Kliknij aby zobaczyć jednolity tekst Szkolnego
Transkrypt
Kliknij aby zobaczyć jednolity tekst Szkolnego
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na rok 2015/2016 – 2016/2017 Luty 2016r. 1 Spis treści I. Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki II. Ogólne założenia i cele Szkolnego Programu Profilaktyki III. Diagnoza problemów IV. Struktura Programu V. Plan realizacji profilaktyki szkolnej VI. Oczekiwane efekty VII. Ewaluacja VIII. Załączniki 1. Procedury postępowania nauczycieli Zespołu Szkół nr 4 we Włocławku w trudnych wychowawczo sytuacjach 2. Kwestionariusze ankiet: dla nauczycieli, dla rodziców oraz dla uczniów IV Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum Nr 7 3. Opracowania statystyczne w/w ankiet 4. Wnioski wypływające z w/w ankiet 2 I. Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 3. Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. Nr 120 poz. 526, art. 3, 19 i 33). 4. Ustawa o systemie oświaty – tekst ujednolicony na dzień 21 grudnia 2015 (Dz. U. z 2015r. poz. 2156 oraz 2016r. poz. 35, 64 i 195) 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkoły 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2014 poz. 1993) 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach, placówkach 10. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 i ost. zm. z 25 czerwca 2002 r. Dz. U. Nr 84, poz. 763). 11. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2015 r. poz. 1286). 12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczególnych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). 3 13. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego 14. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz.U. 2011 nr 24 poz. 128) 15. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 468). 16. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55). 17. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych 18. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z dnia 20 września 2005 r., Nr 180, poz. 1493) 19. Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 13 lipca 2010 r., Nr 125, poz. 842) 20. Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkól z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją (jeden z modułów Krajowego Programu zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczością wśród Dzieci i Młodzieży przyjętego przez Radę Ministrów 13 stycznia 2004r.) 21. Statut Zespołu Szkól nr 4 we Włocławku 22. Program Wychowawczy Szkoły. 4 II. Ogólne założenia i cele Szkolnego Programu Profilaktyki Program ma na względzie dobro dzieci i młodzieży. Skierowany jest do całej społeczności szkolnej; do ogółu dzieci i młodzieży. W kręgu oddziaływań znajdują się również rodzice, nauczyciele oraz inni pracownicy szkoły. Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu zadań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej: profilaktyka uniwersalna – wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia; profilaktyka selektywna – wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu podatni na podejmowanie zachowań ryzykownych; profilaktyka wskazująca – wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Podejmowane działania profilaktyczne mają szczególne znaczenie wśród młodych ludzi, u których rozwija się ustalanie hierarchii wartości, kształtują się relacje z innymi ludźmi, buduje poczucie pewności siebie. Profilaktyka szkolna obejmuje eliminowanie czynników zachowań ryzykownych oraz wzmacnianie działań chroniących przed niepożądanymi zachowaniami. Przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych. Najczęściej występujące czynniki ryzyka to: spożywanie alkoholu, palenie papierosów, zażywanie środków psychoaktywnych, zachowania agresywne, wulgaryzmy, cyberprzemoc, wczesna inicjacja seksualna, presja rówieśnicza. 5 Przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie zwiększa jego odporność na występowanie zachowań ryzykownych. Czynniki chroniące wyzwalane są poprzez: budowanie silnej więzi emocjonalnej z rodzicami i rówieśnikami, rozwijanie poczucia własnej wartości, wykształcenie asertywnych postaw, poszanowanie wartości i norm obowiązujących w społeczeństwie, rozwijanie swoich zainteresowań, talentów i pasji, itp. Cel główny działań profilaktycznych: Ograniczanie czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Cele szczegółówe: przeciwdziałanie uzależnieniom, promocja zdrowia, kształtowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych wśród młodzieży, uwrażliwienie młodych ludzi na problemy otaczającego środowiska, wzmacnianie norm i wartości społecznych, wzmacnianie poczucia własnej wartości u uczniów, wiary w siebie i własne możliwości, motywowanie do dokonywania świadomych wyborów i ponoszenia odpowiedzialności za podejmowane czyny i decyzje, eliminowanie wulgaryzmów, propagowanie kultury języka, kultury zachowań, przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia, rozwijanie umiejętności wychowawczych rodziców, uwrażliwienie nauczycieli i pracowników niepedagogicznych szkoły na problemy zachowań ryzykownych. Działania profilaktyczne są realizowane podczas: godzin do dyspozycji wychowawcy, zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, zajęć pozalekcyjnych ( wycieczki, koła zainteresowań), itp., uroczystości szkolnych, apeli okolicznościowych i porządkowych, spotkań w ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Działania te mogą przybierać formy: 6 pogadanek, zajęć warsztatowych, prelekcji, rozmów indywidualnych, projekcji filmów, prezentacji materiałów oświatowo – edukacyjnych ( gazetki) itp., spektakli profilaktycznych, programów profilaktycznych, interaktywnych wykładów, projektów edukacyjnych, debat, kampanii społecznych, happeningów, pikników edukacyjnych. Osoby realizujące Szkolny Program profilaktyki: Szkolny Program Profilaktyki realizuje cała społeczność szkolna, czyli rodzice, nauczyciele i inni pracownicy szkoły: dyrekcja, pedagodzy, wychowawcy zespołów klasowych, wychowawca świetlicy, nauczyciele, pielęgniarka szkolna, specjaliści, rodzice, pracownicy niepedagogiczni. III. Diagnoza problemów Obserwacja społeczności szkolnej i przeprowadzone badania ankietowe wśród: nauczycieli Zespołu Szkół Nr 4, rodziców uczniów IV Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum Nr 7, uczniów IV Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum Nr 7 7 oraz: analiza frekwencji uczniów, rozmowy z rodzicami, uczniami, nauczycielami, dyrekcją i pracownikami szkoły, Procedury postępowania nauczycieli Zespołu Szkół Nr 4 we Włocławku w trudnych wychowawczo sytuacjach, analiza dokumentów szkolnych (dzienniki szkolne, sprawozdania wychowawców klas, dokumentacja pedagogów szkolnych), itp., obserwacja zachowań uczniów na lekcjach, podczas przerw, na wycieczkach i na imprezach szkolnych, analiza niepowodzeń szkolnych umożliwiły nam dokonanie diagnozy problemów nurtujących nasze środowisko szkolne. W jej wyniku otrzymaliśmy obiektywny obraz funkcjonowania szkoły w zakresie wychowania i profilaktyki oraz występujących w tych obszarach potrzeb. Diagnoza wykazała, że głównymi problemami w szkole, które zaliczamy do czynników ryzyka są: wagary, brak motywacji do nauki i niskie potrzeby edukacyjne uczniów brak dyscypliny, niska kultura osobista i kultura języka palenie papierosów sięganie po substancje psychoaktywne ( alkohol, narkotyki, dopalacze) problem przemocy i agresji ( drobne bójki, zaczepki, dokuczania, agresja słowna, cyberprzemoc, autoagresja, itp.) Rodzice uczniów wskazują na niepokojące zachowania : zaobserwowali u swoich dzieci: w liceum palenie papierosów, picie alkoholu, używanie wulgaryzmów, w gimnazjum – używanie wulgaryzmów, nękanie, wyśmiewanie, szarpanie, popychanie, bicie, wyzywanie, poniżanie, do nagannych zachowań uczniów dochodzi najczęściej podczas przerwy, w toaletach oraz w drodze do i ze szkoły. Nauczyciele wskazują na następujące problemy w zachowaniu: wyzwiska wulgarnymi słowami, palenie papierosów, wyśmiewania i poniżania rówieśników oraz planowanie lub stosowanie bezpośrednio cyberprzemocy, do nagannych zachowań uczniów dochodzi najczęściej w szkole na przerwie, w szkolnej toalecie, w drodze ze i do szkoły. Uczniowie Zespołu Szkół Nr 4 są zdania, że: 8 występuje wśród młodych ludzi: używanie wulgaryzmów, picie alkoholu i palenie papierosów, poniżanie i wyśmiewanie, szarpanie, popychanie, bicie i presja seksualna oraz planowanie lub bezpośrednia cyberprzemoc, do nagannych zachowań uczniów dochodzi najczęściej na przerwie, w szkolnej toalecie, w drodze do i ze szkoły, w szatni oraz na lekcji. IV. Struktura Programu Szkolny Program Profilaktyki jest skorelowany z podstawowymi dokumentami szkoły, które określają zakres działań szkoły w sferach: edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej. Uwzględnia on: zadania szkoły, potrzeby rozwojowe młodzieży, specyfikę środowiska, podatność młodych ludzi na zachowania ryzykowne, obszary działań szkoły. Biorąc pod uwagę powyższe, przy opracowaniu Szkolnego Programu Profilaktyki uwzględniono te same obszary działań szkoły, które uwzględniono w programie wychowawczym szkoły: obszar rozwoju intelektualnego, obszar rozwoju emocjonalnego, obszar rozwoju społecznego, obszar rozwoju zdrowotnego. V. Plan realizacji profilaktyki szkolnej Obszar – rozwój intelektualny Zadanie Formy realizacji Odpowiedzialni - budzenie ciekawości poznawczej oraz potrzeby samodzielnego poszukiwania wiedzy, - przeprowadzanie diagnozy uczniów klas I - indywidualne rozmowy i spotkania, dyrekcja, 9 pedagodzy szkolni, wszyscy - motywowanie do wysiłku intelektualnego i pomoc w osiąganiu efektów, - rozwijanie umiejętności twórczego myślenia, - kształtowanie umiejętności akceptacji siebie, - kształtowanie umiejętności korzystania ze źródeł informacji, - pomoc w odkrywaniu własnych możliwości, predyspozycji, talentów i ich twórczym wykorzystaniu, - udział uczniów w realizacji projektów edukacyjnych. - przeciwdziałanie trudnościom edukacyjnym młodzieży (diagnozowanie, kierowanie do poradni psychologiczno – pedagogicznej, organizowanie pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkole) - organizacja i przygotowanie uczniów do udziału w szkolnych i pozaszkolnych konkursach przedmiotowych - rozszerzony program i zwiększona liczba godzin z przedmiotów ( matematyka, język polski, język angielski, - zajęcia nt. gospodarowania czasem, rozpoznania stylów uczenia się, zapoznanie uczniów z technikami uczenia się - przeprowadzanie próbnych egzaminów gimnazjalnych i maturalnych i opracowywanie diagnoz i programów naprawczych w zespołach przedmiotowych - kontrola frekwencji uczniów i realizacja Programu Poprawy Frekwencji - wyłanianie uczniów z trudnościami edukacyjnymi i kierowanie ich do poradni psychologiczno – pedagogicznej - praca z uczniami mającymi trudności dydaktyczne: zespoły wyrównawcze, konsultacje nauczycielskie - zindywidualizowana praca z uczniem zdolnym - stosowanie aktywnych metod nauczania - wykorzystywanie na lekcji środków audiowizualnych - organizowanie kół zainteresowań nauczyciele, wychowawcy, Zadanie Formy realizacji Odpowiedzialni - pomoc w samopoznaniu, samoocenie, - prowadzenie warsztatów, pogadanek nt. emocji, uczuć, stanów emocjonalnych, dyrekcja, wychowawcy, pedagodzy, pracownicy poradni psychologiczno pedagogicznej, rodzice/ opiekunowie prawni Obszar - rozwój emocjonalny 10 - rozwijanie umiejętności akceptacji siebie, - kształtowanie umiejętności trafnej oceny własnych reakcji, - pomoc w określaniu i nazywaniu uczuć, stanów emocjonalnych i radzeniu sobie ze stresem, - budzenie empatii, - wdrażanie postaw asertywnych, - pomoc uczniom z zaburzeniami zachowania na tle emocjonalnym (zajęcia socjoterapeutyczne) - uczenie radzenia sobie z negatywnymi emocjami i napięciami emocjonalnymi - indywidualne rozmowy i spotkania, - uczenie postaw asertywnych, - wdrażanie metod radzenia sobie ze stresem, w tym egzaminacyjnym, - udzielanie wsparcia i pomocy specjalistycznej uczniom z problemami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania – - rozmowy z pedagogiem szkolnym, rozmowy z psychologiem w szkole, - kierowanie do specjalistów poradni psychologiczno pedagogicznej, psychiatry, - prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych, pielęgniarka szkolna, Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni - kształtowanie umiejętności komunikowania się (werbalnego i niewerbalnego), - integrowanie zespołu klasowego, tworzenie pozytywnego klimatu emocjonalnego w grupie, - kształtowanie poczucia przynależności do wspólnoty klasowej i szkolnej - kształtowanie i podtrzymywanie tradycji szkoły - kształtowanie współodpowiedzialności za grupę - zajęcia integracyjne, - indywidualne rozmowy i spotkania, - godziny do dyspozycji wychowawcy, - wycieczki klasowe, - imprezy szkolne i klasowe, - organizowanie pomocy koleżeńskiej, - kalendarz imprez i uroczystości, - spotkania z absolwentami, którzy odnieśli sukces - wybory samorządów klasowych i samorządu uczniowskiego, - zaprzysiężenie i działalność samorządu uczniowskiego, - działalność parlamentu uczniowskiego, dyrekcja, pedagodzy szkolni, doradca zawodowy, wszyscy nauczyciele, opiekunowie samorządu uczniowskiego, pracownicy poradni psychologiczno – pedagogicznej, specjaliści, rodzice/ opiekunowie prawni Obszar – rozwój społeczny 11 opiekun parlamentu uczniowskiego, zespół redakcyjny gazetki szkolnej, rada rodziców, rodzice/ opiekunowie prawni, - uświadamianie zagrożeń płynących z braku tolerancji, - kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, klasie, - budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych, - kreowanie potrzeby aktywnego udziału w życiu szkoły - kreowanie pożądanych postaw wobec obowiązków (zapoznanie uczniów klas I i coroczne przypominanie Statutu Szkoły, Programu Wychowawczego szkoły, Szkolnego Programu Profilaktyki, Programu Poprawy Frekwencji) - kształtowanie postaw obywatelskich i aktywności społecznej, - przygotowanie do podejmowania i pełnienia ról społecznych i obywatelskich - powiązanie tradycji narodowych z rodzinnymi, motywowanie do poznawania dziejów przodków, - wdrażanie do rozwiązywania problemów o charakterze społecznym, - rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej, - kształtowanie umiejętności trafnej oceny zjawisk społecznych, - wdrażanie do samorządności, - przygotowanie uczniów do dokonywania świadomych i trafnych - organizowanie symulacji wyborów samorządowych, parlamentarnych, prezydenckich zgodnych z aktualnie przeprowadzanymi w kraju, - uroczyste obchody świąt państwowych, ważnych wydarzeń historycznych, religijnych, - opieka nad miejscami pamięci narodowej, - konkursy, wystawy, gazetki klasowe, - organizacja szkolnych imprez okolicznościowych, - prowadzenie akcji charytatywnych - lekcje wos, historii, języka polskiego, wychowania do życia w rodzinie, wiedzy o kulturze, - realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego, - wyjścia i wyjazdy do teatru, kina, na wystawy sztuki - zajęcia z pedagogiem szkolnym - warsztaty ze specjalistami z zewnątrz, 12 funkcjonariusze policji i straży miejskiej, kuratorzy sądowi i społeczni, wyborów edukacyjno – zawodowych, - rozwijanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej, ojczyzny, społeczności europejskiej, - kultywowanie tradycji ze zwróceniem uwagi na to, co ma znaczenie dla przyszłości, - pomoc w odnajdywaniu przez uczniów swego miejsca w świecie oraz określenie jego relacji do tradycji i współczesności, - kształtowanie umiejętności obserwacji i oceny zjawisk interpersonalnych we własnej rodzinie, - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje, - przybliżanie zagadnień życia płciowego człowieka, Obszar – rozwój zdrowotny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni - rozwijanie postaw prozdrowotnych u uczniów, - kształtowanie właściwych nawyków higienicznych, - promocja zdrowego stylu życia, - kształtowanie umiejętności samodzielnego dokonywania właściwych wyborów zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi, - godziny do dyspozycji wychowawcy, - indywidualne rozmowy i spotkania, - kampanie profilaktyczne, edukacyjne, zdrowotne, - organizacja Dnia Sportu, - udział w programach profilaktycznych - systematyczna opieka pielęgniarska i stomatologiczna, - lekcje biologii, wychowanie do życia w rodzinie dyrekcja, pedagodzy szkolni, 13 wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, specjaliści (dietetyk, lekarz itp.), pielęgniarka szkolna, realizatorzy programów profilaktycznych i - przeciwdziałanie zagrożeniom chorobami cywilizacyjnymi - profilaktyka uzależnień, uświadamianie zagrożeń związanych z nałogami i uzależnieniami (nikotynizm, alkoholizm, narkomanii, inne współczesne formy uzależnienia np. od komputera, telefonu itp.), - pomoc w rozumieniu zmian zachodzących w organizmie w okresie dojrzewania, - propagowanie wśród młodzieży wiedzy nt. czynników chroniących przed uzależnieniami, - propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu, - popularyzacja ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecie – uświadamianie zagrożeń cywilizacyjnych i ukazanie sposobów zapobiegania degradacji środowiska naturalnego. - udział w konkursach, - zajęcia warsztatowe, - pogadanki, - spotkania ze specjalistami - filmy edukacyjne prozdrowotnych, Urząd Miasta Włocławek, sanepid, Polski Czerwony Krzyż, poradnia terapii uzależnień, rodzice/ opiekunowie prawni VI. Oczekiwane efekty. Podejmowane działania profilaktyczne mają na celu osiągnięcie u poszczególnych odbiorców następujących efektów: - u rodziców: są świadomi zagrożeń czyhających na ich dzieci, dążą do poszerzania swojej wiedzy z zakresu profilaktyki, aktywnie włączają się w działalność profilaktyczną szkoły, wspierają swoje dzieci przy występowaniu u nich zachowań ryzykownych. - u nauczycieli i pracownikó szkoły: wszyscy pracownicy znają Szkolny Program Profilaktyki, 14 wszyscy czynnie włączają się w realizację działań Szkolnego Programu Profilaktyki podczas wykonywanych przez siebie czynności służbowych, nauczyciele dążą do promowania zdrowego stylu życia, eliminowania lub ograniczania zachowań ryzykownych młodzieży, znają sposoby przeciwdziałania i radzenia sobie z występującymi nałogami, otwarci są na podejmowanie działań innowacyjnych, chętnie nawiązują kontakty ze specjalistami wspierającymi pracę szkoły w tym zakresie. - u uczniów: młodzież jest aktywna w poszerzaniu wiedzy dotyczącej zagrożeń chorobami cywilzacyjnymi i uzależnieniami, chętnie uczestniczą w skierowanych do nich różnego rodzaju oddziaływaniach profilaktycznych, są aktywni, zgłaszają pracownikom szkoły naganne, ryzykowne zachowania kolegów na terenie szkoły, w szkole czują się bezpiecznie, młodzież otwarta jest na pomoc udzielaną im przez pracowników szkoły oraz specjalistów zajmujących się problemami uzależnień i przemocy, posiadają wiedzą nt. miejsc i form szukania pomocy w przypadku wystąpienia u nich zachowań ryzykownych. VII. Ewaluacja Zagadnienia ujęte w przedstawionym planie realizacji profilaktyki szkolnej mogą podlegać zmianom, tj. : mogą być poszerzane o zadania wynikające z bieżących potrzeb naszej społeczności, mogą być poszerzane o zadania wynikające z priorytetów pracy organu nadzorującego pracę szkoły i Ministerstwo Edukacji Narodowej, wprowadzanie w wyniku diagnozy adekwatnych zadań dotyczących pojawiania się nowych zachowń ryzykownych i podejmowanie w związku z tym działań związanych z uruchamianiem czynników chroniących. Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki Zespołu Szkół Nr 4 będzie przeprowadzana raz do roku, po zakończeniu I semestru nauki, przez zespół zadaniowy do spraw ewaluacji wyznaczony przez dyrektora szkoły. Zespół ten odpowie na pytania: co zostało już zrealizowane i wdrożone? co należy dalej kontynuować? w czym upatrywać przyczyn niepowodzeń, jeżeli nie uzyskano zadawalających efektów? jakie nowe działania wprowadzić do Szkolnego Programu Profilaktyki? 15 Zmiany w Programie Wychowawczym z uwzględnieniem zapisów Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. poz. 1249) zatwierdzone i przyjęte do realizacji przez radę pedagogiczną Zespołu Szkół Nr 4 dn. 25.02.2016r. oraz radę rodziców dn. 26.02.2016r. 16 Załącznik 1. Procedury postępowania nauczycieli Zespołu Szkół Nr 4 we Włocławku w trudnych wychowawczo sytuacjach Opracowane przez: mgr Marię Chałaczkiewicz mgr Małgorzata Frąckiewicz Włocławek 2014r. 17 Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach trudnych wychowawczo. Niejednokrotnie w szkole dochodzi do sytuacji bezpośrednio zagrażającej bezpieczeństwu i zdrowiu uczniów, dlatego na nauczycielach i innych pracownikach szkoły spoczywa obowiązek reagowania na wszelkie niepokojące zachowania u uczniów. Właściwa, adekwatna do sytuacji reakcja oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych instytucji mogą w istotnym stopniu zwiększyć skuteczność oddziaływań. Bardzo ważne jest umiejętne przeprowadzenie interwencji z zachowaniem wszelkich praw uczniów biorących udział w zdarzeniu. Cele procedur: 1. usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań wychowawczych szkoły w sytuacjach trudnych, 2. wskazanie działań naprawczych (korekcyjnych, terapeutycznych), 3. zapobieganie powtarzaniu się zachowań niepożądanych poprzez wskazanie działań profilaktycznych, 4. wypracowanie metod współpracy ze środowiskiem rodzinnym ucznia. 18 1. Procedura postępowania nauczyciela lub innego pracownika szkoły w przypadku stwierdzenia aktu przemocy i agresji ucznia (uczniów). 1.1 Procedura postępowania w przypadku popełnienia przez ucznia czynu o stosunkowo niskiej szkodliwości ( np. celowe popchnięcie, kopnięcie, używanie wulgaryzmów, itp.) 1. Nauczyciel, w sytuacji agresywnego zachowania ucznia ( np. celowe popchnięcie, kopnięcie, używanie wulgaryzmów, agresja słowna), zobowiązany jest do natychmiastowej, doraźnej interwencji, polegającej na rozdzieleniu uczestników zdarzenia i przeprowadzeniu rozmowy mającej na celu ustalenie przyczyn i okoliczności zdarzenia. 2. Przekazuje informację wychowawcy ucznia zachowującego się agresywnie. Interwencja wychowawcy: przeprowadza rozmowę z uczniem, uświadamiając mu nieodpowiednie (niebezpieczne) zachowanie oraz informuje rodziców o dalszych konsekwencji w przypadku braku poprawy zachowania, nakłada karę regulaminową ( jeśli zachowanie to powtarzało się już wcześniej). przekazuje informację rodzicom ucznia o jego agresywnym zachowaniu, zwracając uwagę na konieczność przeprowadzenie przez rodziców rozmowy z dzieckiem. 1.2 Procedura postępowania w przypadku czynu o dużej szkodliwości (np. stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia siebie lub innych, uszkodzenie ciała, bójka, zastraszanie, wymuszanie, itp.): 1. Nauczyciel w przypadku czynu o dużej szkodliwości np. stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia siebie lub innych, bójki, itp. zobowiązany jest do natychmiastowej, doraźnej interwencji, polegającej na rozdzieleniu uczestników zdarzenia i przeprowadzeniu rozmowy mającej na celu ustalenie przyczyn i okoliczności zdarzenia. 2. Udzielenie pomocy medycznej poszkodowanemu, poszkodowanym (jeśli jest taka potrzeba), zaprowadzenie do pielęgniarki szkolnej. 3. Poinformowanie o zdarzeniu pedagoga i wychowawcę klasy. Interwencja wychowawcy: rozmowa z uczniem, uczniami, poinformowanie o wydarzeniu rodziców sprawcy i wezwanie ich do szkoły skierowanie uczestników zdarzenia do pedagoga szkolnego w celu znalezienia przyczyn takich zachowań, rozmowa wychowawcy, pedagoga szkolnego, rodzica i ucznia zastosowanie kary dla uczestników w porozumieniu z pedagogiem i dyrektorem. w klasach, gdzie wystąpił fakt bójki, pobicia czy innego aktu agresji wychowawca przeprowadza lekcję lub rozmowę na temat dotyczący agresji np: a. radzenia sobie z agresją, 19 b. dlaczego przyzwalamy na agresję – syndrom świadka. Interwencja pedagoga szkolnego: ustalenie okoliczności zdarzenia – wysłuchanie stron udzielenie wsparcia i otoczenie opieką ofiary uświadomienie sprawcy konsekwencji prawnych i społecznych tego czynu w przypadku nieobecności wychowawcy wzywa do szkoły rodziców/prawnych opiekunów sprawcy i ofiary zaistniałego zdarzenia przeprowadzenie rozmowy z rodzicami i uczniem/uczniami w obecności wychowawcy poinformowanie o zdarzeniu dyrektora szkoły w przypadku poważnego wykroczenia wezwanie policji do szkoły pedagog analizuje przyczyny zaburzonego zachowania ucznia, pomagając rodzicom w doborze metod wychowawczych. Interwencja dyrektora szkoły: uczestniczy w razie konieczności w rozmowie z rodzicami i uczniem przeprowadza z uczniem rozmowę dyscyplinująco – ostrzegawczą udziela nagany uczniowi. W przypadku utrzymywania się nieprawidłowych relacji ucznia z rówieśnikami (pobicia, zaczepiania, zastraszania, itp.), wychowawca/pedagog w porozumieniu z rodzicami dziecka kieruje je na badania psychologiczno - pedagogiczne lub konsultację z psychologiem w celu otrzymania dalszych wskazówek dotyczących pracy z uczniem oraz w razie potrzeby zastosowanie odpowiedniej formy terapii. W sytuacji, kiedy uczeń w dalszym ciągu stwarza zagrożenie dla innych uczniów, lub w przypadku braku współpracy rodziców sprawcy i ucznia ze szkołą, pedagog szkolny w porozumieniu z dyrektorem szkoły i wychowawcą ucznia kieruje wniosek do sądu rejonowego (wydział rodzinny i nieletnich) o zastosowanie środka wychowawczego zapobiegającego demoralizacji ucznia. 20 2. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia naruszenia godności nauczyciela. NAUCZYCIEL FUNCKJONARIUSZEM PUBLICZNYM W związku z nowelizacją przepisów prawa oświatowego nauczyciel znalazł się pod specjalną ochroną – uzyskał status funkcjonariusza publicznego. Wykonywanie funkcji funkcjonariusza publicznego jest chronione przez kodeks karny. Przestępstwa przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu są ścigane z urzędu a nie z oskarżenia prywatnego Chodzi tu o przestępstwa takie jak : - Naruszenie nietykalności cielesnej (art.. 222 kk) - Czynna napaść na funkcjonariusza (art.. 223 kk) - Znieważenie funkcjonariusza ( art.. 226 kk) - Stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy ( art.. 224 kk) Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu: Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 222 kk) ... kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 ... Ściganie następuje z urzędu . Czynna napaść na funkcjonariusza (art.. 223 kk) ... kto działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 ... Ściganie następuje z urzędu . Znieważenie funkcjonariusza (art. 226 kk) ... kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybrana podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku … Ściganie następuje z urzędu . Stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy (art. 224 kk § 2 , 3) ... kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej …. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest skutek określony art. 156 lub art. 157 sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 ... Ściganie następuje z urzędu . 21 Groźba karalna (art. 190 kk) ... kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 ... Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Zmuszanie do określonego zachowania (art. 191 kk) ... kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 ... Ściganie następuje z urzędu. Zniesławienie (art. 212 kk) ... kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku ... Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Zniewaga (art. 216 kk) ... kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności ... Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kk) ... kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku ... Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. 1. W przypadku, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie lub fakt wystąpienia naruszenia godności nauczyciela, nauczyciel, który powziął takie podejrzenie, powinien zgłosić powyższy fakt do dyrektora. 2. Pedagog, powiadamia rodziców ucznia o zachowaniu dziecka i wzywa ich do szkoły. 3. Rozmowa uczeń – rodzić – nauczyciel – dyrektor – pedagog w celu ustalenia przyczyny takiego zachowania, sposobu naprawienia relacji z nauczycielem, uświadomienie konieczności pracy nad zmianą zachowania się ucznia. Poinformowanie o ewentualnych sankcjach. 4. Przeproszenie nauczyciela przez ucznia. 22 5. Zastosowanie kary regulaminowej – nagana wychowawcy ewentualnie nagana dyrektora. 23 3. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel czy inny pracownik szkoły zauważy, że uczeń pali papierosy i papierosy elektroniczne. 1. Bezwzględne poinformowanie pedagoga przez wychowawcę, nauczyciela bądź innego pracownika szkoły o fakcie palenia papierosów przez ucznia oraz wezwanie do szkoły rodziców ucznia. Pedagodzy zobowiązani są prowadzić rejestr uczniów palących na terenie szkoły. 2. Pedagog szkolny wpisuje nazwisko ucznia do rejestru. 3. W przypadku gdy uczniowi zostanie udowodniony fakt palenia papierosów po raz drugi pedagog szkolny wysyła do rodziców ucznia zawiadomienie. 4. Na prośbę wychowawcy w wyniku zaistniałej potrzeby pedagog lub pielęgniarka szkolna podejmują działania profilaktyczne (pogadanki, kierowanie na zajęcia do PTU, zakwalifikowanie klas do działań profilaktycznych). 5. Pedagodzy na terenie szkoły aktywnie uczestniczą w przeprowadzaniu akcji promujących zdrowy styl życia w celu minimalizowania problemu nałogu. 24 4. Procedura postępowania w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia używania przez psychoaktywnych. ucznia alkoholu lub innych substancji 1. Nauczyciel niezwłocznie powiadamia o swoich spostrzeżeniach wychowawcę, pedagoga, dyrektora szkoły,. 2. Wychowawca/pedagog odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego. 3. Wychowawca/pedagog zawiadamia Policję i rodziców o sytuacji i konieczności stawienia się w szkole w celu osobistego odebrania dziecka ze szkoły. 4. W razie stwierdzenia stanu upojenia lub odurzenia do czasu przybycia rodziców, wychowawca/pedagog zapewnia uczniowi niezbędną opiekę medyczną (pielęgniarkę lub pogotowie). 5. Dyrektor/pedagog może wezwać odpowiednie służby policji, które na miejscu w obecności rodziców przeprowadzają test na obecność środka psychoaktywnego u ucznia. 6. Gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu odmawiają przyjścia do szkoły dyrektor/pedagog szkoły wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub upojenia. 7. Dyrektor szkoły lub pedagog wzywa policję, jeżeli zachowanie ucznia daje powody do interwencji policji ( tzn. jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem zagraża życiu lub zdrowiu innych osób.) 8. W wyznaczonym terminie wychowawca wraz z pedagogiem przeprowadza z uczniem i jego rodzicami rozmowę dotycząca zaistniałej sytuacji. Zobowiązują ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji pedagog może zaproponować rodzicom skierowanie ich wraz z dzieckiem do Poradni Terapii Uzależnień lub Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. 9. Wychowawca nakłada na ucznia karę porządkową. 10. W sytuacji braku zainteresowania ze strony rodziców współpracą ze szkołą na rzecz ich dziecka i brakiem poprawy ze strony ucznia, szkoła może pisemnie powiadomić o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub dzielnicowego. 25 5. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk. 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. 2. O swoich spostrzeżeniach pedagog powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 3. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły lub pedagog wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia w obecności pracownika szkoły oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, pedagog, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie pedagog dokumentuje sporządzając notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. Uwaga: zgodnie z przepisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w Polsce karane jest: Posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych Wprowadzanie do obrotu środków odurzających Udzielanie, ułatwianie, umożliwianie innej osobie ich użycia oraz nakłanianie do użycia Wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat, a nie ukończył 17 lat. W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny. Z przestępstwem mamy do czynienia jeżeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń po ukończeniu 17 lat. W przypadku popełnienia przestępstwa zawiadamia się prokuratora lub policję (art. 4 Upn i art. 304 Kpk). 26 6. Procedury postępowania w przypadku popełnienia czynu karalnego na terenie szkoły. CZYN KARALNY - sprawcą jest uczeń, który ukończył lat 13, ale nie ukończył lat 17 PRZESTĘPSTWO - sprawcą jest uczeń, który ukończył 17 rok życia (liczy się data urodzenia) 6.1 Postępowanie wobec ucznia-sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa. Niezwłoczne powiadomienie o zaistniałym fakcie pedagoga szkolnego. Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia. Przekazanie sprawcy (o ile jest na terenie szkoły i jest znany) pedagogowi. Powiadomienie wychowawcy klasy oraz dyrektora. Wezwanie do szkoły rodziców ucznia-sprawcy przez wychowawcę lub pedagoga. Rozmowa na temat zdarzenia z rodzicami i uczniem. Zastosowanie wobec ucznia kar regulaminowych przez wychowawcę lub dyrekcję. 6. Niezwłoczne powiadomienie policji, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca jest uczniem innej szkoły i jego tożsamość nie jest znana. 7. Pisemne poinformowanie sądu rodzinnego w przypadku powtarzajacego się lub o wysokim stopniu demoralizacji zachowania ucznia. 1. 2. 3. 4. 5. 6.2 Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego 1. Nauczyciel będący na miejscu zdarzenia zobowiązany jest do udzielenia pierwszej pomocy (przedmedycznej) bądź zapewnienia jej przez wezwanie pielęgniarki szkolnej w przypadku, gdy ofiara doznała obrażeń. 2. Niezwłocznie powiadamia wychowawcy, pedagoga, dyrektora. 3. Wychowawca, pedagog lub pielęgniarka szkolna powiadamia rodziców ucznia ofiary o konieczność przyjscia do szkoły. 4. Rozmowa z uczniem na temat okoliczności i przyczyn zdarzenia. 5. Poinformowanie rodziców o trybie załatwienia sprawy oraz sposobie ukarania sprawcy/sprawców. 6. Udzielenie pomocy psychologicznej bądź zobowiązanie rodziców do udania się do specjalisty. 7. Na prośbę lub żądanie rodziców lub w uzasadnionym przypadku wezwanie policji. 6.3 Procedury postępowanie w przypadku ujawnienia kradzieży na terenie szkoły. 27 Sytuacja, gdy uczeń zostanie złapany na „gorącym uczynku” 1. Powiadomienie wychowawcy, pedagoga dyrektora szkoły, prez osobę, która byłą świadkiem kradzieży, przekazanie informacji o okolicznościach zdarzenia. 2. Powiadomienie przez pedagoga lub dyrektora policji, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała itp.). 3. Zabezpieczenie dowodów przestępstwa. 4. Rozmowa ze sprawcą kradzieży, wezwanie rodziców do szkoły. 5. Zastosowanie wobec ucznia kary regulaminowej i w uzasadnionym przypadku poinformowanie sądu rodzinnego. Sytuacja, gdy został zgłoszony nauczycielowi fakt kradzieży 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Powiadomienie wychowawcy, pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. Ustalenie okoliczności zdarzenia. Rozmowa z uczniem/uczniami posądzonymi o kradzież. Powiadomienie rodziców ucznia i wezwanie ich do szkoły. W zależności od sytuacji powiadomienie policji. Zabezpieczenie dowodów przestępstwa. W przypadku udowodnienia czynu zastosowanie kary regulaminowej i w uzasadnionym przypadku poinformowanie sądu rodzinnego. Postępowanie wobec ucznia, który stał się ofiarą 1. 2. 3. 4. 5. Jeżeli uczeń doznał obrażeń ciała – udzielenie pierwszej pomocy, wezwanie lekarza. Powiadomienie wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły. Powiadomienie rodziców ucznia. Wezwanie policji, jeśli istnieje konieczność zabezpieczenia śladów przestępstwa. Ustalenie okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W każdym przypadku wychowawca przeprowadza rozmowy z uczniami , pogadanki na temat kradzieży, przestępstwa. W razie potrzeby możliwe jest także zorganizowanie spotkania z policjantem nt. odpowiedzialności karnej nieletnich. 28 7. Procedury postępowania nauczycieli samookaleczenia u ucznia. w sytuacji zauważenia śladów 1. Nauczyciel, który zauważył u ucznia ślady okaleczenia się informuje wychowawcę 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. klasy lub pedagoga. Pedagog/wychowawca klasy rozmawia z uczniem na temat zaistniałego faktu, a w razie konieczności zaprowadza ucznia do gabinetu pielęgniarki w celu udzielenia pomocy. Pedagog/wychowawca klasy zawiadamia rodziców ucznia i wzywa ich do szkoły. Przeprowadza z nimi i z dzieckiem rozmowę w tkakcie której informuje o konieczności udzielenia uczniowi pomocy specjalistycznej (psycholog, psychiatra). Rodzic podpisuje oświadczenie, że był poinformowany przez pedagoga, wychowawcę o konieczności pomocy specjalistycznej. Jeżeli stan ucznia zagrożą bezpośrednio życiu lub zdrowiu wzywamy pomoc ( psychologa, lekarza, pogotowie ratunkowe). Jeśli rodzic nie widzi zagrożenia bądź odmawia wspólpracy (nie widzi potrzeby pomocy specjalistycznej) pedagog może poinformowac sąd rodzinny o zistniałym przypadku, jeśli stan i sytuacja ucznia budzi niepokój i obawy Jeśli nie ma w danym dniu wychowawcy bądź pedagoga nauczyciel, który stwierdił wystapienie przypadku samookalecznia ciała u ucznia zobowiązany jest do podjęcia działań ( pkt.2) i poinformowania o fakcie dyrekcji szkoły. O każdym przypadku samoouszkodzenia pedagodzy informują dyrekcję szkoły. 29 8. Procedury postępowanie w przypadku aktów wandalizmu. 1. Poinformowanie o zdarzeniu wychowawcy, pedagoga, kierownika administracji i dyrektora szkoły. 2. Usunięcie powstałej szkody przez konserwatorów w celu zapewnienia bezpieczeństwa pozostałym uczniom. 3. Interwencja wychowawcy klasy lub pedagoga: rozmowa z uczniem w celu rozpoznania przyczyn zachowania. wezwanie do szkoły rodziców ucznia, poinformowanie rodziców i uczniów o konsekwencjach wandalizmu (materialnych i społecznych) . zastosowanie kary regulaminowej. ustalenie z kierownikiem administracji i z rodzicami ucznia sposobu naprawienia wyrządzonych szkód lub uiszczenie opłaty za ich naprawę. W przypadku , gdy brak jest sprawcy: poinformowanie przez dyrektora szkoły lub pedagoga uczniów klasy, która mogła dokonać aktu wandalizmu o konieczności ujawnienia sprawcy lub zobowiązanie do pokrycia pełnego kosztu naprawy. 30 PODSTAWY PRAWNE STOSOWANYCH PROCEDUR NA TERENIE SZKOŁY: 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 1982 r. nr 35 poz. 228 z późniejszymi zmianami – tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 11 poz. 109) oraz przepisy wykonawcze w związku z ustawą 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z późniejszymi zmianami) 3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 34 poz. 1998) 4. Zarządzenie nr 590/03 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003 r. w spawie form i metod działań Policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich 5. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami/ 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. nr 26 poz. 226) 7. Rozporządzenie MEN z kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 8. Rozporządzenie MENiS z dn. 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. 31 Ponadto przy opracowaniu powyższych procedur korzystano z: Procedur postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją, w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją, opracowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu oraz Komendę Główną Policji, Warszawa 2004. Aneks Demoralizacja (art. 4§1 u.p.n.) – „... to w szczególności naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych....” RODZAJE PRZEMOCY SZKOLNEJ przemoc fizyczna: - bicie, - kopanie, - opluwanie, - szarpanie, - popychanie - niszczenie rzeczy, - zamykanie w pomieszczeniu, - wyłudzanie pieniędzy, - okradanie, przemoc słowna: - przezywanie, - wyśmiewanie, - zastraszanie, - plotkowanie - ośmieszanie, - groŜenie, - obgadywanie, - poniŜanie, - szantaŜowanie, przemoc bez słów i kontaktu fizycznego: - miny, - wrogie gesty, - izolowanie, - manipulowanie związkami, CZYN KARALNY - sprawcą jest uczeń, który ukończył lat 13, ale nie ukończył lat 17 Czynem karalnym, w rozumieniu kodeksu karnego, jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej. 32 Do czynów karalnych zalicza się: przestępstwa, czyli czyny ścigane przez kodeks karny ( np. zabójstwo, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, rozbój, bójki z użyciem broni palnej lub innych niebezpiecznych przedmiotów, gwałt, kradzież, kradzież z włamaniem, a także przestępstwa przeciw bezpieczeństwu powszechnemu, takie jak spowodowanie pożaru, eksplozji materiałów wybuchowych, rozprzestrzenienia substancji toksycznych, wzięcie zakładnika itp.) wykroczenia – czyny zabronione, których konsekwencją są kary określone w kodeksie wykroczeń, a wśród nich: wykroczenia przeciw porządkowi i spokojowi publicznemu ( zbiegowiska, krzyk, hałas, wybryki zakłócające spoczynek nocny, wywołujące zgorszenie) zachowania o charakterze chuligańskim (np. umyślne godzenie w spokój i porządek publiczny, umyślne uszkadzanie lub niszczenie mienia ). Kategorie przestępstw z Kodeksu Karnego ścigane z urzędu: 1. Udział w bójce lub pobiciu. 2. Doprowadzenie małoletniego poniżej 15 lat do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej. 3. Znęcanie się. 4. Wywieranie wpływu na świadka w celu skłonienia do cofnięcia skarg lub wpłynięcia na złożone zeznania. 5. Podrabianie dokumentów. 6. Kradzież. 7. Kradzież z włamaniem. 8. Rozbój. 9. Przywłaszczenie. 10. Oszustwo. CZYNY KARALNE NIELETNICH, BĘDĄCE PRZESTĘPSTWAMI I WYKROCZENIAMI, podkreśleniem zaznaczono czyny związane z przemocą nieumyślne spowodowanie śmierci art. 155 kk, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub ciężkiego kalectwa art. 156 § 1 nieumyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowia lub ciężkiego kalectwa art. 156 § 2 kk, spowodowanie innego naruszenia czynności organizmu art. 157 § 1 kk, naruszenie czynności organizmu do 7 dni (czyn ścigany z oskarŜenia prywatnego) art. 157 § 2 kk, nieumyślne spowodowanie naruszenia czynności organizmu art. 157 § 3 kk, udział w bójce lub pobiciu z narażeniem na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art. 158 § 1 kk, udział w bójce lub pobiciu ze skutkiem śmiertelnym art. 158 § 3 kk, udział w bójce lub pobiciu przy użyciu broni lub innego niebezpiecznego narzędzia art. 159 kk, sprowadzenie powszechnego niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia lub mienia w postaci pożaru, rozprzestrzenienia się substancji trujących, duszących lub parząc art. 163 § 1 kk, 33 nieumyślne sprowadzenie powszechnego niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia lub mienia w postaci pożaru, rozprzestrzenienia się substancji trujących, duszących lub parzących art. 163 § 2 kk, spowodowanie śmierci poprzez sprowadzenie powszechnego niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia lub mienia w postaci pożaru, rozprzestrzenienia się substancji trujących, duszących lub parzących art. 163 § 3 kk. zgwałcenie (czyn ścigany na wniosek pokrzywdzonego) art. 197 § 1,2 kk, zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem lub wspólnie z innymi osobami art. 197 § 3 kk, obcowanie płciowe z osobą poniŜej 15 lat art. 200 § 1 kk, prezentowanie lub udostępnianie treści pornograficznych osobom do 15 lat art. 200 § 2,3 kk, rozpijanie małoletniego art. 208 kk, znieważenie (czyn ścigany z oskarŜenia prywatnego) art. 216 § 1 kk, naruszenie nietykalności cielesnej (czyn ścigany z oskarżenia prywatnego) art. 217 § 1 kk, publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa i jego pochwała art. 255 § 1,3 kk, nielegalne posiadanie broni palnej (w tym gazowej) i amunicji art. 263 § 1,2 kk, podrabianie lub przerabianie dokumentu art. 270 § 1,3 kk, używanie podrobionego dokumentu art. 270 § 1,2 kk, kradzież lub przywłaszczenie dokumentu stwierdzającego toŜsamość art. 275 § 1 kk, kradzież cudzej rzeczy o wartości powyŜej 250 PLN art. 278 § 1,3 kk, kradzież rzeczy o wartości do 250 PLN (wykroczenie) art. 119 § 1 kw, kradzież z włamaniem art. 279 § 1 kk, rozbój, (inaczej rabunek) art. 280 § 1 kk, rozbój przy użyciu broni palnej, innego niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego art. 280 § 2 kk, kradzież rozbójnicza art. 281 kk, wymuszenie rozbójnicze (inaczej tzw. "haracz") art. 282 kk, przywłaszczenie mienia o wartości powyŜej 250 PLN art. 284 § 1 kk, przywłaszczenie mienia o wartości do 250 PLN (wykroczenie) art. 119 § 1 kw, uszkodzenie rzeczy (czyn ścigany na wniosek pokrzywdzonego) art. 288 § 1,2 kk, uszkodzenie rzeczy o wartości poniŜej 250 PLN (czyn ścigany na wniosek pokrzywdzonego – wykroczenie art. 124 § 1 kw, zakłócenie porządku publicznego (wykroczenie) art. 51 § 1 kw,zakłócenie porządku publicznego w sposób chuligański (wykroczenie) art. 51 § 2 kw, paserstwo umyślne art. 291 § 1,2 kk, paserstwo nieumyślne art. 292 § 1,2 kk, paserstwo przedmiotu o wartości do 250 PLN (wykroczenie) art. 122 kw, nielegalne udzielanie lub nakłanianie do uŜywania środków odurzających art. 45 ust. 1,2 nielegalne udzielanie lub nakłanianie do uŜywania środków odurzających w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (sprzedaŜ narkotyku) art. 46 ust. 1,2,3 nielegalne posiadanie środków odurzających art. 48 ust. 1,2, Źródło: Kodeks Karny 34 Procedura postępowania w przypadku skreślenia ucznia z listy uczniów IV Liceum Ogólnokształcącego im. K.K.Baczyńskiego w Zespole Szkół Nr 4 we Włocławku Podstawą prawną jest: 1. Ustawa o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. nr 256 poz. 2572 z późniejszymi zmianami) art. 39 ust. 2, art. 41 ust. 1 pkt. 5, art. 43 ust. 1 i ust. 3, art. 60 ust. 1 pkt. 7 2. Kodeks postępowania administracyjnego art. 14 § 1 i § 2, art. 73, art. 74, art. 104, art. 107, art. 108 3. Statut Szkoły Szkoła pełni nie tylko funkcję dydaktyczną, lecz również opiekuńczą i wychowawczą, skreślenie z listy uczniów winno być stosowane tylko wyjątkowo, w szczególnych przypadkach, po wykorzystaniu wszystkich możliwości oddziaływania wychowawczego na ucznia, w tym i pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 21.07.1991r. (III CZP 84/92) skreślenie ucznia z listy uczniów następuje w formie decyzji administracyjnej. W związku z tym przy podejmowaniu takiej decyzji obowiązuje procedura zgodna z kodeksem postępowania administracyjnego. 1. Nauczyciel (członek Rady Pedagogicznej) przygotowuje wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie skreślenia z listy uczniów. Przygotowaną dokumentację wnioskodawca przekazuje Dyrektorowi szkoły. 2. Dyrektor bada, czy dane wykroczenie zostało uwzględnione w Statucie Szkoły jako przypadek, za który można ucznia skreślić z listy uczniów. 3. Dyrektor szkoły po zapoznaniu się z dokumentacją, przedstawia wniosek o skreślenie z listy uczniów do zaopiniowania samorządowi uczniowskiemu. Samorząd wyraża swoją opinię na piśmie. Opinia ta nie jest jednak wiążąca dla Dyrektora, lecz bez niej decyzja jest niezgodna z prawem. 4. Dyrektor zwołuje posiedzenie Rady Pedagogicznej. W protokole z posiedzenia powinny się znaleźć wszystkie informacje, mające wpływ na podjęcie Uchwały o skreśleniu ucznia z listy uczniów. 5. Rada Pedagogiczna powinna przedyskutować, czy: 1) wykorzystano wszystkie możliwości wychowawczego oddziaływania szkoły na ucznia, 2) uczeń był wcześniej karany karami regulaminowymi, 3) prowadzono z nim rozmowy ostrzegawcze, 4) udzielono mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej itp. 2 6. Rada Pedagogiczna podejmuje uchwałę dotyczącą skreślenia ucznia z listy uczniów. Uchwała Rady musi zapaść zgodnie z regulaminem Rady przy zachowaniu quorum. 7. Dyrektor bada zgodność uchwały Rady Pedagogicznej z przepisami prawa oświatowego (art. 41 ust. 3 ustawy o systemie oświaty), po czym podejmuje na piśmie decyzję o skreśleniu ucznia z listy uczniów. 8. Decyzja o skreśleniu powinna zawierać: a) numer, oznaczenie organu wydającego decyzję, datę wydania, 35 b) oznaczenie strony, której decyzja dotyczy (ucznia), c) podstawę prawną: art. 39 ust 2 Ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. nr 256 poz. 2572 z późniejszymi zmianami), właściwy punkt, paragraf czy art. Statutu szkoły oraz art. 104 Kpa, d) treść decyzji (rozstrzygnięcie), e) uzasadnienie decyzji: faktyczne (za jaki czyn uczeń zostaje skreślony, dowody w tej sprawie), prawne (powołanie się na Statut Szkoły - dokładna treść zapisu w Statucie), f) pouczenie o prawie do odwołania, g) podpis z podaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej do wydania decyzji. 9. Uczniowi przysługuje prawo odwołania od decyzji Dyrektora do organu wskazanego w pouczeniu zawartym w decyzji (zgodnie z art.31 pkt.5 lit. b ustawy o systemie oświaty jest nim kurator oświaty), za pośrednictwem Dyrektora szkoły, w ciągu 14 dni od daty skutecznego doręczenia (nie zaś wydania) decyzji. 10. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. 11. Jeżeli uczeń nie jest pełnoletni, decyzję odbierają i podpisują jego rodzice. Jeżeli nie ma możliwości odbioru decyzji przez rodziców, pismo wysyłane jest pocztą - listem poleconym, za potwierdzeniem odbioru. 12. Uczeń i jego rodzice mają prawo wglądu w dokumentację dotyczącą sprawy, w części dotyczącej ich dziecka. 13. Jeżeli uczeń lub jego rodzice/opiekunowie wniosą odwołanie, Dyrektor szkoły w terminie 7 dni ustosunkowuje się do niego, przeprowadza ponowną analizę sprawy, ewentualnie bada nowe fakty. 14. Jeśli Dyrektor przychyli się do odwołania, wydaje decyzję w sprawie na piśmie. 15. Jeśli Dyrektor podtrzymuje swoją decyzję, w terminie 7 dni jest obowiązany przesłać odwołanie wraz z pełną dokumentacją sprawy do organu odwoławczego, który ponownie bada sprawę. Decyzja wydana przez kuratora oświaty może być przez stronę zaskarżona do NSA. 16. W trakcie całego postępowania odwoławczego uczeń ma prawo chodzić do szkoły, do czasu otrzymania ostatecznej decyzji, chyba, że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. 17. Rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108 Kpa) nadaje się w przypadkach: a) gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, b) dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami, c) ze względu na ważny interes społeczny, d) ze względu na wyjątkowy interes strony. 18. Od rygoru natychmiastowej wykonalności również służy odwołanie. 36 Dyrektor Zespołu Szkół Nr 4 IV Liceum Ogólnokształcące we Włocławku WNIOSEK O ROZPOCZĘCIE PROCEDURY SKREŚLENIA Z LISTY UCZNIÓW Wnioskuję o rozpoczęcie procedury skreślenia uczennicy/ ucznia …………………………………………………………………………………………………….. imię i nazwisko klasa IV Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół Nr 4 we Włocławku, w związku z przypadkiem określonym w paragrafie …………… pkt. …………. Statutu Szkoły. Swoje stanowisko uzasadniam tym, że ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …… Informacja o podejmowanych działaniach wychowawczych: ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Załączniki (np. opinia wychowawcy, nauczyciela, poradni psychologiczno-pedagogicznej, notatka służbowa ze zdarzenia) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………… data ….………………………… podpis osoby zgłaszającej wniosek 37 Załącznik 2. ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Ankieta, o wypełnienie której Cię prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 1. Jaka jest Pani/Pana płeć? mężczyzna kobieta 2. Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? w szkole na lekcji w szkole na przerwie w szkolnej toalecie w szatni na boisku szkolnym na wycieczkach w drodze do lub ze szkoły 3. Czy na terenie szkoły był/a Pan/i świadkiem następujących zachowań? CZĘSTO palenie papierosów picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy wyzwisk wulgarnymi słowami szarpania, popychania, bicia wyśmiewania, poniżania planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) RZADKO NIGDY 4. Jakie środki zaradcze stosuje Pan/i w przypadku zaobserwowania negatywnych zachowań uczniów? TAK NIE Rozmowa indywidualna z uczniem Rozmowa w obecności pedagoga/dyrektora Wezwanie rodziców do szkoły Poruszenie problemu na godzinie wychowawczej Stosowanie kar przewidzianych w Statucie Szkoły/ WSO 5. Do kogo zgłasza się Pan/i o pomoc w przypadku negatywnych zachowań uczniów radzę sobie sam/a rodziców ucznia pedagoga szkolnego wychowawcy innego nauczyciela dyrekcji 38 inne osoby (jakie?) ............................... 6. Czy otrzymuje Pan/i odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? tak nie inne (jakie?) ................................ 7. Czy Pani/Pana zdaniem nauczyciele poświęcają odpowiednio dużo czasu zagadnieniom dotyczącym profilaktyki? tak tak, większość tylko niektórzy nie nie mam zdania 8. Czy wie Pan/i jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? tak (jakie?) ................................................................................................................... .......................................................................................................................................... nie nie wiem 9. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, w której Pan/i uczy? eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia promowanie zdrowego stylu życia propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 13. Czy został/a Pan/i zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? □ tak □ nie 14. Czy sam/a podejmuje Pan/i działania profilaktyczne? tak (jakie?) ………………………………………………….. nie 16. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Pani/Pana zdaniem prowadzone w szkole? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ............................................................. 39 ANKIETA DLA RODZICÓW Ankieta, o wypełnienie której Państwa prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 10. Jakiej płci jest Pani/Pana dziecko? chłopiec 11. Czy Pani/Pana dziecko czuje się w szkole bezpiecznie? nie wiem dziewczyna tak nie 12. Czy w szkole do której uczęszcza Pani/Pana dziecko w wystarczający sposób propagowana jest wiedza na temat: TAK NIE NIE WIEM Zagrożeń i uzależnień na które może być narażony uczeń (alkohol, papierosy, narkotyki) Alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu Kultury słowa, eliminowania wulgaryzmów w każdej przestrzeni publicznej Zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera, Internetu, telefonu komórkowego Odpowiedniego funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz poczucia własnej wartości 13. Czy Pani/Pana dziecko kiedykolwiek było ofiarą przemocy w szkole? tak (jakiego rodzaju?) ................................... nie nie wiem 14. Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? w szkole na lekcji w szkole na przerwie w szkolnej toalecie w szatni na boisku szkolnym na wycieczkach w drodze do lub ze szkoły 15. Czy na terenie szkoły Pani/Pana dziecko było świadkiem następujących zachowań? TAK NIE NIE WIEM palenie papierosów picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy wyzwisk wulgarnymi słowami szarpania, popychania, bicia wyśmiewania, poniżania planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali 40 internetowych) 16. Czy według Pani/Pana opinii i obserwacji syn/córka TAK NIE NIE WIEM pije alkohol pali papierosy zażywa narkotyki, dopalacze stosuje przemoc wobec innych używa wulgaryzmów 17. Do kogo zwraca się Pani/Pana dziecko w razie problemów w szkole? pedagoga szkolnego wychowawczy innego nauczyciela dyrekcji inne osoby (jakie?) ............................... 18. Do kogo zwraca się Pani/Pan w razie problemów wychowawczych? pedagoga szkolnego wychowawcy innego nauczyciela dyrekcja szkoły inne osoby, instytucje (jakie?) ........................................................... 19. Czy Pani/Pan oraz syn/córka otrzymujecie odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? tak nie inne (jakie?) ................................ 20. Czy wie Pani/Pan jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? tak (jakie?) ................................................................................................................... .......................................................................................................................................... nie nie wiem 21. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko? eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia promowanie zdrowego stylu życia propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 22. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Pani/Pana zdaniem 41 prowadzone w szkole? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ............................................................. 14. Czy został/a Pan/Pani zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? □ tak □ nie 15. Czy zadania profilaktyczne są realizowane w klasie, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko? □ tak □ nie □ nie wiem 42 ANKIETA DLA UCZNIÓW Ankieta, o wypełnienie której Cię prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 23. Jaka jest Twoja płeć? chłopak dziewczyna 24. Czy czujesz się w szkole bezpiecznie? tak nie 25. Czy kiedykolwiek byłeś/aś ofiarą przemocy w szkole? tak (jakiego rodzaju?) ................................... nie 26. Gdzie najczęściej Twoim zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? w szkole na lekcji w szkole na przerwie w szkolnej toalecie w szatni na boisku szkolnym na wycieczkach w drodze do lub ze szkoły 27. Czy na terenie szkoły byłeś/aś świadkiem następujących zachowań? TAK palenie papierosów picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy wyzwisk wulgarnymi słowami szarpania, popychania, bicia wyśmiewania, poniżania planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) Presji seksualnej (poklepywanie, dotykanie w miejsca intymne, dowcipy, filmy o treści erotycznej i inne ………………………………………………………………) NIE 28. Czy zdarza ci się: CZĘSTO RZADKO NIGDY RAZ (spróbowałem/am) pić alkohol palić papierosy zażywać narkotyki, dopalacze stosować przemoc wobec innych używać wulgaryzmów Jeśli tak napisz w jakich miejscach i okolicznościach …………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………… 43 7. Wskaż przyczynę sięgania przez młodzież po środki odurzające. - ciekawość -lepsza zabawa - odrzucenie - problemy rodzinne - kłopoty - stres - namowa kolegów - problemy w szkole - samotność 29. Do kogo zwracasz się w razie problemów w szkole? rodziców pedagoga szkolnego wychowawcy innego nauczyciela dyrekcji inne osoby (jakie?) ............................... 30. Do kogo zwracasz się w razie problemów z rodzicami? pedagoga szkolnego wychowawcy innego nauczyciela dyrekcja szkoły inne osoby, instytucje (jakie?) ........................................................... 31. Czy otrzymujesz odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? tak nie inne (jakie?) ................................ 32. Czy wiesz jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? tak (jakie?) ................................................................................................................... .......................................................................................................................................... nie nie wiem 33. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszczasz? eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia promowanie zdrowego stylu życia propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 13. Czy zostałeś/aś zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? □ tak □ nie 44 14. Czy w Twojej klasie przeprowadzone zostały zajęcia profilaktyczne? □ tak (jakie?) ……………………………………………………… □ nie □ nie wiem 15. Jeśli tak to czy były one: nudne interesujące potrzebne niepotrzebne nie mam zdania 16. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Twoim zdaniem prowadzone w szkole? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ............................................................. 45 Załącznik 3. ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Ankieta, o wypełnienie której Cię prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 34. Jaka jest Pani/Pana płeć? 6 mężczyzn 33 kobiety suma 39 35. Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? 4 w szkole na lekcji 28 w szkole na przerwie 16 w szkolnej toalecie 7 w szatni 3 na boisku szkolnym 9 na wycieczkach 14 w drodze do lub ze szkoły 1 brak odpowiedzi 36. Czy na terenie szkoły był/a Pan/i świadkiem następujących zachowań? CZĘSTO palenie papierosów 17 picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy 2 wyzwisk wulgarnymi słowami 20 szarpania, popychania, bicia 13 wyśmiewania, poniżania 14 planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska 14 lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) RZADKO 16 5 2 2 17 22 19 8 37. Jakie środki zaradcze stosuje Pan/i w przypadku zaobserwowania negatywnych uczniów? TAK Rozmowa indywidualna z uczniem 39 Rozmowa w obecności pedagoga/dyrektora 37 Wezwanie rodziców do szkoły 36 Poruszenie problemu na godzinie wychowawczej 30 Stosowanie kar przewidzianych w Statucie Szkoły/ WSO 36 38. Do kogo zgłasza się Pan/i o pomoc w przypadku negatywnych zachowań uczniów 25 radzę sobie sam/a 25 rodziców ucznia 32 pedagoga szkolnego 27 wychowawcy 7 innego nauczyciela 16 dyrekcji 1 inne osoby (jakie?) ............................... 46 NIGDY 4 29 33 29 2 2 3 10 zachowań NIE 0 1 2 5 1 - psycholog PPP, - pedagog PPP, - specjaliści 2 39. Czy otrzymuje Pan/i odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? 28 tak 2 nie nie zawsze 11 40. Czy Pani/Pana zdaniem nauczyciele poświęcają odpowiednio dużo czasu zagadnieniom dotyczącym profilaktyki? 3 tak 14 tak, większość 16 tylko niektórzy 5 nie 1 nie mam zdania 41. Czy wie Pan/i jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? 34 tak (jakie?) ................................................................................................................... - pogadanki 16 - działania wychowawców, pedagogów mające na celu współpracę z nauczycielami - spotkania ze specjalistami 12 - obecność funkcjonariuszy Policji i Straży Miejskiej przed szkołą - rady pedagogiczne szkoleniowe - zajęcia/programy profilaktyczne (w tym szkolne) 9 - godziny wychowawcze 3 - rozmowy z uczniami 2 - prelekcje 5 - filmy poglądowe 2 - spotkania z psychologiem i pedagogiem PPP 3 - rozmowa z uczniami w obecności pedagoga 3 - akcje profilaktyczne 3 - wykłady o przemocy w internecie - zajęcia/spotkania/rozmowy z pedagogiem 7 - gazetki szkolne - tematyka godzin wychowawczych 2 - ograniczanie zachowań ryzykownych - debaty 2 - lekcje WDZ - teatrzyki profilaktyczne wystawiane przez młodzież - doradca zawodowy - pielęgniarka szkolna 1 - apele 2 - szkolenia - rozmowy indywidualne 0 nie 5 nie wiem 42. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, w której Pan/i uczy? 33 eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych 24 kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole 47 22 kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem 33 dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami 21 wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów 31 przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia 35 promowanie zdrowego stylu życia 17 propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 10. Czy został/a Pan/i zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? 32 tak 5 nie 2 nie pamiętam 11. Czy sam/a podejmuje Pan/i działania profilaktyczne? 30 tak (jakie?) ………………………………………………….. - rozmowy 6 - programy profilaktyczne 2 - kierowane do specjalistów 1 - przeciwdziałanie agresji 1 - przeciwdziałanie uzależnieniom 1 - wspólne działania z pedagogiem 1 - tematyka na zajęciach 1 - godziny wychowawcze 5 - zajęcia z przedmioty Wiedza Obywatelska 2 - zdrowy tryb życia 2 - pogadanki 2 - Prezentacje multimedialne 1 - wszystkie lub większość z pkt.9 4 - bardzo dużo 1 8 nie 1 brak odpowiedzi 12. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Pani/Pana zdaniem prowadzone w szkole? 48 - filmy edukacyjne z zakresu profilaktyki - surowsze kary za przewinienia uczniów - spotkania z osobami uzależnionymi „Historia uzależnień” - wzmacnianie poczucia wartości uczniów - jest ich już odpowiednio dużo w naszej szkole 2 - są już urozmaicone wieloaspektowe - więcej zajęć na godzinach wychowawczych z pedagogiem - więcej spotkań ze specjalistami: psycholog, pedagog lekarze, policja, dietetk, pielęgniarka …. 19 - wszystkie w/w 1 -SPP - sumienne przestrzeganie procedur Statutu Szkoły 2 - apele tematyczne - zatrudnienie psychologa i ochraniarza - na każdej godzinie wychowawczej dokonać krótkiego podsumowania zachowywania się uczniów przez przewodniczącego - zorganizować konkursy międzyklasowe - zorganizować spotkanie z kuratorem uczniów - na apelach przedstawiać uczniów najgorszych i najlepszych 49 ANKIETA DLA RODZICÓW G7 Ankieta, o wypełnienie której Państwa prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 1. Jakiej płci jest Pani/Pana dziecko? suma 75 42 chłopiec 2. Czy Pani/Pana dziecko czuje się w szkole bezpiecznie? 11 nie wiem 32 dziewczyna 62 tak 0 nie 3. Czy w szkole do której uczęszcza Pani/Pana dziecko w wystarczający sposób propagowana jest wiedza na temat: TAK NIE NIE WIEM Zagrożeń i uzależnień na które może być narażony 39 8 25 uczeń (alkohol, papierosy, narkotyki) Alternatywnych sposobów spędzania wolnego 28 11 30 czasu Kultury słowa, eliminowania wulgaryzmów w 36 9 22 każdej przestrzeni publicznej Zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera, 35 12 24 Internetu, telefonu komórkowego Odpowiedniego funkcjonowania w grupie 35 5 19 rówieśniczej oraz poczucia własnej wartości 4. Czy Pani/Pana dziecko kiedykolwiek było ofiarą przemocy w szkole? 4 tak (jakiego rodzaju - nękane przez rówieśników, - wyśmiewane przez kolegów 63 nie 6 nie wiem 5. Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? 3 w szkole na lekcji 39 w szkole na przerwie 30 w szkolnej toalecie 28 w szatni 15 na boisku szkolnym 4 na wycieczkach 28 w drodze do lub ze szkoły 6. Czy na terenie szkoły Pani/Pana dziecko było świadkiem następujących zachowań? TAK NIE NIE WIEM palenie papierosów 20 23 29 picie alkoholu 6 31 31 zażywanie narkotyków, dopalaczy 5 30 30 wyłudzanie pieniędzy 3 27 35 wyzwisk wulgarnymi słowami 31 11 23 szarpania, popychania, bicia 30 20 19 wyśmiewania, poniżania 23 15 28 50 planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) 4 23 34 7. Czy według Pani/Pana opinii i obserwacji syn/córka TAK pije alkohol pali papierosy zażywa narkotyki, dopalacze stosuje przemoc wobec innych używa wulgaryzmów NIE 0 3 0 1 10 71 71 73 69 50 NIE WIEM 1 0 0 4 13 8. Do kogo zwraca się Pani/Pana dziecko w razie problemów w szkole? 13 pedagoga szkolnego 50 wychowawczy 3 innego nauczyciela 0 dyrekcji 15 inne osoby (jakie?) - syn rozmawia ze mną, nigdy nie mówił mi, że zwraca się do innych osób 1 - rodziców 12 - siostry - żadne z powyższych 9. Do kogo zwraca się Pani/Pan w razie problemów wychowawczych? 19 pedagoga szkolnego 60 wychowawcy 2 innego nauczyciela 0 dyrekcja szkoły 4 inne osoby, instytucje (jakie?) - rodzice 3 - nie ma potrzeby 10. Czy Pani/Pan oraz syn/córka otrzymujecie odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? 59 tak 7 nie 0 inne (jakie?) 11. Czy wie Pani/Pan jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? 10 tak (jakie?) - przez wychowawcę lub pedagoga - pogadanki na lekcjach - prezentacje, filmy, widowiska teatralne 65 nie 51 12. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko? 19 eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych 8 kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole 8 kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem 13 dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami 6 wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów 22 przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia 11 promowanie zdrowego stylu życia 8 propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 13. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Pani/Pana zdaniem prowadzone w szkole? - uzależnienia od alkoholu i narkotyków, papierosów i dopalaczy. Antykoncepcja w tym zabezpieczanie przed chorobami - rozmowy, informacje, broszury - punkt 3 z poprzedniego pytania - rozmowa z uczniami prowadzona przez osoby z odpowiednim przygotowaniem - więcej tłumaczyć na lekcjach trudnych tematów - udział w akcjach ogólnopolskich, programach - kultura i bezpieczeństwo 2 - poczucie własnej wartości. 14. Czy został/a Pan/Pani zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? 34 tak 27 nie 15. Czy zadania profilaktyczne są realizowane w klasie, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko? 23 tak 2 nie 45 nie wiem 52 ANKIETA DLA RODZICÓW LO Ankieta, o wypełnienie której Państwa prosimy, służyć będzie Szkolnemu Programowi Profilaktyki. Jest ona całkowicie anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi. 1. Jakiej płci jest Pani/Pana dziecko? suma 48 9 chłopiec 39 dziewczyna 2. Czy Pani/Pana dziecko czuje się w szkole bezpiecznie? 42 tak 0 nie 2 nie wiem 3. Czy w szkole do której uczęszcza Pani/Pana dziecko w wystarczający sposób propagowana jest wiedza na temat: TAK NIE NIE WIEM Zagrożeń i uzależnień na które może być narażony 26 4 16 uczeń (alkohol, papierosy, narkotyki) Alternatywnych sposobów spędzania wolnego 25 2 16 czasu Kultury słowa, eliminowania wulgaryzmów w 25 4 14 każdej przestrzeni publicznej Zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera, 30 1 10 Internetu, telefonu komórkowego Odpowiedniego funkcjonowania w grupie 24 2 10 rówieśniczej oraz poczucia własnej wartości 4. Czy Pani/Pana dziecko kiedykolwiek było ofiarą przemocy w szkole? 2 tak (jakiego rodzaju - było szykanowane, wyzywane i popychane - wyśmiewane 43 nie 3 nie wiem 5. Gdzie najczęściej Pani/Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? 1 w szkole na lekcji 16 w szkole na przerwie 14 w szkolnej toalecie 9 w szatni 1 na boisku szkolnym 5 na wycieczkach 16 w drodze do lub ze szkoły 6. Czy na terenie szkoły Pani/Pana dziecko było świadkiem następujących zachowań? TAK NIE NIE WIEM palenie papierosów 13 11 23 picie alkoholu 1 17 27 zażywanie narkotyków, dopalaczy 2 19 24 wyłudzanie pieniędzy 0 19 24 wyzwisk wulgarnymi słowami 9 11 24 szarpania, popychania, bicia 7 12 25 wyśmiewania, poniżania 6 12 26 planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? 0 14 27 53 (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) 7. Czy według Pani/Pana opinii i obserwacji syn/córka TAK pije alkohol pali papierosy zażywa narkotyki, dopalacze stosuje przemoc wobec innych używa wulgaryzmów NIE 3 3 0 0 3 42 40 44 41 39 NIE WIEM 2 4 2 5 5 8. Do kogo zwraca się Pani/Pana dziecko w razie problemów w szkole? 12 pedagoga szkolnego 37 wychowawczy 1 innego nauczyciela 0 dyrekcji 6 inne osoby (jakie?) - mamy 1 - rodziców 5 9. Do kogo zwraca się Pani/Pan w razie problemów wychowawczych? 11 pedagoga szkolnego 40 wychowawcy 1 innego nauczyciela 2 dyrekcja szkoły 3 inne osoby, instytucje (jakie?) - do psychologa, PPP - rodzice 2 10. Czy Pani/Pan oraz syn/córka otrzymujecie odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? 42 tak 0 nie 0 inne (jakie?) 11. Czy wie Pani/Pan jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? 4 tak (jakie?) - programy profilaktyczne, apele, - pogadanki, spotkania z policją, - rozmowy, - prelekcje 38 nie 12. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszcza Pani/Pana 54 dziecko? 10 eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych 13 kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole 9 kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem 11 dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami 11 wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów 15 przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia 12 promowanie zdrowego stylu życia 8 propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 13. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Pani/Pana zdaniem prowadzone w szkole? - na lekcjach wychowawczych, - dotyczące przemocy, - profilaktyka wykorzystywania czasu wolnego, - nie wiem. 14. Czy został/a Pan/Pani zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? 25 tak 14 nie (nie byłam na pierwszym spotkaniu) 15. Czy zadania profilaktyczne są realizowane w klasie, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko? 24 tak 0 nie 19 nie wiem 55 ANKIETA DLA UCZNIÓW Uczestnicy: uczniowie LO 150 uczniów 1. Jaka jest Twoja płeć? 50 chłopak 2. Czy czujesz się w szkole bezpiecznie? 100 dziewczyna 125 tak 25 nie 3.Czy kiedykolwiek byłeś/aś ofiarą przemocy w szkole? 17 tak ( dręczenie, bicie wyzwiska, przemoc psychiczna, kradzież ) 131 nie 4. Gdzie najczęściej Twoim zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? 28 w szkole na lekcji 85 w szkole na przerwie 60 w szkolnej toalecie 38 w szatni 23 na boisku szkolnym 16 na wycieczkach 51 w drodze do lub ze szkoły 5. Czy na terenie szkoły byłeś/aś świadkiem następujących zachowań? TAK palenie papierosów picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy wyzwisk wulgarnymi słowami szarpania, popychania, bicia wyśmiewania, poniżania planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) Presji seksualnej (poklepywanie, dotykanie w miejsca intymne, dowcipy, filmy o treści erotycznej i inne ………………………………………………………………) NIE 108 48 22 33 107 94 100 41 41 91 125 114 37 52 44 106 48 99 6. Czy zdarza ci się: CZĘSTO RZADKO NIGDY RAZ (spróbowałem/am) pić alkohol 30 26 6 7 palić papierosy zażywać narkotyki, dopalacze stosować przemoc wobec innych 56 75 25 9 23 34 78 126 110 12 19 7 8 używać wulgaryzmów 44 69 30 4 Jeśli tak napisz w jakich miejscach i okolicznościach: poza szkoła, na imprezach, na spotkaniach rodzinnych, dobry powód, w sklepie za szkołą, w parku, w domu 7. Wskaż przyczynę sięgania przez młodzież po środki odurzające. 106 ciekawość 91 lepsza zabawa 47 odrzucenie 66 problemy rodzinne 51 kłopoty 65 stres 93 namowa kolegów 59 problemy w szkole 57 samotność 8. Do kogo zwracasz się w razie problemów w szkole? 79 rodziców 15 pedagoga szkolnego 10 wychowawcy 6 innego nauczyciela 5 dyrekcji 51 inne osoby (jakie?) do nikogo, do kolegi/koleżanki, przyjaciel, przyjaciółka, brat, siostra, babcia, sam sobie radzę 9. Do kogo zwracasz się w razie problemów z rodzicami? 23 pedagoga szkolnego 27 wychowawcy 3 innego nauczyciela 57 2 dyrekcja szkoły 58 inne osoby, instytucje (jakie?) rodzeństwo, przyjaciel, chłopak, brat, do nikogo 10. Czy otrzymujesz odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? 112tak 28nie odp. , sam sobie radzę, 4 inne (jakie?) nie potrzebuję pomocy, brak 11 Czy wiesz jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? 20 tak (jakie?) zajęcia profilaktyczne, rozmowy 32 nie 98 nie wiem 12 Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszczasz? 43 eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych 42 kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole 36 kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem 40 dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami 36 wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów 67przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia 36 promowanie zdrowego stylu życia 29 propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 13. Czy zostałeś/aś zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? 67 tak 69 nie 14. Czy w Twojej klasie przeprowadzone zostały zajęcia profilaktyczne? 54 74 tak (jakie?)alkohol, dopalacze, uzależnienia , doradztwo zaw. nie wiem 15. Jeśli tak to czy były one: 17 nudne 23 interesujące 16 potrzebne 7 niepotrzebne 58 73 nie mam zdania 29 nie 16. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Twoim zdaniem prowadzone w szkole? Zajęcia integrujące, nt. uzależnień, spotkania z ciekawymi ludźmi, sposoby radzenia sobie z konfliktami, happeningi dot. profilaktyki, wzmacnianie wiary w siebie, nt. narkotyków, dopalaczy, spotkania z policją, edukacja teatralna, warcaby i inne gry, zagrożenia na imprezach, grupowe spotkania problemowe 59 Podsumowanie ankiety dla uczniów- gimnazjum Uczestnicy: gimnazjum 159 uczniów Płeć? 72 chłopak 87 dziewczyna 43. Czy czujesz się w szkole bezpiecznie? 125 tak 32 nie 44. Czy kiedykolwiek byłeś/aś ofiarą przemocy w szkole? 32 tak (przemoc psychiczna, fizyczna ) 123 nie 45. Gdzie najczęściej Twoim zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów? 58 97 64 41 35 20 33 w szkole na lekcji w szkole na przerwie w szkolnej toalecie w szatni na boisku szkolnym na wycieczkach w drodze do lub ze szkoły 46. Czy na terenie szkoły byłeś/aś świadkiem następujących zachowań? TAK palenie papierosów picie alkoholu zażywanie narkotyków, dopalaczy wyłudzanie pieniędzy wyzwisk wulgarnymi słowami szarpania, popychania, bicia wyśmiewania, poniżania planowania lub bezpośrednio cyberprzemocy? (wyzwiska lub groźby za pośrednictwem portali internetowych) presji seksualnej (poklepywanie, dotykanie w miejsca intymne, dowcipy, filmy o treści erotycznej inne ………………………………………………………………) 60 NIE 131 32 35 23 131 105 117 42 28 127 124 136 28 54 42 117 27 132 3 156 47. Czy zdarza ci się: CZĘSTO RZADKO NIGDY RAZ 11 15 4 18 55 25 13 4 24 65 93 109 135 110 31 28 15 9 6 3 pić alkohol palić papierosy zażywać narkotyki, dopalacze stosować przemoc wobec innych używać wulgaryzmów 5a) Jeśli tak napisz w jakich miejscach i okolicznościach: gdy jestem zdenerwowany, gdy się pokłócę, gdy mnie poniżali, na w-f, poza szkołą, na imprezach, na spotkaniach rodzinnych 6. Wskaż przyczynę sięgania przez młodzież po środki odurzające. 100 ciekawość 99 namowa kolegów 83 problemy rodzinne 82 lepsza zabawa 72 stres 67 problemy w szkole 57 kłopoty 56 odrzucenie 54 samotność 7. Do kogo zwracasz się w razie problemów w szkole? 90 rodziców 22 pedagoga szkolnego 33 wychowawcy 5 innego nauczyciela 2 dyrekcji 51 innej osoby: (jakiej?) rodzina, przyjaciele, koledzy, nikogo 11. Do kogo zwracasz się w razie problemów z rodzicami? 61 pielęgniarki, do 31 22 3 0 72 pedagoga szkolnego wychowawcy innego nauczyciela dyrekcja szkoły innej osoby, instytucje (jakie?) przyjaciel, do nikogo 12. Czy otrzymujesz odpowiednią pomoc, gdy zachodzi taka potrzeba? 111 tak 35 nie 6 inne (jakie?) 13. Czy wiesz jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki (w zakresie przemocy, agresji, uzależnień) podejmowane są w szkole? 27 tak (jakie?) zajęcia profilaktyczne, nagana 29 nie 100 nie wiem 14. Które z działań profilaktycznych podejmowane są w szkole, do której uczęszczasz? 52 eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych 34 kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole 41 kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze stresem 45 dostarczanie wiedzy o spustoszeniach, jakie dokonują uzależnienia oraz sposobach przeciwdziałania nim i radzenia sobie z nałogami 41 wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów 76 przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia 67 promowanie zdrowego stylu życia 39 propagowanie właściwego wykorzystywania czasu wolnego 15. Czy zostałeś/aś zapoznany/a ze Szkolnym Programem Profilaktyki? 83 tak 67 nie 13. Czy w Twojej klasie przeprowadzone zostały zajęcia profilaktyczne? 34 tak (jakie?)rozmowa z dyr., dopalacze, używki, o emocjach, czytanie programu profilaktyki 29 nie 69 nie wiem 62 14. Jeśli tak, to były one: 19 nudne 22 interesujące 28 potrzebne 10 niepotrzebne 71 nie mam zdania 15. Jakiego rodzaju dodatkowe działania profilaktyczne powinny być Twoim zdaniem prowadzone w szkole? zajęcia grupowe z pedagogiem, psychologiem nt. uzależnień, przemocy psychicznej , sposoby radzenia sobie z konfliktami, wzmacnianie poczucia własnej wartości, asertywności, spotkania nt. skutków prawnych wchodzenia w konflikt z prawem. 63 Załącznik 4. Wnioski z ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli. 1. Przebadano 39 nauczycieli ZS4, w tym 32 kobiety i 6 mężczyzn. 2. Wg nauczycieli do nagannych zachowań uczniów najczęściej dochodzi w szkole na przerwie, w szkolnej toalecie i w drodze do lub ze szkoły. Co wpływa na powyższy stan? Jakie przedsięwziąć środki zaradcze? Zwiększenie intensywności kontroli przez nauczycieli podczas pełnienia dyżurów w czasie przerw. 3. Najczęściej nauczyciele na terenie szkoły byli świadkami następujących zachowań: wyzwisk wulgarnymi słowami, palenia papierosów, wyśmiewania i poniżania uczniów oraz planowania lub stosowania bezpośrednio cyberprzemocy. Najrzadziej lub prawie nigdy nie spotkali się z problemem zażywania narkotyków i dopalaczy w szkole oraz wyłudzania pieniędzy i picia alkoholu. 4. Środki zaradcze zastosowane przez nauczycieli to rozmowy indywidualne z uczniem, rozmowy w obecności pedagoga oraz wyzwanie rodziców do szkoły i stosowanie kar przewidzianych w Statucie i w WSO. 5. Nauczyciele w przypadku negatywnych zachowań uczniów radzą sobie poprzez: zgłaszanie problemu do pedagoga szkolnego, do wychowawcy oraz radzą sobie sami. 6. W większości nauczyciele deklarują, że otrzymują pomoc w trudnych przypadkach – 28. 7. Nauczyciele wykazali krytycyzm stwierdzając w większości, że tylko niektórzy z nich poświęcają dużo czasu problemom profilaktyki. 8. Prawie wszyscy wiedzą jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki podejmowane są w szkole. 9. Najbardziej zauważalne przez nauczycieli działania profilaktyczne podejmowane na terenie szkoły to: promowanie zdrowego stylu życia, eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych, sposobach przeciwdziałania i radzenia sobie z nałogami. 10. Ze Szkolnym Programem Profilaktyki zapoznało się 32 nauczycieli! A reszta? Bez znajomości SPP nie można realizować Programu Wychowawczego Szkoły, gdyż jest on jego częścią składową. Dokumenty szkoły umieszczone są na stronie internetowej szkoły oraz w zgromadzone w czytelni szkolnej. Ponadto każdy program zatwierdzany jest przez Radę Pedagogiczną. 11. Nie wszyscy nauczyciele podejmują działania profilaktyczne w szkole. 12. Nauczyciele wskazują dodatkowe działania profilaktyczne, jakie powinny być wprowadzone w szkole. Najczęściej wskazują na organizowanie spotkań ze specjalistami – prawie połowa nauczycieli. Niektórzy uważają, że jest ich odpowiednio dużo, są urozmaicone i wieloaspektowe. 64 Wnioski z ankiet przeprowadzonych wśród rodziców. 1. Przebadano rodziców 48 uczniów LO i 75 uczniów G7. 2. W gimnazjum czuje się bezpiecznie 62 uczniów G i 42 LO. 3. Rodzice uważają, że w szkole w wystarczający sposób propagowana jest wiedza na temat profilaktyki w większości zaproponowanych w ankiecie obszarach. Najmniej wg nich propagowana jest wiedza w obszarze Lo odpowiedniego funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz poczucia własnej wartości, a w G7 odnośnie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego. 4. Na pytanie dotyczące represjonowania dziecka w szkole odpowiedzi rodziców wskazują na duże poczucie bezpieczeństwa swoich dzieci zapewnione im w szkole, G 63 wśród badanych, w LO 43. 5. Zdaniem rodziców do nagannych zachowań uczniów na terenie szkoły najczęściej dochodzi na przerwie (G 39, LO 16), w G w szkolnej toalecie 30, w drodze do lub ze szkoły zarówno w G jak i w LO. 6. Wg rodziców ich dziecko było na terenie szkoły świadkiem nagannych zachowań: Przemocy słownej, fizycznej i psychicznej w G, a w LO świadkiem palenia papierosów. 7. Rodzice uważają, że ich dzieci nie zażywają narkotyków i dopalaczy, nie piją alkoholu i nie palą papierosów zarówno w LO jak i w G. 8. W sytuacjach problemowych w szkole uczniowie najczęściej zgłaszają się do wychowawców i do pedagoga szkolnego. Uczniowie G również zgłaszają problemy swoim rodzicom. 9. W razie problemów wychowawczych z dzieckiem rodzice zwracają się o pomoc do wychowawcy i do pedagoga szkolnego. 10. Rodzice deklarują, że ich dzieci otrzymują w szkole odpowiednią pomoc. G 59, LO 42. 11. W większości rodzice nie wiedzą jakie formy pomocy uczniom i profilaktyki podejmowane są w szkole – LO 38. G – 65. 12. Mimo wcześnijszej odpowiedzi rodzice znają działania profilaktyczne podejmowane w szkole. Najczęściej wg nich są to LO przygotowanie młodzieży do dalszej drogi kształcenia i kształtowanie zasad poprawnej komunikacji personalnej w szkole. W G przygotowanie młodzieży do wyboru dalszej drogi kształcenia i eliminowanie lub ograniczanie zachowań agresywnych. 13. Rodzice wskazują dodatkowe działania profilaktyczne, które powinny być prowadzone w szkole, tj.: LO na lekcjach wychowawczych, G kultura i bezpieczeństwo. 14. Rodzice deklarują, że w większości zostali zapoznani z SPP – zarówno LO jak i G 15. Z ankiet wynika, że rodzice LO widzą działania profilaktyczne prowadzone w klasie swojego dziecka – 24. Natomiast w G rodzice w większości nie posiadają takiej wiedzy – 45. 65 Wnioski ankiet przeprowadzonych wśród uczniów. 1. Uczniowie w zdecydowanej większości czują się w szkole bezpiecznie i nigdy nie byli ofiarą przemocy. 2. Do nagannych zachowań uczniów dochodzi na przerwie oraz w szkolnej toalecie. Na terenie szkoły zaobserwowano zjawiska: palenie papierosów, wyzywania , wyśmiewania , poniżania, bicia oraz szarpania. 3. Najczęściej zdarza się młodym ludziom używać wulgaryzmów, pić alkohol oraz palić papierosy w sytuacji zdenerwowania, kłótni, bycia poniżanym, na lekcji w-f, imprezach , w tym rodzinnych, w sklepie za szkołą oraz w parku. 4. W razie problemów w szkole zarówno gimnazjaliści jak i licealiści zgłaszają się po pomoc do rodziców, następnie bliskiej osoby- przyjaciela, rodziny, w dalszej kolejności do wychowawcy i pedagoga szkolnego. 5. W przypadku problemów z rodzicami młodzież szuka pomocy u bliskiej osoby rozumianej jako przyjaciel, kolega, bądź radzą sobie sami. Pozostali zgłaszają się do pedagoga lub wychowawcy. 6. W zdecydowanej większości licealiści deklarują otrzymywanie pomocy w razie problemów, czego nie podzielają ich młodsi koledzy. 7. Większość badanych nie wie jakie formy pomocy podejmowane są w szkole. 8. Niemal połowa badanych deklaruje, że nie została zapoznana ze SPP. 9. W większości uczniowie nie wiedzą czy w ich klasie zostały przeprowadzone zajęcia profilaktyczne. Jeśli miały one miejsce, młodzież ma do nich neutralny stosunek, deklarując stwierdzenie ,,nie mam zdania”. 10. Jako przyczynę sięgania po środki odurzające młodzi ludzie wskazują: ciekawość, lepszą zabawę, namowę kolegów( gimnazjaliści- problemy rodzinne). 11. Uczniowie dostrzegają działania profilaktyczne podejmowane w szkole, jednak zgłaszają zapotrzebowanie na zajęcia integrujące, nt. uzależnień, oraz sposobów radzenia sobie z konfliktami. 66