Jak napisać reportaż i wywiad

Jak napisać. . . - krok po kroku
Iwona Pawłowska
Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Złotoryi
23 października 2011
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Definicja
Definicja
Reportaż — gatunek publicystyczny, dziennikarsko-literacki.
Autor, jako świadek lub uczestnik przedstawianych wydarzeń, musi
się opierać na autentycznych, zebranych przez siebie materiałach.
Dostarcza informacji i kształtuje opinię odbiorcy.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Zasada sześciu pytań
KTO?
Kto jest bohaterem Twojego reportażu? Czy podałeś o nim
wszystkie potrzebne informacje (imię, nazwisko, wiek, wygląd, czym
się zajmuje)? Z jakiego powodu zainteresowałeś się właśnie tą
osobą?
CO?
Co się wydarzyło? Co zrobiła ta osoba? Czego była świadkiem? To
pytanie dotyczy wydarzenia, o którym chcesz opowiedzieć.
GDZIE?
Gdzie to się wydarzyło? Podaj dokładne miejsce.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Zasada sześciu pytań
KIEDY?
Podaj czas wydarzeń.
PO CO?
Po co o tym piszę — co chcę przez to powiedzieć, jaki problem
poruszyć?
DLACZEGO?
Przyczyny podjęcia takiego tematu.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
1. Zbierz materiały
Wybierz najważniejsze informacje.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
2. Tytuł
Wymyśl tytuł — ciekawy i oryginalny. W roli tytułu może być na
przykład:
związek frazeologiczny,
przysłowie,
pytanie retoryczne,
znany powszechnie cytat.
Napisz podtytuł i śródtytuły.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
3. Zdanie wprowadzające
Przedstaw problem, którym chcesz się zająć. Aby reportaż był
dynamiczny, od razu rozpocznij od opisu zdarzeń lub miejsca, w
którym się znajdujesz. W reportażu posługuj się zdaniami krótkimi,
a zrozumiałymi - najlepiej pojedynczymi lub złożonymi
współrzędnie.
W opisach (miejsc, osób) możesz używać zdań złożonych
podrzędnie- okolicznikowych miejsca i czasu oraz przydawkowych.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
4. Wypowiedzi bohaterów
Wypowiedzi bohaterów możesz dokładnie przytoczyć. Nie zapomnij
o przedstawieniu pytania, jakie zadałeś rozmówcom.
Możesz też zrelacjonować wypowiedzi w mowie zależnej. Aby
dokładniej oddać nastrój rozmowy, korzystaj z interpunkcji —
stosuj myślniki, wielokropki. Zobacz, w jaki sposób zapisane są
dialogi w Twoich lekturach.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
5. Rozwój wydarzeń
Dokładnie relacjonuj swoje działania, możesz też przyznać się do
błędów, chybionych pomysłów — to sprawia, że reportaż jest
dynamiczny.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Wskazówki
6. Zakończenie
Zakończenie powinno być równie dobre jak tytuł.
Umieść tu czyjąś podsumowującą wypowiedź, swoją ciekawą
obserwacje. Nie mędrkuj, nie formułuj wniosków.
Możesz też zakończyć pytaniem.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Podsumowanie
Cechy reportażu:
zawiera sprawdzone, rzetelne informacje,
celem jest informowanie, ale także kształtowanie opinii
czytelnika,
nie ma w nim miejsca na rozdrabnianie się, niepotrzebne opisy
i lanie wody,
musi być dynamiczny — powinien ’wciągać’ czytelnika (działać
tak jak film sensacyjny),
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Podsumowanie
Cechy reportażu:
może być pisany z perspektywy uczestnika wydarzeń lub z
perspektywy obserwatora,
dobry reportaż powinien zawierać odpowiedzi na tzw.
dziennikarskie pytanie,
najważniejsze jest napięcie, emocje — dobry reportaż sprawia
wrażenie, jakby jego autor, pisząc tekst, nie znał zakończenia!
Jakby nie wiedział, jak dalej potoczy się opowiadana przez
niego historia. Nie kryje swego zaskoczenia, czasem zdarzają
mu się chybione pytania do bohaterów lub błędne domysły
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Cel wywiadu
informacja o interesujących faktach
kreowanie wizerunku rozmówcy
pozyskiwanie czytelników
kształtowanie opinii, postaw odbiorców (najczęściej poprzez
nakłonienie rozmówcy do skomentowania jakiegoś fragmentu
rzeczywistości)
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Dziennikarskie strategie przeprowadzania wywiadu
pośrednik (dziennikarz jedynie rejestruje odpowiedzi)
pośrednik-pomocnik (dziennikarz steruje rozmową, zadaje
dodatkowe pytania)
partnera-ucznia (dziennikarz gra osobę słabo zorientowaną
w temacie)
partnera-eksperta (dziennikarz wdaje się w polemiki, świetnie
sie orientuje w temacie)
partnera-reprezentanta opinii publicznej (żurnalista
przywołuje obiegowe sądy)
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Etapy pracy nad wywiadem
wybór indagowanego — musi to być osoba interesująca, ważna
określenie grupy odbiorców
określenie celu wywiadu — ustalenie celu tego wywiadu, a tym
samym kierunku, którym będzie zmierzała rozmowa
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Przygotowanie do wywiadu
1
Zebranie informacji na temat indagowanego
2
Merytoryczne przygotowanie się do tematu wywiadu
3
Zebranie interesujących problemów, które warte są poruszenia
4
Sformułowanie pytań (uwzględniających zainteresowania
odbiorców, cechy indagowanego, własne kompetencje) —
pamiętaj, by odkrywały one coś nowego zarówno dla
indagowanego, jak i dla odbiorców
5
Uzgodnienie terminu wywiadu z indagowanym
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Przeprowadzenie wywiadu
swobodna rozmowa
sprzyjające warunki
pytania muszą zaspokajać ciekawość odbiorców
dynamiczność rozmowy
dramatyzm wywiadu
indagujący musi panować nad wywiadem i kontrolować jego
tempo, przebieg, temat
nie można dopuszczać do zbyt długich odpowiedzi
indagowanego
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Przydatne zwroty
Przydatne zwroty:
chciałbym zapytać; chciałbym się dowiedzieć, chciałbym zadać
panu/i pytanie; czy mógłby pan odpowiedzieć na parę pytać
dotyczących; mam do pana kilka pytań; czy mógłby pan zająć
stanowisko/zdradzić swoją opinię/ustosunkować się/zabrać zdanie
na temat/wyrazić własne zdanie
Uwaga:
Unikaj pytań rozpoczynających się od partykuły: czy.
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
Redakcja wywiadu
Redakcja wywiadu (tylko wtedy, gdy nie są na żywo):
korekta — poprawienie błędów (w prasowych) — wycięcie w
pozostałych formach wywiadu
nadawanie ostatecznego kształtu (zadbaj, żeby wypowiedzi
indagowanego oddawały jego charakter na poziomie
językowym)
autoryzacja wywiadu — dobrym zwyczajem jest przed
publikacją oddać wywiad do weryfikacji indagowanemu
publikacja wywiadu
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku
A teraz do pracy!
Powodzenia
Iwona Pawłowska
Iwona Pawłowska
Jak napisać. . . - krok po kroku