpowiednią sumę pieniężną z przeznaczeniem na Fundusz, o którym mowa w art. 111.
Suma ta nie może być niższa niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę
z dokonanego naruszenia.
Ponadto należy pamiętać, żeby tworząc stronę internetową nie naruszyć praw wyłącznych osób trzecich w postaci np. znaków
towarowych czy wzorów przemysłowych lub majątkowych praw autorskich osób trzecich.
Wskazać należy, że istotnym elementem jest także wybranie domeny internetowej w taki sposób aby w żaden sposób nie
doprowadzić do naruszenia praw do firmy czy znaku towarowego osób trzecich.
Zasady funkcjonowania strony internetowej od strony programów komputerowych podlegają także ochronie na podstawie prawa
autorskiego o ile zawierają nowe rozwiązania. W Polsce programy komputerowe nie podlegają opatentowaniu.
endfaq]]
[[faq:"Jaki jest najlepszy sposób ochrony produktu :wzór przemysłowy, wzór użytkowy czy może patent? "]Ħ[
Pytanie sformułowane jest bardzo lakonicznie, co znacznie utrudnia udzielenie kompletnej odpowiedzi. Poniżej przedstawię wiec
skrótową charakterystykę ochrony wzorów przemysłowych, użytkowych i patentów.
1) Patent
Art. 24. Patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom
wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania.
Podstawowe przesłanki to: nowość, poziom wynalazczy i przemysłowa stosowalność.
Wynalazek uważa się za nowy jeżeli nie jest częścią stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą,
według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie
pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Dlatego chcąc zachować przymiot
nowości nie należny upubliczniać własnego rozwiązania przed zgłoszeniem do ochrony a równocześnie dążyć do jak
najszybszego objęcia go ochroną patentową.
Wynalazek posiada odpowiedni poziom wynalazczy jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu
techniki. Od patentowanych rozwiązań wymaga się więc poziomu innowacyjności i nierzeczywistości.
3
Przesłanka przemysłowej stosowalności oznacza, że wynalazek umożliwia uzyskiwanie na jego podstawie wytworu lub
wykorzystywanie sposobu, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej.
Patent nie stanowi ochrony dla wyglądu zewnętrznego wynalazku, chroniony jest tu aspekt techniczny rozwiązania.
2) wzór użytkowy
„Art. 94. 1. Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu,
budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. 2. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli
pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów”
Wzory użytkowe często nazywa się tzw. „małymi patentami” ze względu na fakt, że przyznaje się je celem ochrony rozwiązań
o charakterze technicznym, które podobnie jak patenty muszą spełniać przesłankę nowości. Jednak w odniesieniu do wzorów
użytkowych prawo nie zawiera przesłanki poziomu wynalazczego a przesłankę użyteczności. Tym samym prawo stawi
wobec wzoru niższe wymogi odnośnie innowacyjności rozwiązania. Przesłanka użyteczności wzoru odnosi się do stanu
istniejącego stanu techniki. Wzór użytkowy wtedy jest użyteczny, gdy realizuje praktyczne cele w sposób bardziej efektywny niż
istniejące na rynku rozwiązania. Dotyczy to zarówno użyteczności samego przedmiotu jak i użyteczności w zakresie jego
wytwarzania.
W przypadku wzorów przemysłowych rozwiązanie musi dotyczyć kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotów
o trwałej postaci. Postaci tej nie należy utożsamiać bezpośrednio z „wyglądem zewnętrznym” przedmiotu, który jest
najbardziej charakterystyczny dla wzorów przemysłowych. W przedmiotach złożonych wzory użytkowe dotyczą budowy
w przypadkach, gdy elementy te są trwale fizycznie połączone. W przedmiotach wieloczęściowych poza jednoznacznym
określeniem kształtu poszczególnych części składowych musi istnieć nie tylko ich funkcjonalne ale i fizyczne połączenie.
3) wzór przemysłowy
Art. 102. Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części,
nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu
oraz przez jego ornamentację. 2. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub
rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego,
z wyłączeniem programów komputerowych.
Art. 104. 1. Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje
na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie
udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
Prawa z rejestracji wzorów przemysłowych (ang. design) chronią unikalne cechy zewnętrzne danego produktu –
w szczególności jego wygląd lub kształt. Jako wzory przemysłowe często rejestruje się np. meble, artykuły dekoracyjne
użytkowe jak wazony, szklanki, sztućce ale również produkty z wszelkich innych branż jak kształty karoserii samochodowej,
broń palną i inne.
Podstawową cechą ochrony wzorów przemysłowych jest okoliczność, że prawo z rejestracji chroni zewnętrzną
charakterystykę produktu (jego oryginalny wygląd) nie bierze zaś pod uwagę jego innowacyjności czy zawartych w nim
rozwiązań o charakterze technicznym.
W zależności więc od tego czy z punktu widzenia Państwa działalności istotniejszy jest aspekt chronienia rozwiązania
technicznego czy też wyglądu zewnętrznego należy zdecydować się przy ocenieniu realizacji przez przedmiot ochrony
poszczególnych cech konkretnych praw wyłącznych na konkretne rozwiązanie.
Przy uzyskiwaniu praw wyłącznych należy pamiętać, że prawo własności przemysłowej ma co do zasady charakter terytorialny.
Oznacza to, że swoje uprawnienia można w pełni realizować jedynie na terenie krajów, gdzie uzyskało się prawo ochronne.
Równocześnie istnieją mechanizmy prawa międzynarodowego publicznego, które umożliwiają uzyskanie prawa ochronnego
we wskazanych krajach. Takimi mechanizmem jest np. Konwencja o udzielaniu patentów europejskich, która umożliwia
uzyskanie ochrony we wskazanych państwach-członkach Konwencji czy też tryb uzyskania rejestracji wspólnotowego wzoru
przemysłowego.
Ze względu na formalne wymogi procedury lecz przede wszystkim z uwagi na konieczność profesjonalnego sporządzenia tzw.
opisu wynalazku, opisu wzoru użytkowego doradzam kontakt z rzecznikiem patentowym i powierzenie mu sprawy uzyskania
ochrony.
endfaq]]
[[faq:"Program komputerowy jest chroniony prawami autorskimi i nie można go już opatentować w Polsce. Czy jest jednak
4
możliwe w Polsce zastrzeżenie/ opatentowanie pewnego sposobu realizowania połączeń poprzez program komputerowy?"]Ħ[
Pytanie nie jest dla mnie do końca jasne, poniżej przedstawię więc zasady ochrony programów komputerowych.
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych programy komputerowe objęte są monopolem autorskim. Programy
komputerowe co do zasady traktowane są przez ustawę jak dzieła literackie, jednakże ustawa konstruuje dla nich specjalny reżim
prawny rozszerzonej ochrony. Oznacza to w istocie, że programy komputerowe chronione są monopolem autorskim w dużo
szerszym zakresie niż inne rodzaje utworów.
W myśl ustawy:
„Art. 74. 1. Programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału
nie stanowią inaczej.
2. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady
będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają
ochronie.
3. Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania
obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.
4. Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, z zastrzeżeniem przepisów art. 75 ust. 2 i 3, obejmują
prawo do:
1) trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek
środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania,
przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności
te wymagają zgody uprawnionego;
2) tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym,
z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
3) rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.”
Ochrona prawnoautorska powstaje z chwilą stworzenia utworu. Nie jest wymagane podjęcie jakichkolwiek czynności
administracyjno-prawnych – takich jak rejestracja prawa w Urzędzie Patentowym itp. Idee i zasady leżące u podstaw stworzenia
programu komputerowego nie podlegają ochronie. Chroniony jest jedynie sposób wyrażenia programu (kod źródłowy
i wynikowy).
Programy komputerowe wyłączone są natomiast wprost spod ochrony patentowej w RP. Jak stanowi odnośny przepis ustawy
prawo własności przemysłowej:
„Art. 28. Za wynalazki, w rozumieniu art. 24, nie uważa się w szczególności:
5) programów do maszyn cyfrowych”;
Nie jest więc możliwe skuteczne przyznanie patentu na oprogramowanie komputerowe na terenie RP a w przypadku przyznania
tego rodzaju patentu można wnieść wniosek o jego unieważnienie.
Ze względu na fakt wyłączenia oprogramowania spod reżimu ochrony patentowej, przedsiębiorcy z branży IT używają
w postępowaniu przed Urzędem Patentowym swoistego 'triku'. Polega on na zgłoszeniu do ochrony patentowej rozwiązania
o charakterze technicznym, którego nieodłącznym elementem jest program komputerowy. W ten sposób udało się opatentować
wiele rozwiązań, a przez to pośrednio uzyskać monopol patentowy na oprogramowanie komputerowe. Rozwiązanie takie nazywa
się w nomenklaturze prawniczej "wynalazkiem implementowanym za pomocą komputera". Wydaje się, że dobrym
przykładem takiego wynalazku jest system informacji o sprzedaży w istocie będący systemem komunikacji między serwerami
w sieci.
Biorąc pod uwagę powyższe należy przede wszystkim podkreślić, że przedstawiony stan faktyczny jest bardzo szczątkowo
nakreślony i nie pozwala szczegółowo odnieść się do postawionego pytania. Opisany problem może w istocie nie być
zagadnieniem dotyczącym prawa własności przemysłowej, a ochrony prawnoautorskiej i ewentualnego plagiatu czy naruszenia
majątkowych praw autorskich do programów komputerowych, które zamierza Pan "połączyć". Jednocześnie, przy bliższym
opisie wspomnianego rozwiązania informatycznego może okazać się, że chodzi właśnie o próbę opatentowania wynalazku
implementowanego za pomocą komputera. Dlatego uprzejmie proszę o sprecyzowanie pytania poprzez odpowiedź na poniżej
zadane pytania:
5
podanie bardziej szczegółowego opisu rozwiązania informatycznego,
czy opisany "sposób realizowania połączeń poprzez program komputerowy" nie korzysta z programów komputerowych,
które łączy? Jeżeli tak to w jaki sposób i na jakiej płaszczyźnie?
czy dochodzi do dekompilacji programów komputerowych, które zamierza Pan połączyć
proszę się zorientować czy programy komputerowe, które zamierza Pan łączyć nie są opatentowane np. w USA
ponieważ tam taka możliwość istnieje?
po uzyskaniu tych informacji możliwe będzie udzielenie odpowiedzi na postawione pytania.
endfaq]]
[[faq:"Uprzejmie proszę o ustosunkowanie się do możliwości wykorzystania podręczników już rozpowszechnionych, nie
chronionych prawem autorskim. Chodzi o korzystanie z podręczników zakupionych indywidualnie przez uczestników kursu
w trakcie zajęć prowadzonych przez firmę szkoleniową i prowadzenie zajęć na bazie treści w nich zawartych. "]Ħ[
Podręczniki zakupione przez uczniów indywidualnie są ich własnością i mają oni dowolność w korzystaniu z nich.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że podręczniki rozpowszechnione są w dalszym ciągu chronione prawem autorskim.
Wynika to z ogólnej zasady prawa autorskiego, która zakłada że zakup egzemplarza nie oznacza zakupu praw i odwrotnie.
Art. 52. 1. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia
autorskich praw majątkowych do utworu.
2. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przejście autorskich praw majątkowych nie powoduje przeniesienia
na nabywcę własności egzemplarza utworu.
Prawo autorskie ulega w wypadku zakupu egzemplarza jedynie ograniczeniu polegającym na dowolności w zakresie dalszej
odsprzedaży egzemplarza.
Art. 52 ust. 3. Wprowadzenie do obrotu oryginału albo egzemplarza utworu na terytorium Europejskiego Obszaru
Gospodarczego wyczerpuje prawo do zezwalania na dalszy obrót takim egzemplarzem na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem jego najmu lub użyczenia.
W związku z powyższym „szkoła” w rozumieniu Instytucji naukowej lub oświatowej może wykorzystywać podręczniki jako
podstawę do prowadzenia nauczania i narzędzie dydaktyczne. Wynika to wprost z ustawowej licencji dozwolonego użytku:
Art. 27. Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań,
korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze
fragmentów rozpowszechnionego utworu.
Wskazać należy, że w przypadku gdyby podręczniki miały być wykorzystywane w metodzie szkoleniowej przez firmę
szkoleniową to w żaden sposób nie mogą być wykorzystywane jako elementy prezentacji szkoleniowej czy też wyłączną
podstawę metody szkoleniowej. Można studentom wskazać, iż podręcznik stanowić będzie podstawę do poszerzania wiedzy
w określonym zakresie.
endfaq]]
[[faq:"Czy można objąć ochroną prawną wzór, obrazek, który nie został zarejestrowany jako oficjalny wzór, jednak występuje
w powszechnym użyciu pod wieloma zmodyfikowanymi formami?"]Ħ[
Chodzi mi konkretnie o publikację tzw. memów internetowych". Często jest to jeden, specyficzny obrazek, który na stronach
internetowych jest używany, kopiowany i modyfikowany wielokrotnie. Modyfikacje dotyczą zazwyczaj podpisu pod samym
obrazkiem, kosmetycznej zmianie graficznej, lub łączenia kilku memów w jeden. Czy jako odrębny utwór należy traktować obraz
wyposażony w inny podpis, lub inną jego modyfikację graficzną? Czy wówczas taka praca korzystająca z obrazu jako podstawy
i dodatków (dodatki są elementem wyróżniającym mem'a zawierającym w sobie ten sam obraz) podlega ochronie prawnej?
Wszystkie te pytania są zadawane w kontekście sprzedaży. Jeżeli widzę, że ktoś oferuje taki utwór na koszulce to łamie prawo
własności? Czy taki stworzony przeze mnie "mem" czyli właśnie wspólny dla wszystkich rysunek bazowy+ elementy
go wyróżniające" mogę chronić, legalnie sprzedawać i mieć prawo wyłączności jego publikowania w celach zarobkowych?
Biorąc pod uwagę powyższe wskazać należy, że zgodnie z ustawą o prawie autorskim ochrona powstaje w sposób automatyczny
i nie są wymagane żadne działania formalne (rejestracja, zgłoszenie itp.). Moment powstania ochrony jest tożsamy z momentem
ustalenia utworu.
Art.1.3. 3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.
6
Tak więc dany wytwór niematerialny dla uzyskania statusu dzieła podlegającego ochronie powinien:
stanowić rezultat pracy człowieka
być przejawem jego działalności twórczej oraz
wykazywać indywidualny charakter (por. J.Barta.R.Markiewicz, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Komentarz, Warszawa 2006 r., s. 68). Jak podkreślają powołani autorzy stwierdzenie, że dany efekt pracy intelektualnej
stanowi "przejaw działalności twórczej" wymaga wykazania, że ma on charakter kreacyjny, wykazujący indywidualny,
oryginalny charakter.
W odniesieniu do przymiotu oryginalności utworu w literaturze wskazano, że chodzi o tzw. statystyczną jednorazowość, tj o to,
czy wcześniej takie dzieło powstało i czy statystycznie jest prawdopodobne wytworzenie go przez inną osobę. Nie wpływa
to oczywiście na możliwość funkcjonowania tzw. twórczości paralelnej.
Zgodnie z definicją zawartą w cyt.art.1 ustawy, przeznaczenie utworu, a także poziom jego wartości estetycznej są obojętne.
W końcu wskazać należy na odrębną kategorię dzieł, jaką stanowią dzieła zależne, za które uważa się opracowanie
cudzego utworu, w szczególności tłumaczenia, przeróbki, adaptacje art.2 ust.1). Niezależnie od tego,
że są to samodzielne utwory, to jednak korzystanie z nich zależy od zezwolenia podmiotu uprawnionego do dzieła
pierwotnego. Zazwyczaj dzieła zależne recypują nie tylko treść lecz także – choćby częściowo - formę dzieła
wcześniejszego i to formę nosząca piętno indywidualnej twórczości.
Z kolei wedle art.2 ust.3 ustawy za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym
utworem. Utwory takie powstają w ramach swobodnego użytku cudzych dzieł (por. E.Traple, Prawo autorskie w:
System...s. 115). Tak więc, sama pobudka, jaka płynie z cudzego utworu do stworzenia utworu własnego, nie prowadzi
do powstania opracowania i prawnych konsekwencji z tym związanych.
Ochrona prawnoautorska oznacza monopol twórcy (uprawnionego) do dysponowania utworem na terytorium kraju. Złamanie
tego monopolu jest pogwałceniem praw autorskich (są od tej zasady wyjątki w postaci tzw. dozwolonego użytku). Monopol ten
kształtują dwa rodzaje uprawnień: prawa autorskie osobiste i prawa autorskie majątkowe.
Prawa osobiste:
Art. 16. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie
i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu;
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Prawa majątkowe:
Art. 17. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu
i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Pamiętać należy, że twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania
naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej
wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia; twórca może również żądać naprawienia wyrządzonej
szkody, jeżeli działanie naruszającego było zawinione. Niezależnie od roszczeń wymienionych w ust. 1, uprawniony może się
domagać, ażeby sprawca naruszenia dokonanego w ramach działalności gospodarczej podejmowanej w cudzym albo
we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek, uiścił odpowiednią sumę pieniężną z przeznaczeniem na Fundusz, o którym
mowa w art. 111. Suma ta nie może być niższa niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez
sprawcę z dokonanego naruszenia.
Biorąc pod uwagę powyższe wskazać należy, że wykorzystanie w działalności gospodarczej memo Internetowego poprzez
zastosowanie go np. na koszulkach, niewątpliwie w wersji dokładnie odzwierciedlającej mema Internetowe stanowi naruszenie
prawa majątkowego jak i osobistego autorskiego.
W sytuacji gdy opracowany utwór będzie posiadał cechy dzieła zależnego tj. będzie swego rodzajem opracowaniem, przeróbką
utworu pierwotnego, wówczas niezbędna jest zgoda twórcy pierwotnego. W przypadku stworzenia dzieła niezależnego, dla
7
którego utwór memo Internetowe będzie tylko bazą (inspiracją) do jego powstania, wówczas działalność ta będzie wolna
od odpowiedzialności.
endfaq]]
[[faq:"Czy można objąć ochroną rozwiązanie, które zostało już zauważone, ale nie zostało zarejestrowane? Chodzi o objęcie
ochroną rozwiązania w taki sposób, aby posiadać wyłączne prawo do jego zastosowania w działalności zarobkowej Co jeżeli
owo zastosowanie zostanie wcześniej opublikowane w internecie? "]Ħ[
Odpowiedź na powyższe pytanie koncentrować się będzie na pokazaniu jakie istnieją potencjalne możliwości uzyskania ochrony.
W Polsce ustawa prawo własności wprowadza możliwość ochrony w postaci:
1) Patentu
Wynalazek posiada odpowiedni poziom wynalazczy jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu
techniki. Od patentowanych rozwiązań wymaga się więc poziomu innowacyjności i nierzeczywistości.
W związku z powyższym przedstawione rozwiązanie nie może podlegać ochronie jako patent.
2) wzoru użytkowego
Wzory użytkowe często nazywa się tzw. "małymi patentami" ze względu na fakt, że przyznaje się je celem ochrony rozwiązań
użytkowych prawo nie zawiera przesłanki poziomu wynalazczego, a przesłankę użyteczności. Tym samym prawo
stawia wobec wzoru niższe wymogi odnośnie innowacyjności rozwiązania. Przesłanka użyteczności wzoru odnosi się
do stanu istniejącego stanu techniki. Wzór użytkowy wtedy jest użyteczny, gdy realizuje praktyczne cele w sposób bardziej
efektywny niż istniejące na rynku rozwiązania. Dotyczy to zarówno użyteczności samego przedmiotu jak i użyteczności
w zakresie jego wytwarzania.
Potencjalnie można by zastanawiać się nad uzyskaniem ochrony w postaci wzoru użytkowego, ale ze względu na utratę
cechy nowości przez rozwiązanie, tj. wskazane przez Pana ujawnienie w Internecie powoduje, że rejestracja taka jest
wyłączona.
3) wzoru przemysłowego
Art. 102. Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części,
nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu
oraz przez jego ornamentację. 2. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub
rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego,
z wyłączeniem programów komputerowych.
8
Art. 104. 1. Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje
na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie
udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo
Prawa z rejestracji wzorów przemysłowych (ang. design) chronią unikalne cechy zewnętrzne danego produktu –
w szczególności jego wygląd lub kształt. Jako wzory przemysłowe często rejestruje się np. meble, artykuły dekoracyjne
użytkowe jak wazony, szklanki, sztućce ale również produkty z wszelkich innych branż jak kształty karoserii samochodowej,
broń palną i inne.
Podstawową cechą ochrony wzorów przemysłowych jest okoliczność, że prawo z rejestracji chroni zewnętrzną charakterystykę
produktu (jego oryginalny wygląd) nie bierze zaś pod uwagę jego innowacyjności czy zawartych w nim rozwiązań o charakterze
technicznym.
Potencjalnie jeśli chodziłoby o aspekt czysto zewnętrzny można by się zastanawiać nad wzorem przemysłowym ale
również z powodów wskazanych przy wzorze użytkowym tj. utratę cechy nowości taka możliwość została wyłączona.
Wskazać należy, że przy uzyskiwaniu praw wyłącznych należy pamiętać, że prawo własności przemysłowej ma co do zasady
charakter terytorialny. Oznacza to, że swoje uprawnienia można w pełni realizować jedynie na terenie krajów, gdzie uzyskało się
prawo ochronne.
Równocześnie istnieją mechanizmy prawa międzynarodowego publicznego, które umożliwiają uzyskanie prawa ochronnego
we wskazanych krajach. Takimi mechanizmem jest np. Konwencja o udzielaniu patentów europejskich, która umożliwia
uzyskanie ochrony we wskazanych państwach-członkach Konwencji czy też tryb uzyskania rejestracji wspólnotowego wzoru
przemysłowego.
W związku z powyższym w mojej ocenie na tym etapie nie ma możliwości uzyskania ochrony na podstawie praw wyłącznych
wskazanych powyżej.
Przed podjęciem decyzji o produkcji wskazanego rozwiązania warto byłoby przeanalizować czy nie narusza ono czyichś praw
wyłącznych zarejestrowanych w trybach międzynarodowych lub krajowym.
Jeśli nie narusza, to należy przed podjęciem produkcji na skalę przemysłową zadbać o zabezpieczenie rozwiązania pod względem
aspektów technologicznych w formie tzw. tajemnicy przedsiębiorstwa w prowadzonym przedsiębiorstwie m.in. poprzez
podpisanie stosownych umów z pracownikami i współpracownikami tak aby stanowiło to know - how firmy.
Na koniec należy wskazać, że nawet bardzo proste czy wręcz oczywiste rozwiązania nie są wyłączone spod ochrony
do momentu aż spełniają przesłanki określone ustawą oraz nie zostały wcześniej ujawnione publiczności tracąc tym samym
cechę nowości.
endfaq]]
[[faq:"Czy mebel o nazwie Wielofunkcyjna sofa XYZ jest zabezpieczona patentem? A jeżeli tak czy możemy wykorzystać tylko
mechanizm powodujący że z kanapy powstaje narożnik ?"]Ħ[
Niestety nie jestem w stanie odpowiedzieć na tak sformułowane pytanie, gdyż kwestia weryfikacji konkretnego rozwiązania
technicznego pod względem zarejestrowania go w postaci konkretnego prawa wyłącznego, jakim jest m.in. patent wymaga
wszechstronnego badania baz patentów zarówno w kraju, jak i w skali całego świata.
Oczywiście istnieje możliwość, że dane rozwiązanie chronione jest patentem na wynalazek, gdyż wg. informacji zawartej
w pytaniu jest to pewnego rodzaju "mechanizm".
Nie ma jednak w tym zakresie 100 % pewności, gdyż równie dobrze rozwiązanie to ze względu np. na ujawnienie przed
zgłoszeniem do opatentowania utraciło cechę "nowości", która jest niezbędna do uzyskania ochrony patentowej i tym
wykluczyło uzyskanie patentu.
W tym miejscu wskażę ustawowe cechy, które musi spełniać rozwiązanie podlegające ochronie w postaci patentu:
9
Wynalazek posiada odpowiedni poziom wynalazczy, jeżeli nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki.
Od patentowanych rozwiązań wymaga się więc poziomu innowacyjności i nierzeczywistości.
Ponadto wskazuję, że wskazany "mechanizm", o ile nie dotyczy wyglądu zewnętrznego, może być chroniony przez
uprawnionego w postaci prawa ochronnego na wzór użytkowy. W sytuacji gdyby ochrona dotyczyć miała wyglądu
zewnętrznego w grę wchodziła by ochrona w postaci prawa z rejestracji do wzoru przemysłowego.
I tak, rozwiązanie musi spełnić następujące cechy aby być chronione w postaci wzoru użytkowego:
Wzory użytkowe często nazywa się tzw. "małymi patentami" ze względu na fakt, że przyznaje się je celem ochrony rozwiązań
użytkowych prawo nie zawiera przesłanki poziomu wynalazczego a przesłankę użyteczności. Tym samym prawo
stawia wobec wzoru niższe wymogi odnośnie innowacyjności rozwiązania. Przesłanka użyteczności wzoru odnosi się
do stanu istniejącego stanu techniki. Wzór użytkowy wtedy jest użyteczny, gdy realizuje praktyczne cele w sposób bardziej
efektywny niż istniejące na rynku rozwiązania. Dotyczy to zarówno użyteczności samego przedmiotu jak i użyteczności
w zakresie jego wytwarzania.
W tym stanie rzeczy pozostaje Państwu bądź wstępna weryfikacja baz praw wyłącznych pod kryterium nazwy firmy czy
właściciela. Nie będzie to jednak weryfikacją pełna. Ponadto warto zastanowić się nad zleceniem badania rzecznikowi
patentowemu lub najprościej zwrócenie się do firmy, która wprowadza do obrotu i produkuje mechanizm z zapytaniem w tej
sprawie. Firma powinna wówczas wskazać nr patentu czy innego prawa wyłącznego, a Państwo dokonają oceny czy
zastosowane rozwiązanie jest kopią opisanego "mechanizmu" czy też stanowi inne rozwiązanie, które nie pokrywa się z tzw.
zastrzeżeniami patentowymi a tym samym nie stanowi naruszenia patentu.
endfaq]]
przejdź do strony: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Tekst pochodzi ze strony internetowej
Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego: www.marr.pl
Wykorzystanie m ateriałów zam ieszczonych na stronie www.m arr.pl jest dopuszczalne wyłącznie na zasadach określonych w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w zakresie
odpowiadającym własnem u użytkowi osobistem u oraz dozwolonem u użytkowi publicznem u. W celu uzyskania zgody na korzystanie z m ateriałów udostępnionych na stronie www.m arr.pl, prosim y o
kontakt e-m ailowy: m arketing@m arr.pl.
10

Wirtualny rzecznik: FAQ (strona 6)

Transkrypt

Podobne dokumenty

jest nowy teledysk nasa!

karta zgłoszenia do konkursu piosenki * imię i nazwisko

KARTA ZGŁOSZENIA NA FESTIWAL TALENTÓW Imię i nazwisko

Prawo autorskie do grafiki i kształtu opakowań produktów

KARTA ZGŁOSZENIA DO PRZEGLĄDU PIOSENKI

karta zgłoszenia - Cieszanów Rock Festiwal

followup Zobacz w grafice Google Rejestracja hasła

KARTA ZGŁOSZENIA Festiwal Muzyki i Piosenki Śląskiej IMIĘ I

karta.grzywa malowan..

Umowa licencyjna - Niepelnosprawni.pl